得 ( 得đắc )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (術語)不相應法之一。梵語鉢羅鉢多Prāpta,謂有情所得之法,繫於有情之身者。因而譬以繩,謂之得繩。如善惡之諸業及聖道,此得繩繫於吾身故,全歸我有也。謂以所得法上之「得繩」生而得其法也。此得有四種之別:一法俱得,所得之法現在,此得亦現在者。二法前得,所得之法尚在未來,僅得生於前者。譬如太陽在地下現明相於前也。三法後得,所得之法,入於過去,得猶現在者。如太陽西入猶留餘光也。四非前後俱得,前之三得為有為法上之得,有為法有過現未之不同,故得有前後俱,無為法為不生法,無過現未之別,故所得之法不能言前後俱。因之無為法即擇滅非擇滅之得,謂為非前後俱之得。小乘薩婆多宗立此得為一種之實法,成實宗及大乘立之為假法。止觀七曰:「籠以四大,繫以得繩。」

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 術thuật 語ngữ ) 不bất 相tương 應ứng 法pháp 之chi 一nhất 。 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 羅la 鉢bát 多đa Prāpta , 謂vị 有hữu 情tình 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 繫hệ 於ư 有hữu 情tình 之chi 身thân 者giả 。 因nhân 而nhi 譬thí 以dĩ 繩thằng , 謂vị 之chi 得đắc 繩thằng 。 如như 善thiện 惡ác 之chi 諸chư 業nghiệp 及cập 聖thánh 道Đạo 此thử 得đắc 繩thằng 繫hệ 於ư 吾ngô 身thân 故cố , 全toàn 歸quy 我ngã 有hữu 也dã 。 謂vị 以dĩ 所sở 得đắc 法Pháp 上thượng 之chi 「 得đắc 繩thằng 」 生sanh 而nhi 得đắc 其kỳ 法pháp 也dã 。 此thử 得đắc 有hữu 四tứ 種chủng 之chi 別biệt : 一nhất 法pháp 俱câu 得đắc 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 現hiện 在tại , 此thử 得đắc 亦diệc 現hiện 在tại 者giả 。 二nhị 法pháp 前tiền 得đắc 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 尚thượng 在tại 未vị 來lai , 僅cận 得đắc 生sanh 於ư 前tiền 者giả 。 譬thí 如như 太thái 陽dương 在tại 地địa 下hạ 現hiện 明minh 相tướng 於ư 前tiền 也dã 。 三tam 法pháp 後hậu 得đắc 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 入nhập 於ư 過quá 去khứ 。 得đắc 猶do 現hiện 在tại 者giả 。 如như 太thái 陽dương 西tây 入nhập 猶do 留lưu 餘dư 光quang 也dã 。 四tứ 非phi 前tiền 後hậu 俱câu 得đắc , 前tiền 之chi 三tam 得đắc 為vi 有hữu 為vi 法pháp 上thượng 之chi 得đắc 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 過quá 現hiện 未vị 之chi 不bất 同đồng , 故cố 得đắc 有hữu 前tiền 後hậu 俱câu 無vô 為vi 法Pháp 。 為vi 不bất 生sanh 法pháp , 無vô 過quá 現hiện 未vị 之chi 別biệt , 故cố 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 不bất 能năng 言ngôn 前tiền 後hậu 俱câu 。 因nhân 之chi 無vô 為vi 法Pháp 即tức 擇trạch 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 之chi 得đắc , 謂vị 為vi 非phi 前tiền 後hậu 俱câu 之chi 得đắc 。 小Tiểu 乘Thừa 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 立lập 此thử 得đắc 為vi 一nhất 種chủng 之chi 實thật 法pháp , 成thành 實thật 宗tông 及cập 大Đại 乘Thừa 立lập 之chi 為vi 假giả 法pháp 。 止Chỉ 觀Quán 七thất 曰viết : 「 籠lung 以dĩ 四tứ 大đại , 繫hệ 以dĩ 得đắc 繩thằng 。 」 。