紫Tử 柏 尊Tôn 者Giả 全Toàn 集Tập
Quyển 0022
明Minh 德Đức 清Thanh 閱Duyệt
紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 二nhị 十thập 二nhị
明minh 。 憨# 山sơn 德đức 清thanh 。 閱duyệt 。
雜tạp 記ký
一nhất 日nhật 于vu 比tỉ 部bộ 。 言ngôn 一nhất 屠đồ 牛ngưu 者giả 。 牛ngưu 將tương 屠đồ 。 忽hốt 跪quỵ 而nhi 求cầu 生sanh 。 淚lệ 墮đọa 不bất 止chỉ 。 屠đồ 不bất 勝thắng 怒nộ 。 遂toại 刺thứ 其kỳ 兩lưỡng 目mục 。 牛ngưu 死tử 未vị 移di 時thời 。 屠đồ 剔dịch 牛ngưu 肯khẳng 綮khính/khể 。 刀đao 忽hốt 躍dược 刺thứ 其kỳ 目mục 。 斃# 焉yên 。 嗚ô 呼hô 。 萬vạn 物vật 一nhất 物vật 也dã 。 萬vạn 神thần 一nhất 神thần 也dã 。 故cố 以dĩ 大Đại 道Đạo 觀quán 之chi 。 天thiên 地địa 我ngã 伯bá 仲trọng 也dã 。 以dĩ 天thiên 地địa 觀quán 之chi 。 萬vạn 物vật 我ngã 伯bá 仲trọng 也dã 。 我ngã 戕# 伯bá 仲trọng 。 則tắc 伯bá 仲trọng 戕# 我ngã 。 何hà 尤vưu 哉tai 。
蘇tô 長trường/trưởng 公công 跋bạt 張trương 無vô 盡tận 清thanh 淨tịnh 經kinh 曰viết 。 作tác 止chỉ 任nhậm 滅diệt 。 佛Phật 言ngôn 四tứ 病bệnh 。 無vô 盡tận 言ngôn 。 作tác 止chỉ 任nhậm 滅diệt 。 是thị 四tứ 法Pháp 門môn 。 長trường/trưởng 公công 則tắc 曰viết 。 無vô 盡tận 若nhược 見kiến 法Pháp 門môn 。 應ưng 無vô 是thị 語ngữ 。 紫tử 栢# 老lão 人nhân 試thí 拈niêm 問vấn 麟lân 郎lang 。 麟lân 曰viết 。 兩lưỡng 頭đầu 不bất 著trước 。 老lão 人nhân 曰viết 。 尚thượng 未vị 信tín 。 汝nhữ 再tái 道đạo 看khán 。 麟lân 則tắc 崖nhai 柴sài 笑tiếu 而nhi 已dĩ 。 老lão 人nhân 謂vị 麟lân 。 汝nhữ 見kiến 車xa 輪luân 否phủ/bĩ 。 能năng 引dẫn 重trọng 致trí 遠viễn 。 千thiên 里lý 往vãng 復phục 。 輪luân 若nhược 掩yểm 地địa 。 則tắc 一nhất 轉chuyển 不bất 能năng 也dã 。 汝nhữ 知tri 此thử 。 謂vị 四tứ 病bệnh 四tứ 法Pháp 門môn 。 果quả 是thị 兩lưỡng 頭đầu 語ngữ 。 然nhiên 汝nhữ 還hoàn 欠khiếm 一nhất 籌trù 者giả 。 殊thù 不bất 知tri 即tức 兩lưỡng 頭đầu 耳nhĩ 。
夫phu 龍long 之chi 為vi 物vật 也dã 。 隱ẩn 顯hiển 莫mạc 測trắc 。 變biến 化hóa 無vô 常thường 。 以dĩ 故cố 世thế 多đa 奇kỳ 之chi 。 殊thù 不bất 知tri 有hữu 豢# 龍long 氏thị 者giả 。 駕giá 之chi 若nhược 牛ngưu 馬mã 。 驅khu 之chi 若nhược 犬khuyển 羊dương 。 夫phu 復phục 何hà 奇kỳ 。 豈khởi 非phi 有hữu 欲dục 則tắc 易dị 制chế 。 無vô 欲dục 卒tuất 難nan 馴# 耶da 豎thụ 而nhi 趍# 者giả 。 靈linh 出xuất 萬vạn 物vật 謂vị 之chi 人nhân 。 設thiết 有hữu 欲dục 亦diệc 弗phất 靈linh 矣hĩ 。 昔tích 有hữu 鸜# 鵒# 效hiệu 僧Tăng 念niệm 佛Phật 。 久cửu 之chi 。 一nhất 旦đán 無vô 疾tật 而nhi 化hóa 。 既ký 檢kiểm 其kỳ 餘dư 燼tẫn 。 得đắc 舍xá 利lợi 若nhược 干can 粒lạp 。 燦# 然nhiên 奪đoạt 目mục 。 聞văn 而nhi 未vị 知tri 奇kỳ 者giả 。 將tương 非phi 黑hắc 業nghiệp 酒tửu 醉túy 。 父phụ 母mẫu 撼# 而nhi 未vị 醒tỉnh 乎hồ 。 當đương 湖hồ 有hữu 僧Tăng 誦tụng 法pháp 華hoa 經kinh 。 有hữu 年niên 數số 矣hĩ 。 一nhất 蝦hà 蟇# 聞văn 經Kinh 聲thanh 。 忽hốt 作tác 拳quyền 跽kị 狀trạng 者giả 移di 時thời 。 眾chúng 見kiến 恠# 而nhi 厭yếm 之chi 。 少thiểu 頃khoảnh 。 若nhược 禪thiền 坐tọa 。 撼# 之chi 已dĩ 息tức 斷đoạn 矣hĩ 。 達đạt 觀quán 道Đạo 人Nhân 聞văn 而nhi 奇kỳ 之chi 。 以dĩ 為vi 法pháp 華hoa 會hội 上thượng 。 八bát 歲tuế 龍long 女nữ 。 能năng 。 獻hiến 珠châu 得đắc 佛Phật 。 獨độc 擅thiện 其kỳ 美mỹ 。 而nhi 斯tư 蟲trùng 復phục 能năng 數sổ 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 追truy 其kỳ 芳phương 躅trục 。 是thị 不bất 奇kỳ 。 又hựu 孰thục 為vi 奇kỳ 。 夫phu 茫mang 茫mang 宇vũ 宙trụ 人nhân 豈khởi 少thiểu 哉tai 。 人nhân 弗phất 能năng 而nhi 蟲trùng 能năng 之chi 。 則tắc 有hữu 愧quý 於ư 牛ngưu 馬mã 多đa 矣hĩ 。 雖tuy 然nhiên 。 誦tụng 經Kinh 不bất 誠thành 。 音âm 難nan 悟ngộ 物vật 。 覩đổ 蝦hà 蟇# 。 而nhi 後hậu 信tín 誦tụng 者giả 之chi 誠thành 也dã 。 我ngã 聞văn 唐đường 修tu 雅nhã 法Pháp 師sư 曰viết 。 佛Phật 之chi 意ý 兮hề 祖tổ 之chi 髓tủy 。 吾ngô 之chi 心tâm 兮hề 經kinh 之chi 旨chỉ 。 合hợp 目mục 冥minh 心tâm 仔tử 細tế 聽thính 。 醍đề 醐hồ 滴tích 入nhập 焦tiêu 腸tràng 裡# 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 則tắc 是thị 蟲trùng 豈khởi 非phi 醉túy 醍đề 醐hồ 。 而nhi 熟thục 睡thụy 者giả 耶da 。
達đạt 觀quán 道Đạo 人Nhân 。 乙ất 酉dậu 歲tuế 之chi 伏phục 牛ngưu 山sơn 。 道đạo 出xuất 滁trừ 陽dương 。 遘cấu 丁đinh 太thái 僕bộc 。
時thời 方phương 炎diễm 暑thử 。 與dữ 二nhị 三tam 法pháp 侶lữ 。 納nạp 涼lương 於ư 滁trừ 之chi 龍long 泉tuyền 寺tự 。 一nhất 時thời 田điền 侍thị 御ngự 。 并tinh 鄒# 鍾chung 二nhị 司ty 馬mã 。 俱câu 問vấn 法pháp 於ư 道Đạo 人Nhân 。 道Đạo 人Nhân 應ứng 機cơ 率suất 性tánh 。 適thích 忤ngỗ 鍾chung 司ty 馬mã 。 司ty 馬mã 大đại 怒nộ 。 威uy 作tác 百bách 態thái 。 道Đạo 人Nhân 未vị 能năng 以dĩ 慈từ 心tâm 。 三tam 昧muội 攝nhiếp 伏phục 之chi 。 終chung 有hữu 愧quý 焉yên 。 使sử 鍾chung 君quân 邂giải 逅cấu 於ư 今kim 日nhật 。 必tất 以dĩ 道Đạo 人Nhân 為vi 春xuân 風phong 主chủ 人nhân 矣hĩ 。 惜tích 其kỳ 即tức 世thế 早tảo 。 無vô 及cập 此thử 緣duyên 也dã 。 龍long 泉tuyền 元nguyên 封phong 。 相tương/tướng 去khứ 八bát 十thập 餘dư 里lý 。 故cố 結kết 夏hạ 焉yên 。 寺tự 主chủ 東đông 州châu 。 與dữ 杜đỗ 生sanh 善thiện 。 道Đạo 人Nhân 於ư 是thị 始thỉ 識thức 杜đỗ 生sanh 。 將tương 七thất 易dị 寒hàn 暑thử 矣hĩ 。 田điền 侍thị 御ngự 。 兩lưỡng 司ty 馬mã 。 較giảo 諸chư 二nhị 善thiện 友hữu 。 雖tuy 顯hiển 晦hối 未vị 始thỉ 同đồng 條điều 。 然nhiên 皆giai 識thức 道Đạo 人Nhân 於ư 乞khất 食thực 之chi 初sơ 。 可khả 無vô 念niệm 哉tai 。 乃nãi 今kim 惟duy 杜đỗ 生sanh 不bất 遠viễn 千thiên 里lý 。 謁yết 道Đạo 人Nhân 於ư 曲khúc 阿a 于vu 生sanh 之chi 別biệt 墅# 余dư 甚thậm 感cảm 之chi 。 乃nãi 囑chúc 杜đỗ 生sanh 曰viết 。 汝nhữ 識thức 吾ngô 面diện 。 莫mạc 若nhược 識thức 吾ngô 心tâm 。 汝nhữ 識thức 吾ngô 心tâm 。 莫mạc 若nhược 識thức 吾ngô 無vô 心tâm 之chi 心tâm 。 識thức 吾ngô 無vô 心tâm 之chi 心tâm 。 又hựu 莫mạc 若nhược 識thức 汝nhữ 之chi 本bổn 有hữu 心tâm 。 識thức 得đắc 本bổn 有hữu 心tâm 。 雖tuy 復phục 輿dư 臺đài 走tẩu 卒thốt 。 軒hiên 冕# 莫mạc 若nhược 也dã 。 如như 未vị 識thức 之chi 。 急cấp 須tu 識thức 取thủ 。
予# 登đăng 峨# 嵋# 。 往vãng 返phản 幾kỷ 三tam 年niên 。 以dĩ 貪tham 觀quán 山sơn 水thủy 。 鬚tu 髮phát 不bất 暇hạ 剃thế 除trừ 。 遂toại 成thành 頭đầu 陀đà 焉yên 。 既ký 至chí 曲khúc 阿a 于vu 觀quán 察sát 北bắc 園viên 。
時thời 比tỉ 部bộ 為vi 地địa 主chủ 。 常thường 熟thục 繆mâu 生sanh 。 吳ngô 江giang 周chu 生sanh 並tịnh 在tại 。 予# 以dĩ 暑thử 熱nhiệt 。 乃nãi 剃thế 髮phát 而nhi 留lưu 鬚tu 。 髮phát 幾kỷ 四tứ 寸thốn 許hứa 。 以dĩ 一nhất 囊nang 紅hồng 花hoa 裹khỏa 而nhi 藏tạng 之chi 。 擕# 至chí 清thanh 涼lương 。 授thọ 開khai 侍thị 者giả 。 寓# 清thanh 涼lương 半bán 載tái 。 除trừ 夕tịch 鬚tu 亦diệc 剃thế 除trừ 。 亦diệc 授thọ 開khai 侍thị 者giả 。 惟duy 左tả 右hữu 鬂# 。 命mạng 眾chúng 鬮# 之chi 。
時thời 一nhất 蘆lô 運vận 禪thiền 人nhân 得đắc 其kỳ 右hữu 。 一nhất 微vi 淵uyên 禪thiền 人nhân 得đắc 其kỳ 左tả 。 葉diệp 航# 江giang 禪thiền 人nhân 鬮# 畢tất 。 特đặc 請thỉnh 於ư 余dư 曰viết 。 願nguyện 得đắc 分phần/phân 少thiểu 鬚tu 髮phát 供cúng 養dường 。 予# 覩đổ 其kỳ 眉mi 宇vũ 。 真chân 色sắc 藹ái 然nhiên 。 乃nãi 分phần/phân 向hướng 授thọ 開khai 侍thị 者giả 所sở 藏tạng 髮phát 一nhất 束thúc 與dữ 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 老lão 漢hán 以dĩ 十thập 方phương 世thế 界giới 。 為vi 一nhất 縷lũ 髮phát 。 且thả 道đạo 全toàn 身thân 向hướng 什thập 麼ma 處xứ 安an 著trước 。 以dĩ 十thập 方phương 世thế 界giới 為vi 全toàn 身thân 。 且thả 道đạo 一nhất 縷lũ 髮phát 向hướng 什thập 麼ma 處xứ 掛quải 著trước 。 道đạo 得đắc 亦diệc 三tam 十thập 棒bổng 。 道đạo 不bất 得đắc 亦diệc 三tam 十thập 棒bổng 。 如như 何hà 即tức 得đắc 不bất 受thọ 棒bổng 去khứ 。 咄đốt 。 雲vân 山sơn 萬vạn 疊điệp 水thủy 潺sàn 湲# 。 窣tốt 堵đổ 稜lăng 層tằng 頂đảnh 如như 削tước 。
嘉gia 靖tĩnh 初sơ 。 蒲bồ 之chi 萬vạn 固cố 寺tự 。 背bối/bội 七thất 里lý 許hứa 。 峰phong 巒# 攢toàn 秀tú 處xứ 。 有hữu 古cổ 剎sát 曰viết 讚tán 嘆thán 。 其kỳ 中trung 老lão 納nạp 義nghĩa 秀tú 者giả 。 溫ôn 里lý 人nhân 。 精tinh 進tấn 敦đôn 實thật 。 日nhật 課khóa 阿a 彌di 佛Phật 十thập 萬vạn 餘dư 聲thanh 。 朝triêu 夕tịch 無vô 閒gian/nhàn 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 矣hĩ 。 至chí 於ư 經kinh 行hành 之chi 所sở 。 磚# 砌# 成thành 漕# 。 或hoặc 穿xuyên 及cập 底để 。 人nhân 試thí 補bổ 之chi 。 久cửu 復phục 成thành 漕# 。 今kim 猶do 在tại 也dã 。 初sơ 有hữu 貧bần 寒hàn 子tử 。 不bất 能năng 自tự 活hoạt 。 來lai 依y 秀tú 。 秀tú 納nạp 之chi 。 久cửu 之chi 見kiến 其kỳ 動động 靜tĩnh 弗phất 佳giai 。 因nhân 呵ha 曰viết 。 汝nhữ 真chân 賊tặc 也dã 。 無vô 何hà 果quả 約ước 其kỳ 黨đảng 。 乘thừa 夜dạ 擊kích 秀tú 。 初sơ 擊kích 秀tú 稱xưng 佛Phật 聲thanh 猶do 洪hồng 。 再tái 擊kích 稱xưng 佛Phật 聲thanh 弗phất 斷đoạn 。 然nhiên 亦diệc 微vi 矣hĩ 。 因nhân 死tử 。 亦diệc 當đương 垂thùy 絕tuyệt 之chi 際tế 。 佛Phật 聲thanh 不bất 斷đoạn 。 至chí 於ư 股cổ 折chiết 。 能năng 跏già 趺phu 而nhi 逝thệ 。 非phi 五ngũ 十thập 年niên 志chí 氣khí 堅kiên 強cường 勁# 正chánh 。 烏ô 能năng 至chí 此thử 。 又hựu 有hữu 白bạch 居cư 士sĩ 者giả 。 亦diệc 往vãng 來lai 蒲bồ 城thành 。 傭dong 役dịch 得đắc 值trị 。 不bất 擇trạch 僧Tăng 俗tục 。 悉tất 施thí 與dữ 之chi 。 一nhất 日nhật 灌quán 園viên 汲cấp 水thủy 。 忽hốt 遺di 身thân 心tâm 。 鼻tị 息tức 乎hồ 絕tuyệt 。 有hữu 老lão 嫗# 不bất 知tri 其kỳ 定định 。 多đa 方phương 強cường/cưỡng 救cứu 之chi 醒tỉnh 。 七thất 日nhật 。 旋toàn 定định 如như 初sơ 。 後hậu 遊du 陝# 。 定định 於ư 盩# 厔# 冷lãnh 廟miếu 中trung 。 將tương 九cửu 十thập 日nhật 。 村thôn 人nhân 謂vị 其kỳ 死tử 也dã 而nhi 埋mai 之chi 。 嗚ô 呼hô 。 秀tú 老lão 精tinh 進tấn 而nhi 取thủ 殺sát 。 居cư 士sĩ 禪thiền 定định 而nhi 活hoạt 埋mai 。 皆giai 多đa 生sanh 夙túc 殃ương 也dã 。
五ngũ 祖tổ 演diễn 和hòa 尚thượng 。 一nhất 日nhật 云vân 。 我ngã 這giá 裡# 禪thiền 似tự 個cá 什thập 麼ma 。 如như 人nhân 會hội 作tác 賊tặc 。 止chỉ 一nhất 子tử 。 其kỳ 子tử 一nhất 日nhật 忽hốt 問vấn 云vân 。 我ngã 爺# 死tử 後hậu 。 我ngã 卻khước 如như 何hà 養dưỡng 家gia 。 須tu 學học 個cá 事sự 業nghiệp 始thỉ 得đắc 。 其kỳ 爺# 一nhất 夜dạ 引dẫn 至chí 巨cự 室thất 穿xuyên 窬# 。 入nhập 宅trạch 開khai 櫃# 。 教giáo 兒nhi 子tử 入nhập 其kỳ 中trung 取thủ 衣y 帛bạch 。 兒nhi 纔tài 入nhập 櫃# 即tức 鎻# 卻khước 。 父phụ 乃nãi 尋tầm 先tiên 竇đậu 而nhi 去khứ 。 其kỳ 兒nhi 子tử 在tại 櫃# 中trung 。 計kế 無vô 所sở 出xuất 。 故cố 作tác 鼠thử 嚙giảo 聲thanh 。 其kỳ 家gia 點điểm 燈đăng 開khai 視thị 。 櫃# 纔tài 開khai 。 賊tặc 兒nhi 聳tủng 身thân 跳khiêu 出xuất 。 人nhân 不bất 及cập 措thố 手thủ 。 得đắc 脫thoát 。 隨tùy 趕# 至chí 中trung 路lộ 。 賊tặc 兒nhi 忽hốt 見kiến 一nhất 井tỉnh 。 乃nãi 推thôi 巨cự 石thạch 投đầu 井tỉnh 中trung 。 追truy 人nhân 卻khước 於ư 井tỉnh 中trung 覓mịch 賊tặc 。 兒nhi 直trực 走tẩu 歸quy 家gia 問vấn 爺# 。 爺# 云vân 。 你nễ 且thả 道đạo 怎chẩm 生sanh 得đắc 出xuất 。 兒nhi 具cụ 說thuyết 所sở 以dĩ 。 爺# 云vân 恁nhẫm 麼ma 。 卻khước 儘# 做tố 得đắc 。 萬vạn 曆lịch 丁đinh 亥hợi 冬đông 。 余dư 結kết 制chế 蘆lô 芽nha 。 禪thiền 餘dư 無vô 事sự 。 偶ngẫu 與dữ 主chủ 人nhân 妙diệu 師sư 。 閱duyệt 及cập 此thử 篇thiên 。 妙diệu 師sư 捧phủng 腹phúc 笑tiếu 而nhi 淚lệ 下hạ 。 余dư 問vấn 何hà 故cố 若nhược 是thị 。 妙diệu 師sư 曰viết 。 我ngã 笑tiếu 中trung 有hữu 痛thống 。 余dư 又hựu 問vấn 。 痛thống 甚thậm 事sự 。 妙diệu 師sư 曰viết 。 痛thống 他tha 父phụ 子tử 情tình 忘vong 。 始thỉ 做tố 得đắc 賊tặc 。 余dư 感cảm 妙diệu 師sư 知tri 言ngôn 。 故cố 錄lục 之chi 。
迦ca 旃chiên 延diên 有hữu 慧tuệ 辯biện 。 善thiện 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 以dĩ 解giải 行hành 稱xưng 第đệ 一nhất 。 常thường 宴yến 坐tọa 樹thụ 下hạ 。 有hữu 外ngoại 道đạo 來lai 問vấn 曰viết 。 以dĩ 我ngã 觀quán 世thế 人nhân 。 但đãn 有hữu 此thử 世thế 。 更cánh 無vô 他tha 世thế 。 可khả 得đắc 然nhiên 乎hồ 。 迦ca 旃chiên 延diên 曰viết 。 今kim 此thử 日nhật 月nguyệt 。 為vi 天thiên 為vi 人nhân 。 為vi 此thử 世thế 。 為vi 他tha 世thế 耶da 。 若nhược 無vô 他tha 世thế 。 則tắc 無vô 日nhật 月nguyệt 矣hĩ 。 外ngoại 道đạo 俛miễn 首thủ 。 如như 是thị 轉chuyển 折chiết 幾kỷ 十thập 。 而nhi 外ngoại 道đạo 情tình 枯khô 智trí 訖ngật 。 遂toại 歸quy 依y 之chi 。 或hoặc 者giả 問vấn 佛Phật 。 迦ca 旃chiên 延diên 。 富phú 樓lâu 那na 皆giai 有hữu 慧tuệ 辯biện 何hà 故cố 。 佛Phật 曰viết 。 渠cừ 二nhị 人nhân 多đa 生sanh 修tu 無vô 我ngã 觀quán 。 故cố 曰viết 。 修tu 無vô 我ngã 觀quán 。 何hà 以dĩ 得đắc 慧tuệ 辯biện 。 佛Phật 曰viết 。 汝nhữ 不bất 見kiến 鐘chung 皷cổ 乎hồ 。 本bổn 無vô 心tâm 念niệm 。 而nhi 隨tùy 叩khấu 隨tùy 應ứng 。 以dĩ 其kỳ 內nội 本bổn 空không 故cố 也dã 。 問vấn 者giả 始thỉ 解giải 。
嘉gia 靖tĩnh 閒gian/nhàn 。 夔# 州châu 萬vạn 縣huyện 象tượng 鼻tị 岩# 下hạ 。 有hữu 一nhất 庵am 禪thiền 師sư 。 書thư 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 一nhất 日nhật 日nhật 暮mộ 。 殘tàn 陽dương 已dĩ 沒một 。 尚thượng 徐từ 徐từ 。 書thư 之chi 不bất 已dĩ 。 侍thị 者giả 報báo 曰viết 。 日nhật 光quang 久cửu 沒một 。 何hà 書thư 經kinh 不bất 止chỉ 。 禪thiền 師sư 聞văn 。 則tắc 伸thân 手thủ 不bất 見kiến 指chỉ 矣hĩ 。 嗚ô 呼hô 。 本bổn 有hữu 常thường 光quang 。 無vô 擇trạch 凡phàm 聖thánh 。 瞥miết 爾nhĩ 情tình 生sanh 。 暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。 余dư 追truy 思tư 一nhất 庵am 之chi 精tinh 誠thành 。 於ư 書thư 經kinh 之chi 際tế 。 此thử 光quang 忽hốt 露lộ 。 因nhân 綴chuế 之chi 以dĩ 偈kệ 曰viết 。 筆bút 頭đầu 無vô 火hỏa 夜dạ 生sanh 光quang 。 了liễu 了liễu 徐từ 書thư 經kinh 幾kỷ 行hành 。 幽u 鳥điểu 一nhất 聲thanh 啼đề 綠lục 樹thụ 。 東đông 風phong 吹xuy 散tán 百bách 花hoa 香hương 。 此thử 偈kệ 余dư 忘vong 之chi 矣hĩ 。 適thích 萬vạn 縣huyện 福phước 城thành 庵am 。 行hàng 行hàng 上thượng 人nhân 。 詣nghệ 吳ngô 請thỉnh 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 聞văn 余dư 書thư 法pháp 華hoa 於ư 金kim 壇đàn 。 於ư 見kiến 素tố 之chi 墨mặc 光quang 亭đình 。 特đặc 過quá 信tín 宿túc 。 燈đăng 下hạ 偶ngẫu 及cập 此thử 。 予# 憬# 然nhiên 。 因nhân 再tái 綴chuế 之chi 以dĩ 偈kệ 曰viết 。 萬vạn 縣huyện 吳ngô 門môn 共cộng 一nhất 天thiên 。 書thư 經kinh 誰thùy 後hậu 復phục 誰thùy 先tiên 。 夜dạ 深thâm 偶ngẫu 舉cử 陳trần 公công 案án 。 這giá 段đoạn 常thường 光quang 又hựu 現hiện 前tiền 。
松tùng 陵lăng 丁đinh 慈từ 音âm 。 言ngôn 及cập 金kim 剛cang 經kinh 。 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 句cú 。 師sư 拶# 之chi 曰viết 。 如như 何hà 是thị 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 丁đinh 生sanh 惘võng 然nhiên 。 師sư 曰viết 。 汝nhữ 問vấn 我ngã 。 我ngã 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 丁đinh 生sanh 唯dụy 然nhiên 。 師sư 忽hốt 擊kích 几kỉ 一nhất 下hạ 。 問vấn 丁đinh 生sanh 聞văn 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 聞văn 。 師sư 曰viết 。 此thử 非phi 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 又hựu 問vấn 丁đinh 生sanh 。 汝nhữ 聞văn 時thời 是thị 有hữu 心tâm 聞văn 。 無vô 心tâm 聞văn 。
答đáp 曰viết 。
無vô 心tâm 聞văn 。 師sư 曰viết 。 此thử 非phi 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 既ký 而nhi 師sư 復phục 說thuyết 一nhất 偈kệ 曰viết 。 木mộc 魚ngư 打đả 得đắc 頻tần 。 怕phạ 痛thống 忽hốt 生sanh 瞋sân 。 汝nhữ 若nhược 知tri 痛thống 處xứ 。 禹vũ 門môn 度độ 金kim 鱗lân (# 丁đinh 生sanh 名danh 法pháp 鱗lân )# 。
解giải 易dị
先tiên 天thiên 有hữu 常thường 。 則tắc 後hậu 天thiên 何hà 始thỉ 。 後hậu 天thiên 有hữu 常thường 。 則tắc 先tiên 天thiên 何hà 復phục 。 唯duy 先tiên 天thiên 無vô 常thường 。 而nhi 後hậu 天thiên 始thỉ 開khai 。 唯duy 後hậu 天thiên 無vô 常thường 。 而nhi 先tiên 天thiên 可khả 復phục 也dã 。 如như 伏phục 羲# 未vị 畫họa 之chi 先tiên 。 豈khởi 無vô 易dị 哉tai 。 然nhiên 非phi 伏phục 羲# 畫họa 之chi 。 則tắc 天thiên 下hạ 不bất 知tri 也dã 。 予# 讀đọc 蘇tô 長trường/trưởng 公công 易dị 解giải 。 乃nãi 知tri 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 三tam 百bách 八bát 十thập 四tứ 爻hào 。 雖tuy 性tánh 情tình 有hữu 殊thù 。 而nhi 無vô 常thường 則tắc 一nhất 也dã 。 何hà 者giả 。 乾can/kiền/càn 若nhược 有hữu 常thường 。 則tắc 終chung 為vi 乾can/kiền/càn 矣hĩ 。 離ly 自tự 何hà 始thỉ 。 坤# 若nhược 有hữu 常thường 。 則tắc 終chung 為vi 坤# 矣hĩ 。 坎khảm 自tự 何hà 生sanh 。 故cố 乾can/kiền/càn 坤# 皆giai 無vô 常thường 。 而nhi 離ly 坎khảm 生sanh 焉yên 。 至chí 於ư 一nhất 卦# 生sanh 八bát 卦# 。 一nhất 爻hào 生sanh 六lục 十thập 四tứ 爻hào 。 不bất 本bổn 於ư 無vô 常thường 。 則tắc 其kỳ 生sanh 也dã 窮cùng 矣hĩ 。 此thử 就tựu 遠viễn 取thủ 諸chư 物vật 而nhi 言ngôn 也dã 。 如như 近cận 取thủ 諸chư 身thân 。 則tắc 一nhất 身thân 有hữu 四tứ 體thể 。 手thủ 與dữ 足túc 也dã 。 總tổng 手thủ 與dữ 足túc 而nhi 數số 之chi 。 不bất 過quá 二nhị 十thập 指chỉ 。 就tựu 一nhất 指chỉ 觀quán 之chi 。 可khả 屈khuất 可khả 伸thân 。 若nhược 指chỉ 有hữu 常thường 。 則tắc 屈khuất 伸thân 之chi 路lộ 塞tắc 矣hĩ 。 若nhược 屈khuất 伸thân 有hữu 常thường 。 則tắc 指chỉ 終chung 不bất 得đắc 復phục 為vi 指chỉ 矣hĩ 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 先tiên 天thiên 之chi 易dị 。 初sơ 無vô 有hữu 常thường 。 則tắc 後hậu 天thiên 之chi 路lộ 不bất 窮cùng 也dã 。 後hậu 天thiên 之chi 易dị 無vô 常thường 。 而nhi 先tiên 天thiên 之chi 途đồ 。 本bổn 自tự 通thông 也dã 。 苟cẩu 性tánh 若nhược 有hữu 常thường 。 情tình 何hà 從tùng 生sanh 。 情tình 若nhược 有hữu 常thường 。 性tánh 何hà 從tùng 明minh 。 唯duy 性tánh 無vô 常thường 。 則tắc 道đạo 可khả 為vi 器khí 也dã 。 唯duy 情tình 無vô 常thường 。 則tắc 器khí 可khả 復phục 為vi 道đạo 也dã 。 聖thánh 人nhân 知tri 其kỳ 然nhiên 。 所sở 以dĩ 即tức 情tình 而nhi 復phục 性tánh 。 而nhi 不bất 廢phế 耳nhĩ 目mục 之chi 用dụng 。 即tức 性tánh 而nhi 攝nhiếp 情tình 。 而nhi 本bổn 無vô 物vật 我ngã 之chi 累lũy/lụy/luy 也dã 。 所sở 以dĩ 開khai 物vật 成thành 務vụ 。 多đa 方phương 變biến 化hóa 。 使sử 天thiên 下hạ 沾triêm 其kỳ 化hóa 。 而nhi 情tình 消tiêu 性tánh 復phục 者giả 。 如như 春xuân 陽dương 之chi 在tại 萬vạn 物vật 。 物vật 無vô 不bất 化hóa 也dã 。 如như 嚴nghiêm 冬đông 之chi 藏tạng 萬vạn 物vật 。 物vật 無vô 不bất 復phục 也dã 。 然nhiên 易dị 有hữu 理lý 事sự 焉yên 。 性tánh 情tình 焉yên 。 卦# 爻hào 焉yên 。 三tam 者giả 體thể 同đồng 而nhi 名danh 異dị 。 何hà 哉tai 。 所sở 在tại 因nhân 時thời 之chi 稱xưng 謂vị 異dị 也dã 。 苟cẩu 神thần 而nhi 明minh 之chi 。 理lý 可khả 以dĩ 為vi 事sự 。 事sự 可khả 以dĩ 為vi 理lý 。 則tắc 性tánh 與dữ 情tình 。 卦# 與dữ 爻hào 。 獨độc 不bất 可khả 以dĩ 相tương/tướng 易dị 乎hồ 哉tai 。 如như 易dị 之chi 數số 。 爻hào 情tình 是thị 也dã 。 如như 易dị 之chi 理lý 。 卦# 性tánh 是thị 也dã 。 數số 明minh 。 則tắc 吉cát 凶hung 消tiêu 長trường/trưởng 之chi 機cơ 。 在tại 我ngã 而nhi 不bất 在tại 造tạo 物vật 也dã 。 理lý 通thông 。 則tắc 卷quyển 萬vạn 而nhi 藏tạng 一nhất 。 雖tuy 鬼quỷ 神thần 之chi 靈linh 。 陰âm 陽dương 之chi 妙diệu 。 亦diệc 莫mạc 吾ngô 陶đào 鑄chú 也dã 。
卦# 名danh 大đại 有hữu 。 蓋cái 一nhất 陰ấm 而nhi 居cư 尊tôn 位vị 。 備bị 有hữu 信tín 順thuận 尚thượng 賢hiền 之chi 三tam 德đức 。 而nhi 羣quần 陽dương 心tâm 服phục 。 自tự 歸quy 之chi 。 故cố 名danh 大đại 有hữu 也dã 。 唯duy 初sơ 九cửu 。 處xử 遠viễn 而nhi 不bất 能năng 通thông 五ngũ 。 故cố 若nhược 有hữu 害hại 也dã 九cửu 二nhị 。 位vị 與dữ 五ngũ 應ưng 。 陽dương 以dĩ 柔nhu 通thông 。 三tam 以dĩ 陽dương 居cư 陽dương 位vị 。 勢thế 可khả 以dĩ 通thông 天thiên 子tử 。
復phục 有hữu 上thượng 九cửu 冥minh 而nhi 援viện 之chi 。 則tắc 其kỳ 通thông 上thượng 。 豈khởi 不bất 易dị 哉tai 。 四tứ 則tắc 近cận 五ngũ 。 而nhi 三tam 又hựu 非phi 強cường 梁lương 者giả 。 則tắc 專chuyên 而nhi 附phụ 五ngũ 矣hĩ 。 而nhi 五ngũ 自tự 知tri 。 柔nhu 不bất 能năng 獨độc 立lập 。 得đắc 上thượng 九cửu 而nhi 附phụ 之chi 。 五ngũ 既ký 附phụ 上thượng 。 又hựu 能năng 容dung 四tứ 與dữ 三tam 二nhị 。 乃nãi 本bổn 配phối 專chuyên 輔phụ 五ngũ 。 而nhi 不bất 憚đạn 勞lao 。 可khả 信tín 也dã 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 初sơ 九cửu 雖tuy 則tắc 處xứ 遠viễn 。 其kỳ 陰ấm 被bị 五ngũ 之chi 德đức 厚hậu 矣hĩ 。 未vị 有hữu 被bị 其kỳ 厚hậu 德đức 。 而nhi 不bất 懷hoài 報báo 者giả 也dã 。 予# 以dĩ 是thị 知tri 。 一nhất 陰ấm 五ngũ 陽dương 。 而nhi 陽dương 服phục 其kỳ 信tín 順thuận 尚thượng 賢hiền 之chi 德đức 。 併tinh 甘cam 心tâm 為vi 其kỳ 用dụng 也dã 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。
我ngã 觀quán 易dị 之chi 噬phệ 嗑# 。 乃nãi 知tri 人nhân 之chi 情tình 。 若nhược 水thủy 火hỏa 也dã 。 蓋cái 水thủy 不bất 至chí 下hạ 。 則tắc 不bất 止chỉ 也dã 。 火hỏa 不bất 至chí 空không 。 亦diệc 不bất 止chỉ 也dã 。 以dĩ 下hạ 與dữ 空không 。 水thủy 火hỏa 之chi 極cực 也dã 。 如như 噬phệ 嗑# 之chi 初sơ 九cửu 。 惡ác 六lục 二nhị 之chi 乘thừa 已dĩ 也dã 。 怒nộ 而nhi 噬phệ 之chi 。 由do 膚phu 而nhi 至chí 鼻tị 。 而nhi 六lục 二nhị 以dĩ 至chí 柔nhu 之chi 德đức 自tự 持trì 。 以dĩ 中trung 正chánh 之chi 道đạo 自tự 安an 。 恬điềm 不bất 為vi 介giới 意ý 。 然nhiên 終chung 非phi 初sơ 九cửu 之chi 福phước 也dã 。 故cố 天thiên 道đạo 。 損tổn 有hữu 餘dư 而nhi 矜căng 不bất 足túc 也dã 。 又hựu 六lục 三tam 之chi 惡ác 九cửu 四tứ 乘thừa 已dĩ 也dã 。 亦diệc 怒nộ 而nhi 噬phệ 之chi 。 是thị 不bất 知tri 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 。 皆giai 至chí 堅kiên 而nhi 難nạn/nan 噬phệ 者giả 也dã 。 六lục 三tam 由do 是thị 而nhi 力lực 窮cùng 矣hĩ 。 然nhiên 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 。 不bất 推thôi 六lục 三tam 之chi 力lực 窮cùng 。 亦diệc 併tinh 力lực 噬phệ 之chi 。 則tắc 六lục 三tam 也dã 。 欲dục 敵địch 之chi 則tắc 力lực 不bất 勝thắng 。 欲dục 安an 之chi 則tắc 心tâm 不bất 甘cam 。 唯duy 懷hoài 毒độc 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 則tắc 六lục 三tam 之chi 力lực 窮cùng 。 乃nãi 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 之chi 福phước 也dã 。 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 皆giai 堅kiên 而nhi 難nạn/nan 噬phệ 。 則tắc 又hựu 六lục 三tam 之chi 福phước 也dã 。 而nhi 六lục 三tam 得đắc 福phước 不bất 知tri 。 唯duy 懷hoài 毒độc 焉yên 。 可khả 謂vị 愚ngu 而nhi 陋lậu 矣hĩ 。 若nhược 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 。 果quả 知tri 六lục 三tam 之chi 有hữu 毒độc 。 噬phệ 而nhi 能năng 止chỉ 。 則tắc 九cửu 四tứ 六lục 五ngũ 。 得đắc 福phước 亦diệc 多đa 矣hĩ 。 唯duy 上thượng 九cửu 也dã 。 處xử 噬phệ 之chi 終chung 。 不bất 知tri 戒giới 。 而nhi 以dĩ 噬phệ 為vi 事sự 。 則tắc 處xứ 終chung 者giả 。 凡phàm 噬phệ 之chi 禍họa 。 並tịnh 歸quy 之chi 矣hĩ 。 其kỳ 荷hà 校giáo 滅diệt 耳nhĩ 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。 嗚ô 呼hô 。 唯duy 君quân 子tử 玩ngoạn 象tượng 而nhi 得đắc 意ý 。 得đắc 意ý 而nhi 知tri 戒giới 。 持trì 理lý 而nhi 折chiết 情tình 。 情tình 折chiết 而nhi 理lý 充sung 。 理lý 充sung 而nhi 日nhật 造tạo 乎hồ 無vô 我ngã 之chi 域vực 。 故cố 有hữu 犯phạm 而nhi 能năng 容dung 。 容dung 則tắc 大đại 。 大đại 則tắc 無vô 外ngoại 。 無vô 外ngoại 。 則tắc 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 皆giai 可khả 以dĩ 範phạm 圍vi 之chi 。 豈khởi 可khả 當đương 噬phệ 嗑# 時thời 。 我ngã 無vô 術thuật 以dĩ 禦ngữ 之chi 哉tai 。
夫phu 井tỉnh 不bất 自tự 井tỉnh 。 由do 人nhân 而nhi 井tỉnh 。 故cố 井tỉnh 雖tuy 不bất 可khả 改cải 。 而nhi 可khả 夷di 也dã 。 然nhiên 井tỉnh 不bất 自tự 夷di 。 亦diệc 由do 人nhân 而nhi 夷di 。 即tức 此thử 觀quán 之chi 。 井tỉnh 夷di 不bất 夷di 。 井tỉnh 潔khiết 不bất 潔khiết 。 皆giai 由do 人nhân 而nhi 已dĩ 。 井tỉnh 何hà 預dự 哉tai 。 故cố 井tỉnh 無vô 得đắc 喪táng 。 而nhi 人nhân 有hữu 往vãng 來lai 。 汔# 至chí 則tắc 瓶bình 入nhập 井tỉnh 而nhi 未vị 得đắc 水thủy 。 未vị 繘# 則tắc 瓶bình 得đắc 水thủy 而nhi 未vị 出xuất 井tỉnh 。 如như 繘# 而nhi 出xuất 井tỉnh 。 則tắc 有hữu 功công 而nhi 無vô 凶hung 。 未vị 出xuất 井tỉnh 而nhi 羸luy 其kỳ 瓶bình 。 則tắc 有hữu 凶hung 而nhi 無vô 吉cát 也dã 。 然nhiên 皆giai 存tồn 乎hồ 人nhân 。 不bất 由do 乎hồ 井tỉnh 。 井tỉnh 唯duy 應ưng 之chi 而nhi 已dĩ 。 又hựu 卦# 不bất 自tự 卦# 。 合hợp 六lục 爻hào 而nhi 後hậu 有hữu 卦# 。 爻hào 亦diệc 不bất 自tự 爻hào 。 分phần/phân 一nhất 卦# 而nhi 後hậu 有hữu 爻hào 。 然nhiên 合hợp 六lục 爻hào 而nhi 為vi 卦# 。 則tắc 心tâm 在tại 而nhi 情tình 不bất 存tồn 矣hĩ 。 分phần/phân 一nhất 卦# 而nhi 為vi 六lục 爻hào 。 則tắc 情tình 在tại 而nhi 心tâm 不bất 存tồn 矣hĩ 。 夫phu 情tình 果quả 有hữu 情tình 哉tai 。 心tâm 果quả 有hữu 心tâm 哉tai 。 但đãn 應ưng 物vật 而nhi 有hữu 累lũy/lụy/luy 。 則tắc 謂vị 之chi 情tình 。 應ưng 物vật 而nhi 無vô 累lũy/lụy/luy 。 則tắc 謂vị 之chi 心tâm 。 故cố 情tình 與dữ 心tâm 。 名danh 焉yên 而nhi 已dĩ 。 若nhược 其kỳ 實thật 也dã 。 亦diệc 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 。 周chu 流lưu 六lục 虗hư 。 上thượng 下hạ 無vô 常thường 。 無vô 常thường 者giả 情tình 也dã 。 六lục 虗hư 者giả 爻hào 也dã 。 爻hào 乃nãi 虗hư 位vị 。 忽hốt 吉cát 忽hốt 凶hung 。 皆giai 情tình 之chi 所sở 致trí 。 故cố 曰viết 。 吉cát 凶hung 以dĩ 情tình 遷thiên 。 設thiết 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 六lục 虗hư 不bất 遊du 。 則tắc 應ưng 物vật 而nhi 累lũy/lụy/luy 。 與dữ 無vô 累lũy/lụy/luy 者giả 全toàn 矣hĩ 。 全toàn 則tắc 謂vị 之chi 卦# 。 卦# 則tắc 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 寓# 焉yên 。 爻hào 則tắc 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 寓# 焉yên 。 心tâm 則tắc 又hựu 寓# 乎hồ 卦# 爻hào 之chi 閒gian/nhàn 。 故cố 可khả 以dĩ 統thống 情tình 性tánh 。 統thống 。 通thông 也dã 。 蓋cái 善thiện 用dụng 其kỳ 心tâm 。 則tắc 情tình 通thông 而nhi 非phi 有hữu 。 性tánh 通thông 而nhi 非phi 無vô 。 故cố 老lão 龐# 曰viết 。 但đãn 願nguyện 空không 諸chư 所sở 有hữu 。 甚thậm 勿vật 實thật 諸chư 所sở 無vô 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。
艮# 其kỳ 背bối/bội 不bất 獲hoạch 其kỳ 身thân 。 行hành 其kỳ 庭đình 不bất 見kiến 其kỳ 人nhân 。 此thử 十thập 四tứ 字tự 。 本bổn 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 蓋cái 人nhân 之chi 有hữu 我ngã 。 以dĩ 有hữu 身thân 也dã 。 身thân 之chi 有hữu 人nhân 。 以dĩ 相tương 待đãi 也dã 。 身thân 既ký 不bất 獲hoạch 。 誰thùy 復phục 我ngã 名danh 。 我ngã 既ký 無vô 我ngã 。 人nhân 又hựu 誰thùy 見kiến 。 吾ngô 故cố 曰viết 。 此thử 十thập 四tứ 字tự 是thị 一nhất 義nghĩa 也dã 。
咸hàm 之chi 四tứ 爻hào 。 吾ngô 知tri 之chi 矣hĩ 。 如như 有hữu 心tâm 而nhi 應ưng 之chi 。 終chung 不bất 甚thậm 光quang 大đại 也dã 。 無vô 心tâm 而nhi 聽thính 天thiên 。 則tắc 未vị 光quang 者giả 。 亦diệc 光quang 大đại 也dã 。 噫# 。 吾ngô 纔tài 生sanh 心tâm 。 則tắc 性tánh 變biến 而nhi 為vi 情tình 矣hĩ 。 性tánh 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 。 故cố 能năng 通thông 天thiên 下hạ 之chi 情tình 。 情tình 通thông 則tắc 無vô 事sự 不bất 吉cát 。 不bất 通thông 則tắc 有hữu 我ngã 而nhi 滯trệ 。 故cố 以dĩ 之chi 圖đồ 事sự 。 吉cát 亦diệc 變biến 凶hung 也dã 。
一nhất 日nhật 文văn 待đãi 者giả 。 問vấn 余dư 咸hàm 艮# 之chi 旨chỉ 。 余dư 將tương 拄trụ 杖trượng 擉# 其kỳ 足túc 。 失thất 聲thanh 呌khiếu 疼đông 。 余dư 徵trưng 之chi 曰viết 。 汝nhữ 知tri 咸hàm 艮# 之chi 旨chỉ 乎hồ 對đối 曰viết 弗phất 知tri 。 余dư 復phục 示thị 之chi 曰viết 。 汝nhữ 知tri 之chi 乎hồ 。 汝nhữ 若nhược 不bất 虗hư 。 擉# 即tức 不bất 應ưng 。 汝nhữ 若nhược 不bất 止chỉ 。 擉# 亦diệc 不bất 知tri 。 唯duy 止chỉ 資tư 虗hư 。 所sở 以dĩ 應ưng 之chi 不bất 窮cùng 。 唯duy 虗hư 資tư 止chỉ 。 所sở 以dĩ 智trí 之chi 不bất 倦quyện 。 所sở 謂vị 咸hàm 艮# 者giả 。 在tại 於ư 日nhật 用dụng 。 非phi 在tại 語ngữ 言ngôn 文văn 字tự 也dã 。
智trí 鑑giám 曰viết 。 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 萬vạn 法pháp 無vô 咎cữu 。 廬lư 山sơn 曰viết 。 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 境cảnh 。 成thành 此thử 頺đồi 山sơn 勢thế 。 予# 聞văn 二nhị 老lão 之chi 言ngôn 久cửu 矣hĩ 。 然nhiên 終chung 不bất 大đại 明minh 了liễu 。 及cập 讀đọc 易dị 至chí 漸tiệm 卦# 。 始thỉ 於ư 二nhị 老lão 之chi 言ngôn 。 了liễu 無vô 所sở 疑nghi 。 蓋cái 卦# 寓# 性tánh 。 爻hào 寓# 情tình 。 如như 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 萬vạn 法pháp 無vô 咎cữu 者giả 。 即tức 卦# 之chi 意ý 也dã 。 如như 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 靜tĩnh 。 成thành 此thử 頺đồi 山sơn 勢thế 者giả 。 即tức 爻hào 之chi 意ý 也dã 。 大đại 都đô 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 則tắc 吉cát 凶hung 無vô 地địa 。 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 。 則tắc 吉cát 凶hung 生sanh 矣hĩ 。 故cố 漸tiệm 之chi 六lục 爻hào 。 一nhất 微vi 未vị 涉thiệp 之chi 初sơ 。 有hữu 其kỳ 位vị 而nhi 無vô 其kỳ 人nhân 。 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 之chi 後hậu 。 則tắc 有hữu 是thị 位vị 而nhi 有hữu 是thị 人nhân 矣hĩ 。 唐đường 李# 長trưởng 者giả 以dĩ 漸tiệm 卦# 六lục 爻hào 。 寓# 十thập 信tín 升thăng 進tiến 之chi 意ý 。 蓋cái 十thập 信tín 自tự 初sơ 至chí 十thập 。 皆giai 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 聞văn 法Pháp 悟ngộ 解giải 。 以dĩ 解giải 始thỉ 染nhiễm 。 尚thượng 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。 未vị 入nhập 無vô 生sanh 滅diệt 位vị 。 至chí 入nhập 初sơ 住trụ 。 則tắc 分phần/phân 得đắc 無vô 生sanh 滅diệt 矣hĩ 。
予# 讀đọc 易dị 繫hệ 辭từ 。 至chí 在tại 天thiên 成thành 象tượng 。 在tại 地địa 成thành 形hình 。 變biến 化hóa 現hiện 矣hĩ 。 處xử 覺giác 象tượng 與dữ 形hình 。 皆giai 在tại 在tại 之chi 籧# 廬lư 。 而nhi 非phi 在tại 在tại 象tượng 象tượng 形hình 形hình 者giả 也dã 。 如như 得đắc 在tại 在tại 象tượng 象tượng 形hình 形hình 者giả 。 則tắc 象tượng 象tượng 形hình 形hình 一nhất 指chỉ 之chi 屈khuất 伸thân 耳nhĩ 。 噫# 。 金kim 之chi 未vị 銷tiêu 也dã 。 塊khối 然nhiên 而nhi 已dĩ 。 及cập 其kỳ 既ký 銷tiêu 也dã 。 則tắc 融dung 然nhiên 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 外ngoại 塊khối 然nhiên 而nhi 求cầu 融dung 然nhiên 。 外ngoại 融dung 然nhiên 而nhi 求cầu 塊khối 然nhiên 。 吾ngô 知tri 神thần 聖thánh 。 亦diệc 無vô 如như 之chi 何hà 也dã 。
予# 觀quán 易dị 至chí 泰thái 卦# 。 不bất 覺giác 掩yểm 卷quyển 長trường 歎thán 久cửu 之chi 。 夫phu 大đại 壯tráng 之chi 與dữ 夬# 卦# 。 當đương 是thị 時thời 也dã 。 小tiểu 人nhân 愈dũ 衰suy 。 而nhi 君quân 子tử 愈dũ 盛thịnh 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 聖thánh 人nhân 獨độc 安an 夫phu 泰thái 者giả 。 以dĩ 為vi 世thế 之chi 小tiểu 人nhân 。 不bất 可khả 勝thắng 盡tận 。 必tất 欲dục 迫bách 而nhi 逐trục 之chi 。 使sử 其kỳ 窮cùng 而nhi 無vô 歸quy 。 其kỳ 勢thế 必tất 至chí 於ư 爭tranh 。 爭tranh 則tắc 勝thắng 負phụ 之chi 勢thế 。 未vị 有hữu 決quyết 焉yên 。 不bất 若nhược 獨độc 安an 乎hồ 泰thái 。 使sử 君quân 子tử 常thường 居cư 中trung 而nhi 制chế 其kỳ 命mạng 。 而nhi 小tiểu 人nhân 在tại 外ngoại 不bất 為vi 無vô 措thố 。 然nhiên 後hậu 君quân 子tử 之chi 患hoạn 。 無vô 由do 而nhi 起khởi 。 噫# 。 聖thánh 人nhân 之chi 見kiến 遠viễn 矣hĩ 。 後hậu 世thế 君quân 子tử 。 不bất 體thể 聖thánh 人nhân 之chi 意ý 。 一nhất 得đắc 其kỳ 位vị 。 必tất 欲dục 盡tận 逐trục 小tiểu 人nhân 。 飽bão 快khoái 所sở 懷hoài 。 殊thù 不bất 知tri 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 。 邪tà 正chánh 不bất 同đồng 。 固cố 雖tuy 天thiên 淵uyên 。 然nhiên 而nhi 共cộng 以dĩ 天thiên 地địa 為vi 父phụ 母mẫu 。 天thiên 地địa 之chi 於ư 子tử 也dã 。 賢hiền 不bất 肖tiếu 豈khởi 不bất 自tự 知tri 哉tai 。 知tri 而nhi 容dung 之chi 。 以dĩ 為vi 既ký 生sanh 之chi 矣hĩ 。 以dĩ 其kỳ 不bất 肖tiếu 而nhi 逐trục 之chi 。 則tắc 父phụ 母mẫu 之chi 心tâm 。 亦diệc 有hữu 所sở 不bất 忍nhẫn 也dã 。 但đãn 當đương 使sử 賢hiền 者giả 制chế 其kỳ 命mạng 。 不bất 肖tiếu 者giả 聽thính 其kỳ 令linh 。 則tắc 君quân 子tử 不bất 失thất 包bao 荒hoang 之chi 度độ 。 而nhi 小tiểu 人nhân 亦diệc 得đắc 以dĩ 遂toại 其kỳ 所sở 生sanh 。 若nhược 必tất 欲dục 盡tận 逐trục 小tiểu 人nhân 。 而nhi 都đô 用dụng 君quân 子tử 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 復phục 生sanh 。 不bất 能năng 行hành 也dã 。 知tri 不bất 能năng 行hành 而nhi 強cường/cưỡng 行hành 之chi 。 謂vị 之chi 悖bội 天thiên 之chi 民dân 。 苟cẩu 使sử 其kỳ 人nhân 。 得đắc 其kỳ 位vị 。 行hành 其kỳ 志chí 。 而nhi 國quốc 家gia 元nguyên 氣khí 。 不bất 至chí 大đại 壞hoại 。 蒼thương 生sanh 不bất 受thọ 其kỳ 荼đồ 毒độc 。 未vị 之chi 有hữu 也dã 。
銘minh
樊phàn 城thành 仁nhân 王vương 寺tự 建kiến 大đại 雄hùng 殿điện 碑bi 銘minh
蓋cái 聞văn 西tây 方phương 般Bát 若Nhã 。 一nhất 名danh 而nhi 含hàm 多đa 義nghĩa 。 中trung 國quốc 無vô 一nhất 名danh 多đa 義nghĩa 之chi 名danh 。 以dĩ 翻phiên 譯dịch 之chi 故cố 。 存tồn 梵Phạm 而nhi 略lược 華hoa 也dã 。 般Bát 若Nhã 。 有hữu 文văn 字tự 。 有hữu 觀quán 照chiếu 。 有hữu 實thật 相tướng 。 三tam 者giả 同đồng 名danh 實thật 異dị 。 苟cẩu 得đắc 其kỳ 實thật 。 名danh 豈khởi 能năng 淆# 。 又hựu 般Bát 若Nhã 有hữu 八bát 部bộ 。 惟duy 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 乃nãi 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 首thủ 問vấn 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 護hộ 國quốc 祐hựu 民dân 之chi 法pháp 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 又hựu 名danh 月nguyệt 光quang 。 月nguyệt 光quang 所sở 問vấn 之chi 經kinh 。 總tổng 八bát 千thiên 餘dư 言ngôn 。 言ngôn 言ngôn 本bổn 於ư 五ngũ 忍nhẫn 。 而nhi 五ngũ 忍nhẫn 之chi 立lập 。 蓋cái 凡phàm 有hữu 國quốc 有hữu 家gia 者giả 。 不bất 以dĩ 為vi 前tiền 茅mao 。 則tắc 七thất 大đại 不bất 祥tường 。 相tương 繼kế 而nhi 起khởi 。 不bất 祥tường 起khởi 。 復phục 不bất 以dĩ 五ngũ 忍nhẫn 禦ngữ 之chi 。 則tắc 社xã 稷tắc 亡vong 矣hĩ 。 又hựu 梵Phạm 云vân 般Bát 若Nhã 。 此thử 翻phiên 智trí 慧tuệ 。 良lương 以dĩ 一nhất 切thiết 不bất 祥tường 。 皆giai 生sanh 於ư 愚ngu 癡si 。 故cố 君quân 愚ngu 癡si 則tắc 失thất 臣thần 。 臣thần 愚ngu 癡si 則tắc 不bất 忠trung 。 父phụ 愚ngu 癡si 則tắc 不bất 慈từ 。 子tử 愚ngu 癡si 則tắc 不bất 孝hiếu 。 桀# 紂# 幽u 厲lệ 。 愚ngu 癡si 之chi 尤vưu 也dã 。 堯# 舜thuấn 夷di 惠huệ 。 智trí 慧tuệ 之chi 首thủ 也dã 。 襄tương 陽dương 府phủ 樊phàn 城thành 。 仁nhân 王vương 寺tự 。 建kiến 自tự 宋tống 景cảnh 定định 閒gian/nhàn 。 迄hất 國quốc 朝triêu 中trung 廢phế 。 而nhi 楚sở 唐đường 襄tương 三tam 王vương 。 僉thiêm 謂vị 寺tự 以dĩ 仁nhân 王vương 名danh 必tất 有hữu 謂vị 。 既ký 而nhi 訪phỏng 之chi 高cao 人nhân 勝thắng 士sĩ 。 乃nãi 知tri 名danh 本bổn 於ư 經kinh 。 於ư 是thị 併tinh 力lực 重trùng 建kiến 。 適thích 逢phùng 世thế 廟miếu 龍long 飛phi 漢hán 水thủy 。 易dị 名danh 仁nhân 皇hoàng 焉yên 。 萬vạn 曆lịch 辛tân 卯mão 。 屬thuộc 有hữu 不bất 淨tịnh 。 火hỏa 龍long 怒nộ 而nhi 浴dục 之chi 。 殿điện 廡vũ 灰hôi 燼tẫn 。 而nhi 楚sở 唐đường 襄tương 三tam 府phủ 主chủ 。 以dĩ 為vi 茲tư 寺tự 也dã 。 我ngã 先tiên 王vương 所sở 建kiến 。 於ư 是thị 復phục 并tinh 建kiến 之chi 。 嗚ô 呼hô 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vi 五ngũ 天thiên 之chi 長trường/trưởng 。 不bất 以dĩ 出xuất 世thế 法pháp 為vi 問vấn 。 而nhi 問vấn 世thế 法pháp 護hộ 國quốc 祐hựu 民dân 之chi 具cụ 。 苟cẩu 非phi 夙túc 植thực 善thiện 本bổn 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 豈khởi 能năng 即tức 世thế 閒gian/nhàn 法pháp 。 而nhi 明minh 出xuất 世thế 法pháp 哉tai 。 經kinh 以dĩ 仁nhân 王vương 名danh 。 蓋cái 旌tinh 其kỳ 德đức 也dã 。 而nhi 楚sở 唐đường 襄tương 三tam 王vương 。 亦diệc 並tịnh 夙túc 植thực 善thiện 本bổn 。 繼kế 月nguyệt 光quang 之chi 業nghiệp 。 而nhi 世thế 為vi 金kim 湯thang 。 豈khởi 偶ngẫu 然nhiên 乎hồ 。 殿điện 成thành 。 禪thiền 客khách 乾can/kiền/càn 公công 從tùng 余dư 問vấn 訊tấn 曰viết 。 寺tự 不bất 幸hạnh 而nhi 火hỏa 浴dục 之chi 。 又hựu 幸hạnh 楚sở 唐đường 襄tương 三tam 令linh 主chủ 。 不bất 忽hốt 祖tổ 宗tông 之chi 志chí 。 復phục 同đồng 鼎đỉnh 建kiến 。 敢cảm 乞khất 先tiên 生sanh 一nhất 言ngôn 。 光quang 三tam 主chủ 之chi 德đức 。 予# 曰viết 。 某mỗ 人nhân 微vi 言ngôn 輕khinh 。 曷hạt 敢cảm 當đương 此thử 。 且thả 楚sở 才tài 地địa 。 顧cố 擕# 布bố 鼓cổ 於ư 雷lôi 門môn 。 公công 愀# 然nhiên 久cửu 之chi 。 復phục 率suất 住trụ 持trì 等đẳng 眾chúng 。 再tái 問vấn 訊tấn 曰viết 。 敘tự 事sự 記ký 土thổ/độ 木mộc 。 不bất 無vô 其kỳ 人nhân 。 若nhược 夫phu 考khảo 名danh 審thẩm 實thật 。 暢sướng 般Bát 若Nhã 之chi 玄huyền 旨chỉ 。 非phi 師sư 筆bút 恐khủng 不bất 大đại 快khoái 。 余dư 曰viết 諾nặc 。 夫phu 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 則tắc 觀quán 照chiếu 微vi 密mật 。 觀quán 照chiếu 微vi 密mật 。 則tắc 所sở 謂vị 無vô 思tư 而nhi 契khế 同đồng 者giả 。 得đắc 非phi 實thật 相tướng 而nhi 何hà 。 大đại 哉tai 般Bát 若Nhã 。 一nhất 名danh 多đa 義nghĩa 。 孔khổng 得đắc 之chi 而nhi 治trị 六lục 經kinh 。 述thuật 春xuân 秋thu 。 老lão 得đắc 之chi 而nhi 二nhị 篇thiên 作tác 。 子tử 得đắc 之chi 而nhi 立lập 論luận 。 王vương 通thông 得đắc 之chi 而nhi 作tác 經kinh 。 李# 翱cao 得đắc 之chi 著trước 復phục 性tánh 之chi 書thư 。 新tân 建kiến 得đắc 之chi 揭yết 良lương 知tri 之chi 訓huấn 。 雖tuy 然nhiên 。 有hữu 真chân 般Bát 若Nhã 。 有hữu 似tự 般Bát 若Nhã 。 真chân 般Bát 若Nhã 者giả 。 了liễu 色sắc 即tức 空không 。 了liễu 空không 即tức 色sắc 。 故cố 不bất 死tử 於ư 枯khô 稿# 。 不bất 蕩đãng 於ư 情tình 波ba 。 了liễu 知tri 而nhi 修tu 。 故cố 修tu 無vô 所sở 修tu 。 以dĩ 修tu 無vô 所sở 修tu 。 所sở 以dĩ 當đương 境cảnh 緣duyên 順thuận 逆nghịch 之chi 衝xung 。 習tập 染nhiễm 消tiêu 。 而nhi 我ngã 無vô 所sở 修tu 也dã 。 似tự 般Bát 若Nhã 。 則tắc 解giải 而nhi 不bất 精tinh 。 忽hốt 修tu 以dĩ 逞sính 見kiến 。 一nhất 旦đán 危nguy 疑nghi 交giao 至chí 。 解giải 失thất 而nhi 氣khí 喪táng 。 境cảnh 奪đoạt 識thức 情tình 。 事sự 敗bại 醜xú 布bố 。 遺di 笑tiếu 千thiên 古cổ 。 此thử 逞sính 相tương 似tự 般Bát 若Nhã 之chi 咎cữu 也dã 。 凡phàm 一nhất 切thiết 黑hắc 白bạch 。 倘thảng 有hữu 志chí 於ư 般Bát 若Nhã 者giả 。 苟cẩu 不bất 能năng 精tinh 義nghĩa 入nhập 神thần 以dĩ 致trí 用dụng 。 不bất 惟duy 負phụ 我ngã 迦ca 文văn 聖thánh 人nhân 。 實thật 負phụ 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 與dữ 夫phu 楚sở 唐đường 。 襄tương 三tam 王vương 。 世thế 世thế 金kim 湯thang 建kiến 寺tự 之chi 德đức 。 銘minh 曰viết 。 寺tự 名danh 仁nhân 王vương 。 緣duyên 起khởi 月nguyệt 光quang 。 五ngũ 忍nhẫn 之chi 立lập 。 立lập 銷tiêu 不bất 祥tường 。 自tự 西tây 而nhi 東đông 。 法pháp 傳truyền 華hoa 中trung 。 襄tương 陽dương 樊phàn 城thành 。 是thị 有hữu 禪thiền 宮cung 。 宋tống 景cảnh 定định 閒gian/nhàn 。 實thật 始thỉ 創sáng/sang 焉yên 。 綿miên 歷lịch 既ký 久cửu 。 三tam 王vương 扶phù 顛điên 。 子tử 孫tôn 繼kế 護hộ 。 金kim 湯thang 彌di 堅kiên 。 龍long 飛phi 漢hán 水thủy 。 仁nhân 皇hoàng 易dị 題đề 。 堯# 天thiên 佛Phật 日nhật 。 萬vạn 古cổ 光quang 輝huy 。 般Bát 若Nhã 一nhất 名danh 。 多đa 義nghĩa 所sở 存tồn 。 檢kiểm 名danh 審thẩm 實thật 。 妙diệu 不bất 可khả 言ngôn 。 密mật 在tại 汝nhữ 邊biên 。 在tại 我ngã 即tức 粗thô 。 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 翠thúy 竹trúc 真Chân 如Như 。 火hỏa 龍long 浴dục 之chi 。 殿điện 堂đường 灰hôi 飛phi 。 三tam 王vương 併tinh 建kiến 。 波ba 斯tư 之chi 遺di 。 予# 願nguyện 吾ngô 曹tào 。 顧cố 披phi 方phương 袍bào 。 戒giới 根căn 清thanh 淨tịnh 。 地địa 產sản 靈linh 苗miêu 。 鬼quỷ 神thần 呵ha 護hộ 。 梵Phạm 剎sát 堅kiên 牢lao 。 晨thần 昏hôn 祝chúc 聖thánh 。 地địa 久cửu 天thiên 長trường/trưởng 。 舜thuấn 田điền 秀tú 實thật 。 覺giác 樹thụ 花hoa 香hương 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 光quang 洞đỗng 八bát 荒hoang 。 凡phàm 有hữu 心tâm 者giả 。 根căn 塵trần 頓đốn 忘vong 。 靈linh 燄diệm 熾sí 然nhiên 。 共cộng 徹triệt 真chân 常thường 。
足túc 軒hiên 銘minh (# 有hữu 引dẫn )#
夫phu 大Đại 道Đạo 。 不bất 癡si 無vô 夢mộng 。 夢mộng 非phi 獨độc 有hữu 。 以dĩ 癡si 為vi 媒môi 。 遡# 流lưu 窮cùng 源nguyên 。 本bổn 末mạt 洞đỗng 悉tất 。 順thuận 而nhi 不bất 返phản 。 狼lang 頓đốn 有hữu 無vô 。 是thị 以dĩ 善thiện 觀quán 者giả 。 富phú 有hữu 天thiên 下hạ 而nhi 無vô 受thọ 。 貧bần 等đẳng 餓ngạ 夫phu 而nhi 有hữu 餘dư 。 故cố 小tiểu 人nhân 絕tuyệt 窺khuy 上thượng 之chi 心tâm 。 君quân 子tử 無vô 多đa 求cầu 之chi 玷điếm 。 置trí 三tam 才tài 於ư 末mạt 世thế 。 發phát 大đại 曉hiểu 於ư 重trọng/trùng 昏hôn 。 出xuất 者giả 若nhược 魚ngư 投đầu 春xuân 海hải 。 處xử 者giả 如như 獸thú 老lão 雲vân 山sơn 。 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 用dụng 而nhi 不bất 知tri 。 日nhật 用dụng 運vận 而nhi 忘vong 照chiếu 。 公công 忘vong 私tư 。 私tư 忘vong 公công 。 公công 私tư 相tương/tướng 忘vong 。 如như 心tâm 忘vong 身thân 。 不bất 見kiến 有hữu 餘dư 。 不bất 足túc 誰thùy 待đãi 。 不bất 足túc 生sanh 足túc 。 足túc 忘vong 不bất 足túc 。 始thỉ 能năng 惟duy 足túc 。 惟duy 軒hiên 足túc 。 乃nãi 充sung 十thập 虗hư 而nhi 常thường 愜# 。 軒hiên 乃nãi 示thị 萬vạn 有hữu 而nhi 常thường 無vô 。 地địa 待đãi 空không 浮phù 。 水thủy 隨tùy 天thiên 到đáo 。 四tứ 時thời 予# 奪đoạt 。 一nhất 念niệm 雌thư 雄hùng 。 花hoa 茂mậu 園viên 林lâm 。 草thảo 芳phương 崗# 阜phụ 。 進tiến 退thoái 魚ngư 鳥điểu 。 坐tọa 臥ngọa 得đắc 之chi 者giả 。 則tắc 頭đầu 頭đầu 自tự 在tại 。 失thất 之chi 者giả 。 則tắc 處xứ 處xứ 乖quai 張trương 。 玄huyền 黃hoàng 勞lao 其kỳ 目mục 力lực 。 好hảo 惡ác 搖dao 其kỳ 心tâm 光quang 。 當đương 足túc 而nhi 不bất 能năng 足túc 。 足túc 為vi 欲dục 師sư 。 當đương 軒hiên 而nhi 不bất 能năng 軒hiên 。 軒hiên 為vi 我ngã 主chủ 。 名danh 實thật 難nạn/nan 欺khi 。 根căn 塵trần 易dị 昧muội 。 故cố 去khứ 來lai 無vô 常thường 。 賓tân 主chủ 互hỗ 用dụng 。 粗thô 妙diệu 在tại 人nhân 。 軒hiên 惟duy 嚆# 矢thỉ 。 銘minh 曰viết 。
一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 諸chư 塵trần 無vô 待đãi 。 光quang 景cảnh 無vô 邊biên 。 豈khởi 須tu 錢tiền 買mãi 。 七thất 情tình 熾sí 然nhiên 。 蔽tế 虧khuy 本bổn 天thiên 。 烟yên 雲vân 起khởi 滅diệt 。 以dĩ 馬mã 作tác 船thuyền 。 載tái 諸chư 顛điên 倒đảo 。 狂cuồng 醉túy 寧ninh 了liễu 。 聲thanh 塵trần 萬vạn 端đoan 。 枕chẩm 上thượng 失thất 曉hiểu 。 聲thanh 色sắc 無vô 櫃# 。 櫃# 惟duy 耳nhĩ 目mục 。 耳nhĩ 目mục 無vô 主chủ 。 主chủ 者giả 不bất 足túc 。 惟duy 無vô 我ngã 者giả 。 眾chúng 妙diệu 簇# 簇# 。 兼kiêm 善thiện 一nhất 切thiết 。 獨độc 立lập 無vô 欲dục 。
足túc 軒hiên 銘minh (# 有hữu 序tự )#
愚ngu 讀đọc 過quá 秦tần 論luận 。 知tri 賈cổ 生sanh 進tiến 退thoái 英anh 雄hùng 。 雌thư 黃hoàng 強cường 弱nhược 。 意ý 獨độc 在tại 秦tần 。 餘dư 者giả 不bất 過quá 倚ỷ 數số 而nhi 已dĩ 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 秦tần 已dĩ 過quá 矣hĩ 。 然nhiên 不bất 知tri 足túc 。 至chí 於ư 鞭tiên 山sơn 填điền 海hải 。 希hy 冀ký 長trường/trưởng 年niên 。 社xã 稷tắc 且thả 不bất 為vi 子tử 孫tôn 有hữu 。 況huống 他tha 哉tai 。 博bác 浪lãng 離ly 椎chùy 。 毫hào 不bất 醒tỉnh 悟ngộ 。 既ký 而nhi 陳trần 勝thắng 吳ngô 廣quảng 之chi 徒đồ 。 掉trạo 挺đĩnh 崛quật 起khởi 。 秦tần 為vi 之chi 板bản 蕩đãng 。 今kim 麟lân 郎lang 於ư 此thử 土thổ/độ 堦# 茅mao 茨tì 。 粗thô 衣y 糲# 食thực 。 出xuất 不bất 為vi 喜hỷ 。 處xử 不bất 為vi 憂ưu 。 借tá 風phong 月nguyệt 以dĩ 陶đào 情tình 。 假giả 詩thi 書thư 而nhi 理lý 性tánh 。 於ư 四tứ 部bộ 洲châu 中trung 。 六lục 天thiên 之chi 下hạ 。 較giảo 秦tần 所sở 逞sính 。 乃nãi 太thái 倉thương 稊đề 米mễ 耳nhĩ 。 於ư 六lục 天thiên 中trung 。 有hữu 天thiên 曰viết 兜Đâu 率Suất 。 此thử 言ngôn 知tri 足túc 。 嗟ta 乎hồ 。 知tri 足túc 則tắc 茅mao 茨tì 土thổ/độ 堦# 。 雖tuy 瑤dao 宮cung 金kim 屋ốc 。 不bất 能năng 過quá 之chi 。 不bất 知tri 足túc 。 雖tuy 處xứ 九cửu 天thiên 之chi 上thượng 。 若nhược 在tại 溝câu 壑hác 。 雖tuy 然nhiên 。 有hữu 身thân 而nhi 無vô 心tâm 。 榮vinh 辱nhục 誰thùy 知tri 。 有hữu 心tâm 而nhi 無vô 身thân 。 苦khổ 樂lạc 誰thùy 受thọ 。 身thân 兮hề 心tâm 兮hề 。 一nhất 報báo 之chi 蘧# 廬lư 。 橫hoạnh/hoành 謂vị 我ngã 有hữu 。 自tự 是thị 靡mĩ 患hoạn 不bất 至chí 矣hĩ 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 身thân 心tâm 猶do 非phi 我ngã 有hữu 。 始thỉ 為vi 知tri 足túc 。 況huống 身thân 心tâm 之chi 外ngoại 者giả 乎hồ 。 古cổ 顏nhan 氏thị 之chi 子tử 。 墮đọa 體thể 黜truất 聰thông 。 合hợp 於ư 大đại 同đồng 。 大đại 同đồng 則tắc 天thiên 地địa 非phi 大đại 。 塵trần 毛mao 非phi 小tiểu 。 即tức 此thử 而nhi 言ngôn 。 知tri 足túc 待đãi 不bất 知tri 足túc 而nhi 名danh 。 如như 無vô 不bất 知tri 足túc 。 則tắc 知tri 足túc 亦diệc 毛mao 焉yên 而nhi 已dĩ 。 雲vân 門môn 大đại 師sư 。 有hữu 函hàm 蓋cái 乾can/kiền/càn 坤# 句cú 。 截tiệt 斷đoạn 眾chúng 流lưu 句cú 。 隨tùy 波ba 逐trục 浪lãng 句cú 。 三tam 句cú 一nhất 句cú 。 得đắc 失thất 在tại 人nhân 。 此thử 又hựu 足túc 軒hiên 之chi 證chứng 據cứ 也dã 。 銘minh 曰viết 。
三tam 句cú 一nhất 句cú 。 達đạt 人nhân 自tự 知tri 。 足túc 軒hiên 之chi 舌thiệt 。 風phong 行hành 水thủy 瀰# 。
麟lân 室thất 銘minh (# 有hữu 序tự )#
龍long 為vi 鱗lân 蟲trùng 之chi 長trường/trưởng 。 虎hổ 覇phách 千thiên 峰phong 之chi 中trung 。 獅sư 子tử 為vi 百bách 獸thú 王vương 。 哮hao 吼hống 震chấn 眾chúng 。 至chí 於ư 腦não 裂liệt 。 鳳phượng 凰hoàng 飛phi 鳴minh 。 羽vũ 蟲trùng 雲vân 從tùng 。 麒# 麟lân 之chi 性tánh 。 不bất 受thọ 覉# 繫hệ 。 仁nhân 而nhi 無vô 欲dục 。 東đông 西tây 自tự 如như 。 無vô 欲dục 近cận 剛cang 。 仁nhân 則tắc 近cận 慈từ 。 惟duy 剛cang 唯duy 慈từ 。 乾can/kiền/càn 坤# 乃nãi 備bị 。 用dụng 九cửu 用dụng 六lục 。 出xuất 入nhập 自tự 在tại 。 故cố 麒# 麟lân 出xuất 聖thánh 人nhân 生sanh 焉yên 。 麒# 麟lân 死tử 聖thánh 人nhân 悲bi 焉yên 。 嗚ô 呼hô 。 剛cang 以dĩ 慈từ 濟tế 。 威uy 而nhi 不bất 猛mãnh 。 慈từ 以dĩ 剛cang 克khắc 。 寬khoan 而nhi 不bất 濫lạm 。 兩lưỡng 者giả 不bất 虧khuy 。 聖thánh 德đức 乃nãi 全toàn 。 聖thánh 人nhân 初sơ 人nhân 。 明minh 勇dũng 自tự 強cường 。 千thiên 屈khuất 不bất 折chiết 。 終chung 至chí 邁mại 常thường 。 在tại 鱗lân 為vi 龍long 在tại 羽vũ 為vi 凰hoàng 。 在tại 毛mao 錯thác 變biến 。 異dị 其kỳ 行hành 藏tạng 。 今kim 以dĩ 麟lân 名danh 子tử 室thất 。 子tử 念niệm 人nhân 初sơ 。 碌# 碌# 童đồng 稚trĩ 。 屯truân 蒙mông 未vị 詳tường 。 一nhất 旦đán 啟khải 正chánh 。 靈linh 竅khiếu 發phát 光quang 。 以dĩ 明minh 明minh 德đức 。 即tức 心tâm 作tác 佛Phật 。 言ngôn 有hữu 異dị 同đồng 。 義nghĩa 無vô 中trung 邊biên 。 善thiện 思tư 則tắc 無vô 書thư 不bất 經kinh 。 不bất 思tư 則tắc 無vô 經kinh 不bất 書thư 。 書thư 記ký 姓tánh 名danh 。 經kinh 常thường 無vô 變biến 。 變biến 者giả 受thọ 滅diệt 。 不bất 變biến 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 之chi 心tâm 。 斷đoạn 常thường 莫mạc 侵xâm 。 百bách 工công 技kỹ 藝nghệ 。 觸xúc 處xứ 行hành 深thâm 。 老lão 龐# 有hữu 言ngôn 。 日nhật 用dụng 無vô 別biệt 。 惟duy 我ngã 偶ngẫu 諧hài 。 諧hài 則tắc 佛Phật 魔ma 受thọ 役dịch 。 況huống 其kỳ 餘dư 乎hồ 。 銘minh 曰viết 。
龍long 之chi 與dữ 虎hổ 。 水thủy 陸lục 疆cương 土thổ/độ 。 獅sư 子tử 麒# 麟lân 。 各các 遵tuân 其kỳ 路lộ 。 鳳phượng 凰hoàng 飛phi 鳴minh 。 羽vũ 蟲trùng 生sanh 光quang 。 麒# 麟lân 產sản 野dã 。 瑞thụy 符phù 聖thánh 王vương 。 在tại 物vật 既ký 然nhiên 。 人nhân 當đương 自tự 強cường 。 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 。 初sơ 無vô 常thường 種chủng 。 情tình 理lý 相tương/tướng 攻công 。 勝thắng 敗bại 漆tất 桶# 。 楞lăng 伽già 之chi 洲châu 。 梵Phạm 川xuyên 之chi 島đảo 。 鷗# 閣các 凌lăng 虗hư 。 窗song 吞thôn 月nguyệt 曉hiểu 。 此thử 室thất 麟lân 名danh 。 小tiểu 子tử 無vô 驚kinh 。 佛Phật 魔ma 在tại 握ác 。 以dĩ 理lý 治trị 情tình 。
佛Phật 智trí 泉tuyền 銘minh
佛Phật 智trí 深thâm 渺# 。 能năng 消tiêu 熱nhiệt 惱não 。 飲ẩm 從tùng 眼nhãn 入nhập 。 動động 念niệm 枯khô 稿# 。 蒼thương 石thạch 之chi 下hạ 。 雲vân 林lâm 之chi 杪# 。 湛trạm 然nhiên 本bổn 狀trạng 。 神thần 會hội 可khả 了liễu 。 覩đổ 影ảnh 知tri 渠cừ 。 我ngã 惟duy 顛điên 倒đảo 兩lưỡng 存tồn 無vô 功công 。 靡mĩ 往vãng 非phi 道đạo 。
鵬# 沙Sa 彌Di 塔tháp 銘minh (# 有hữu 序tự )#
鵬# 子tử 少thiểu 為vi 書thư 生sanh 。 含hàm 毫hào 弄lộng 舉cử 子tử 業nghiệp 。 及cập 學học 為vi 古cổ 文văn 詩thi 賦phú 精tinh 陰âm 陽dương 讖sấm 緯# 之chi 術thuật 。 皆giai 臻trăn 其kỳ 奧áo 。 又hựu 以dĩ 宿túc 習tập 現hiện 行hành 。 復phục 知tri 歸quy 敬kính 大đại 法pháp 。 既ký 而nhi 游du 學học 燕yên 京kinh 。 觸xúc 事sự 感cảm 懷hoài 。 遂toại 決quyết 薙# 染nhiễm 。 瘦sấu 骨cốt 稜lăng 層tằng 。 抱bão 喘suyễn 疾tật 。 破phá 積tích 雪tuyết 。 不bất 怯khiếp 嚴nghiêm 寒hàn 深thâm 雲vân 。 而nhi 登đăng 清thanh 涼lương 。 於ư 萬vạn 曆lịch 辛tân 卯mão 。 十thập 一nhất 月nguyệt 望vọng 日nhật 。 訪phỏng 道Đạo 人Nhân 於ư 妙diệu 德đức 庵am 中trung 。 遂toại 克khắc 初sơ 志chí 。 明minh 年niên 四tứ 月nguyệt 十thập 日nhật 奄yểm 然nhiên 而nhi 逝thệ 。 嗟ta 哉tai 。 俗tục 壽thọ 三tam 十thập 二nhị 歲tuế 。 僧Tăng 臘lạp 一nhất 百bách 四tứ 十thập 五ngũ 日nhật 。 道Đạo 人Nhân 哀ai 鵬# 。 志chí 有hữu 餘dư 而nhi 壽thọ 不bất 永vĩnh 。 特đặc 銘minh 之chi 。 銘minh 曰viết 。
抱bão 志chí 未vị 克khắc 。 死tử 生sanh 變biến 更cánh 。 耿# 然nhiên 一nhất 念niệm 。 有hữu 願nguyện 必tất 成thành 。 古cổ 之chi 今kim 之chi 。 何hà 殊thù 晝trú 夜dạ 。 晝trú 夜dạ 之chi 辟tịch 。 一nhất 指chỉ 高cao 下hạ 。 尻# 之chi 與dữ 脊tích 。 本bổn 無vô 中trung 邊biên 。 求cầu 其kỳ 兩lưỡng 端đoan 。 以dĩ 黃hoàng 為vi 玄huyền 。 鵬# 子tử 了liễu 此thử 。 匪phỉ 滯trệ 假giả 真chân 。 以dĩ 誓thệ 為vi 轂cốc 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 骨cốt 埋mai 嘉gia 福phước 。 雞kê 園viên 爭tranh 秀tú 。 舊cựu 佛Phật 新tân 祖tổ 。 誰thùy 左tả 誰thùy 右hữu 。 鵬# 其kỳ 有hữu 靈linh 。 當đương 處xứ 速tốc 鑑giám 。 三tam 際tế 同đồng 時thời 。 普phổ 振chấn 清thanh 梵Phạm 。
宛uyển 平bình 縣huyện 資tư 福phước 寺tự 開khai 山sơn 守thủ 心tâm 端đoan 禪thiền 師sư 塔tháp 銘minh (# 有hữu 序tự )#
師sư 名danh 鎮trấn 端đoan 。 字tự 守thủ 心tâm 。 族tộc 姓tánh 陳trần 。 世thế 本bổn 山sơn 西tây 潞# 安an 府phủ 。 長trường/trưởng 治trị 縣huyện 。 師sư 生sanh 多đa 禎# 祥tường 。 鄰lân 里lý 驚kinh 異dị 。 弱nhược 不bất 好hảo/hiếu 弄lộng 。 風phong 骨cốt 卓trác 羣quần 。 年niên 十thập 二nhị 。 依y 黎lê 城thành 縣huyện 。 洪hồng 福phước 庵am 。 瑞thụy 禪thiền 師sư 之chi 高cao 足túc 。 惠huệ 忍nhẫn 為vi 受thọ 業nghiệp 師sư 。 居cư 無vô 何hà 棄khí 去khứ 。 登đăng 伏phục 牛ngưu 。 禮lễ 補bổ 陀đà 。 既ký 而nhi 入nhập 代đại 之chi 五ngũ 臺đài 山sơn 。 謁yết 二nhị 虎hổ 禪thiền 師sư 。 一nhất 見kiến 器khí 焉yên 。 為vi 嗣tự 法pháp 弟đệ 子tử 。 及cập 還hoàn 故cố 山sơn 。 瀋# 王vương 聞văn 而nhi 敬kính 之chi 。 延diên 住trụ 資tư 福phước 禪thiền 院viện 。 給cấp 供cung 甚thậm 勤cần 。 師sư 一nhất 日nhật 曰viết 。 大đại 丈trượng 夫phu 。 不bất 出xuất 家gia 。 即tức 當đương 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 輔phụ 弼bật 明minh 主chủ 。 澤trạch 流lưu 遐hà 邇nhĩ 。 出xuất 家gia 則tắc 當đương 精tinh 深thâm 宗tông 教giáo 。 徹triệt 法pháp 底để 源nguyên 。 闡xiển 揚dương 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 。 俾tỉ 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 。 彈đàn 指chỉ 登đăng 聖thánh 。 以dĩ 報báo 佛Phật 恩ân 。 始thỉ 不bất 慚tàm 為vi 男nam 子tử 。 顧cố 吾ngô 於ư 二nhị 者giả 之chi 閒gian/nhàn 。 一nhất 無vô 所sở 有hữu 。 瀋# 王vương 雖tuy 勤cần 厚hậu 。 濡nhu 滯trệ 一nhất 方phương 。 莫mạc 能năng 廣quảng 飯phạn 方phương 來lai 。 終chung 非phi 鄙bỉ 志chí 。 於ư 是thị 復phục 棄khí 去khứ 。 來lai 燕yên 山sơn 宛uyển 平bình 縣huyện 。 盧lô 溝câu 橋kiều 東đông 。 茆mao 茨tì 採thải 椽chuyên 。 聊liêu 為vi 諸chư 方phương 息tức 肩kiên 之chi 地địa 。 亦diệc 額ngạch 資tư 福phước 者giả 。 示thị 不bất 忘vong 瀋# 王vương 也dã 。 資tư 福phước 西tây 南nam 隙khích 。 師sư 穿xuyên 大đại 井tỉnh 一nhất 口khẩu 。 置trí 石thạch 漕# 六lục 方phương 。 發phát 願nguyện 曰viết 。 無vô 論luận 黑hắc 白bạch 愚ngu 智trí 人nhân 畜súc 。 凡phàm 有hữu 知tri 者giả 。 沾triêm 我ngã 滴tích 水thủy 。 食thực 我ngã 粒lạp 米mễ 。 同đồng 生sanh 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 國quốc 中trung 。 無vô 量lượng 壽thọ 覺giác 。 親thân 為vi 授thọ 記ký 。 登đăng 不bất 退thoái 轉chuyển 。 雖tuy 然nhiên 。 以dĩ 師sư 受thọ 性tánh 嚴nghiêm 冷lãnh 。 不bất 喜hỷ 阿a 世thế 。 即tức 豪hào 貴quý 臨lâm 門môn 不bất 少thiểu 屈khuất 。 故cố 自tự 某mỗ 年niên 至chí 某mỗ 年niên 。 施thí 者giả 簡giản 寂tịch 。 常thường 住trụ 荒hoang 寒hàn 。 師sư 力lực 抱bão 枯khô 淡đạm 。 歡hoan 接tiếp 方phương 來lai 。 了liễu 無vô 倦quyện 色sắc 。 或hoặc 不bất 堪kham 其kỳ 憂ưu 。 師sư 曰viết 。 自tự 要yếu 弄lộng 這giá 迦ca 陀đà 。 勤cần 苦khổ 澹đạm 泊bạc 。 不bất 為vi 世thế 采thải 。 我ngã 分phần/phân 耳nhĩ 。 復phục 何hà 尤vưu 。 王vương 恭cung 妃phi 。 亦diệc 聞văn 其kỳ 風phong 而nhi 敬kính 之chi 。 遣khiển 中trung 貴quý 易dị 茅mao 茨tì 採thải 椽chuyên 為vi 金kim 碧bích 。 師sư 方phương 暢sướng 志chí 樹thụ 功công 德đức 幢tràng 。 為vi 聖thánh 天thiên 子tử 祝chúc 延diên 聖thánh 壽thọ 。 徼# 福phước 蒼thương 生sanh 。 迨đãi 於ư 萬vạn 曆lịch 二nhị 十thập 年niên 。 冬đông 十thập 二nhị 月nguyệt 。 預dự 謂vị 門môn 弟đệ 子tử 曰viết 。 我ngã 明minh 日nhật 行hành 矣hĩ 。 積tích 年niên 勞lao 勤cần 。 施thí 主chủ 使sử 我ngã 成thành 就tựu 行hành 門môn 。 我ngã 去khứ 後hậu 。 若nhược 輩bối 當đương 併tinh 心tâm 常thường 住trụ 。 無vô 乏phạp 方phương 來lai 粥chúc 飯phạn 。 我ngã 死tử 猶do 生sanh 也dã 。 至chí 期kỳ 果quả 端đoan 坐tọa 而nhi 逝thệ 。 諸chư 檀đàn 信tín 。 僉thiêm 謂vị 師sư 預dự 知tri 時thời 至chí 。 倍bội 加gia 歸quy 向hướng 焉yên 。 師sư 生sanh 於ư 嘉gia 靖tĩnh 二nhị 年niên 某mỗ 月nguyệt 日nhật 。 卒thốt 於ư 萬vạn 曆lịch 二nhị 十thập 年niên 十thập 二nhị 月nguyệt 日nhật 。 僧Tăng 臘lạp 五ngũ 十thập 七thất 。 世thế 壽thọ 七thất 十thập 三tam 。 門môn 弟đệ 子tử 依y 天Thiên 竺Trúc 法pháp 。 闍xà 毗tỳ 其kỳ 願nguyện 身thân 。 歸quy 骨cốt 於ư 南nam 岡# 之chi 塔tháp 。 達đạt 觀quán 道Đạo 人Nhân 。 諡thụy 師sư 號hiệu 曰viết 普phổ 慈từ 。 塔tháp 曰viết 願nguyện 光quang 。 嗚ô 呼hô 。 禍họa 福phước 莫mạc 烈liệt 於ư 死tử 生sanh 。 而nhi 端đoan 師sư 不bất 為vi 之chi 撓nạo 。 超siêu 然nhiên 脫thoát 去khứ 。 大đại 患hoạn 不bất 能năng 留lưu 難nạn 。 雖tuy 古cổ 之chi 所sở 謂vị 豪hào 傑kiệt 之chi 士sĩ 。 挾hiệp 仁nhân 義nghĩa 。 佐tá 人nhân 主chủ 。 建kiến 大đại 勳huân 名danh 。 垂thùy 芳phương 百bách 世thế 。 至chí 於ư 臨lâm 死tử 生sanh 之chi 際tế 。 軟nhuyễn 暖noãn 不bất 堪kham 。 貽# 天thiên 下hạ 笑tiếu 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 則tắc 端đoan 師sư 豈khởi 不bất 為vi 大Đại 道Đạo 人nhân 者giả 哉tai 。 銘minh 曰viết 。
凡phàm 有hữu 知tri 者giả 。 皆giai 為vi 欲dục 馭ngự 。 生sanh 因nhân 欲dục 乘thừa 。 死tử 因nhân 欲dục 去khứ 。 唯duy 師sư 異dị 此thử 。 去khứ 來lai 乘thừa 願nguyện 。 勞lao 勤cần 死tử 生sanh 。 不bất 為vi 欲dục 販phán 。 自tự 生sanh 至chí 老lão 。 老lão 而nhi 愈dũ 壯tráng 。 周chu 濟tế 一nhất 切thiết 。 始thỉ 終chung 匪phỉ 兩lưỡng 。 樹thụ 塔tháp 南nam 岡# 。 普phổ 為vi 諸chư 方phương 。 生sanh 資tư 以dĩ 食thực 。 死tử 以dĩ 骨cốt 藏tạng 。 燕yên 山sơn 可khả 磨ma 。 願nguyện 力lực 靡mĩ 竟cánh 。 無vô 斷đoạn 僧Tăng 飰phạn 。 臨lâm 死tử 之chi 命mạng 。 兒nhi 孫tôn 念niệm 之chi 。 勉miễn 強cường 力lực 支chi 。 如như 盧lô 溝câu 水thủy 。 長trường 流lưu 無vô 贏# 。 吾ngô 君quân 長trường/trưởng 胤dận 。 母mẫu 曰viết 恭cung 妃phi 。 聞văn 師sư 德đức 風phong 。 篤đốc 信tín 歸quy 依y 。 師sư 其kỳ 有hữu 靈linh 。 保bảo 此thử 英anh 檀đàn 。 福phước 壽thọ 無vô 疆cương 。 萬vạn 世thế 奠# 安an 。 為vi 佛Phật 金kim 湯thang 。 廣quảng 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 龍long 象tượng 蹴xúc 踏đạp 。 日nhật 月nguyệt 彌di 光quang 。 野dã 人nhân 之chi 心tâm 。 淺thiển 而nhi 弗phất 深thâm 。 赤xích 抱bão 盡tận 剖phẫu 。 鬼quỷ 神thần 鑑giám 臨lâm 。 銘minh 刻khắc 貞trinh 石thạch 。 天thiên 地địa 同đồng 脉mạch 。 形hình 有hữu 代đại 謝tạ 。 心tâm 無vô 今kim 昔tích 。
大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 臂tý 多đa 目mục 解giải 并tinh 銘minh
世thế 疑nghi 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 臂tý 目mục 廣quảng 多đa 。 互hỗ 相tương 驚kinh 恠# 。 蓋cái 不bất 以dĩ 理lý 察sát 。 橫hoạnh/hoành 以dĩ 情tình 觀quán 。 苟cẩu 以dĩ 理lý 察sát 之chi 。 則tắc 人nhân 人nhân 自tự 信tín 不bất 暇hạ 。 豈khởi 獨độc 疑nghi 於ư 大đại 悲bi 乎hồ 。 如như 我ngã 一nhất 身thân 之chi 眇miễu 。 毛mao 孔khổng 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 布bố 植thực 森sâm 如như 。 六lục 尺xích 匪phỉ 狹hiệp 。 正chánh 當đương 毛mao 孔khổng 森sâm 顯hiển 。 則tắc 一nhất 身thân 弗phất 留lưu 。 一nhất 身thân 現hiện 前tiền 。 則tắc 毛mao 孔khổng 皆giai 隱ẩn 。 隱ẩn 顯hiển 互hỗ 換hoán 。 而nhi 一nhất 多đa 歷lịch 然nhiên 。 適thích 此thử 之chi 時thời 。 豈khởi 不bất 有hữu 。 非phi 一nhất 多đa 之chi 數số 。 所sở 能năng 牢lao 籠lung 繫hệ 綴chuế 者giả 存tồn 乎hồ 。 若nhược 環hoàn 輪luân 之chi 無vô 竟cánh 。 應ưng 萬vạn 物vật 而nhi 無vô 窮cùng 。 大đại 悲bi 獨độc 有hữu 。 而nhi 我ngã 獨độc 無vô 。 此thử 情tình 也dã 。 非phi 理lý 也dã 。 故cố 以dĩ 理lý 應ưng 目mục 。 則tắc 象tượng 帝đế 之chi 先tiên 。 我ngã 得đắc 而nhi 徹triệt 視thị 也dã 。 以dĩ 理lý 應ưng 耳nhĩ 。 則tắc 八bát 荒hoang 之chi 外ngoại 。 蚊văn 蚋nhuế 之chi 音âm 。 我ngã 得đắc 而nhi 徹triệt 聽thính 也dã 。 我ngã 常thường 靜tĩnh 坐tọa 。 忽hốt 然nhiên 身thân 心tâm 都đô 遺di 。 耳nhĩ 目mục 無vô 邊biên 。 遠viễn 近cận 情tình 化hóa 。 古cổ 今kim 夢mộng 破phá 。 始thỉ 恠# 大đại 悲bi 臂tý 目mục 甚thậm 寡quả 。 而nhi 世thế 猶do 疑nghi 為vi 多đa 。 不bất 亦diệc 癡si 乎hồ 。 雖tuy 然nhiên 。 南nam 人nhân 不bất 信tín 有hữu 千thiên 人nhân 之chi 帳trướng 。 北bắc 人nhân 不bất 信tín 有hữu 萬vạn 斛hộc 之chi 舟chu 。 蓋cái 其kỳ 信tín 情tình 。 而nhi 不bất 信tín 理lý 故cố 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 禍họa 福phước 死tử 生sanh 。 物vật 我ngã 廣quảng 狹hiệp 。 古cổ 今kim 代đại 謝tạ 。 清thanh 濁trược 浮phù 沉trầm 。 皆giai 情tình 有hữu 而nhi 理lý 無vô 者giả 也dã 。 倘thảng 能năng 以dĩ 理lý 折chiết 情tình 。 則tắc 近cận 取thủ 諸chư 身thân 。 遠viễn 取thủ 諸chư 物vật 。 皆giai 我ngã 臂tý 與dữ 目mục 也dã 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 提đề 挈# 四tứ 生sanh 。 智trí 周chu 萬vạn 有hữu 。 初sơ 非phi 勇dũng 與dữ 明minh 所sở 能năng 預dự 者giả 也dã 。 銘minh 曰viết 。
本bổn 一nhất 精tinh 明minh 。 暫tạm 應ưng 六lục 根căn 。 應ưng 而nhi 不bất 返phản 。 望vọng 流lưu 迷mê 源nguyên 。 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 教giáo 我ngã 觀quán 音âm 。 不bất 以dĩ 耳nhĩ 聽thính 。 目mục 視thị 禪thiền 深thâm 。 禪thiền 深thâm 莫mạc 測trắc 。 一nhất 六lục 陳trần 跡tích 。 錦cẩm 繡tú 芻sô 狗cẩu 。 既ký 陳trần 勿vật 惜tích 。 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 事sự 理lý 無vô 成thành 。 慈từ 及cập 萬vạn 物vật 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 我ngã 本bổn 平bình 常thường 。 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 塵trần 剎sát 放phóng 光quang 。 若nhược 出xuất 有hữu 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 病bệnh 狂cuồng 。 鼻tị 祖tổ 東đông 來lai 。 眉mi 山sơn 奇kỳ 才tài 。 大đại 悲bi 閣các 記ký 。 揑niết 聚tụ 放phóng 開khai 。 卷quyển 舒thư 自tự 在tại 。 理lý 徹triệt 無vô 礙ngại 。 桄# 榔# 林lâm 中trung 。 長trường/trưởng 公công 放phóng 賴lại 。 熊hùng 羆bi 虎hổ 豹báo 。 視thị 以dĩ 儕# 輩bối 。 出xuất 怒nộ 入nhập 娛ngu 。 了liễu 不bất 驚kinh 恠# 。 吾ngô 生sanh 公công 後hậu 。 知tri 公công 三tam 昧muội 。 得đắc 自tự 禪thiền 老lão 。 語ngữ 言ngôn 黼# 黻# 。 曄diệp 若nhược 春xuân 花hoa 。 春xuân 容dung 衒huyễn 態thái 。 不bất 善thiện 觀quán 者giả 。 離ly 花hoa 覓mịch 春xuân 。 春xuân 不bất 可khả 得đắc 。 泣khấp 岐kỳ 沾triêm 巾cân 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 道đạo 之chi 光quang 華hoa 。 何hà 必tất 排bài 擯bấn 。 始thỉ 謂vị 不bất 差sai 。
韶thiều 石thạch 銘minh
視thị 端đoan 神thần 凝ngưng 。 牧mục 豎thụ 在tại 郊giao 。 尼ni 父phụ 見kiến 之chi 。 悟ngộ 其kỳ 聞văn 韶thiều 。 愀# 然nhiên 鞭tiên 後hậu 。 至chí 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 凋điêu 。 不bất 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 。 音âm 鳴minh 寂tịch 寥liêu 。 初sơ 無vô 古cổ 今kim 。 寧ninh 有hữu 近cận 遙diêu 。 是thị 石thạch 舜thuấn 心tâm 。 連liên 雲vân 岧# 嶤# 。
丁đinh 南nam 羽vũ 結kết 綠lục 現hiện 銘minh
混hỗn 沌# 之chi 精tinh 。 昌xương 谿khê 之chi 骨cốt 。 南nam 羽vũ 得đắc 之chi 。 象tượng 罔võng 不bất 識thức 。 玄huyền 池trì 天thiên 啟khải 。 彩thải 筆bút 龍long 遊du 。 彈đàn 指chỉ 之chi 閒gian/nhàn 。 諸chư 佛Phật 雲vân 湧dũng 。 莊trang 嚴nghiêm 淨tịnh 土độ 。 熏huân 炙chích 羣quần 生sanh 。 若nhược 見kiến 若nhược 聞văn 。 當đương 處xứ 解giải 脫thoát 。 誰thùy 促xúc 大đại 地địa 。 成thành 此thử 片phiến 瓊# 。 囊nang 括quát 十thập 虗hư 。 現hiện 諸chư 希hy 有hữu 。 須Tu 彌Di 為vi 舌thiệt 。 難nan 盡tận 贊tán 揚dương 。 口khẩu 即tức 大đại 虗hư 。 渾hồn 吞thôn 不bất 出xuất 。 丁đinh 氏thị 諸chư 子tử 。 互hỗ 相tương 寶bảo 之chi 。 譬thí 若nhược 眼nhãn 珠châu 。 明minh 不bất 可khả 失thất 。
于vu 中trung 甫phủ 宋tống 端đoan 硯# 銘minh
由do 天thiên 而nhi 人nhân 。 由do 人nhân 而nhi 天thiên 。 太thái 古cổ 之chi 色sắc 。 中trung 有hữu 玄huyền 泉tuyền 。 雲vân 出xuất 無vô 盡tận 。 魚ngư 龍long 可khả 眠miên 。 若nhược 人nhân 得đắc 之chi 。 造tạo 化hóa 同đồng 堅kiên 。
臥ngọa 牛ngưu 硯# 銘minh
溪khê 山sơn 無vô 盡tận 。 春xuân 草thảo 有hữu 餘dư 。 饑cơ 渴khát 弗phất 擾nhiễu 。 憨# 臥ngọa 超siêu 如như 。 毛mao 頴dĩnh 為vi 鞭tiên 。 一nhất 聲thanh 觫# 然nhiên 。 頸cảnh 尾vĩ 屈khuất 伸thân 。 蹄đề 角giác 柔nhu 堅kiên 。 噫# 。 鶴hạc 背bối/bội 輕khinh 危nguy 龍long 背bối/bội 滑hoạt 。 歸quy 來lai 牛ngưu 背bối/bội 穩ổn 如như 船thuyền 。
孚phu 泉tuyền 硯#
辭từ 修tu 誠thành 立lập 。 信tín 貫quán 金kim 石thạch 。 卓trác 錫tích 泉tuyền 飛phi 。 臥ngọa 氷băng 鯉lý 出xuất 。 用dụng 無vô 聖thánh 凡phàm 。 名danh 有hữu 黑hắc 白bạch 。 甘cam 冽liệt 異dị 常thường 。 孚phu 翁ông 血huyết 脉mạch 。
瓢biều 銘minh
納nạp 十thập 方phương 之chi 虗hư 不bất 為vi 大đại 。 勺chước 四tứ 溟minh 之chi 水thủy 不bất 能năng 溢dật 。 實thật 濟tế 渴khát 之chi 勝thắng 具cụ 。 乃nãi 補bổ 饑cơ 之chi 妙diệu 器khí 。 其kỳ 餘dư 滴tích 餘dư 粒lạp 。 可khả 以dĩ 飽bão 龍long 蛇xà 足túc 虎hổ 豹báo 。 是thị 為vi 鉢bát 之chi 良lương 輔phụ 。
獨độc 高cao 菴am 銘minh
爽sảng 塏# 之chi 陽dương 。 卜bốc 居cư 斯tư 祥tường 。 風phong 度độ 疎sơ 林lâm 。 香hương 濤đào 琅lang 琅lang 。 飯phạn 訖ngật 無vô 事sự 。 讀đọc 天Thiên 竺Trúc 之chi 章chương 。 閒gian/nhàn 或hoặc 得đắc 意ý 。 身thân 世thế 都đô 忘vong 。 本bổn 真chân 揭yết 露lộ 。 雲vân 淨tịnh 月nguyệt 光quang 。 散tán 步bộ 庭đình 除trừ 。 薜bệ 衣y 清thanh 涼lương 。 城thành 市thị 焦tiêu 煩phiền 。 一nhất 刻khắc 十thập 霜sương 。 王vương 侯hầu 兮hề 若nhược 夢mộng 。 爭tranh 如như 落lạc 魄phách 而nhi 徜# 徉dương 。
竹trúc 瓢biều 銘minh
若nhược 之chi 為vi 物vật 兮hề 。 堅kiên 而nhi 有hữu 節tiết 。 虗hư 而nhi 能năng 容dung 。 雅nhã 分phần/phân 溪khê 邊biên 之chi 月nguyệt 。 閒gian/nhàn 挂quải 石thạch 上thượng 之chi 松tùng 。 偕giai 而nhi 老lão 兮hề 。 萬vạn 壑hác 千thiên 峰phong 。
雲vân 笠# 銘minh (# 原nguyên 本bổn 缺khuyết 文văn )#
頭đầu 上thượng 笠# 。 人nhân 不bất 識thức 。 譬thí 如như 片phiến 雲vân 覆phú 松tùng 梢# 。 夜dạ 鶴hạc 歸quy 來lai 巢sào 莫mạc 覓mịch 。
無vô 巴ba 生sanh 傳truyền
無vô 巴ba 生sanh 自tự 言ngôn 。 生sanh 於ư 青thanh 草thảo 灘# 。 灘# 即tức 姑cô 蘇tô 之chi 松tùng 陵lăng 。 今kim 之chi 吳ngô 江giang 也dã 。 予# 從tùng 無vô 巴ba 生sanh 遊du 甚thậm 久cửu 。 每mỗi 於ư 無vô 巴ba 。 行hành 藏tạng 所sở 忽hốt 之chi 閒gian/nhàn 。 音âm 聲thanh 笑tiếu 貌mạo 之chi 際tế 。 與dữ 夫phu 習tập 氣khí 動động 靜tĩnh 。 徐từ 而nhi 察sát 之chi 。 似tự 非phi 青thanh 草thảo 灘# 人nhân 。 蓋cái 無vô 巴ba 受thọ 性tánh 超siêu 放phóng 。 不bất 耐nại 世thế 故cố 。 於ư 習tập 俗tục 繩thằng 墨mặc 。 了liễu 不bất 相tương 拘câu 。 予# 嘗thường 規quy 之chi 。 無vô 巴ba 笑tiếu 曰viết 。 子tử 奚hề 不bất 檢kiểm 名danh 而nhi 審thẩm 實thật 耶da 。 名danh 檢kiểm 則tắc 實thật 審thẩm 。 實thật 審thẩm 則tắc 名danh 不bất 虗hư 。 名danh 不bất 虗hư 。 賓tân 即tức 主chủ 也dã 。 主chủ 即tức 賓tân 也dã 。 物vật 與dữ 我ngã 。 皆giai 不bất 得đắc 已dĩ 。 而nhi 受thọ 形hình 於ư 天thiên 地địa 之chi 閒gian/nhàn 。 倘thảng 不bất 達đạt 此thử 。 則tắc 何hà 往vãng 而nhi 非phi 有hữu 待đãi 乎hồ 。 夫phu 有hữu 待đãi 則tắc 有hữu 累lũy/lụy/luy 。 有hữu 累lũy/lụy/luy 則tắc 孔khổng 隙khích 不bất 待đãi 鑿tạc 。 而nhi 不bất 可khả 勝thắng 數số 矣hĩ 。 吾ngô 嘗thường 歷lịch 觀quán 有hữu 待đãi 之chi 大đại 槩# 。 不bất 出xuất 乎hồ 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 見kiến 識thức 七thất 大đại 而nhi 已dĩ 。 如như 以dĩ 自tự 心tâm 觀quán 七thất 大đại 。 則tắc 七thất 大đại 有hữu 名danh 而nhi 無vô 實thật 矣hĩ 。 方phương 此thử 之chi 時thời 且thả 問vấn 子tử 。 大đại 火hỏa 聚tụ 中trung 。 為vi 吾ngô 拈niêm 得đắc 一nhất 莖hành 眉mi 毛mao 出xuất 乎hồ 。 予# 曰viết 不bất 能năng 。 無vô 巴ba 舍xá 然nhiên 大đại 笑tiếu 曰viết 。 子tử 雖tuy 從tùng 吾ngô 遊du 甚thậm 久cửu 。 然nhiên 不bất 我ngã 知tri 。 若nhược 是thị 謂vị 之chi 相tướng 知tri 可khả 乎hồ 。 子tử 不bất 聞văn 龍long 樹thụ 有hữu 頌tụng 乎hồ 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。 即tức 此thử 觀quán 之chi 。 有hữu 生sanh 則tắc 有hữu 我ngã 。 有hữu 我ngã 始thỉ 有hữu 物vật 。 脫thoát 求cầu 以dĩ 名danh 實thật 之chi 相tướng 。 外ngoại 名danh 則tắc 無vô 實thật 。 外ngoại 實thật 則tắc 無vô 名danh 。 吾ngô 故cố 曰viết 。 賓tân 即tức 主chủ 也dã 。 主chủ 即tức 賓tân 也dã 。 賓tân 即tức 主chủ 。 則tắc 主chủ 未vị 嘗thường 主chủ 。 主chủ 即tức 賓tân 。 則tắc 賓tân 未vị 嘗thường 賓tân 。 主chủ 未vị 嘗thường 主chủ 。 賓tân 未vị 嘗thường 賓tân 。 則tắc 我ngã 與dữ 物vật 。 物vật 與dữ 我ngã 。 不bất 待đãi 觀quán 空không 而nhi 始thỉ 蕩đãng 然nhiên 也dã 。 故cố 曰viết 。 會hội 萬vạn 物vật 歸quy 於ư 己kỷ 者giả 。 其kỳ 惟duy 聖thánh 人nhân 乎hồ 。 如như 我ngã 有hữu 己kỷ 。 則tắc 物vật 豈khởi 可khả 會hội 乎hồ 。 如như 物vật 有hữu 物vật 。 則tắc 物vật 亦diệc 不bất 受thọ 會hội 也dã 。 所sở 以dĩ 有hữu 待đãi 顯hiển 。 而nhi 無vô 待đãi 隱ẩn 矣hĩ 。 無vô 待đãi 既ký 隱ẩn 。 則tắc 地địa 以dĩ 堅kiên 為vi 孔khổng 隙khích 。 水thủy 以dĩ 濕thấp 為vi 孔khổng 隙khích 。 火hỏa 以dĩ 暖noãn 為vi 孔khổng 隙khích 。 風phong 以dĩ 動động 為vi 孔khổng 隙khích 。 空không 以dĩ 無vô 形hình 為vi 孔khổng 隙khích 。 見kiến 以dĩ 照chiếu 為vi 孔khổng 隙khích 。 識thức 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 孔khổng 隙khích 。 皆giai 不bất 得đắc 無vô 巴ba 鼻tị 者giả 也dã 。 如như 以dĩ 自tự 心tâm 觀quán 此thử 七thất 者giả 。 則tắc 地địa 未vị 嘗thường 堅kiên 。 水thủy 未vị 嘗thường 濕thấp 。 火hỏa 未vị 嘗thường 暖noãn 。 風phong 未vị 嘗thường 動động 。 空không 未vị 嘗thường 無vô 形hình 。 見kiến 未vị 嘗thường 照chiếu 。 識thức 未vị 嘗thường 分phân 別biệt 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 謂vị 七thất 為vi 一nhất 。 可khả 也dã 。 謂vị 一nhất 為vi 七thất 。 可khả 也dã 。 七thất 若nhược 可khả 一nhất 。 則tắc 七thất 未vị 嘗thường 七thất 。 有hữu 待đãi 隱ẩn 。 而nhi 無vô 待đãi 顯hiển 矣hĩ 。 一nhất 若nhược 可khả 七thất 。 則tắc 一nhất 未vị 嘗thường 一nhất 。 無vô 待đãi 隱ẩn 。 而nhi 有hữu 待đãi 顯hiển 矣hĩ 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 。 有hữu 待đãi 與dữ 無vô 待đãi 。 初sơ 皆giai 無vô 性tánh 也dã 。 如như 曹tào 溪khê 佛Phật 性tánh 無vô 常thường 。 諸chư 法pháp 有hữu 常thường 之chi 說thuyết 。 亦diệc 此thử 謂vị 乎hồ 。 故cố 吾ngô 以dĩ 自tự 心tâm 。 觀quán 九cửu 竅khiếu 與dữ 六lục 根căn 。 我ngã 實thật 未vị 嘗thường 有hữu 也dã 。 然nhiên 九cửu 竅khiếu 六lục 根căn 。 不bất 妨phương 用dụng 而nhi 不bất 廢phế 。 我ngã 實thật 未vị 嘗thường 無vô 也dã 。 有hữu 無vô 路lộ 窮cùng 。 凡phàm 聖thánh 情tình 斷đoạn 。 子tử 謂vị 我ngã 有hữu 巴ba 鼻tị 可khả 乎hồ 。 如như 木mộc 生sanh 也dã 直trực 。 人nhân 生sanh 也dã 靜tĩnh 。 直trực 則tắc 無vô 私tư 。 無vô 私tư 則tắc 無vô 我ngã 。 靜tĩnh 則tắc 無vô 擾nhiễu 。 無vô 擾nhiễu 則tắc 本bổn 虗hư 。 虗hư 則tắc 靈linh 。 靈linh 則tắc 妙diệu 。 既ký 妙diệu 矣hĩ 。 有hữu 巴ba 鼻tị 可khả 也dã 。 無vô 巴ba 鼻tị 可khả 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 莊trang 周chu 謂vị 七thất 竅khiếu 鑿tạc 而nhi 混hỗn 沌# 死tử 。 吾ngô 則tắc 曰viết 。 孔khổng 隙khích 鑿tạc 而nhi 巴ba 鼻tị 形hình 。 所sở 以dĩ 鈎câu 索sách 得đắc 而nhi 秘bí 之chi 矣hĩ 。 今kim 吾ngô 一nhất 受thọ 形hình 之chi 後hậu 。 六lục 根căn 九cửu 竅khiếu 。 巴ba 鼻tị 太thái 多đa 。 於ư 是thị 乎hồ 聲thanh 色sắc 鈎câu 索sách 於ư 外ngoại 。 好hảo 惡ác 鈎câu 索sách 於ư 內nội 。 吾ngô 本bổn 無vô 巴ba 鼻tị 者giả 。 始thỉ 不bất 得đắc 自tự 由do 矣hĩ 。 故cố 以dĩ 無vô 巴ba 字tự 我ngã 者giả 。 陰ấm 借tá 其kỳ 名danh 。 而nhi 鞭tiên 我ngã 後hậu 也dã 。 子tử 亦diệc 何hà 疑nghi 。 而nhi 私tư 察sát 我ngã 耶da 。 予# 聞văn 無vô 巴ba 之chi 義nghĩa 。 乃nãi 稽khể 首thủ 謝tạ 不bất 知tri 之chi 罪tội 。 無vô 巴ba 曰viết 。 罪tội 本bổn 無vô 性tánh 。 何hà 謝tạ 之chi 有hữu 哉tai 。 予# 不bất 知tri 答đáp 而nhi 退thoái 。
紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 二nhị 十thập 二nhị