敗根 ( 敗bại 根căn )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (術語)又云敗種。謂聲聞、緣覺二乘,永不成佛,於法華以前入於灰身滅智之涅槃,自認永不成佛者,毫不生求菩提之心也。因而譬以廢壞之草木根及種子。三論玄義曰:「大品呵二乘為痴狗,淨名貶聲聞為敗根。」維摩經不思議品曰:「於此大乘已如敗種。」涅槃經如來性品曰:「如焦種雖遇甘露,百千萬劫終不生芽。」止觀八曰:「焦種不生,根敗難用。」玄義九曰:「墮三無為坑,若死若死等苦,已如敗種,再不還生,智醫攝手,方藥無用。

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 術thuật 語ngữ ) 又hựu 云vân 敗bại 種chủng 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 二nhị 乘thừa , 永vĩnh 不bất 成thành 佛Phật 於ư 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 入nhập 於ư 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 之chi 涅Niết 槃Bàn 自tự 認nhận 永vĩnh 不bất 成thành 佛Phật 者giả , 毫hào 不bất 生sanh 求cầu 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 也dã 。 因nhân 而nhi 譬thí 以dĩ 廢phế 壞hoại 之chi 草thảo 木mộc 根căn 及cập 種chủng 子tử 。 三tam 論luận 玄huyền 義nghĩa 曰viết : 「 大đại 品phẩm 呵ha 二nhị 乘thừa 為vi 痴si 狗cẩu , 淨tịnh 名danh 貶biếm 聲thanh 聞văn 為vi 敗bại 根căn 。 」 維duy 摩ma 經kinh 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 曰viết 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 已dĩ 如như 敗bại 種chủng 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 曰viết : 「 如như 焦tiêu 種chủng 雖tuy 遇ngộ 甘cam 露lộ 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 終chung 不bất 生sanh 芽nha 。 止Chỉ 觀Quán 八bát 曰viết : 「 焦tiêu 種chủng 不bất 生sanh , 根căn 敗bại 難nạn/nan 用dụng 。 」 玄huyền 義nghĩa 九cửu 曰viết : 「 墮đọa 三tam 無vô 為vi 坑khanh , 若nhược 死tử 若nhược 死tử 等đẳng 苦khổ 已dĩ 如như 敗bại 種chủng 。 再tái 不bất 還hoàn 生sanh , 智trí 醫y 攝nhiếp 手thủ , 方phương 藥dược 無vô 用dụng 。