紫Tử 柏 尊Tôn 者Giả 全Toàn 集Tập
Quyển 0024
明Minh 德Đức 清Thanh 閱Duyệt
紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 二nhị 十thập 四tứ
明minh 。 憨# 山sơn 德đức 清thanh 。 閱duyệt 。
書thư 。
與dữ 黃hoàng 慎thận 軒hiên
近cận 得đắc 王vương 宇vũ 泰thái 書thư 。 知tri 慎thận 軒hiên 已dĩ 出xuất 長trường/trưởng 安an 。 想tưởng 還hoàn 家gia 有hữu 日nhật 。 茲tư 有hữu 臺đài 泉tuyền 上thượng 人nhân 。 保bảo 持trì 華hoa 梵Phạm 諸chư 祖tổ 道đạo 影ảnh 。 安an 置trí 峨# 眉mi 普phổ 賢hiền 光quang 中trung 。 永vĩnh 遠viễn 供cúng 養dường 。 道đạo 影ảnh 乃nãi 新tân 安an 丁đinh 南nam 羽vũ 雲vân 鵬# 手thủ 寫tả 。 而nhi 精tinh 神thần 慈từ 注chú 。 風phong 致trí 靜tĩnh 深thâm 。 實thật 希hy 有hữu 勝thắng 事sự 也dã 。 欲dục 作tác 一nhất 記ký 。 此thử 必tất 出xuất 公công 手thủ 。 方phương 愜# 道Đạo 人Nhân 意ý 。 徐từ 彥ngạn 文văn 遂toại 作tác 九cửu 原nguyên 之chi 客khách 。 令linh 人nhân 心tâm 痛thống 。 碧bích 雲vân 無vô 恙dạng 。 燕yên 山sơn 如như 昔tích 。 死tử 者giả 不bất 知tri 何hà 往vãng 。 生sanh 者giả 不bất 知tri 何hà 事sự 。 每mỗi 念niệm 至chí 此thử 。 悲bi 喜hỷ 交giao 集tập 。 不bất 知tri 慎thận 軒hiên 會hội 道Đạo 人Nhân 意ý 否phủ/bĩ 。 中trung 甫phủ 尊tôn 公công 。 忠trung 厚hậu 邁mại 俗tục 。 斷đoạn 息tức 時thời 。 初sơ 無vô 昏hôn 亂loạn 。 其kỳ 平bình 生sanh 雖tuy 不bất 能năng 作tác 清thanh 淨tịnh 行hạnh 。 想tưởng 得đắc 忠trung 厚hậu 之chi 力lực 。 有hữu 此thử 效hiệu 驗nghiệm 。 夫phu 忠trung 厚hậu 則tắc 不bất 欺khi 。 不bất 欺khi 則tắc 自tự 無vô 偷thâu 心tâm 。 偷thâu 心tâm 少thiểu 。 則tắc 日nhật 用dụng 瞞man 心tâm 處xứ 。 不bất 必tất 提đề 撕# 自tự 少thiểu 矣hĩ 。 故cố 曰viết 。 但đãn 不bất 瞞man 心tâm 心tâm 自tự 靈linh 聖thánh 。 忠trung 厚hậu 之chi 力lực 尚thượng 如như 此thử 。 況huống 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 以dĩ 知tri 見kiến 治trị 習tập 者giả 乎hồ 。 慎thận 軒hiên 前tiền 書thư 來lai 。 以dĩ 為vi 佛Phật 知tri 解giải 作tác 障chướng 。 於ư 日nhật 用dụng 中trung 不bất 得đắc 力lực 。 果quả 如như 此thử 。 則tắc 臨lâm 濟tế 曰viết 。 但đãn 得đắc 知tri 見kiến 正chánh 當đương 。 便tiện 可khả 橫hoành 行hành 天thiên 下hạ 。 若nhược 臨lâm 濟tế 是thị 。 則tắc 慎thận 軒hiên 非phi 矣hĩ 。 若nhược 慎thận 軒hiên 是thị 。 則tắc 臨lâm 濟tế 卻khước 成thành 不bất 是thị 。 又hựu 有hữu 一nhất 喻dụ 。 慎thận 軒hiên 當đương 熟thục 思tư 之chi 。 有hữu 一nhất 武võ 人nhân 。 與dữ 賊tặc 戰chiến 不bất 勝thắng 。 退thoái 而nhi 私tư 忿phẫn 曰viết 。 我ngã 武võ 藝nghệ 太thái 多đa 。 所sở 以dĩ 不bất 能năng 勝thắng 賊tặc 。 如như 我ngã 無vô 武võ 藝nghệ 。 則tắc 不bất 受thọ 武võ 藝nghệ 障chướng 礙ngại 。 可khả 勝thắng 賊tặc 矣hĩ 。 道Đạo 人Nhân 知tri 公công 讀đọc 至chí 此thử 。 必tất 捧phủng 腹phúc 絕tuyệt 倒đảo 也dã 。 宋tống 大đại 慧tuệ 禪thiền 師sư 。 每mỗi 謂vị 士sĩ 大đại 夫phu 曰viết 。 聰thông 明minh 固cố 是thị 好hảo/hiếu 事sự 。 亦diệc 是thị 不bất 好hảo/hiếu 事sự 。 聰thông 明minh 非phi 佛Phật 知tri 見kiến 。 則tắc 八bát 難nạn 中trung 一nhất 大đại 難nạn/nan 也dã 。 良lương 以dĩ 聰thông 明minh 屬thuộc 非phi 量lượng 。 非phi 量lượng 者giả 。 於ư 理lý 不bất 相tương 應ứng 之chi 謂vị 也dã 。 佛Phật 知tri 見kiến 。 上thượng 則tắc 屬thuộc 現hiện 量lượng 。 次thứ 則tắc 屬thuộc 比tỉ 量lượng 。 現hiện 量lượng 者giả 。 不bất 思tư 而nhi 得đắc 。 不bất 勉miễn 而nhi 中trung 之chi 謂vị 也dã 。 比tỉ 量lượng 者giả 。 雖tuy 出xuất 思tư 惟duy 比tỉ 度độ 。 而nhi 知tri 於ư 佛Phật 祖tổ 聖thánh 斷đoạn 量lượng 中trung 。 相tương/tướng 契khế 不bất 妄vọng 。 以dĩ 之chi 治trị 習tập 。 終chung 入nhập 現hiện 量lượng 。 古cổ 人nhân 謂vị 之chi 流lưu 注chú 真Chân 如Như 。 此thử 非phi 宗tông 教giáo 精tinh 深thâm 者giả 。 不bất 能năng 辨biện 之chi 。 道Đạo 人Nhân 往vãng 往vãng 見kiến 士sĩ 大đại 夫phu 。 語ngữ 及cập 流lưu 注chú 真Chân 如Như 。 便tiện 掉trạo 頭đầu 不bất 顧cố 。 殊thù 不bất 知tri 流lưu 注chú 真Chân 如Như 。 即tức 臨lâm 濟tế 洞đỗng 山sơn 俱câu 不bất 敢cảm 忽hốt 。 故cố 曰viết 。 以dĩ 有hữu 言ngôn 露lộ 箇cá 無vô 言ngôn 的đích 。 又hựu 曰viết 。 動động 容dung 揚dương 古cổ 路lộ 。 不bất 墮đọa 悄# 然nhiên 機cơ 。 又hựu 曰viết 。 但đãn 了liễu 綱cương 宗tông 。 本bổn 無vô 實thật 法pháp 。 近cận 見kiến 董# 思tư 白bạch 拶# 及cập 此thử 事sự 。 渠cừ 於ư 不bất 知tri 不bất 覺giác 中trung 。 佛Phật 法Pháp 習tập 氣khí 漸tiệm 覺giác 生sanh 疎sơ 。 橫hoạnh/hoành 口khẩu 褒bao 貶biếm 古cổ 德đức 機cơ 緣duyên 。 判phán 寂tịch 音âm 決quyết 非phi 悟ngộ 道đạo 之chi 僧Tăng 。 道Đạo 人Nhân 從tùng 容dung 謂vị 渠cừ 曰viết 。 汝nhữ 信tín 大đại 慧tuệ 杲# 禪thiền 師sư 悟ngộ 道đạo 否phủ/bĩ 。 渠cừ 曰viết 。 是thị 一nhất 定định 大đại 悟ngộ 徹triệt 的đích 。
又hựu 問vấn 曰viết 。
寂tịch 音âm 乃nãi 大đại 慧tuệ 平bình 生sanh 所sở 最tối 仰ngưỡng 者giả 。 脫thoát 寂tịch 音âm 果quả 見kiến 地địa 不bất 真chân 。 大đại 慧tuệ 難nạn/nan 道đạo 作tác 人nhân 情tình 。 仰ngưỡng 畏úy 他tha 耶da 。 思tư 白bạch 俛miễn 首thủ 無vô 語ngữ 。 又hựu 有hữu 一nhất 種chủng 人nhân 。 見kiến 地địa 萬vạn 不bất 如như 蘇tô 長trường/trưởng 公công 。 握ác 一nhất 根căn 毛mao 錐trùy 子tử 。 東đông 刺thứ 西tây 擉# 。 謂vị 東đông 坡# 這giá 裏lý 又hựu 說thuyết 道Đạo 理lý 。 便tiện 擉# 一nhất 擉# 。 這giá 裡# 卻khước 不bất 涉thiệp 理lý 路lộ 。 便tiện 圈quyển 幾kỷ 圈quyển 。 殊thù 不bất 知tri 東đông 坡# 於ư 普phổ 賢hiền 毛mao 孔khổng 中trung 。 鼻tị 笑tiếu 如như 雷lôi 曰viết 。 我ngã 不bất 恁nhẫm 麼ma 。 汝nhữ 卻khước 恁nhẫm 麼ma 。 我ngã 恁nhẫm 麼ma 。 汝nhữ 卻khước 不bất 恁nhẫm 麼ma 。 長trường/trưởng 公công 是thị 慎thận 軒hiên 鄉hương 老lão 。 慎thận 軒hiên 肯khẳng 為vi 此thử 老lão 一nhất 雪tuyết 否phủ/bĩ 。 即tức 流lưu 注chú 真Chân 如Như 。 也dã 不bất 甚thậm 惡ác 。 所sở 刻khắc 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 必tất 大đại 放phóng 般Bát 若Nhã 光quang 在tại 。 道Đạo 人Nhân 念niệm 公công 忠trung 厚hậu 。 無vô 大đại 偷thâu 心tâm 。 所sở 以dĩ 因nhân 囑chúc 護hộ 持trì 諸chư 祖tổ 道đạo 影ảnh 。 忉đao 怛đát 至chí 此thử 。 倘thảng 公công 不bất 以dĩ 道Đạo 人Nhân 癡si 野dã 見kiến 笑tiếu 。 為vi 法pháp 自tự 重trọng/trùng 。 幸hạnh 甚thậm 。
與dữ 于vu 中trung 甫phủ
謝tạ 孝hiếu 還hoàn 家gia 。 當đương 發phát 心tâm 作tác 喫khiết 臭xú 醋thố 郎lang 。 游du 方phương 僧Tăng 習tập 。 痛thống 須tu 漸tiệm 消tiêu 去khứ 。 老lão 漢hán 教giáo 汝nhữ 兩lưỡng 者giả 。 汝nhữ 若nhược 不bất 能năng 。 勉miễn 強cường 力lực 行hành 。 汝nhữ 便tiện 當đương 除trừ 卻khước 于vu 字tự 。 始thỉ 憑bằng 汝nhữ 可khả 也dã 。 汝nhữ 頂đảnh 著trước 于vu 字tự 。 又hựu 不bất 能năng 喫khiết 臭xú 醋thố 。 不bất 能năng 消tiêu 游du 方phương 僧Tăng 習tập 。 支chi 持trì 得đắc 于vu 家gia 門môn 裡# 事sự 。 要yếu 家gia 門môn 妥# 帖# 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 且thả 古cổ 人nhân 處xứ 順thuận 境cảnh 時thời 長trường/trưởng 。 便tiện 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 來lai 護hộ 念niệm 我ngã 矣hĩ 。 即tức 此thử 觀quán 之chi 。 良lương 以dĩ 不bất 可khả 意ý 事sự 。 重trùng 疊điệp 加gia 來lai 。 使sử 當đương 事sự 者giả 。 苦khổ 楚sở 之chi 極cực 。 不bất 得đắc 不bất 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 耳nhĩ 。 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 。 所sở 應ưng 之chi 事sự 必tất 有hữu 義nghĩa 者giả 多đa 。 恣tứ 情tình 忽hốt 略lược 。 感cảm 激kích 中trung 出xuất 來lai 。 所sở 應ưng 之chi 事sự 。 必tất 無vô 義nghĩa 者giả 多đa 。 凡phàm 有hữu 義nghĩa 事sự 。 自tự 然nhiên 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 屬thuộc 醒tỉnh 悟ngộ 門môn 收thu 。 凡phàm 無vô 義nghĩa 事sự 。 則tắc 屬thuộc 散tán 亂loạn 門môn 收thu 。 南nam 嶽nhạc 思tư 大đại 師sư 。 於ư 一nhất 佛Phật 性tánh 中trung 。 開khai 違vi 順thuận 二nhị 門môn 。 順thuận 門môn 即tức 醒tỉnh 悟ngộ 門môn 也dã 。 違vi 門môn 即tức 散tán 亂loạn 門môn 也dã 。 又hựu 違vi 順thuận 二nhị 門môn 。 非phi 南nam 嶽nhạc 新tân 設thiết 。 實thật 本bổn 馬mã 鳴minh 起khởi 信tín 論luận 中trung 。 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 來lai 。 今kim 天thiên 下hạ 學học 禪thiền 習tập 講giảng 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 兼kiêm 所sở 謂vị 講giảng 道đạo 學học 者giả 此thử 四tứ 種chủng 人nhân 。 難nạn/nan 道đạo 無vô 有hữu 一nhất 人nhân 。 真chân 心tâm 學học 好hảo/hiếu 者giả 。 但đãn 俱câu 不bất 肯khẳng 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 。 所sở 以dĩ 禪thiền 非phi 達đạt 磨ma 之chi 禪thiền 。 講giảng 非phi 如Như 來Lai 之chi 義nghĩa 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 以dĩ 為vi 愛ái 根căn 不bất 拔bạt 。 泛phiếm 然nhiên 亦diệc 可khả 生sanh 者giả 。 講giảng 道đạo 學học 。 初sơ 不bất 究cứu 仲trọng 尼ni 之chi 本bổn 懷hoài 。 蹈đạo 襲tập 程# 朱chu 爛lạn 餿# 氣khí 話thoại 。 以dĩ 為vi 旗kỳ 鼓cổ 。 欲dục 一nhất 天thiên 下hạ 人nhân 之chi 耳nhĩ 目mục 。 見kiến 學học 老lão 學học 佛Phật 者giả 。 如như 仇cừu 讐thù 相tương 似tự 。 殊thù 不bất 知tri 孔khổng 老lão 與dữ 佛Phật 。 果quả 三tam 人nhân 耶da 。 果quả 一nhất 人nhân 耶da 。 此thử 等đẳng 斷đoạn 案án 。 孔khổng 老lão 俱câu 通thông 。 而nhi 未vị 精tinh 深thâm 佛Phật 典điển 者giả 。 且thả 謾man 度độ 量lương 。 於ư 三tam 家gia 頭đầu 腦não 。 俱câu 不bất 曾tằng 一nhất 摸mạc 。 便tiện 談đàm 儒nho 。 談đàm 老lão 。 談đàm 佛Phật 。 逞sính 一nhất 隊đội 瞎hạt 驢lư 。 隨tùy 處xứ 鼓cổ 揚dương 醋thố 臭xú 。 倘thảng 然nhiên 狹hiệp 路lộ 相tương 逢phùng 。 若nhược 生sanh 不bất 耐nại 煩phiền 心tâm 應ưng 酬thù 他tha 。 便tiện 是thị 不bất 能năng 喫khiết 酸toan 臭xú 醋thố 樣# 子tử 。 即tức 游du 方phương 僧Tăng 習tập 氣khí 終chung 不bất 會hội 消tiêu 。 老lão 漢hán 受thọ 性tánh 。 纔tài 聞văn 酸toan 臭xú 之chi 名danh 。 魂hồn 驚kinh 萬vạn 里lý 。 即tức 游du 方phương 僧Tăng 習tập 氣khí 。 老lão 漢hán 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 較giảo 汝nhữ 更cánh 甚thậm 。 年niên 來lai 痛thống 念niệm 佛Phật 恩ân 難nan 報báo 。 痛thống 恨hận 自tự 己kỷ 受thọ 性tánh 剛cang 烈liệt 。 徐từ 以dĩ 佛Phật 祖tổ 知tri 見kiến 治trị 之chi 。 不bất 免miễn 酸toan 臭xú 醋thố 。 也dã 緩hoãn 緩hoãn 喫khiết 將tương 去khứ 。 剛cang 烈liệt 習tập 。 也dã 痛thống 克khắc 將tương 去khứ 。 汝nhữ 若nhược 如như 此thử 兩lưỡng 者giả 。 不bất 能năng 痛thống 行hành 。 則tắc 汝nhữ 結kết 果quả 可khả 知tri 也dã 。 老lão 漢hán 吐thổ 此thử 語ngữ 時thời 。 方phương 口khẩu 痛thống 。 又hựu 在tại 行hành 促xúc 之chi 中trung 。 而nhi 忍nhẫn 痛thống 不bất 得đắc 不bất 喋# 喋# 者giả 。 不bất 知tri 汝nhữ 讀đọc 老lão 漢hán 此thử 語ngữ 時thời 。 動động 甚thậm 念niệm 頭đầu 。 這giá 裡# 倘thảng 忽hốt 略lược 了liễu 。 則tắc 狗cẩu 馬mã 不bất 若nhược 矣hĩ 。 麟lân 郎lang 麟lân 郎lang 。 痛thống 念niệm 吾ngô 囑chúc 。
與dữ 王vương 宇vũ 泰thái
所sở 天thiên 皆giai 在tại 高cao 年niên 。 而nhi 令linh 兄huynh 與dữ 令linh 弟đệ 。 並tịnh 受thọ 性tánh 疎sơ 曠khoáng 。 不bất 能năng 奉phụng 湯thang 藥dược 。 光quang 公công 苟cẩu 不bất 任nhậm 此thử 。 孰thục 能năng 任nhậm 之chi 。 此thử 事sự 理lý 然nhiên 也dã 。 老lão 漢hán 但đãn 念niệm 光quang 公công 。 晚vãn 得đắc 一nhất 子tử 。 則tắc 事sự 有hữu 繼kế 。 倘thảng 事sự 親thân 而nhi 無vô 繼kế 。 不bất 惟duy 家gia 門môn 之chi 光quang 。 無vô 有hữu 傳truyền 者giả 。 即tức 心tâm 燈đăng 之chi 光quang 。 後hậu 燄diệm 難nạn/nan 續tục 矣hĩ 。 此thử 苦khổ 不bất 獨độc 人nhân 閒gian/nhàn 有hữu 之chi 。 天thiên 上thượng 亦diệc 有hữu 之chi 。 故cố 曰viết 。 人nhân 閒gian/nhàn 有hữu 絕tuyệt 嗣tự 之chi 痛thống 。 天thiên 上thượng 有hữu 無vô 子tử 之chi 悲bi 。 或hoặc 光quang 公công 若nhược 能năng 準chuẩn 之chi 因nhân 果quả 。 直trực 下hạ 不bất 疑nghi 。 反phản 以dĩ 無vô 累lũy/lụy/luy 。 為vi 作tác 觀quán 之chi 資tư 。 則tắc 無vô 子tử 之chi 苦khổ 。 乃nãi 光quang 公công 大đại 師sư 也dã 。 苦khổ 何hà 有hữu 哉tai 。 但đãn 恐khủng 識thức 得đắc 破phá 。 忍nhẫn 不bất 過quá 。 終chung 被bị 習tập 繩thằng 所sở 牽khiên 。 觸xúc 世thế 態thái 炎diễm 凉# 處xứ 。 又hựu 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 忽hốt 生sanh 無vô 量lượng 感cảm 慨khái 矣hĩ 。 正chánh 當đương 感cảm 慨khái 時thời 。 拭thức 回hồi 鼻tị 孔khổng 。 向hướng 父phụ 母mẫu 未vị 生sanh 前tiền 尋tầm 些# 水thủy 草thảo 喫khiết 。 則tắc 感cảm 慨khái 之chi 情tình 。 又hựu 光quang 公công 無vô 生sanh 之chi 紹thiệu 介giới 也dã 。 此thử 五ngũ 轉chuyển 。 汝nhữ 能năng 次thứ 第đệ 置trí 於ư 日nhật 用dụng 中trung 。 橫hoạnh/hoành 來lai 竪thụ 去khứ 。 恆hằng 作tác 是thị 念niệm 曰viết 。 此thử 我ngã 本bổn 師sư 。 不bất 遠viễn 數sổ 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 。 重trùng 疊điệp 風phong 波ba 。 遣khiển 人nhân 持trì 來lai 者giả 。 於ư 我ngã 求cầu 名danh 耶da 。 求cầu 利lợi 耶da 。 要yếu 我ngã 好hảo/hiếu 耶da 。 不bất 要yếu 我ngã 好hảo/hiếu 耶da 。 真chân 心tâm 為vi 我ngã 耶da 。 假giả 心tâm 為vi 我ngã 耶da 。 此thử 六lục 耶da 字tự 。 汝nhữ 能năng 不bất 忽hốt 。 仔tử 細tế 咀trớ 嚼tước 之chi 。 或hoặc 於ư 汝nhữ 憎tăng 愛ái 關quan 頭đầu 。 作tác 個cá 道đạo 塲# 。 亦diệc 是thị 本bổn 色sắc 。 不bất 為vi 分phần/phân 外ngoại 。 光quang 公công 勉miễn 之chi 。
答đáp 于vu 潤nhuận 甫phủ
十thập 林lâm 詣nghệ 燕yên 。 得đắc 手thủ 書thư 。 徐từ 讀đọc 次thứ 。 掩yểm 卷quyển 思tư 之chi 。 乃nãi 覺giác 渡độ 江giang 五ngũ 易dị 寒hàn 暑thử 矣hĩ 。 汝nhữ 自tự 覺giác 悠du 悠du 送tống 日nhật 。 於ư 正Chánh 法Pháp 中trung 。 不bất 殊thù 聾lung 盲manh 人nhân 。 無vô 可khả 舉cử 似tự 。 此thử 果quả 出xuất 誠thành 痛thống 。 惕dịch 然nhiên 不bất 歇hiết 。 憤phẫn 然nhiên 勇dũng 進tiến 。 則tắc 惡ác 無vô 大đại 小tiểu 。 罪tội 無vô 重trọng/trùng 輕khinh 。 皆giai 導đạo 師sư 與dữ 不bất 請thỉnh 友hữu 也dã 。 若nhược 志chí 稍sảo 懈giải 。 力lực 稍sảo 緩hoãn 。 則tắc 暫tạm 時thời 洗tẩy 然nhiên 有hữu 清thanh 涼lương 處xứ 。 未vị 必tất 非phi 三tam 障chướng 嚆# 矢thỉ 耳nhĩ 。 三tam 炬cự 真chân 能năng 頓đốn 豁hoát 情tình 塵trần 。 心tâm 味vị 老lão 朽hủ 剩thặng 語ngữ 。 將tương 往vãng 日nhật 無vô 可khả 舉cử 似tự 者giả 。 審thẩm 誰thùy 使sử 之chi 。 於ư 無vô 可khả 舉cử 似tự 中trung 。 一nhất 旦đán 無vô 明minh 障chướng 心tâm 。 於ư 不bất 知tri 不bất 覺giác 時thời 。 恬điềm 然nhiên 造tạo 惡ác 。 惡ác 既ký 造tạo 成thành 。 終chung 難nạn/nan 省tỉnh 報báo 。 無vô 明minh 障chướng 心tâm 即tức 煩phiền 惱não 障chướng 。 恬điềm 然nhiên 造tạo 惡ác 即tức 業nghiệp 障chướng 。 終chung 難nạn/nan 省tỉnh 報báo 即tức 報báo 障chướng 。 此thử 三tam 障chướng 造tạo 就tựu 。 如như 源nguyên 與dữ 流lưu 。 流lưu 與dữ 波ba 名danh 雖tuy 有hữu 三tam 。 而nhi 濕thấp 則tắc 一nhất 矣hĩ 。 老lão 人nhân 問vấn 三tam 炬cự 。 一nhất 是thị 恁nhẫm 麼ma 。 若nhược 識thức 得đắc 渠cừ 。 即tức 徐từ 察sát 渠cừ 之chi 前tiền 所sở 造tạo 三tam 障chướng 。 是thị 苦khổ 耶da 。 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 。 於ư 苦khổ 樂lạc 根căn 源nguyên 。 果quả 徹triệt 底để 不bất 疑nghi 。 則tắc 三tam 障chướng 便tiện 是thị 三tam 炬cự 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 老lão 朽hủ 不bất 惜tích 忉đao 怛đát 。 追truy 究cứu 汝nhữ 一nhất 之chi 前tiền 者giả 。 倘thảng 不bất 知tri 重trọng/trùng 輕khinh 。 直trực 下hạ 翻phiên 身thân 不bất 得đắc 。 怎chẩm 生sanh 是thị 好hảo/hiếu 。 要yếu 於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。 拚# 身thân 捨xả 命mạng 護hộ 法Pháp 。 如như 過quá 楞lăng 嚴nghiêm 頂đảnh 禮lễ 聖thánh 像tượng 。 見kiến 朽hủ 草thảo 破phá 席tịch 覆phú 之chi 。 不bất 覺giác 徧biến 體thể 芒mang 刺thứ 。 汗hãn 發phát 淫dâm 顙tảng 者giả 。 此thử 片phiến 念niệm 力lực 。 能năng 消tiêu 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 之chi 罪tội 。 雖tuy 千thiên 萬vạn 金kim 之chi 施thí 。 不bất 若nhược 此thử 念niệm 力lực 功công 德đức 。 不bất 可khả 情tình 智trí 測trắc 度độ 也dã 。 但đãn 此thử 念niệm 力lực 。 能năng 始thỉ 而nhi 終chung 之chi 。 則tắc 本bổn 郎lang 與dữ 開khai 郎lang 。 雖tuy 死tử 生sanh 有hữu 先tiên 後hậu 。 而nhi 其kỳ 心tâm 事sự 亦diệc 了liễu 矣hĩ 。 刻khắc 藏tạng 事sự 體thể 。 終chung 有hữu 荷hà 之chi 者giả 。 勿vật 慮lự 。 即tức 康khang 直trực 指chỉ 疏sớ/sơ 。 乃nãi 三tam 伏phục 天thiên 松tùng 風phong 潭đàm 月nguyệt 。 能năng 不bất 清thanh 涼lương 老lão 朽hủ 肝can 肺phế 乎hồ 。 為vi 仲trọng 淳thuần 致trí 聲thanh 。 無vô 縈oanh 懷hoài 。 老lão 朽hủ 年niên 在tại 耳nhĩ 順thuận 。 未vị 能năng 聲thanh 入nhập 心tâm 通thông 。 愈dũ 自tự 扼ách 腕oản 。 奚hề 煩phiền 遠viễn 念niệm 。 惟duy 念niệm 汝nhữ 兄huynh 弟đệ 中trung 。 我ngã 相tương 勝thắng 負phụ 。 如như 攫quặc 金kim 人nhân 。 只chỉ 見kiến 其kỳ 金kim 。 不bất 見kiến 其kỳ 主chủ 。 大đại 須tu 恕thứ 之chi 。 寫tả 至chí 此thử 。 老lão 朽hủ 固cố 乃nãi 解giải 空không 之chi 凍đống 膿nùng 。 亦diệc 於ư 不bất 知tri 不bất 覺giác 中trung 。 思tư 汝nhữ 等đẳng 父phụ 母mẫu 在tại 時thời 光quang 景cảnh 。 淚lệ 欲dục 迸bính 流lưu 。 強cường/cưỡng 止chỉ 不bất 能năng 。 葢# 父phụ 母mẫu 汝nhữ 等đẳng 之chi 本bổn 也dã 。 俱câu 肯khẳng 念niệm 本bổn 。 則tắc 分phân 別biệt 之chi 情tình 忘vong 。 情tình 忘vong 則tắc 無vô 我ngã 之chi 天thiên 。 不bất 煩phiền 舉cử 目mục 。 而nhi 昭chiêu 然nhiên 在tại 上thượng 也dã 。 即tức 汝nhữ 三tam 兄huynh 。 雖tuy 向hướng 稱xưng 于vu 氏thị 之chi 賢hiền 者giả 。 渠cừ 失thất 照chiếu 較giảo 汝nhữ 更cánh 多đa 。 老lão 朽hủ 既ký 為vì 汝nhữ 提đề 明minh 白bạch 。 此thử 後hậu 牢lao 持trì 恕thứ 字tự 。 若nhược 逆nghịch 境cảnh 順thuận 境cảnh 。 憤phẫn 力lực 挨ai 熟thục 得đắc 。 則tắc 向hướng 後hậu 受thọ 用dụng 不bất 淺thiển 。 炬cự 郎lang 炬cự 郎lang 。 毋vô 以dĩ 老lão 朽hủ 之chi 言ngôn 為vi 迂# 濶# 。 痛thống 力lực 勗úc 之chi 。
二nhị 。
大đại 丈trượng 夫phu 處xứ 於ư 大đại 塊khối 閒gian/nhàn 。 本bổn 分phần/phân 事sự 元nguyên 無vô 多đa 端đoan 。 不bất 過quá 經kinh 世thế 出xuất 世thế 而nhi 已dĩ 。 若nhược 於ư 經kinh 世thế 無vô 心tâm 。 縱túng/tung 得đắc 富phú 貴quý 。 亦diệc 何hà 用dụng 之chi 。 若nhược 用dụng 之chi 於ư 飲ẩm 食thực 男nam 女nữ 。 乃nãi 造tạo 罪tội 也dã 。 非phi 用dụng 之chi 也dã 。 若nhược 於ư 出xuất 世thế 留lưu 心tâm 。 苟cẩu 不bất 能năng 檢kiểm 攝nhiếp 身thân 心tâm 。 究cứu 竟cánh 性tánh 命mạng 之chi 學học 。 則tắc 大Đại 道Đạo 終chung 不bất 聞văn 矣hĩ 。 噫# 人nhân 為vi 萬vạn 物vật 靈linh 。 果quả 於ư 經kinh 世thế 出xuất 世thế 。 兩lưỡng 無vô 所sở 就tựu 。 又hựu 甘cam 與dữ 愚ngu 痴si 人nhân 。 競cạnh 無vô 明minh 。 更cánh 錯thác 矣hĩ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。 有hữu 省tỉnh 則tắc 宜nghi 收thu 拾thập 世thế 故cố 。 自tự 別biệt 有hữu 受thọ 用dụng 地địa 。 幸hạnh 莫mạc 忽hốt 。
與dữ 陸lục 太thái 宰tể
去khứ 歲tuế 聞văn 門môn 下hạ 。 一nhất 切thiết 屏bính 置trí 。 唯duy 勤cần 念niệm 佛Phật 。 此thử 暮mộ 年niên 本bổn 色sắc 。 然nhiên 得đắc 勝thắng 淨tịnh 之chi 緣duyên 資tư 之chi 。 則tắc 念niệm 頭đầu 易dị 得đắc 綿miên 密mật 。 而nhi 勝thắng 淨tịnh 之chi 緣duyên 。 莫mạc 過quá 乎hồ 佛Phật 緣duyên 法pháp 緣duyên 僧Tăng 緣duyên 也dã 。 佛Phật 像tượng 在tại 前tiền 。 經Kinh 卷quyển 列liệt 之chi 。 更cánh 得đắc 僧Tăng 徒đồ 一nhất 二nhị 人nhân 。 朝triêu 夕tịch 親thân 炙chích 。 自tự 然nhiên 勝thắng 淨tịnh 之chi 緣duyên 殊thù 勝thắng 矣hĩ 。 但đãn 僧Tăng 徒đồ 之chi 中trung 。 求cầu 人nhân 卒thốt 未vị 易dị 得đắc 。 即tức 貧bần 道đạo 亦diệc 東đông 西tây 南nam 北bắc 之chi 人nhân 。 曷hạt 能năng 恆hằng 為vi 淨tịnh 助trợ 。 故cố 請thỉnh 丹đan 青thanh 丁đinh 生sanh 。 寫tả 此thử 跋bạt 陀đà 羅la 尊tôn 者giả 道đạo 影ảnh 。 意ý 在tại 代đại 貧bần 道đạo 助trợ 門môn 下hạ 念niệm 佛Phật 也dã 。 願nguyện 門môn 下hạ 以dĩ 眼nhãn 根căn 。 聽thính 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 當đương 下hạ 萬vạn 緣duyên 坐tọa 斷đoạn 。 念niệm 頭đầu 現hiện 前tiền 。 此thử 貧bần 道đạo 所sở 深thâm 望vọng 門môn 下hạ 者giả 也dã 。 年niên 光quang 飄phiêu 忽hốt 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 況huống 頭đầu 白bạch 老lão 翁ông 乎hồ 。 永vĩnh 嘉gia 曰viết 。 日nhật 夜dạ 精tinh 勤cần 。 恐khủng 緣duyên 差sai 故cố 。 況huống 不bất 精tinh 勤cần 乎hồ 。 噫# 。 緣duyên 之chi 差sai 別biệt 。 惑hoặc 亂loạn 正chánh 念niệm 。 雖tuy 有hữu 見kiến 透thấu 者giả 。 每mỗi 遭tao 其kỳ 埋mai 沒một 。 況huống 見kiến 未vị 透thấu 者giả 乎hồ 。 願nguyện 門môn 下hạ 莫mạc 為vi 鄙bỉ 人nhân 語ngữ 不bất 近cận 情tình 而nhi 忽hốt 之chi 。 幸hạnh 甚thậm 。
復phục 董# 元nguyên 宰tể
緣duyên 起khởi 無vô 生sanh 之chi 旨chỉ 。 祖tổ 佛Phật 骨cốt 髓tủy 。 而nhi 像tượng 季quý 黑hắc 白bạch 。 千thiên 萬vạn 人nhân 中trung 。 求cầu 一nhất 二nhị 信tín 者giả 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 足túc 下hạ 於ư 此thử 獨độc 能năng 信tín 入nhập 。 非phi 夙túc 具cụ 靈linh 種chủng 。 緣duyên 因nhân 熏huân 發phát 。 那na 來lai 現hiện 行hành 暫tạm 露lộ 。 何hà 快khoái 如như 之chi 。 來lai 書thư 謂vị 初sơ 頗phả 暢sướng 快khoái 。 茲tư 又hựu 不bất 活hoạt 潑bát 。 若nhược 將tương 失thất 去khứ 。 病bệnh 在tại 何hà 處xứ 。 此thử 既ký 現hiện 行hành 暫tạm 露lộ 。 熏huân 力lực 稍sảo 微vi 。 自tự 然nhiên 隱ẩn 沒một 。 不bất 必tất 生sanh 疑nghi 。 惟duy 宗tông 門môn 語ngữ 句cú 。 不bất 可khả 草thảo 草thảo 。 若nhược 以dĩ 足túc 下hạ 信tín 入nhập 者giả 。 擬nghĩ 通thông 其kỳ 關quan 棙# 。 所sở 謂vị 魯lỗ 君quân 以dĩ 己kỷ 養dưỡng 。 養dưỡng 鳥điểu 也dã 。 昔tích 兜Đâu 率Suất 悅duyệt 問vấn 張trương 無vô 盡tận 。 宗tông 門môn 葛cát 藤đằng 有hữu 少thiểu 疑nghi 否phủ/bĩ 。 無vô 盡tận 曰viết 。 惟duy 德đức 山sơn 托thác 鉢bát 因nhân 緣duyên 未vị 了liễu 。 兜Đâu 率Suất 厲lệ 聲thanh 曰viết 。 此thử 既ký 有hữu 疑nghi 。 其kỳ 餘dư 安an 得đắc 無vô 疑nghi 。 逕kính 入nhập 方phương 丈trượng 不bất 顧cố 。 無vô 盡tận 由do 是thị 發phát 憤phẫn 參tham 究cứu 。 然nhiên 後hậu 大đại 徹triệt 。 今kim 足túc 下hạ 十thập 有hữu 二nhị 三tam 不bất 透thấu 。 則tắc 去khứ 無vô 盡tận 尚thượng 遠viễn 。 極cực 當đương 發phát 憤phẫn 。 此thử 生sanh 決quyết 了liễu 。 不bất 得đắc 自tự 留lưu 疑nghi 情tình 。 遺di 悞ngộ 來lai 世thế 。 來lai 示thị 又hựu 謂vị 。 念niệm 念niệm 起khởi 處xứ 。 索sách 頭đầu 在tại 手thủ 。 敢cảm 問vấn 足túc 下hạ 。 為vi 念niệm 起khởi 處xứ 本bổn 即tức 無vô 生sanh 。 為vi 了liễu 念niệm 本bổn 空không 乃nãi 契khế 無vô 生sanh 。 若nhược 念niệm 起khởi 本bổn 即tức 無vô 生sanh 。 則tắc 知tri 無vô 生sanh 者giả 。 念niệm 耶da 。 非phi 念niệm 耶da 。 若nhược 了liễu 念niệm 乃nãi 契khế 無vô 生sanh 。 則tắc 了liễu 者giả 。 謂vị 有hữu 念niệm 了liễu 耶da 。 謂vị 無vô 念niệm 了liễu 耶da 。 有hữu 念niệm 則tắc 早tảo 乖quai 無vô 生sanh 。 無vô 念niệm 則tắc 無vô 生sanh 誰thùy 契khế 。 於ư 此thử 透thấu 脫thoát 無vô 疑nghi 。 席tịch 幾kỷ 草thảo 菴am 借tá 宿túc 。 猶do 非phi 寶bảo 所sở 。 第đệ 來lai 示thị 所sở 謂vị 如như 何hà 踐tiễn 履lý 。 如như 何hà 保bảo 持trì 。 待đãi 力lực 之chi 充sung 。 及cập 涉thiệp 境cảnh 試thí 驗nghiệm 云vân 云vân 。 自tự 知tri 時thời 節tiết 矣hĩ 。 豈khởi 待đãi 貧bần 道đạo 饒nhiêu 舌thiệt 。 貧bần 道đạo 不bất 惜tích 口khẩu 業nghiệp 如như 此thử 。 總tổng 是thị 鉢bát 盂vu 添# 柄bính 。 惟duy 足túc 下hạ 或hoặc 宗tông 乘thừa 中trung 。 或hoặc 教giáo 乘thừa 中trung 。 大đại 著trước 精tinh 神thần 。 作tác 個cá 仇cừu 讐thù 。 務vụ 必tất 摟# 破phá 其kỳ 窠khòa 窟quật 。 擣đảo 其kỳ 棲tê 泊bạc 。 再tái 共cộng 商thương 量lượng 未vị 晚vãn 。
與dữ 丁đinh 勺chước 原nguyên
凡phàm 榮vinh 辱nhục 得đắc 喪táng 。 皆giai 念niệm 後hậu 事sự 也dã 。 向hướng 煩phiền 潯# 陽dương 邢# 來lai 慈từ 。 持trì 八bát 行hành 詣nghệ 足túc 下hạ 。 良lương 欲dục 足túc 下hạ 緣duyên 得đắc 喪táng 而nhi 求cầu 念niệm 。 緣duyên 念niệm 而nhi 求cầu 念niệm 之chi 未vị 始thỉ 。 念niệm 之chi 未vị 始thỉ 既ký 得đắc 。 然nhiên 後hậu 可khả 以dĩ 駕giá 未vị 始thỉ 之chi 航# 。 來lai 往vãng 於ư 榮vinh 辱nhục 得đắc 喪táng 死tử 生sanh 之chi 津tân 。 博bác 運vận 羣quần 有hữu 。 安an 置trí 彼bỉ 岸ngạn 。 不bất 意ý 足túc 下hạ 報báo 章chương 未vị 久cửu 。 則tắc 聖thánh 天thiên 子tử 之chi 椎chùy 輪luân 又hựu 至chí 矣hĩ 。 此thử 實thật 天thiên 以dĩ 厚hậu 足túc 下hạ 。 非phi 薄bạc 足túc 下hạ 也dã 。 惟duy 足túc 下hạ 力lực 承thừa 之chi 。 且thả 雲vân 外ngoại 散tán 人nhân 。 於ư 世thế 實thật 泊bạc 然nhiên 一nhất 無vô 所sở 求cầu 。 而nhi 拳quyền 拳quyền 為vi 足túc 下hạ 如như 此thử 者giả 。 寧ninh 無vô 微vi 意ý 。 願nguyện 足túc 下hạ 以dĩ 瘴chướng 鄉hương 為vi 苑uyển 囿# 。 刁điêu 斗đẩu 為vi 遊du 觀quan 。 加gia 攝nhiếp 自tự 重trọng/trùng 。 散tán 人nhân 脫thoát 有hữu 曹tào 溪khê 之chi 遊du 。 再tái 詢tuân 起khởi 止chỉ 。 不bất 悉tất 。
答đáp 陳trần 五ngũ 岳nhạc
辱nhục 問vấn 無vô 垢cấu 之chi 義nghĩa 。 鄙bỉ 人nhân 魯lỗ 鈍độn 。 寧ninh 足túc 以dĩ 酬thù 。 然nhiên 無vô 垢cấu 之chi 說thuyết 多đa 矣hĩ 。 不bất 審thẩm 居cư 士sĩ 所sở 問vấn 者giả 。 何hà 種chủng 也dã 。 夫phu 夷di 齊tề 以dĩ 不bất 食thực 周chu 粟túc 為vi 無vô 垢cấu 。 魯lỗ 仲trọng 連liên 以dĩ 解giải 人nhân 危nguy 。 周chu 人nhân 急cấp 。 而nhi 不bất 愛ái 爵tước 祿lộc 為vi 無vô 垢cấu 。 顏nhan 氏thị 子tử 以dĩ 簞đan 瓢biều 陋lậu 巷hạng 。 超siêu 然nhiên 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 無vô 垢cấu 。 此thử 皆giai 世thế 中trung 之chi 無vô 垢cấu 也dã 。 至chí 於ư 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 有hữu 身thân 為vi 患hoạn 。 觀quán 空không 為vi 無vô 垢cấu 。 緣Duyên 覺Giác 則tắc 以dĩ 達đạt 患hoạn 初sơ 無vô 為vi 無vô 垢cấu 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 見kiến 患hoạn 即tức 心tâm 。 萬vạn 境cảnh 皆giai 真chân 為vi 無vô 垢cấu 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 則tắc 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 為vi 無vô 垢cấu 。 惟duy 我ngã 初sơ 祖tổ 達đạt 磨ma 而nhi 下hạ 。 諸chư 禪thiền 老lão 以dĩ 乾can/kiền/càn 屎thỉ 橛quyết 為vi 無vô 垢cấu 。 此thử 又hựu 世thế 外ngoại 之chi 無vô 垢cấu 也dã 。 如như 以dĩ 世thế 中trung 無vô 垢cấu 為vi 得đắc 意ý 。 則tắc 足túc 下hạ 自tự 能năng 發phát 揮huy 。 無vô 煩phiền 貧bần 道đạo 。 若nhược 以dĩ 出xuất 世thế 無vô 垢cấu 為vi 悅duyệt 心tâm 。 則tắc 是thị 菴am 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 居cư 之chi 。 菴am 即tức 乖quai 空không 。 以dĩ 緣Duyên 覺Giác 居cư 之chi 。 菴am 初sơ 非phi 有hữu 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 居cư 之chi 。 菴am 即tức 自tự 心tâm 。 以dĩ 如Như 來Lai 居cư 之chi 。 菴am 不bất 可khả 得đắc 。 或hoặc 曰viết 如Như 來Lai 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 得đắc 非phi 與dữ 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 之chi 空không 同đồng 乎hồ 。 對đối 曰viết 。 如Như 來Lai 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 雖tuy 一nhất 切thiết 大đại 菩Bồ 薩Tát 莫mạc 能năng 窺khuy 其kỳ 涯nhai 際tế 。 即tức 如Như 來Lai 自tự 亦diệc 不bất 可khả 知tri 。 豈khởi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 所sở 能năng 測trắc 哉tai 。 以dĩ 如Như 來Lai 所sở 到đáo 境cảnh 界giới 。 一nhất 切thiết 聖thánh 凡phàm 。 莫mạc 有hữu 容dung 心tâm 之chi 地địa 。 故cố 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 名danh 之chi 耳nhĩ 。 乃nãi 遂toại 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 之chi 空không 濫lạm 茲tư 。 雖tuy 三tam 尺xích 驅khu 烏ô 。 聞văn 之chi 莫mạc 不bất 捧phủng 腹phúc 者giả 也dã 。 此thử 無vô 垢cấu 大đại 意ý 。 敢cảm 麤thô 陳trần 之chi 。 至chí 菴am 之chi 巔điên 末mạt 。 在tại 高cao 明minh 自tự 定định 。 倘thảng 披phi 晤# 有hữu 期kỳ 。 再tái 容dung 請thỉnh 教giáo 。
與dữ 雷lôi 雨vũ 居cư 士sĩ
病bệnh 體thể 稍sảo 愈dũ 。 即tức 當đương 默mặc 誦tụng 八bát 識thức 頌tụng 。 此thử 頌tụng 乃nãi 相tương/tướng 宗tông 綱cương 骨cốt 。 相tương/tướng 宗tông 乃nãi 性tánh 宗tông 五ngũ 藏tạng 。 如như 五ngũ 藏tạng 相tương/tướng 克khắc 不bất 明minh 。 則tắc 一nhất 身thân 便tiện 調điều 養dưỡng 不bất 來lai 。 至chí 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 旨chỉ 。 若nhược 相tương/tướng 宗tông 恍hoảng 惚hốt 。 斷đoạn 不bất 能năng 精tinh 了liễu 。 此thử 既ký 不bất 精tinh 了liễu 。 即tức 高cao 論luận 元nguyên 微vi 。 刳khô 真chân 剔dịch 秘bí 。 若nhược 觸xúc 境cảnh 鬬đấu 機cơ 。 照chiếu 用dụng 便tiện 提đề 不bất 出xuất 來lai 矣hĩ 。 且thả 吾ngô 此thử 到đáo 巢sào 陵lăng 。 非phi 是thị 小tiểu 緣duyên 。 但đãn 眾chúng 生sanh 泛phiếm 常thường 之chi 見kiến 觀quán 之chi 。 竟cánh 不bất 生sanh 大đại 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。 世thế 故cố 非phi 堅kiên 。 人nhân 情tình 翻phiên 覆phú 。 橫hoạnh/hoành 計kế 無vô 常thường 。 染nhiễm 習tập 難nạn/nan 滌địch 。 宜nghi 須tu 痛thống 迸bính 心tâm 魂hồn 。 志chí 凌lăng 金kim 石thạch 。 少thiểu 有hữu 出xuất 頭đầu 分phần/phân 。 瞥miết 爾nhĩ 因nhân 循tuần 。 知tri 苦khổ 未vị 有hữu 盡tận 日nhật 時thời 在tại 。
與dữ 于vu 中trung 甫phủ
大đại 都đô 學học 道Đạo 人nhân 。 能năng 未vị 窮cùng 知tri 變biến 。 則tắc 變biến 不bất 能năng 驚kinh 。 窮cùng 不bất 能năng 困khốn 。 噫# 。 此thử 三tam 昧muội 。 非phi 見kiến 幾kỷ 而nhi 作tác 者giả 。 孰thục 能năng 用dụng 之chi 。
與dữ 趙triệu 乾can/kiền/càn 所sở
禍họa 福phước 莫mạc 烈liệt 乎hồ 死tử 生sanh 。 故cố 至chí 貧bần 賤tiện 之chi 人nhân 。 聞văn 得đắc 生sanh 則tắc 喜hỷ 若nhược 登đăng 天thiên 。 聞văn 得đắc 死tử 則tắc 悲bi 若nhược 入nhập 淵uyên 。 然nhiên 皆giai 情tình 也dã 。 如như 能năng 率suất 性tánh 觀quán 死tử 生sanh 榮vinh 辱nhục 之chi 境cảnh 。 不bất 惟duy 死tử 生sanh 榮vinh 辱nhục 之chi 境cảnh 。 不bất 得đắc 奪đoạt 我ngã 之chi 志chí 。 且thả 彼bỉ 境cảnh 。 密mật 為vi 我ngã 不bất 請thỉnh 友hữu 也dã 。 故cố 大đại 丈trượng 夫phu 。 平bình 居cư 無vô 大đại 苦khổ 迫bách 楚sở 之chi 時thời 。 理lý 不bất 可khả 不bất 窮cùng 。 性tánh 不bất 可khả 不bất 盡tận 耳nhĩ 。 如như 此thử 一nhất 著trước 子tử 。 忽hốt 略lược 放phóng 過quá 。 於ư 平bình 居cư 時thời 。 猛mãnh 涉thiệp 不bất 可khả 意ý 事sự 。 交giao 錯thác 在tại 前tiền 。 則tắc 我ngã 之chi 志chí 。 管quản 取thủ 全toàn 被bị 境cảnh 奪đoạt 矣hĩ 。 即tức 李# 卓trác 吾ngô 雖tuy 不bất 能năng 從tùng 容dung 脫thoát 去khứ 。 而nhi 以dĩ 速tốc 死tử 為vi 快khoái 。 竟cánh 舉cử 刀đao 自tự 刎# 。 權quyền 應ưng 怒nộ 者giả 之chi 忿phẫn 。 亦diệc 奇kỳ 矣hĩ 。 今kim 直trực 心tâm 之chi 事sự 。 終chung 不bất 至chí 喪táng 身thân 失thất 命mạng 。 極cực 處xứ 不bất 過quá 放phóng 歸quy 田điền 里lý 而nhi 已dĩ 。 又hựu 造tạo 物vật 以dĩ 逆nghịch 境cảnh 成thành 就tựu 我ngã 。 未vị 可khả 知tri 也dã 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 則tắc 竭kiệt 計kế 酷khốc 謀mưu 。 排bài 陷hãm 我ngã 之chi 輩bối 。 恐khủng 造tạo 物vật 使sử 之chi 然nhiên 。 此thử 等đẳng 意ý 思tư 。 若nhược 以dĩ 眾chúng 人nhân 之chi 心tâm 領lãnh 會hội 。 便tiện 錯thác 過quá 矣hĩ 。 直trực 以dĩ 佛Phật 祖tổ 聖thánh 賢hiền 之chi 心tâm 。 虗hư 懷hoài 平bình 氣khí 。 勉miễn 強cường/cưỡng 領lãnh 會hội 。 一nhất 有hữu 肯khẳng 首thủ 處xứ 。 則tắc 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 。 頭đầu 面diện 露lộ 焉yên 。 如như 此thử 際tế 不bất 信tín 聖thánh 賢hiền 。 而nhi 信tín 眾chúng 人nhân 。 則tắc 我ngã 終chung 莫mạc 聞văn 道đạo 也dã 。 人nhân 忝thiểm 物vật 靈linh 。 道đạo 不bất 聞văn 可khả 乎hồ 。 願nguyện 熟thục 思tư 之chi 。
適thích 得đắc 手thủ 示thị 。 讀đọc 之chi 亦diệc 不bất 覺giác 傷thương 心tâm 。 然nhiên 立lập 意ý 擺bãi 布bố 人nhân 者giả 。 第đệ 恐khủng 氣khí 力lực 不bất 猛mãnh 。 計kế 謀mưu 不bất 深thâm 。 一nhất 味vị 欲dục 直trực 心tâm 。 生sanh 無vô 隙khích 地địa 。 死tử 有hữu 餘dư 波ba 。 此thử 自tự 古cổ 至chí 今kim 。 眾chúng 人nhân 之chi 常thường 態thái 如như 是thị 。 故cố 君quân 子tử 涉thiệp 此thử 境cảnh 界giới 。 倘thảng 感cảm 激kích 心tâm 生sanh 。 弗phất 堪kham 受thọ 之chi 。 痛thống 當đương 自tự 訟tụng 者giả 。 以dĩ 君quân 子tử 見kiến 過quá 之chi 生sanh 於ư 自tự 心tâm 。 故cố 訟tụng 極cực 得đắc 力lực 時thời 。 方phương 見kiến 過quá 不bất 生sanh 於ư 人nhân 心tâm 。 再tái 乞khất 痛thống 思tư 之chi 。
二nhị 。
古cổ 今kim 禍họa 福phước 。 皆giai 初sơ 無vô 常thường 。 直trực 以dĩ 天thiên 理lý 與dữ 人nhân 情tình 。 折chiết 斷đoạn 臧tang 否bĩ 。 無vô 不bất 驗nghiệm 者giả 。 若nhược 以dĩ 天thiên 理lý 折chiết 斷đoạn 人nhân 情tình 。 則tắc 公công 道đạo 明minh 。 設thiết 以dĩ 人nhân 情tình 折chiết 斷đoạn 天thiên 理lý 。 則tắc 私tư 忿phẫn 重trọng/trùng 。 方phương 私tư 忿phẫn 重trọng/trùng 時thời 。 則tắc 中trung 外ngoại 防phòng 閑nhàn 布bố 置trí 。 彼bỉ 之chi 用dụng 心tâm 未vị 必tất 不bất 周chu 密mật 。 於ư 私tư 忿phẫn 周chu 密mật 之chi 中trung 。 而nhi 忿phẫn 者giả 且thả 眾chúng 。 決quyết 死tử 生sanh 之chi 機cơ 何hà 如như 。 此thử 非phi 人nhân 力lực 可khả 以dĩ 陰ấm 挽vãn 也dã 。 然nhiên 直trực 心tâm 必tất 無vô 傷thương 命mạng 之chi 理lý 。 自tự 然nhiên 老lão 蒼thương 亦diệc 不bất 忍nhẫn 。 事sự 後hậu 或hoặc 徵trưng 耳nhĩ 。
三tam 。
凡phàm 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 之chi 根căn 。 根căn 於ư 已dĩ 發phát 。 若nhược 以dĩ 未vị 發phát 照chiếu 察sát 之chi 。 則tắc 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 之chi 根căn 。 本bổn 無vô 有hữu 地địa 也dã 。 已dĩ 發phát 情tình 也dã 。 未vị 發phát 性tánh 也dã 。 故cố 以dĩ 情tình 觀quán 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 之chi 事sự 。 則tắc 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 。 愈dũ 重trọng/trùng 矣hĩ 。 重trọng/trùng 則tắc 厚hậu 。 厚hậu 則tắc 深thâm 。 深thâm 則tắc 畜súc 。 畜súc 則tắc 決quyết 難nạn/nan 輕khinh 泄tiết 。 故cố 報báo 復phục 人nhân 我ngã 。 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 卒thốt 不bất 能năng 了liễu 。 此thử 必tất 然nhiên 之chi 事sự 。 而nhi 愚ngu 人nhân 不bất 曉hiểu 此thử 理lý 。 於ư 人nhân 我ngã 禍họa 福phước 之chi 根căn 。 不bất 但đãn 不bất 能năng 拔bạt 。 反phản 著trước 力lực 栽tài 種chủng 之chi 。 恨hận 未vị 能năng 深thâm 。 殊thù 可khả 痛thống 也dã 。 故cố 佛Phật 祖tổ 聖thánh 賢hiền 。 要yếu 人nhân 聞văn 道đạo 見kiến 性tánh 。 別biệt 無vô 他tha 意ý 。 不bất 過quá 要yếu 拔bạt 斷đoạn 眾chúng 人nhân 之chi 情tình 根căn 而nhi 已dĩ 。 情tình 根căn 一nhất 拔bạt 。 則tắc 向hướng 之chi 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 之chi 事sự 。 皆giai 漸tiệm 漸tiệm 化hóa 為vi 妙diệu 用dụng 矣hĩ 。 以dĩ 妙diệu 用dụng 慧tuệ 眼nhãn 。 觀quán 眾chúng 人nhân 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 爭tranh 競cạnh 。 殊thù 不bất 足túc 怪quái 也dã 。 直trực 心tâm 於ư 今kim 日nhật 人nhân 我ngã 場tràng 中trung 。 若nhược 不bất 能năng 開khai 心tâm 洞đỗng 肺phế 。 受thọ 野dã 朽hủ 之chi 教giáo 。 則tắc 汝nhữ 墜trụy 墮đọa 。 但đãn 可khả 流lưu 涕thế 也dã 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。 又hựu 功công 名danh 富phú 貴quý 根căn 於ư 身thân 。 此thử 身thân 極cực 壽thọ 。 長trường/trưởng 不bất 過quá 百bách 年niên 。 而nhi 百bách 年niên 中trung 。 享hưởng 富phú 貴quý 快khoái 樂lạc 。 又hựu 被bị 愁sầu 多đa 喜hỷ 少thiểu 。 占chiêm 大đại 半bán 去khứ 了liễu 。 故cố 百bách 年niên 中trung 享hưởng 。 富phú 貴quý 快khoái 樂lạc 。 亦diệc 不bất 多đa 時thời 。 何hà 苦khổ 為vi 不bất 多đa 時thời 。 禍họa 福phước 人nhân 我ngã 之chi 情tình 。 便tiện 甘cam 把bả 本bổn 性tánh 昧muội 卻khước 。 至chí 人nhân 以dĩ 本bổn 性tánh 觀quán 是thị 非phi 榮vinh 辱nhục 。 不bất 異dị 太thái 虗hư 中trung 微vi 雲vân 散tán 聚tụ 耳nhĩ 。 奚hề 暇hạ 介giới 懷hoài 哉tai 。 汝nhữ 於ư 今kim 日nhật 。 多đa 故cố 之chi 際tế 。 野dã 朽hủ 不bất 惜tích 口khẩu 業nghiệp 。 種chủng 種chủng 開khai 解giải 。 直trực 心tâm 情tình 抱bão 。 如như 於ư 野dã 朽hủ 口khẩu 業nghiệp 中trung 。 錯thác 過quá 這giá 些# 慈từ 悲bi 熱nhiệt 腸tràng 。 則tắc 直trực 心tâm 受thọ 苦khổ 時thời 劫kiếp 。 正chánh 方phương 長trường/trưởng 在tại 。 咄đốt 。 大đại 丈trượng 夫phu 情tình 性tánh 關quan 頭đầu 。 若nhược 認nhận 得đắc 真chân 了liễu 。 則tắc 今kim 日nhật 與dữ 直trực 心tâm 爭tranh 競cạnh 。 害hại 直trực 心tâm 者giả 。 皆giai 我ngã 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。 苟cẩu 有hữu 此thử 見kiến 。 何hà 妨phương 惡ác 衣y 惡ác 食thực 。 了liễu 我ngã 生sanh 死tử 大đại 事sự 去khứ 。 豈khởi 弗phất 樂lạc 乎hồ 。 汝nhữ 名danh 法pháp 復phục 。 正chánh 為vi 今kim 日nhật 耳nhĩ 。
四tứ 。
天thiên 力lực 。 地địa 力lực 。 佛Phật 力lực 。 法pháp 力lực 。 僧Tăng 力lực 。 皆giai 外ngoại 力lực 也dã 。 惟duy 自tự 心tâm 之chi 力lực 。 乃nãi 內nội 力lực 。 外ngoại 力lực 是thị 助trợ 。 內nội 力lực 是thị 正chánh 。 如như 正chánh 力lực 不bất 猛mãnh 。 助trợ 力lực 雖tuy 多đa 。 終chung 不bất 能năng 化hóa 凶hung 為vi 吉cát 。 故cố 曰viết 。 先tiên 天thiên 而nhi 天thiên 不bất 違vi 。 又hựu 曰viết 。 自tự 心tâm 之chi 力lực 。 可khả 以dĩ 顛điên 倒đảo 天thiên 地địa 。 設thiết 信tín 此thử 不bất 過quá 。 別biệt 尋tầm 外ngoại 助trợ 。 斷đoạn 無vô 是thị 處xứ 。 野dã 朽hủ 凡phàm 遇ngộ 禍họa 害hại 。 更cánh 無vô 他tha 術thuật 。 但đãn 直trực 信tín 自tự 心tâm 之chi 外ngoại 。 安an 有hữu 禍họa 害hại 。 一nhất 涉thiệp 禍họa 害hại 。 皆giai 自tự 心tâm 所sở 造tạo 。 還hoàn 須tu 自tự 心tâm 受thọ 毒độc 。 此thử 理lý 甚thậm 平bình 。 法pháp 復phục 思tư 之chi 思tư 之chi 。
五ngũ 。
別biệt 來lai 甚thậm 久cửu 。 思tư 念niệm 甚thậm 深thâm 。 不bất 知tri 近cận 來lai 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 或hoặc 有hữu 意ý 。 或hoặc 無vô 心tâm 。 種chủng 種chủng 交giao 衝xung 。 能năng 以dĩ 觀quán 音âm 大Đại 士Sĩ 。 大đại 悲bi 大đại 智trí 。 鑄chú 逆nghịch 順thuận 為vi 自tự 受thọ 用dụng 三tam 昧muội 否phủ/bĩ 。 此thử 三tam 昧muội 。 初sơ 貴quý 知tri 得đắc 透thấu 。 次thứ 貴quý 行hành 得đắc 堅kiên 。 再tái 次thứ 必tất 期kỳ 證chứng 而nhi 後hậu 已dĩ 。 又hựu 再tái 次thứ 證chứng 而nhi 能năng 忘vong 。 忘vong 而nhi 用dụng 始thỉ 全toàn 矣hĩ 。 大đại 丈trượng 夫phu 何hà 暇hạ 論luận 儒nho 論luận 釋thích 論luận 老lão 。 是thị 皆giai 古cổ 人nhân 已dĩ 用dụng 過quá 了liễu 。 不bất 殊thù 已dĩ 陳trần 芻sô 狗cẩu 耳nhĩ 。 豈khởi 有hữu 閑nhàn 精tinh 神thần 理lý 會hội 他tha 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 自tự 家gia 本bổn 有hữu 。 無vô 生sanh 之chi 心tâm 。 倘thảng 未vị 知tri 得đắc 透thấu 。 則tắc 儒nho 釋thích 老lão 白bạch 文văn 。 要yếu 緊khẩn 經kinh 書thư 。 又hựu 不bất 可khả 不bất 痛thống 留lưu 神thần 會hội 之chi 。 貧bần 道đạo 每mỗi 於ư 好hảo/hiếu 山sơn 水thủy 行hành 坐tọa 時thời 。 未vị 始thỉ 不bất 觸xúc 勝thắng 。 思tư 廣quảng 虗hư 也dã 。 又hựu 思tư 初sơ 與dữ 南nam 臯# 。 勺chước 原nguyên 。 寸thốn 虗hư 。 聚tụ 首thủ 石thạch 頭đầu 光quang 景cảnh 。 邈mạc 不bất 可khả 得đắc 。 比tỉ 趙triệu 乾can/kiền/càn 所sở 亦diệc 嘗thường 披phi 晤# 。 但đãn 渠cừ 氣khí 勝thắng 於ư 理lý 。 則tắc 不bất 免miễn 逆nghịch 順thuận 境cảnh 風phong 搖dao 蕩đãng 。 亦diệc 可khả 憫mẫn 然nhiên 。 忠trung 直trực 不bất 減giảm 古cổ 人nhân 也dã 。
六lục 。
持trì 忠trung 而nhi 遭tao 黜truất 。 命mạng 也dã 。 惟duy 知tri 命mạng 故cố 恬điềm 黜truất 而nhi 無vô 悶muộn 。 如như 黜truất 而nhi 懷hoài 悶muộn 。 則tắc 向hướng 之chi 所sở 謂vị 忠trung 者giả 。 果quả 忠trung 乎hồ 。 若nhược 人nhân 之chi 不bất 忠trung 。 我ngã 必tất 知tri 之chi 。 此thử 智trí 也dã 。 非phi 明minh 也dã 。 惟duy 我ngã 之chi 不bất 忠trung 。 於ư 自tự 心tâm 了liễu 了liễu 不bất 昧muội 。 此thử 明minh 也dã 。 非phi 智trí 也dã 。 今kim 直trực 心tâm 之chi 忠trung 與dữ 不bất 忠trung 。 惟duy 天thiên 知tri 之chi 。 亦diệc 惟duy 直trực 心tâm 自tự 知tri 之chi 耳nhĩ 。 且thả 人nhân 將tương 欲dục 置trí 直trực 心tâm 於ư 死tử 地địa 。 幸hạnh 得đắc 為vi 白bạch 衣y 郎lang 。 此thử 莫mạc 大đại 之chi 福phước 也dã 。 又hựu 何hà 悶muộn 之chi 有hữu 。 大đại 丈trượng 夫phu 屢lũ 遭tao 黜truất 辱nhục 。 不bất 必tất 為vi 介giới 。 願nguyện 直trực 心tâm 以dĩ 大đại 丈trượng 夫phu 自tự 任nhậm 。 終chung 必tất 相tương 見kiến 有hữu 期kỳ 。 去khứ 年niên 有hữu 書thư 寄ký 海hải 若nhược 。 書thư 中trung 已dĩ 言ngôn 直trực 心tâm 終chung 必tất 遭tao 黜truất 。 倘thảng 晤# 海hải 若nhược 。 取thủ 書thư 徵trưng 之chi 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 為vi 白bạch 衣y 郎lang 。 不bất 在tại 今kim 日nhật 也dã 。 直trực 心tâm 直trực 心tâm 。 休hưu 再tái 沉trầm 吟ngâm 。 萬vạn 緣duyên 歇hiết 卻khước 。 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 甚thậm 深thâm 。 以dĩ 此thử 送tống 行hành 。 大đại 地địa 黃hoàng 金kim 。
七thất 。
自tự 正chánh 月nguyệt 二nhị 十thập 日nhật 。 得đắc 手thủ 書thư 。 搖dao 心tâm 頓đốn 歇hiết 。 未vị 得đắc 手thủ 書thư 前tiền 。 以dĩ 傳truyền 溢dật 紛phân 然nhiên 。 雖tuy 有hữu 定định 見kiến 。 亦diệc 不bất 覺giác 稍sảo 受thọ 搖dao 眩huyễn 。 此thử 人nhân 情tình 之chi 常thường 也dã 。 但đãn 直trực 心tâm 向hướng 後hậu 於ư 筆bút 札# 。 不bất 必tất 與dữ 人nhân 極cực 力lực 辯biện 清thanh 濁trược 是thị 非phi 。 辯biện 則tắc 失thất 其kỳ 大đại 。 大đại 失thất 。 則tắc 局cục 量lượng 便tiện 小tiểu 了liễu 。 且thả 清thanh 濁trược 是thị 非phi 。 自tự 直trực 心tâm 離ly 長trường/trưởng 安an 後hậu 。 未vị 嘗thường 不bất 漸tiệm 皎hiệu 然nhiên 明minh 白bạch 也dã 。 比tỉ 來lai 亦diệc 有hữu 人nhân 為vi 直trực 心tâm 扼ách 腕oản 者giả 。 惟duy 直trực 心tâm 直trực 置trí 身thân 心tâm 於ư 無vô 何hà 有hữu 之chi 鄉hương 。 饑cơ 來lai 喫khiết 飯phạn 困khốn 來lai 眠miên 便tiện 了liễu 。 倘thảng 豪hào 逸dật 習tập 病bệnh 發phát 作tác 。 一nhất 味vị 看khán 得đắc 自tự 大đại 了liễu 。 則tắc 我ngã 相tương/tướng 不bất 異dị 乎hồ 無vô 何hà 有hữu 鄉hương 矣hĩ 。 且thả 道đạo 這giá 個cá 時thời 節tiết 。 豪hào 逸dật 習tập 病bệnh 。 置trí 之chi 何hà 地địa 。 幸hạnh 無vô 忽hốt 此thử 。 此thử 是thị 奇kỳ 男nam 子tử 家gia 常thường 茶trà 飯phạn 。 外ngoại 此thử 別biệt 求cầu 。 皆giai 即tức 外ngoại 道đạo 。 直trực 心tâm 果quả 能năng 見kiến 此thử 透thấu 徹triệt 。 觸xúc 境cảnh 用dụng 得đắc 。 則tắc 向hướng 之chi 與dữ 直trực 心tâm 為vi 怨oán 府phủ 者giả 。 皆giai 直trực 心tâm 入nhập 道đạo 之chi 資tư 也dã 。 何hà 怨oán 府phủ 之chi 有hữu 哉tai 。 湯thang 若nhược 士sĩ 近cận 有hữu 音âm 耗hao 否phủ/bĩ 。 渠cừ 比tỉ 來lai 亦diệc 有hữu 思tư 之chi 者giả 。 老lão 子tử 曰viết 。 寵sủng 辱nhục 若nhược 驚kinh 。 以dĩ 老lão 子tử 之chi 意ý 觀quán 寵sủng 辱nhục 。 驚kinh 則tắc 等đẳng 也dã 。 然nhiên 此thử 等đẳng 字tự 。 非phi 隳huy 體thể 黜truất 聰thông 者giả 。 斷đoạn 未vị 易dị 知tri 也dã 。 直trực 心tâm 如như 知tri 之chi 。 再tái 出xuất 頭đầu 來lai 。 於ư 世thế 出xuất 世thế 法pháp 中trung 。 方phương 許hứa 橫hoạnh/hoành 衝xung 竪thụ 撞chàng 做tố 得đắc 去khứ 也dã 。 西tây 風phong 正chánh 高cao 。 空không 林lâm 落lạc 葉diệp 。 更cánh 深thâm 夜dạ 靜tĩnh 。 故cố 人nhân 之chi 思tư 何hà 如như 哉tai 。
莫mạc 憎tăng 人nhân 海hải 風phong 波ba 惡ác 。 心tâm 外ngoại 何hà 曾tằng 有hữu 浪lãng 頭đầu 。 豪hào 習tập 登đăng 時thời 消tiêu 不bất 去khứ 。 禪thiền 書thư 飯phạn 飽bão 細tế 鑽toàn 求cầu 。
八bát 。
大đại 都đô 人nhân 情tình 時thời 事sự 。 於ư 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 之chi 閒gian/nhàn 。 必tất 有hữu 業nghiệp 使sử 之chi 然nhiên 。 業nghiệp 即tức 命mạng 也dã 。 倘thảng 信tín 情tình 而nhi 不bất 信tín 命mạng 。 則tắc 感cảm 激kích 百bách 出xuất 矣hĩ 。 故cố 至chí 人nhân 知tri 人nhân 情tình 時thời 事sự 變biến 幻huyễn 。 奪đoạt 人nhân 之chi 志chí 。 所sở 以dĩ 必tất 先tiên 於ư 窮cùng 理lý 。 理lý 窮cùng 則tắc 見kiến 定định 。 見kiến 定định 則tắc 人nhân 情tình 時thời 事sự 之chi 變biến 幻huyễn 。 不bất 能năng 奪đoạt 其kỳ 志chí 矣hĩ 。 志chí 既ký 有hữu 定định 。 所sở 謂vị 生sanh 死tử 榮vinh 辱nhục 交giao 錯thác 於ư 前tiền 。 雖tuy 未vị 能năng 無vô 心tâm 應ưng 之chi 。 而nhi 持trì 吾ngô 志chí 。 順thuận 理lý 制chế 情tình 。 力lực 用dụng 不bất 怯khiếp 。 則tắc 情tình 自tự 消tiêu 而nhi 理lý 日nhật 開khai 。 理lý 日nhật 開khai 。 性tánh 必tất 徹triệt 。 徹triệt 盡tận 也dã 。 故cố 曰viết 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 此thử 一nhất 路lộ 話thoại 頭đầu 。 向hướng 曾tằng 數số 提đề 直trực 心tâm 。 直trực 心tâm 以dĩ 為vi 別biệt 有hữu 口khẩu 訣quyết 不bất 傳truyền 。 將tương 此thử 澹đạm 話thoại 塞tắc 人nhân 。 公công 置trí 之chi 而nhi 弗phất 究cứu 。 及cập 觸xúc 不bất 可khả 意ý 事sự 。 即tức 不bất 堪kham 人nhân 作tác 賤tiện 。 便tiện 欲dục # 命mạng 。 與dữ 人nhân 決quyết 個cá 雌thư 雄hùng 。 豈khởi 大đại 君quân 子tử 之chi 所sở 為vi 哉tai 。 故cố 曰viết 。 有hữu 我ngã 我ngã 在tại 天thiên 地địa 中trung 。 無vô 我ngã 天thiên 地địa 在tại 我ngã 中trung 。 直trực 心tâm 若nhược 不bất 能năng 諦đế 信tín 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 之chi 理lý 。 力lực 制chế 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 。 則tắc 昧muội 終chung 不bất 旦đán 矣hĩ 。 思tư 之chi 至chí 此thử 際tế 。 野dã 朽hủ 猶do 提đề 此thử 澹đạm 話thoại 。 恐khủng 澹đạm 中trung 有hữu 不bất 澹đạm 者giả 存tồn 焉yên 。
與dữ 周chu 金kim 吾ngô
居cư 士sĩ 三tam 請thỉnh 謁yết 矣hĩ 。 可khả 謂vị 勤cần 至chí 。 然nhiên 覿# 吾ngô 相tương/tướng 。 不bất 若nhược 得đắc 吾ngô 心tâm 。 且thả 道đạo 如như 何hà 是thị 吾ngô 心tâm 。 馬mã 嘶# 楊dương 柳liễu 春xuân 風phong 暖noãn 。 人nhân 對đối 曇đàm 花hoa 慧tuệ 月nguyệt 凉# 。 能năng 薦tiến 此thử 。 再tái 晤# 不bất 暮mộ 。
寄ký 繆mâu 仲trọng 湻#
男nam 子tử 出xuất 世thế 一nhất 番phiên 。 畢tất 竟cánh 何hà 事sự 要yếu 緊khẩn 。 即tức 拜bái 懺sám 一nhất 節tiết 。 若nhược 任nhậm 情tình 識thức 支chi 吾ngô 。 不bất 若nhược 不bất 拜bái 。 既ký 拜bái # 窮cùng 性tánh 命mạng 。 剜oan 心tâm 剖phẫu 膽đảm 。 哀ai 號hào 像tượng 前tiền 。 惡ác 習tập 偏thiên 處xứ 。 直trực 下hạ 挽vãn 回hồi 。 既ký 回hồi 。 片phiến 刻khắc 不bất 可khả 閒gián 斷đoạn 。 纔tài 閒gián 斷đoạn 。 即tức 如như 水thủy 銀ngân 詐trá 死tử 復phục 活hoạt 。 要yếu 在tại 順thuận 逆nghịch 火hỏa 中trung 。 橫hoạnh/hoành 煆# 竪thụ 煆# 。 死tử 到đáo 真chân 處xứ 方phương 可khả 。
與dữ 沈trầm 及cập 菴am
佛Phật 祖tổ 有hữu 言ngôn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 因nhân 想tưởng 念niệm 而nhi 度độ 生sanh 死tử 。 亦diệc 因nhân 想tưởng 念niệm 。 而nhi 受thọ 生sanh 死tử 。 今kim 人nhân 未vị 登đăng 極cực 果quả 。 即tức 謂vị 想tưởng 念niệm 當đương 屏bính 絕tuyệt 。 是thị 乃nãi 不bất 明minh 想tưởng 念niệm 。 即tức 賊tặc 即tức 子tử 之chi 故cố 。 譬thí 利lợi 劒kiếm 。 握ác 之chi 劫kiếp 人nhân 即tức 賊tặc 用dụng 。 握ác 之chi 救cứu 人nhân 即tức 道đạo 用dụng 。 即tức 此thử 想tưởng 念niệm 。 用dụng 之chi 籌trù 算toán 佛Phật 法Pháp 。 想tưởng 來lai 想tưởng 去khứ 。 念niệm 去khứ 念niệm 來lai 。 莫mạc 知tri 其kỳ 然nhiên 。 眾chúng 生sanh 想tưởng 念niệm 。 化hóa 成thành 佛Phật 知tri 見kiến 矣hĩ 。 到đáo 此thử 地địa 位vị 。 方phương 可khả 說thuyết 自tự 在tại 現hiện 成thành 話thoại 。 或hoặc 未vị 到đáo 此thử 。 當đương 堅kiên 固cố 想tưởng 念niệm 。 不bất 可khả 少thiểu 懈giải 殺sát 法pháp 。
答đáp 某mỗ 司ty 冦#
辱nhục 手thủ 示thị 。 知tri 愛ái 女nữ 新tân 亡vong 。 榮vinh 遷thiên 多đa 擾nhiễu 。 適thích 當đương 炎diễm 暑thử 。 情tình 緒tự 難nan 堪kham 。 雲vân 外ngoại 鄙bỉ 人nhân 。 無vô 能năng 一nhất 代đại 勞lao 痛thống 。 徒đồ 為vi 長trường 歎thán 而nhi 已dĩ 。 雖tuy 然nhiên 貧bần 道đạo 又hựu 竊thiết 為vi 門môn 下hạ 賀hạ 。 夫phu 萬vạn 苦khổ 所sở 集tập 。 皆giai 從tùng 愛ái 生sanh 。 愛ái 者giả 既ký 亡vong 。 則tắc 苦khổ 本bổn 已dĩ 拔bạt 。 且thả 死tử 者giả 不bất 愛ái 生sanh 者giả 。 而nhi 長trường/trưởng 逝thệ 矣hĩ 。 而nhi 生sanh 者giả 猶do 愛ái 而nhi 哭khốc 之chi 。 哭khốc 之chi 能năng 使sử 其kỳ 復phục 生sanh 。 則tắc 宜nghi 哭khốc 。 哭khốc 之chi 未vị 必tất 能năng 復phục 生sanh 者giả 。 哭khốc 之chi 奚hề 益ích 。 昔tích 有hữu 士sĩ 人nhân 子tử 死tử 。 痛thống 傷thương 不bất 止chỉ 。 因nhân 自tự 疑nghi 傷thương 痛thống 妨phương 道đạo 。 乃nãi 問vấn 妙diệu 喜hỷ 曰viết 。 子tử 死tử 而nhi 痛thống 傷thương 太thái 過quá 。 不bất 妨phương 道đạo 乎hồ 。 妙diệu 喜hỷ 曰viết 。 子tử 死tử 不bất 痛thống 。 豺sài 狼lang 也dã 。 以dĩ 妙diệu 喜hỷ 言ngôn 。 較giảo 貧bần 道đạo 今kim 日nhật 之chi 語ngữ 。 吾ngô 語ngữ 似tự 近cận 不bất 情tình 。 若nhược 實thật 究cứu 竟cánh 。 或hoặc 有hữu 理lý 焉yên 。 惟duy 門môn 下hạ 體thể 之chi 。 北bắc 轉chuyển 行hành 止chỉ 。 想tưởng 自tự 有hữu 定định 衡hành 。 然nhiên 貧bần 道đạo 又hựu 有hữu 說thuyết 焉yên 。 官quan 當đương 司ty 冦# 者giả 。 握ác 死tử 生sanh 之chi 柄bính 。 能năng 忍nhẫn 哀ai 一nhất 行hành 。 # 一nhất 條điều 老lão 性tánh 命mạng 。 救cứu 得đắc 幾kỷ 人nhân 不bất 當đương 死tử 者giả 。 亦diệc 不bất 可khả 思tư 議nghị 功công 德đức 也dã 。 且thả 能năng 治trị 獄ngục 以dĩ 情tình 。 則tắc 神thần 人nhân 悅duyệt 服phục 。 神thần 人nhân 悅duyệt 服phục 。 則tắc 陰âm 陽dương 和hòa 順thuận 。 陰âm 陽dương 和hòa 順thuận 。 則tắc 年niên 穀cốc 豐phong 。 年niên 穀cốc 豐phong 。 則tắc 民dân 樂nhạo 生sanh 之chi 心tâm 重trọng/trùng 。 民dân 樂nhạo 生sanh 之chi 心tâm 重trọng/trùng 。 則tắc 刑hình 教giáo 易dị 施thí 。 苟cẩu 刑hình 教giáo 可khả 行hành 。 則tắc 於ư 治trị 道đạo 有hữu 補bổ 大đại 矣hĩ 。 奚hề 必tất 濡nhu 滯trệ 哉tai 。 某mỗ 久cửu 託thác 道đạo 中trung 。 敢cảm 以dĩ 此thử 奉phụng 勸khuyến 。 或hoặc 當đương 與dữ 不bất 當đương 。 亦diệc 其kỳ 曝bộc 背bối/bội 心tâm 也dã 。
答đáp 某mỗ 居cư 士sĩ
得đắc 手thủ 書thư 。 讀đọc 之chi 兩lưỡng 過quá 。 而nhi 居cư 士sĩ 所sở 疑nghi 所sở 見kiến 。 無vô 不bất 了liễu 了liễu 。 所sở 謂vị 我ngã 若nhược 無vô 心tâm 。 餘dư 者giả 俱câu 了liễu 。 嘻# 。 此thử 心tâm 豈khởi 易dị 無vô 哉tai 。 縱túng/tung 能năng 當đương 下hạ 即tức 無vô 。 亦diệc 非phi 此thử 中trung 正chánh 事sự 。 又hựu 云vân 。 了liễu 得đắc 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 決quyết 乃nãi 疑nghi 。 此thử 復phục 為vi 居cư 士sĩ 。 生sanh 大đại 恐khủng 怖bố 。 昔tích 法Pháp 眼nhãn 益ích 公công 。 事sự 長trường/trưởng 慶khánh 久cửu 甚thậm 。 次thứ 見kiến 地địa 藏tạng 老lão 深thâm 。 始thỉ 徹triệt 頭đầu 耳nhĩ 。 長trường/trưởng 慶khánh 高cao 弟đệ 。 昭chiêu 公công 。 昉# 公công 。 皆giai 不bất 平bình 。 法Pháp 眼nhãn 率suất 眾chúng 。 徵trưng 之chi 曰viết 。 公công 燒thiêu 誰thùy 家gia 香hương 。 益ích 公công 曰viết 。 地địa 藏tạng 。 汝nhữ 何hà 辜cô 負phụ 先tiên 師sư 。 眼nhãn 曰viết 。 吾ngô 不bất 會hội 長trường/trưởng 慶khánh 。 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 獨độc 露lộ 身thân 句cú 。 昭chiêu 曰viết 。 汝nhữ 問vấn 我ngã 。 我ngã 為vì 汝nhữ 決quyết 破phá 。 眼nhãn 問vấn 曰viết 。 獨độc 露lộ 身thân 。 是thị 撥bát 萬vạn 象tượng 。 不bất 撥bát 萬vạn 象tượng 。 昉# 曰viết 不bất 撥bát 。 益ích 公công 申thân 兩lưỡng 指chỉ 曰viết 。 兩lưỡng 個cá 。 我ngã 問vấn 居cư 士sĩ 。 既ký 是thị 不bất 撥bát 。 恁nhẫm 麼ma 卻khước 成thành 兩lưỡng 個cá 。 若nhược 曰viết 生sanh 心tâm 於ư 不bất 撥bát 上thượng 墮đọa 情tình 了liễu 。 故cố 成thành 兩lưỡng 個cá 。 如như 此thử 見kiến 識thức 。 要yếu 摸mạc 法Pháp 眼nhãn 鼻tị 孔khổng 。 所sở 謂vị 冠quan 章chương 甫phủ 而nhi 化hóa 越việt 矣hĩ 。 安an 得đắc 恰kháp 好hảo/hiếu 。 昉# 公công 不bất 撥bát 。 一nhất 場tràng 懡# 㦬# 。 則tắc 居cư 士sĩ 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 與dữ 不bất 撥bát 便tiện 拚# 矣hĩ 。 不bất 知tri 居cư 士sĩ 。 又hựu 作tác 何hà 出xuất 身thân 之chi 計kế 。 跳khiêu 過quá 懡# 㦬# 場tràng 去khứ 。 若nhược 人nhân 果quả 真chân 知tri 生sanh 死tử 極cực 大đại 。 此thử 事sự 必tất 須tu 了liễu 當đương 。 且thả 把bả 尋tầm 常thường 大đại 家gia 到đáo 得đắc 的đích 解giải 會hội 。 一nhất 坐tọa 坐tọa 斷đoạn 。 吞thôn 一nhất 個cá 無vô 味vị 丸hoàn 子tử 。 不bất 管quản 味vị 不bất 味vị 。 悟ngộ 不bất 悟ngộ 。 日nhật 嚼tước 不bất 破phá 。 加gia 之chi 月nguyệt 嚼tước 。 月nguyệt 嚼tước 不bất 破phá 。 加gia 之chi 年niên 嚼tước 。 年niên 嚼tước 不bất 破phá 。 便tiện # 此thử 生sanh 不bất 了liễu 。 他tha 生sanh 難nạn/nan 道đạo 不bất 破phá 則tắc 此thử 中trung 可khả 來lai 入nhập 得đắc 保bảo 社xã 。 若nhược 無vô 個cá 等đẳng 志chí 氣khí 。 個cá 等đẳng 耐nại 煩phiền 。 切thiết 不bất 要yếu 提đề 起khởi 。 雖tuy 然nhiên 是thị 裏lý 既ký 不bất 能năng 措thố 脚cước 。 亦diệc 當đương 於ư 精tinh 要yếu 內nội 典điển 中trung 。 著trước 精tinh 神thần 搜sưu 索sách 。 一nhất 上thượng 則tắc 解giải 路lộ 自tự 精tinh 。 粗thô 浮phù 習tập 氣khí 自tự 然nhiên 蕩đãng 也dã 。 粗thô 習tập 既ký 蕩đãng 。 則tắc 靈linh 根căn 藉tạ 般Bát 若Nhã 津tân 之chi 澆kiêu 溉cái 。 自tự 然nhiên 茂mậu 秀tú 。 始thỉ 可khả 於ư 作tác 家gia 手thủ 裡# 。 討thảo 個cá 實thật 果quả 子tử 。 終chung 須tu 不bất 難nan 。 筆bút 舌thiệt 卒tuất 難nan 盡tận 意ý 。 倘thảng 披phi 晤# 有hữu 期kỳ 。 重trọng/trùng 新tân 拈niêm 起khởi 。 亦diệc 不bất 為vi 纏triền 擾nhiễu 。 葢# 做tố 了liễu 此thử 等đẳng 蟲trùng 豸# 。 我ngã 也dã 須tu 耐nại 煩phiền 也dã 。 若nhược 不bất 耐nại 煩phiền 。 不bất 惟duy 堂đường 前tiền 草thảo 深thâm 一nhất 丈trượng 。 管quản 取thủ 達đạt 觀quán 窮cùng 性tánh 命mạng 。 了liễu 在tại 汝nhữ 等đẳng 業nghiệp 鬼quỷ 手thủ 中trung 。
與dữ 馮bằng 開khai 之chi
云vân 何hà 忽hốt 生sanh 之chi 前tiền 。 初sơ 無vô 生sanh 佛Phật 。 寧ninh 有hữu 人nhân 我ngã 。 柰nại 何hà 忽hốt 生sanh 之chi 後hậu 。 凡phàm 夫phu 根căn 識thức 庸dong 常thường 。 纔tài 染nhiễm 人nhân 天thiên 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 便tiện 移di 多đa 生sanh 本bổn 願nguyện 。 本bổn 願nguyện 既ký 移di 。 豈khởi 惟duy 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 難nạn/nan 長trường/trưởng 享hưởng 用dụng 。 只chỉ 恐khủng 牛ngưu 頭đầu 阿a 旁bàng 。 操thao 鑊hoạch 湯thang 爐lô 炭thán 之chi 具cụ 。 俟sĩ 渠cừ 久cửu 矣hĩ 。 夫phu 本bổn 願nguyện 者giả 。 既ký 稱xưng 佛Phật 子tử 。 苟cẩu 不bất 以dĩ 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 為vì 己kỷ 任nhậm 。 則tắc 莫mạc 若nhược 深thâm 雲vân 重trọng/trùng 壑hác 。 悠du 悠du 自tự 得đắc 也dã 。 何hà 煩phiền 投đầu 足túc 風phong 塵trần 。 惹nhạ 黃hoàng 頭đầu 蠻# 子tử 恣tứ 白bạch 眼nhãn 也dã 耶da 。 此thử 言ngôn 吾ngô 曹tào 出xuất 處xứ 之chi 分phần 。 葢# 如như 此thử 。 若nhược 在tại 家gia 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 然nhiên 。 有hữu 親thân 則tắc 以dĩ 親thân 為vi 事sự 。 有hữu 君quân 則tắc 以dĩ 君quân 為vi 重trọng/trùng 。 倘thảng 其kỳ 本bổn 願nguyện 不bất 忘vong 。 即tức 假giả 君quân 親thân 為vi 金kim 湯thang 蒿hao 矢thỉ 。 委ủy 曲khúc 多đa 方phương 。 護hộ 持trì 真chân 乘thừa 。 置trí 得đắc 失thất 於ư 情tình 波ba 之chi 外ngoại 。 化hóa 利lợi 害hại 於ư 願nguyện 海hải 之chi 中trung 。 心tâm 如như 虗hư 空không 。 骨cốt 等đẳng 金kim 剛cang 。 千thiên 磨ma 萬vạn 折chiết 。 堅kiên 強cường 不bất 摧tồi 。 如như 是thị 則tắc 增tăng 一nhất 倍bội 護hộ 法Pháp 之chi 心tâm 。 消tiêu 無vô 量lượng 罪tội 。 長trưởng 無vô 量lượng 福phước 。
何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 願nguyện 不bất 傾khuynh 。 善thiện 根căn 冥minh 長trường/trưởng 故cố 也dã 。 故cố 以dĩ 六lục 凡phàm 較giảo 之chi 。 惡ác 多đa 善thiện 少thiểu 。 於ư 善thiện 少thiểu 之chi 世thế 。 不bất 幸hạnh 不bất 逢phùng 正chánh 像tượng 。 又hựu 值trị 末Mạt 法Pháp 。 稍sảo 有hữu 靈linh 根căn 者giả 。 徐từ 而nhi 察sát 之chi 。 管quản 取thủ 身thân 毛mao 皆giai 竪thụ 在tại 。 降giáng/hàng 是thị 更cánh 有hữu 何hà 言ngôn 。 客khách 歲tuế 初sơ 晤# 先tiên 生sanh 於ư 吉cát 祥tường 。 再tái 晤# 靜tĩnh 海hải 。 別biệt 後hậu 道Đạo 人Nhân 抱bão 病bệnh 潯# 陽dương 百bách 餘dư 日nhật 。 再tái 閱duyệt 歲tuế 。 之chi 曹tào 溪khê 禮lễ 六lục 祖tổ 。 復phục 買mãi 舟chu 東đông 還hoàn 。 忽hốt 勞lao 盛thịnh 事sự 生sanh 。 義nghĩa 當đương 北bắc 上thượng 為vi 白bạch 其kỳ 冤oan 。 上thượng 諸chư 公công 書thư 已dĩ 。 仍nhưng 復phục 南nam 返phản 。 適thích 又hựu 值trị 先tiên 生sanh 至chí 此thử 。 似tự 乎hồ 彼bỉ 此thử 本bổn 願nguyện 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 於ư 無vô 期kỳ 會hội 中trung 。 宛uyển 如như 期kỳ 會hội 。 道Đạo 人Nhân 不bất 以dĩ 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 為vi 家gia 務vụ 。 便tiện 是thị 忘vong 本bổn 願nguyện 。 自tự 斷đoạn 善thiện 根căn 榜bảng 樣# 。 先tiên 生sanh 不bất 以dĩ 金kim 湯thang 大đại 法pháp 為vi 椎chùy 輪luân 。 便tiện 是thị 牛ngưu 頭đầu 阿a 旁bàng 作tác 戲hí 具cụ 的đích 樣# 子tử 。 吾ngô 言ngôn 不bất 妄vọng 。 先tiên 生sanh 當đương 痛thống 念niệm 本bổn 願nguyện 。 毋vô 忽hốt 。
二nhị 。
前tiền 狀trạng 因nhân 文văn 字tự 冗# 鄙bỉ 。 敘tự 事sự 揚dương 塵trần 。 不bất 惟duy 不bất 能năng 發phát 先tiên 德đức 之chi 幽u 光quang 。 反phản 足túc 掩yểm 亂loạn 本bổn 色sắc 。 如như 得đắc 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 心tâm 者giả 。 於ư 冗# 處xứ 清thanh 之chi 。 鄙bỉ 處xứ 文văn 之chi 。 敘tự 事sự 揚dương 塵trần 處xứ 。 直trực 吹xuy 之chi 以dĩ 天thiên 風phong 。 洒sái 之chi 以dĩ 靈linh 雨vũ 。 發phát 幽u 光quang 於ư 掩yểm 亂loạn 之chi 中trung 。 全toàn 本bổn 色sắc 於ư 散tán 漫mạn 之chi 後hậu 。 使sử 我ngã 龍long 首thủ 尊tôn 者giả 。 重trọng/trùng 現hiện 色sắc 身thân 三tam 昧muội 於ư 千thiên 古cổ 。 再tái 覆phú 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 於ư 十thập 虗hư 。 則tắc 大đại 明minh 無vô 乏phạp 高cao 僧Tăng 之chi 燄diệm 。 而nhi 覺giác 苑uyển 有hữu 傳truyền 心tâm 燈đăng 之chi 光quang 矣hĩ 。 貧bần 道đạo 往vãng 復phục 思tư 惟duy 。 雖tuy 能năng 言ngôn 者giả 。 代đại 不bất 缺khuyết 人nhân 。 至chí 於ư 剔dịch 冗# 化hóa 鄙bỉ 。 善thiện 鼓cổ 天thiên 風phong 海hải 濤đào 。 清thanh 洒sái 朽hủ 骨cốt 。 全toàn 本bổn 色sắc 。 剖phẫu 幽u 光quang 。 非phi 先tiên 生sanh 之chi 筆bút 。 將tương 文văn 則tắc 失thất 實thật 。 實thật 則tắc 無vô 文văn 。 而nhi 理lý 事sự 軌quỹ 逸dật 矣hĩ 。 惟duy 先tiên 生sanh 念niệm 我ngã 戒giới 壇đàn 。 佛Phật 祖tổ 慧tuệ 命mạng 所sở 係hệ 。 即tức 為vi 我ngã 抖đẩu 擻tẩu 根căn 塵trần 。 堅kiên 智trí 願nguyện 力lực 。 大đại 舞vũ 筆bút 頭đầu 三tam 昧muội 。 成thành 就tựu 孚phu 翁ông 。 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 利lợi 罩# 無vô 方phương 。 幸hạnh 甚thậm 。
與dữ 阮# 三tam 城thành
老lão 漢hán 向hướng 來lai 不bất 解giải 生sanh 病bệnh 。 忽hốt 爾nhĩ 病bệnh 生sanh 。 遇ngộ 一nhất 切thiết 熱nhiệt 時thời 。 若nhược 火hỏa 輪luân 洞đỗng 劫kiếp 。 寒hàn 時thời 無vô 異dị 。 寒Hàn 氷Băng 地Địa 獄Ngục 。 寒hàn 熱nhiệt 交giao 作tác 時thời 。 其kỳ 苦khổ 復phục 烈liệt 於ư 單đơn 寒hàn 單đơn 熱nhiệt 時thời 。 使sử 老lão 漢hán 一nhất 片phiến 情tình 識thức 。 卒thốt 支chi 持trì 不bất 下hạ 。 始thỉ 返phản 病bệnh 不bất 無vô 端đoan 而nhi 生sanh 。 生sanh 必tất 有hữu 自tự 。 大đại 都đô 推thôi 病bệnh 由do 業nghiệp 。 推thôi 業nghiệp 由do 心tâm 。 推thôi 心tâm 由do 不bất 心tâm 者giả 。 既ký 推thôi 至chí 於ư 斯tư 。 則tắc 能năng 推thôi 之chi 者giả 。 觸xúc 不bất 心tâm 而nhi 歇hiết 。 所sở 寒hàn 寒hàn 熱nhiệt 熱nhiệt 者giả 。 隨tùy 歇hiết 而nhi 歇hiết 。 惟duy 初sơ 不bất 寒hàn 熱nhiệt 者giả 。 固cố 自tự 若nhược 也dã 。 此thử 等đẳng 言ngôn 句cú 。 向hướng 不bất 曾tằng 受thọ 病bệnh 者giả 漏lậu 之chi 。 何hà 異dị 木mộc 札# 鐵thiết 丁đinh 。 辱nhục 汝nhữ 遠viễn 訊tấn 。 從tùng 實thật 復phục 此thử 。
與dữ 王vương 宇vũ 泰thái
中trung 甫phủ 人nhân 來lai 。 得đắc 手thủ 書thư 甚thậm 慰úy 懸huyền 想tưởng 。 但đãn 書thư 中trung 云vân 。 參tham 禪thiền 不bất 易dị 。 若nhược 只chỉ 將tương 心tâm 等đẳng 悟ngộ 。 縱túng/tung 任nhậm 貪tham 嗔sân 。 廢phế 漸tiệm 修tu 之chi 功công 。 豈khởi 不bất 兩lưỡng 成thành 躭đam 悞ngộ 。 只chỉ 得đắc 隨tùy 緣duyên 制chế 伏phục 。 葢# 言ngôn 前tiền 薦tiến 得đắc 。 屈khuất 我ngã 宗tông 風phong 。 是thị 教giáo 將tương 心tâm 等đẳng 悟ngộ 。 縱túng/tung 任nhậm 習tập 氣khí 。 貧bần 道đạo 曩nẵng 與dữ 宇vũ 泰thái 舉cử 揚dương 時thời 。 未vị 始thỉ 有hữu 此thử 。 不bất 知tri 宇vũ 泰thái 何hà 處xứ 得đắc 此thử 知tri 見kiến 。 若nhược 真chân 心tâm 要yếu 出xuất 生sanh 死tử 。 與dữ 人nhân 商thương 量lượng 不bất 得đắc 。 須tu 要yếu 自tự 家gia 討thảo 個cá 分phần/phân 曉hiểu 。 貧bần 道đạo 雖tuy 宗tông 門môn 種chủng 草thảo 。 若nhược 論luận 見kiến 地địa 。 未vị 始thỉ 不bất 以dĩ 教giáo 乘thừa 為vi 據cứ 證chứng 。 釋Thích 迦Ca 因nhân 中trung 。 未vị 值trị 然nhiên 燈đăng 。 苦khổ 修tu 多đa 劫kiếp 。 終chung 非phi 佛Phật 因nhân 。 值trị 然nhiên 燈đăng 後hậu 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。 此thử 理lý 顯hiển 白bạch 易dị 了liễu 。 見kiến 地địa 一nhất 端đoan 。 諸chư 佛Phật 稱xưng 之chi 為vi 。 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 今kim 人nhân 隨tùy 情tình 起khởi 見kiến 。 或hoặc 專chuyên 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 或hoặc 持trì 咒chú 課khóa 經kinh 。 謂vị 之chi 借tá 緣duyên 熏huân 煉luyện 。 消tiêu 融dung 習tập 氣khí 。 殊thù 不bất 知tri 見kiến 地địa 不bất 透thấu 徹triệt 。 淨tịnh 土độ 豈khởi 能năng 親thân 切thiết 。 持trì 咒chú 課khóa 經kinh 。 何hà 異dị 澆kiêu 水thủy 增tăng 氷băng 。 總tổng 皆giai 結kết 業nghiệp 。 毫hào 無vô 所sở 益ích 。 古cổ 德đức 云vân 。 悟ngộ 明minh 後hậu 。 方phương 修tu 行hành 。 然nhiên 悟ngộ 明minh 之chi 說thuyết 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 有hữu 解giải 悟ngộ 。 有hữu 修tu 悟ngộ 。 有hữu 證chứng 悟ngộ 。 解giải 悟ngộ 者giả 。 從tùng 經kinh 教giáo 熏huân 聞văn 力lực 久cửu 。 心tâm 漸tiệm 開khai 通thông 。 又hựu 謂vị 之chi 依y 通thông 識thức 解giải 。 修tu 悟ngộ 者giả 。 宿túc 有hữu 聞văn 熏huân 。 曾tằng 少thiểu 開khai 解giải 。 但đãn 未vị 得đắc 實thật 受thọ 用dụng 。 今kim 生sanh 出xuất 頭đầu 來lai 。 或hoặc 假giả 修tu 習tập 。 忽hốt 然nhiên 疑nghi 情tình 頓đốn 斷đoạn 。 受thọ 用dụng 現hiện 前tiền 。 證chứng 悟ngộ 者giả 。 根căn 器khí 猛mãnh 利lợi 。 不bất 移di 剎sát 那na 。 習tập 隨tùy 悟ngộ 消tiêu 。 立lập 地địa 成thành 佛Phật 。 今kim 宇vũ 泰thái 即tức 未vị 能năng 修tu 悟ngộ 證chứng 悟ngộ 。 亦diệc 當đương 閱duyệt 熟thục 一nhất 部bộ 教giáo 乘thừa 。 以dĩ 求cầu 解giải 悟ngộ 。 其kỳ 閒gian/nhàn 習tập 氣khí 。 以dĩ 熏huân 力lực 故cố 。 不bất 求cầu 損tổn 減giảm 而nhi 自tự 損tổn 減giảm 。 然nhiên 此thử 亦diệc 必tất 以dĩ 證chứng 悟ngộ 為vi 心tâm 。 柰nại 功công 不bất 勇dũng 猛mãnh 。 流lưu 至chí 於ư 此thử 。 取thủ 法pháp 乎hồ 上thượng 。 僅cận 得đắc 乎hồ 中trung 可khả 也dã 。 使sử 但đãn 只chỉ 隨tùy 緣duyên 制chế 伏phục 。 而nhi 絕tuyệt 無vô 求cầu 悟ngộ 之chi 心tâm 。 則tắc 習tập 氣khí 終chung 不bất 可khả 除trừ 。 而nhi 佛Phật 道Đạo 終chung 不bất 可khả 成thành 矣hĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 種chủng 麻ma 端đoan 的đích 不bất 生sanh 禾hòa 。 故cố 取thủ 法pháp 乎hồ 下hạ 。 非phi 其kỳ 因nhân 故cố 。
答đáp 樂nhạo/nhạc/lạc 子tử 晉tấn
辱nhục 手thủ 書thư 。 讀đọc 之chi 何hà 志chí 大đại 而nhi 憂ưu 深thâm 哉tai 。 使sử 吾ngô 神thần 愴sảng 不bất 已dĩ 。 法pháp 道đạo 凋điêu 衰suy 。 吾ngô 曹tào 妄vọng 庸dong 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 顧cố 惟duy 魯lỗ 鈍độn 。 道đạo 不bất 勝thắng 習tập 。 才tài 識thức 亦diệc 復phục 不bất 甚thậm 遠viễn 。 濫lạm 混hỗn 緇# 林lâm 。 無vô 補bổ 其kỳ 教giáo 。 人nhân 患hoạn 不bất 自tự 知tri 。 能năng 自tự 知tri 。 則tắc 餘dư 想tưởng 自tự 歇hiết 矣hĩ 。 魯lỗ 鈍độn 雖tuy 不bất 敏mẫn 。 年niên 來lai 亦diệc 頗phả 自tự 知tri 。 短đoản 有hữu 餘dư 而nhi 長trường/trưởng 不bất 足túc 。 世thế 好hảo/hiếu 諛du 而nhi 我ngã 好hảo/hiếu 直trực 。 誰thùy 能năng 容dung 我ngã 。 人nhân 不bất 容dung 我ngã 而nhi 我ngã 不bất 自tự 知tri 。 持trì 方phương 投đầu 圓viên 。 寧ninh 不bất 倒đảo 置trí 哉tai 。 且thả 粗thô 豪hào 如như 舊cựu 。 憨# 放phóng 不bất 移di 。 知tri 我ngã 者giả 。 以dĩ 為vi 渠cừ 胸hung 中trung 無vô 他tha 。 不bất 足túc 較giảo 。 不bất 知tri 我ngã 者giả 。 以dĩ 為vi 狂cuồng 傲ngạo 無vô 稽khể 。 恨hận 不bất 即tức 阽# 之chi 死tử 亡vong 為vi 快khoái 。 以dĩ 故cố 魯lỗ 鈍độn 只chỉ 宜nghi 佯dương 狂cuồng 詐trá 風phong 。 不bất 拘câu 山sơn 林lâm 城thành 市thị 。 飽bão 食thực 橫hoạnh/hoành 眠miên 。 苟cẩu 延diên 此thử 生sanh 耳nhĩ 。 但đãn 有hữu 負phụ 高cao 誼# 。 慚tàm 愧quý 何hà 如như 。 尊tôn 慈từ 齒xỉ 長trường/trưởng 。 而nhi 子tử 晉tấn 為vi 客khách 有hữu 年niên 。 甘cam 旨chỉ 不bất 能năng 遂toại 。 而nhi 相tương 知tri 中trung 。 亦diệc 不bất 能năng 及cập 時thời 周chu 旋toàn 。 多đa 口khẩu 抱bão 餓ngạ 於ư 故cố 山sơn 之chi 墟khư 。 而nhi 一nhất 身thân 覊# 紲# 數sổ 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 。 凡phàm 相tương 知tri 者giả 。 豈khởi 有hữu 聞văn 之chi 而nhi 不bất 急cấp 。 見kiến 之chi 而nhi 不bất 痛thống 哉tai 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 則tắc 向hướng 所sở 稱xưng 相tương 知tri 於ư 子tử 晉tấn 者giả 。 果quả 相tương 知tri 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 相tương 知tri 不bất 易dị 。 易dị 不bất 相tương 知tri 耳nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 。 有hữu 深thâm 知tri 子tử 晉tấn 者giả 。 而nhi 力lực 又hựu 不bất 給cấp 。 而nhi 力lực 給cấp 者giả 。 未vị 必tất 相tương 知tri 。 信tín 乎hồ 子tử 晉tấn 命mạng 之chi 窮cùng 也dã 。 密mật 藏tạng 閒gian/nhàn 於ư 禪thiền 誦tụng 之chi 隙khích 。 為vi 老lão 漢hán 舉cử 似tự 之chi 。 青thanh 山sơn 白bạch 雲vân 亦diệc 為vi 之chi 變biến 色sắc 。 況huống 有hữu 情tình 者giả 乎hồ 。 又hựu 子tử 晉tấn 慨khái 世thế 法pháp 出xuất 世thế 法pháp 交giao 喪táng 不bất 堪kham 。 憤phẫn 欲dục 剃thế 染nhiễm 。 然nhiên 剃thế 染nhiễm 一nhất 事sự 。 如như 見kiến 不bất 徹triệt 。 持trì 不bất 固cố 。 亦diệc 非phi 易dị 者giả 。 痛thống 思tư 之chi 。 孫tôn 武võ 有hữu 言ngôn 曰viết 。 少thiểu 算toán 不bất 如như 多đa 算toán 。 況huống 無vô 算toán 乎hồ 。 想tưởng 子tử 晉tấn 言ngôn 必tất 不bất 苟cẩu 發phát 。 預dự 非phi 多đa 算toán 。 安an 能năng 便tiện 爾nhĩ 耶da 。 昔tích 崔thôi 趙triệu 公công 問vấn 徑kính 山sơn 欽khâm 禪thiền 師sư 。 弟đệ 子tử 出xuất 得đắc 家gia 否phủ/bĩ 。 欽khâm 正chánh 色sắc 曰viết 。 出xuất 家gia 乃nãi 大đại 丈trượng 夫phu 事sự 。 非phi 將tương 相tương/tướng 所sở 能năng 為vi 。 予# 初sơ 讀đọc 此thử 。 以dĩ 為vi 老lão 欽khâm 恃thị 高cao 尚thượng 而nhi 忽hốt 榮vinh 名danh 。 及cập 親thân 驗nghiệm 之chi 。 乃nãi 知tri 此thử 老lão 以dĩ 真chân 實thật 心tâm 。 吐thổ 真chân 實thật 語ngữ 。 果quả 不bất 我ngã 欺khi 。 夫phu 情tình 根căn 積tích 固cố 。 豈khởi 崑# 崙lôn 須Tu 彌Di 之chi 可khả 並tịnh 。 識thức 浪lãng 奔bôn 騰đằng 。 豈khởi 滄thương 海hải 岷# 江giang 之chi 可khả 齊tề 。 將tương 相tương/tướng 雖tuy 非phi 人nhân 傑kiệt 不bất 可khả 為vi 。 然nhiên 夾giáp 情tình 做tố 事sự 。 而nhi 少thiểu 有hữu 才tài 識thức 者giả 。 人nhân 可khả 為vi 之chi 。 惟duy 出xuất 家gia 一nhất 路lộ 。 乘thừa 短đoản 生sanh 而nhi 欲dục 拔bạt 長trường/trưởng 劫kiếp 之chi 情tình 根căn 。 倚ỷ 螳đường 螂lang 之chi 臂tý 。 而nhi 欲dục 戽# 竭kiệt 滄thương 岷# 之chi 水thủy 。 靜tĩnh 而nhi 思tư 之chi 。 始thỉ 知tri 可khả 否phủ/bĩ 矣hĩ 。 顧cố 子tử 晉tấn 直trực 以dĩ 我ngã 言ngôn 為vi 贅# 疣vưu 。 大đại 笑tiếu 而nhi 割cát 之chi 。 我ngã 亦diệc 無vô 憾hám 。 清thanh 凉# 大đại 雅nhã 。 非phi 他tha 名danh 山sơn 可khả 並tịnh 。 倘thảng 能năng 稍sảo 撥bát 塵trần 事sự 一nhất 登đăng 。 何hà 快khoái 如như 之chi 。 且thả 有hữu 法Pháp 門môn 一nhất 兩lưỡng 事sự 。 急cấp 欲dục 面diện 商thương 之chi 。 潭đàm 柘chá 機cơ 緣duyên 。 具cụ 堅kiên 默mặc 書thư 中trung 不bất 備bị 。
與dữ 吳ngô 臨lâm 川xuyên 始thỉ 光quang 居cư 士sĩ
性tánh 宗tông 不bất 精tinh 。 則tắc 不bất 免miễn 墮đọa 事sự 障chướng 裷# 䙡# 。 相tương/tướng 宗tông 不bất 精tinh 。 則tắc 不bất 免miễn 墮đọa 理lý 障chướng 裷# 䙡# 。 禪thiền 宗tông 不bất 了liễu 。 則tắc 不bất 免miễn 墮đọa 葉diệp 公công 畫họa 龍long 裷# 䙡# 。 近cận 世thế 黑hắc 白bạch 。 並tịnh 乏phạp 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 之chi 心tâm 。 所sở 以dĩ 性tánh 不bất 性tánh 。 相tương/tướng 不bất 相tương 。 禪thiền 不bất 禪thiền 。 且thả 性tánh 相tướng 禪thiền 三tam 宗tông 。 各các 有hữu 綱cương 宗tông 。 如như 天thiên 台thai 八bát 教giáo 。 賢hiền 首thủ 五ngũ 教giáo 。 皆giai 毫hào 不bất 可khả 紊# 者giả 也dã 。 豈khởi 禪thiền 宗tông 獨độc 無vô 綱cương 宗tông 乎hồ 。 禪thiền 宗tông 若nhược 無vô 綱cương 宗tông 。 則tắc 岩# 頭đầu 奯# 但đãn 了liễu 綱cương 宗tông 。 本bổn 無vô 實thật 法pháp 之chi 語ngữ 。 得đắc 非phi 孟# 浪lãng 耶da 。 奯# 公công 宗tông 門môn 龍long 象tượng 。 寧ninh 肯khẳng 草thảo 草thảo 。 特đặc 後hậu 人nhân 心tâm 識thức 粗thô 浮phù 。 根căn 器khí 薄bạc 劣liệt 。 了liễu 不bất 知tri 古cổ 德đức 之chi 典điển 刑hình 。 作tác 家gia 之chi 大đại 全toàn 耳nhĩ 。 如như 知tri 之chi 。 脫thoát 不bất 面diện 熱nhiệt 。 余dư 知tri 其kỳ 心tâm 死tử 。 而nhi 不bất 復phục 活hoạt 者giả 也dã 。
二nhị 。
到đáo 家gia 果quả 能năng 打đả 屏bính 人nhân 事sự 。 專chuyên 力lực 淨tịnh 業nghiệp 。 乃nãi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第đệ 恐khủng 淨tịnh 業nghiệp 理lý 未vị 徹triệt 。 必tất 受thọ 多đa 生sanh 染nhiễm 種chủng 。 現hiện 行hành 困khốn 折chiết 。 行hành 終chung 難nạn/nan 副phó 言ngôn 也dã 。 大đại 抵để 有hữu 志chí 淨tịnh 業nghiệp 。 切thiết 勿vật 厭yếm 煩phiền 。 厭yếm 煩phiền 則tắc 性tánh 相tướng 見kiến 地địa 。 終chung 不bất 高cao 明minh 。 率suất 此thử 不bất 高cao 明minh 見kiến 地địa 。 專chuyên 力lực 淨tịnh 業nghiệp 。 而nhi 能năng 困khốn 折chiết 染nhiễm 種chủng 現hiện 行hành 。 資tư 發phát 淨tịnh 種chủng 功công 能năng 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 往vãng 蘇tô 秦tần 欲dục 恃thị 口khẩu 辯biện 得đắc 官quan 。 及cập 裘cừu 敝tệ 金kim 盡tận 。 抱bão 餓ngạ 還hoàn 家gia 。 方phương 悟ngộ 始thỉ 以dĩ 厭yếm 煩phiền 出xuất 。 終chung 以dĩ 厭yếm 煩phiền 歸quy 。 葢# 厭yếm 煩phiền 。 則tắc 不bất 能năng 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 。 不bất 能năng 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 。 則tắc 讀đọc 書thư 必tất 不bất 能năng 得đắc 立lập 言ngôn 人nhân 之chi 意ý 。 立lập 言ngôn 人nhân 之chi 意ý 。 既ký 不bất 得đắc 。 雖tuy 詩thi 書thư 滿mãn 腹phúc 。 口khẩu 若nhược 懸huyền 河hà 。 終chung 糟tao 粕# 耳nhĩ 。 糟tao 粕# 可khả 以dĩ 得đắc 官quan 。 官quan 果quả 能năng 治trị 世thế 哉tai 。 不bất 過quá 循tuần 時thời 具cụ 位vị 而nhi 已dĩ 。 故cố 秦tần 憤phẫn 餓ngạ 。 復phục 還hoàn 探thám 家gia 所sở 藏tạng 之chi 書thư 。 至chí 於ư 懸huyền 梁lương 刺thứ 股cổ 。 輟chuyết 睡thụy 忘vong 食thực 。 稍sảo 得đắc 書thư 意ý 再tái 出xuất 。 方phương 遂toại 其kỳ 欲dục 。 彼bỉ 功công 名danh 尚thượng 如như 此thử 。 況huống 求cầu 出xuất 世thế 法Pháp 乎hồ 。 以dĩ 此thử 言ngôn 之chi 。 則tắc 見kiến 地địa 不bất 高cao 明minh 。 淨tịnh 業nghiệp 亦diệc 未vị 易dị 修tu 也dã 。 思tư 之chi 。 又hựu 淨tịnh 業nghiệp 一nhất 途đồ 。 近cận 時thời 僧Tăng 俗tục 逋# 逃đào 藪tẩu 也dã 。 三tam 猊# 當đương 大đại 痛thống 省tỉnh 。 老lão 朽hủ 忉đao 怛đát 如như 此thử 。 非phi 無vô 見kiến 耳nhĩ 。
三tam 。
臨lâm 汝nhữ 別biệt 來lai 。 奄yểm 忽hốt 近cận 歲tuế 。 舟chu 中trung 光quang 景cảnh 。 獨độc 影ảnh 昭chiêu 然nhiên 。 信tín 乎hồ 一nhất 微vi 。 包bao 裹khỏa 十thập 世thế 。 若nhược 必tất 然nhiên 者giả 。 達đạt 與dữ 臨lâm 川xuyên 。 未vị 始thỉ 暌# 違vi 也dã 。 雖tuy 然nhiên 兩lưỡng 順thuận 一nhất 逆nghịch 之chi 關quan 。 未vị 能năng 掉trạo 臂tý 。 則tắc 性tánh 變biến 為vi 情tình 。 情tình 復phục 成thành 性tánh 。 所sở 以dĩ 然nhiên 之chi 說thuyết 。 斷đoạn 不bất 可khả 不bất 痛thống 究cứu 之chi 。 且thả 黑hắc 白bạch 親thân 近cận 知tri 識thức 。 賴lại 有hữu 此thử 段đoạn 瓜qua 葛cát 耳nhĩ 。 否phủ/bĩ 則tắc 方phương 外ngoại 之chi 賓tân 。 絕tuyệt 物vật 則tắc 高cao 。 染nhiễm 物vật 乃nãi 卑ty 。 此thử 亦diệc 自tự 然nhiên 之chi 勢thế 也dã 。
四tứ 。
此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 。 音âm 聞văn 即tức 文văn 字tự 三tam 昧muội 也dã 。 此thử 三tam 昧muội 。 又hựu 名danh 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 又hựu 名danh 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 。 如như 刻khắc 藏tạng 之chi 舉cử 。 正chánh 所sở 謂vị 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 耳nhĩ 。 葢# 眾chúng 生sanh 所sở 習tập 無vô 常thường 。 以dĩ 緣duyên 因nhân 眾chúng 生sanh 性tánh 熏huân 之chi 。 則tắc 眾chúng 生sanh 知tri 見kiến 發phát 現hiện 。 以dĩ 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 熏huân 之chi 。 則tắc 佛Phật 知tri 見kiến 發phát 現hiện 。 能năng 熏huân 如như 風phong 。 所sở 熏huân 如như 谷cốc 。 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 非phi 以dĩ 文văn 字tự 三tam 昧muội 鼓cổ 舞vũ 佛Phật 法Pháp 。 法pháp 安an 可khả 行hành 。
五ngũ 。
臨lâm 行hành 匆# 遽cự 中trung 。 而nhi 事sự 無vô 不bất 周chu 。 用dụng 情tình 可khả 知tri 。 此thử 非phi 夙túc 植thực 靈linh 根căn 。 兼kiêm 有hữu 深thâm 心tâm 視thị 名danh 聞văn 為vi 唾thóa 涕thế 者giả 。 不bất 能năng 也dã 。 第đệ 勞lao 累lũy/lụy/luy 始thỉ 光quang 於ư 小tiểu 善thiện 細tế 緣duyên 。 亦diệc 心tâm 所sở 不bất 忍nhẫn 耳nhĩ 。 意ý 在tại 小tiểu 善thiện 不bất 忽hốt 。 為vi 大đại 於ư 其kỳ 細tế 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 有hữu 種chủng 種chủng 欲dục 。 佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 利lợi 導đạo 之chi 。 亦diệc 此thử 意ý 耳nhĩ 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 但đãn 患hoạn 眾chúng 生sanh 無vô 種chủng 種chủng 欲dục 心tâm 。 如như 有hữu 欲dục 心tâm 。 則tắc 氷băng 外ngoại 無vô 水thủy 之chi 義nghĩa 立lập 矣hĩ 。 此thử 義nghĩa 一nhất 立lập 。 又hựu 患hoạn 氷băng 少thiểu 水thủy 不bất 多đa 也dã 。 幸hạnh 深thâm 思tư 之chi 。 近cận 來lai 黑hắc 白bạch 。 或hoặc 有hữu 不bất 知tri 此thử 義nghĩa 者giả 。 善thiện 雖tuy 不bất 擇trạch 。 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 乃nãi 人nhân 天thiên 果quả 報báo 。 及cập 魔ma 外ngoại 因nhân 緣duyên 耳nhĩ 。 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 視thị 眾chúng 善thiện 為vi 勞lao 累lũy/lụy/luy 。 棄khí 之chi 若nhược 火hỏa 灰hôi 。 恐khủng 其kỳ 燒thiêu 子tử 故cố 也dã 。 是thị 以dĩ 善thiện 無vô 大đại 小tiểu 。 直trực 以dĩ 唯duy 心tâm 觀quán 之chi 。 則tắc 德đức 行hạnh 未vị 嘗thường 不bất 神thần 矣hĩ 。 果quả 如như 此thử 。 則tắc 勞lao 累lũy/lụy/luy 亦diệc 何hà 獨độc 不bất 神thần 哉tai 。
別biệt 汪uông 居cư 士sĩ
林lâm 下hạ 野dã 人nhân 。 受thọ 性tánh 狷# 介giới 。 嗇# 於ư 希hy 世thế 。 行hành 止chỉ 疎sơ 慵# 。 徒đồ 益ích 英anh 俊# 之chi 笑tiếu 談đàm 。 蔑miệt 補bổ 聖thánh 流lưu 之chi 玄huyền 化hóa 。 雖tuy 托thác 於ư 孤cô 清thanh 之chi 舘# 。 寧ninh 忘vong 乎hồ 寂tịch 寞mịch 之chi 濵# 。 暫tạm 謝tạ 白bạch 雲vân 。 終chung 慚tàm 丹đan 嶂# 。 將tương 回hồi 瓶bình 錫tích 。 敢cảm 報báo 軒hiên 車xa 。 乞khất 惟duy 遂toại 其kỳ 猿viên 猱nhu 之chi 情tình 。 亮lượng 其kỳ 犬khuyển 馬mã 之chi 暗ám 。 得đắc 還hoàn 初Sơ 地Địa 。 永vĩnh 祝chúc 遐hà 齡linh 。
與dữ 婁lâu 生sanh
別biệt 後hậu 寒hàn 暑thử 屢lũ 遷thiên 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 追truy 矣hĩ 。 每mỗi 一nhất 念niệm 此thử 。 則tắc 婁lâu 生sanh 未vị 始thỉ 不bất 在tại 眼nhãn 中trung 。 婁lâu 生sanh 婁lâu 生sanh 。 娑sa 婆bà 缺khuyết 陷hãm 世thế 界giới 耳nhĩ 。 缺khuyết 則tắc 終chung 難nạn/nan 如như 意ý 。 陷hãm 則tắc 終chung 難nan 出xuất 離ly 。 難nan 得đắc 如như 意ý 。 何hà 往vãng 而nhi 非phi 苦khổ 。 難nan 得đắc 出xuất 離ly 。 何hà 往vãng 而nhi 非phi 牽khiên 墜trụy 哉tai 。 故cố 眾chúng 人nhân 於ư 缺khuyết 陷hãm 之chi 坑khanh 。 作tác 得đắc 意ý 想tưởng 。 作tác 得đắc 離ly 觀quán 。 譬thí 如như 執chấp 捉tróc 虗hư 空không 。 祇kỳ 益ích 自tự 勞lao 也dã 。 惟duy 達đạt 者giả 知tri 。 身thân 非phi 我ngã 有hữu 。 心tâm 逐trục 境cảnh 生sanh 。 於ư 是thị 死tử 生sanh 不bất 排bài 而nhi 空không 。 好hảo 惡ác 不bất 遣khiển 而nhi 化hóa 。 所sở 謂vị 缺khuyết 陷hãm 之chi 坑khanh 。 頓đốn 成thành 極cực 樂lạc 之chi 邦bang 。 然nhiên 明minh 而nhi 不bất 能năng 勇dũng 。 則tắc 身thân 心tâm 二nhị 執chấp 。 亦diệc 不bất 易dị 排bài 遣khiển 者giả 。 古cổ 人nhân 於ư 氷băng 崚# 上thượng 走tẩu 。 劒kiếm 刃nhận 上thượng 行hành 。 亦diệc 為vi 死tử 生sanh 之chi 關quan 。 未vị 易dị 打đả 破phá 。 愛ái 憎tăng 之chi 坑khanh 。 未vị 易dị 出xuất 離ly 。 故cố 有hữu 此thử 喻dụ 也dã 。 於ư 此thử 兩lưỡng 者giả 。 未vị 能năng 解giải 脫thoát 。 則tắc 談đàm 玄huyền 說thuyết 妙diệu 。 溈# 山sơn 謂vị 之chi 口khẩu 解giải 脫thoát 。 苟cẩu 非phi 入nhập 水thủy 。 長trường/trưởng 人nhân 難nan 見kiến 。 婁lâu 生sanh 能năng 痛thống 不bất 負phụ 道Đạo 人Nhân 慈từ 念niệm 。 管quản 取thủ 缺khuyết 陷hãm 坑khanh 中trung 。 如như 意ý 珠châu 放phóng 光quang 有hữu 日nhật 在tại 。 道Đạo 人Nhân 乞khất 食thực 江giang 陵lăng 。 邂giải 逅cấu 貴quý 縣huyện 某mỗ 上thượng 人nhân 。 空không 谷cốc 足túc 音âm 也dã 。 上thượng 人nhân 東đông 歸quy 。 附phụ 此thử 鞭tiên 後hậu 。
寄ký 顧cố 汝nhữ 平bình
大đại 凡phàm 百bách 工công 技kỹ 藝nghệ 。 有hữu 志chí 成thành 其kỳ 術thuật 。 苟cẩu 自tự 心tâm 不bất 死tử 。 而nhi 能năng 詣nghệ 其kỳ 精tinh 處xứ 。 無vô 有hữu 是thị 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 葢# 心tâm 死tử 。 則tắc 一nhất 切thiết 舊cựu 染nhiễm 失thất 其kỳ 檮# 杌ngột 。 而nhi 本bổn 心tâm 自tự 全toàn 。 精tinh 神thần 不bất 勝thắng 用dụng 矣hĩ 。 然nhiên 可khả 死tử 之chi 心tâm 。 必tất 因nhân 前tiền 塵trần 而nhi 有hữu 。 既ký 因nhân 前tiền 塵trần 而nhi 有hữu 。 如như 能năng 達đạt 塵trần 無vô 地địa 。 則tắc 心tâm 不bất 死tử 。 未vị 之chi 有hữu 也dã 。 又hựu 達đạt 塵trần 無vô 地địa 者giả 關quan 子tử 。 有hữu 似tự 達đạt 塵trần 。 有hữu 真chân 遠viễn 塵trần 。 凡phàm 似tự 達đạt 塵trần 之chi 知tri 見kiến 。 謂vị 之chi 藥dược 汞# 。 銀ngân 見kiến 火hỏa 即tức 飛phi 去khứ 矣hĩ 。 曷hạt 能năng 終chung 吾ngô 事sự 。 汝nhữ 自tự 今kim 去khứ 。 必tất 要yếu 到đáo 真chân 達đạt 塵trần 境cảnh 界giới 。 則tắc 功công 名danh 性tánh 命mạng 。 當đương 必tất 克khắc 願nguyện 。 汝nhữ 痛thống 無vô 負phụ 達đạt 道Đạo 人Nhân 慈từ 念niệm 。
與dữ 馬mã 君quân 侯hầu
夫phu 雨vũ 有hữu 天thiên 雨vũ 。 人nhân 雨vũ 。 不bất 禱đảo 而nhi 雨vũ 者giả 。 天thiên 雨vũ 也dã 。 禱đảo 而nhi 雨vũ 者giả 。 人nhân 雨vũ 也dã 。 此thử 古cổ 人nhân 成thành 訓huấn 。 而nhi 人nhân 之chi 禱đảo 天thiên 在tại 德đức 不bất 在tại 爵tước 。 又hựu 非phi 奇kỳ 術thuật 可khả 能năng 也dã 。 誠thành 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 大đại 藏tạng 之chi 中trung 。 有hữu 請thỉnh 雨vũ 經kinh 三tam 帙# 。 乃nãi 大đại 覺giác 聖thánh 人nhân 。 慈từ 悲bi 真chân 誠thành 。 濟tế 旱hạn 之chi 良lương 方phương 也dã 。 明minh 公công 既ký 以dĩ 蒼thương 生sanh 為vi 念niệm 。 誠thành 發phát 於ư 中trung 。 則tắc 精tinh 徹triệt 天thiên 地địa 。 雨vũ 可khả 必tất 致trí 。 然nhiên 須tu 擇trạch 請thỉnh 戒giới 行hạnh 高cao 僧Tăng 。 設thiết 壇đàn 淨tịnh 地địa 。 依y 科khoa 奉phụng 行hành 。 請thỉnh 雨vũ 之chi 法pháp 。 必tất 得đắc 雨vũ 以dĩ 為vi 期kỳ 。 隆long 興hưng 寺tự 僧Tăng 能năng 課khóa 。 頗phả 亦diệc 真chân 誠thành 。 行hành 著trước 鄉hương 黨đảng 。 當đương 敦đôn 請thỉnh 主chủ 壇đàn 。 加gia 以dĩ 僧Tăng 官quan 能năng 錫tích 。 輔phụ 弼bật 奔bôn 走tẩu 。 建kiến 壇đàn 之chi 後hậu 。 再tái 得đắc 一nhất 禪thiền 僧Tăng 。 夜dạ 夜dạ 放phóng 焰diễm 口khẩu 斛hộc 食thực 一nhất 筵diên 。 亦diệc 得đắc 雨vũ 為vi 限hạn 。 良lương 以dĩ 亢kháng 旱hạn 所sở 自tự 。 必tất 由do 乎hồ 所sở 屈khuất 。 屈khuất 而nhi 不bất 伸thân 。 則tắc 抱bão 鬱uất 而nhi 怨oán 生sanh 。 怨oán 生sanh 則tắc 悖bội 戾lệ 之chi 氣khí 作tác 。 下hạ 有hữu 所sở 感cảm 。 上thượng 必tất 應ưng 之chi 。 若nhược 不bất 仰ngưỡng 仗trượng 大đại 覺giác 慈từ 光quang 。 實thật 力lực 神thần 咒chú 。 并tinh 守thủ 土thổ/độ 諸chư 侯hầu 。 卑ty 躬cung 虔kiền 禱đảo 。 則tắc 屈khuất 不bất 可khả 伸thân 。 怨oán 不bất 可khả 解giải 。 雨vũ 烏ô 可khả 得đắc 哉tai 。 怨oán 有hữu 多đa 種chủng 。 難nạn/nan 卒thốt 備bị 言ngôn 。 即tức 人nhân 情tình 而nhi 推thôi 之chi 。 可khả 以dĩ 意ý 悉tất 。 惟duy 明minh 公công 大đại 虗hư 己kỷ 靈linh 臺đài 。 照chiếu 野dã 人nhân 之chi 衷# 曲khúc 。 凡phàm 壇đàn 中trung 一nhất 切thiết 費phí 用dụng 。 資tư 具cụ 項hạng 件# 。 但đãn 憑bằng 主chủ 壇đàn 者giả 所sở 須tu 。 在tại 處xứ 公công 所sở 。 當đương 供cúng 養dường 大đại 悲bi 雲vân 生sanh 如Như 來Lai 聖thánh 位vị 。 至chí 於ư 命mạng 各các 州châu 縣huyện 禁cấm 屠đồ 。 又hựu 皆giai 明minh 公công 指chỉ 揮huy 之chi 下hạ 也dã 。 且thả 禁cấm 屠đồ 大đại 都đô 。 有hữu 名danh 無vô 實thật 。 童đồng 蒙mông 孺nhụ 子tử 。 尚thượng 不bất 可khả 欺khi 以dĩ 不bất 實thật 。 況huống 上thượng 天thiên 之chi 高cao 明minh 哉tai 。 此thử 又hựu 當đương 榜bảng 以dĩ 哀ai 慘thảm 告cáo 示thị 。 徧biến 曉hiểu 州châu 邑ấp 。 至chí 緊khẩn 至chí 緊khẩn 。
紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 二nhị 十thập 四tứ