空即是色 ( 空không 即tức 是thị 色sắc )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (術語)對於色即是空而言。般若心經曰:「舍利子!色不異空,空不異色。色即是空,空即是色。受想行識,亦復如是。」此就五蘊而說有空不二之理者。色為色蘊,謂有四大五根等之一切形質者。此色蘊為因緣所生之法,無有實性,則是色無異於空也。此實性雖空,然因緣所會之處有色相,是空無異於色也。然則自實性言之,為色即是空(名之為真諦),自因緣言之,則為空即是色(謂之俗諦),而皆曰即是者,示不二也。即歸於中道之一實諦。

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 術thuật 語ngữ ) 對đối 於ư 色sắc 即tức 是thị 空không 而nhi 言ngôn 。 般Bát 若Nhã 心tâm 經kinh 曰viết 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 色sắc 不bất 異dị 空không 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 」 此thử 就tựu 五ngũ 蘊uẩn 而nhi 說thuyết 有hữu 空không 不bất 二nhị 之chi 理lý 者giả 。 色sắc 為vi 色sắc 蘊uẩn , 謂vị 有hữu 四tứ 大đại 五ngũ 根căn 等đẳng 之chi 一nhất 切thiết 形hình 質chất 者giả 。 此thử 色sắc 蘊uẩn 為vi 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 之chi 法pháp , 無vô 有hữu 實thật 性tánh , 則tắc 是thị 色sắc 無vô 異dị 於ư 空không 也dã 。 此thử 實thật 性tánh 雖tuy 空không , 然nhiên 因nhân 緣duyên 所sở 會hội 之chi 處xứ 有hữu 色sắc 相tướng 是thị 空không 無vô 異dị 於ư 色sắc 也dã 。 然nhiên 則tắc 自tự 實thật 性tánh 言ngôn 之chi , 為vi 色sắc 即tức 是thị 空không 。 ( 名danh 之chi 為vi 真Chân 諦Đế ) , 自tự 因nhân 緣duyên 言ngôn 之chi , 則tắc 為vi 空không 即tức 是thị 色sắc 。 ( 謂vị 之chi 俗tục 諦đế ) , 而nhi 皆giai 曰viết 即tức 是thị 者giả , 示thị 不bất 二nhị 也dã 。 即tức 歸quy 於ư 中trung 道đạo 之chi 一nhất 實thật 諦đế 。