九會曼荼羅 ( 九cửu 會hội 曼mạn 荼đồ 羅la )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）是金剛界之現圖曼荼羅也。東方為正面，第一會置中央，自東面右旋而置八會，合為九會。第一會乃說大日如來以五相現成等正覺，成佛後，自金剛三摩地現出三十七尊乃至外部諸眾攝化眾生之狀者，故名成身會。為曼陀羅之根本，故或名為根本會。或就其諸尊之活動作業，名為羯磨會。是四曼中之大曼也。第二會者，為成身會諸尊，示其本誓，非塔杵寶珠等之三昧耶身，故名三昧耶。又取其作業，名為羯磨會。是四曼中之三昧耶曼也。第三會為諸尊各各標五智等微細之德者，故名微細會。諸尊深入禪定故又名三昧耶。四曼中之法曼也。第四會為述諸尊各各以寶冠華鬘等，供養大日尊之作業者，故名大供養會。四曼中之羯磨曼也。如已上次第為大三法羯之四曼。第五會者，因前四會分離四曼，於別會各置一曼，今為破四曼不離，以四曼合集於一會者，故名四印會。是為大日之五智，故又名五智會，第六會者，為示大日如來之獨一法界，更合前四曼，而示大日獨一法界之一智拳印者，故名一印會。已上六會為自麤至細之次第。為大日如來之自性輪身。又為自證門。是四曼中之法三曼也。第七會以金剛薩埵為中臺（至第五會大日為中臺第六會大日一尊也），轉欲觸愛慢之四煩惱而為欲觸愛慢之四菩薩，示深密之理趣者，故名理趣會。金剛薩埵與普賢菩薩同體，故又名普賢會。是前六會之大日如來來此會現金剛薩埵相而說正法者，故此為大日如來化他之正法輪身（菩薩之稱），是四曼中法曼也。第八會為大日如來。為折伏強剛難化之眾生，從金剛薩埵更現降三世明王之忿怒身者，故名降三世羯磨會。是四曼中大曼也。第九會為同列降三世明王之三昧耶形者，故名降三世三昧耶會。是四曼中三曼也。此二會為大日化他之教令輪身（明王之稱），要之九會之曼荼羅者，大日如來之三輪身也。以上九會之次第，為從果向因，大日自自證門出於降伏門之相也。對於此而有從因至果之次第，為自凡夫上於佛果之相，此時降三世三昧耶為第一，中央之成身為第九也。見十八會指歸，秘藏記本等。參照金剛界曼荼羅條。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 是thị 金kim 剛cang 界giới 之chi 現hiện 圖đồ 曼mạn 荼đồ 羅la 也dã 。 東đông 方phương 為vi 正chánh 面diện 第đệ 一nhất 會hội 。 置trí 中trung 央ương 。 自tự 東đông 面diện 右hữu 旋toàn 而nhi 置trí 八bát 會hội ， 合hợp 為vi 九cửu 會hội 。 第đệ 一nhất 會hội 乃nãi 說thuyết 大đại 日nhật 如Như 來Lai 以dĩ 五ngũ 相tướng 現hiện 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 成thành 佛Phật 後hậu ， 自tự 金kim 剛cang 三tam 摩ma 地địa 。 現hiện 出xuất 三tam 十thập 七thất 尊tôn 乃nãi 至chí 外ngoại 部bộ 諸chư 眾chúng 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 之chi 狀trạng 者giả ， 故cố 名danh 成thành 身thân 會hội 。 為vi 曼mạn 陀đà 羅la 之chi 根căn 本bổn ， 故cố 或hoặc 名danh 為vi 根căn 本bổn 會hội 。 或hoặc 就tựu 其kỳ 諸chư 尊tôn 之chi 活hoạt 動động 作tác 業nghiệp ， 名danh 為vi 羯yết 磨ma 會hội 。 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 之chi 大đại 曼mạn 也dã 。 第đệ 二nhị 會hội 者giả ， 為vi 成thành 身thân 會hội 諸chư 尊tôn ， 示thị 其kỳ 本bổn 誓thệ ， 非phi 塔tháp 杵xử 寶bảo 珠châu 等đẳng 之chi 三tam 昧muội 耶da 身thân ， 故cố 名danh 三tam 昧muội 耶da 。 又hựu 取thủ 其kỳ 作tác 業nghiệp ， 名danh 為vi 羯yết 磨ma 會hội 。 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 之chi 三tam 昧muội 耶da 曼mạn 也dã 。 第đệ 三tam 會hội 為vi 諸chư 尊tôn 各các 各các 標tiêu 五ngũ 智trí 等đẳng 微vi 細tế 之chi 德đức 者giả ， 故cố 名danh 微vi 細tế 會hội 。 諸chư 尊tôn 深thâm 入nhập 禪thiền 定định 。 故cố 又hựu 名danh 三tam 昧muội 耶da 。 四tứ 曼mạn 中trung 之chi 法pháp 曼mạn 也dã 。 第đệ 四tứ 會hội 為vi 述thuật 諸chư 尊tôn 各các 各các 以dĩ 寶bảo 冠quan 華hoa 鬘man 等đẳng 供cúng 養dường 大đại 日nhật 尊tôn 之chi 作tác 業nghiệp 者giả ， 故cố 名danh 大đại 供cúng 養dường 會hội 。 四tứ 曼mạn 中trung 之chi 羯yết 磨ma 曼mạn 也dã 。 如như 已dĩ 上thượng 次thứ 第đệ 為vi 大đại 三tam 法pháp 羯yết 之chi 四tứ 曼mạn 。 第đệ 五ngũ 會hội 者giả ， 因nhân 前tiền 四tứ 會hội 分phân 離ly 四tứ 曼mạn ， 於ư 別biệt 會hội 各các 置trí 一nhất 曼mạn ， 今kim 為vi 破phá 四tứ 曼mạn 不bất 離ly ， 以dĩ 四tứ 曼mạn 合hợp 集tập 於ư 一nhất 會hội 者giả ， 故cố 名danh 四tứ 印ấn 會hội 。 是thị 為vi 大đại 日nhật 之chi 五ngũ 智trí ， 故cố 又hựu 名danh 五ngũ 智trí 會hội ， 第đệ 六lục 會hội 者giả ， 為vi 示thị 大đại 日nhật 如Như 來Lai 之chi 獨độc 一Nhất 法Pháp 界Giới 。 更cánh 合hợp 前tiền 四tứ 曼mạn ， 而nhi 示thị 大đại 日nhật 獨độc 一Nhất 法Pháp 界Giới 之chi 一nhất 智trí 拳quyền 印ấn 者giả ， 故cố 名danh 一nhất 印ấn 會hội 。 已dĩ 上thượng 六lục 會hội 為vi 自tự 麤thô 至chí 細tế 之chi 次thứ 第đệ 。 為vi 大đại 日nhật 如Như 來Lai 之chi 自tự 性tánh 輪luân 身thân 。 又hựu 為vi 自tự 證chứng 門môn 。 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 之chi 法pháp 三tam 曼mạn 也dã 。 第đệ 七thất 會hội 以dĩ 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 為vi 中trung 臺đài （ 至chí 第đệ 五ngũ 會hội 大đại 日nhật 為vi 中trung 臺đài 第đệ 六lục 會hội 大đại 日nhật 一nhất 尊tôn 也dã ） ， 轉chuyển 欲dục 觸xúc 愛ái 慢mạn 之chi 四tứ 煩phiền 惱não 而nhi 為vi 欲dục 觸xúc 愛ái 慢mạn 之chi 四tứ 菩Bồ 薩Tát 示thị 深thâm 密mật 之chi 理lý 趣thú 者giả 。 故cố 名danh 理lý 趣thú 會hội 。 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 與dữ 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 體thể ， 故cố 又hựu 名danh 普phổ 賢hiền 會hội 。 是thị 前tiền 六lục 會hội 之chi 大đại 日nhật 如Như 來Lai 來lai 此thử 會hội 現hiện 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 相tướng 而nhi 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 者giả ， 故cố 此thử 為vi 大đại 日nhật 如Như 來Lai 化hóa 他tha 之chi 正Chánh 法Pháp 輪luân 身thân （ 菩Bồ 薩Tát 之chi 稱xưng ） ， 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 法pháp 曼mạn 也dã 。 第đệ 八bát 會hội 為vi 大đại 日nhật 如Như 來Lai 。 為vi 折chiết 伏phục 強cường/cưỡng 剛cang 難nan 化hóa 之chi 眾chúng 生sanh ， 從tùng 金kim 剛cang 薩tát 埵đóa 更cánh 現hiện 降Hàng 三Tam 世Thế 明minh 王vương 之chi 忿phẫn 怒nộ 身thân 者giả ， 故cố 名danh 降Hàng 三Tam 世Thế 羯yết 磨ma 會hội 。 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 大đại 曼mạn 也dã 。 第đệ 九cửu 會hội 為vi 同đồng 列liệt 降Hàng 三Tam 世Thế 明minh 王vương 之chi 三tam 昧muội 耶da 形hình 者giả ， 故cố 名danh 降Hàng 三Tam 世Thế 三tam 昧muội 耶da 會hội 。 是thị 四tứ 曼mạn 中trung 三tam 曼mạn 也dã 。 此thử 二nhị 會hội 為vi 大đại 日nhật 化hóa 他tha 之chi 教giáo 令linh 輪luân 身thân （ 明minh 王vương 之chi 稱xưng ） ， 要yếu 之chi 九cửu 會hội 之chi 曼mạn 荼đồ 羅la 者giả ， 大đại 日nhật 如Như 來Lai 之chi 三tam 輪luân 身thân 也dã 。 以dĩ 上thượng 九cửu 會hội 之chi 次thứ 第đệ ， 為vi 從tùng 果quả 向hướng 因nhân ， 大đại 日nhật 自tự 自tự 證chứng 門môn 出xuất 於ư 降hàng 伏phục 門môn 之chi 相tướng 也dã 。 對đối 於ư 此thử 而nhi 有hữu 從tùng 因nhân 至chí 果quả 之chi 次thứ 第đệ ， 為vi 自tự 凡phàm 夫phu 上thượng 於ư 佛Phật 果Quả 之chi 相tướng 此thử 時thời 降Hàng 三Tam 世Thế 三tam 昧muội 耶da 為vi 第đệ 一nhất 。 中trung 央ương 之chi 成thành 身thân 為vi 第đệ 九cửu 也dã 。 見kiến 十thập 八bát 會hội 指chỉ 歸quy ， 秘bí 藏tạng 記ký 本bổn 等đẳng 。 參tham 照chiếu 金kim 剛cang 界giới 曼mạn 荼đồ 羅la 條điều 。