教令輪身 ( 教giáo 令linh 輪luân 身thân )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）行教令輪之身也。諸明王現忿怒之相者。凡一一之佛，有三種之輪身：本地之佛體，為自性輪身，現菩薩之身為正法輪身，現明王忿怒之相為教令輪身。例如大日如來為自性輪身，般若菩薩為正法輪身，不動明王為教令輪身。又金剛薩埵為正法輪身，降三世明王為教令輪身也。秘藏記鈔二曰：「大日是本地自性佛體，故為自性輪身也。（中略）大日垂迹現菩薩身，以正法化人。故以理趣會曼荼羅為正法輪身也。（中略）大自在天王等強剛難化眾生，不拘正法化導。故金剛薩埵，更住忿怒威儀，降大自在天云降三世尊也。然則在佛位名自性輪身，在菩薩位名正法輪身，在明王位名教令輪身，一一佛皆有此三身。」胎藏界曼陀羅大鈔三曰：「問：忿怒形名教令輪身意如何？答：五尊義云，教者教通之義也。令者巖動義也。輪者轉惑摧破義也。摧破一切眾生煩惱令入如來體性故。」而此三輪身有通別二種。若依別門則五佛各自有一種之正法輪身與一種之教令輪身（見五大明王條）。若依通門，則五佛各具五種之正法輪身與五種之教令輪身。如此秘藏記是金剛界九會曼荼羅會之意，依通門，金剛薩埵降三世為大日之正法輪教令輪也。又此五如來，五菩薩，五明王，如其次第乃三密也。如來者身密，菩薩者語密，明王者意密也。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 行hành 教giáo 令linh 輪luân 之chi 身thân 也dã 。 諸chư 明minh 王vương 現hiện 忿phẫn 怒nộ 之chi 相tướng 者giả 。 凡phàm 一nhất 一nhất 之chi 佛Phật 有hữu 三tam 種chủng 。 之chi 輪luân 身thân ： 本bổn 地địa 之chi 佛Phật 體thể ， 為vi 自tự 性tánh 輪luân 身thân ， 現hiện 菩Bồ 薩Tát 之chi 身thân 。 為vi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân ， 現hiện 明minh 王vương 忿phẫn 怒nộ 之chi 相tướng 為vi 教giáo 令linh 輪luân 身thân 。 例lệ 如như 大đại 日nhật 如Như 來Lai 為vi 自tự 性tánh 輪luân 身thân 般Bát 若Nhã 菩Bồ 薩Tát 為vi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân ， 不bất 動động 明minh 王vương 為vi 教giáo 令linh 輪luân 身thân 。 又hựu 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 為vi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân 降Hàng 三Tam 世Thế 。 明minh 王vương 為vi 教giáo 令linh 輪luân 身thân 也dã 。 秘bí 藏tạng 記ký 鈔sao 二nhị 曰viết ： 「 大đại 日nhật 是thị 本bổn 地địa 自tự 性tánh 佛Phật 體thể ， 故cố 為vi 自tự 性tánh 輪luân 身thân 也dã 。 （ 中trung 略lược ） 大đại 日nhật 垂thùy 迹tích 現hiện 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 以dĩ 正Chánh 法Pháp 化hóa 人nhân 。 故cố 以dĩ 理lý 趣thú 會hội 曼mạn 荼đồ 羅la 為vi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân 也dã 。 （ 中trung 略lược ） 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 王Vương 。 等đẳng 強cường/cưỡng 剛cang 難nan 化hóa 眾chúng 生sanh 。 不bất 拘câu 正Chánh 法Pháp 化hóa 導đạo 。 故cố 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa ， 更cánh 住trụ 忿phẫn 怒nộ 威uy 儀nghi ， 降giáng/hàng 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 云vân 降Hàng 三Tam 世Thế 尊tôn 也dã 。 然nhiên 則tắc 在tại 佛Phật 位vị 名danh 自tự 性tánh 輪luân 身thân ， 在tại 菩Bồ 薩Tát 位vị 名danh 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân ， 在tại 明minh 王vương 位vị 名danh 教giáo 令linh 輪luân 身thân ， 一nhất 一nhất 佛Phật 皆giai 有hữu 此thử 三Tam 身Thân 。 」 胎thai 藏tạng 界giới 曼mạn 陀đà 羅la 大đại 鈔sao 三tam 曰viết ： 「 問vấn ： 忿phẫn 怒nộ 形hình 名danh 教giáo 令linh 輪luân 身thân 意ý 如như 何hà ？ 答đáp ： 五ngũ 尊tôn 義nghĩa 云vân ， 教giáo 者giả 教giáo 通thông 之chi 義nghĩa 也dã 。 令linh 者giả 巖nham 動động 義nghĩa 也dã 。 輪luân 者giả 轉chuyển 惑hoặc 摧tồi 破phá 義nghĩa 也dã 。 摧tồi 破phá 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 煩phiền 惱não 令linh 入nhập 如Như 來Lai 體thể 性tánh 故cố 。 」 而nhi 此thử 三tam 輪luân 身thân 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 種chủng 。 若nhược 依y 別biệt 門môn 則tắc 五ngũ 佛Phật 各các 自tự 有hữu 一nhất 種chủng 之chi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân 與dữ 一nhất 種chủng 之chi 教giáo 令linh 輪luân 身thân （ 見kiến 五ngũ 大đại 明minh 王vương 條điều ） 。 若nhược 依y 通thông 門môn ， 則tắc 五ngũ 佛Phật 各các 具cụ 五ngũ 種chủng 之chi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân 與dữ 五ngũ 種chủng 之chi 教giáo 令linh 輪luân 身thân 。 如như 此thử 秘bí 藏tạng 記ký 是thị 金kim 剛cang 界giới 九cửu 會hội 曼mạn 荼đồ 羅la 會hội 之chi 意ý ， 依y 通thông 門môn ， 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 降Hàng 三Tam 世Thế 為vi 大đại 日nhật 之chi 正Chánh 法Pháp 輪luân 教giáo 令linh 輪luân 也dã 。 又hựu 此thử 五ngũ 如Như 來Lai 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 明minh 王vương ， 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 乃nãi 三tam 密mật 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 身thân 密mật 菩Bồ 薩Tát 者giả 語ngữ 密mật ， 明minh 王vương 者giả 意ý 密mật 也dã 。