四Tứ 教Giáo 儀Nghi 註Chú 彙Vị 補Bổ 輔Phụ 宏Hoành 記Ký
Quyển 0002
清Thanh 性Tánh 權Quyền 記Ký

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 二nhị 之chi 上thượng

高cao 麗lệ 沙Sa 門Môn 諦đế 觀quán 錄lục

南nam 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 蒙mông 潤nhuận 集tập 註chú

清thanh 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 權quyền 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký

清thanh 三Tam 寶Bảo 弟đệ 子tử 錢tiền 六lục 。 /(# 。 。

天thiên 台thai 嫡đích 裔duệ 比Bỉ 丘Khâu 諦đế 閑nhàn 編biên 科khoa 參tham 梓#

△# 三tam 秘bí 密mật 教giáo 三tam 。 初sơ 標tiêu 名danh 。

第đệ 三tam 秘bí 密mật 教giáo 者giả 。

【# □# 註chú 】# 隱ẩn 密mật 赴phó 機cơ 。 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 故cố 名danh 秘bí 密mật 。 釋thích 籤# 一nhất (# 二nhị 十thập 三tam )# 云vân 不bất 定định 與dữ 秘bí 。 並tịnh 皆giai 不bất 出xuất 同đồng 聽thính 異dị 聞văn 。 但đãn 互hỗ 相tương 知tri 。 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 以dĩ 辯biện 兩lưỡng 異dị (# 文văn )# 。

【# ■# 補bổ 】# 同đồng 聽thính 異dị 聞văn 者giả 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 或hoặc 有hữu 恐khủng 怖bố 。 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 。 或hoặc 生sanh 厭yếm 離ly 。 或hoặc 斷đoạn 疑nghi 。 斯tư 則tắc 神thần 力lực 不Bất 共Cộng 法Pháp 是thị 也dã 。 但đãn 彼bỉ 彼bỉ 互hỗ 相tương 知tri 者giả 。 名danh 不bất 定định 。 互hỗ 不bất 相tương 知tri 者giả 。 名danh 秘bí 密mật 以dĩ 辯biện 兩lưỡng 異dị 耳nhĩ 。 三tam 界giới 可khả 怖bố 。 即tức 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 歡hoan 喜hỷ 。 即tức 為vi 人nhân 。 厭yếm 離ly 。 能năng 治trị 於ư 惡ác 。 即tức 對đối 治trị 。 斷đoạn 疑nghi 見kiến 理lý 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 不bất 堪kham 於ư 顯hiển 露lộ 入nhập 者giả 。 須tu 秘bí 密mật 說thuyết 。

【# ■# 備bị 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 時thời 。 機cơ 有hữu 不bất 堪kham 顯hiển 露lộ 說thuyết 者giả 。 於ư 此thử 是thị 顯hiển 。 於ư 彼bỉ 是thị 密mật 。 或hoặc 彼bỉ 此thử 俱câu 密mật 。 故cố 須tu 密mật 說thuyết 。 以dĩ 秘bí 密mật 。 應ưng 貼# 互hỗ 不bất 相tương 知tri 論luận 也dã 。

【# □# 註chú 】# 今kim 對đối 前tiền 頓đốn 漸tiệm 顯hiển 露lộ 即tức 明minh 秘bí 密mật 。 若nhược 大đại 本bổn 中trung 先tiên 明minh 不bất 定định 。 對đối 前tiền 頓đốn 漸tiệm 定định 教giáo 為vi 次thứ 第đệ 也dã 。 此thử 據cứ 說thuyết 相tương 次thứ 第đệ 雖tuy 爾nhĩ 。 秘bí 密mật 不bất 定định 。 遍biến 前tiền 四tứ 時thời 。 初sơ 無vô 前tiền 後hậu 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 秘bí 密mật 不bất 定định 。 顯hiển 露lộ 不bất 定định 。 今kim 皆giai 略lược 標tiêu 。

【# ■# 記ký 】# 今kim 先tiên 秘bí 密mật 而nhi 後hậu 不bất 定định 。 大đại 本bổn 先tiên 不bất 定định 而nhi 後hậu 秘bí 密mật 。 當đương 知tri 俱câu 順thuận 其kỳ 便tiện 。 下hạ 明minh 秘bí 密mật 不bất 定định 。 除trừ 法pháp 華hoa 聞văn 顯hiển 。 遍biến 前tiền 四tứ 時thời 。 元nguyên 無vô 前tiền 後hậu 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 秘bí 密mật 之chi 名danh 。 起khởi 自tự 龍long 樹thụ 。 如như 釋thích 籤# 一nhất (# 二nhị 十thập 一nhất )# 引dẫn 大đại 論luận 釋thích 大đại 品phẩm 經kinh 。 諸chư 天thiên 子tử 嘆thán 云vân 。 我ngã 見kiến 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 第đệ 二nhị 法Pháp 輪luân 轉chuyển 。 今kim 轉chuyển 似tự 初sơ 轉chuyển 。 問vấn 。 初sơ 轉chuyển 少thiểu 。 今kim 轉chuyển 多đa 。 云vân 何hà 以dĩ 大đại 喻dụ 小tiểu 。 而nhi 言ngôn 似tự 耶da 。 答đáp 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 輪luân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 顯hiển 。 二nhị 者giả 密mật 。 初sơ 轉chuyển 。 聲Thanh 聞Văn 見kiến 八bát 萬vạn 及cập 一nhất 人nhân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 祗chi 人nhân 得đắc 二Nhị 乘Thừa 。 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 祗chi 人nhân 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 祗chi 人nhân 。 發phát 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 。 行hành 六lục 波ba 羅la 密mật 。 阿a 僧Tăng 祗chi 人nhân 得đắc 初Sơ 地Địa 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 是thị 名danh 為vi 密mật 。 (# 文văn )# 故cố 知tri 初sơ 見kiến 八bát 萬vạn 一nhất 人nhân 。 屬thuộc 顯hiển 露lộ 攝nhiếp 。 秘bí 密mật 者giả 。 如như 次thứ 明minh 之chi 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 秘bí 密mật 之chi 名danh 所sở 自tự 。 初sơ 二nhị 句cú 。 直trực 示thị 起khởi 自tự 龍long 樹thụ 。 夫phu 龍long 樹thụ 乃nãi 西tây 天thiên 第đệ 十thập 三tam 祖tổ 。 圭# 峰phong 言ngôn 。 豪hào 貴quý 家gia 生sanh 。 通thông 四tứ 韋vi 陀đà 。 天thiên 地địa 圖đồ 讖sấm 。 誦tụng 盡tận 閻Diêm 浮Phù 經kinh 論luận 。 自tự 謂vị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 欲dục 謗báng 佛Phật 經Kinh 。 大đại 龍long 愍mẫn 之chi 。 接tiếp 入nhập 龍long 宮cung 。 一nhất 夏hạ 。 但đãn 誦tụng 七thất 佛Phật 經Kinh 目mục 。 方phương 知tri 佛Phật 法Pháp 深thâm 妙diệu 。 悟ngộ 已dĩ 還hoàn 出xuất 。 化hóa 國quốc 王vương 婆Bà 羅La 門Môn 外ngoại 道đạo 無vô 數số 。 造tạo 論luận 數sổ 十thập 部bộ 。 此thử 秘bí 密mật 名danh 。 出xuất 彼bỉ 所sở 造tạo 大đại 論luận 中trung 也dã 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 下hạ 。 別biệt 釋thích 秘bí 密mật 。 其kỳ 中trung 見kiến 得đắc 二Nhị 乘Thừa 。 藏tạng 教giáo 人nhân 也dã 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 通thông 教giáo 人nhân 也dã 。 發phát 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 。 別biệt 教giáo 十thập 信tín 也dã 。 行hành 六lục 波ba 羅la 密mật 。 別biệt 之chi 住trụ 行hành 向hướng 也dã 。 得đắc 初Sơ 地Địa 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 之chi 。 別biệt 十Thập 地Địa 也dã 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 別biệt 之chi 等đẳng 覺giác 也dã 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 者giả 。 別biệt 之chi 妙diệu 覺giác 佛Phật 果Quả 也dã 。

△# 二nhị 解giải 釋thích 。

如như 前tiền 四tứ 時thời 中trung 。 如Như 來Lai 三tam 輪luân 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 或hoặc 為vi 此thử 人nhân 說thuyết 頓đốn 。 或hoặc 為vi 彼bỉ 人nhân 說thuyết 漸tiệm 。 彼bỉ 此thử 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 能năng 令linh 得đắc 益ích 。

【# □# 註chú 】# 如như 前tiền 四tứ 時thời 中trung 。 指chỉ 秘bí 密mật 教giáo 橫hoạnh/hoành 在tại 四tứ 時thời 。 別biệt 無vô 部bộ 帙# 。 三tam 輪luân 光quang 明minh 記ký 一nhất (# 三tam 十thập )# 云vân 。 身thân 業nghiệp 現hiện 化hóa 。 名danh 神thần 通thông 輪luân 。 口khẩu 業nghiệp 說thuyết 法Pháp 。 名danh 正chánh 教giáo 輪luân 。 意ý 業nghiệp 鑑giám 機cơ 。 名danh 記ký 心tâm 輪luân 。 三tam 皆giai 摧tồi 碾niễn 眾chúng 生sanh 惑hoặc 業nghiệp 。 故cố 名danh 為vi 輪luân 。 下hạ 地địa 不bất 測trắc 。 亦diệc 名danh 三tam 密mật 。

【# ■# 補bổ 】# 法pháp 數số 言ngôn 。 身thân 名danh 神thần 通thông 輪luân 者giả 。 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 先tiên 現hiện 神thần 通thông 警cảnh 動động 眾chúng 生sanh 機cơ 情tình 。 令linh 生sanh 正chánh 信tín 也dã 。 口khẩu 名danh 正chánh 教giáo 輪luân 者giả 。 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 令linh 眾chúng 生sanh 翻phiên 邪tà 歸quy 正chánh 。 依y 教giáo 修tu 行hành 也dã 。 意ý 名danh 記ký 心tâm 輪luân 者giả 。 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 先tiên 以dĩ 意ý 輪luân 鑑giám 知tri 根căn 器khí 利lợi 鈍độn 。 演diễn 說thuyết 無vô 謬mậu 也dã 。 車xa 輪luân 有hữu 摧tồi 碾niễn 之chi 用dụng 。 以dĩ 譬thí 如Như 來Lai 三tam 輪luân 摧tồi 碾niễn 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 惑hoặc 業nghiệp 也dã 三tam 密mật 者giả 。 大đại 論luận 云vân 。 如Như 來Lai 身thân 口khẩu 意ý 三tam 業nghiệp 。 或hoặc 現hiện 通thông 或hoặc 說thuyết 法Pháp 。 或hoặc 思tư 惟duy 。 皆giai 非phi 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 思tư 議nghị 。 故cố 名danh 三tam 密mật 。 一nhất 身thân 密mật 。 謂vị 如Như 來Lai 處xứ 大đại 會hội 中trung 。 眾chúng 見kiến 佛Phật 身thân 。 或hoặc 黃hoàng 金kim 色sắc 。 或hoặc 銀ngân 色sắc 。 或hoặc 雜tạp 寶bảo 色sắc 。 或hoặc 長trường/trưởng 丈trượng 六lục 。 或hoặc 長trường/trưởng 一nhất 里lý 。 乃nãi 至chí 現hiện 大đại 神thần 變biến 。 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 二nhị 語ngữ 密mật 。 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 時thời 。 或hoặc 一nhất 里lý 外ngoại 聞văn 佛Phật 音âm 聲thanh 。 或hoặc 十thập 百bách 千thiên 萬vạn 。 里lý 外ngoại 聞văn 佛Phật 音âm 聲thanh 。 又hựu 一nhất 會hội 中trung 。 或hoặc 有hữu 聞văn 說thuyết 布bố 施thí 。 有hữu 聞văn 說thuyết 持trì 戒giới 等đẳng 。 各các 各các 隨tùy 身thân 所sở 聞văn 。 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 三tam 意ý 密mật 。 謂vị 佛Phật 常thường 處xứ 寂tịch 光quang 。 凡phàm 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 三tam 業nghiệp 皆giai 非phi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 之chi 所sở 思tư 議nghị 。 故cố 言ngôn 不bất 測trắc 。

【# □# 註chú 】# 或hoặc 為vi 此thử 人nhân 說thuyết 頓đốn 等đẳng 。 妙diệu 玄huyền 先tiên 約ước 頓đốn 漸tiệm 三tam 說thuyết 相tương 對đối 。 次thứ 約ước 說thuyết 默mặc 相tương 對đối 。 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 此thử 座tòa 。 十thập 方phương 。 多đa 人nhân 。 一nhất 人nhân 。 及cập 俱câu 三tam 相tương 對đối 。

【# ■# 記ký 】# 三tam 中trung 云vân 。 此thử 記ký 文văn 義nghĩa 加gia 者giả 即tức 籤# 文văn 言ngôn 。 既ký 俱câu 默mặc 俱câu 說thuyết 。 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 名danh 之chi 為vi 密mật 。 何hà 妨phương 俱câu 頓đốn 互hỗ 不bất 相tương 知tri 是thị 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 初sơ 文văn 於ư 彼bỉ 是thị 顯hiển 二nhị 句cú 。 乃nãi 玉ngọc 師sư 據cứ 釋thích 籤# 之chi 義nghĩa 而nhi 加gia 也dã 。 二nhị 中trung 如như 前tiền 。 一nhất 方phương 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 方phương 亦diệc 然nhiên 等đẳng 文văn 。 亦diệc 玉ngọc 師sư 所sở 加gia 。 三tam 中trung 記ký 文văn 義nghĩa 加gia 者giả 。 乃nãi 籤# 文văn 所sở 加gia 。

【# ■# 記ký 】# 義nghĩa 加gia 者giả 。 此thử 說thuyết 默mặc 相tương 對đối 圖đồ 中trung 。 初sơ 二nhị 兩lưỡng 對đối 。 玄huyền 文văn 未vị 出xuất 。 釋thích 籤# 曰viết 。 文văn 略lược 耳nhĩ 。 既ký 言ngôn 俱câu 默mặc 俱câu 說thuyết 。 理lý 合hợp 如như 前tiền 頓đốn 漸tiệm 三tam 法pháp 相tướng 對đối 。 故cố 此thử 圖đồ 依y 義nghĩa 加gia 補bổ 也dã 。 然nhiên 妙diệu 玄huyền 下hạ 文văn 曰viết 。 各các 各các 不bất 相tương 知tri 。 互hỗ 為vi 顯hiển 密mật 。 雖tuy 復phục 如như 此thử 。 未vị 盡tận 如Như 來Lai 於ư 法pháp 自tự 在tại 之chi 力lực 。 但đãn 可khả 智trí 知tri 。 不bất 可khả 言ngôn 辯biện 。 應ưng 知tri 如Như 來Lai 。 三tam 輪luân 不bất 思tư 議nghị 化hóa 。 難nan 以dĩ 測trắc 度độ 。 今kim 略lược 判phán 成thành 秘bí 密mật 不bất 定định 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 如như 釋thích 籤# 云vân 。 不bất 定định 與dữ 秘bí 。 並tịnh 皆giai 不bất 出xuất 同đồng 聽thính 異dị 聞văn 。 但đãn 有hữu 互hỗ 相tương 知tri 。 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 以dĩ 辯biện 兩lưỡng 異dị 。

【# ■# 記ký 】# 聲Thanh 聞Văn 見kiến 八bát 萬vạn 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 不bất 見kiến 八bát 萬vạn 悟ngộ 大đại 。 然nhiên 在tại 聲Thanh 聞Văn 。 非phi 不bất 定định 教giáo 相tương/tướng 。 是thị 顯hiển 露lộ 攝nhiếp 。 若nhược 對đối 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 。 則tắc 成thành 秘bí 密mật 。 如như 圖đồ 示thị 。

【# ■# 備bị 】# 有hữu 師sư 標tiêu 曰viết 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 乃nãi 十thập 六lục 心tâm 眼nhãn 。 智trí 。 明minh 。 覺giác 。 見kiến 斷đoạn 惑hoặc 也dã 。 十thập 六lục 心tâm 。 解giải 下hạ 藏tạng 教giáo 。

【# □# 註chú 】# 此thử 以dĩ 般Bát 若Nhã 對đối 鹿lộc 苑uyển 說thuyết 。 即tức 鹿lộc 苑uyển 中trung 密mật 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 義nghĩa 該cai 三tam 教giáo 。 故cố 云vân 諸chư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 等đẳng 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 釋thích 圖đồ 示thị 大đại 論luận 敘tự 相tương/tướng 。 初sơ 句cú 總tổng 判phán 即tức 鹿lộc 苑uyển 中trung 。 下hạ 別biệt 指chỉ 密mật 相tương/tướng 。 義nghĩa 該cai 三tam 教giáo 者giả 。 已dĩ 記ký 前tiền 文văn 可khả 知tri 。

【# □# 註chú 】# 此thử 約ước 鹿lộc 苑uyển 。 聞văn 小tiểu 證chứng 大đại 而nhi 說thuyết 。 如như 籤# 云vân 。 酪lạc 中trung 雖tuy 無vô 二nhị 別biệt 。 不bất 妨phương 以dĩ 八bát 萬vạn 及cập 一nhất 人nhân 。 以dĩ 辯biện 定định 不bất 定định 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 判phán 成thành 顯hiển 露lộ 不bất 定định 。 非phi 秘bí 密mật 也dã 。 作tác 此thử 判phán 者giả 以dĩ 下hạ 料liệu 簡giản 故cố 。

【# □# 註chú 】# 此thử 以dĩ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 對đối 鹿lộc 苑uyển 說thuyết 。 即tức 鹿lộc 苑uyển 中trung 密mật 說thuyết 圓viên 常thường 。 與dữ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 悟ngộ 入nhập 是thị 同đồng 。 如như 別biệt 行hành 玄huyền 記ký 云vân 。 若nhược 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 云vân 密mật 去khứ 。 又hựu 大đại 疏sớ/sơ 云vân 。 利lợi 根căn 人nhân 於ư 三tam 藏tạng 中trung 宜nghi 聞văn 常thường 住trụ 。 即tức 聞văn 得đắc 解giải 。 如như 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 乃nãi 是thị 密mật 教giáo 意ý 。 據cứ 此thử 。 豈khởi 可khả 謂vị 同đồng 聽thính 生sanh 滅diệt 耶da 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 判phán 釋thích 圖đồ 示thị 顯hiển 密mật 相tương 對đối 。 初sơ 一nhất 句cú 總tổng 判phán 。 次thứ 二nhị 句cú 指chỉ 聞văn 圓viên 常thường 。 如như 別biệt 行hành 下hạ 指chỉ 證chứng 利lợi 人nhân 密mật 去khứ 。 大đại 疏sớ/sơ 下hạ 指chỉ 證chứng 八bát 萬vạn 得đắc 忍nhẫn 也dã 。 別biệt 行hành 玄huyền 上thượng 云vân 三tam 藏tạng 中trung 二nhị 意ý 。 於ư 利lợi 根căn 密mật 去khứ 。 於ư 鈍độn 根căn 成thành 酪lạc 。 記ký 釋thích 言ngôn 。 三tam 藏tạng 但đãn 小tiểu 。 故cố 無vô 顯hiển 露lộ 得đắc 大đại 益ích 者giả 。 若nhược 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 言ngôn 密mật 去khứ 。 二Nhị 乘Thừa 方phương 破phá 見kiến 思tư 。 故cố 但đãn 成thành 酪lạc 。 今kim 但đãn 證chứng 釋thích 密mật 教giáo 中trung 利lợi 根căn 密mật 去khứ 也dã 。 又hựu 大đại 疏sớ/sơ 曰viết 。 常thường 住trụ 者giả 。 此thử 非phi 全toàn 是thị 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 曰viết 利lợi 根căn 於ư 三tam 藏tạng 中trung 宜nghi 聞văn 常thường 住trụ 。 聞văn 即tức 得đắc 解giải 。 如như 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 最tối 下hạ 既ký 然nhiên 。 例lệ 餘dư 亦diệc 爾nhĩ 。 乃nãi 密mật 教giáo 意ý 。 大đại 疏sớ/sơ 指chỉ 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 。 據cứ 此thử 下hạ 凖# 意ý 。 反phản 結kết 鹿lộc 苑uyển 密mật 聞văn 圓viên 常thường 。 故cố 云vân 豈khởi 可khả 謂vị 同đồng 聽thính 生sanh 滅diệt 耶da 。

【# □# 註chú 】# 問vấn 。 鹿lộc 苑uyển 會hội 上thượng 。 只chỉ 一nhất 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 何hà 故cố 諸chư 文văn 。 或hoặc 定định 不bất 定định 。 顯hiển 密mật 有hữu 異dị 耶da 。 答đáp 。 如Như 來Lai 赴phó 機cơ 難nan 思tư 。 祖tổ 師sư 釋thích 義nghĩa 非phi 一nhất 。 據cứ 諸chư 天thiên 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 即tức 顯hiển 露lộ 定định 教giáo 。 如như 云vân 聲Thanh 聞Văn 見kiến 八bát 萬vạn 是thị 也dã 。 據cứ 聞văn 小tiểu 證chứng 大đại 。 即tức 顯hiển 露lộ 不bất 定định 教giáo 。 如như 云vân 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 是thị 也dã 。 若nhược 曰viết 密mật 聞văn 圓viên 常thường 。 即tức 秘bí 密mật 教giáo 。 如như 云vân 利lợi 人nhân 密mật 去khứ 是thị 也dã 。 經kinh 意ý 多đa 含hàm 。 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 。 然nhiên 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 既ký 是thị 利lợi 根căn 。 密mật 為vi 正chánh 意ý 。 蓋cái 於ư 三tam 藏tạng 中trung 宜nghi 聞văn 常thường 住trụ 故cố 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 節tiết 料liệu 揀giản 諸chư 文văn 說thuyết 教giáo 。 定định 與dữ 不bất 定định 之chi 有hữu 異dị 也dã 。 據cứ 諸chư 天thiên 下hạ 之chi 文văn 。 是thị 釋thích 顯hiển 露lộ 定định 教giáo 。 指chỉ 大đại 論luận 以dĩ 證chứng 據cứ 。 聞văn 小tiểu 證chứng 大đại 下hạ 之chi 文văn 。 是thị 釋thích 顯hiển 露lộ 不bất 定định 教giáo 。 文văn 中trung 舉cử 玄huyền 籤# 為vi 證chứng 。 若nhược 曰viết 密mật 聞văn 圓viên 常thường 下hạ 之chi 文văn 。 是thị 釋thích 秘bí 密mật 教giáo 。 指chỉ 別biệt 行hành 玄huyền 記ký 為vi 證chứng 。

【# ■# 備bị 】# 又hựu 籤# 。 問vấn 。 何hà 妨phương 法pháp 華hoa 。 亦diệc 與dữ 諸chư 教giáo 。 十thập 方phương 一nhất 席tịch 。 互hỗ 為vi 顯hiển 密mật 。 而nhi 云vân 法pháp 華hoa 是thị 顯hiển 。 非phi 秘bí 密mật 耶da 。 答đáp 。 十thập 方phương 容dung 有hữu 。 一nhất 席tịch 定định 無vô 。

【# □# 註chú 】# 且thả 秘bí 密mật 教giáo 何hà 以dĩ 得đắc 傳truyền 。 如như 妙diệu 樂lạc 一nhất (# 十thập 八bát )# 云vân 。 秘bí 密mật 不bất 傳truyền 。 降giáng/hàng 佛Phật 已dĩ 還hoàn 。 非phi 所sở 述thuật 故cố 。 尚thượng 非phi 阿A 難Nan 能năng 受thọ 。 豈khởi 宏hoành 教giáo 者giả 所sở 量lượng 。 (# 文văn )# 蓋cái 因nhân 後hậu 敘tự 出xuất 。 故cố 可khả 傳truyền 耳nhĩ 。 如như 妙diệu 樂lạc 云vân 。 阿A 難Nan 非phi 不bất 傳truyền 秘bí 。 赴phó 機cơ 之chi 秘bí 非phi 所sở 傳truyền 耳nhĩ 。 故cố 秘bí 密mật 所sở 用dụng 。 全toàn 是thị 顯hiển 教giáo 。 是thị 故cố 傳truyền 秘bí 。 祇kỳ 名danh 傳truyền 顯hiển (# 文văn )# 。

此thử 料liệu 簡giản 秘bí 密mật 也dã 。 初sơ 二nhị 句cú 直trực 問vấn 秘bí 密mật 得đắc 傳truyền 所sở 以dĩ 。 如như 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 舉cử 阿A 難Nan 以dĩ 況huống 人nhân 師sư 不bất 能năng 傳truyền 秘bí 。 所sở 謂vị 秘bí 密mật 非phi 器khí 不bất 傳truyền 也dã 。 蓋cái 下hạ 。 直trực 答đáp 可khả 傳truyền 之chi 故cố 。 如như 妙diệu 樂lạc 云vân 下hạ 。 明minh 阿A 難Nan 不bất 傳truyền 秘bí 義nghĩa 。 以dĩ 赴phó 機cơ 之chi 秘bí 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 傳truyền 耳nhĩ 。 是thị 故cố 人nhân 師sư 傳truyền 秘bí 者giả 。 但đãn 名danh 傳truyền 顯hiển 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 秘bí 密mật 教giáo 。 雖tuy 係hệ 如Như 來Lai 化hóa 儀nghi 。 然nhiên 赴phó 機cơ 之chi 秘bí 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 能năng 之chi 。 降giáng/hàng 此thử 。 如như 阿A 難Nan 尚thượng 有hữu 未vị 能năng 。 況huống 後hậu 學học 耶da 。

△# 三tam 結kết 名danh 。

故cố 言ngôn 秘bí 密mật 教giáo 。

△# 四tứ 不bất 定định 教giáo 四tứ 。 初sơ 標tiêu 名danh 。

第đệ 四tứ 不bất 定định 教giáo 者giả 。

【# □# 註chú 】# 蓋cái 一nhất 類loại 機cơ 。 宿túc 世thế 於ư 頓đốn 有hữu 漸tiệm 種chủng 。 於ư 漸tiệm 有hữu 頓đốn 種chủng 。 故cố 今kim 聞văn 小tiểu 證chứng 大đại 。 聞văn 大đại 證chứng 小tiểu 。 推thôi 功công 歸quy 教giáo 。 教giáo 名danh 不bất 定định 矣hĩ 。 如như 大đại 經kinh 置trí 毒độc 。 發phát 毒độc 。 大đại 論luận 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 等đẳng 。 皆giai 不bất 定định 義nghĩa 。

【# ■# 記ký 】# 大đại 經kinh 佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 皆giai 悉tất 有hữu 毒độc 。 乳nhũ 不bất 名danh 酪lạc 。 酪lạc 不bất 名danh 乳nhũ 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 名danh 字tự 雖tuy 變biến 。 毒độc 性tánh 不bất 失thất 。 遍biến 五ngũ 味vị 中trung 。 皆giai 悉tất 如như 是thị 。 若nhược 服phục 醍đề 醐hồ 。 亦diệc 能năng 殺sát 人nhân 。 實thật 不bất 置trí 毒độc 。 於ư 醍đề 醐hồ 中trung 。 妙diệu 玄huyền 謂vị 。 此thử 譬thí 兩lưỡng 用dụng 。 一nhất 。 通thông 約ước 漸tiệm 頓đốn 明minh 不bất 定định 。 處xứ 處xứ 皆giai 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。 二nhị 。 約ước 行hành 明minh 不bất 定định 。 行hành 人nhân 心tâm 行hành 。 譬thí 乳nhũ 。 實thật 相tướng 智trí 。 譬thí 毒độc 。 毒độc 能năng 殞vẫn 命mạng 。 智trí 破phá 無vô 明minh 。 久cửu 遠viễn 劫kiếp 來lai 。 說thuyết 實thật 相tướng 毒độc 。 置trí 於ư 凡phàm 夫phu 心tâm 乳nhũ 。 毒độc 慧tuệ 開khai 發phát 。 不bất 可khả 為vi 定định 。 或hoặc 初sơ 味vị 發phát 。 或hoặc 後hậu 味vị 發phát 。 不bất 得đắc 次thứ 第đệ 往vãng 判phán 。 故cố 言ngôn 置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 遍biến 五ngũ 味vị 中trung 。 悉tất 有hữu 殺sát 義nghĩa 。

【# □# 註chú 】# 古cổ 師sư 以dĩ 金kim 光quang 明minh 等đẳng 。 別biệt 為vi 一nhất 緣duyên 。 名danh 偏thiên 方phương 不bất 定định 教giáo 。 今kim 家gia 不bất 然nhiên 。 一nhất 時thời 。 一nhất 說thuyết 。 一nhất 念niệm 之chi 中trung 。 備bị 有hữu 不bất 定định 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 指chỉ 古cổ 明minh 今kim 如như 妙diệu 玄huyền 云vân 。 一nhất 時thời 一nhất 說thuyết 一nhất 念niệm 之chi 中trung 。 備bị 有hữu 不bất 定định 。 不bất 同đồng 舊cựu 義nghĩa 。 專chuyên 判phán 一nhất 部bộ 。 故cố 釋thích 籤# 明minh 南nam 北bắc 諸chư 師sư 。 通thông 有hữu 漸tiệm 頓đốn 不bất 定định 。 不bất 定định 者giả 。 專chuyên 指chỉ 勝thắng 鬘man 。 及cập 金kim 光quang 明minh 。 不bất 同đồng 今kim 家gia 判phán 義nghĩa 。 味vị 味vị 皆giai 有hữu 不bất 定định 。

【# ■# 補bổ 】# 妙diệu 玄huyền 曰viết 。 南nam 師sư 。 以dĩ 金kim 光quang 明minh 。 勝thắng 鬘man 。 楞lăng 伽già 。 殃ương 掘quật 。 之chi 流lưu 。 以dĩ 別biệt 為vi 一nhất 緣duyên 。 為vi 偏thiên 方phương 不bất 定định 教giáo 。 以dĩ 不bất 定định 於ư 頓đốn 。 不bất 定định 於ư 漸tiệm 故cố 。 偏thiên 方phương 者giả 。 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 謂vị 大đại 體thể 而nhi 言ngôn 。 漸tiệm 中trung 。 先tiên 小tiểu 後hậu 大đại 。 說thuyết 小tiểu 時thời 。 不bất 妨phương 說thuyết 大đại 。 如như 十thập 年niên 宏hoành 律luật 。 不bất 妨phương 私tư 室thất 時thời 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 故cố 曰viết 偏thiên 方phương 不bất 定định 。 勝thắng 鬘man 。 初sơ 云vân 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 與dữ 末Mạt 利Lợi 夫Phu 人Nhân 。 信tín 法Pháp 未vị 久cửu 。 既ký 言ngôn 未vị 久cửu 。 明minh 是thị 初sơ 說thuyết 。 金kim 光quang 明minh 。 既ký 非phi 第đệ 一nhất 頓đốn 教giáo 。 又hựu 非phi 第đệ 二nhị 漸tiệm 中trung 。 末mạt 後hậu 明minh 常thường 住trụ 。 明minh 是thị 不bất 定định 是thị 也dã 。 會hội 玄huyền 云vân 。 偏thiên 方phương 者giả 。 非phi 正chánh 所sở 說thuyết 。 名danh 偏thiên 。 方phương 者giả 。 法pháp 也dã 。 即tức 偏thiên 法pháp 也dã 。 或hoặc 偏thiên 者giả 。 傍bàng 也dã 。 說thuyết 小tiểu 時thời 。 傍bàng 說thuyết 大đại 故cố 。

△# 二nhị 解giải 釋thích 。

亦diệc 由do 前tiền 四tứ 味vị 中trung 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 此thử 則tắc 如Như 來Lai 不bất 思tư 議nghị 力lực 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 於ư 漸tiệm 說thuyết 中trung 。 得đắc 頓đốn 益ích 。 於ư 頓đốn 說thuyết 中trung 。 得đắc 漸tiệm 益ích 。

【# □# 註chú 】# 一nhất 音âm 者giả 。 通thông 大đại 小tiểu 因nhân 果quả 。 當đương 分phần/phân 跨khóa 節tiết 。 顯hiển 之chi 與dữ 密mật 。 定định 與dữ 不bất 定định 。 今kim 是thị 不bất 定định 一nhất 音âm 。 該cai 乎hồ 大đại 小tiểu 。 是thị 果quả 人nhân 所sở 用dụng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 一nhất 音âm 而nhi 有hữu 五ngũ 雙song 。 今kim 是thị 下hạ 。 明minh 是thị 不bất 定định 一nhất 音âm 。 大đại 小tiểu 者giả 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 。 一nhất 音âm 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 五ngũ 人nhân 聞văn 人nhân 語ngữ 。 諸chư 天thiên 聞văn 天thiên 語ngữ 。 大Đại 乘Thừa 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 妙diệu 音âm 。 遍biến 滿mãn 十thập 方phương 界giới 。 眾chúng 音âm 悉tất 具cụ 足túc 。 法Pháp 雨vũ 悉tất 充sung 滿mãn 也dã 。 因nhân 果quả 者giả 。 謂vị 下hạ 地địa 以dĩ 一nhất 音âm 。 令linh 他tha 聞văn 一nhất 法pháp 。 約ước 位vị 。 即tức 圓viên 信tín 。 別biệt 地địa 前tiền 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 妙diệu 音âm 。 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 即tức 別biệt 地địa 。 圓viên 住trụ 。 當đương 分phần/phân 。 成thành 今kim 經kinh 相tương 待đãi 義nghĩa 邊biên 。 跨khóa 節tiết 。 成thành 今kim 經kinh 開khai 權quyền 義nghĩa 邊biên 。

【# ■# 備bị 】# 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 音âm 。 應ưng 指chỉ 說thuyết 小tiểu 教giáo 時thời 。 佛Phật 但đãn 一nhất 音âm 說thuyết 法Pháp 。 各các 各các 領lãnh 解giải 不bất 同đồng 。 大Đại 乘Thừa 一nhất 音âm 。 應ưng 指chỉ 說thuyết 大đại 教giáo 時thời 。 佛Phật 但đãn 一nhất 音âm 說thuyết 法Pháp 。 各các 各các 領lãnh 解giải 不bất 同đồng 也dã 。 因nhân 人nhân 一nhất 音âm 。 應ưng 指chỉ 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 四tứ 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 果quả 人nhân 一nhất 音âm 。 應ưng 指chỉ 四tứ 教giáo 果quả 頭đầu 佛Phật 說thuyết 。 原nguyên 記ký 以dĩ 圓viên 信tín 。 別biệt 地địa 前tiền 。 為vi 因nhân 人nhân 。 以dĩ 上thượng 為vi 果quả 人nhân 。 或hoặc 有hữu 所sở 本bổn 。 俟sĩ 再tái 攷# 定định 。 當đương 分phần/phân 者giả 。 說thuyết 前tiền 四tứ 時thời 教giáo 。 依y 教giáo 領lãnh 解giải 。 是thị 當đương 分phần/phân 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 跨khóa 節tiết 者giả 。 若nhược 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 即tức 向hướng 身thân 。 是thị 圓viên 常thường 身thân 。 向hướng 法pháp 。 是thị 圓viên 常thường 法pháp 。 向hướng 理lý 。 是thị 真chân 實thật 理lý 也dã 。 顯hiển 。 密mật 。 定định 。 不bất 定định 。 下hạ 解giải 。 今kim 是thị 顯hiển 露lộ 不bất 定định 一nhất 音âm 。 故cố 該cai 乎hồ 大đại 小tiểu 。 惟duy 果quả 人nhân 所sở 用dụng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 於ư 漸tiệm 說thuyết 中trung 得đắc 頓đốn 益ích 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 雖tuy 說thuyết 四Tứ 諦Đế 生sanh 滅diệt 。 而nhi 不bất 妨phương 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 等đẳng 。 釋thích 籤# 云vân 。 此thử 指chỉ 鹿lộc 苑uyển 。 雖tuy 施thí 於ư 漸tiệm 。 不bất 起khởi 於ư 頓đốn 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 對đối 華hoa 嚴nghiêm 論luận 不bất 定định 也dã 。 妙diệu 玄huyền 下hạ 。 正chánh 釋thích 生sanh 滅diệt 即tức 漸tiệm 。 不bất 生sanh 滅diệt 即tức 頓đốn 也dã 。 釋thích 籤# 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 。 謂vị 。 如Như 來Lai 不bất 起khởi 華hoa 嚴nghiêm 之chi 頓đốn 。 而nhi 施thí 鹿lộc 苑uyển 之chi 漸tiệm 。 則tắc 鹿lộc 苑uyển 漸tiệm 中trung 。 具cụ 有hữu 華hoa 嚴nghiêm 之chi 頓đốn 。 是thị 故cố 於ư 昔tích 有hữu 頓đốn 習tập 者giả 。 今kim 雖tuy 聞văn 漸tiệm 教giáo 。 而nhi 能năng 得đắc 頓đốn 益ích 也dã 。

【# □# 註chú 】# 於ư 頓đốn 說thuyết 中trung 得đắc 漸tiệm 益ích 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 雖tuy 高cao 山sơn 頓đốn 說thuyết 。 不bất 動động 寂tịch 場tràng 而nhi 遊du 鹿lộc 苑uyển 。 釋thích 籤# 云vân 。 此thử 指chỉ 頓đốn 後hậu 漸tiệm 初sơ 。 不bất 動động 於ư 頓đốn 。 而nhi 施thí 漸tiệm 化hóa 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 對đối 鹿lộc 苑uyển 論luận 不bất 定định 也dã 。 妙diệu 玄huyền 下hạ 。 正chánh 釋thích 。 謂vị 如Như 來Lai 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 演diễn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 。 如như 日nhật 初sơ 出xuất 。 先tiên 照chiếu 高cao 山sơn 。 是thị 故cố 高cao 山sơn 為vi 頓đốn 說thuyết 也dã 。 既ký 云vân 不bất 動động 寂tịch 場tràng 。 而nhi 遊du 鹿lộc 苑uyển 。 是thị 為vi 於ư 頓đốn 說thuyết 中trung 得đắc 漸tiệm 益ích 也dã 。 釋thích 籤# 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 教giáo 之chi 後hậu 。 阿a 含hàm 漸tiệm 教giáo 之chi 初sơ 。 乃nãi 是thị 不bất 動động 於ư 頓đốn 。 而nhi 施thí 漸tiệm 化hóa 。 其kỳ 如như 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 漸tiệm 中trung 有hữu 頓đốn 。 是thị 故cố 但đãn 於ư 頓đốn 邊biên 得đắc 漸tiệm 益ích 也dã 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 。 雖tuy 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 佛Phật 境cảnh 界giới 。 而nhi 有hữu 二Nhị 乘Thừa 智trí 斷đoạn 。 此thử 二nhị 時thời 中trung 。 俱câu 有hữu 小tiểu 果quả 。 新tân 得đắc 舊cựu 得đắc 。 如như 常thường 所sở 明minh 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 以dĩ 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 之chi 說thuyết 大đại 。 對đối 鹿lộc 苑uyển 論luận 不bất 定định 也dã 。 謂vị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 佛Phật 境cảnh 界giới 。 即tức 垂thùy 頓đốn 教giáo 。 而nhi 有hữu 二Nhị 乘Thừa 智trí 斷đoạn 。 即tức 得đắc 漸tiệm 益ích 。 尋tầm 常thường 所sở 明minh 二nhị 時thời 中trung 小tiểu 果quả 者giả 。 謂vị 新tân 得đắc 。 即tức 方Phương 等Đẳng 中trung 新tân 受thọ 小tiểu 者giả 。 及cập 般Bát 若Nhã 衍diễn 門môn 傍bàng 得đắc 小tiểu 者giả 也dã 。 又hựu 有hữu 一nhất 類loại 。 橫hoạnh/hoành 來lai 之chi 眾chúng 。 未vị 得đắc 通thông 益ích 。 至chí 是thị 二nhị 時thời 。 名danh 為vi 舊cựu 得đắc 小tiểu 果quả 者giả 。 是thị 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 橫hoạnh/hoành 來lai 之chi 機cơ 當đương 是thị 方Phương 等Đẳng 新tân 得đắc 。 被bị 彈đàn 斥xích 者giả 。 方Phương 等Đẳng 舊cựu 得đắc 也dã 。 衍diễn 門môn 傍bàng 得đắc 。 是thị 般Bát 若Nhã 新tân 得đắc 。 妙diệu 玄huyền 一nhất 云vân 。 雖tuy 三tam 人nhân 俱câu 學học 。 二Nhị 乘Thừa 取thủ 證chứng 。 此thử 指chỉ 般Bát 若Nhã 舊cựu 得đắc 也dã 。

【# □# 註chú 】# 雖tuy 五ngũ 人nhân 證chứng 果Quả 。 不bất 妨phương 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 此thử 重trọng/trùng 指chỉ 漸tiệm 初sơ 對đối 般Bát 若Nhã 說thuyết 。 前tiền 文văn 約ước 法pháp 。 此thử 中trung 約ước 人nhân 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 復phục 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 初sơ 漸tiệm 。 對đối 般Bát 若Nhã 論luận 不bất 定định 也dã 。 前tiền 華hoa 嚴nghiêm 鹿lộc 苑uyển 對đối 論luận 。 乃nãi 約ước 頓đốn 漸tiệm 二nhị 法pháp 。 此thử 中trung 鹿lộc 苑uyển 。 方Phương 等Đẳng 。 般Bát 若Nhã 。 同đồng 是thị 漸tiệm 教giáo 。 故cố 約ước 人nhân 對đối 辨biện 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 約ước 法pháp 不bất 定định 在tại 教giáo 。 約ước 人nhân 不bất 定định 在tại 機cơ 。

【# □# 註chú 】# 當đương 知tri 即tức 頓đốn 而nhi 漸tiệm 。 即tức 漸tiệm 而nhi 頓đốn 。

此thử 勸khuyến 知tri 頓đốn 漸tiệm 相tương/tướng 即tức 也dã 。 謂vị 頓đốn 乃nãi 即tức 漸tiệm 之chi 頓đốn 。 漸tiệm 乃nãi 即tức 頓đốn 之chi 漸tiệm 。 漸tiệm 外ngoại 無vô 別biệt 頓đốn 。 頓đốn 外ngoại 無vô 別biệt 漸tiệm 。 唯duy 其kỳ 即tức 頓đốn 之chi 漸tiệm 故cố 。 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 於ư 頓đốn 有hữu 漸tiệm 種chủng 者giả 。 聞văn 大đại 得đắc 小tiểu 益ích 也dã 。 唯duy 其kỳ 即tức 漸tiệm 之chi 頓đốn 故cố 。 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 於ư 漸tiệm 有hữu 頓đốn 種chủng 者giả 。 聞văn 小tiểu 得đắc 大đại 益ích 也dã 。

△# 三tam 結kết 名danh 。

如như 是thị 得đắc 益ích 不bất 同đồng 。 故cố 言ngôn 不bất 定định 教giáo 也dã 。

此thử 結kết 不bất 定định 教giáo 名danh 也dã 可khả 解giải 。

△# 四tứ 合hợp 明minh 二nhị 教giáo 只chỉ 是thị 化hóa 法pháp 。

然nhiên 秘bí 密mật 不bất 定định 二nhị 教giáo 。 教giáo 下hạ 義nghĩa 理lý 。 只chỉ 是thị 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 。

【# □# 註chú 】# 上thượng 指chỉ 四tứ 時thời 為vi 秘bí 密mật 不bất 定định 之chi 部bộ 。 今kim 明minh 部bộ 中trung 之chi 教giáo 。 故cố 此thử 二nhị 教giáo 。 以dĩ 藏tạng 等đẳng 四tứ 教giáo 。 為vi 當đương 體thể 體thể 。 真chân 中trung 二nhị 理lý 。 為vi 所sở 依y 體thể 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 指chỉ 上thượng 明minh 今kim 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 頓đốn 等đẳng 四tứ 教giáo 。 是thị 如Như 來Lai 不phủ 思tư 議nghị 力lực 。 布bố 措thố 藏tạng 等đẳng 。 盈doanh 縮súc 調điều 停đình 。 成thành 熟thục 物vật 機cơ 。 破phá 邪tà 立lập 正chánh 。 引dẫn 小tiểu 歸quy 大đại 。 廢phế 偏thiên 顯hiển 圓viên 。 會hội 權quyền 入nhập 實thật 。 故cố 有hữu 諸chư 部bộ 相tương 生sanh 。 是thị 知tri 秘bí 密mật 不bất 定định 。 以dĩ 藏tạng 等đẳng 四tứ 。 為vi 當đương 體thể 體thể 也dã 。 又hựu 藏tạng 等đẳng 詮thuyên 理lý 。 不bất 出xuất 真chân 中trung 。 故cố 真chân 中trung 二nhị 理lý 。 為vi 秘bí 密mật 不bất 定định 所sở 依y 之chi 體thể 也dã 。

【# □# 註chú 】# 如như 妙diệu 樂lạc 一nhất (# 十thập 九cửu )# 云vân 。 不bất 定định 秘bí 密mật 。 義nghĩa 各các 含hàm 四tứ 。 顯hiển 之chi 與dữ 密mật 定định 與dữ 不bất 定định 。 相tương 對đối 論luận 故cố 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 證chứng 釋thích 上thượng 義nghĩa 頓đốn 漸tiệm 二nhị 教giáo 。 均quân 顯hiển 均quân 定định 。 秘bí 密mật 不bất 定định 二nhị 教giáo 。 一nhất 密mật 一nhất 不bất 定định 。 既ký 對đối 頓đốn 漸tiệm 而nhi 論luận 。 故cố 各các 含hàm 藏tạng 等đẳng 四tứ 教giáo 。

△# 二nhị 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 二nhị 。 初sơ 結kết 前tiền 四tứ 教giáo 齊tề 文văn 。

化hóa 儀nghi 四tứ 教giáo 齊tề 此thử 。

【# □# 註chú 】# 此thử 以dĩ 法pháp 華hoa 相tương 待đãi 之chi 意ý 。 判phán 前tiền 四tứ 時thời 。 不bất 出xuất 頓đốn 等đẳng 八bát 教giáo 。 意ý 顯hiển 法pháp 華hoa 。 超siêu 八bát 教giáo 外ngoại 。 出xuất 四tứ 時thời 表biểu 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 結kết 教giáo 齊tề 前tiền 四tứ 時thời 也dã 。 蓋cái 相tương 待đãi 論luận 判phán 。 故cố 判phán 前tiền 四tứ 時thời 不bất 出xuất 頓đốn 等đẳng 八bát 教giáo 。 意ý 顯hiển 法pháp 華hoa 非phi 頓đốn 。 非phi 漸tiệm 。 非phi 秘bí 密mật 。 非phi 不bất 定định 。 無vô 復phục 兼kiêm 。 但đãn 。 對đối 帶đái 。 超siêu 八bát 教giáo 外ngoại 。 出xuất 四tứ 時thời 表biểu 。 乃nãi 五ngũ 時thời 極cực 唱xướng 。 最tối 後hậu 極cực 談đàm 。 純thuần 圓viên 獨độc 妙diệu 之chi 教giáo 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 超siêu 八bát 教giáo 者giả 。 經kinh 曰viết 。 久cửu 默mặc 斯tư 要yếu 。 不bất 務vụ 速tốc 說thuyết 。 直trực 至chí 四tứ 十thập 餘dư 年niên 之chi 後hậu 。 非phi 頓đốn 也dã 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 。 非phi 漸tiệm 也dã 。 九cửu 界giới 咸hàm 開khai 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 非phi 密mật 也dã 。 今kim 正chánh 是thị 其kỳ 時thời 。 決quyết 定định 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 非phi 不bất 定định 也dã 。 既ký 非phi 化hóa 儀nghi 四tứ 教giáo 。 即tức 超siêu 化hóa 法pháp 四tứ 教giáo 。 以dĩ 開khai 顯hiển 圓viên 。 非phi 隔cách 歷lịch 圓viên 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 若nhược 言ngôn 超siêu 八bát 教giáo 外ngoại 。 則tắc 兩lưỡng 種chủng 四tứ 教giáo 。 有hữu 攝nhiếp 法pháp 不bất 盡tận 之chi 難nạn/nan 。 然nhiên 此thử 。 亦diệc 對đối 前tiền 四tứ 時thời 而nhi 言ngôn 超siêu 耳nhĩ 。 開khai 顯hiển 之chi 圓viên 。 不bất 同đồng 前tiền 來lai 隔cách 偏thiên 之chi 圓viên 。 會hội 漸tiệm 歸quy 頓đốn 。 異dị 前tiền 擬nghĩ 宜nghi 兼kiêm 權quyền 之chi 頓đốn 故cố 云vân 超siêu 耳nhĩ 。 雖tuy 超siêu 而nhi 即tức 。 何hà 攝nhiếp 法pháp 不bất 盡tận 之chi 有hữu 。

【# □# 註chú 】# 故cố 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 六lục )# 科khoa 玄huyền 文văn 云vân 。 初sơ 明minh 八bát 教giáo 以dĩ 辨biện 昔tích 。 次thứ 約ước 今kim 經kinh 以dĩ 顯hiển 妙diệu 。

【# ■# 補bổ 】# 此thử 證chứng 上thượng 判phán 麤thô 顯hiển 妙diệu 。 謂vị 昔tích 於ư 四tứ 十thập 年niên 前tiền 。 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 而nhi 以dĩ 八bát 教giáo 辨biện 之chi 是thị 麤thô 。 今kim 即tức 是thị 法pháp 華hoa 。 既ký 出xuất 教giáo 之chi 外ngoại 。 顯hiển 是thị 絕tuyệt 待đãi 之chi 妙diệu 也dã 。 八bát 教giáo 者giả 。 籤# 言ngôn 。 初sơ 五ngũ 味vị 。 次thứ 不bất 定định 。 三tam 秘bí 密mật 。 即tức 八bát 教giáo 也dã 。 五ngũ 味vị 。 即tức 頓đốn 漸tiệm 。 漸tiệm 中trung 開khai 四tứ 。 并tinh 不bất 定định 等đẳng 二nhị 。 即tức 為vi 八bát 也dã 。 次thứ 明minh 今kim 經kinh 顯hiển 妙diệu 者giả 。 如như 玄huyền 文văn 言ngôn 。 今kim 法pháp 華hoa 是thị 顯hiển 露lộ 。 非phi 秘bí 密mật 。 是thị 漸tiệm 頓đốn 。 謂vị 開khai 漸tiệm 顯hiển 頓đốn 也dã 。 非phi 漸tiệm 漸tiệm 。 謂vị 非phi 法pháp 華hoa 前tiền 漸tiệm 中trung 之chi 漸tiệm 也dã 。 是thị 合hợp 。 非phi 不bất 合hợp 。 合hợp 。 是thị 會hội 之chi 別biệt 名danh 。 開khai 顯hiển 之chi 圓viên 。 故cố 云vân 是thị 合hợp 。 不bất 同đồng 諸chư 部bộ 之chi 圓viên 。 故cố 云vân 非phi 不bất 合hợp 也dã 。 是thị 醍đề 醐hồ 。 非phi 四tứ 味vị 。 是thị 定định 。 非phi 不bất 定định 。 如như 此thử 分phân 別biệt 。 故cố 此thử 經Kinh 與dữ 眾chúng 經kinh 異dị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 七thất )# 云vân 。 秘bí 密mật 橫hoạnh/hoành 被bị 。 無vô 時thời 不bất 遍biến 者giả 。 此thử 約ước 方Phương 等Đẳng 對đối 前tiền 二nhị 時thời 為vi 言ngôn 。 老lão 彼bỉ 問vấn 辭từ 自tự 見kiến 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 通thông 釋thích 籤# 。 秘bí 密mật 無vô 時thời 不bất 遍biến 之chi 文văn 。

【# ■# 補bổ 】# 釋thích 籤# 曰viết 。 問vấn 。 華hoa 嚴nghiêm 鹿lộc 苑uyển 。 大đại 小tiểu 永vĩnh 隔cách 。 纔tài 說thuyết 方Phương 等Đẳng 。 同đồng 座tòa 並tịnh 聞văn 者giả 。 何hà 耶da 。 答đáp 。 若nhược 以dĩ 秘bí 密mật 橫hoạnh/hoành 被bị 。 無vô 時thời 不bất 遍biến 。 若nhược 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 竪thụ 。 則tắc 隱ẩn 顯hiển 在tại 機cơ 。 私tư 謂vị 。 釋thích 籤# 言ngôn 秘bí 密mật 橫hoạnh/hoành 被bị 。 無vô 時thời 不bất 遍biến 者giả 。 言ngôn 通thông 義nghĩa 別biệt 也dã 。 此thử 但đãn 指chỉ 三tam 時thời 中trung 。 不bất 通thông 第đệ 五ngũ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 考khảo 彼bỉ 問vấn 辭từ 。 只chỉ 約ước 前tiền 三tam 對đối 說thuyết 。 意ý 謂vị 豈khởi 前tiền 二nhị 時thời 。 大đại 小tiểu 相tương/tướng 隱ẩn 。 而nhi 有hữu 秘bí 密mật 。 當đương 知tri 方Phương 等Đẳng 。 四tứ 教giáo 相tương 對đối 。 亦diệc 有hữu 秘bí 密mật 。 故cố 言ngôn 無vô 時thời 不bất 遍biến 。 此thử 約ước 味vị 味vị 橫hoạnh/hoành 論luận 。 若nhược 約ước 此thử 橫hoạnh/hoành 以dĩ 論luận 三tam 時thời 之chi 豎thụ 。 前tiền 二nhị 味vị 大đại 小tiểu 相tương/tướng 隔cách 。 隱ẩn 也dã 。 方Phương 等Đẳng 同đồng 聞văn 。 顯hiển 也dã 。 此thử 乃nãi 在tại 機cơ 。 非phi 關quan 教giáo 也dã 。

【# □# 註chú 】# 又hựu 釋thích 籤# 十thập (# 二nhị 十thập 四tứ )# 云vân 。 五ngũ 味vị 則tắc 一nhất 道đạo 豎thụ 進tiến 。 味vị 味vị 有hữu 半bán 滿mãn 相tương/tướng 成thành 。 復phục 於ư 味vị 味vị 皆giai 有hữu 秘bí 密mật 。 及cập 以dĩ 不bất 定định 。 (# 文văn )# 蓋cái 約ước 五ngũ 味vị 對đối 半bán 滿mãn 。 以dĩ 論luận 相tương/tướng 成thành 。 故cố 玄huyền 文văn 云vân 。 雖tuy 復phục 俱câu 遊du 。 行hành 藏tạng 得đắc 所sở (# 俱câu 遊du 論luận 相tương/tướng 成thành 行hành 藏tạng 論luận 用dụng 捨xả )# 。

【# □# 註chú 】# 華hoa 嚴nghiêm 唯duy 滿mãn 不bất 半bán 。 乃nãi 至chí 法pháp 華hoa 廢phế 半bán 明minh 滿mãn 。 半bán 有hữu 成thành 滿mãn 之chi 功công 。 非phi 謂vị 味vị 味vị 各các 有hữu 半bán 滿mãn 。 又hựu 云vân 。 味vị 味vị 皆giai 有hữu 秘bí 密mật 不bất 定định 者giả 。 此thử 且thả 據cứ 前tiền 四tứ 時thời 為vi 言ngôn 。 或hoặc 顯hiển 密mật 相tương/tướng 成thành 。 則tắc 以dĩ 昔tích 時thời 秘bí 密mật 不bất 定định 。 成thành 今kim 法pháp 華hoa 。 是thị 顯hiển 。 非phi 秘bí 密mật 。 是thị 定định 。 非phi 不bất 定định 矣hĩ 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 通thông 釋thích 籤# 味vị 味vị 皆giai 有hữu 秘bí 密mật 不bất 定định 之chi 文văn 。 今kim 先tiên 通thông 味vị 味vị 半bán 滿mãn 相tương/tướng 成thành 。 以dĩ 比tỉ 知tri 皆giai 有hữu 秘bí 密mật 之chi 文văn 。 不bất 可khả 泥nê 解giải 。 蓋cái 乳nhũ 等đẳng 五ngũ 味vị 。 自tự 華hoa 嚴nghiêm 至chí 法pháp 華hoa 一nhất 道đạo 豎thụ 進tiến 。 然nhiên 此thử 五ngũ 味vị 中trung 均quân 有hữu 半bán 滿mãn 相tương/tướng 成thành 者giả 。 如như 玄huyền 此thử 云vân 。 今kim 明minh 五ngũ 味vị 。 不bất 離ly 半bán 滿mãn 。 半bán 滿mãn 。 不bất 離ly 五ngũ 味vị 。 五ngũ 味vị 有hữu 半bán 滿mãn 。 則tắc 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 半bán 滿mãn 有hữu 五ngũ 味vị 。 則tắc 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 權quyền 實thật 俱câu 遊du 。 如như 鳥điểu 二nhị 翼dực 。 雖tuy 復phục 俱câu 遊du 。 行hành 藏tạng 得đắc 所sở 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 滿mãn 。 大Đại 乘Thừa 家gia 業nghiệp 。 但đãn 明minh 一nhất 實thật 。 唯duy 滿mãn 不bất 半bán 。 於ư 頓đốn 成thành 乳nhũ 。 三tam 藏tạng 客khách 作tác 。 但đãn 是thị 方phương 便tiện 。 唯duy 半bán 不bất 滿mãn 。 於ư 漸tiệm 成thành 酪lạc 。 方Phương 等Đẳng 彈đàn 訶ha 。 半bán 滿mãn 相tương 對đối 。 以dĩ 滿mãn 斥xích 半bán 。 於ư 漸tiệm 成thành 生sanh 酥tô 。 般Bát 若Nhã 領lãnh 教giáo 。 帶đái 半bán 論luận 滿mãn 。 半bán 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 滿mãn 為vi 菩Bồ 薩Tát 於ư 漸tiệm 成thành 熟thục 酥tô 。 法pháp 華hoa 付phó 財tài 。 廢phế 半bán 明minh 滿mãn 。 若nhược 無vô 半bán 字tự 方phương 便tiện 調điều 熟thục 鈍độn 根căn 。 則tắc 亦diệc 無vô 滿mãn 字tự 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 於ư 漸tiệm 成thành 醍đề 醐hồ 。 是thị 則tắc 半bán 有hữu 成thành 滿mãn 之chi 功công 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 殷ân 勤cần 稱xưng 歎thán 方phương 便tiện 者giả 。 良lương 以dĩ 半bán 有hữu 成thành 滿mãn 之chi 功công 也dã 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 非phi 謂vị 味vị 味vị 各các 有hữu 半bán 滿mãn 也dã 。 若nhược 泥nê 定định 味vị 味vị 有hữu 半bán 滿mãn 之chi 語ngữ 。 則tắc 華hoa 嚴nghiêm 唯duy 滿mãn 不bất 半bán 。 及cập 法pháp 華hoa 廢phế 半bán 明minh 滿mãn 等đẳng 。 如như 何hà 消tiêu 通thông 。 故cố 以dĩ 味vị 味vị 半bán 滿mãn 。 比tỉ 知tri 味vị 味vị 皆giai 有hữu 秘bí 密mật 不bất 定định 者giả 。 且thả 據cứ 前tiền 四tứ 時thời 置trí 毒độc 發phát 毒độc 。 皆giai 得đắc 會hội 入nhập 醍đề 醐hồ 而nhi 言ngôn 。 或hoặc 約ước 顯hiển 密mật 相tương/tướng 成thành 說thuyết 者giả 。 則tắc 以dĩ 昔tích 四tứ 時thời 之chi 秘bí 密mật 不bất 定định 。 成thành 今kim 法pháp 華hoa 之chi 是thị 顯hiển 。 非phi 密mật 。 是thị 定định 。 非phi 不bất 定định 。 更cánh 了liễu 然nhiên 顯hiển 明minh 矣hĩ 。

【# ■# 記ký 】# 俱câu 遊du 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 曰viết 。 鳥điểu 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 名danh 迦ca 鄰lân 提đề 。 二nhị 名danh 鴛uyên 鴦ương 。 遊du 止chỉ 共cộng 俱câu 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 乃nãi 至chí 選tuyển 擇trạch 高cao 原nguyên 。 安an 處xứ 其kỳ 子tử 。 然nhiên 後hậu 隨tùy 本bổn 安an 穩ổn 而nhi 遊du 。 如Như 來Lai 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 化hóa 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 令linh 住trụ 正Chánh 法Pháp 。 乃nãi 至chí 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 即tức 便tiện 入nhập 於ư 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。

【# ■# 備bị 】# 今kim 以dĩ 譬thí 五ngũ 味vị 半bán 滿mãn 相tương/tướng 成thành 之chi 意ý 。 行hành 藏tạng 論luận 用dụng 捨xả 者giả 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 用dụng 滿mãn 。 鹿lộc 苑uyển 用dụng 半bán 。 乃nãi 至chí 法pháp 華hoa 廢phế 半bán 明minh 滿mãn 。 如như 鳥điểu 之chi 行hành 藏tạng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 玄huyền 六lục (# 二nhị 十thập )# 引dẫn 大đại 論luận 云vân 。 餘dư 經kinh 非phi 秘bí 密mật 。 法pháp 華hoa 是thị 秘bí 密mật 者giả 。 釋thích 籤# 七thất (# 十thập 三tam )# 云vân 。 非phi 八bát 教giáo 中trung 之chi 秘bí 密mật 。 但đãn 是thị 前tiền 所sở 未vị 說thuyết 為vi 秘bí 。 開khai 已dĩ 無vô 外ngoại 為vi 密mật 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 法pháp 華hoa 是thị 秘bí 密mật 義nghĩa 。 大đại 論luận 囑chúc 累lụy 品phẩm 云vân 。 般Bát 若Nhã 非phi 秘bí 密mật 法pháp 。 法pháp 華hoa 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 受thọ 決quyết 作tác 佛Phật 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 能năng 受thọ 持trì 用dụng 。 如như 大đại 藥dược 師sư 。 以dĩ 毒độc 為vi 藥dược 。 是thị 文văn 正chánh 明minh 法pháp 華hoa 秘bí 密mật 。 今kim 何hà 謂vị 說thuyết 法Pháp 。 華hoa 是thị 顯hiển 非phi 秘bí 耶da 。 釋thích 籤# 下hạ 。 明minh 論luận 說thuyết 法Pháp 華hoa 是thị 密mật 意ý 。 正chánh 所sở 謂vị 久cửu 默mặc 斯tư 要yếu 。 不bất 務vụ 速tốc 說thuyết 者giả 。 秘bí 也dã 。 開khai 昔tích 所sở 說thuyết 。 總tổng 成thành 圓viên 妙diệu 者giả 。 密mật 也dã 。 是thị 則tắc 上thượng 云vân 法pháp 華hoa 非phi 秘bí 密mật 者giả 。 謂vị 非phi 八bát 教giáo 之chi 秘bí 密mật 也dã 。 經kinh 經kinh 皆giai 爾nhĩ 。 豈khởi 可khả 以dĩ 龍long 樹thụ 別biệt 意ý 。 通thông 害hại 諸chư 經kinh 乎hồ 。 故cố 法pháp 華hoa 是thị 秘bí 密mật 非phi 秘bí 密mật 。 蓋cái 各các 有hữu 取thủ 義nghĩa 耳nhĩ 。

△# 二nhị 生sanh 後hậu 四tứ 教giáo 俱câu 非phi 二nhị 。 初sơ 明minh 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 非phi 四tứ 教giáo 攝nhiếp 四tứ 。 初sơ 開khai 顯hiển 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 今kim 昔tích 二nhị 。 初sơ 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。

次thứ 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 開khai 前tiền 頓đốn 漸tiệm 。 會hội 入nhập 非phi 頓đốn 非phi 漸tiệm 。 故cố 言ngôn 開khai 難nạn/nan 顯hiển 實thật 。 又hựu 言ngôn 廢phế 權quyền 立lập 實thật 。 又hựu 言ngôn 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 。

【# ■# 註chú 】# 妙diệu 法Pháp 難nan 解giải 。 取thủ 喻dụ 蓮liên 華hoa 。 蓮liên 華hoa 。 華hoa 果quả 同đồng 時thời 。 妙diệu 法Pháp 。 則tắc 權quyền 實thật 一nhất 體thể 。 故cố 有hữu 迹tích 門môn 三tam 喻dụ 。 本bổn 門môn 三tam 喻dụ 。

【# ■# 記ký 】# 實thật 相tướng 妙diệu 法Pháp 譬thí 蓮liên 華hoa 者giả 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 華hoa 有hữu 多đa 種chủng 。 例lệ 法pháp 有hữu 麤thô 妙diệu 。 狂cuồng 華hoa 無vô 果quả 。 喻dụ 外ngoại 道đạo 空không 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 無vô 所sở 剋khắc 獲hoạch 。 一nhất 華hoa 多đa 果quả 。 喻dụ 凡phàm 夫phu 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 報báo 生sanh 梵Phạm 天Thiên 。 多đa 華hoa 一nhất 果quả 。 喻dụ 聲Thanh 聞Văn 種chủng 種chủng 苦khổ 行hạnh 。 止chỉ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 華hoa 一nhất 果quả 。 喻dụ 緣Duyên 覺Giác 一nhất 遠viễn 離ly 行hành 。 亦diệc 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 前tiền 果quả 後hậu 華hoa 。 喻dụ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 卻khước 後hậu 修tu 道Đạo 。 前tiền 華hoa 後hậu 果quả 。 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 先tiên 藉tạ 緣duyên 修tu 。 生sanh 後hậu 真chân 修tu 。 皆giai 是thị 麤thô 華hoa 。 不bất 得đắc 為ví 喻dụ 。 蓮liên 華hoa 多đa 奇kỳ 。 可khả 譬thí 妙diệu 法Pháp 。 為vi 蓮liên 故cố 華hoa 。 華hoa 實thật 具cụ 足túc 。 可khả 譬thí 即tức 實thật 而nhi 權quyền 。 華hoa 開khai 蓮liên 現hiện 。 可khả 譬thí 即tức 權quyền 而nhi 實thật 。 華hoa 落lạc 蓮liên 成thành 。 蓮liên 成thành 亦diệc 落lạc 。 可khả 譬thí 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 義nghĩa 便tiện 。 故cố 以dĩ 蓮liên 華hoa 喻dụ 妙diệu 法Pháp 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 。 示thị 有hữu 本bổn 迹tích 六lục 喻dụ 。 如như 下hạ 圖đồ 示thị 。 此thử 初sơ 約ước 部bộ 教giáo 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 迹tích 門môn 為vi 實thật 施thí 權quyền 者giả 。 經Kinh 云vân 。 知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 雖tuy 示thị 種chủng 種chủng 道đạo 。 其kỳ 實thật 為vì 佛Phật 乘Thừa 是thị 也dã 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 是thị 也dã 。 廢phế 權quyền 立lập 實thật 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 是thị 也dã 。 本bổn 門môn 從tùng 本bổn 垂thùy 迹tích 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 我ngã 實thật 成thành 佛Phật 已dĩ 來lai 。 久cửu 遠viễn 若nhược 斯tư 。 但đãn 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 少thiểu 出xuất 家gia 。 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 是thị 也dã 。 開khai 迹tích 顯hiển 本bổn 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 謂vị 今kim 始thỉ 得đắc 道Đạo 。 我ngã 實thật 成thành 佛Phật 已dĩ 來lai 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 那na 由do 他tha 劫kiếp 是thị 也dã 。 廢phế 迹tích 立lập 本bổn 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 法Pháp 皆giai 如như 是thị 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 實thật 不bất 虗hư 。 是thị 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 天thiên 台thai 分phần/phân 法pháp 華hoa 為vi 本bổn 迹tích 二nhị 門môn 。 從tùng 序tự 品phẩm 。 至chí 安an 樂lạc 行hành 十thập 四tứ 品phẩm 。 約ước 迹tích 門môn 顯hiển 實thật 。 從tùng 湧dũng 出xuất 品phẩm 。 訖ngật 經kinh 十thập 四tứ 品phẩm 。 約ước 本bổn 門môn 顯hiển 實thật 。 以dĩ 今kim 一nhất 代đại 化hóa 事sự 為vi 迹tích 。 久cửu 遠viễn 最tối 初sơ 成thành 道Đạo 為vi 本bổn 。 本bổn 如như 所sở 依y 處xứ 。 迹tích 如như 所sở 行hành 路lộ 。

【# ■# 註chú 】# 妙diệu 名danh 一nhất 唱xướng 。 待đãi 絕tuyệt 俱câu 時thời 。 故cố 相tương 待đãi 論luận 判phán 。 出xuất 前tiền 三tam 教giáo 四tứ 時thời 之chi 上thượng 。 絕tuyệt 待đãi 論luận 開khai 。 復phục 能năng 開khai 前tiền 令linh 皆giai 圓viên 妙diệu 。 今kim 文văn 但đãn 云vân 開khai 者giả 。 蓋cái 上thượng 既ký 云vân 化hóa 儀nghi 四tứ 教giáo 齊tề 此thử 。 則tắc 顯hiển 法pháp 華hoa 出xuất 前tiền 四tứ 時thời 。 況huống 復phục 下hạ 文văn 歷lịch 部bộ 揀giản 教giáo 。 即tức 是thị 判phán 也dã 。 然nhiên 待đãi 絕tuyệt 二nhị 妙diệu 。 妙diệu 體thể 無vô 殊thù 。 約ước 義nghĩa 而nhi 論luận 。 開khai 為vi 正chánh 意ý 。

記ký 此thử 釋thích 能năng 開khai 之chi 妙diệu 。 初sơ 二nhị 句cú 。 總tổng 示thị 待đãi 判phán 絕tuyệt 開khai 。 今kim 文văn 下hạ 。 明minh 但đãn 開khai 不bất 判phán 。 然nhiên 待đãi 下hạ 。 釋thích 開khai 為vi 正chánh 意ý 。 言ngôn 妙diệu 者giả 。 相tương 待đãi 妙diệu 。 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã 。 然nhiên 相tương 待đãi 時thời 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 時thời 。 故cố 曰viết 俱câu 時thời 。 此thử 節tiết 釋thích 開khai 前tiền 頓đốn 漸tiệm 開khai 字tự 也dã 。 法pháp 華hoa 具cụ 相tương 待đãi 論luận 判phán 。 絕tuyệt 待đãi 論luận 開khai 二nhị 意ý 。 今kim 但đãn 論luận 開khai 者giả 。 以dĩ 開khai 為vi 正chánh 意ý 。 下hạ 文văn 歷lịch 部bộ 揀giản 教giáo 即tức 是thị 判phán 者giả 。 指chỉ 華hoa 嚴nghiêm 時thời 一nhất 權quyền 一nhất 實thật 等đẳng 文văn 。 待đãi 絕tuyệt 二nhị 妙diệu 體thể 本bổn 無vô 殊thù 者giả 。 玄huyền 文văn 云vân 。 乳nhũ 教giáo 中trung 圓viên 。 與dữ 今kim 圓viên 不bất 殊thù 。 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 中trung 妙diệu 。 與dữ 今kim 妙diệu 不bất 殊thù 。 故cố 頓đốn 部bộ 一nhất 妙diệu 。 則tắc 與dữ 法pháp 華hoa 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 諸chư 味vị 圓viên 教giáo 。 本bổn 自tự 圓viên 融dung 。 然nhiên 而nhi 約ước 義nghĩa 。 則tắc 有hữu 兼kiêm 但đãn 對đối 帶đái 之chi 麤thô 。 必tất 當đương 開khai 顯hiển 令linh 妙diệu 。 故cố 曰viết 開khai 為vi 正chánh 意ý 。

【# ■# 補bổ 】# 相tương 待đãi 論luận 判phán 者giả 。 待đãi 前tiền 四tứ 時thời 麤thô 。 顯hiển 今kim 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 也dã 。 出xuất 三tam 教giáo 四tứ 時thời 上thượng 者giả 。 以dĩ 昔tích 諸chư 經kinh 兼kiêm 但đãn 對đối 帶đái 。 不bất 若nhược 法pháp 華hoa 純thuần 圓viên 也dã 。 絕tuyệt 待đãi 論luận 開khai 者giả 絕tuyệt 前tiền 諸chư 麤thô 。 無vô 可khả 形hình 待đãi 。 以dĩ 法pháp 華hoa 之chi 妙diệu 。 有hữu 絕tuyệt 麤thô 之chi 功công 。 所sở 以dĩ 論luận 開khai 。 妙diệu 外ngoại 無vô 麤thô 。 麤thô 即tức 是thị 妙diệu 。 如như 經kinh 言ngôn 。 決quyết 了liễu 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 是thị 諸chư 經Kinh 之chi 王vương 。 指chỉ 二Nhị 乘Thừa 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 更cánh 無vô 餘dư 乘thừa 。 直trực 顯hiển 一nhất 實thật 。 故cố 曰viết 開khai 前tiền 令linh 妙diệu 等đẳng 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 妙diệu 。 缺khuyết 一nhất 不bất 可khả 。 若nhược 非phi 相tướng 待đãi 以dĩ 判phán 。 則tắc 不bất 顯hiển 法pháp 華hoa 超siêu 過quá 之chi 說thuyết 。 若nhược 非phi 絕tuyệt 待đãi 以dĩ 開khai 。 則tắc 不bất 知tri 法pháp 華hoa 妙diệu 一nhất 切thiết 法pháp 。

【# □# 註chú 】# 凡phàm 論luận 開khai 權quyền 。 有hữu 約ước 部bộ 。 約ước 教giáo 。 約ước 界giới 。 約ước 理lý 等đẳng 。 今kim 云vân 頓đốn 漸tiệm 者giả 。 乃nãi 約ước 部bộ 通thông 開khai 。 頓đốn 漸tiệm 是thị 權quyền 。 屬thuộc 前tiền 四tứ 時thời 。 非phi 頓đốn 非phi 漸tiệm 是thị 實thật 。 即tức 今kim 法pháp 華hoa 。 又hựu 三tam 即tức 是thị 權quyền 。 一nhất 即tức 是thị 實thật 。 故cố 以dĩ 開khai 廢phế 會hội 三tam 而nhi 結kết 云vân 。 故cố 言ngôn 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 等đẳng 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 所sở 開khai 部bộ 教giáo 。 初sơ 一nhất 行hành 總tổng 示thị 權quyền 實thật 有hữu 四tứ 。 謂vị 約ước 部bộ 。 約ước 教giáo 。 如như 次thứ 。 約ước 界giới 者giả 。 開khai 九cửu 界giới 之chi 廣quảng 。 顯hiển 佛Phật 界giới 之chi 高cao 。 故cố 云vân 九cửu 界giới 咸hàm 開khai 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 約ước 理lý 者giả 。 開khai 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 無vô 量lượng 之chi 機cơ 顯hiển 無vô 作tác 之chi 實thật 。 故cố 云vân 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 今kim 云vân 下hạ 正chánh 明minh 開khai 部bộ 。 謂vị 一nhất 頓đốn 三tam 漸tiệm 皆giai 權quyền 。 法pháp 華hoa 不bất 務vụ 速tốc 說thuyết 。 故cố 非phi 頓đốn 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 故cố 非phi 漸tiệm 。 此thử 即tức 是thị 實thật 也dã 。 又hựu 三tam 下hạ 。 明minh 開khai 部bộ 中trung 之chi 教giáo 。 謂vị 藏tạng 通thông 別biệt 既ký 權quyền 。 故cố 當đương 開khai 之chi 廢phế 之chi 會hội 之chi 。 圓viên 教giáo 既ký 實thật 。 亦diệc 當đương 顯hiển 之chi 立lập 之chi 。 以dĩ 歸quy 於ư 一nhất 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 引dẫn 統thống 紀kỷ 載tái 集tập 解giải 曰viết 。 四tứ 時thời 三tam 教giáo 。 咸hàm 為vi 所sở 開khai 。 不bất 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 聾lung 啞á 。 故cố 非phi 頓đốn 。 不bất 同đồng 三tam 時thời 次thứ 第đệ 。 故cố 非phi 漸tiệm 。 今kim 經kinh 開khai 顯hiển 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 故cố 曰viết 會hội 入nhập 非phi 頓đốn 非phi 漸tiệm 。

【# □# 註chú 】# 開khai 者giả 。 發phát 也dã 。 拓thác 也dã 。 昔tích 不bất 言ngôn 三tam 是thị 方phương 便tiện 。 故cố 方phương 便tiện 門môn 閉bế 。 今kim 言ngôn 三tam 是thị 方phương 便tiện 。 故cố 方phương 便tiện 門môn 開khai 。 廢phế 者giả 。 捨xả 之chi 別biệt 名danh 。 開khai 已dĩ 俱câu 實thật 。 無vô 權quyền 可khả 論luận 。 義nghĩa 當đương 於ư 廢phế 。 約ước 法pháp 。 乃nãi 開khai 時thời 即tức 廢phế 。 約ước 喻dụ 。 必tất 義nghĩa 須tu 先tiên 開khai 。 若nhược 約ước 理lý 者giả 。 開khai 廢phế 俱câu 時thời 。 開khai 時thời 已dĩ 廢phế 故cố 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 開khai 廢phế 。

【# ■# 備bị 】# 昔tích 權quyền 隱ẩn 實thật 故cố 閉bế 。 今kim 於ư 權quyền 見kiến 實thật 。 知tri 是thị 如Như 來Lai 。 方phương 便tiện 之chi 力lực 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 方phương 便tiện 門môn 開khai 也dã 。 廢phế 則tắc 權quyền 即tức 是thị 實thật 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 行hành 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 無vô 權quyền 可khả 論luận 也dã 。 然nhiên 約ước 佛Phật 化hóa 法pháp 。 既ký 開khai 於ư 實thật 。 即tức 座tòa 於ư 權quyền 。 約ước 喻dụ 。 則tắc 華hoa 開khai 蓮liên 現hiện 。 義nghĩa 須tu 先tiên 開khai 。 若nhược 約ước 實thật 理lý 。 理lý 絕tuyệt 先tiên 後hậu 。 即tức 開khai 即tức 廢phế 也dã 。

【# □# 註chú 】# 或hoặc 謂vị 。 今kim 文văn 開khai 廢phế 會hội 三tam 。 準chuẩn 彼bỉ 玄huyền 籤# 第đệ 一nhất 。 對đối 於ư 四tứ 一nhất 。 義nghĩa 雖tuy 無vô 妨phương 。 但đãn 在tại 彼bỉ 不bất 對đối 。 其kỳ 文văn 則tắc 重trọng/trùng 。 在tại 今kim 但đãn 作tác 結kết 上thượng 開khai 部bộ 。 義nghĩa 似tự 稍sảo 允duẫn 。 蓋cái 法pháp 華hoa 部bộ 開khai 廢phế 會hội 三tam 。 法pháp 應ưng 爾nhĩ 也dã 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 總tổng 開khai 會hội 廢phế 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 揀giản 異dị 解giải 玄huyền 籤# 對đối 四tứ 一nhất 者giả 。 玄huyền 序tự 曰viết 。 蕩đãng 化hóa 城thành 之chi 執chấp 教giáo 。 廢phế 草thảo 庵am 之chi 滯trệ 情tình 。 籤# 判phán 是thị 教giáo 。 開khai 方phương 便tiện 之chi 權quyền 門môn 。 示thị 真chân 實thật 之chi 妙diệu 理lý 。 籤# 判phán 是thị 理lý 。 會hội 眾chúng 善thiện 之chi 小tiểu 行hành 。 歸quy 廣quảng 大đại 之chi 一Nhất 乘Thừa 。 籤# 判phán 是thị 行hành 。 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 皆giai 與dữ 記ký 莂biệt 。 籤# 判phán 是thị 人nhân 。 蓋cái 以dĩ 廢phế 會hội 等đẳng 三tam 。 合hợp 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 而nhi 對đối 四tứ 一nhất 。 然nhiên 在tại 彼bỉ 不bất 對đối 。 文văn 似tự 重trùng 說thuyết 。 今kim 文văn 無vô 須tu 對đối 於ư 四tứ 一nhất 。 但đãn 作tác 結kết 上thượng 開khai 部bộ 。 義nghĩa 允duẫn 常thường 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 下hạ 曰viết 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 。 總tổng 開khai 廢phế 會hội 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 。 令linh 成thành 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 。 故cố 作tác 結kết 上thượng 義nghĩa 為vi 當đương 。

【# □# 註chú 】# 舊cựu 於ư 開khai 權quyền 。 有hữu 同đồng 體thể 異dị 體thể 之chi 辨biện 。 然nhiên 約ước 所sở 開khai 法pháp 體thể 。 及cập 能năng 開khai 之chi 妙diệu 。 佛Phật 意ý 邊biên 論luận 。 皆giai 同đồng 體thể 也dã 。 但đãn 所sở 開khai 機cơ 情tình 。 在tại 昔tích 執chấp 之chi 為vi 異dị 。 故cố 不bất 得đắc 不bất 開khai 。 如như 釋thích 籤# 云vân 。 法pháp 本bổn 自tự 妙diệu 。 麤thô 由do 物vật 情tình 。 但đãn 開khai 其kỳ 情tình 。 理lý 自tự 復phục 本bổn 。 又hựu 玄huyền 文văn 云vân 。 開khai 昔tích 之chi 異dị 。 顯hiển 今kim 之chi 同đồng 。 故cố 開khai 機cơ 情tình 。 的đích 開khai 異dị 體thể 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 辨biện 同đồng 體thể 異dị 體thể 。 如như 釋thích 籤# 云vân 。 有hữu 謂vị 圓viên 與dữ 三tam 教giáo 。 彼bỉ 此thử 歷lịch 別biệt 。 言ngôn 開khai 權quyền 者giả 。 開khai 此thử 三tam 教giáo 之chi 異dị 體thể 也dã 。 若nhược 今kim 圓viên 與dữ 昔tích 圓viên 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 是thị 同đồng 體thể 者giả 。 則tắc 不bất 須tu 開khai 。 此thử 約ước 教giáo 別biệt 與dữ 之chi 意ý 也dã 。 有hữu 謂vị 不bất 但đãn 開khai 異dị 體thể 。 亦diệc 開khai 同đồng 體thể 。 此thử 約ước 部bộ 通thông 奪đoạt 之chi 意ý 也dã 。 然nhiên 今kim 論luận 所sở 開khai 法pháp 體thể 者giả 。 即tức 前tiền 四tứ 味vị 所sở 談đàm 藏tạng 通thông 別biệt 之chi 法pháp 也dã 。 能năng 開khai 之chi 妙diệu 者giả 。 即tức 今kim 法pháp 華hoa 純thuần 圓viên 之chi 妙diệu 法Pháp 也dã 。 然nhiên 佛Phật 意ý 邊biên 皆giai 同đồng 體thể 者giả 。 經kinh 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 。 是thị 法Pháp 皆giai 為vì 。 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 故cố 同đồng 體thể 也dã 。 但đãn 所sở 開khai 機cơ 情tình 。 執chấp 為vi 異dị 者giả 。 如như 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 往vãng 昔tích 。 說thuyết 法Pháp 既ký 久cửu 。 我ngã 時thời 在tại 座tòa 。 身thân 體thể 疲bì 懈giải 。 但đãn 念niệm 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc 。 此thử 執chấp 異dị 之chi 情tình 。 須tu 開khai 也dã 。 下hạ 引dẫn 釋thích 籤# 玄huyền 文văn 。 證chứng 機cơ 情tình 邊biên 論luận 的đích 開khai 異dị 體thể 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa 集tập 法Pháp 寶bảo 眾chúng 名danh 章chương 中trung 。 有hữu 同đồng 異dị 體thể 辨biện 。

△# 二nhị 權quyền 實thật 名danh 通thông 。

言ngôn 權quyền 實thật 者giả 。 名danh 通thông 今kim 昔tích 。 義nghĩa 意ý 不bất 同đồng 。

【# □# 註chú 】# 權quyền 。 謂vị 權quyền 謀mưu 。 暫tạm 用dụng 還hoàn 廢phế 。 實thật 。 謂vị 實thật 錄lục 。 究cứu 竟cánh 指chỉ 歸quy 。 昔tích 有hữu 偏thiên 圓viên 自tự 他tha 權quyền 實thật 等đẳng 義nghĩa 。 今kim 有hữu 為vi 實thật 施thí 權quyền 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 等đẳng 義nghĩa 。 義nghĩa 不bất 同đồng 也dã 。 在tại 昔tích 權quyền 實thật 各các 趣thú 。 在tại 今kim 權quyền 皆giai 趣thú 實thật 。 意ý 不bất 同đồng 也dã 。 妙diệu 樂lạc 十thập (# 三tam 十thập 三tam )# 云vân 。 權quyền 實thật 之chi 語ngữ 。 非phi 獨độc 今kim 經kinh 。 相tương/tướng 即tức 之chi 言ngôn 。 出xuất 自tự 於ư 此thử (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 今kim 昔tích 權quyền 實thật 義nghĩa 意ý 不bất 同đồng 。 如như 志chí 師sư 云vân 。 前tiền 之chi 三tam 教giáo 。 權quyền 實thật 不bất 即tức 。 大đại 小tiểu 相tương/tướng 隔cách 。 法pháp 華hoa 權quyền 實thật 不bất 二nhị 。 權quyền 即tức 是thị 實thật 。 實thật 即tức 是thị 權quyền 。 此thử 義nghĩa 不bất 同đồng 。 昔tích 經kinh 權quyền 實thật 。 隨tùy 順thuận 機cơ 宜nghi 。 悉tất 檀đàn 逗đậu 會hội 而nhi 已dĩ 。 今kim 經kinh 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 意ý 在tại 於ư 實thật 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 意ý 在tại 於ư 權quyền 此thử 意ý 不bất 同đồng 也dã 。 妙diệu 樂lạc 云vân 。 諸chư 經kinh 說thuyết 權quyền 智trí 者giả 。 權quyền 不bất 即tức 實thật 。 致trí 令linh 教giáo 法pháp 皆giai 非phi 自tự 在tại 。 諸chư 機cơ 不bất 融dung 。 故cố 教giáo 主chủ 別biệt 爾nhĩ 。 諸chư 經kinh 明minh 實thật 智trí 者giả 。 是thị 權quyền 外ngoại 實thật 。 故cố 破phá 疑nghi 不bất 遍biến 。 不bất 及cập 此thử 經Kinh 說thuyết 施thí 權quyền 意ý 。 已dĩ 破phá 諸chư 惑hoặc 。 故cố 言ngôn 即tức 實thật 而nhi 權quyền 。 況huống 復phục 今kim 經kinh 。 本bổn 為vi 顯hiển 實thật 。 有hữu 疑nghi 皆giai 斷đoạn 。 故cố 曰viết 即tức 權quyền 而nhi 實thật 。 所sở 以dĩ 權quyền 實thật 。 非phi 獨độc 今kim 經kinh 。 相tương/tướng 即tức 。 出xuất 自tự 於ư 此thử 。

【# ■# 備bị 】# 偏thiên 圓viên 自tự 他tha 。 謂vị 偏thiên 圓viên 相tương/tướng 隔cách 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

△# 二nhị 列liệt 昔tích 權quyền 實thật 二nhị 。 初sơ 總tổng 指chỉ 頓đốn 漸tiệm 隔cách 異dị 。

謂vị 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 。 權quyền 實thật 不bất 同đồng 。 大đại 小tiểu 相tương/tướng 隔cách 。

【# □# 註chú 】# 此thử 下hạ 釋thích 出xuất 今kim 易dị 權quyền 實thật 。 義nghĩa 意ý 不bất 同đồng 。 文văn 初sơ 約ước 部bộ 通thông 開khai 。 故cố 以dĩ 頓đốn 漸tiệm 為vi 權quyền 。 法pháp 華hoa 為vi 實thật 。 此thử 揀giản 昔tích 日nhật 部bộ 中trung 之chi 教giáo 。 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 。 然nhiên 在tại 昔tích 實thật 妙diệu 權quyền 麤thô 。 在tại 今kim 開khai 麤thô 即tức 妙diệu 。 方phương 顯hiển 義nghĩa 意ý 不bất 同đồng 也dã 。 今kim 且thả 先tiên 明minh 昔tích 之chi 權quyền 實thật 。 故cố 曰viết 謂vị 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 。 權quyền 實thật 不bất 同đồng 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 文văn 初sơ 約ước 部bộ 。 故cố 法pháp 華hoa 非phi 頓đốn 非phi 漸tiệm 。 名danh 一nhất 實thật 。 前tiền 四tứ 時thời 頓đốn 漸tiệm 部bộ 帙# 。 通thông 名danh 為vi 權quyền 。 此thử 則tắc 揀giản 昔tích 部bộ 中trung 之chi 教giáo 。 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 實thật 兼kiêm 一nhất 權quyền 等đẳng 。 然nhiên 昔tích 教giáo 權quyền 實thật 麤thô 妙diệu 。 兩lưỡng 分phần/phân 不bất 同đồng 。 今kim 經kinh 。 麤thô 即tức 是thị 妙diệu 也dã 。 今kim 且thả 下hạ 。 先tiên 明minh 昔tích 之chi 權quyền 實thật 。 為vi 下hạ 開khai 顯hiển 之chi 本bổn 。

【# □# 註chú 】# 權quyền 實thật 約ước 偏thiên 圓viên 。 大đại 小tiểu 約ước 半bán 滿mãn 。 亦diệc 可khả 權quyền 實thật 約ước 法pháp 。 大đại 小tiểu 約ước 人nhân 。 在tại 昔tích 之chi 時thời 。 皆giai 有hữu 此thử 義nghĩa 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 權quyền 實thật 大đại 小tiểu 之chi 義nghĩa 。 而nhi 有hữu 二nhị 對đối 也dã 。 一nhất 理lý 喻dụ 一nhất 對đối 。 謂vị 偏thiên 小tiểu 之chi 理lý 為vi 權quyền 。 圓viên 滿mãn 之chi 理lý 為vi 實thật 。 半bán 字tự 喻dụ 小tiểu 。 滿mãn 字tự 喻dụ 大đại 。 二nhị 人nhân 法pháp 一nhất 對đối 。 謂vị 三tam 乘thừa 教giáo 法pháp 為vi 權quyền 。 一Nhất 乘Thừa 教giáo 法pháp 為vi 實thật 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 為vi 大đại 人nhân 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 為vi 少thiểu 人nhân 。 又hựu 輔phụ 行hành 釋thích 大đại 小tiểu 半bán 滿mãn 言ngôn 。 先tiên 須tu 分phân 別biệt 通thông 途đồ 言ngôn 之chi 。 謂vị 大đại 小tiểu 者giả 。 或hoặc 指chỉ 衍diễn 中trung 三tam 教giáo 因nhân 人nhân 。 或hoặc 指chỉ 藏tạng 教giáo 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 。 大đại 中trung 大đại 者giả 。 或hoặc 指chỉ 三tam 教giáo 果quả 頭đầu 人nhân 。 或hoặc 指chỉ 圓viên 教giáo 因nhân 位vị 人nhân 。 或hoặc 唯duy 指chỉ 圓viên 極cực 果quả 人nhân 。 小tiểu 中trung 大đại 者giả 。 或hoặc 指chỉ 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 人nhân 。 或hoặc 唯duy 指chỉ 於ư 佛Phật 果Quả 人nhân 。 大đại 小tiểu 既ký 然nhiên 。 半bán 滿mãn 亦diệc 爾nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 文văn 意ý 正chánh 明minh 昔tích 部bộ 權quyền 實thật 。 而nhi 復phục 明minh 大đại 小tiểu 者giả 。 須tu 知tri 權quyền 通thông 偏thiên 教giáo 。 而nhi 未vị 的đích 顯hiển 權quyền 中trung 三tam 藏tạng 小tiểu 機cơ 。 歷lịch 前tiền 四tứ 時thời 。 與dữ 大đại 相tương/tướng 隔cách 。 直trực 至chí 法pháp 華hoa 。 方phương 得đắc 入nhập 圓viên 。 故cố 論luận 權quyền 實thật 。 復phục 明minh 大đại 小tiểu 。 雖tuy 明minh 大đại 小tiểu 。 不bất 出xuất 權quyền 實thật 。 如như 下hạ (# 文văn )# 云vân 。 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 。 蓋cái 指chỉ 此thử 小tiểu 機cơ 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 復phục 明minh 大đại 小tiểu 之chi 意ý 。 初sơ 二nhị 句cú 。 推thôi 意ý 牒điệp 文văn 。 須tu 知tri 下hạ 。 勸khuyến 辭từ 。 權quyền 通thông 偏thiên 教giáo 者giả 。 謂vị 通thông 其kỳ 藏tạng 通thông 別biệt 之chi 三tam 教giáo 。 既ký 是thị 如Như 來Lai 權quyền 巧xảo 垂thùy 示thị 。 故cố 可khả 稱xưng 偏thiên 也dã 。 權quyền 中trung 三tam 藏tạng 小tiểu 機cơ 者giả 。 的đích 指chỉ 歷lịch 前tiền 四tứ 時thời 之chi 鈍độn 根căn 也dã 。 法pháp 華hoa 入nhập 圓viên 者giả 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

今kim 日nhật 乃nãi 知tri 。 真chân 是thị 佛Phật 子tử 。 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 言ngôn 。 我ngã 今kim 乃nãi 知tri 。 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 也dã 。 故cố 於ư 權quyền 實thật 之chi 外ngoại 復phục 明minh 大đại 小tiểu 。 則tắc 義nghĩa 方phương 周chu 足túc 矣hĩ 。

△# 二nhị 別biệt 列liệt 昔tích 日nhật 麤thô 妙diệu 二nhị 。 初sơ 明minh 頓đốn 部bộ 二nhị 。 初sơ 隔cách 異dị 非phi 本bổn 懷hoài 。

如như 華hoa 嚴nghiêm 時thời 。 一nhất 權quyền 一nhất 實thật (# 圓viên 實thật 別biệt 權quyền )# 各các 不bất 相tương 即tức 。 大đại 不bất 納nạp 小tiểu 。 故cố 小tiểu 雖tuy 在tại 座tòa 。 如như 聾lung 若nhược 啞á 。 是thị 故cố 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 。 雖tuy 廣Quảng 大Đại 圓Viên 滿Mãn 。 攝nhiếp 機cơ 不bất 盡tận 。 不bất 暢sướng 如Như 來Lai 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 。

【# □# 註chú 】# 一nhất 權quyền 一nhất 實thật 。 釋thích 權quyền 實thật 不bất 同đồng 。 大đại 不bất 納nạp 小tiểu 。 釋thích 大đại 小tiểu 相tương/tướng 隔cách 。 今kim 此thử 正chánh 當đương 大đại 隔cách 於ư 小tiểu 。 故cố 小tiểu 雖tuy 在tại 座tòa 。 如như 聾lung 若nhược 啞á 。 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 一nhất )# 云vân 。 華hoa 嚴nghiêm 。 大đại 機cơ 尚thượng 隔cách 於ư 別biệt 。 小tiểu 機cơ 被bị 隱ẩn 。 一nhất 向hướng 不bất 聞văn 。 是thị 故cố 但đãn 立lập 頓đốn 大đại 之chi 名danh 。 不bất 立lập 一Nhất 乘Thừa 獨độc 妙diệu 之chi 稱xưng 。 非phi 佛Phật 本bổn 懷hoài 。 良lương 由do 於ư 此thử 。 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 大đại 。 尚thượng 非phi 本bổn 懷hoài 。 況huống 復phục 鹿lộc 苑uyển 。 故cố 三tam 藏tạng 教giáo 首thủ 。 及cập 以dĩ 部bộ 內nội 麤thô 尚thượng 未vị 周chu 。 故cố 妙diệu 號hiệu 都đô 絕tuyệt 。 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 。 比tỉ 說thuyết 可khả 知tri (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 大đại 之chi 教giáo 。 若nhược 對đối 法pháp 華hoa 尚thượng 隔cách 於ư 別biệt 。 又hựu 以dĩ 小tiểu 不bất 聞văn 大đại 。 不bất 立lập 一Nhất 乘Thừa 獨độc 妙diệu 之chi 稱xưng 。 故cố 不bất 暢sướng 佛Phật 本bổn 懷hoài 也dã 。 三tam 藏tạng 為vi 首thủ 者giả 。 三tam 藏tạng 為vi 四tứ 教giáo 首thủ 。 乃nãi 淺thiển 中trung 之chi 淺thiển 。 豈khởi 可khả 稱xưng 妙diệu 。 及cập 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 會hội 上thượng 。 部bộ 內nội 所sở 詮thuyên 即tức 通thông 之chi 麤thô 。 尚thượng 且thả 未vị 周chu 。 況huống 圓viên 教giáo 之chi 妙diệu 。 故cố 妙diệu 號hiệu 都đô 絕tuyệt 。 都đô 絕tuyệt 者giả 對đối 不bất 絕tuyệt 而nhi 言ngôn 。 以dĩ 乳nhũ 。 及cập 二nhị 酥tô 。 若nhược 約ước 部bộ 通thông 奪đoạt 。 則tắc 非phi 本bổn 懷hoài 。 如như 約ước 教giáo 別biệt 與dữ 。 亦diệc 容dung 有hữu 妙diệu 。 故cố 未vị 都đô 絕tuyệt 也dã 。

△# 二nhị 麤thô 法pháp 須tu 開khai 顯hiển 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 初sơ 頓đốn 部bộ 有hữu 一nhất 麤thô (# 別biệt 教giáo )# 一nhất 妙diệu (# 圓viên 教giáo )# 一nhất 妙diệu 。 則tắc 與dữ 法pháp 華hoa 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 若nhược 是thị 一nhất 麤thô 須tu 待đãi 法pháp 華hoa 開khai 會hội 廢phế 了liễu 。 方phương 始thỉ 稱xưng 妙diệu 。

【# □# 註chú 】# 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 徵trưng 起khởi 釋thích 出xuất 不bất 暢sướng 本bổn 懷hoài 之chi 意ý 。 皆giai 由do 在tại 昔tích 不bất 能năng 開khai 麤thô 顯hiển 妙diệu 。 故cố 此thử 以dĩ 下hạ 歷lịch 部bộ 揀giản 教giáo 。 明minh 判phán 明minh 開khai 。

記ký 此thử 徵trưng 釋thích 意ý 。 謂vị 初sơ 頓đốn 部bộ 等đẳng 文văn 明minh 判phán 。 須tu 待đãi 法pháp 華hoa 等đẳng 文văn 明minh 開khai 。

【# □# 註chú 】# 初sơ 頓đốn 部bộ 等đẳng 。 於ư 此thử 別biệt 明minh 頓đốn 中trung 麤thô 教giáo 。 須tu 待đãi 開khai 會hội 者giả 。 以dĩ 時thời 人nhân 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 勝thắng 故cố 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 判phán 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 麤thô 。

時thời 人nhân 。 指chỉ 宏hoành 賢hiền 首thủ 宗tông 法Pháp 師sư 。 華hoa 嚴nghiêm 鈔sao 云vân 。 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 嘆thán 身thân 子tử 三tam 請thỉnh 。 云vân 餘dư 經kinh 無vô 此thử 殷ân 勤cần 之chi 請thỉnh 。 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 解Giải 脫Thoát 月Nguyệt 菩Bồ 薩Tát 。 請thỉnh 金kim 剛cang 藏tạng 。 可khả 為vi 連liên 類loại 。 而nhi 彼bỉ 因nhân 人nhân 。 請thỉnh 於ư 因nhân 法pháp 。 此thử 請thỉnh 佛Phật 慧tuệ 。 故cố 亦diệc 不bất 同đồng 。 今kim 番phiên 法pháp 華hoa 。 劣liệt 於ư 華hoa 嚴nghiêm 。 謂vị 彼bỉ 是thị 一nhất 家gia 請thỉnh 。 此thử 是thị 三tam 家gia 請thỉnh 。 彼bỉ 是thị 聲Thanh 聞Văn 請thỉnh 。 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 請thỉnh 。 彼bỉ 唯duy 三tam 請thỉnh 。 此thử 有hữu 五ngũ 請thỉnh 。 彼bỉ 唯duy 因nhân 人nhân 請thỉnh 。 此thử 有hữu 佛Phật 請thỉnh 。 便tiện 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 勝thắng 於ư 法pháp 華hoa 。 故cố 釋thích 籤# 云vân 。 自tự 古cổ 弘hoằng 經kinh 諸chư 師sư 不bất 曉hiểu 佛Phật 意ý 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 事sự 廣quảng 文văn 長trường/trưởng 。 菩Bồ 薩Tát 致trí 請thỉnh 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 加gia 勝thắng 法Pháp 華hoa 。 近cận 代đại 已dĩ 來lai 讀đọc 山sơn 門môn 教giáo 者giả 。 仍nhưng 有hữu 此thử 說thuyết 。 人nhân 師sư 但đãn 以dĩ 請thỉnh 主chủ 勝thắng 劣liệt 相tướng 形hình 。 不bất 曰viết 法pháp 華hoa 觀quán 智trí 勝thắng 此thử 。 而nhi 近cận 代đại 匠tượng 者giả 。 以dĩ 教giáo 體thể 謂vị 勝thắng 法Pháp 華hoa 。 豈khởi 非phi 悞ngộ 耶da 。 是thị 故cố 今kim 文văn 判phán 後hậu 。 遂toại 開khai 其kỳ 一nhất 麤thô 。 以dĩ 顯hiển 法pháp 華hoa 獨độc 妙diệu 絕tuyệt 圓viên 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 指chỉ 古cổ 師sư 華hoa 嚴nghiêm 鈔sao 。 非phi 清thanh 涼lương 師sư 之chi 疏sớ/sơ 鈔sao 也dã 。 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 此thử 是thị 觀quán 師sư 破phá 的đích 之chi 論luận 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 佛Phật 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 一nhất 不bất 攝nhiếp 小tiểu 機cơ 。 二nhị 不bất 開khai 權quyền 。 三tam 不bất 發phát 迹tích 。 故cố 未vị 暢sướng 本bổn 懷hoài 。 清thanh 涼lương 從tùng 荊kinh 溪khê 習tập 學học 。 故cố 解giải 華hoa 嚴nghiêm 時thời 。 全toàn 將tương 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 圓viên 意ý 會hội 入nhập 。 如như 玄huyền 談đàm 以dĩ 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 為vi 初sơ 。 即tức 言ngôn 如Như 來Lai 為vi 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 釋thích 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 初sơ 。 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 即tức 將tương 法pháp 華hoa 久cửu 成thành 之chi 意ý 點điểm 入nhập 。 處xứ 處xứ 將tương 開khai 顯hiển 圓viên 會hội 入nhập 。 始thỉ 末mạt 皆giai 然nhiên 假giả 若nhược 法pháp 華hoa 不bất 來lai 此thử 土thổ/độ 。 則tắc 釋thích 此thử 經Kinh 者giả 。 全toàn 昧muội 開khai 顯hiển 。 何hà 能năng 轉chuyển 麤thô 成thành 妙diệu 乎hồ 。 私tư 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 文văn 。 亦diệc 微vi 逗đậu 一nhất 二nhị 語ngữ 發phát 迹tích 。 但đãn 不bất 若nhược 法pháp 華hoa 明minh 顯hiển 全toàn 彰chương 。 故cố 荊kinh 溪khê 判phán 為vi 未vị 發phát 迹tích 也dã 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 既ký 知tri 開khai 顯hiển 。 疏sớ/sơ 華hoa 嚴nghiêm 理lý 合hợp 如như 斯tư 。 來lai 哲triết 但đãn 當đương 以dĩ 精tinh 研nghiên 教giáo 觀quán 為vi 務vụ 也dã 。

△# 二nhị 判phán 三tam 漸tiệm 。

次thứ 鹿lộc 苑uyển 。 但đãn 麤thô 無vô 妙diệu (# 藏tạng 教giáo )# 次thứ 方Phương 等Đẳng 。 三tam 麤thô (# 通thông 藏tạng 別biệt )# 一nhất 妙diệu (# 圓viên 教giáo )# 次thứ 般Bát 若Nhã 。 二nhị 麤thô 。 (# 通thông 別biệt )# 一nhất 妙diệu 。 (# 圓viên 教giáo )# 。

【# □# 註chú 】# 此thử 約ước 相tương 待đãi 判phán 前tiền 部bộ 中trung 麤thô 妙diệu 也dã 。

此thử 斷đoạn 文văn 判phán 前tiền 三tam 漸tiệm 可khả 知tri 。

△# 三tam 今kim 經kinh 獨độc 妙diệu 二nhị 。 初sơ 開khai 昔tích 部bộ 二nhị 。 初sơ 開khai 偏thiên 麤thô 成thành 妙diệu 。

來lai 至chí 法pháp 華hoa 會hội 上thượng 。 總tổng 開khai 會hội 廢phế 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 令linh 成thành 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 。

【# □# 註chú 】# 此thử 開khai 前tiền 四tứ 味vị 重trọng/trùng 中trung 三tam 教giáo 之chi 麤thô 。 成thành 今kim 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 也dã 。 且thả 昔tích 部bộ 中trung 三tam 教giáo 權quyền 人nhân 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 。 一nhất 向hướng 須tu 開khai 。 若nhược 三tam 教giáo 權quyền 果quả 。 本bổn 是thị 圓viên 果quả 。 豈khởi 可khả 更cánh 開khai 令linh 成thành 圓viên 佛Phật 。 若nhược 對đối 機cơ 之chi 權quyền 。 亦diệc 不bất 妨phương 論luận 開khai 。 如như 云vân 開khai 丈trượng 六lục 垢cấu 衣y 等đẳng 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 初sơ 一nhất 行hành 。 明minh 開khai 麤thô 教giáo 成thành 妙diệu 。 統thống 紀kỷ 云vân 。 開khai 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 。 會hội 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 。 廢phế 前tiền 四tứ 味vị 麤thô 。 故cố 冠quan 一nhất 總tổng 字tự 。 曰viết 開khai 會hội 廢phế 也dã 。 前tiền 四tứ 時thời 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 人nhân 教giáo 理lý 行hành 。 差sai 別biệt 之chi 麤thô 。 至chí 今kim 法pháp 華hoa 。 咸hàm 皆giai 微vi 妙diệu 。 故cố 云vân 成thành 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 也dã 。 且thả 昔tích 部bộ 中trung 下hạ 。 明minh 開khai 麤thô 人nhân 成thành 妙diệu 。 言ngôn 三tam 教giáo 權quyền 人nhân 。 一nhất 向hướng 須tu 開khai 者giả 。 以dĩ 其kỳ 所sở 稟bẩm 麤thô 教giáo 既ký 開khai 。 故cố 其kỳ 能năng 稟bẩm 麤thô 人nhân 亦diệc 當đương 開khai 也dã 。 蓋cái 由do 依y 麤thô 教giáo 修tu 行hành 。 作tác 能năng 造tạo 至chí 三tam 百bách 四tứ 百bách 由do 旬tuần 而nhi 已dĩ 。 終chung 未vị 能năng 至chí 寶bảo 所sở 故cố 。 所sở 以dĩ 一nhất 向hướng 須tu 開khai 也dã 。 三tam 教giáo 權quyền 果quả 不bất 開khai 者giả 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 何hà 處xứ 別biệt 有hữu 四tứ 教giáo 主chủ 。 各các 各các 身thân 各các 各các 口khẩu 說thuyết 也dã 。 當đương 知tri 只chỉ 隱ẩn 其kỳ 無vô 量lượng 。 莊trang 嚴nghiêm 之chi 身thân 。 現hiện 為vi 文văn 六lục 身thân 耳nhĩ 。 若nhược 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 即tức 向hướng 身thân 是thị 圓viên 常thường 身thân 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 對đối 機cơ 之chi 權quyền 論luận 開khai 。 如như 云vân 開khai 垢cấu 衣y 等đẳng 者giả 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 體thể 化hóa 他tha 之chi 權quyền 實thật 。 即tức 自tự 行hành 之chi 權quyền 實thật 。 如như 垢cấu 衣y 內nội 身thân 。 實thật 是thị 長trưởng 者giả 。 體thể 自tự 行hành 化hóa 他tha 之chi 權quyền 實thật 。 即tức 自tự 行hành 之chi 論luận 。 如như 一nhất 切thiết 治trị 生sanh 產sản 業nghiệp 。 皆giai 與dữ 實thật 相tướng 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 況huống 自tự 行hành 之chi 實thật 而nhi 非phi 實thật 耶da 。

△# 二nhị 開khai 昔tích 圓viên 成thành 妙diệu 二nhị 。 初sơ 本bổn 融dung 故cố 妙diệu 。

諸chư 味vị 圓viên 教giáo 更cánh 不bất 須tu 開khai 。 本bổn 自tự 圓viên 融dung 。 不bất 待đãi 開khai 也dã 。

【# □# 註chú 】# 且thả 昔tích 部bộ 中trung 。 三tam 教giáo 既ký 開khai 。 昔tích 部bộ 中trung 圓viên 。 還hoàn 須tu 開khai 否phủ/bĩ 。 故cố 下hạ 即tức 云vân 諸chư 味vị 圓viên 等đẳng 也dã 。 以dĩ 今kim 圓viên 昔tích 圓viên 。 二nhị 圓viên 不bất 別biệt 。 此thử 約ước 教giáo 別biệt 與dữ 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 此thử 明minh 昔tích 圓viên 本bổn 妙diệu 。 初sơ 一nhất 行hành 。 舉cử 偏thiên 問vấn 圓viên 。 次thứ 故cố 下hạ 。 答đáp 。 末mạt 三tam 句cú 。 斷đoạn 釋thích 昔tích 圓viên 本bổn 妙diệu 不bất 開khai 。 統thống 紀kỷ 云vân 。 在tại 昔tích 圓viên 頓đốn 不bất 須tu 更cánh 開khai 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 大đại 集tập 。 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 融dung 通thông 。 淨tịnh 名danh 。 不bất 思tư 議nghị 毛mao 孔khổng 含hàm 納nạp 。 思tư 益ích 網võng 明minh 。 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 般Bát 若Nhã 。 諸chư 法pháp 混hỗn 同đồng 無vô 二nhị 。 此thử 等đẳng 圓viên 理lý 。 與dữ 法pháp 華hoa 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 豈khởi 可khả 更cánh 開khai 耶da 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 妙diệu 樂lạc 云vân 。 圓viên 人nhân 初sơ 心tâm 。 須tu 聞văn 開khai 顯hiển 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 蓋cái 昔tích 圓viên 人nhân 。 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 向hướng 。 名danh 字tự 初sơ 心tâm 。 謂vị 圓viên 隔cách 偏thiên 。 聞văn 佛Phật 開khai 權quyền 。 隔cách 偏thiên 情tình 泯mẫn 。 非phi 開khai 圓viên 體thể 也dã 。 若nhược 觀quán 行hành 去khứ 已dĩ 入nhập 實thật 者giả 。 但đãn 論luận 增tăng 進tiến 。 如như 經kinh 揀giản 眾chúng 云vân 。 除trừ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 信tín 力lực 堅kiên 固cố 者giả 。 是thị 也dã (# 信tín 力lực 五ngũ 品phẩm 堅kiên 固cố 十thập 信tín )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 圓viên 人nhân 初sơ 心tâm 須tu 聞văn 開khai 顯hiển 之chi 文văn 。 兩lưỡng 向hướng 。 謂vị 昔tích 圓viên 隔cách 偏thiên 今kim 圓viên 不bất 隔cách 。 故cố 名danh 字tự 即tức 人nhân 。 由do 聞văn 開khai 權quyền 。 隔cách 偏thiên 情tình 泯mẫn 。 如như 經kinh 下hạ 。 引dẫn 證chứng 。 信tín 力lực 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 觀quán 行hành 位vị 。 已dĩ 圓viên 伏phục 五ngũ 住trụ 。 堅kiên 固cố 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 十thập 信tín 位vị 。 已dĩ 破phá 見kiến 思tư 塵trần 沙sa 。 故cố 此thử 但đãn 論luận 增tăng 進tiến 也dã 。

【# □# 註chú 】# 又hựu 妙diệu 樂lạc 云vân 。 今kim 經kinh 是thị 圓viên 。 復phục 須tu 開khai 顯hiển 者giả 。 蓋cái 顯hiển 法pháp 華hoa 中trung 圓viên 。 非phi 但đãn 出xuất 前tiền 四tứ 時thời 。 復phục 須tu 開khai 顯hiển 諸chư 教giáo 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 釋thích 法pháp 華hoa 是thị 圓viên 。 復phục 須tu 開khai 顯hiển 之chi 文văn 。 謂vị 法pháp 華hoa 純thuần 圓viên 獨độc 妙diệu 。 非phi 但đãn 逈huýnh 出xuất 四tứ 時thời 。 又hựu 能năng 開khai 顯hiển 頓đốn 漸tiệm 諸chư 教giáo 。 今kim 成thành 圓viên 妙diệu 。

△# 二nhị 唯duy 今kim 稱xưng 妙diệu 。

但đãn 是thị 部bộ 內nội 兼kiêm 但đãn 對đối 帶đái 。 故cố 不bất 及cập 法pháp 華hoa 。 純thuần 一nhất 無vô 雜tạp 。

【# □# 註chú 】# 正chánh 判phán 昔tích 部bộ 屬thuộc 麤thô 。 除trừ 鹿lộc 苑uyển 外ngoại 。 雖tuy 皆giai 有hữu 圓viên 。 以dĩ 兼kiêm 等đẳng 故cố 。 不bất 得đắc 稱xưng 妙diệu 。 麤thô 人nhân 細tế 人nhân 。 二nhị 俱câu 犯phạm 過quá 。 此thử 約ước 部bộ 通thông 奪đoạt 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 成thành 昔tích 圓viên 部bộ 麤thô 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 兼kiêm 一nhất 麤thô 。 方Phương 等Đẳng 對đối 三tam 麤thô 。 般Bát 若Nhã 帶đái 二nhị 麤thô 。 是thị 故cố 昔tích 圓viên 猶do 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 得đắc 稱xưng 之chi 為vi 妙diệu 。 故cố 其kỳ 麤thô 人nhân 。 有hữu 隔cách 細tế 過quá 。 不bất 及cập 純thuần 圓viên 獨độc 妙diệu 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 補bổ 遺di 曰viết 麤thô 人nhân 細tế 人nhân 。 此thử 句cú 出xuất 大đại 論luận 。 麤thô 人nhân 則tắc 麤thô 罪tội 。 細tế 人nhân 則tắc 細tế 罪tội 。 今kim 借tá 以dĩ 比tỉ 用dụng 。

【# ■# 補bổ 】# 所sở 兼kiêm 之chi 麤thô 固cố 有hữu 過quá 。 即tức 能năng 兼kiêm 之chi 妙diệu 。 不bất 能năng 令linh 麤thô 成thành 妙diệu 。 亦diệc 有hữu 過quá 。

【# □# 註chú 】# 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập )# 云vân 。 始thỉ 自tự 華hoa 嚴nghiêm 。 終chung 至chí 般Bát 若Nhã 。 雖tuy 名danh 不bất 同đồng 。 但đãn 為vi 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 今kim 經kinh 會hội 實thật 。 方phương 曰viết 圓viên 融dung (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 證chứng 釋thích 昔tích 麤thô 今kim 妙diệu 。 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 者giả 。 真Chân 諦Đế 掃tảo 蕩đãng 。 俗tục 諦đế 建kiến 立lập 。 中trung 諦đế 雙song 遮già 非phi 真chân 非phi 俗tục 。 次thứ 第đệ 造tạo 修tu 。 三tam 諦đế 不bất 紊# 。 昔tích 時thời 部bộ 帙# 。 為vi 其kỳ 所sở 麤thô 也dã 。 圓viên 融dung 三tam 諦đế 者giả 。 真chân 俗tục 中trung 三tam 。 同đồng 時thời 相tương/tướng 即tức 。 不bất 前tiền 不bất 後hậu 。 絕tuyệt 思tư 絕tuyệt 議nghị 。 今kim 經kinh 開khai 會hội 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 云vân 方phương 曰viết 圓viên 融dung 。

【# □# 註chú 】# 是thị 故cố 文văn 初sơ 。 約ước 部bộ 通thông 開khai 。 須tu 云vân 開khai 前tiền 頓đốn 漸tiệm 等đẳng 也dã 。

此thử 結kết 申thân 文văn 開khai 權quyền 之chi 意ý 。

△# 二nhị 顯hiển 今kim 部bộ 二nhị 。 初sơ 能năng 開khai 得đắc 名danh 。

獨độc 得đắc 妙diệu 名danh 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。

【# □# 註chú 】# 如như 上thượng 相tương 待đãi 論luận 判phán 。 絕tuyệt 待đãi 論luận 開khai 。 約ước 教giáo 別biệt 與dữ 。 約ước 部bộ 通thông 奪đoạt 。 翻phiên 覆phú 抑ức 揚dương 。 方phương 顯hiển 法pháp 華hoa 出xuất 諸chư 教giáo 上thượng 。 部bộ 圓viên 教giáo 圓viên 。 妙diệu 絕tuyệt 羣quần 經kinh 。 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 。 於ư 此thử 暢sướng 矣hĩ 。 故cố 即tức 引dẫn 經kinh 四tứ 一nhất 為vi 證chứng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 承thừa 上thượng 文văn 頓đốn 部bộ 一nhất 麤thô 一nhất 妙diệu 等đẳng 。 相tương 待đãi 論luận 判phán 也dã 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 總tổng 開khai 成thành 妙diệu 。 絕tuyệt 待đãi 開khai 論luận 也dã 。 別biệt 與dữ 通thông 奪đoạt 。 見kiến 上thượng 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 相tương 待đãi 為vi 翻phiên 。 絕tuyệt 待đãi 為vi 覆phú 。 別biệt 與dữ 為vi 揚dương 。 通thông 奪đoạt 為vi 抑ức 。

△# 二nhị 引dẫn 證chứng 純thuần 一nhất 。

故cố 文văn 云vân 。 十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung 。 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 。 (# 教giáo 一nhất )# 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 (# 行hành 一nhất )# 。 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 為vi 小Tiểu 乘Thừa 。 (# 人nhân 一nhất )# 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 (# 理lý 一nhất )# 。

【# □# 註chú 】# 以dĩ 純thuần 一nhất 故cố 。 獨độc 得đắc 妙diệu 名danh 。 故cố 引dẫn 一nhất 以dĩ 顯hiển 妙diệu 。 蓋cái 一nhất 即tức 妙diệu 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 輔phụ 行hành 言ngôn 。 四tứ 一nhất 名danh 出xuất 光quang 宅trạch 。 今kim 家gia 和hòa 舊cựu 。 亦diệc 作tác 四tứ 一nhất 。 舊cựu 言ngôn 果quả 一nhất 。 今kim 曰viết 理lý 一nhất 。 若nhược 無vô 理lý 印ấn 。 則tắc 同đồng 魔ma 說thuyết 。 舊cựu 言ngôn 因nhân 一nhất 。 今kim 言ngôn 行hạnh 一nhất 。 因nhân 語ngữ 則tắc 單đơn 。 行hành 通thông 因nhân 果quả 。 人nhân 教giáo 二nhị 一nhất 。 與dữ 舊cựu 不bất 殊thù 。

【# □# 註chú 】# 十thập 方phương 佛Phật 土độ 等đẳng 。 據cứ 其kỳ 同đồng 者giả 而nhi 言ngôn 。 亦diệc 約ước 佛Phật 意ý 也dã 。 一Nhất 乘Thừa 法pháp 者giả 。 部bộ 圓viên 教giáo 圓viên 故cố 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 者giả 。 約ước 數số 。 則tắc 無vô 通thông 教giáo 半bán 滿mãn 相tương 對đối 之chi 二nhị 。 無vô 三tam 藏tạng 之chi 三tam 乘thừa 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 即tức 無vô 別biệt 教giáo 。 及cập 圓viên 入nhập 別biệt 也dã 。 約ước 部bộ 。 則tắc 無vô 般Bát 若Nhã 所sở 帶đái 之chi 二nhị 。 無vô 方Phương 等Đẳng 所sở 對đối 之chi 三tam 。 方Phương 等Đẳng 之chi 藏tạng 。 則tắc 攝nhiếp 鹿lộc 苑uyển 。 二nhị 酥tô 之chi 別biệt 。 則tắc 該cai 華hoa 嚴nghiêm 。 唯duy 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 故cố 云vân 教giáo 一nhất 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 教giáo 一nhất 。 十thập 方phương 佛Phật 土độ 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 。 據cứ 其kỳ 同đồng 者giả 而nhi 言ngôn 。 謂vị 虗hư 空không 無vô 邊biên 。 世thế 界giới 諸chư 佛Phật 。 國quốc 土độ 亦diệc 復phục 無vô 邊biên 。 其kỳ 中trung 化hóa 導đạo 。 各các 隨tùy 機cơ 宜nghi 。 或hoặc 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 而nhi 被bị 下hạ 。 或hoặc 以dĩ 三tam 乘thừa 而nhi 應ưng 諸chư 。 今kim 云vân 十thập 方phương 佛Phật 土độ 。 據cứ 其kỳ 同đồng 演diễn 一Nhất 乘Thừa 法pháp 者giả 言ngôn 也dã 。 二nhị 。 約ước 佛Phật 意ý 。 謂vị 諸chư 佛Phật 本bổn 意ý 唯duy 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 佛Phật 道Đạo 。 王vương 於ư 所sở 化hóa 之chi 土thổ/độ 也dã 。 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 約ước 教giáo 。 通thông 教giáo 。 通thông 前tiền 藏tạng 教giáo 之chi 半bán 。 通thông 後hậu 別biệt 圓viên 之chi 滿mãn 。 今kim 經kinh 獨độc 妙diệu 。 絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。 故cố 無vô 半bán 滿mãn 相tương 對đối 之chi 二nhị 也dã 。 今kim 經kinh 但đãn 為vi 教giáo 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 無vô 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 無vô 三tam 藏tạng 之chi 乘thừa 也dã 。 別biệt 教giáo 。 但đãn 為vi 積tích 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 一nhất 類loại 圓viên 機cơ 入nhập 別biệt 。 歷lịch 劫kiếp 修tu 行hành 。 次thứ 第đệ 行hành 布bố 法Pháp 門môn 。 今kim 經kinh 圓viên 修tu 圓viên 證chứng 。 故cố 無vô 別biệt 教giáo 及cập 圓viên 入nhập 別biệt 之chi 餘dư 乘thừa 也dã 。 二nhị 約ước 部bộ 。 今kim 經kinh 非phi 對đối 非phi 帶đái 。 故cố 無vô 方Phương 等Đẳng 所sở 對đối 之chi 三tam 。 般Bát 若Nhã 所sở 帶đái 之chi 二nhị 也dã 。 又hựu 方Phương 等Đẳng 之chi 藏tạng 攝nhiếp 三tam 藏tạng 。 二nhị 酥tô 之chi 別biệt 攝nhiếp 華hoa 嚴nghiêm 。 可khả 解giải 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 據cứ 其kỳ 同đồng 者giả 句cú 。 似tự 更cánh 有hữu 不bất 同đồng 者giả 矣hĩ 。 私tư 謂vị 。 佛Phật 意ý 則tắc 無vô 不bất 同đồng 。 今kim 論luận 機cơ 邊biên 。 集tập 註chú 特đặc 加gia 此thử 語ngữ 。 如như 古cổ 然nhiên 燈đăng 。 尚thượng 不bất 說thuyết 法Pháp 也dã 。 辨biện 訛ngoa 又hựu 曰viết 。 一Nhất 乘Thừa 法pháp 。 應ưng 釋thích 言ngôn 縱túng/tung 有hữu 施thí 權quyền 。 無vô 不bất 顯hiển 實thật 。 故cố 言ngôn 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 耳nhĩ 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 準chuẩn 經kinh 偈kệ 中trung 無vô 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 而nhi 疏sớ/sơ 長trường/trưởng 出xuất 者giả 。 乃nãi 反phản 文văn 。 以dĩ 釋thích 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 句cú 。 補bổ 出xuất 別biệt 教giáo 。 長trường/trưởng 出xuất 應ưng 指chỉ 長trường/trưởng 行hành 。

【# □# 註chú 】# 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 者giả 。 文văn 句cú 五ngũ (# 五ngũ )# 曰viết 五ngũ 乘thừa 是thị 曲khúc 而nhi 非phi 直trực 。 通thông 別biệt 偏thiên 傍bàng 而nhi 非phi 正chánh 。 今kim 皆giai 捨xả 彼bỉ 偏thiên 曲khúc 。 但đãn 說thuyết 正chánh 直trực 一nhất 道đạo 也dã 。 (# 文văn )# 疏sớ/sơ 據cứ 說thuyết 邊biên 屬thuộc 教giáo 一nhất 。 今kim 據cứ 道đạo 名danh 能năng 通thông 。 故cố 屬thuộc 行hành 一nhất 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 行hành 一nhất 。 謂vị 五ngũ 乘thừa 是thị 如Như 來Lai 曲khúc 巧xảo 隨tùy 宜nghi 之chi 說thuyết 。 而nhi 非phi 正chánh 直trực 之chi 談đàm 。 又hựu 令linh 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 離ly 生sanh 死tử 。 而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 是thị 曲khúc 而nhi 非phi 直trực 矣hĩ 。 通thông 別biệt 偏thiên 傍bàng 等đẳng 者giả 。 謂vị 通thông 教giáo 。 旁bàng 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 別biệt 教giáo 。 偏thiên 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 云vân 偏thiên 傍bàng 而nhi 非phi 正chánh 。 今kim 經kinh 捨xả 彼bỉ 通thông 別biệt 之chi 偏thiên 。 五ngũ 乘thừa 之chi 曲khúc 。 但đãn 說thuyết 純thuần 圓viên 。 正chánh 直trực 一nhất 道đạo 。 即tức 無vô 作tác 之chi 妙diệu 行hạnh 也dã 。 或hoặc 謂vị 疏sớ/sơ 釋thích 此thử 文văn 為vi 教giáo 一nhất 。 今kim 何hà 言ngôn 行hạnh 一nhất 。 故cố 云vân 疏sớ/sơ 據cứ 說thuyết 邊biên 屬thuộc 教giáo 一nhất 。 以dĩ 聖thánh 人nhân 言ngôn 說thuyết 名danh 教giáo 故cố 。 今kim 從tùng 道đạo 有hữu 能năng 通thông 義nghĩa 。 故cố 屬thuộc 行hành 一nhất 。 以dĩ 行hành 趨xu 進tiến 。 與dữ 道đạo 能năng 通thông 。 其kỳ 義nghĩa 同đồng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 約ước 佛Phật 意ý 。 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 。 據cứ 昔tích 方phương 便tiện 。 謂vị 教giáo 化hóa 三tam 乘thừa 。 今kim 此thử 同đồng 一nhất 菩Bồ 薩Tát 人nhân 。 故cố 云vân 人nhân 一nhất 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 人nhân 一nhất 。 謂vị 約ước 佛Phật 實thật 意ý 。 雖tuy 復phục 說thuyết 三tam 乘thừa 。 但đãn 為vi 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 據cứ 昔tích 日nhật 以dĩ 權quyền 巧xảo 方phương 便tiện 。 說thuyết 諦đế 緣duyên 度độ 法pháp 。 化hóa 上thượng 中trung 下hạ 人nhân 也dã 。 然nhiên 而nhi 在tại 昔tích 可khả 有hữu 三tam 乘thừa 人nhân 別biệt 。 在tại 今kim 同đồng 一nhất 菩Bồ 薩Tát 因nhân 人nhân 也dã 。

【# □# 註chú 】# 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 者giả 。 十thập 界giới 依y 正chánh 隔cách 歷lịch 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 名danh 世thế 間gian 相tương/tướng 。 以dĩ 即tức 理lý 故cố 。 皆giai 常thường 住trụ 也dã 。 若nhược 乃nãi 情tình 見kiến 。 生sanh 滅diệt 遷thiên 流lưu 。 廓khuếch 爾nhĩ 情tình 忘vong 。 諸chư 相tướng 常thường 住trụ 。 常thường 既ký 即tức 性tánh 。 非phi 常thường 無vô 常thường 。 言ngôn 偏thiên 意ý 圓viên 。 斯tư 之chi 謂vị 矣hĩ 。 學học 者giả 於ư 此thử 。 宜nghi 解giải 會hội 焉yên 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 理lý 一nhất 。 謂vị 若nhược 四tứ 聖thánh 若nhược 六lục 凡phàm 。 若nhược 國quốc 土độ 之chi 依y 。 若nhược 眾chúng 生sanh 之chi 正chánh 。 彼bỉ 彼bỉ 殊thù 形hình 異dị 狀trạng 。 名danh 世thế 間gian 相tương/tướng 。 似tự 即tức 理lý 故cố 。 相tương/tướng 皆giai 常thường 住trụ 。 是thị 則tắc 鳥điểu 鳴minh 花hoa 笑tiếu 。 風phong 動động 塵trần 飛phi 。 法pháp 法pháp 亘tuyên 古cổ 亘tuyên 今kim 。 頭đầu 頭đầu 無vô 遷thiên 無vô 變biến 。 所sở 謂vị 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 性tánh 相tướng 常thường 住trụ 也dã 。 然nhiên 道Đạo 眼nhãn 觀quán 之chi 乃nãi 爾nhĩ 。 若nhược 乃nãi 情tình 見kiến 分phân 別biệt 生sanh 滅diệt 。 則tắc 國quốc 土độ 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 眾chúng 生sanh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 皆giai 由do 妄vọng 惑hoặc 。 故cố 有hữu 遷thiên 流lưu 。 故cố 云vân 一nhất 翳ế 在tại 目mục 。 空không 華hoa 亂loạn 墜trụy 也dã 。 若nhược 能năng 即tức 解giải 。 即tức 行hành 。 返phản 聞văn 自tự 性tánh 。 一nhất 旦đán 廓khuếch 爾nhĩ 情tình 忘vong 。 諸chư 相tướng 常thường 住trụ 者giả 。

【# ■# 備bị 】# 謂vị 根căn 不bất 逐trục 境cảnh 。 境cảnh 不bất 牽khiên 心tâm 。 根căn 塵trần 脫thoát 粘niêm 。 分phân 別biệt 不bất 起khởi 。 旋toàn 轉chuyển 妄vọng 流lưu 。 復phục 歸quy 真chân 性tánh 。 性tánh 既ký 寂tịch 然nhiên 相tương/tướng 亦diệc 常thường 住trụ 。 剎sát 剎sát 塵trần 塵trần 。 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 。 而nhi 於ư 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 中trung 。 無vô 相tướng 即tức 相tương/tướng 。 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 。 非phi 相tướng 非phi 不bất 相tương 。 非phi 住trụ 非phi 不bất 住trụ 。 言ngôn 思tư 路lộ 絕tuyệt 。 遮già 照chiếu 同đồng 時thời 。 方phương 證chứng 諸chư 相tướng 。 真chân 常thường 住trụ 理lý 。 當đương 於ư 靈linh 光quang 獨độc 耀diệu 。 迥huýnh 脫thoát 根căn 塵trần 。 絕tuyệt 後hậu 再tái 蘇tô 時thời 證chứng 之chi 。 忽hốt 自tự 契khế 悟ngộ 。 非phi 思tư 量lượng 分phân 別biệt 。 所sở 能năng 解giải 也dã 。 此thử 與dữ 宗tông 門môn 悟ngộ 境cảnh 相tướng 同đồng 。 故cố 古cổ 云vân 但đãn 盡tận 凡phàm 情tình 別biệt 無vô 聖thánh 解giải 也dã 。 若nhược 法pháp 華hoa 文văn 句cú 。 則tắc 以dĩ 佛Phật 生sanh 皆giai 以dĩ 如như 為vi 位vị 。 皆giai 以dĩ 如như 為vi 相tương/tướng 。 故cố 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 記ký 中trung 則tắc 以dĩ 清thanh 濁trược 波ba 。 與dữ 濕thấp 性tánh 不bất 異dị 。 同đồng 以dĩ 濕thấp 性tánh 為vi 波ba 。 故cố 皆giai 以dĩ 如như 為vi 相tương/tướng 。 同đồng 以dĩ 波ba 為vi 濕thấp 性tánh 。 故cố 皆giai 以dĩ 如như 為vi 位vị 釋thích 之chi 。

【# ■# 記ký 】# 夫phu 常thường 無vô 常thường 。 是thị 兩lưỡng 頭đầu 語ngữ 。 而nhi 此thử 中Trung 道Đạo 理lý 。 性tánh 常thường 住trụ 之chi 常thường 。 不bất 在tại 兩lưỡng 頭đầu 。 乃nãi 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 雙song 遮già 之chi 中trung 道đạo 也dã 。 若nhược 以dĩ 言ngôn 論luận 。 言ngôn 有hữu 則tắc 失thất 無vô 。 論luận 此thử 則tắc 遺di 彼bỉ 。 若nhược 以dĩ 意ý 會hội 。 舉cử 邊biên 則tắc 攝nhiếp 中trung 。 思tư 內nội 則tắc 該cai 外ngoại 。 故cố 知tri 言ngôn 偏thiên 。 而nhi 意ý 圓viên 也dã 。 總tổng 之chi 言ngôn 求cầu 。 則tắc 頭đầu 頭đầu 錯thác 過quá 。 智trí 會hội 。 則tắc 法pháp 法pháp 露lộ 呈trình 。 故cố 宜nghi 忘vong 情tình 泯mẫn 。 解giải 冥minh 會hội 之chi 可khả 耳nhĩ 。 末mạt 二nhị 句cú 勸khuyến 解giải 可khả 解giải 。

【# ■# 補bổ 】# 會hội 義nghĩa 有hữu 三tam 種chủng 世thế 間gian 。 一nhất 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。 二nhị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 三tam 器khí 世thế 間gian 。 此thử 三tam 當đương 體thể 是thị 理lý 。 理lý 性tánh 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 一nhất 一nhất 無vô 非phi 常thường 住trụ 。 一nhất 一nhất 無vô 非phi 法pháp 位vị 。 但đãn 眾chúng 生sanh 迷mê 闇ám 。 不bất 能năng 覺giác 知tri 。 於ư 常thường 住trụ 中trung 。 妄vọng 見kiến 生sanh 滅diệt 。 於ư 真Chân 如Như 中trung 。 妄vọng 見kiến 遷thiên 流lưu 。 故cố 世thế 間gian 相tương/tướng 雖tuy 常thường 住trụ 而nhi 不bất 知tri 也dã 。 唯duy 我ngã 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 坐tọa 於ư 道Đạo 場Tràng 。 如như 實thật 知tri 已dĩ 。 於ư 不bất 可khả 說thuyết 。 離ly 諸chư 戲hí 論luận 。 寂tịch 滅diệt 理lý 性tánh 。 能năng 以dĩ 方phương 便tiện 。 說thuyết 此thử 理lý 一nhất 。 既ký 三tam 世thế 間gian 相tương/tướng 皆giai 常thường 住trụ 。 故cố 理lý 是thị 一nhất 也dã 。 問vấn 。 悟ngộ 此thử 理lý 性tánh 。 名danh 為vi 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。 以dĩ 順thuận 性tánh 故cố 。 性tánh 相tướng 俱câu 常thường 可khả 也dã 。 迷mê 此thử 理lý 性tánh 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 既ký 迷mê 性tánh 故cố 。 性tánh 雖tuy 本bổn 常thường 。 相tương/tướng 未vị 必tất 常thường 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 。 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 亦diệc 常thường 住trụ 耶da 。 答đáp 。 若nhược 冰băng 與dữ 水thủy 。 同đồng 以dĩ 濕thấp 為vi 性tánh 。 濕thấp 常thường 氷băng 亦diệc 常thường 。 復phục 如như 醉túy 見kiến 屋ốc 轉chuyển 。 屋ốc 本bổn 不bất 轉chuyển 故cố 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 但đãn 有hữu 理lý 常thường 。 聞văn 而nhi 能năng 解giải 。 為vi 名danh 字tự 常thường 。 念niệm 念niệm 體thể 察sát 無vô 間gian 。 名danh 觀quán 行hành 常thường 。 麤thô 垢cấu 先tiên 落lạc 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 為vi 相tương 似tự 常thường 。 豁hoát 然nhiên 開khai 悟ngộ 。 證chứng 四tứ 十thập 一nhất 位vị 真chân 因nhân 。 為vi 分phần/phân 證chứng 常thường 。 圓viên 滿mãn 顯hiển 發phát 。 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。 為vi 究cứu 竟cánh 常thường 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 引dẫn 管quản 標tiêu 曰viết 。 諸chư 法pháp 以dĩ 如như 為vi 體thể 。 達đạt 此thử 如như 體thể 。 三tam 際tế 不bất 隔cách 。 十thập 方phương 無vô 礙ngại 。 雙song 離ly 八bát 倒đảo 。 即tức 性tánh 真chân 常thường 。 言ngôn 偏thiên 意ý 圓viên 者giả 。 謂vị 意ý 出xuất 於ư 常thường 無vô 常thường 之chi 外ngoại 。 又hựu 舉cử 一nhất 常thường 。 則tắc 該cai 樂nhạo/nhạc/lạc 戎nhung 淨tịnh 。 故cố 意ý 圓viên 也dã 。

△# 二nhị 斥xích 非phi 。

時thời 人nhân 未vị 得đắc 法Pháp 華hoa 妙diệu 旨chỉ 。 但đãn 見kiến 部bộ 內nội 有hữu 三tam 車xa 窮cùng 子tử 化hóa 城thành 等đẳng 譬thí 。 乃nãi 謂vị 不bất 及cập 餘dư 經kinh 。 蓋cái 不bất 知tri 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 。 獨độc 顯hiển 大đại 車xa 。 但đãn 付phó 家gia 業nghiệp 。 唯duy 至chí 寶bảo 所sở 。 故cố 致trí 誹phỉ 謗báng 之chi 咎cữu 也dã 。

【# □# 註chú 】# 當đương 代đại 宏hoành 教giáo 之chi 人nhân 。 未vị 解giải 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 絕tuyệt 待đãi 微vi 妙diệu 旨chỉ 趣thú 。 但đãn 見kiến 經kinh 中trung 有hữu 三tam 車xa 等đẳng 喻dụ 。 乃nãi 謂vị 不bất 及cập 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 。 蓋cái 不bất 知tri 三tam 車xa 等đẳng 喻dụ 。 乃nãi 重trọng/trùng 舉cử 昔tích 日nhật 之chi 權quyền 。 意ý 在tại 指chỉ 權quyền 即tức 實thật 。 故cố 舉cử 三tam 車xa 。 顯hiển 大đại 車xa 。 窮cùng 子tử 。 付phó 家gia 業nghiệp 。 化hóa 城thành 。 至chí 寶bảo 所sở 。 不bất 知tri 此thử 意ý 。 故cố 有hữu 謗báng 法pháp 之chi 愆khiên 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 總tổng 釋thích 當đương 代đại 弘hoằng 教giáo 之chi 人nhân 。 三tam 車xa 。 乃nãi 昔tích 日nhật 之chi 權quyền 。 意ý 在tại 今kim 經kinh 開khai 之chi 即tức 實thật 。 故cố 重trọng/trùng 舉cử 三tam 車xa 。 窮cùng 子tử 。 化hóa 城thành 。 以dĩ 顯hiển 今kim 是thị 大đại 車xa 。 今kim 付phó 家gia 業nghiệp 。 今kim 至chí 寶bảo 所sở 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 三tam 車xa 等đẳng 。 等đẳng 字tự 。 指chỉ 七thất 喻dụ 出xuất 法pháp 華hoa 論luận 。 凡phàm 喻dụ 必tất 約ước 權quyền 實thật 明minh 施thí 開khai 等đẳng 。 以dĩ 顯hiển 一nhất 化hóa 。 方phương 在tại 其kỳ 數số 。 有hữu 云vân 九cửu 喻dụ 者giả 。 非phi 。

【# □# 註chú 】# 三tam 車xa 。 羊dương 車xa 。 譬thí 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 鹿lộc 車xa 。 譬thí 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 。 水thủy 牛ngưu 車xa 。 譬thí 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 即tức 鹿lộc 苑uyển 三tam 乘thừa 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 三tam 車xa 譬thí 法pháp 。 如như 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 從tùng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 殷ân 勤cần 精tinh 進tấn 。 欲dục 速tốc 出xuất 三tam 界giới 。 自tự 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 如như 彼bỉ 諸chư 子tử 。 為vì 求cầu 羊dương 車xa 。 出xuất 於ư 火hỏa 宅trạch 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 從tùng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 殷ân 勤cần 精tinh 進tấn 。 求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 樂nhạo 獨độc 善thiện 寂tịch 。 深thâm 知tri 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 。 如như 彼bỉ 諸chư 子tử 。 為vì 求cầu 鹿lộc 車xa 。 出xuất 於ư 火hỏa 宅trạch 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 從tùng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 殷ân 勤cần 精tinh 進tấn 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 佛Phật 智trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 無vô 師sư 智trí 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 力Lực 無Vô 所Sở 畏Úy 。 憫mẫn 念niệm 安an 樂lạc 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 天thiên 人nhân 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 。 是thị 名danh 大Đại 乘Thừa 。 菩Bồ 薩Tát 求cầu 此thử 乘thừa 故cố 。 名danh 為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 彼bỉ 諸chư 子tử 。 為vì 求cầu 牛ngưu 車xa 。 出xuất 於ư 火hỏa 宅trạch 。

【# ■# 備bị 】# 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 文văn 句cú 云vân 。 從tùng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 門môn 入nhập 。 此thử 門môn 本bổn 有hữu 。 非phi 佛Phật 天thiên 人nhân 所sở 作tác 。 名danh 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 如như 覩đổ 花hoa 開khai 落lạc 而nhi 悟ngộ 道đạo 也dã 。 科khoa 註chú 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 不bất 能năng 化hóa 他tha 。 如như 羊dương 不bất 顧cố 後hậu 羣quần 。 別biệt 行hành 疏sớ/sơ 云vân 。 支chi 佛Phật 譬thí 鹿lộc 。 猶do 有hữu 回hồi 顧cố 之chi 意ý 。 百bách 松tùng 講giảng 錄lục 云vân 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 即tức 內nội 外ngoại 法pháp 。 無vô 不bất 曉hiểu 了liễu 。 此thử 是thị 因nhân 中trung 所sở 修tu 。 佛Phật 智trí 。 是thị 果quả 上thượng 所sở 剋khắc 之chi 智trí 。 即tức 三tam 藏tạng 果quả 頭đầu 所sở 得đắc 。 自tự 然nhiên 智trí 。 是thị 後hậu 施thí 化hóa 所sở 起khởi 之chi 智trí 。 以dĩ 其kỳ 能năng 因nhân 機cơ 說thuyết 教giáo 。 機cơ 教giáo 稱xưng 適thích 故cố 。 無vô 師sư 智trí 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 所sở 明minh 。 但đãn 得đắc 一nhất 佛Phật 化hóa 世thế 。 更cánh 無vô 有hữu 能năng 為vi 。 佛Phật 之chi 師sư 者giả 。 十thập 六lục 智trí 見kiến 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 法pháp 數số 內nội 廣quảng 明minh 。 講giảng 錄lục 又hựu 云vân 。 譬thí 牛ngưu 者giả 。 牛ngưu 有hữu 久cửu 久cửu 運vận 重trọng/trùng 之chi 力lực 。 皆giai 化hóa 他tha 之chi 功công 也dã 。

【# □# 註chú 】# 化hóa 城thành 。 文văn 句cú 七thất (# 十thập 八bát )# 云vân 。 以dĩ 神thần 力lực 故cố 。 無vô 而nhi 欻hốt 有hữu 。 名danh 之chi 為vi 化hóa 。 防phòng 非phi 禦ngữ 敵địch 。 名danh 之chi 為vi 城thành 。 (# 文văn )# 譬thí 真Chân 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 能năng 防phòng 見kiến 思tư 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 化hóa 城thành 譬thí 法pháp 。 如như 經Kinh 云vân 。 如như 彼bỉ 導đạo 師sư 。 為vì 止chỉ 息tức 故cố 。 化hóa 作tác 大đại 城thành 。 是thị 為vi 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 名danh 化hóa 也dã 。 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 佛Phật 法Pháp 如như 城thành 。 能năng 為vi 行hành 人nhân 防phòng 非phi 禦ngữ 敵địch 也dã 。 真Chân 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 者giả 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 化hóa 作tác 故cố 。 不bất 專chuyên 禦ngữ 敵địch 。 理lý 性tánh 即tức 故cố 。 具cụ 眾chúng 德đức 故cố 。 且thả 此thử 真Chân 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 離ly 虗hư 妄vọng 見kiến 思tư 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 故cố 以dĩ 化hóa 城thành 譬thí 之chi 也dã 。 然nhiên 此thử 化hóa 城thành 一nhất 喻dụ 。 乃nãi 為vi 定định 性tánh 人nhân 說thuyết 。 論luận 言ngôn 。 實thật 無vô 。 為vi 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 以dĩ 世thế 間gian 有hữu 漏lậu 三tam 昧muội 。 三Tam 摩Ma 拔Bạt 提Đề 。 實thật 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 生sanh 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。 如như 是thị 顛điên 倒đảo 。 取thủ 對đối 治trị 此thử 。 故cố 為vi 說thuyết 化hóa 城thành 喻dụ 也dã 。 見kiến 思tư 解giải 四tứ 卷quyển 。

【# □# 註chú 】# 寶bảo 所sở 。 譬thí 寂tịch 光quang 。 大đại 經kinh 中trung 名danh 寶bảo 渚chử 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 寶bảo 所sở 譬thí 法pháp 。 蓋cái 寂tịch 光quang 乃nãi 諸chư 佛Phật 所sở 依y 真chân 淨tịnh 土độ 故cố 。 故cố 以dĩ 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 寶bảo 所sở 譬thí 之chi 也dã 。 寶bảo 渚chử 者giả 。 即tức 德đức 王vương 品phẩm 明minh 第đệ 七thất 功công 德đức 中trung 。 指chỉ 四tứ 法pháp 作tác 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 一nhất 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 二nhị 專chuyên 心tâm 聽thính 法Pháp 。 三tam 繫hệ 念niệm 思tư 惟duy 。 四tứ 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 釋thích 第đệ 二nhị 專chuyên 心tâm 聽thính 法Pháp 中trung 云vân 。 譬thí 如như 估cổ 客khách 。 欲dục 至chí 寶bảo 渚chử 。 不bất 知tri 道đạo 路lộ 。 有hữu 人nhân 示thị 之chi 。 其kỳ 人nhân 隨tùy 語ngữ 。 得đắc 至chí 寶bảo 渚chử 。 多đa 獲hoạch 珍trân 寶bảo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 欲dục 知tri 善thiện 處xứ 。 採thải 取thủ 道đạo 寶bảo 。 不bất 知tri 途đồ 中trung 。 通thông 塞tắc 之chi 處xứ 。 菩Bồ 薩Tát 示thị 之chi 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 已dĩ 。 得đắc 至chí 善thiện 處xứ 。 獲hoạch 得đắc 無vô 上thượng 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 寶bảo 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 聽thính 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 則tắc 得đắc 近cận 於ư 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 寶bảo 所sở 寶bảo 渚chử 梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 。 且thả 三tam 車xa 等đẳng 。 指chỉ 昔tích 三tam 藏tạng 三tam 乘thừa 。 而nhi 云vân 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 者giả 。 須tu 知tri 三tam 周chu 開khai 顯hiển 。 藏tạng 圓viên 相tương 對đối 。 雖tuy 正chánh 開khai 小tiểu 機cơ 。 然nhiên 舉cử 昔tích 之chi 權quyền 。 則tắc 該cai 四tứ 時thời 。 又hựu 此thử 小tiểu 機cơ 。 歷lịch 前tiền 四tứ 時thời 。 名danh 四tứ 時thời 權quyền 也dã 。 妙diệu 樂lạc 五ngũ (# 十thập 三tam )# 云vân 。 立lập 一nhất 開khai 權quyền 之chi 言ngôn 。 於ư 今kim 乃nãi 成thành 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 騰đằng 昔tích 施thí 權quyền 。 二nhị 為vi 顯hiển 實thật 之chi 所sở 。 不bất 指chỉ 所sở 開khai 。 無vô 由do 說thuyết 實thật 。 況huống 指chỉ 權quyền 是thị 權quyền 。 知tri 非phi 究cứu 竟cánh 。 既ký 顯hiển 實thật 已dĩ 。 權quyền 全toàn 是thị 實thật (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 時thời 之chi 言ngôn 。 初sơ 一nhất 行hành 牒điệp 妨phương 。 謂vị 前tiền 四tứ 時thời 。 通thông 名danh 為vi 權quyền 。 且thả 經kinh 中trung 。 三tam 車xa 等đẳng 譬thí 。 乃nãi 指chỉ 昔tích 日nhật 三tam 藏tạng 之chi 三tam 乘thừa 。 而nhi 今kim 文văn 云vân 。 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 者giả 。 何hà 也dã 。 須tu 知tri 下hạ 。 釋thích 明minh 如Như 來Lai 。 法pháp 華hoa 會hội 上thượng 以dĩ 法pháp 說thuyết 。 喻dụ 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 三tam 周chu 開khai 顯hiển 。 皆giai 以dĩ 藏tạng 乘thừa 圓viên 教giáo 相tương 對đối 。 括quát 經kinh 大đại 意ý 。 雖tuy 正chánh 開khai 小tiểu 機cơ 。 然nhiên 舉cử 昔tích 日nhật 之chi 權quyền 。 則tắc 能năng 該cai 於ư 四tứ 時thời 。 此thử 約ước 教giáo 釋thích 也dã 。 又hựu 三tam 藏tạng 機cơ 。 今kim 來lai 法pháp 華hoa 。 已dĩ 歷lịch 前tiền 之chi 四tứ 時thời 。 故cố 三tam 車xa 等đẳng 譬thí 。 而nhi 儀nghi 文văn 謂vị 是thị 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 四tứ 時thời 權quyền 。 此thử 就tựu 機cơ 釋thích 也dã 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 引dẫn 證chứng 。 一nhất 騰đằng 昔tích 施thí 權quyền 者giả 。 騰đằng 。 以dĩ 發phát 揮huy 為vi 義nghĩa 。 謂vị 發phát 揮huy 施thí 權quyền 之chi 意ý 也dã 。 二nhị 顯hiển 實thật 之chi 所sở 者giả 。 謂vị 法pháp 華hoa 顯hiển 實thật 。 即tức 顯hiển 昔tích 權quyền 是thị 實thật 也dã 。 不bất 指chỉ 所sở 開khai 無vô 由do 說thuyết 實thật 者giả 。 法pháp 華hoa 方phương 便tiện 。 是thị 體thể 內nội 之chi 權quyền 。 夫phu 欲dục 說thuyết 實thật 。 只chỉ 在tại 開khai 權quyền 。 故cố 身thân 子tử 三tam 請thỉnh 。 如Như 來Lai 三tam 止chỉ 。 末mạt 後hậu 乃nãi 曰viết 。 諸chư 佛Phật 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 如như 我ngã 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 言ngôn 辭từ 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 是thị 法Pháp 非phi 思tư 量lượng 。 分phân 別biệt 之chi 所sở 能năng 解giải 。 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 乃nãi 至chí 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 唯duy 以dĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 是thị 也dã 況huống 指chỉ 權quyền 是thị 權quyền 。 知tri 非phi 究cứu 竟cánh 者giả 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

爾nhĩ 時thời 心tâm 自tự 謂vị 。 得đắc 至chí 於ư 滅diệt 度độ 。 而nhi 今kim 乃nãi 自tự 覺giác 。 非phi 是thị 實thật 滅diệt 度độ 。 是thị 也dã 。 既ký 顯hiển 實thật 已dĩ 。 權quyền 全toàn 是thị 實thật 者giả 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 巧xảo 言ngôn 說thuyết 。 其kỳ 心tâm 安an 如như 海hải 。 我ngã 聞văn 疑nghi 網võng 斷đoạn 。 是thị 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 今kim 注chú 三tam 乘thừa 。 歷lịch 前tiền 四tứ 時thời 一nhất 卷quyển 。 則tắc 曰viết 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 衍diễn 。 當đương 知tri 與dữ 奪đoạt 之chi 意ý 皆giai 可khả 通thông 也dã 。

【# □# 註chú 】# 誹phỉ 謗báng 。 釋thích 籤# 十thập (# 三tam )# 云vân 。 當đương 知tri 法pháp 華hoa 。 約ước 部bộ 。 則tắc 尚thượng 破phá 華hoa 嚴nghiêm 般Bát 若Nhã 。 約ước 教giáo 。 則tắc 尚thượng 破phá 別biệt 教giáo 後hậu 心tâm 。 (# 文văn )# 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 故cố 致trí 誹phỉ 謗báng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 誹phỉ 謗báng 。 謂vị 以dĩ 部bộ 言ngôn 之chi 。 法pháp 華hoa 是thị 純thuần 一nhất 無vô 雜tạp 。 故cố 破phá 華hoa 嚴nghiêm 。 般Bát 若Nhã 。 謂vị 之chi 兼kiêm 帶đái 。 以dĩ 教giáo 言ngôn 之chi 。 法pháp 華hoa 獨độc 得đắc 妙diệu 名danh 。 故cố 破phá 別biệt 教giáo 後hậu 心tâm 。 謂vị 是thị 真chân 因nhân 。 末mạt 二nhị 句cú 。 結kết 迷mê 致trí 謗báng 。 謂vị 法pháp 華hoa 不bất 及cập 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 天thiên 溪khê 集tập 註chú 問vấn 答đáp 。 問vấn 。 別biệt 地địa 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 云vân 何hà 尚thượng 破phá 別biệt 教giáo 後hậu 心tâm 。 答đáp 。 此thử 與dữ 別biệt 教giáo 地địa 上thượng 地địa 前tiền 。 約ước 教giáo 。 約ước 行hành 。 二nhị 種chủng 教giáo 證chứng 。 絕tuyệt 不bất 相tương 涉thiệp 。 的đích 指chỉ 別biệt 教giáo 妙diệu 覺giác 。 是thị 圓viên 教giáo 二nhị 行hành 。 廢phế 彼bỉ 之chi 高cao 。 就tựu 此thử 之chi 下hạ 。 故cố 謂vị 之chi 破phá 。

△# 二nhị 約ước 時thời 顯hiển 妙diệu 。

約ước 時thời 則tắc 日nhật 輪luân 當đương 午ngọ 。 罄khánh 無vô 側trắc 影ảnh (# 第đệ 五ngũ 時thời )# 。

【# □# 註chú 】# 十thập 界giới 咸hàm 開khai 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 如như 日nhật 方phương 中trung 。 無vô 處xứ 不bất 南nam 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 約ước 時thời 也dã 。 開khai 九cửu 界giới 即tức 佛Phật 界giới 。 皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。 如như 日nhật 方phương 中trung 。 叡duệ 法Pháp 師sư 語ngữ 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 引dẫn 中trung 云vân 。 只chỉ 應ưng 開khai 九cửu 界giới 。 今kim 曰viết 十thập 界giới 者giả 。 對đối 機cơ 之chi 權quyền 。 亦diệc 須tu 開khai 耳nhĩ 。 辨biện 訛ngoa 又hựu 云vân 。 如như 別biệt 教giáo 妙diệu 覺giác 。 只chỉ 是thị 圓viên 家gia 真chân 因nhân 。 是thị 故cố 佛Phật 界giới 。 亦diệc 須tu 開khai 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 周chu 禮lễ 用dụng 一nhất 尺xích 五ngũ 寸thốn 土thổ/độ 圭# 。 立lập 八bát 尺xích 之chi 表biểu 。 夏hạ 至chí 午ngọ 時thời 。 以dĩ 測trắc 日nhật 影ảnh 。 求cầu 地địa 之chi 中trung 。 以dĩ 建kiến 國quốc 。

【# ■# 記ký 】# 周chu 公công 欲dục 求cầu 地địa 中trung 以dĩ 營doanh 王vương 城thành 。 故cố 以dĩ 土thổ/độ 圭# 測trắc 影ảnh 。 得đắc 頴dĩnh 川xuyên 陽dương 城thành 。 於ư 是thị 建kiến 都đô 。 鄭trịnh 康khang 成thành 曰viết 。 土thổ/độ 圭# 長trường/trưởng 尺xích 有hữu 五ngũ 寸thốn 。 夏hạ 至chí 日nhật 。 立lập 八bát 尺xích 之chi 表biểu 。 其kỳ 影ảnh 適thích 正chánh 。 與dữ 土thổ/độ 圭# 等đẳng 。 謂vị 之chi 地địa 中trung 。

【# □# 註chú 】# 宋tống 。 嚴nghiêm 觀quán 二nhị 師sư 與dữ 太thái 史sử 何hà 承thừa 天thiên 。 用dụng 此thử 法pháp 。 測trắc 日nhật 影ảnh 以dĩ 定định 中trung 國quốc 。 表biểu 北bắc 得đắc 影ảnh 一nhất 尺xích 五ngũ 寸thốn 。 與dữ 土thổ/độ 圭# 等đẳng 。 地địa 上thượng 餘dư 陰ấm 一nhất 寸thốn 。 天thiên 上thượng 萬vạn 里lý 。 則tắc 知tri 天Thiên 竺Trúc 方phương 為vi 地địa 中trung 。 今kim 云vân 罄khánh 無vô 測trắc 影ảnh 。 據cứ 天Thiên 竺Trúc 說thuyết 。

【# ■# 記ký 】# 梁lương 傳truyền 云vân 。 東đông 海hải 何hà 承thừa 天thiên 。 以dĩ 博bác 物vật 著trước 名danh 。 乃nãi 問vấn 慧tuệ 嚴nghiêm 曰viết 。 佛Phật 國quốc 用dụng 何hà 曆lịch 。 嚴nghiêm 曰viết 。 天Thiên 竺Trúc 夏hạ 至chí 日nhật 。 日nhật 正chánh 中trung 時thời 。 竪thụ 晷# 無vô 影ảnh 。 所sở 謂vị 天thiên 中trung 。 於ư 五ngũ 行hành 土thổ/độ 德đức 。 色sắc 尚thượng 黃hoàng 。 數số 尚thượng 五ngũ 。 八bát 寸thốn 為vi 尺xích 。 十thập 兩lưỡng 。 當đương 此thử 土thổ/độ 十thập 二nhị 兩lưỡng 。 建kiến 辰thần 之chi 月nguyệt 為vi 歲tuế 首thủ 。 及cập 討thảo 覈# 分phần/phân 至chí 。 推thôi 校giáo 薄bạc 蝕thực 。 顧cố 步bộ 光quang 景cảnh 。 其kỳ 法pháp 甚thậm 詳tường 。 宿túc 度độ 年niên 紀kỷ 。 咸hàm 有hữu 條điều 例lệ 。 承thừa 天thiên 無vô 所sở 措thố 難nạn/nan 。 後hậu 婆bà 利lợi 國quốc 人nhân 來lai 。 果quả 同đồng 嚴nghiêm 說thuyết 。 於ư 是thị 用dụng 法pháp 測trắc 影ảnh 。 以dĩ 定định 中trung 國quốc 也dã 。 鄭trịnh 司ty 農nông 言ngôn 。 凡phàm 日nhật 影ảnh 於ư 地địa 。 千thiên 里lý 而nhi 差sai 一nhất 寸thốn 。 當đương 知tri 陽dương 城thành 。 蓋cái 就tựu 此thử 土thổ/độ 自tự 為vi 中trung 耳nhĩ 。 既ký 有hữu 表biểu 影ảnh 。 豈khởi 非phi 餘dư 陰ấm 耶da 。 況huống 此thử 土thổ/độ 東đông 垂thùy 大đại 海hải 邊biên 義nghĩa 彰chương 矣hĩ 。 成thành 光quang 子tử 曰viết 。 中trung 天Thiên 竺Trúc 。 東đông 至chí 震chấn 旦đán 。 五ngũ 萬vạn 八bát 千thiên 里lý 。 南nam 至chí 金kim 地địa 國quốc 。 西tây 至chí 阿a 拘câu 遮già 國quốc 。 北bắc 至chí 小tiểu 香hương 山sơn 阿a 耨nậu 達đạt 。 亦diệc 各các 五ngũ 萬vạn 八bát 千thiên 里lý 。 則tắc 知tri 彼bỉ 為vi 中trung 國quốc 矣hĩ 。 故cố 竺trúc 法pháp 蘭lan 對đối 漢hán 明minh 帝đế 言ngôn 。 迦ca 毗tỳ 羅la 衛vệ 者giả 。 大Đại 千Thiên 之chi 中trung 也dã 。 慧tuệ 嚴nghiêm 。 慧tuệ 觀quán 。 稟bẩm 學học 什thập 公công 。 見kiến 僧Tăng 史sử 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 翻phiên 譯dịch 集tập 引dẫn 鄭trịnh 司ty 農nông 言ngôn 。 千thiên 里lý 差sai 一nhất 寸thốn 。 籤# 言ngôn 。 萬vạn 里lý 皆giai 悞ngộ 。 又hựu 此thử 約ước 南nam 北bắc 論luận 里lý 數số 。 不bất 約ước 東đông 西tây 論luận 。

△# 三tam 約ước 味vị 顯hiển 妙diệu 。

約ước 味vị 。 則tắc 從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。 此thử 從tùng 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 出xuất 法pháp 華hoa (# 五ngũ 醍đề 醐hồ 味vị )# 。

【# □# 註chú 】# 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 九cửu )# 問vấn 。 彼bỉ 經kinh 自tự 以dĩ 醍đề 醐hồ 譬thí 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 何hà 得đắc 以dĩ 譬thí 於ư 法pháp 華hoa 。 答đáp 。 一nhất 家gia 義nghĩa 意ý 。 謂vị 二nhị 部bộ 同đồng 味vị 。 然nhiên 涅Niết 槃Bàn 尚thượng 劣liệt 。 何hà 者giả 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 。 如như 破phá 大đại 陣trận 。 餘dư 機cơ 至chí 彼bỉ 。 如như 殘tàn 黨đảng 不bất 難nan 。 故cố 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 大đại 收thu 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 捃# 拾thập 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 不bất 應ưng 遙diêu 指chỉ 八bát 千thiên 聲Thanh 聞Văn 。 於ư 法pháp 華hoa 中trung 。 得đắc 授thọ 記ký 莂biệt 。 見kiến 如Như 來Lai 性tánh 。 如như 秋thu 收thu 冬đông 藏tạng 。 更cánh 無vô 所sở 。 作tác 。 (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 約ước 味vị 料liệu 簡giản 法pháp 華hoa 譬thí 醍đề 醐hồ 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。 是thị 經Kinh 出xuất 世thế 。 如như 彼bỉ 果quả 實thật 。 多đa 所sở 利lợi 益ích 。 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 見kiến 於ư 佛Phật 性tánh 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 八bát 千thiên 聲Thanh 聞Văn 。 得đắc 受thọ 記ký 莂biệt 。 成thành 大đại 果quả 實thật 。 如như 秋thu 收thu 冬đông 藏tạng 。 更cánh 無vô 所sở 作tác 。 以dĩ 是thị 證chứng 知tri 法pháp 華hoa 為vi 大đại 收thu 也dã 。 更cánh 無vô 所sở 作tác 者giả 。 如như 云vân 約ước 理lý 無vô 所sở 作tác 究cứu 竟cánh 理lý 也dã 。 約ước 教giáo 無vô 所sở 作tác 。 聞văn 此thử 教giáo 已dĩ 。 更cánh 不bất 他tha 聞văn 也dã 。 約ước 行hành 無vô 所sở 作tác 。 修tu 此thử 行hành 已dĩ 。 更cánh 不bất 改cải 轍triệt 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 無vô 所sở 作tác 義nghĩa 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 隨tùy 智trí 妙diệu 悟ngộ 。 得đắc 見kiến 經kinh 體thể 也dã 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 彼bỉ 經kinh 本bổn 無vô 出xuất 法pháp 華hoa 之chi 語ngữ 。 今kim 約ước 義nghĩa 說thuyết 。 故cố 但đãn 云vân 此thử 從tùng 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 出xuất 法pháp 華hoa 。

【# ■# 記ký 】# 蓋cái 般Bát 若Nhã 領lãnh 知tri 家gia 業nghiệp 。 法pháp 華hoa 付phó 與dữ 家gia 業nghiệp 。 其kỳ 義nghĩa 順thuận 次thứ 。 故cố 言ngôn 從tùng 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 出xuất 法pháp 華hoa 也dã 。

△# 四tứ 引dẫn 證chứng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 釋thích 。

信tín 解giải 品phẩm 云vân 。 聚tụ 會hội 親thân 族tộc 。 即tức 自tự 宣tuyên 言ngôn 。 此thử 實thật 我ngã 子tử 。 我ngã 實thật 其kỳ 父phụ 。 吾ngô 今kim 所sở 有hữu 。 皆giai 是thị 子tử 有hữu 。 付phó 與dữ 家gia 業nghiệp 。 窮cùng 子tử 歡hoan 喜hỷ 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。

【# □# 註chú 】# 文văn 句cú 六lục (# 三tam 十thập 一nhất )# 云vân 。 十thập 方phương 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 影ảnh 響hưởng 者giả 。 為vi 親thân 族tộc 。 影ảnh 響hưởng 之chi 眾chúng 。 多đa 是thị 釋Thích 迦Ca 昔tích 日nhật 同đồng 業nghiệp 。 並tịnh 共cộng 如Như 來Lai 於ư 二nhị 。 萬vạn 億ức 佛Phật 所sở 共cộng 開khai 化hóa 之chi 。 於ư 其kỳ 即tức 是thị 伯bá 叔thúc 之chi 行hành 。 故cố 用dụng 此thử 為vi 親thân 族tộc 。 (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 準chuẩn 法pháp 華hoa 判phán 也dã 。 親thân 族tộc 有hữu 五ngũ 等đẳng 。 一nhất 親thân 族tộc 。 即tức 十thập 方phương 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 影ảnh 響hưởng 。 是thị 釋Thích 迦Ca 伯bá 叔thúc 之chi 行hành 。 二nhị 國quốc 王vương 即tức 部bộ 中trung 尊tôn 權quyền 為vi 王vương 。 教giáo 即tức 部bộ 內nội 教giáo 主chủ 為vi 王vương 。 三tam 大đại 臣thần 。 即tức 等đẳng 覺giác 。 四tứ 剎sát 利lợi 。 即tức 登đăng 地địa 。 五ngũ 居cư 士sĩ 。 即tức 三tam 十thập 心tâm 。 今kim 是thị 初sơ 一nhất 等đẳng 親thân 族tộc 即tức 彌Di 勒Lặc 等đẳng 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 為vi 親thân 族tộc 。 不bất 同đồng 舊cựu 人nhân 以dĩ 分phân 身thân 諸chư 佛Phật 。 為vi 親thân 族tộc 也dã 。

【# □# 註chú 】# 。 此thử 實thật 我ngã 子tử 。 我ngã 實thật 其kỳ 父phụ 。 結kết 會hội 父phụ 子tử 。 文văn 句cú 六lục (# 三tam 十thập 一nhất )# 云vân 實thật 從tùng 我ngã 受thọ 學học 。 實thật 是thị 我ngã 子tử 。 從tùng 我ngã 起khởi 解giải 。 是thị 我ngã 所sở 生sanh 。 我ngã 實thật 曾tằng 於ư 。 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật 所sở 。 常thường 教giáo 大đại 法pháp 。 故cố 我ngã 實thật 是thị 父phụ (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 經kinh 言ngôn 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

吾ngô 今kim 於ư 天thiên 。 人nhân 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 大đại 眾chúng 中trung 說thuyết 。 我ngã 昔tích 曾tằng 於ư 。 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật 所sở 。 為vì 無vô 上thượng 道Đạo 故cố 。 常thường 教giáo 化hóa 汝nhữ 。 汝nhữ 亦diệc 長trường 夜dạ 。 隨tùy 我ngã 受thọ 學học 。 我ngã 以dĩ 方phương 便tiện 。 引dẫn 導đạo 汝nhữ 故cố 。 生sanh 我ngã 法Pháp 中trung 。 是thị 則tắc 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật 。 即tức 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 中trung 。 所sở 值trị 二nhị 萬vạn 億ức 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 佛Phật 也dã 。 常thường 教giáo 大đại 法pháp 者giả 。 即tức 以dĩ 佛Phật 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 名danh 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 吾ngô 今kim 所sở 有hữu 。 皆giai 是thị 子tử 有hữu 。 正chánh 付phó 家gia 業nghiệp 。 文văn 句cú 六lục (# 三tam 一nhất 十thập )# 云vân 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 萬vạn 德đức 。 萬vạn 行hạnh 。 故cố 云vân 所sở 有hữu 。 (# 文văn )# 又hựu 如Như 來Lai 藏tạng 子tử 性tánh 不bất 殊thù 。 故cố 云vân 皆giai 是thị 子tử 有hữu 。 當đương 知tri 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 即tức 子tử 本bổn 有hữu 。

【# ■# 備bị 】# 所sở 有hữu 即tức 子tử 有hữu 者giả 。 佛Phật 所sở 有hữu 不bất 出xuất 萬vạn 行hạnh 。 萬vạn 德đức 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 生sanh 佛Phật 不bất 殊thù 。 故cố 即tức 子tử 有hữu 。 既ký 子tử 皆giai 本bổn 有hữu 。 在tại 如Như 來Lai 。 即tức 是thị 付phó 與dữ 家gia 業nghiệp 。 在tại 窮cùng 子tử 。 即tức 是thị 歡hoan 喜hỷ 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 萬vạn 行hạnh 萬vạn 德đức 者giả 。 妙diệu 樂lạc 云vân 。 所sở 付phó 般Bát 若Nhã 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 不bất 出xuất 因nhân 果quả 。 因nhân 為vi 萬vạn 行hạnh 。 果quả 為vi 萬vạn 德đức 。 又hựu 子tử 有hữu 者giả 。 如Như 來Lai 修tu 中trung 所sở 顯hiển 。 即tức 眾chúng 生sanh 性tánh 中trung 本bổn 具cụ 也dã 。

△# 二nhị 徵trưng 領lãnh 所sở 以dĩ 。

此thử 領lãnh 何hà 義nghĩa 。 答đáp 。 即tức 般Bát 若Nhã 之chi 後hậu 。 次thứ 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 先tiên 已dĩ 領lãnh 知tri 。 庫khố 藏tạng 諸chư 物vật 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 直trực 付phó 家gia 業nghiệp 而nhi 已dĩ 。 譬thí 前tiền 轉chuyển 教giáo 。 皆giai 知tri 法Pháp 門môn 。 說thuyết 法Pháp 華hoa 時thời 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 而nhi 已dĩ 。

【# □# 註chú 】# 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 靈linh 山sơn 唱xướng 入nhập 涅Niết 槃Bàn 時thời 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 謂vị 如Như 來Lai 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 。 普phổ 令linh 眾chúng 生sanh 作tác 佛Phật 。 今kim 此thử 經Kinh 授thọ 三tam 根căn 記ký 。 是thị 為vi 付phó 法Pháp 王Vương 家gia 業nghiệp 故cố 。 將tương 付phó 家gia 業nghiệp 。 而nhi 先tiên 唱xướng 滅diệt 也dã 。 如như 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 不bất 久cửu 。 當đương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 欲dục 以dĩ 此thử 。 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 付phó 囑chúc 有hữu 在tại 。 如như 人nhân 付phó 家gia 業nghiệp 而nhi 終chung 也dã 。

【# □# 註chú 】# 譬thí 前tiền 轉chuyển 教giáo 。 皆giai 知tri 法Pháp 門môn 。 文văn 句cú 六lục (# 三tam 十thập 一nhất )# 云vân 。 追truy 指chỉ 昔tích 日nhật 大đại 品phẩm 領lãnh 教giáo 。 所sở 委ủy 有hữu 廣quảng 略lược 般Bát 若Nhã 。 共cộng 不bất 共cộng 法pháp 。 是thị 汝nhữ 所sở 知tri 。 即tức 汝nhữ 所sở 有hữu 。 故cố 法pháp 華hoa 但đãn 明minh 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 更cánh 不bất 廣quảng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 行hành 相tương/tướng 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 前tiền 譬thí 轉chuyển 教giáo 皆giai 知tri 法Pháp 門môn 。 謂vị 多đa 說thuyết 為vi 廣quảng 。 少thiểu 說thuyết 為vi 略lược 。 但đãn 不bất 但đãn 中trung 。 是thị 不bất 共cộng 法pháp 。 與dữ 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 名danh 共cộng 法pháp 。 昔tích 為vi 所sở 知tri 今kim 為vi 所sở 有hữu 。 是thị 故cố 法pháp 華hoa 更cánh 不bất 重trọng/trùng 勅sắc 領lãnh 知tri 。 直trực 明minh 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。

【# □# 註chú 】# 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 文văn 句cú 四tứ (# 十thập 三tam )# 約ước 四tứ 意ý 消tiêu 之chi 。 一nhất 約ước 四tứ 位vị (# 住trụ 行hành 向hướng 地địa )# 二nhị 約ước 四Tứ 智Trí 。 (# 道đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 )# 即tức 上thượng 圓viên 位vị 。 能năng 契khế 之chi 智trí 也dã 。 三tam 約ước 四tứ 門môn 。 四tứ 約ước 觀quán 心tâm 。 妙diệu 樂lạc 五ngũ (# 四tứ )# 云vân 。 約ước 智trí 。 約ước 似tự 。 唯duy 聖thánh 方phương 開khai 。 約ước 觀quán 。 約ước 門môn 。 乃nãi 通thông 名danh 字tự 。 不bất 妨phương 高cao 位vị 。 不bất 棄khí 眾chúng 生sanh 。 (# 文văn )# 又hựu 二nhị 紙chỉ 云vân 。 若nhược 作tác 餘dư 釋thích 。 為vi 令linh 之chi 說thuyết 徒đồ 施thí 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 安an 在tại (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 謂vị 法pháp 華hoa 論luận 明minh 證chứng 不bất 退thoái 地địa 。 今kim 作tác 四tứ 位vị 釋thích 。 論luận 知tri 如Như 來Lai 能năng 證chứng 實thật 。 今kim 作tác 四Tứ 智Trí 釋thích 。 論luận 明minh 不bất 知tri 究cứu 竟cánh 處xứ 。 今kim 約ước 四tứ 門môn 釋thích 。 論luận 明minh 同đồng 義nghĩa 。 今kim 作tác 觀quán 心tâm 釋thích 。 此thử 判phán 明minh 四tứ 意ý 也dã 。 妙diệu 樂lạc 解giải 言ngôn 。 不bất 退thoái 。 即tức 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 皆giai 念niệm 不bất 退thoái 。 佛Phật 所sở 證chứng 得đắc 為vi 智trí 釋thích 者giả 。 論luận 言ngôn 。 除trừ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 以dĩ 同đồng 義nghĩa 釋thích 觀quán 者giả 。 即tức 論luận 言ngôn 。 二Nhị 乘Thừa 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 。 更cánh 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 無vô 觀quán 心tâm 。 云vân 何hà 知tri 同đồng 。 以dĩ 不bất 知tri 究cứu 竟cánh 處xứ 者giả 。 處xử 。 是thị 所sở 通thông 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 知tri 。 今kim 為vi 令linh 知tri 。 知tri 即tức 是thị 門môn 。 門môn 為vi 能năng 通thông 。 故cố 作tác 四tứ 門môn 釋thích 。 又hựu 文văn 句cú 云vân 。 開khai 者giả 。 即tức 是thị 十thập 住trụ 。 破phá 無vô 明minh 。 開khai 如Như 來Lai 藏tạng 。 見kiến 實thật 相tướng 理lý 。 示thị 者giả 。 惑hoặc 障chướng 既ký 除trừ 。 知tri 見kiến 體thể 顯hiển 。 法Pháp 界Giới 眾chúng 德đức 。 顯hiển 示thị 分phân 明minh 。 悟ngộ 者giả 。 障chướng 除trừ 體thể 顯hiển 。 法Pháp 界Giới 分phân 明minh 。 事sự 理lý 融dung 通thông 。 更cánh 無vô 二nhị 趣thú 。 入nhập 者giả 。 事sự 理lý 既ký 融dung 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 流lưu 注chú 任nhậm 運vận 。 從tùng 阿a 到đáo 荼đồ 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 此thử 約ước 四tứ 位vị 釋thích 也dã 。 一nhất 道đạo 慧tuệ 。 見kiến 道đạo 實thật 性tánh 。 實thật 性tánh 中trung 得đắc 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 二nhị 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 知tri 十thập 法Pháp 界Giới 。 諸chư 道đạo 種chủng 差sai 別biệt 解giải 惑hoặc 之chi 相tướng 。 一nhất 一nhất 皆giai 示thị 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 也dã 。 三tam 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tương/tướng 。 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 。 即tức 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 四tứ 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tương/tướng 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 種chủng 種chủng 行hành 類loại 。 無vô 不bất 皆giai 知tri 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 此thử 約ước 四Tứ 智Trí 釋thích 也dã 。 一nhất 空không 門môn 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 即tức 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 二nhị 有hữu 門môn 。 一nhất 有hữu 一nhất 切thiết 有hữu 。 即tức 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 門môn 。 一nhất 切thiết 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 。 即tức 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 四tứ 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 一nhất 切thiết 非phi 空không 非phi 有hữu 。 即tức 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 能năng 通thông 則tắc 四tứ 。 所sở 通thông 則tắc 一nhất 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 是thị 能năng 通thông 門môn 。 所sở 知tri 所sở 見kiến 是thị 所sở 通thông 理lý 。 此thử 約ước 四tứ 門môn 釋thích 也dã 。 觀quán 於ư 心tâm 性tánh 三tam 諦đế 之chi 理lý 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 觀quán 明minh 淨tịnh 。 名danh 開khai 。 雖tuy 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 能năng 分phân 別biệt 空không 假giả 中trung 心tâm 宛uyển 然nhiên 不bất 濫lạm 名danh 示thị 。 空không 假giả 中trung 心tâm 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 名danh 悟ngộ 。 空không 假giả 中trung 心tâm 。 非phi 空không 假giả 中trung 。 而nhi 齊tề 照chiếu 空không 假giả 中trung 。 名danh 人nhân 。 是thị 為vi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 分phần/phân 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 之chi 殊thù 也dã 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 判phán 釋thích 四tứ 意ý 。 謂vị 十thập 住trụ 已dĩ 上thượng 。 方phương 能năng 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 是thị 故cố 約ước 聖thánh 位vị 。 聖thánh 智trí 。 而nhi 釋thích 。 名danh 字tự 位vị 人nhân 。 亦diệc 得đắc 依y 門môn 修tu 觀quán 。 當đương 能năng 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 約ước 四tứ 門môn 觀quán 心tâm 而nhi 釋thích 。 如như 此thử 則tắc 佛Phật 知tri 佛Phật 見kiến 。 上thượng 不bất 妨phương 於ư 高cao 位vị 。 下hạ 不bất 棄khí 於ư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 作tác 餘dư 釋thích 者giả 。 妙diệu 樂lạc 云vân 。 知tri 見kiến 佛Phật 境cảnh 。 若nhược 作tác 餘dư 釋thích 。 為vi 令linh 之chi 說thuyết 徒đồ 施thí 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 安an 在tại 。 故cố 一nhất 家gia 釋thích 義nghĩa 。 依y 經kinh 順thuận 論luận 。 契khế 行hành 得đắc 理lý 。 若nhược 深thâm 張trương 地địa 位vị 。 凡phàm 夫phu 非phi 冀ký 。 何hà 益ích 凡phàm 小tiểu 者giả 耶da 。 為vi 令linh 徒đồ 施thí 者giả 。 謂vị 經kinh 中trung 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 之chi 言ngôn 無vô 用dụng 也dã 。 餘dư 釋thích 。 文văn 句cú 會hội 本bổn 卷quyển 十thập 廣quảng 明minh 。 須tu 者giả 往vãng 檢kiểm 。

【# □# 註chú 】# 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 佛Phật 知tri 。 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 具cụ 足túc 三tam 智trí 。 佛Phật 見kiến 。 即tức 佛Phật 眼nhãn 。 具cụ 足túc 五ngũ 眼nhãn 。 亦diệc 名danh 真chân 實thật 知tri 見kiến 。 若nhược 通thông 途đồ 被bị 開khai 。 其kỳ 不bất 在tại 座tòa 。 展triển 轉chuyển 為vi 說thuyết 。 或hoặc 在tại 界giới 外ngoại 。 亦diệc 得đắc 聞văn 之chi 。 或hoặc 佛Phật 滅diệt 後hậu 敦đôn 逼bức 令linh 信tín 。 乃nãi 至chí 久cửu 遠viễn 。 四tứ 惡ác 麤thô 智trí 。 人nhân 天thiên 世thế 智trí 。 若nhược 不bất 開khai 之chi 。 則tắc 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 永vĩnh 埋mai 四tứ 趣thú 。 長trường 沒một 人nhân 天thiên 。 若nhược 別biệt 開khai 者giả 。 則tắc 在tại 座tòa 得đắc 益ích 。 當đương 機cơ 妙diệu 悟ngộ 。 得đắc 受thọ 記ký 者giả 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 佛Phật 知tri 見kiến 體thể 。 謂vị 三tam 智trí 。 即tức 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 空không 。 道đạo 種chủng 智trí 。 知tri 俗tục 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 知tri 中trung 。 此thử 三tam 智trí 。 具cụ 足túc 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 之chi 妙diệu 知tri 。 故cố 曰viết 佛Phật 知tri 。 五ngũ 眼nhãn 。 一nhất 肉nhục 眼nhãn 。 見kiến 近cận 不bất 見kiến 遠viễn 。 見kiến 前tiền 不bất 見kiến 後hậu 。 見kiến 晝trú 不bất 見kiến 夜dạ 等đẳng 。 因nhân 有hữu 色sắc 質chất 障chướng 礙ngại 也dã 。 二nhị 天thiên 眼nhãn 。 修tu 禪thiền 定định 而nhi 得đắc 。 遠viễn 近cận 。 前tiền 後hậu 。 內nội 外ngoại 晝trú 夜dạ 。 上thượng 下hạ 。 皆giai 見kiến 。 以dĩ 無vô 色sắc 質chất 障chướng 礙ngại 也dã 。 三tam 慧tuệ 眼nhãn 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 四tứ 法Pháp 眼nhãn 。 觀Quán 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 能năng 知tri 能năng 行hành 。 謂vị 因nhân 行hành 是thị 法pháp 。 得đắc 證chứng 是thị 道Đạo 。 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 門môn 。 令linh 修tu 證chứng 也dã 。 五ngũ 佛Phật 眼nhãn 。 具cụ 前tiền 四tứ 眼nhãn 之chi 用dụng 。 無vô 不bất 見kiến 知tri 。 以dĩ 其kỳ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 亦diệc 名danh 真chân 實thật 知tri 見kiến 也dã 。 若nhược 通thông 途đồ 下hạ 。 明minh 通thông 開khai 。 授thọ 記ký 品phẩm 言ngôn 。 餘dư 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 亦diệc 當đương 復phục 如như 是thị 。 其kỳ 不bất 在tại 此thử 會hội 。 汝nhữ 當đương 為vi 宣tuyên 說thuyết 。 囑chúc 累lụy 品phẩm 佛Phật 言ngôn 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 信tín 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 者giả 。 當đương 為vi 演diễn 說thuyết 。 此thử 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 使sử 得đắc 聞văn 知tri 。 為vì 令linh 其kỳ 人nhân 。 得đắc 佛Phật 慧tuệ 故cố 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不bất 信tín 受thọ 者giả 。 當đương 於ư 如Như 來Lai 。 餘dư 深thâm 法Pháp 中trung 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 又hựu 如như 常thường 不bất 輕khinh 遠viễn 見kiến 四tứ 眾chúng 。 故cố 往vãng 禮lễ 拜bái 讚tán 言ngôn 。 我ngã 不bất 敢cảm 輕khinh 於ư 汝nhữ 等đẳng 。 汝nhữ 等đẳng 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 。 乃nãi 至chí 受thọ 人nhân 打đả 擲trịch 。 猶do 高cao 聲thanh 唱xướng 言ngôn 。 我ngã 不bất 敢cảm 輕khinh 於ư 汝nhữ 等đẳng 。 汝nhữ 等đẳng 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 。 此thử 敦đôn 逼bức 令linh 信tín 也dã 。 所sở 以dĩ 通thông 開khai 者giả 。 不bất 欲dục 佛Phật 知tri 見kiến 永vĩnh 埋mai 四tứ 趣thú 。 長trường 沒một 人nhân 天thiên 也dã 。 若nhược 別biệt 下hạ 。 別biệt 開khai 。 在tại 座tòa 得đắc 益ích 者giả 。 即tức 法pháp 華hoa 會hội 蒙mông 益ích 者giả 皆giai 是thị 也dã 。 當đương 機cơ 妙diệu 悟ngộ 者giả 。 即tức 身thân 子tử 等đẳng 於ư 昔tích 三tam 乘thừa 之chi 權quyền 。 悟ngộ 今kim 一Nhất 乘Thừa 之chi 實thật 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 四tứ 惡ác 麤thô 智trí 。 即tức 指chỉ 四tứ 趣thú 。

【# ■# 補bổ 】# 界giới 外ngoại 者giả 。 即tức 方phương 便tiện 土thổ/độ 也dã 。 如như 因nhân 緣duyên 周chu 言ngôn 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。

復phục 有hữu 弟đệ 子tử 。 不bất 聞văn 是thị 經Kinh 。 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 自tự 於ư 所sở 得đắc 功công 德đức 。 生sanh 滅diệt 度độ 想tưởng 。 當đương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 作tác 佛Phật 。 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。 是thị 人nhân 雖tuy 生sanh 。 滅diệt 度độ 之chi 想tưởng 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 於ư 彼bỉ 土độ 。 求cầu 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 授thọ 記ký 。 聖thánh 言ngôn 說thuyết 與dữ 曰viết 授thọ 。 果quả 與dữ 心tâm 期kỳ 曰viết 記ký 。 若nhược 通thông 途đồ 記ký 。 如như 法Pháp 師sư 品phẩm 初sơ 。 八bát 部bộ 四tứ 眾chúng 。 三tam 乘thừa 之chi 類loại 。 在tại 座tòa 聞văn 佛Phật 。 一nhất 句cú 偈kệ 者giả 。 皆giai 與dữ 授thọ 記ký 。 當đương 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 滅diệt 後hậu 。 聞văn 一nhất 句cú 偈kệ 。 亦diệc 與dữ 授thọ 記ký 。 若nhược 別biệt 記ký 者giả 。 如như 迹tích 門môn 別biệt 授thọ 應ưng 身thân 記ký 。 本bổn 門môn 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 。 又hựu 總tổng 與dữ 七thất 百bách 。 別biệt 與dữ 劫kiếp 國quốc 名danh 號hiệu 等đẳng (# 記ký 五ngũ 百bách 也dã )# 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 樂lạc 四tứ (# 二nhị 十thập 六lục )# 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 且thả 與dữ 八bát 相tương/tướng 記ký 者giả 。 更cánh 令linh 與dữ 物vật 結kết 淨tịnh 土độ 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 於ư 多đa 劫kiếp 利lợi 物vật 。 隨tùy 熟thục 隨tùy 脫thoát 。 不bất 假giả 八bát 相tương/tướng 淺thiển 近cận 之chi 記ký 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 須tu 之chi (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 授thọ 記ký 。 梵Phạn 語ngữ 和hòa 伽già 羅la 。 此thử 翻phiên 授thọ 記ký 。 又hựu 翻phiên 受thọ 記ký 。 受thọ 決quyết 。 受thọ 莂biệt 也dã 。 從tùng 佛Phật 與dữ 。 名danh 授thọ 。 從tùng 機cơ 得đắc 。 名danh 受thọ 。 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 。 名danh 決quyết 。 授thọ 劫kiếp 國quốc 號hiệu 。 名danh 莂biệt 也dã 。 蒙mông 佛Phật 誠thành 言ngôn 。 許hứa 當đương 得đắc 果quả 。 劫kiếp 國quốc 決quyết 定định 。 遠viễn 近cận 記ký 莂biệt 。 則tắc 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 從tùng 聖thánh 言ngôn 說thuyết 與dữ 記ký 事sự 。 而nhi 名danh 授thọ 記ký 也dã 。 通thông 記ký 者giả 。 法Pháp 師sư 品phẩm 云vân 。 藥dược 王vương 。 汝nhữ 見kiến 是thị 大đại 眾chúng 中trung 。 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 龍long 王vương 。 夜dạ 叉xoa 。 乾càn 闥thát 婆bà 。 阿a 修tu 羅la 。 迦ca 樓lâu 羅la 。 緊khẩn 那na 羅la 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 。 人nhân 。 與dữ 非phi 人nhân 。 及cập 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 求cầu 辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 咸hàm 於ư 佛Phật 前tiền 。 聞văn 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 一nhất 偈kệ 一nhất 句cú 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 我ngã 皆giai 與dữ 授thọ 記ký 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 若nhược 有hữu 人nhân 聞văn 。 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 乃nãi 至chí 一nhất 偈kệ 一nhất 句cú 。 一nhất 念niệm 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 我ngã 亦diệc 與dữ 授thọ 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 輔phụ 行hành 云vân 。 此thử 法Pháp 華Hoa 經Kinh 中trung 。 邪tà 見kiến 嚴nghiêm 王vương 。 五ngũ 逆nghịch 調Điều 達Đạt 。 畜súc 生sanh 龍long 女nữ 。 敗bại 種chủng 二Nhị 乘Thừa 。 皆giai 悉tất 得đắc 記ký 作tác 佛Phật 。 此thử 通thông 記ký 也dã 。 迹tích 門môn 別biệt 授thọ 應ưng 身thân 記ký 者giả 。 謂vị 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 。 三tam 根căn 弟đệ 子tử 領lãnh 悟ngộ 。 各các 各các 別biệt 記ký 作tác 佛Phật 。 如như 法Pháp 說thuyết 周chu 。 授thọ 身thân 子tử 記ký 云vân 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 曰viết 華Hoa 光Quang 如Như 來Lai 。 喻dụ 說thuyết 周chu 授thọ 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 記ký 云vân 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 名danh 曰viết 光Quang 明Minh 如Như 來Lai 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 名danh 曰viết 名danh 相tướng 如Như 來Lai 等đẳng 。 本bổn 門môn 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 者giả 。 分phân 別biệt 功công 德đức 品phẩm 云vân 。 世Thế 尊Tôn 告cáo 彌Di 勒Lặc 。 我ngã 說thuyết 是thị 如Như 來Lai 。 壽thọ 命mạng 長trường 遠viễn 時thời 。 六lục 百bách 八bát 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 眾chúng 生sanh 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 乃nãi 至chí 復phục 有hữu 八bát 世thế 界giới 。 微vi 塵trần 數số 眾chúng 生sanh 。 皆giai 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 文văn 句cú 云vân 。 分phân 別biệt 功công 德đức 品phẩm 。 總tổng 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 。 已dĩ 上thượng 約ước 本bổn 迹tích 二nhị 門môn 。 對đối 明minh 別biệt 記ký 也dã 。 又hựu 總tổng 下hạ 。 唯duy 就tựu 迹tích 門môn 明minh 總tổng 別biệt 記ký 。 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 授thọ 記ký 品phẩm 云vân 。 餘dư 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 亦diệc 當đương 復phục 如như 是thị 。 此thử 總tổng 與dữ 七thất 百bách 記ký 也dã 。 又hựu 偈kệ 云vân 憍Kiều 陳Trần 如Như 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 見kiến 無vô 量lượng 佛Phật 。 過quá 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 乃nãi 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 常thường 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 故cố 號hiệu 為vi 普Phổ 明Minh 。 其kỳ 國quốc 土độ 清thanh 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 勇dũng 猛mãnh 。 佛Phật 壽thọ 六lục 萬vạn 劫kiếp 。 正Chánh 法Pháp 住trụ 倍bội 壽thọ 。 像Tượng 法Pháp 復phục 倍bội 是thị 。 法Pháp 滅diệt 天thiên 人nhân 憂ưu 。 其kỳ 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 次thứ 第đệ 當đương 作tác 佛Phật 。 同đồng 號hiệu 為vi 普phổ 明minh 。 乃nãi 至chí 皆giai 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 此thử 別biệt 與dữ 五ngũ 百bách 劫kiếp 國quốc 名danh 號hiệu 等đẳng 記ký 也dã 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 證chứng 釋thích 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 授thọ 記ký 淺thiển 深thâm 。

【# ■# 備bị 】# 二Nhị 乘Thừa 因nhân 中trung 利lợi 人nhân 未vị 普phổ 。 故cố 先tiên 與dữ 八bát 相tương/tướng 記ký 。 更cánh 令linh 與dữ 物vật 結kết 淨tịnh 土độ 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 多đa 劫kiếp 利lợi 物vật 。 不bất 假giả 淺thiển 近cận 記ký 也dã 。 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 期kỳ 者giả 期kỳ 限hạn 。 觀quán 彼bỉ 心tâm 行hành 。 記ký 彼bỉ 得đắc 果quả 久cửu 近cận 。 曰viết 根căn 與dữ 心tâm 期kỳ 。

【# ■# 補bổ 】# 與dữ 物vật 結kết 淨tịnh 土độ 緣duyên 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 者giả 。 謂vị 與dữ 眾chúng 生sanh 。 作tác 淨tịnh 土độ 因nhân 。 處xứ 處xứ 結kết 緣duyên 。 眾chúng 生sanh 機cơ 熟thục 成thành 佛Phật 。 名danh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 結kết 緣duyên 時thời 。 名danh 淨tịnh 土độ 因nhân 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 取thủ 於ư 淨tịnh 土độ 。 皆giai 為vì 饒nhiêu 益ích 。 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 如như 云vân 布bố 施thí 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 一nhất 切thiết 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 結kết 緣duyên 時thời 。 以dĩ 布bố 施thí 攝nhiếp 。 成thành 佛Phật 時thời 。 地địa 多đa 珍trân 寶bảo 。 諸chư 能năng 攝nhiếp 者giả 。 同đồng 生sanh 其kỳ 土thổ/độ 。 而nhi 受thọ 五ngũ 種chủng 布bố 施thí 化hóa 益ích 。 由do 攝nhiếp 生sanh 時thời 。 有hữu 五ngũ 差sai 故cố 。 所sở 謂vị 人nhân 天thiên 。 及cập 以dĩ 四tứ 教giáo 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 無vô 非phi 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 故cố 有hữu 四tứ 土thổ/độ 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 攝nhiếp 物vật 也dã 。 不bất 假giả 淺thiển 近cận 者giả 。 文văn 句cú 云vân 。 淺thiển 近cận 之chi 記ký 。 初sơ 住trụ 已dĩ 行hành 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 所sở 欣hân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 欣hân 。 乃nãi 是thị 圓viên 極cực 妙diệu 覺giác 遠viễn 記ký 耳nhĩ 。 故cố 壽thọ 量lượng 品phẩm 中trung 。 始thỉ 從tùng 發phát 心tâm 訖ngật 一nhất 生sanh 。 乃nãi 得đắc 妙diệu 因nhân 斯tư 滿mãn 。 極cực 果quả 頓đốn 圓viên 也dã 。 總tổng 與dữ 七thất 百bách 。 別biệt 與dữ 五ngũ 百bách 者giả 。 合hợp 為vi 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 也dã 。

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 二nhị 之chi 上thượng

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 二nhị 之chi 下hạ

高cao 麗lệ 沙Sa 門Môn 諦đế 觀quán 錄lục

南nam 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 蒙mông 潤nhuận 集tập 註chú

清thanh 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 權quyền 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký

清thanh 三Tam 寶Bảo 弟đệ 子tử 錢tiền 。 /(# 。 。

天thiên 台thai 嫡đích 裔duệ 比Bỉ 丘Khâu 諦đế 閑nhàn 編biên 科khoa 參tham 梓#

△# 二nhị 明minh 涅Niết 槃Bàn 泯mẫn 會hội 非phi 四tứ 教giáo 攝nhiếp 四tứ 。 初sơ 示thị 意ý 二nhị 。 初sơ 雙song 標tiêu 。

次thứ 說thuyết 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

【# □# 註chú 】# 佛Phật 出xuất 淨tịnh 土độ 。 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 後hậu 教giáo 後hậu 味vị 。 如như 燈đăng 明minh 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 淨tịnh 土độ 。 謂vị 燈đăng 明minh 佛Phật 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 佛Phật 說thuyết 是thị 法Pháp 華Hoa 。 令linh 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 已dĩ 。 尋tầm 即tức 於ư 是thị 日nhật 。 告cáo 於ư 天thiên 人nhân 眾chúng 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 義nghĩa 。 已dĩ 為vì 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 。 我ngã 今kim 於ư 中trung 夜dạ 。 當đương 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 知tri 如Như 來Lai 。 終chung 不bất 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 住trụ 不bất 變biến 。 雖tuy 有hữu 是thị 典điển 。 不bất 須tu 演diễn 說thuyết 。 是thị 也dã 。 故cố 玄huyền 文văn 明minh 本bổn 壽thọ 命mạng 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 中trung 云vân 。 久cửu 遠viễn 諸chư 佛Phật 。 如như 迦Ca 葉Diếp 燈đăng 明minh 等đẳng 。 皆giai 於ư 法pháp 華hoa 即tức 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 義nghĩa 推thôi 本bổn 佛Phật 。 必tất 是thị 淨tịnh 土độ 淨tịnh 機cơ 故cố 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 諸chư 佛Phật 道Đạo 同đồng 。 為vi 緣duyên 事sự 異dị 。 如như 多đa 寶bảo 佛Phật 。 但đãn 施thí 權quyền 教giáo 。 不bất 須tu 顯hiển 實thật 。 故cố 不bất 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 而nhi 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 當đương 來lai 彌Di 勒Lặc 。 只chỉ 有hữu 龍Long 華Hoa 三tam 會hội 。 尚thượng 不bất 說thuyết 小tiểu 。 大đại 論luận 明minh 須tu 扇thiên/phiến 多đa 佛Phật 。 弟đệ 子tử 未vị 熟thục 。 便tiện 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 更cánh 留lưu 化hóa 佛Phật 。 住trụ 世thế 半bán 劫kiếp 。 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 。 古cổ 然nhiên 燈đăng 佛Phật 。 放phóng 光quang 十thập 二nhị 劫kiếp 。 竟cánh 無vô 識thức 者giả 。 總tổng 不bất 說thuyết 法Pháp 。 是thị 知tri 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 不bất 定định 五ngũ 時thời 。 今kim 言ngôn 佛Phật 出xuất 淨tịnh 土độ 。 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 玄huyền 記ký 云vân 。 若nhược 約ước 扶phù 律luật 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 則tắc 唯duy 穢uế 土thổ/độ 。 若nhược 約ước 圓viên 常thường 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 則tắc 淨tịnh 穢uế 皆giai 說thuyết 。 乃nãi 約ước 事sự 理lý 。 而nhi 分phần/phân 說thuyết 不bất 說thuyết 也dã 。

【# □# 註chú 】# 今kim 佛Phật 熟thục 前tiền 番phiên 人nhân 。 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 醍đề 醐hồ 。 更cánh 熟thục 後hậu 番phiên 人nhân 。 重trọng/trùng 將tương 般Bát 若Nhã 淘đào 汰# 。 方phương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 復phục 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 後hậu 教giáo 後hậu 味vị 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 今kim 佛Phật 須tu 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 前tiền 番phiên 人nhân 。 指chỉ 大đại 通thông 佛Phật 世thế 曾tằng 熏huân 大đại 種chủng 者giả 。 後hậu 番phiên 人nhân 。 指chỉ 方Phương 等Đẳng 時thời 新tân 熏huân 大đại 種chủng 者giả 。 是thị 故cố 為vi 熟thục 前tiền 番phiên 人nhân 。 則tắc 以dĩ 法pháp 華hoa 開khai 會hội 之chi 。 熟thục 後hậu 番phiên 人nhân 。 重trọng/trùng 將tương 空không 慧tuệ 而nhi 淘đào 汰# 之chi 。 後hậu 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 而nhi 捃# 拾thập 之chi 。 即tức 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 今kim 世thế 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 。 多đa 諸chư 疑nghi 網võng 。 信tín 根căn 不bất 立lập 。 世thế 界giới 不bất 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 恆hằng 謂vị 如Như 來Lai 。 無vô 常thường 遷thiên 變biến 。 畢tất 竟cánh 入nhập 滅diệt 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 演diễn 說thuyết 此thử 經Kinh 。 以dĩ 為vi 後hậu 教giáo 後hậu 味vị 是thị 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 前tiền 番phiên 人nhân 者giả 。 妙diệu 玄huyền 曰viết 。 法pháp 華hoa 八bát 千thiên 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 量lượng 損tổn 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 前tiền 熟thục 果quả 實thật 。 於ư 法pháp 華hoa 中trung 收thu 。 後hậu 番phiên 人nhân 者giả 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 若nhược 五ngũ 千thiên 退thoái 席tịch 。 人nhân 天thiên 被bị 移di 。 皆giai 是thị 後hậu 熟thục 涅Niết 槃Bàn 中trung 收thu 也dã 。 說thuyết 法Pháp 華hoa 後hậu 重trọng/trùng 將tương 般Bát 若Nhã 淘đào 汰# 者giả 。 妙diệu 玄huyền 曰viết 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 經Kinh 云vân 從tùng 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 後hậu 番phiên 次thứ 第đệ 義nghĩa 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 後hậu 番phiên 人nhân 宜nghi 依y 補bổ 中trung 解giải 。 節tiết 義nghĩa 云vân 。 智trí 論luận 空không 生sanh 問vấn 。 法pháp 華hoa 一nhất 稱xưng 佛Phật 名danh 。 皆giai 成thành 佛Phật 道Đạo 。 般Bát 若Nhã 不bất 退thoái 品phẩm 中trung 。 又hựu 有hữu 退thoái 不bất 退thoái 之chi 說thuyết 。 故cố 問vấn 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 法pháp 華hoa 得đắc 授thọ 記ký 莂biệt 。 為vi 復phục 畢tất 定định 不bất 畢tất 定định 。 以dĩ 此thử 證chứng 法pháp 華hoa 後hậu 。 更cánh 說thuyết 般Bát 若Nhã 淘đào 汰# 。 結kết 集tập 家gia 。 結kết 歸quy 前tiền 分phần/phân 般Bát 若Nhã 部bộ 內nội 。 在tại 第đệ 四tứ 時thời 耳nhĩ 。

△# 二nhị 雙song 釋thích 二nhị 。 初sơ 捃# 拾thập 殘tàn 機cơ 。

一nhất 為vi 未vị 熟thục 者giả 。 更cánh 說thuyết 四tứ 教giáo 。 具cụ 談đàm 佛Phật 性tánh 。 令linh 具cụ 真chân 常thường 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 捃# 拾thập 教giáo 。

【# □# 註chú 】# 一nhất 為vi 未vị 熟thục 者giả 即tức 五ngũ 千thiên 起khởi 去khứ 。 人nhân 天thiên 被bị 移di 者giả 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 二nhị 義nghĩa 科khoa 也dã 。 即tức 法pháp 華hoa 方phương 便tiện 品phẩm 五ngũ 千thiên 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 從tùng 座tòa 而nhi 去khứ 。 寶bảo 塔tháp 品phẩm 如Như 來Lai 三tam 變biến 淨tịnh 土độ 。 容dung 受thọ 分phân 身thân 諸chư 佛Phật 。 與dữ 欲dục 同đồng 開khai 寶bảo 塔tháp 。 人nhân 天thiên 等đẳng 眾chúng 。 悉tất 皆giai 被bị 移di 。 置trí 於ư 他tha 土độ 。 是thị 皆giai 圓viên 機cơ 未vị 熟thục 者giả 也dã 。

【# □# 註chú 】# 更cánh 說thuyết 四tứ 教giáo 。 法pháp 華hoa 廢phế 竟cánh 。 今kim 經kinh 復phục 用dụng 。 故cố 云vân 更cánh 說thuyết 。 而nhi 具cụ 追truy 說thuyết 追truy 泯mẫn 兩lưỡng 種chủng 四tứ 教giáo 。 妙diệu 玄huyền 二nhị (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 涅Niết 槃Bàn 聖thánh 行hành 品phẩm 。 追truy 分phân 別biệt 眾chúng 經kinh 。 故cố 具cụ 說thuyết 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 施thí 權quyền 。 德đức 王vương 品phẩm 。 追truy 泯mẫn 眾chúng 經kinh 。 俱câu 寂tịch 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 (# 文văn )# 開khai 權quyền 。 即tức 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。 釋thích 籤# 三tam (# 十thập 三tam )# 云vân 。 追truy 者giả 。 退thoái 也dã 。 卻khước 更cánh 分phân 別biệt 前tiền 諸chư 味vị 也dã 。 泯mẫn 者giả 。 會hội 也dã 。 自tự 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 諸chư 經kinh 皆giai 泯mẫn 。 此thử 意ý 則tắc 順thuận 法pháp 華hoa 部bộ 也dã 。 至chí 大đại 經kinh 中trung 更cánh 分phân 別biệt 者giả 。 為vi 被bị 末mạt 代đại 故cố 。 大đại 經kinh 中trung 。 具cụ 斯tư 二nhị 說thuyết (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 更cánh 說thuyết 四tứ 教giáo 。 聖thánh 行hành 品phẩm 追truy 說thuyết 者giả 。 疏sớ/sơ 略lược 記ký 曰viết 。 若nhược 言ngôn 若nhược 是thị 逼bức 迫bách 相tương/tướng 去khứ 。 即tức 有hữu 作tác 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 曰viết 解giải 苦khổ 無vô 苦khổ 。 而nhi 有hữu 真Chân 諦Đế 去khứ 。 即tức 無vô 生sanh 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 從tùng 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 去khứ 。 則tắc 是thị 無vô 量lượng 聖Thánh 諦Đế 。 此thử 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 悉tất 是thị 菩Bồ 薩Tát 觀quán 境cảnh 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 於ư 。 大Đại 乘Thừa 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 即tức 無vô 作tác 諦đế 慧tuệ 。 能năng 所sở 合hợp 論luận 。 備bị 有hữu 四tứ 種chủng 。 是thị 知tri 聖thánh 行hành 品phẩm 具cụ 說thuyết 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 乃nãi 施thí 權quyền 也dã 。 德đức 王vương 品phẩm 。

佛Phật 言ngôn 。

生sanh 生sanh 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 今kim 但đãn 指chỉ 此thử 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 。 以dĩ 明minh 俱câu 寂tịch 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 也dã 。 謂vị 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 寂tịch 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 。 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 寂tịch 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 。 不bất 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 寂tịch 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 寂tịch 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 此thử 開khai 權quyền 也dã 。 釋thích 籤# 下hạ 。 引dẫn 大đại 經kinh 具cụ 二nhị 說thuyết 意ý 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 經kinh 一nhất 為vi 未vị 熟thục 人nhân 。 更cánh 說thuyết 四tứ 教giáo 等đẳng 。 如như 本bổn 節tiết 。 二nhị 被bị 末mạt 代đại 。 解giải 見kiến 儀nghi 文văn 下hạ 節tiết 。

【# ■# 備bị 】# 退thoái 者giả 。 復phục 退thoái 舉cử 前tiền 四tứ 。

時thời 分phân 別biệt 四tứ 教giáo 。

【# □# 註chú 】# 具cụ 談đàm 佛Phật 性tánh 。 令linh 具cụ 真chân 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 首thủ 。 廣quảng 開khai 常thường 宗tông 。 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 知tri 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 。 入nhập 秘bí 密mật 藏tạng 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 寄ký 滅diệt 談đàm 常thường 。 輔phụ 行hành 云vân 。 寄ký 應ưng 迹tích 滅diệt 度độ 。 談đàm 法Pháp 身thân 圓viên 常thường 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 指chỉ 釋thích 也dã 。 初sơ 二nhị 句cú 。 釋thích 具cụ 談đàm 佛Phật 性tánh 。 長trường 壽thọ 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 長trường 壽thọ 。 於ư 諸chư 常thường 中trung 。 最tối 上thượng 最tối 勝thắng 。 所sở 得đắc 常thường 法pháp 。 於ư 諸chư 常thường 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 如như 諸chư 常thường 中trung 。 虗hư 空không 第đệ 一nhất 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 諸chư 常thường 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 諸chư 藥dược 中trung 。 醍đề 醐hồ 第đệ 一nhất 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 壽thọ 命mạng 第đệ 一nhất 。 是thị 為vi 廣quảng 開khai 常thường 宗tông 也dã 。 令linh 一nhất 切thiết 下hạ 三tam 句cú 。 釋thích 令linh 具cụ 真chân 常thường 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 迷mê 昧muội 佛Phật 性tánh 真chân 常thường 理lý 。 皆giai 住trụ 秘bí 密mật 藏tạng 外ngoại 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 演diễn 說thuyết 真chân 常thường 。 令linh 其kỳ 皆giai 知tri 佛Phật 性tánh 。 入nhập 秘bí 密mật 藏tạng 中trung 。 秘bí 密mật 藏tạng 者giả 。 疏sớ/sơ 云vân 。 正Chánh 法Pháp 微vi 妙diệu 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 不bất 解giải 。 名danh 秘bí 密mật 。 法Pháp 界Giới 包bao 含hàm 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 用dụng 不bất 可khả 盡tận 。 名danh 藏tạng 。 故cố 經Kinh 云vân 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 。 是thị 秘bí 密mật 義nghĩa 。 三tam 法pháp 具cụ 足túc 無vô 缺khuyết 。 是thị 藏tạng 義nghĩa 。 止Chỉ 觀Quán 下hạ 。 證chứng 釋thích 。 如như 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 兩lưỡng 足túc 自tự 知tri 常thường 無vô 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 一nhất 足túc 黑hắc 黮đạm 。 一nhất 足túc 光quang 淨tịnh 。 淨tịnh 表biểu 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 黑hắc 表biểu 應ưng 迹tích 無vô 常thường 。 故cố 云vân 寄ký 應ưng 迹tích 滅diệt 。 談đàm 法Pháp 身thân 常thường 也dã 。 黮đạm 。 音âm 斷đoạn 。 黑hắc 也dã 。 應ưng 迹tích 。 在tại 世thế 八bát 十thập 年niên 。 老lão 比Bỉ 丘Khâu 身thân 也dã 。

【# □# 註chú 】# 捃# 拾thập 。 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 九cửu )# 云vân 。 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 。 如như 已dĩ 破phá 大đại 陣trận 。 餘dư 機cơ 至chí 彼bỉ 如như 殘tàn 黨đảng 不bất 難nan 。 故cố 法pháp 華hoa 為vi 大đại 收thu 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 捃# 拾thập (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 教giáo 名danh 捃# 拾thập 也dã 。 觀quán 音âm 玄huyền 記ký 云vân 。 漸tiệm 化hóa 已dĩ 來lai 。 法pháp 華hoa 入nhập 者giả 。 望vọng 前tiền 已dĩ 鈍độn 。

復phục 有hữu 未vị 入nhập 。 待đãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 法pháp 華hoa 猶do 利lợi 。 然nhiên 法pháp 華hoa 破phá 大đại 陣trận 。 涅Niết 槃Bàn 收thu 殘tàn 黨đảng 。 法pháp 華hoa 為vi 刈ngải 穫hoạch 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 捃# 拾thập 。 大đại 化hóa 之chi 功công 在tại 靈linh 鷲thứu 。 餘dư 機cơ 未vị 盡tận 故cố 至chí 雙song 林lâm 也dã 。 捃# 君quân 上thượng 聲thanh 。

△# 二nhị 逗đậu 留lưu 末mạt 代đại 。

二nhị 為vi 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 起khởi 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 夭yểu 傷thương 慧tuệ 命mạng 。 亡vong 失thất 法Pháp 身thân 。 設thiết 三tam 種chủng 權quyền 。 扶phù 一nhất 圓viên 實thật 。 故cố 名danh 扶phù 律luật 談đàm 常thường 教giáo 。

【# □# 註chú 】# 二nhị 為vi 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 妙diệu 玄huyền 十thập (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 臨lâm 滅diệt 。 更cánh 扶phù 三tam 藏tạng 誡giới 約ước 將tương 來lai 。 使sử 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 不bất 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 起khởi 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 廣quảng 開khai 常thường 宗tông 。 破phá 此thử 顛điên 倒đảo 。 令linh 佛Phật 法Pháp 久cửu 住trụ (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 為vi 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 也dã 。 謂vị 如Như 來Lai 於ư 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 。 臨lâm 滅diệt 度độ 時thời 。 垂thùy 無vô 緣duyên 慈từ 。 起khởi 同đồng 體thể 悲bi 。 更cánh 扶phù 三tam 藏tạng 。 誡giới 約ước 將tương 來lai 。 其kỳ 意ý 為vi 何hà 。 蓋cái 使sử 末mạt 代đại 。 鈍độn 根căn 眾chúng 生sanh 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 不bất 起khởi 斷đoạn 見kiến 。 云vân 云vân 。 能năng 使sử 之chi 不bất 起khởi 。 謂vị 廣quảng 開khai 圓viên 常thường 之chi 宗tông 。 破phá 此thử 斷đoạn 滅diệt 之chi 倒đảo 。 無vô 常thường 倒đảo 惑hoặc 若nhược 破phá 。 真chân 常thường 佛Phật 法Pháp 得đắc 住trụ 也dã 。

【# □# 註chú 】# 。 起khởi 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 一nhất 者giả 破phá 戒giới 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 斷đoạn 見kiến 。 二nhị 者giả 說thuyết 於ư 無vô 常thường 。 滅diệt 見kiến 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 起khởi 斷đoạn 滅diệt 見kiến 也dã 。 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 遮già 禁cấm 戒giới 。 乃nãi 趨xu 極cực 果quả 之chi 正chánh 因nhân 。 結kết 道Đạo 場Tràng 之chi 妙diệu 業nghiệp 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 咸hàm 說thuyết 。 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 皆giai 學học 。 二Nhị 乘Thừa 聖thánh 人nhân 兢căng 兢căng 約ước 束thú 。 末mạt 代đại 凡phàm 夫phu 。 心tâm 心tâm 放phóng 逸dật 。 不bất 唯duy 破phá 諸chư 禁cấm 戒giới 。 而nhi 且thả 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 此thử 起khởi 斷đoạn 見kiến 也dã 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 亘tuyên 古cổ 亘tuyên 今kim 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 。 妄vọng 謂vị 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 此thử 起khởi 滅diệt 見kiến 也dã 。

【# □# 註chú 】# 夭yểu 傷thương 慧tuệ 命mạng 。 無vô 戒giới 門môn 也dã 。 亡vong 失thất 法Pháp 身thân 。 無vô 乘thừa 門môn 也dã 。 若nhược 常thường 途đồ 論luận 。 自tự 報báo 慧tuệ 命mạng 。 理lý 體thể 法Pháp 身thân 。 在tại 眾chúng 生sanh 不bất 減giảm 。 諸chư 佛Phật 不bất 增tăng 。 以dĩ 迷mê 背bối/bội 故cố 。 夭yểu 傷thương 亡vong 失thất 。 今kim 此thử 為vi 無vô 乘thừa 戒giới 兩lưỡng 門môn 。 以dĩ 致trí 慧tuệ 命mạng 法Pháp 身thân 。 夭yểu 傷thương 亡vong 失thất 。 意ý 與dữ 常thường 途đồ 。 自tự 不bất 侔mâu 矣hĩ 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 夭yểu 傷thương 亡vong 失thất 也dã 。 謂vị 常thường 說thuyết 。 自tự 受thọ 用dụng 報báo 身thân 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 命mạng 。 如như 曰viết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 為vi 首thủ 。 乃nãi 至chí 定định 慧tuệ 為vi 足túc 。 又hựu 說thuyết 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 以dĩ 理lý 為vi 體thể 。 如như 曰viết 佛Phật 真chân 法Pháp 身thân 。 猶do 若nhược 虗hư 空không 。 彌di 綸luân 萬vạn 有hữu 。 囊nang 括quát 十thập 虗hư 。 三tam 世thế 悉tất 在tại 。 十thập 方phương 普phổ 周chu 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 無vô 生sanh 滅diệt 。 絕tuyệt 去khứ 來lai 。 以dĩ 真Chân 如Như 妙diệu 理lý 為vi 體thể 。 然nhiên 此thử 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 聖thánh 凡phàm 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 諸chư 佛Phật 悟ngộ 之chi 向hướng 之chi 。 所sở 以dĩ 早tảo 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。 眾chúng 生sanh 迷mê 之chi 背bối/bội 之chi 。 所sở 以dĩ 沉trầm 淪luân 生sanh 死tử 。 所sở 謂vị 迷mê 之chi 之chi 故cố 。 夭yểu 傷thương 慧tuệ 命mạng 。 背bối/bội 之chi 之chi 故cố 。 亡vong 失thất 法Pháp 身thân 。 常thường 途đồ 如như 此thử 論luận 也dã 。 今kim 謂vị 以dĩ 無vô 戒giới 門môn 故cố 傷thương 慧tuệ 命mạng 。 以dĩ 無vô 乘thừa 門môn 。 故cố 失thất 法Pháp 身thân 。 則tắc 非phi 常thường 途đồ 意ý 矣hĩ 。

【# □# 註chú 】# 設thiết 三tam 種chủng 權quyền 。 扶phù 一nhất 圓viên 實thật 。 輔phụ 行hành 三tam 下hạ (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 。 彼bỉ 經kinh 四tứ 教giáo 。 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。 本bổn 意ý 在tại 圓viên 。 權quyền 用dụng 三tam 教giáo 。 以dĩ 為vi 蘇tô 息tức 。 實thật 不bất 保bảo 權quyền 。 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 大đại 經kinh 追truy 談đàm 四tứ 教giáo 之chi 機cơ 。 雖tuy 未vị 行hành 即tức 。 而nhi 能năng 解giải 即tức 。 故cố 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。

【# □# 註chú 】# 扶phù 律luật 談đàm 常thường 教giáo 。 釋thích 籤# 云vân 。 以dĩ 彼bỉ 經kinh 部bộ 。 前tiền 後hậu 諸chư 文văn 。 扶phù 事sự 說thuyết 常thường 。 若nhược 末mạt 代đại 中trung 。 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 破phá 戒giới 。 (# 戒giới 門môn )# 說thuyết 於ư 如Như 來Lai 無vô 常thường 。 (# 乘thừa 門môn )# 及cập 誦tụng 讀đọc 外ngoại 典điển 。 則tắc 並tịnh 無vô 乘thừa 戒giới 。 失thất 常thường 住trụ 命mạng 。 賴lại 由do 此thử 經Kinh 扶phù 律luật 說thuyết 常thường 。 則tắc 乘thừa 戒giới 具cụ 足túc 。 故cố 號hiệu 此thử 經Kinh 為vi 贖thục 常thường 住trụ 命mạng 之chi 重trọng/trùng 寶bảo 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 教giáo 名danh 扶phù 律luật 談đàm 常thường 也dã 。 彼bỉ 經kinh 然nhiên 後hậu 扶phù 事sự 說thuyết 常thường 者giả 。 謂vị 扶phù 戒giới 律luật 事sự 。 說thuyết 法Pháp 性tánh 常thường 也dã 。 如như 經kinh 中trung 佛Phật 為vì 迦Ca 葉Diếp 。 菩Bồ 薩Tát 明minh 金Kim 剛Cang 密Mật 迹Tích 。 以dĩ 金kim 剛cang 杵xử 。 擬nghĩ 盜đạo 聽thính 說thuyết 戒giới 之chi 沙Sa 彌Di 。 謂vị 是thị 化hóa 人nhân 。 為vi 欲dục 驅khu 遣khiển 破phá 戒giới 毀hủy 法pháp 者giả 。 令linh 出xuất 眾chúng 故cố 。 又hựu 如Như 來Lai 於ư 毀hủy 法pháp 者giả 。 作tác 驅khu 遣khiển 羯yết 磨ma 。 訶ha 責trách 羯yết 磨ma 。 置trí 羯yết 磨ma 。 舉cử 罪tội 羯yết 磨ma 。 不bất 可khả 見kiến 羯yết 磨ma 。 滅diệt 羯yết 磨ma 。 未vị 捨xả 惡ác 見kiến 羯yết 磨ma 等đẳng 。 如như 是thị 降hàng 伏phục 。 為vi 示thị 諸chư 行hành 惡ác 之chi 人nhân 。 有hữu 果quả 報báo 故cố 。 又hựu 云vân 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 有hữu 持trì 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 。 見kiến 壞hoại 法pháp 者giả 。 即tức 能năng 驅khu 遣khiển 。 懲# 治trị 訶ha 責trách 。 得đắc 福phước 無vô 量lượng 。 若nhược 善thiện 比Bỉ 丘Khâu 。 見kiến 壞hoại 法pháp 者giả 。 置trí 不bất 訶ha 責trách 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 佛Phật 法Pháp 中trung 怨oán 。 而nhi 能năng 驅khu 遣khiển 者giả 。 是thị 我ngã 弟đệ 子tử 。 真chân 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 又hựu 云vân 。 懈giải 怠đãi 破phá 戒giới 。 毀hủy 正Chánh 法Pháp 者giả 。 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 四tứ 部bộ 之chi 眾chúng 。 應ưng 當đương 苦khổ 治trị 。 能năng 有hữu 如như 是thị 。 修tu 習tập 此thử 業nghiệp 者giả 。 得đắc 壽thọ 命mạng 長trường 。 乃nãi 至chí 常thường 住trụ 於ư 世thế 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 是thị 等đẳng 諸chư 文văn 。 皆giai 明minh 扶phù 律luật 而nhi 兼kiêm 說thuyết 常thường 也dã 。 又hựu 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 應ưng 當đương 修tu 習tập 。 佛Phật 法Pháp 及cập 僧Tăng 。 而nhi 作tác 常thường 想tưởng 。 若nhược 於ư 三tam 法pháp 。 修tu 異dị 想tưởng 者giả 。 當đương 知tri 是thị 輩bối 。 清thanh 淨tịnh 三Tam 歸Quy 則tắc 無vô 依y 處xứ 。 所sở 有hữu 禁cấm 戒giới 皆giai 不bất 具cụ 足túc 。 終chung 不bất 能năng 證chứng 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 。 若nhược 能năng 於ư 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 修tu 常thường 想tưởng 者giả 。 則tắc 有hữu 歸quy 處xứ 。 此thử 等đẳng 經kinh 文văn 。 皆giai 說thuyết 常thường 而nhi 兼kiêm 扶phù 律luật 也dã 。 若nhược 未vị 代đại 下hạ 。 明minh 無vô 乘thừa 戒giới 。 謂vị 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 破phá 戒giới 。 無vô 戒giới 門môn 也dã 。 說thuyết 如Như 來Lai 無vô 常thường 。 及cập 讀đọc 誦tụng 外ngoại 典điển 。 無vô 乘thừa 門môn 也dã 無vô 乘thừa 門môn 故cố 。 亡vong 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 無vô 戒giới 門môn 故cố 。 失thất 常thường 住trụ 命mạng 也dã 。 賴lại 由do 下hạ 明minh 經kinh 功công 能năng 。 謂vị 由do 此thử 經Kinh 扶phù 律luật 。 故cố 得đắc 戒giới 具cụ 。 由do 此thử 經Kinh 談đàm 常thường 。 故cố 得đắc 乘thừa 足túc 。 由do 乘thừa 足túc 。 則tắc 法Pháp 身thân 不bất 失thất 。 由do 戒giới 具cụ 。 則tắc 慧tuệ 命mạng 不bất 殤thương 也dã 。 故cố 號hiệu 下hạ 。 讚tán 經kinh 功công 力lực 可khả 知tri 。 羯yết 磨ma 翻phiên 作tác 法pháp 。

【# □# 註chú 】# 如như 釋thích 籤# 三tam 。 引dẫn 經kinh 應ưng 有hữu 單đơn 複phức 二nhị 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 複phức 者giả 。 謂vị 乘thừa 及cập 戒giới 。 若nhược 言ngôn 不bất 許hứa 。 畜súc 八bát 不bất 淨tịnh 。 此thử 是thị 戒giới 門môn 事sự 門môn 。 若nhược 說thuyết 如Như 來Lai 而nhi 不bất 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 遮già 外ngoại 典điển 。 此thử 是thị 乘thừa 門môn 理lý 門môn 。 (# 此thử 扶phù 律luật 談đàm 常thường 意ý 也dã )# 所sở 言ngôn 單đơn 者giả 。 唯duy 約ước 戒giới 門môn 。 彼bỉ 經kinh 扶phù 律luật 。 律luật 是thị 贖thục 常thường 住trụ 命mạng 之chi 重trọng/trùng 寶bảo 。 (# 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 意ý 也dã )# 四tứ 念niệm 處xứ 三tam (# 二nhị )# 云vân 。 若nhược 別biệt 圓viên 有hữu 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 何hà 須tu 贖thục 命mạng 。 贖thục 命mạng 。 意ý 在tại 藏tạng 通thông 灰hôi 斷đoạn 之chi 命mạng 。 令linh 得đắc 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 籤# 文văn 引dẫn 經kinh 用dụng 義nghĩa 。 複phức 者giả 下hạ 。 總tổng 指chỉ 乘thừa 戒giới 釋thích 複phức 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 不bất 許hứa 等đẳng 者giả 。 指chỉ 經kinh 燡# 戒giới 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 唱xướng 如như 是thị 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 。 制chế 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 應ưng 畜súc 奴nô 婢tỳ 牛ngưu 羊dương 。 非phi 法pháp 之chi 物vật 。 如Như 來Lai 先tiên 於ư 異dị 部bộ 經kinh 中trung 。 說thuyết 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 畜súc 如như 是thị 等đẳng 。 不bất 淨tịnh 之chi 物vật 。 某mỗ 甲giáp 國quốc 王vương 。 如như 法Pháp 治trị 之chi 。 驅khu 令linh 還hoàn 俗tục 。 即tức 不bất 許hứa 畜súc 之chi 文văn 。 八bát 不bất 淨tịnh 者giả 。 經kinh 邪tà 正chánh 品phẩm 廣quảng 列liệt 。 而nhi 不bất 分phân 數số 。 按án 善thiện 生sanh 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 經Kinh 云vân 。 一nhất 畜súc 田điền 宅trạch 。 二nhị 種chủng 植thực 根căn 栽tài 。 三tam 貯trữ 積tích 穀cốc 粟túc 。 居cư 店điếm 求cầu 利lợi 。 四tứ 畜súc 奴nô 婢tỳ 人nhân 民dân 。 五ngũ 畜súc 眷quyến 屬thuộc 羣quần 畜súc 。 六lục 畜súc 金kim 銀ngân 財tài 寶bảo 。 七thất 畜súc 象tượng 牙nha 金kim 銀ngân 。 刻khắc 鏤lũ 諸chư 寶bảo 大đại 牀sàng 。 錦cẩm 被bị 氍cù 氀lâu 。 八bát 畜súc 銅đồng 鐵thiết 釜phủ 鑊hoạch 等đẳng 也dã 。 若nhược 說thuyết 如Như 來Lai 而nhi 不bất 畢Tất 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 。 指chỉ 經kinh 釋thích 乘thừa 。 如như 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 云vân 。 為vì 未vị 來lai 世thế 。 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 畜súc 不bất 淨tịnh 物vật 。 為vì 四tứ 眾chúng 說thuyết 。 如Như 來Lai 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 讀đọc 誦tụng 世thế 典điển 。 不bất 敬kính 佛Phật 經Kinh 。 如như 是thị 等đẳng 惡ác 。 現hiện 於ư 世thế 時thời 。 如Như 來Lai 為vì 欲dục 。 滅diệt 是thị 諸chư 惡ác 。 令linh 得đắc 遠viễn 離ly 。 邪tà 命mạng 利lợi 養dưỡng 。 如Như 來Lai 則tắc 為vi 。 演diễn 說thuyết 是thị 經Kinh 。 是thị 扶phù 律luật 談đàm 常thường 意ý 也dã 。 言ngôn 外ngoại 典điển 者giả 。 即tức 外ngoại 道đạo 毗tỳ 陀đà 論luận 。 毗tỳ 伽già 羅la 論luận 。 衛vệ 師sư 論luận 。 迦ca 毗tỳ 羅la 論luận 等đẳng 諸chư 書thư 。 一nhất 切thiết 咒chú 術thuật 。 醫y 方phương 技kỹ 藝nghệ 。 日nhật 月nguyệt 薄bạc 蝕thực 。 星tinh 宿tú 運vận 變biến 。 圖đồ 書thư 讖sấm 記ký 等đẳng 經kinh 。 是thị 也dã 。 已dĩ 上thượng 釋thích 複phức 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 單đơn 者giả 下hạ 。 唯duy 約ước 戒giới 門môn 釋thích 單đơn 義nghĩa 。 如như 釋thích 籤# 問vấn 云vân 。 法pháp 華hoa 既ký 已dĩ 顯hiển 實thật 。 涅Niết 槃Bàn 何hà 復phục 施thí 權quyền 。 答đáp 。 涅Niết 槃Bàn 重trùng 復phục 施thí 權quyền 者giả 。 正chánh 顯hiển 是thị 贖thục 命mạng 之chi 重trọng/trùng 寶bảo 也dã 。 四tứ 念niệm 處xứ 下hạ 。 引dẫn 證chứng 贖thục 命mạng 。 然nhiên 此thử 文văn 先tiên 有hữu 問vấn 云vân 。 藏tạng 通thông 云vân 何hà 得đắc 入nhập 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 修tu 學học 耶da 。 答đáp 。 涅Niết 槃Bàn 扶phù 律luật 而nhi 說thuyết 。 故cố 名danh 贖thục 命mạng 。 若nhược 別biệt 圓viên 有hữu 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 何hà 須tu 贖thục 命mạng 。 贖thục 命mạng 。 意ý 在tại 藏tạng 通thông 灰hôi 斷đoạn 之chi 命mạng 。 令linh 得đắc 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 也dã 。 問vấn 。 三tam 藏tạng 生sanh 滅diệt 慧tuệ 。 云vân 何hà 贖thục 成thành 常thường 住trụ 慧tuệ 。 答đáp 。 今kim 涅Niết 槃Bàn 引dẫn 藏tạng 通thông 中trung 昔tích 日nhật 灰hôi 斷đoạn 。 不bất 明minh 佛Phật 性tánh 。 今kim 俱câu 引dẫn 見kiến 佛Phật 性tánh 。 不bất 同đồng 先tiên 日nhật 等đẳng 文văn 。 是thị 知tri 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 見kiến 佛Phật 性tánh 。 今kim 但đãn 扶phù 律luật 而nhi 說thuyết 。 不bất 破phá 於ư 戒giới 。 正chánh 是thị 今kim 贖thục 常thường 住trụ 慧tuệ 命mạng 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 節tiết 義nghĩa 云vân 。 原nguyên 註chú 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 意ý 句cú 。 應ưng 移di 令linh 得đắc 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 也dã 下hạ 。 文văn 義nghĩa 俱câu 足túc 。 又hựu 如Như 來Lai 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 句cú 。 據cứ 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 曰viết 。 我ngã 之chi 閻Diêm 浮Phù 提đề 示thị 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 不bất 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 曰viết 。 定định 不bất 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 應ưng 添# 一nhất 不bất 字tự 即tức 足túc 。 如như 義nghĩa 例lệ 云vân 。 乃nãi 是thị 雙song 證chứng 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 壽thọ 。 是thị 證chứng 談đàm 常thường 。 非phi 助trợ 不bất 前tiền 。 是thị 證chứng 助trợ 常thường 。 文văn 極cực 清thanh 楚sở 。 又hựu 辨biện 訛ngoa 曰viết 。 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 。 應ưng 在tại 重trọng/trùng 寶bảo 句cú 下hạ 。 示thị 師sư 則tắc 移di 戒giới 門môn 事sự 門môn 句cú 下hạ 。 依y 辨biện 訛ngoa 為vi 順thuận 。 再tái 俟sĩ 後hậu 定định 。 氍cù 氀lâu 。 音âm 巨cự 呂lữ 。

【# ■# 補bổ 】# 據cứ 上thượng 文văn 為vi 末mạt 代đại 義nghĩa 。 此thử 四tứ 念niệm 處xứ 引dẫn 證chứng 似tự 抅# 。 以dĩ 贖thục 藏tạng 通thông 斷đoạn 命mạng 。 與dữ 末mạt 代đại 起khởi 見kiến 等đẳng 不bất 同đồng 。 想tưởng 玉ngọc 師sư 因nhân 贖thục 命mạng 義nghĩa 。 便tiện 引dẫn 耳nhĩ 。

【# ■# 備bị 】# 想tưởng 即tức 下hạ 節tiết 重trọng/trùng 扶phù 三tam 藏tạng 。 結kết 歸quy 為vi 末mạt 代đại 意ý 。 故cố 引dẫn 之chi 。

【# □# 註chú 】# 既ký 扶phù 律luật 說thuyết 常thường 。 則tắc 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 也dã 。 如như 義nghĩa 例lệ 云vân 佛Phật 化hóa 。 尚thượng 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 壽thọ 。 況huống 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 。 非phi 助trợ 不bất 前tiền 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 扶phù 律luật 談đàm 常thường 意ý 。 恐khủng 謂vị 教giáo 名danh 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 為vi 當đương 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 。 以dĩ 常thường 助trợ 律luật 耶da 。 故cố 示thị 云vân 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 也dã 。 如như 義nghĩa 例lệ 下hạ 。 證chứng 助trợ 常thường 意ý 。 文văn 曰viết 。 次thứ 用dụng 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 雖tuy 依y 法pháp 華hoa 咸hàm 歸quy 一nhất 實thật 。 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 。 若nhược 無vô 扶phù 助trợ 。 則tắc 正chánh 行hạnh 傾khuynh 覆phú 正chánh 助trợ 相tương/tướng 添# 。 方phương 能năng 遠viễn 運vận 。 佛Phật 化hóa 尚thượng 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 壽thọ 。 況huống 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 非phi 助trợ 不bất 前tiền 。 故cố 扶phù 律luật 談đàm 常thường 以dĩ 顯hiển 實thật 相tướng 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 謂vị 如Như 來Lai 在tại 世thế 教giáo 化hóa 。 尚thượng 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 為vi 常thường 住trụ 壽thọ 命mạng 。 亦diệc 律luật 不bất 可khả 少thiểu 。 況huống 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 。 非phi 戒giới 律luật 助trợ 行hành 。 不bất 能năng 前tiền 進tiến 。 而nhi 律luật 豈khởi 可khả 少thiểu 耶da 故cố 須tu 以dĩ 律luật 助trợ 常thường 也dã 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 上thượng 云vân 設thiết 三tam 種chủng 權quyền 。 扶phù 一nhất 圓viên 實thật 。 何hà 故cố 結kết 云vân 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 且thả 三tam 權quyền 俱câu 律luật 耶da 。 須tu 知tri 上thượng 明minh 經kinh 中trung 具cụ 用dụng 四tứ 教giáo 則tắc 以dĩ 偏thiên 助trợ 圓viên 。 後hậu 以dĩ 乘thừa 戒giới 兩lưỡng 門môn 重trọng/trùng 扶phù 三tam 藏tạng 之chi 意ý 。 結kết 歸quy 為vi 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 故cố 云vân 扶phù 律luật 談đàm 常thường 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 料liệu 簡giản 結kết 歸quy 之chi 辭từ 。 謂vị 前tiền 以dĩ 三tam 教giáo 。 助trợ 後hậu 圓viên 教giáo 。 故cố 曰viết 設thiết 三tam 種chủng 權quyền 。 扶phù 一nhất 圓viên 實thật 。 後hậu 恐khủng 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 並tịnh 無vô 戒giới 乘thừa 。 故cố 以dĩ 乘thừa 戒giới 兩lưỡng 門môn 。 重trọng/trùng 推thôi 三tam 藏tạng 。 故cố 結kết 曰viết 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 是thị 則tắc 上thượng 下hạ 文văn 各các 有hữu 意ý 也dã 。

△# 二nhị 同đồng 異dị 三tam 。 初sơ 時thời 味vị 論luận 同đồng 。

然nhiên 若nhược 論luận 時thời 味vị 。 與dữ 法pháp 華hoa 同đồng 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 玄huyền 十thập (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 。 然nhiên 二nhị 經kinh 教giáo 意ý 。 起khởi 盡tận 是thị 同đồng 。 如như 法Pháp 華hoa 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 。 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 咸hàm 歸quy 一nhất 實thật 。 後hậu 開khai 近cận 顯hiển 遠viễn 明minh 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 先tiên 勝thắng 三tam 修tu (# 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã )# 斥xích 劣liệt 三tam 修tu 。 (# 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 )# 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 入nhập 秘bí 密mật 藏tạng 。 後hậu 三tam 十thập 六lục 問vấn 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 事sự (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 三tam 將tương 時thời 味vị 教giáo 對đối 辨biện 。 明minh 與dữ 法pháp 華hoa 同đồng 時thời 科khoa 也dã 。 法pháp 華hoa 前tiền 十thập 四tứ 品phẩm 明minh 迹tích 門môn 。 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 。 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 咸hàm 歸quy 一nhất 實thật 。 後hậu 十thập 四tứ 品phẩm 明minh 本bổn 門môn 。 初sơ 略lược 開khai 近cận 顯hiển 遠viễn 。 動động 執chấp 生sanh 疑nghi 。 後hậu 廣quảng 開khai 近cận 顯hiển 遠viễn 斷đoạn 疑nghi 生sanh 信tín 。 以dĩ 授thọ 法Pháp 身thân 之chi 記ký 。 明minh 地địa 湧dũng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 如như 壽thọ 命mạng 品phẩm 佛Phật 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 有hữu 我ngã 想tưởng 者giả 。 憍kiêu 慢mạn 貢cống 高cao 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 我ngã 亦diệc 修tu 習tập 。 無vô 常thường 。 苦khổ 想tưởng 。 無vô 我ngã 想tưởng 。 是thị 三tam 種chủng 修tu 。 無vô 有hữu 實thật 義nghĩa 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 勝thắng 三tam 修tu 法pháp 。 苦khổ 者giả 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 計kế 苦khổ 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 我ngã 計kế 無vô 我ngã 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 淨tịnh 計kế 不bất 淨tịnh 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 常thường 計kế 常thường 。 常thường 計kế 無vô 常thường 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 四tứ 顛điên 倒đảo 法pháp 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 正chánh 修tu 諸chư 法pháp 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 苦khổ 法pháp 中trung 。 生sanh 於ư 樂lạc 想tưởng 。 乃nãi 至chí 於ư 無vô 我ngã 中trung 。 生sanh 於ư 我ngã 想tưởng 。 世thế 間gian 有hữu 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 淨tịnh 。 出xuất 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 有hữu 字tự 無vô 義nghĩa 。 出xuất 世thế 法Pháp 者giả 。 亦diệc 有hữu 字tự 有hữu 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 有hữu 四tứ 顛điên 倒đảo 。 故cố 不bất 知tri 義nghĩa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 心tâm 倒đảo 。 見kiến 倒đảo 。 以dĩ 三tam 倒đảo 故cố 。 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 見kiến 苦khổ 。 常thường 見kiến 無vô 常thường 。 我ngã 見kiến 無vô 我ngã 。 淨tịnh 見kiến 不bất 淨tịnh 。 名danh 顛điên 倒đảo 法pháp 。 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 世thế 間gian 知tri 字tự 。 而nhi 不bất 知tri 義nghĩa 。 何hà 等đẳng 為vi 義nghĩa 。

無vô 我ngã 者giả 。 名danh 生sanh 死tử 。 我ngã 者giả 。 名danh 如Như 來Lai 。 無vô 常thường 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 常thường 者giả 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 苦khổ 者giả 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 淨tịnh 者giả 。 有hữu 為vi 法pháp 。 淨tịnh 者giả 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 有hữu 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 不bất 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 不bất 倒đảo 故cố 。 知tri 字tự 知tri 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 遠viễn 離ly 四tứ 顛điên 倒đảo 者giả 。 應ưng 當đương 知tri 是thị 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 是thị 為vi 以dĩ 勝thắng 三tam 修tu 。 斥xích 劣liệt 三tam 修tu 。 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 入nhập 秘bí 密mật 藏tạng 也dã 。 又hựu 壽thọ 命mạng 品phẩm 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 偈kệ 問vấn 佛Phật 。 有hữu 三tam 十thập 二nhị 偈kệ 。 其kỳ 間gian 開khai 數số 不bất 同đồng 。 今kim 依y 河hà 西tây 為vi 三tam 十thập 四tứ 問vấn 。 前tiền 十thập 九cửu 偈kệ 正chánh 作tác 三tam 十thập 四tứ 問vấn 。 後hậu 四tứ 偈kệ 請thỉnh 答đáp 。 而nhi 玄huyền 文văn 列liệt 三tam 十thập 六lục 問vấn 。 乃nãi 依y 開khai 善thiện 所sở 開khai 數số 。 以dĩ 河hà 西tây 面diện 對đối 梵Phạm 文văn 。 口khẩu 決quyết 曇đàm 讖sấm 也dã 。 籤# 曰viết 。 法pháp 華hoa 以dĩ 本bổn 迹tích 二nhị 門môn 。 為vi 初sơ 後hậu 二nhị 分phần 。 初sơ 則tắc 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 。 後hậu 明minh 本bổn 門môn 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 。 重trùng 更cánh 辨biện 前tiền 開khai 權quyền 化hóa 主chủ 久cửu 遠viễn 成thành 佛Phật 。 涅Niết 槃Bàn 正chánh 說thuyết 。 開khai 為vi 四tứ 段đoạn 。 初sơ 純thuần 陀đà 品phẩm 去khứ 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 施thí 權quyền 。 斷đoạn 奠# 三tam 修tu 。 二nhị 長trường 壽thọ 品phẩm 去khứ 十thập 四tứ 品phẩm 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 三tam 現hiện 病bệnh 品phẩm 去khứ 五ngũ 品phẩm 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 行hành 。 四tứ 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 去khứ 三tam 品phẩm 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 用dụng 。 故cố 知tri 初sơ 已dĩ 斷đoạn 奠# 聲Thanh 聞Văn 。 後hậu 但đãn 明minh 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 用dụng 。 是thị 二nhị 經kinh 起khởi 盡tận 同đồng 時thời 也dã 。 又hựu 有hữu 明minh 二nhị 經kinh 。 三tam 義nghĩa 是thị 同đồng 。 一nhất 開khai 權quyền 同đồng 。 法pháp 華hoa 開khai 三tam 教giáo 權quyền 。 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 實thật 。 涅Niết 槃Bàn 點điểm 淺thiển 劣liệt 三tam 修tu 。 即tức 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 。 二nhị 談đàm 常thường 同đồng 。 法pháp 華hoa 云vân 。 是thị 法Pháp 住trụ 法Pháp 位vị 。 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 墻tường 壁bích 瓦ngõa 礫lịch 。 皆giai 具cụ 佛Phật 性tánh 。 三tam 壽thọ 量lượng 同đồng 。 法pháp 華hoa 談đàm 過quá 去khứ 壽thọ 命mạng 。 久cửu 遠viễn 壽thọ 量lượng 。 涅Niết 槃Bàn 談đàm 未vị 來lai 之chi 壽thọ 。 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 身thân 。 是thị 二nhị 經kinh 時thời 味vị 相tương/tướng 同đồng 也dã 。 補bổ 遺di 引dẫn 發phát 源nguyên 問vấn 。 何hà 故cố 但đãn 修tu 三tam 。 答đáp 。 空không 濫lạm 果quả 證chứng 。 今kim 明minh 修tu 義nghĩa 。 故cố 且thả 不bất 言ngôn 。 既ký 增tăng 減giảm 由do 機cơ 。 故cố 三tam 四tứ 皆giai 可khả 。

△# 二nhị 部bộ 有hữu 小tiểu 異dị 。

論luận 其kỳ 部bộ 內nội 。 純thuần 雜tạp 小tiểu 異dị 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 玄huyền 十thập (# 八bát )# 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 猶do 帶đái 三tam 乘thừa 得đắc 道Đạo 。 此thử 經Kinh 純thuần 一nhất 無vô 雜tạp 。 涅Niết 槃Bàn 更cánh 不bất 發phát 迹tích 。 此thử 經Kinh 顯hiển 本bổn 義nghĩa 彰chương 。 妙diệu 樂lạc 七thất (# 十thập 九cửu )# 約ước 十thập 六lục 意ý 揀giản 。 (# 云vân )# 云vân 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 部bộ 內nội 純thuần 雜tạp 小tiểu 異dị 。 即tức 引dẫn 妙diệu 玄huyền 云vân 者giả 。 蓋cái 涅Niết 槃Bàn 設thiết 三tam 權quyền 扶phù 一nhất 實thật 。 故cố 帶đái 三tam 乘thừa 得đắc 道Đạo 。 法pháp 華hoa 明minh 三tam 權quyền 。 顯hiển 一nhất 實thật 。 故cố 純thuần 一nhất 無vô 雜tạp 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 大đại 眾chúng 咸hàm 信tín 。 是thị 以dĩ 更cánh 不bất 發phát 迹tích 。 法pháp 華hoa 從tùng 地địa 。 湧dũng 出xuất 權quyền 小tiểu 生sanh 疑nghi 。 是thị 以dĩ 顯hiển 本bổn 義nghĩa 彰chương 。 故cố 其kỳ 部bộ 內nội 純thuần 雜tạp 小tiểu 異dị 也dã 。 況huống 指chỉ 妙diệu 樂lạc 十thập 六lục 意ý 揀giản 者giả 。 台thai 家gia 明minh 義nghĩa 。 多đa 處xứ 說thuyết 之chi 。 無vô 煩phiền 廣quảng 辨biện 。 欲dục 重trọng/trùng 論luận 者giả 。 更cánh 述thuật 大đại 猷# 。 判phán 味vị 同đồng 時thời 。 而nhi 有hữu 部bộ 異dị 。 約ước 理lý 。 名danh 別biệt 咸hàm 歸quy 常thường 住trụ 。 約ước 機cơ 。 彼bỉ 稱xưng 捃# 拾thập 。 約ước 法pháp 。 彼bỉ 存tồn 三tam 權quyền 。 論luận 意ý 。 彼bỉ 帶đái 律luật 儀nghi 。 語ngữ 證chứng 。 彼bỉ 兼kiêm 小tiểu 果quả 。 受thọ 益ích 。 彼bỉ 無vô 廣quảng 記ký 。 說thuyết 時thời 。 長trường 短đoản 永vĩnh 殊thù 。 談đàm 常thường 。 過quá 未vị 不bất 同đồng 。 論luận 譬thí 。 大đại 陣trận 餘dư 黨đảng 。 現hiện 瑞thụy 。 表biểu 彰chương 各các 別biệt 。 破phá 執chấp 。 難nan 易dị 不bất 同đồng 。 領lãnh 解giải 。 遠viễn 近cận 迹tích 乖quai 。 述thuật 成thành 。 被bị 根căn 不bất 等đẳng 。 用dụng 治trị 。 生sanh 死tử 不bất 同đồng 。 付phó 囑chúc 。 有hữu 下hạ 有hữu 此thử 。 得đắc 十thập 六lục 意ý 。 準chuẩn 此thử 略lược 知tri 。 事sự 異dị 意ý 同đồng 。 不bất 可khả 失thất 旨chỉ 。 失thất 期kỳ 同đồng 異dị 。 講giảng 授thọ 殊thù 難nạn/nan 。 是thị 為vi 十thập 六lục 。 意ý 揀giản 之chi 文văn 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 有hữu 下hạ 有hữu 此thử 。 有hữu 下hạ 方phương 。 有hữu 現hiện 眾chúng 也dã 。

△# 三tam 引dẫn 常thường 經kinh 證chứng 。

故cố 文văn 云vân 從tùng 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

【# □# 註chú 】# 故cố 文văn 云vân 等đẳng 。 別biệt 行hành 義nghĩa 疏sớ/sơ 記ký 云vân 。 彼bỉ 經kinh 就tựu 般Bát 若Nhã 部bộ 後hậu 分phần/phân 。 結kết 撮toát 五ngũ 味vị 次thứ 第đệ 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 所sở 引dẫn 經kinh 也dã 。 蓋cái 法pháp 華hoa 具cụ 彰chương 執chấp 權quyền 之chi 機cơ 。 已dĩ 破phá 大đại 陣trận 。 然nhiên 須tu 涅Niết 槃Bàn 收thu 其kỳ 餘dư 黨đảng 。 故cố 於ư 法pháp 華hoa 後hậu 復phục 談đàm 般Bát 若Nhã 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 令linh 於ư 涅Niết 槃Bàn 得đắc 醍đề 醐hồ 味vị 。 故cố 曰viết 就tựu 般Bát 若Nhã 後hậu 分phần/phân 。 結kết 撮toát 五ngũ 味vị 次thứ 第đệ 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 是thị 般Bát 若Nhã 為vi 前tiền 分phần/phân 。 法pháp 華hoa 已dĩ 後hậu 是thị 般Bát 若Nhã 為vi 後hậu 分phần/phân 。 以dĩ 結kết 集tập 為vi 一nhất 部bộ 。 判phán 第đệ 四tứ 時thời 。

△# 三tam 時thời 合hợp 。

前tiền 法pháp 華hoa 合hợp 此thử 經Kinh 。 為vi 第đệ 五ngũ 時thời 也dã 。

【# □# 註chú 】# 前tiền 法pháp 華hoa 等đẳng 者giả 。 今kim 經kinh 時thời 味vị 既ký 同đồng 法pháp 華hoa 。 故cố 此thử 文văn 中trung 更cánh 不bất 別biệt 立lập 時thời 味vị 。 但đãn 云vân 前tiền 法pháp 華hoa 合hợp 此thử 經Kinh 。 為vi 第đệ 五ngũ 時thời 也dã 。

此thử 釋thích 二nhị 經kinh 同đồng 第đệ 五ngũ 時thời 也dã 。

△# 四tứ 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 問vấn 。

問vấn 此thử 經Kinh 具cụ 四tứ 教giáo 。 與dữ 前tiền 方Phương 等Đẳng 部bộ 。 具cụ 說thuyết 四tứ 教giáo 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 玄huyền 十thập (# 二nhị 十thập 三tam )# 云vân 。 問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 追truy 說thuyết 四tứ 。 方Phương 等Đẳng 正chánh 開khai 四tứ 。 別biệt 教giáo 復phục 有hữu 四tứ 。 若nhược 為vi 分phân 別biệt 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 對đối 方Phương 等Đẳng 料liệu 揀giản 也dã 。 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 。 修tu 生sanh 無vô 生sanh 。 十thập 行hành 。 修tu 無vô 量lượng 。 十thập 向hướng 。 修tu 無vô 作tác 。 十Thập 地Địa 。 證chứng 無vô 作tác 。 故cố 別biệt 教giáo 復phục 有hữu 四tứ 。 餘dư 解giải 在tại 下hạ 。

△# 二nhị 答đáp 。

答đáp 。 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 方Phương 等Đẳng 中trung 四tứ 。 圓viên 則tắc 初sơ 後hậu 俱câu 知tri 常thường 。 別biệt 則tắc 初sơ 不bất 知tri 。 後hậu 方phương 知tri 。 藏tạng 通thông 則tắc 初sơ 後hậu 俱câu 不bất 知tri 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 四tứ 初sơ 後hậu 俱câu 知tri 。

此thử 復phục 引dẫn 妙diệu 玄huyền 問vấn 之chi 答đáp 辭từ 云vân 。

【# □# 註chú 】# 答đáp 。 涅Niết 槃Bàn 當đương 四tứ 。 通thông 入nhập 佛Phật 性tánh 。 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 。 後hậu 見kiến 佛Phật 性tánh 。 方Phương 等Đẳng 保bảo 證chứng 。 二nhị 不bất 見kiến 性tánh (# 文văn )# 。

【# ■# 備bị 】# 答đáp 中trung 涅Niết 槃Bàn 下hạ 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 中trung 四tứ 俱câu 知tri 。 通thông 入nhập 佛Phật 性tánh 也dã 。 別biệt 教giáo 下hạ 。 答đáp 別biệt 教giáo 後hậu 知tri 佛Phật 性tánh 。 即tức 所sở 云vân 初sơ 不bất 知tri 。 後hậu 方phương 知tri 。 然nhiên 妙diệu 玄huyền 單đơn 就tựu 別biệt 教giáo 說thuyết 。 不bất 屬thuộc 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 屬thuộc 方Phương 等Đẳng 也dã 。 方Phương 等Đẳng 下hạ 。 明minh 方Phương 等Đẳng 四tứ 中trung 。 保bảo 證chứng 之chi 藏tạng 通thông 。 初sơ 後hậu 俱câu 絕tuyệt 分phần/phân 也dã 。 按án 別biệt 教giáo 問vấn 答đáp 。 註chú 引dẫn 妙diệu 玄huyền 帶đái 出xuất 。 儀nghi 文văn 無vô 此thử 意ý 也dã 。 下hạ 註chú 中trung 。 今kim 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 追truy 說thuyết 等đẳng 文văn 。 方phương 依y 儀nghi 文văn 與dữ 方Phương 等Đẳng 揀giản 。

【# □# 註chú 】# 今kim 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 追truy 說thuyết 四tứ 。 與dữ 方Phương 等Đẳng 中trung 四tứ 對đối 揀giản 答đáp 。 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 四tứ 教giáo 名danh 同đồng 。 知tri 常thường 不bất 知tri 常thường 異dị 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 斷đoạn 今kim 文văn 答đáp 辭từ 。 先tiên 總tổng 答đáp 。

【# □# 註chú 】# 圓viên 則tắc 初sơ 後hậu 俱câu 知tri 常thường 。 初sơ 心tâm 。 名danh 字tự 知tri 。 五ngũ 品phẩm 。 觀quán 行hành 知tri 。 六lục 根căn 。 相tương 似tự 知tri 。 住trụ 上thượng 。 分phần/phân 證chứng 知tri 。 妙diệu 覺giác 。 究cứu 竟cánh 知tri 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 圓viên 貼# 方Phương 等Đẳng 。 說thuyết 前tiền 後hậu 俱câu 知tri 也dã 。 六lục 即tức 。 解giải 見kiến 圓viên 教giáo 。

【# □# 註chú 】# 別biệt 則tắc 初sơ 不bất 知tri 後hậu 方phương 知tri 。 初sơ 。 即tức 地địa 前tiền 人nhân 也dã 。 輔phụ 行hành 三tam 下hạ (# 廿# 九cửu )# 云vân 。 別biệt 亦diệc 知tri 中trung 。 今kim 言ngôn 不bất 知tri 者giả 。 前tiền 三tam 不bất 知tri 圓viên 理lý 故cố 也dã 。 (# 文văn )# 若nhược 妙diệu 玄huyền 四tứ (# 三tam 十thập 一nhất )# 云vân 。 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 即tức 知tri 常thường 住trụ 者giả 。 但đãn 中trung 常thường 住trụ 耳nhĩ 。 後hậu 。 即tức 登đăng 地địa 人nhân 也dã 。 若nhược 得đắc 意ý 者giả 。 回hồi 向hướng 薄bạc 知tri 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 別biệt 初sơ 不bất 知tri 也dã 。 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 。 未vị 聞văn 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 圓viên 理lý 。 故cố 不bất 解giải 圓viên 常thường 。 下hạ 引dẫn 輔phụ 行hành 文văn 證chứng 。 蓋cái 止Chỉ 觀Quán 明minh 前tiền 三tam 教giáo 。 未vị 被bị 法pháp 華hoa 會hội 時thời 。 尚thượng 不bất 解giải 圓viên 。 何hà 況huống 入nhập 圓viên 。 故cố 輔phụ 行hành 明minh 別biệt 亦diệc 解giải 中trung 。 而nhi 止Chỉ 觀Quán 言ngôn 不bất 知tri 者giả 。 謂vị 前tiền 三tam 教giáo 皆giai 不bất 解giải 圓viên 理lý 故cố 。 若nhược 妙diệu 玄huyền 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 即tức 知tri 常thường 住trụ 者giả 。 亦diệc 指chỉ 但đãn 中trung 常thường 住trụ 非phi 圓viên 常thường 也dã 。 至chí 別biệt 教giáo 登đăng 地địa 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 故cố 能năng 解giải 不bất 但đãn 中trung 。 又hựu 別biệt 向hướng 位vị 。 智trí 轉chuyển 行hành 融dung 。 雖tuy 未vị 能năng 透thấu 徹triệt 。 亦diệc 薄bạc 解giải 圓viên 理lý 。 故cố 云vân 回hồi 向hướng 薄bạc 知tri 。

【# □# 註chú 】# 藏tạng 通thông 則tắc 初sơ 後hậu 俱câu 不bất 知tri 。 觀quán 音âm 玄huyền 記ký 上thượng (# 十thập 二nhị )# 云vân 。 凡phàm 言ngôn 別biệt 圓viên 初sơ 後hậu 知tri 常thường 。 蓋cái 知tri 人nhân 法pháp 不bất 可khả 灰hôi 斷đoạn 。 藏tạng 通thông 反phản 是thị 。 故cố 曰viết 不bất 知tri 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 藏tạng 通thông 初sơ 後hậu 俱câu 不bất 知tri 也dã 。 觀quán 音âm 玄huyền 云vân 。 若nhược 云vân 惑hoặc 盡tận 人nhân 法pháp 永vĩnh 無vô 。 斯tư 是thị 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 稱xưng 權quyền 教giáo 。 若nhược 言ngôn 惑hoặc 盡tận 人nhân 法pháp 不bất 滅diệt 。 斯tư 是thị 大Đại 乘Thừa 亦diệc 稱xưng 實thật 教giáo 。 下hạ 接tiếp 凡phàm 言ngôn 別biệt 圓viên 。 初sơ 後hậu 知tri 常thường 云vân 云vân 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 經kinh 難nạn/nan 云vân 。 大đại 經kinh 謂vị 。 阿A 羅La 漢Hán 不bất 解giải 三Tam 寶Bảo 。 常thường 住trụ 不bất 變biến 者giả 。 所sở 有hữu 禁cấm 戒giới 。 亦diệc 不bất 具cụ 足túc 。 不bất 得đắc 聲Thanh 聞Văn 之chi 道Đạo 。 此thử 意ý 云vân 何hà 。 釋thích 云vân 。 羅La 漢Hán 自tự 力lực 。 不bất 應ưng 知tri 見kiến 常thường 住trụ 。 譬thí 如như 天thiên 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 見kiến 障chướng 外ngoại 。 不bất 聞văn 他tha 說thuyết 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 。 羅La 漢Hán 佛Phật 眼nhãn 未vị 開khai 。 又hựu 不bất 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 那na 得đắc 自tự 知tri 常thường 住trụ 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 於ư 自tự 所sở 得đắc 功công 德đức 。 生sanh 滅diệt 度độ 想tưởng 。 若nhược 遇ngộ 餘dư 佛Phật 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。 又hựu 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 。 當đương 知tri 不bất 聞văn 。 則tắc 不bất 知tri 也dã 。 經kinh 稱xưng 知tri 者giả 。 齊tề 知tri 己kỷ 理lý 。 真Chân 諦Đế 無vô 為vi 。 亦diệc 是thị 於ư 常thường 。 一nhất 相tương/tướng 無vô 變biến 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 相tướng 。 常thường 住trụ 不bất 變biến 異dị 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 皆giai 得đắc 。 而nhi 不bất 名danh 為vi 佛Phật 。 以dĩ 常thường 住trụ 語ngữ 通thông 。 得đắc 作tác 此thử 釋thích 。 若nhược 不bất 作tác 此thử 釋thích 者giả 。 三tam 藏tạng 不bất 說thuyết 大Đại 乘Thừa 常thường 住trụ 。 聲Thanh 聞Văn 那na 得đắc 具cụ 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 具cụ 禁cấm 戒giới 耶da 。 故cố 知tri 藏tạng 通thông 。 初sơ 後hậu 皆giai 不bất 知tri 圓viên 常thường 也dã 。

【# □# 註chú 】# 涅Niết 槃Bàn 中trung 四tứ 初sơ 後hậu 俱câu 知tri 。 輔phụ 行hành 三tam 下hạ (# 二nhị 十thập 二nhị )# 云vân 。 彼bỉ 經kinh 四tứ 教giáo 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。 本bổn 意ý 在tại 圓viên 。 (# 文văn )# 觀quán 音âm 玄huyền 記ký 上thượng (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 四tứ 教giáo 雖tuy 俱câu 知tri 常thường 初sơ 心tâm 用dụng 觀quán 。 不bất 無vô 差sai 別biệt 。 藏tạng 通thông 且thả 須tu 順thuận 於ư 二nhị 諦đế 。 別biệt 初sơ 心tâm 人nhân 未vị 即tức 圓viên 法pháp (# 文văn )# 釋thích 籤# 二nhị (# 二nhị 十thập 八bát )# 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 解giải 即tức 而nhi 行hành 不bất 即tức (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 初sơ 後hậu 俱câu 知tri 。 初sơ 引dẫn 輔phụ 行hành 證chứng 四tứ 教giáo 俱câu 知tri 。 次thứ 引dẫn 觀quán 音âm 玄huyền 記ký 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 四tứ 教giáo 用dụng 觀quán 有hữu 別biệt 。

【# ■# 補bổ 】# 藏tạng 通thông 須tu 順thuận 二nhị 諦đế 者giả 。 謂vị 藏tạng 通thông 之chi 機cơ 雖tuy 知tri 圓viên 理lý 。 然nhiên 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 。 且thả 順thuận 實thật 有hữu 幻huyễn 有hữu 而nhi 修tu 。 若nhược 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 雖tuy 解giải 圓viên 常thường 。 修tu 觀quán 之chi 時thời 。 仍nhưng 順thuận 次thứ 第đệ 。 故cố 云vân 未vị 即tức 圓viên 法pháp 。 釋thích 籤# 下hạ 引dẫn 證chứng 。 由do 解giải 即tức 故cố 。 所sở 以dĩ 四tứ 教giáo 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。 而nhi 行hành 不bất 即tức 故cố 。 所sở 以dĩ 初sơ 心tâm 圓viên 觀quán 。 不bất 無vô 差sai 別biệt 也dã 。

△# 三tam 料liệu 揀giản 時thời 味vị 二nhị 。 初sơ 問vấn 定định 意ý 趣thú 。

問vấn 將tương 五ngũ 味vị 對đối 五ngũ 時thời 教giáo 。 其kỳ 意ý 如như 何hà 。

△# 二nhị 答đáp 釋thích 所sở 以dĩ 二nhị 。 初sơ 約ước 相tương 生sanh 三tam 。 初sơ 標tiêu 立lập 。

答đáp 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 。 但đãn 取thủ 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 。

△# 二nhị 喻dụ 顯hiển 。

所sở 謂vị 牛ngưu 譬thí 於ư 佛Phật 。 五ngũ 味vị 譬thí 教giáo 。 乳nhũ 從tùng 牛ngưu 出xuất 。 酪lạc 從tùng 乳nhũ 生sanh 。 二nhị 酥tô 醍đề 醐hồ 。 次thứ 第đệ 不bất 亂loạn 。

【# □# 註chú 】# 南nam 本bổn 涅Niết 槃Bàn 第đệ 十thập 三tam 卷quyển 聖thánh 行hành 品phẩm 中trung 。 無vô 垢cấu 藏tạng 王vương 菩Bồ 薩Tát 。 對đối 佛Phật 稱xưng 嘆thán 涅Niết 槃Bàn 教giáo 勝thắng 。 佛Phật 印ấn 可khả 竟cánh 。

佛Phật 言ngôn 。

譬thí 如như 從tùng 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 。 從tùng 乳nhũ 出xuất 酪lạc 。 從tùng 酪lạc 出xuất 生sanh 酥tô 。 從tùng 生sanh 酥tô 出xuất 熟thục 酥tô 。 從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。 醍đề 醐hồ 最tối 上thượng 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 佛Phật 出xuất 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 從tùng 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 出xuất 修tu 多đa 羅la 。 從tùng 修tu 多đa 羅la 出xuất 方Phương 等Đẳng 。 從tùng 方Phương 等Đẳng 出xuất 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 。 從tùng 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 醍đề 醐hồ 。 (# 文văn )# 是thị 則tắc 五ngũ 味vị 對đối 教giáo 。 出xuất 自tự 於ư 佛Phật 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 聖thánh 行hành 品phẩm 疏sớ/sơ 云vân 。 從tùng 佛Phật 出xuất 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 者giả 。 經kinh 指chỉ 華hoa 嚴nghiêm 。 華hoa 嚴nghiêm 最tối 初sơ 。 是thị 十thập 二nhị 部bộ 。 修tu 多đa 羅la 者giả 。 即tức 三tam 藏tạng 中trung 一nhất 藏tạng 。 物vật 不bất 堪kham 大đại 。 即tức 為vi 說thuyết 小tiểu 。 方Phương 等Đẳng 彈đàn 偏thiên 折chiết 小tiểu 。 嘆thán 大đại 褒bao 圓viên 。 般Bát 若Nhã 三tam 乘thừa 同đồng 聞văn 。 專chuyên 歸quy 一nhất 實thật 。 引dẫn 小tiểu 歸quy 大đại 。 接tiếp 偏thiên 成thành 圓viên 。 及cập 住trụ 方phương 便tiện 。 未vị 證chứng 小tiểu 果quả 。 許hứa 其kỳ 通thông 學học 摩ma 訶ha 衍diễn 道đạo 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 尊tôn 極cực 之chi 教giáo 。 已dĩ 住trụ 小tiểu 果quả 。 斥xích 廢phế 三tam 修tu 。 說thuyết 勝thắng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 不bất 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 法pháp 華hoa 破phá 小tiểu 果quả 。 滅diệt 化hóa 城thành 。 引dẫn 入nhập 寶bảo 所sở 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 同đồng 。 又hựu 迦Ca 葉Diếp 如Như 來Lai 。 二nhị 萬vạn 燈đăng 明minh 。 皆giai 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 以dĩ 為vi 極cực 唱xướng 。 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 釋Thích 迦Ca 。 惡ác 世thế 垂thùy 迹tích 。 宜nghi 以dĩ 異dị 名danh 。 顯hiển 於ư 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 兩lưỡng 教giáo 同đồng 極cực 。 不bất 言ngôn 法pháp 華hoa 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 是thị 則tắc 下hạ 約ước 味vị 對đối 教giáo 。 結kết 出xuất 於ư 佛Phật 也dã 。

△# 三tam 結kết 成thành 。

故cố 譬thí 五ngũ 時thời 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 。

【# □# 註chú 】# 相tương 生sanh 。 釋thích 籤# 一nhất (# 十thập 九cửu )# 云vân 。 此thử 五ngũ 味vị 教giáo 相tương 生sanh 之chi 文văn 。 在tại 大đại 經kinh 聖thánh 行hành 品phẩm 末mạt 。 (# 文văn )# 此thử 約ước 教giáo 論luận 相tương 生sanh 也dã 。 妙diệu 玄huyền 十thập (# 十thập 八bát )# 云vân 。 漸tiệm 機cơ 於ư 頓đốn 未vị 轉chuyển 。 全toàn 生sanh 如như 乳nhũ 。 三tam 藏tạng 中trung 轉chuyển 革cách 凡phàm 成thành 聖thánh 。 喻dụ 變biến 乳nhũ 為vi 酪lạc 。 即tức 是thị 次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。 為vi 第đệ 二nhị 時thời 教giáo 。 不bất 取thủ 濃nồng 淡đạm 優ưu 劣liệt 為ví 喻dụ 也dã 。 (# 文văn )# 此thử 約ước 機cơ 論luận 相tương 生sanh 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 二nhị 文văn 以dĩ 證chứng 機cơ 教giáo 相tương 生sanh 之chi 論luận 也dã 。 釋thích 籤# 下hạ 約ước 教giáo 論luận 。 妙diệu 玄huyền 下hạ 約ước 機cơ 論luận 。 不bất 取thủ 濃nồng 淡đạm 優ưu 劣liệt 為ví 喻dụ 者giả 。 酪lạc 濃nồng 乳nhũ 淡đạm 。 而nhi 淡đạm 者giả 味vị 劣liệt 。 濃nồng 者giả 味vị 優ưu 。 今kim 但đãn 五ngũ 味vị 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 。 不bất 取thủ 濃nồng 淡đạm 優ưu 劣liệt 為ví 喻dụ 者giả 。 祇kỳ 是thị 小tiểu 機cơ 於ư 華hoa 嚴nghiêm 如như 乳nhũ 。 非phi 酪lạc 濃nồng 於ư 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。

△# 二nhị 取thủ 濃nồng 淡đạm 三tam 。 初sơ 下hạ 根căn 三tam 。 初sơ 標tiêu 顯hiển 。

二nhị 者giả 取thủ 其kỳ 濃nồng 淡đạm 。

【# □# 註chú 】# 義nghĩa 例lệ 六lục 云vân 。 五ngũ 味vị 。 唯duy 喻dụ 一nhất 代đại 五ngũ 時thời 濃nồng 淡đạm 。 (# 文văn )# 蓋cái 言ngôn 經kinh 文văn 相tương 生sanh 雖tuy 顯hiển 。 意ý 取thủ 濃nồng 淡đạm 。 以dĩ 譬thí 涅Niết 槃Bàn 教giáo 勝thắng 。 即tức 約ước 教giáo 論luận 濃nồng 淡đạm 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 釋thích 也dã 。 義nghĩa 例lệ 云vân 。 經kinh 中trung 惟duy 譬thí 五ngũ 道đạo 不bất 同đồng 。 佛Phật 性tánh 不bất 變biến 。 五ngũ 味vị 。 惟duy 喻dụ 五ngũ 時thời 濃nồng 淡đạm 。 濃nồng 淡đạm 雖tuy 殊thù 。 皆giai 從tùng 牛ngưu 出xuất 。 此thử 喻dụ 教giáo 也dã 。

【# □# 註chú 】# 今kim 文văn 教giáo 論luận 相tương 生sanh 。 機cơ 論luận 濃nồng 淡đạm 者giả 。 令linh 易dị 顯hiển 故cố 。 其kỳ 實thật 約ước 機cơ 約ước 教giáo 。 皆giai 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 此thử 明minh 今kim 文văn 所sở 約ước 。 亦diệc 一nhất 往vãng 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。 若nhược 尅khắc 實thật 論luận 之chi 。 皆giai 具cụ 二nhị 義nghĩa 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 釋thích 。

此thử 則tắc 取thủ 一nhất 番phiên 下hạ 劣liệt 根căn 性tánh 。 所sở 謂vị 二Nhị 乘Thừa 根căn 性tánh 。 在tại 華hoa 嚴nghiêm 座tòa 。 不bất 信tín 不bất 解giải 。 不bất 變biến 凡phàm 情tình 。 故cố 譬thí 其kỳ 乳nhũ 。 次thứ 至chí 鹿lộc 苑uyển 。 聞văn 三tam 藏tạng 教giáo 。 二Nhị 乘Thừa 根căn 性tánh 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 。 故cố 譬thí 轉chuyển 乳nhũ 成thành 酪lạc 。 次thứ 至chí 方Phương 等Đẳng 聞văn 彈đàn 斥xích 。 聲Thanh 聞Văn 慕mộ 大đại 恥sỉ 小tiểu 。 得đắc 通thông 教giáo 益ích 。 如như 轉chuyển 酪lạc 成thành 生sanh 酥tô 。 次thứ 至chí 般Bát 若Nhã 奉phụng 勅sắc 轉chuyển 教giáo 。 心tâm 漸tiệm 通thông 泰thái 。 得đắc 別biệt 教giáo 益ích 。 如như 轉chuyển 生sanh 酥tô 成thành 熟thục 酥tô 。 次thứ 至chí 法pháp 華hoa 。 聞văn 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 。 得đắc 記ký 作tác 佛Phật 。 如như 轉chuyển 熟thục 酥tô 成thành 醍đề 醐hồ 。

【# □# 註chú 】# 下hạ 劣liệt 根căn 性tánh 。 天thiên 親thân 呼hô 為vi 下hạ 劣liệt 小Tiểu 乘Thừa 。 眾chúng 香hương 稱xưng 為vi 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 。

【# ■# 記ký 】# 天thiên 親thân 大Đại 乘Thừa 論luận 釋thích 中trung 。 明minh 大Đại 乘Thừa 十thập 種chủng 勝thắng 相tương 勝thắng 語ngữ 。 以dĩ 異dị 小Tiểu 乘Thừa 。 至chí 寂tịch 滅diệt 勝thắng 相tương 勝thắng 語ngữ 中trung 。 明minh 六lục 種chủng 轉chuyển 。 而nhi 第đệ 五ngũ 下hạ 劣liệt 轉chuyển 。 謂vị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 等đẳng 。 通thông 達đạt 人nhân 無vô 我ngã 故cố 。 一nhất 向hướng 背bội 捨xả 生sanh 死tử 。 不bất 能năng 利lợi 他tha 。 故cố 呼hô 小Tiểu 乘Thừa 下hạ 劣liệt 也dã 。 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 者giả 。 淨tịnh 名danh 香hương 積tích 品phẩm 。 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 維Duy 摩Ma 詰Cật 言ngôn 。 今kim 世Thế 尊Tôn 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 以dĩ 何hà 說thuyết 法Pháp 。 維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 。 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 剛cang 強cường 難nan 化hóa 。 故cố 佛Phật 為vi 說thuyết 。 剛cang 強cường 之chi 語ngữ 。 以dĩ 調điều 伏phục 之chi 。 謂vị 此thử 是thị 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 等đẳng 。 是thị 諸chư 難nạn 處xứ 。 剛cang 強cường 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 可khả 入nhập 律luật 。 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 皆giai 曰viết 。 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 隱ẩn 其kỳ 無vô 量lượng 。 自tự 在tại 之chi 力lực 。 乃nãi 以dĩ 貧bần 所sở 樂nhạo 法Pháp 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 法pháp 華hoa 曰viết 鄙bỉ 事sự 。 涅Niết 槃Bàn 曰viết 偽ngụy 礫lịch 。 皆giai 下hạ 劣liệt 義nghĩa 。

【# □# 註chú 】# 。 不bất 信tín 不bất 解giải 。 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。 故cố 維duy 摩ma 疏sớ/sơ 一nhất (# 初sơ )# 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 此thử 經Kinh 不bất 入nhập 二Nhị 乘Thừa 人nhân 手thủ 。 垂thùy 裕# 記ký 二nhị (# 十thập )# 云vân 。 手thủ 以dĩ 受thọ 物vật 。 表biểu 信tín 力lực 故cố 受thọ 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 聞văn 。 從tùng 何hà 起khởi 信tín (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 垂thùy 裕# 記ký 下hạ 。 轉chuyển 證chứng 手thủ 以dĩ 表biểu 信tín 。 大đại 論luận 。 說thuyết 信tín 為vi 手thủ 。 入nhập 佛Phật 法Pháp 無vô 漏lậu 根Căn 力Lực 。 覺giác 道đạo 禪thiền 定định 寶bảo 山sơn 中trung 。 自tự 在tại 所sở 取thủ 。 無vô 信tín 。 如như 無vô 手thủ 入nhập 寶bảo 山sơn 中trung 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 大đại 師sư 著trước 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 廿# 八bát 卷quyển 。 荊kinh 溪khê 略lược 為vi 十thập 卷quyển 。 與dữ 前tiền 玄huyền 疏sớ/sơ 並tịnh 行hành 。 今kim 已dĩ 亡vong 。 孤cô 山sơn 圓viên 著trước 釋thích 略lược 疏sớ/sơ 十thập 卷quyển 。 名danh 垂thùy 裕# 者giả 。 謂vị 垂thùy 示thị 其kỳ 寬khoan 裕# 之chi 義nghĩa 。 今kim 亦diệc 亡vong 。

【# □# 註chú 】# 慕mộ 大đại 耻sỉ 小tiểu 得đắc 通thông 教giáo 益ích 。 釋thích 籤# 三tam (# 廿# 三tam )# 云vân 。 謂vị 受thọ 彈đàn 斥xích 。 令linh 其kỳ 嘆thán 大đại 自tự 鄙bỉ 。 即tức 生sanh 酥tô 益ích 相tương/tướng 。 (# 文văn )# 輔phụ 行hành 十thập (# 廿# 四tứ )# 云vân 。 密mật 成thành 通thông 益ích (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 得đắc 通thông 益ích 相tương/tướng 也dã 。 釋thích 籤# 意ý 指chỉ 淨tịnh 名danh 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 。 明minh 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。 禮lễ 座tòa 受thọ 斥xích 之chi 後hậu 。 復phục 聞văn 大đại 菩Bồ 薩Tát 難nan 思tư 。 解giải 脫thoát 法Pháp 門môn 。 故cố 大đại 迦Ca 葉Diếp 謂vị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 盲manh 者giả 前tiền 。 現hiện 諸chư 色sắc 像tượng 。 非phi 彼bỉ 所sở 見kiến 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 聞văn 是thị 法Pháp 門môn 。 不bất 能năng 解giải 了liễu 。 為vi 若nhược 此thử 也dã 。 智trí 者giả 聞văn 是thị 。 其kỳ 誰thùy 不bất 發phát 。 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 。 我ngã 等đẳng 何hà 為vi 。 永vĩnh 斷đoạn 善thiện 根căn 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 已dĩ 如như 敗bại 種chủng 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 聞văn 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 法Pháp 門môn 。 皆giai 應ưng 號hào 泣khấp 。 聲thanh 振chấn 大Đại 千Thiên 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 大đại 欣hân 慶khánh 。 頂đảnh 受thọ 此thử 法Pháp 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 信tín 解giải 難nan 思tư 法Pháp 門môn 者giả 。 一nhất 切thiết 魔ma 事sự 。 無vô 如như 之chi 何hà 。 是thị 為vi 嘆thán 大đại 自tự 鄙bỉ 。 即tức 是thị 生sanh 酥tô 益ích 相tương/tướng 也dã 。 輔phụ 行hành 下hạ 引dẫn 證chứng 益ích 相tương/tướng 。

【# □# 註chú 】# 心tâm 漸tiệm 通thông 泰thái 。 得đắc 別biệt 教giáo 益ích 。 釋thích 籤# 三tam (# 二nhị 十thập 三tam )# 云vân 。 至chí 般Bát 若Nhã 中trung 。 不bất 復phục 同đồng 前tiền 悲bi 泣khấp 之chi 時thời 。 故cố 云vân 通thông 泰thái 。 又hựu 云vân 皆giai 使sử 令linh 知tri 。 即tức 熟thục 酥tô 益ích 相tương/tướng 。 得đắc 此thử 益ích 已dĩ 。 義nghĩa 成thành 別biệt 人nhân 。 (# 文văn )# 輔phụ 行hành 云vân 。 密mật 成thành 別biệt 益ích 。 (# 文văn )# 蓋cái 顯hiển 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 於ư 法pháp 華hoa 前tiền 不bất 論luận 改cải 觀quán 。 故cố 云vân 密mật 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 得đắc 別biệt 益ích 相tương/tướng 也dã 。 前tiền 方Phương 等Đẳng 時thời 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 聞văn 罵mạ 不bất 瞋sân 。 但đãn 言ngôn 聞văn 大đại 法Pháp 門môn 。 應ưng 當đương 號hào 泣khấp 。 今kim 至chí 般Bát 若Nhã 。 奉phụng 命mệnh 轉chuyển 教giáo 。 已dĩ 覺giác 通thông 泰thái 。 故cố 不bất 同đồng 前tiền 悲bi 泣khấp 之chi 時thời 也dã 。 又hựu 如Như 來Lai 以dĩ 共cộng 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 廣quảng 略lược 二nhị 門môn 。 皆giai 使sử 領lãnh 知tri 。 其kỳ 猶do 長trưởng 者giả 。 委ủy 知tri 家gia 業nghiệp 。 是thị 熟thục 酥tô 益ích 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 前tiền 得đắc 生sanh 酥tô 益ích 。 即tức 成thành 通thông 人nhân 。 今kim 得đắc 熟thục 酥tô 益ích 。 義nghĩa 成thành 別biệt 人nhân 也dã 。 謂vị 般Bát 若Nhã 旁bàng 用dụng 通thông 教giáo 。 正chánh 用dụng 別biệt 圓viên 。 既ký 以dĩ 別biệt 理lý 。 加gia 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 得đắc 密mật 成thành 別biệt 益ích 也dã 。 蓋cái 顯hiển 下hạ 申thân 得đắc 密mật 益ích 之chi 意ý 。

【# ■# 補bổ 】# 二Nhị 乘Thừa 自tự 利lợi 修tu 空không 。 今kim 教giáo 菩Bồ 薩Tát 改cải 修tu 假giả 觀quán 。 乃nãi 約ước 秘bí 密mật 邊biên 論luận 。

【# □# 註chú 】# 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 。 法pháp 說thuyết 周chu 。 為vi 上thượng 根căn 人nhân 。 作tác 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 說thuyết 。 身thân 子tử 得đắc 悟ngộ 。 譬thí 說thuyết 周chu 。 為vi 中trung 根căn 人nhân 。 作tác 三tam 車xa 一nhất 車xa 說thuyết 。 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 得đắc 悟ngộ 。 因nhân 緣duyên 周chu 。 為vi 下hạ 根căn 人nhân 。 作tác 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 千thiên 二nhị 百bách 聲Thanh 聞Văn 得đắc 悟ngộ 。 皆giai 授thọ 初sơ 住trụ 八bát 相tương/tướng 之chi 記ký 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 也dã 。 謂vị 法pháp 說thuyết 周chu 。 即tức 方phương 便tiện 品phẩm 開khai 三tam 乘thừa 權quyền 。 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 實thật 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 領lãnh 悟ngộ 云vân 。 而nhi 今kim 從tùng 佛Phật 。 聞văn 所sở 未vị 聞văn 。 乃nãi 至chí 今kim 日nhật 乃nãi 知tri 。 真chân 是thị 佛Phật 子tử 。 譬thí 說thuyết 周chu 。 以dĩ 三tam 車xa 一nhất 車xa 之chi 淺thiển 。 況huống 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 之chi 深thâm 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 四tứ 人nhân 領lãnh 悟ngộ 。 如như 迦Ca 葉Diếp 云vân 。 不bất 謂vị 於ư 今kim 。 忽hốt 然nhiên 得đắc 聞văn 。 希hy 有hữu 之chi 法Pháp 。 因nhân 緣duyên 周chu 。 即tức 化hóa 城thành 喻dụ 品phẩm 。 明minh 佛Phật 於ư 大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 佛Phật 所sở 。 為vi 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 於ư 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 劫kiếp 。 為vì 四tứ 部bộ 眾chúng 。 廣quảng 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 所sở 化hóa 無vô 量lượng 恆Hằng 河Hà 沙sa 眾chúng 生sanh 。 即tức 今kim 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 是thị 也dã 。 說thuyết 因nhân 緣duyên 時thời 。 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 。 千thiên 二nhị 百bách 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 悟ngộ 。 如như 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 云vân 。 我ngã 今kim 乃nãi 知tri 。 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 受thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 皆giai 授thọ 初sơ 住trụ 記ký 者giả 。 欲dục 令linh 與dữ 物vật 結kết 淨tịnh 土độ 緣duyên 故cố 也dã 。

△# 三tam 結kết 成thành 。

此thử 約ước 最tối 鈍độn 根căn 具cụ 經kinh 五ngũ 味vị 。

【# □# 註chú 】# 最tối 鈍độn 根căn 。 妙diệu 玄huyền 十thập (# 廿# 四tứ )# 云vân 。 自tự 有hữu 一nhất 人nhân 歷lịch 五ngũ 味vị 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 根căn 性tánh 於ư 頓đốn 如như 乳nhũ 。 三tam 藏tạng 如như 酪lạc 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 方phương 得đắc 究cứu 竟cánh 。 (# 文văn )# 即tức 最tối 鈍độn 根căn 性tánh 也dã 。

△# 二nhị 中trung 根căn 。

其kỳ 次thứ 者giả 。 或hoặc 經kinh 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 。

【# □# 註chú 】# 其kỳ 次thứ 者giả 。 妙diệu 玄huyền 十thập (# 廿# 四tứ )# 云vân 。 自tự 有hữu 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 入nhập 位vị 聲Thanh 聞Văn 。 或hoặc 於ư 三tam 藏tạng 中trung 見kiến 性tánh 。 是thị 歷lịch 二nhị 味vị 。 自tự 有hữu 方Phương 等Đẳng 中trung 見kiến 性tánh 。 是thị 歷lịch 三tam 味vị 。 般Bát 若Nhã 中trung 見kiến 性tánh 。 是thị 歷lịch 四tứ 味vị 。 (# 文văn )# 據cứ 此thử 。 則tắc 一nhất 味vị 不bất 得đắc 入nhập 。 至chí 於ư 二nhị 味vị 。 乃nãi 至chí 三tam 味vị 不bất 得đắc 入nhập 。 至chí 於ư 四tứ 味vị 。 皆giai 名danh 次thứ 根căn 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 此thử 釋thích 次thứ 根căn 不bất 定định 也dã 。 未vị 入nhập 位vị 者giả 。 未vị 入nhập 四Tứ 果Quả 定định 性tánh 根căn 性tánh 。 大đại 小tiểu 未vị 定định 也dã 。 若nhược 入nhập 聲Thanh 聞Văn 定định 性tánh 正chánh 位vị 。 是thị 不bất 能năng 發phát 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 與dữ 生sanh 死tử 作tác 障chướng 隔cách 故cố 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 滅diệt 智trí 灰hôi 身thân 。 永vĩnh 斷đoạn 生sanh 死tử 。 不bất 能năng 復phục 入nhập 生sanh 死tử 益ích 物vật 也dã 。 既ký 未vị 入nhập 位vị 。 或hoặc 於ư 藏tạng 等đẳng 密mật 聞văn 圓viên 常thường 而nhi 見kiến 性tánh 也dã 。

△# 三tam 上thượng 根căn 。

其kỳ 上thượng 達đạt 根căn 性tánh 。 味vị 味vị 得đắc 入nhập 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 何hà 必tất 須tu 待đãi 法pháp 華hoa 開khai 會hội 。

【# □# 註chú 】# 上thượng 達đạt 根căn 性tánh 。 妙diệu 玄huyền 十thập (# 廿# 四tứ )# 云vân 。 自tự 有hữu 一nhất 人nhân 稟bẩm 一nhất 味vị 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 純thuần 一nhất 根căn 性tánh 。 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 不bất 歷lịch 五ngũ 味vị 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 。 名danh 曰viết 忍Nhẫn 辱Nhục 。 牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 。 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 (# 文văn )# 即tức 上thượng 達đạt 根căn 性tánh 也dã 。 前tiền 四tứ 時thời 中trung 。 鹿lộc 苑uyển 密mật 入nhập 。 餘dư 皆giai 顯hiển 入nhập 。 故cố 云vân 味vị 味vị 得đắc 入nhập 。 於ư 法pháp 華hoa 中trung 。 但đãn 論luận 增tăng 道đạo 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 味vị 味vị 得đắc 入nhập 者giả 。 謂vị 鹿lộc 苑uyển 。 有hữu 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 聞văn 轉chuyển 生sanh 滅diệt 法Pháp 輪luân 。 密mật 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 為vi 密mật 入nhập 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 時thời 。 皆giai 是thị 顯hiển 入nhập 。 來lai 今kim 法pháp 華hoa 會hội 中trung 。 不bất 謂vị 顯hiển 入nhập 密mật 入nhập 。 但đãn 論luận 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 也dã 。

【# □# 註chú 】# 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 一nhất 體thể 異dị 名danh 。 上thượng 有hữu 味vị 味vị 之chi 言ngôn 。 故cố 重trọng/trùng 云vân 耳nhĩ 。 若nhược 輔phụ 行hành 云vân 實thật 相tướng 。 是thị 別biệt 理lý 。 法Pháp 界Giới 。 是thị 圓viên 理lý 。 據cứ 大đại 經kinh 。 十thập 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 一nhất 生sanh 實thật 相tướng 。 (# 初Sơ 地Địa 同đồng 住trụ )# 是thị 接tiếp 入nhập 別biệt 。 五ngũ 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 二nhị 生sanh 法Pháp 界Giới 。 (# 圓viên 教giáo 二nhị 住trụ )# 是thị 接tiếp 入nhập 圓viên 。 以dĩ 教giáo 判phán 文văn 。 理lý 還hoàn 不bất 異dị 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 料liệu 揀giản 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 名danh 異dị 體thể 同đồng 。 次thứ 釋thích 重trọng/trùng 舉cử 意ý 。 謂vị 由do 上thượng 文văn 有hữu 味vị 味vị 之chi 言ngôn 。 為vi 欲dục 對đối 之chi 。 故cố 重trọng/trùng 云vân 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 二nhị 名danh 耳nhĩ 。 若nhược 輔phụ 行hành 下hạ 。 一nhất 段đoạn 文văn 。 乃nãi 玉ngọc 師sư 約ước 義nghĩa 引dẫn 文văn 。 而nhi 為vi 點điểm 示thị 。 非phi 輔phụ 行hành 之chi 全toàn 文văn 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 輔phụ 行hành 云vân 。 大đại 經kinh 佛Phật 說thuyết 觀quán 因nhân 緣duyên 智trí 。 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 異dị 。 說thuyết 是thị 語ngữ 時thời 。 十thập 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 一nhất 生sanh 實thật 相tướng 。 五ngũ 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 二nhị 生sanh 法Pháp 界Giới 。 章chương 安an 云vân 。 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 智trí 解giải 不bất 同đồng 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 是thị 破phá 無vô 明minh 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 。 實thật 相tướng 是thị 別biệt 理lý 。 法Pháp 界Giới 是thị 圓viên 理lý 。 即tức 利lợi 根căn 接tiếp 入nhập 別biệt 圓viên 也dã 。 四Tứ 智Trí 得đắc 菩Bồ 提Đề 異dị 者giả 。 謂vị 只chỉ 一nhất 因nhân 緣duyên 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 下hạ 智trí 觀quán 故cố 。 得đắc 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 中trung 智trí 觀quán 故cố 。 得đắc 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 智trí 觀quán 故cố 。 得đắc 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 故cố 。 得đắc 彿phất 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 是thị 通thông 教giáo 之chi 機cơ 。 通thông 前tiền 通thông 後hậu 。 同đồng 觀quán 一nhất 法pháp 而nhi 得đắc 四tứ 種chủng 之chi 異dị 也dã 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 是thị 破phá 無vô 明minh 一nhất 二nhị 品phẩm 者giả 。 通thông 教giáo 一nhất 真chân 含hàm 二nhị 中trung 能năng 解giải 。 即tức 為vi 別biệt 圓viên 所sở 接tiếp 。 然nhiên 不bất 能năng 定định 其kỳ 是thị 別biệt 是thị 圓viên 。 且thả 據cứ 破phá 惑hoặc 無vô 明minh 多đa 少thiểu 。 以dĩ 分phần/phân 利lợi 鈍độn 。 次thứ 第đệ 。 一nhất 心tâm 。 而nhi 判phán 別biệt 圓viên 也dã 。 又hựu 別biệt 家gia 明minh 教giáo 。 若nhược 初Sơ 地Địa 至chí 二nhị 地địa 。 仍nhưng 經kinh 多đa 劫kiếp 。

時thời 長trường/trưởng 行hành 遠viễn 。 從tùng 無vô 超siêu 證chứng 之chi 義nghĩa 。 若nhược 圓viên 家gia 一nhất 生sanh 。 可khả 超siêu 十Thập 地Địa 之chi 階giai 。 況huống 復phục 一nhất 二nhị 。 故cố 一nhất 生sanh 是thị 別biệt 。 二nhị 生sanh 是thị 圓viên 也dã 。 實thật 相tướng 是thị 別biệt 。 法Pháp 界Giới 是thị 圓viên 者giả 。 以dĩ 四tứ 教giáo 義nghĩa 判phán 涅Niết 槃Bàn 文văn 。 謂vị 一nhất 生sanh 實thật 相tướng 。 是thị 接tiếp 入nhập 別biệt 。 二nhị 生sanh 法Pháp 界Giới 。 是thị 接tiếp 入nhập 圓viên 也dã 。 若nhược 尅khắc 實thật 論luận 之chi 。 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 只chỉ 是thị 一nhất 體thể 。 原nguyên 無vô 有hữu 異dị 。

△# 四tứ 總tổng 結kết 綱cương 文văn 。

上thượng 來lai 已dĩ 錄lục 五ngũ 味vị 五ngũ 時thời 。 化hóa 儀nghi 四tứ 教giáo 。 大đại 綱cương 如như 此thử 。

【# □# 註chú 】# 籤# 云vân 。 言ngôn 次thứ 第đệ 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 初sơ 云vân 。 於ư 菩Bồ 提Đề 道Đạo 場tràng 。 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 在tại 初sơ 明minh 矣hĩ 。 諸chư 部bộ 小Tiểu 乘Thừa 。 雖tuy 云vân 初sơ 成thành 。 自tự 是thị 小tiểu 機cơ 。 見kiến 為vi 初sơ 耳nhĩ 。 據cứ 信tín 解giải 品phẩm 脫thoát 妙diệu 著trước 麤thô 。 故cố 居cư 其kỳ 次thứ 。 大đại 集tập 云vân 。 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 。 始thỉ 十thập 六lục 年niên 。 故cố 知tri 方Phương 等Đẳng 在tại 鹿lộc 苑uyển 後hậu 。 仁nhân 王vương 云vân 。 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 。 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 已dĩ 為vi 我ngã 說thuyết 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 故cố 知tri 在tại 方Phương 等Đẳng 後hậu 。 亦diệc 知tri 仁nhân 王vương 在tại 大đại 品phẩm 後hậu 。 法pháp 華hoa 云vân 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 大đại 經Kinh 云vân 。 臨lâm 滅diệt 度độ 時thời 。 當đương 知tri 次thứ 第đệ 有hữu 所sở 據cứ 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 示thị 五ngũ 時thời 次thứ 第đệ 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 世Thế 尊Tôn 在tại 摩Ma 竭Kiệt 提đề 國quốc 。 法pháp 菩Bồ 提Đề 場Tràng 中trung 。 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 一nhất 時thời 也dã 。 四tứ 十thập 二nhị 章chương 經Kinh 云vân 。 世Thế 尊Tôn 成thành 道Đạo 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 離ly 欲dục 寂tịch 靜tĩnh 。 是thị 為vi 最tối 勝thắng 。 住trụ 大đại 禪thiền 定định 。 降hàng 諸chư 魔ma 道đạo 。 故cố 於ư 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 中trung 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 度độ 憍Kiều 陳Trần 如Như 等đẳng 五ngũ 人nhân 。 而nhi 證chứng 道Đạo 果Quả 。 然nhiên 是thị 小tiểu 機cơ 。 見kiến 初sơ 成thành 道Đạo 耳nhĩ 。 據cứ 信tín 解giải 品phẩm 脫thoát 妙diệu 著trước 麤thô 之chi 文văn 。 鹿lộc 苑uyển 第đệ 二nhị 時thời 也dã 。 大đại 集tập 序tự 品phẩm 云vân 。

爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 成thành 道Đạo 始thỉ 十thập 六lục 年niên 。 廣quảng 知tri 眾chúng 中trung 。 多đa 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 悉tất 來lai 大đại 集tập 。 堪kham 任nhậm 受thọ 持trì 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 藏tạng 。 即tức 為vi 宣tuyên 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 之chi 法pháp 。 先tiên 示thị 諸chư 佛Phật 。 大đại 神thần 通thông 力lực 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 令linh 知tri 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 方Phương 等Đẳng 第đệ 三tam 時thời 也dã 。 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 云vân 。 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 前tiền 已dĩ 為vi 我ngã 等đẳng 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 說thuyết 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 。 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã 。 故cố 般Bát 若Nhã 第đệ 四tứ 時thời 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 我ngã 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 從tùng 是thị 已dĩ 來lai 。 始thỉ 過quá 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 大đại 經Kinh 云vân 。 二nhị 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 臨lâm 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 。 出xuất 大đại 音âm 聲thanh 。 其kỳ 聲thanh 遍biến 告cáo 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 眾chúng 生sanh 。 世Thế 尊Tôn 將tương 欲dục 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 有hữu 所sở 疑nghi 。 今kim 悉tất 可khả 問vấn 。 為vi 最tối 後hậu 問vấn 。 故cố 此thử 二nhị 經kinh 。 同đồng 第đệ 五ngũ 時thời 也dã 。 是thị 知tri 五ngũ 時thời 次thứ 第đệ 有hữu 據cứ 矣hĩ 。

【# □# 註chú 】# 此thử 乃nãi 別biệt 論luận 次thứ 第đệ 。 通thông 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 妙diệu 玄huyền 十thập (# 二nhị )# 云vân 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 乳nhũ 。 別biệt 但đãn 在tại 初sơ 。 通thông 則tắc 至chí 後hậu 。 故cố 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 。 次thứ 說thuyết 般Bát 若Nhã 歷lịch 劫kiếp 修tu 行hành 。 華hoa 嚴nghiêm 海hải 空không 。 法pháp 華hoa 會hội 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 即tức 是thị 通thông 至chí 二nhị 經kinh 。 乃nãi 至chí 夫phu 日nhật 初sơ 出xuất 。 先tiên 照chiếu 高cao 山sơn 。 日nhật 若nhược 垂thùy 沒một 。 亦diệc 應ưng 餘dư 輝huy 峻tuấn 嶺lĩnh 。 故cố 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 。 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 之chi 後hậu 。 況huống 前tiền 教giáo 耶da 。 若nhược 修Tu 多Đa 羅La 。 半bán 酪lạc 之chi 教giáo 。 別biệt 論luận 在tại 第đệ 二nhị 時thời 。 通thông 論luận 亦diệc 至chí 於ư 後hậu 。 何hà 者giả 。 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 於ư 法pháp 華hoa 中trung 面diện 得đắc 受thọ 記ký 。 後hậu 入nhập 聚tụ 落lạc 被bị 害hại 。 作tác 結kết 戒giới 緣duyên 起khởi 。 又hựu 如như 身thân 子tử 。 法pháp 華hoa 請thỉnh 主chủ 。 後hậu 入nhập 滅diệt 。 均quân 提đề 持trì 三tam 衣y 至chí 。 佛Phật 問vấn 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 滅diệt 不phủ 。 答đáp 云vân 不bất 滅diệt 。 (# 雖tuy 云vân 五ngũ 分phần/phân 不bất 滅diệt 終chung 是thị 小Tiểu 乘Thừa 中trung 意ý )# 豈khởi 非phi 三tam 藏tạng 至chí 後hậu 耶da 。 若nhược 方Phương 等Đẳng 教giáo 。 別biệt 論luận 在tại 第đệ 三tam 時thời 。 通thông 亦diệc 至chí 於ư 後hậu 。 何hà 者giả 。 陀đà 羅la 尼ni 云vân 。 先tiên 於ư 王vương 城thành 。 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 。 今kim 於ư 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 復phục 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 。 故cố 知tri 方Phương 等Đẳng 至chí 法pháp 華hoa 後hậu 。 般Bát 若Nhã 。 別biệt 論luận 在tại 第đệ 四tứ 時thời 。 通thông 論luận 亦diệc 至chí 初sơ 後hậu 。 何hà 者giả 。 始thỉ 從tùng 得đắc 道Đạo 夜dạ 。 至chí 泥Nê 洹Hoàn 夜dạ 。 常thường 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 。 別biệt 論luận 在tại 第đệ 五ngũ 時thời 。 通thông 論luận 亦diệc 至chí 於ư 初sơ 。 何hà 者giả 。 釋thích 論luận 云vân 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 。 此thử 則tắc 通thông 至chí 於ư 前tiền 。 若nhược 法pháp 華hoa 。 顯hiển 露lộ 。 不bất 見kiến 通thông 前tiền 。 秘bí 密mật 邊biên 論luận 。 理lý 無vô 障chướng 礙ngại 。 故cố 身thân 子tử 云vân 。 我ngã 昔tích 從tùng 佛Phật 。 聞văn 如như 是thị 法Pháp 。 見kiến 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 豈khởi 非phi 證chứng 昔tích 通thông 記ký 之chi 文văn 。 (# 文văn )# 若nhược 論luận 方Phương 等Đẳng 。 亦diệc 通thông 於ư 前tiền 。 淨tịnh 名danh 略lược 記ký 下hạ 之chi 上thượng (# 初sơ )# 云vân 。 鹿lộc 苑uyển 理lý 須tu 密mật 說thuyết 彈đàn 斥xích 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 中trung 四tứ 。 何hà 須tu 更cánh 論luận 。 亦diệc 是thị 其kỳ 例lệ 。 既ký 其kỳ 一nhất 切thiết 俱câu 通thông 初sơ 後hậu 。 豈khởi 可khả 方Phương 等Đẳng 不bất 通thông 於ư 初sơ (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 示thị 通thông 五ngũ 時thời 明minh 佛Phật 化hóa 周chu 圓viên 也dã 。 般Bát 若Nhã 華hoa 嚴nghiêm 海hải 空không 者giả 。 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 。 由do 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 三tam 處xứ 入nhập 法Pháp 界Giới 。 初sơ 因nhân 般Bát 若Nhã 入nhập 法Pháp 界Giới 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 時thời 節tiết 長trường/trưởng 。 昔tích 小tiểu 機cơ 未vị 入nhập 。 今kim 聞văn 般Bát 若Nhã 入nhập 法Pháp 界Giới 。 即tức 華hoa 嚴nghiêm 海hải 空không 義nghĩa 。 則tắc 知tri 華hoa 嚴nghiêm 通thông 後hậu 般Bát 若Nhã 也dã 。 法pháp 華hoa 佛Phật 慧tuệ 者giả 。 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 。 次thứ 從tùng 法pháp 華hoa 悟ngộ 入nhập 法Pháp 界Giới 。 名danh 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 經Kinh 云vân 。 始thỉ 見kiến 我ngã 身thân 。 入nhập 如Như 來Lai 慧tuệ 。 今kim 聞văn 是thị 經Kinh 。 入nhập 於ư 佛Phật 慧tuệ 。 初sơ 後hậu 佛Phật 慧tuệ 。 圓viên 頓đốn 義nghĩa 齊tề 。 則tắc 知tri 華hoa 嚴nghiêm 通thông 後hậu 法pháp 華hoa 也dã 。 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 通thông 涅Niết 槃Bàn 後hậu 者giả 。 此thử 是thị 玄huyền 文văn 。 申thân 出xuất 經kinh 意ý 。 以dĩ 明minh 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 後hậu 涅Niết 槃Bàn 悟ngộ 入nhập 法Pháp 界Giới 。 以dĩ 像tượng 法pháp 決quyết 疑nghi 經Kinh 云vân 。 今kim 日nhật 座tòa 中trung 。 無vô 央ương 數số 眾chúng 。 或hoặc 見kiến 佛Phật 丈trượng 六lục 身thân 。 乃nãi 至chí 或hoặc 見kiến 報báo 身thân 。 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 。 為vi 千thiên 百bách 億ức 釋Thích 迦Ca 。 佛Phật 說thuyết 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 故cố 玄huyền 文văn 申thân 云vân 餘dư 輝huy 等đẳng 也dã 。 籤# 云vân 。 彼bỉ 經kinh 既ký 有hữu 住trụ 世thế 無vô 量lượng 劫kiếp 之chi 言ngôn 。 又hựu 見kiến 報báo 身thân 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 。 說thuyết 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 知tri 華hoa 嚴nghiêm 通thông 涅Niết 槃Bàn 後hậu 也dã 。 若nhược 修tu 下hạ 。 明minh 酪lạc 教giáo 通thông 後hậu 。 佛Phật 世thế 僧Tăng 。 夜dạ 行hành 乞khất 食thực 。 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 而nhi 黑hắc 有hữu 光quang 。 婦phụ 見kiến 。 謂vị 鬼quỷ 。 驚kinh 。 墮đọa 孕dựng 。 自tự 此thử 佛Phật 制chế 。 不bất 許hứa 夜dạ 行hành 。 故cố 籤# 云vân 。 雖tuy 於ư 法pháp 華hoa 得đắc 記ký 。 此thử 後hậu 猶do 作tác 結kết 戒giới 緣duyên 起khởi 。 按án 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 由do 非phi 時thời 入nhập 聚tụ 落lạc 。 俗tục 疑nghi 打đả 殺sát 。 埋mai 馬mã 糞phẩn 中trung 。 出xuất 。 便tiện 入nhập 滅diệt 。 見kiến 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 如như 身thân 子tử 者giả 。 身thân 子tử 入nhập 滅diệt 。 均quân 提đề 持trì 師sư 三tam 衣y 至chí 。 佛Phật 問vấn 。 汝nhữ 師sư 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 滅diệt 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 不bất 滅diệt 。 阿A 難Nan 云vân 。 彼bỉ 恆hằng 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 故cố 憶ức 此thử 耳nhĩ 。

佛Phật 言ngôn 。

止chỉ 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 可khả 非phi 滅diệt 耶da 。 而nhi 五ngũ 分phần/phân 不bất 滅diệt 。 何hà 所sở 憂ưu 耶da 。 然nhiên 雖tuy 曰viết 不bất 滅diệt 。 終chung 是thị 小Tiểu 乘Thừa 中trung 意ý 。 故cố 籤# 云vân 。 以dĩ 無vô 作tác 之chi 業nghiệp 。 至chí 未vị 來lai 世thế 。 名danh 為vi 不bất 滅diệt 。 非phi 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 也dã 。 則tắc 知tri 三tam 藏tạng 通thông 至chí 於ư 後hậu 也dã 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 者giả 。 籤# 云vân 。 無vô 作tác 戒giới 名danh 戒giới 身thân 。 無vô 漏lậu 淨tịnh 禪thiền 名danh 定định 身thân 。 無vô 漏lậu 慧tuệ 名danh 慧tuệ 身thân 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 一nhất 者giả 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。 謂vị 無vô 漏lậu 智trí 相tương 應ứng 。 二nhị 者giả 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 謂vị 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 無vô 餘dư 也dã 。 又hựu 盡tận 智trí 為vi 解giải 脫thoát 身thân 。 無vô 生sanh 智trí 。 為vi 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 法pháp 數số 云vân 。 知tri 。 屬thuộc 智trí 知tri 。 見kiến 。 屬thuộc 眼nhãn 見kiến 。 即tức 無vô 生sanh 智trí 眼nhãn 。 自tự 在tại 照chiếu 了liễu 也dã 。 若nhược 方Phương 等Đẳng 下hạ 。 明minh 方Phương 等Đẳng 通thông 後hậu 。 籤# 云vân 。 言ngôn 至chí 法pháp 華hoa 後hậu 者giả 。 即tức 指chỉ 王vương 城thành 授thọ 記ký 。 同đồng 於ư 法pháp 華hoa 。 舍Xá 衛Vệ 國quốc 記ký 。 即tức 指chỉ 方Phương 等Đẳng 通thông 法pháp 華hoa 後hậu 。 如như 陀đà 羅la 尼ni 經kinh 。 文Văn 殊Thù 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 先tiên 於ư 王vương 城thành 。 已dĩ 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 。 今kim 復phục 於ư 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 。 昔tích 於ư 波ba 羅la 柰nại 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 。 我ngã 今kim 請thỉnh 問vấn 。 唯duy 佛Phật 聽thính 許hứa 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 問vấn 文Văn 殊Thù 。 世Thế 尊Tôn 授thọ 記ký 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 各các 於ư 世thế 界giới 。 如như 今kim 世Thế 尊Tôn 。 世Thế 尊Tôn 不bất 虗hư 。 所sở 言ngôn 真chân 實thật 。 故cố 能năng 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 授thọ 我ngã 等đẳng 記ký 。 知tri 方Phương 等Đẳng 通thông 後hậu 法pháp 華hoa 也dã 。 般Bát 若Nhã 下hạ 。 明minh 般Bát 若Nhã 通thông 初sơ 後hậu 。 大đại 品phẩm 謂vị 。 始thỉ 從tùng 得đắc 道Đạo 。 通thông 初sơ 也dã 。 終chung 至chí 泥Nê 洹Hoàn 。 通thông 後hậu 也dã 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 下hạ 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 通thông 初sơ 。 謂vị 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 之chi 言ngôn 。 出xuất 自tự 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 。 而nhi 釋thích 論luận 舉cử 之chi 。 以dĩ 釋thích 大đại 品phẩm 。 則tắc 知tri 涅Niết 槃Bàn 。 通thông 至chí 於ư 初sơ 也dã 。 若nhược 法pháp 華hoa 下hạ 。 明minh 法pháp 華hoa 通thông 初sơ 。 謂vị 法pháp 華hoa 顯hiển 露lộ 邊biên 。 既ký 出xuất 前tiền 四tứ 時thời 之chi 上thượng 。 故cố 不bất 見kiến 有hữu 文văn 通thông 前tiền 也dã 。 若nhược 就tựu 久cửu 默mặc 斯tư 要yếu 。 開khai 麤thô 成thành 妙diệu 。 謂vị 之chi 秘bí 密mật 。 當đương 知tri 此thử 非phi 八bát 教giáo 中trung 秘bí 密mật 。 乃nãi 是thị 無vô 障chướng 礙ngại 理lý 。 故cố 得đắc 通thông 初sơ 。 如như 身thân 子tử 言ngôn 。 我ngã 昔tích 從tùng 佛Phật 。 聞văn 如như 是thị 法Pháp 。 見kiến 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 籤# 曰viết 。 通thông 記ký 者giả 。 昔tích 日nhật 授thọ 記ký 。 佛Phật 意ý 不bất 壅ủng 。 小Tiểu 乘Thừa 情tình 隔cách 。 自tự 無vô 希hy 取thủ 。 況huống 約ước 秘bí 密mật 。 以dĩ 記ký 二Nhị 乘Thừa 。 據cứ 斯tư 以dĩ 論luận 。 法pháp 華hoa 通thông 鹿lộc 苑uyển 矣hĩ 。 已dĩ 上thượng 引dẫn 玄huyền 文văn 明minh 通thông 五ngũ 時thời 也dã 。 若nhược 論luận 下hạ 。 重trọng/trùng 明minh 方Phương 等Đẳng 通thông 前tiền 。 謂vị 略lược 記ký 說thuyết 。 鹿lộc 苑uyển 纔tài 證chứng 小tiểu 果quả 。 便tiện 須tu 密mật 斥xích 。 未vị 必tất 在tại 十thập 二nhị 年niên 後hậu 。 又hựu 曰viết 。 華hoa 嚴nghiêm 中trung 四tứ 。 何hà 須tu 更cánh 論luận 。 則tắc 方Phương 等Đẳng 已dĩ 在tại 中trung 。 故cố 曰viết 亦diệc 是thị 其kỳ 例lệ 。 又hựu 餘dư 時thời 既ký 互hỗ 通thông 。 豈khởi 等đẳng 三tam 方Phương 等Đẳng 但đãn 通thông 後hậu 而nhi 不bất 通thông 前tiền 耶da 。

【# ■# 補bổ 】# 淨tịnh 名danh 略lược 記ký 。 荊kinh 溪khê 作tác 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 只chỉ 一nhất 五ngũ 時thời 。 論luận 通thông 論luận 別biệt 。 別biệt 則tắc 次thứ 第đệ 。 通thông 則tắc 互hỗ 通thông 。 並tịnh 是thị 如Như 來Lai 赴phó 機cơ 之chi 相tướng 。

【# ■# 記ký 】# 宜nghi 通thông 五ngũ 時thời 入nhập 道đạo 。 則tắc 通thông 五ngũ 時thời 應ưng 之chi 。 宜nghi 別biệt 五ngũ 時thời 入nhập 道đạo 。 則tắc 別biệt 五ngũ 時thời 應ưng 之chi 。

【# □# 註chú 】# 但đãn 於ư 通thông 中trung 。 有hữu 文văn 通thông 義nghĩa 通thông 。 若nhược 文văn 通thông 者giả 。 如như 結kết 集tập 經kinh 家gia 。 乃nãi 取thủ 部bộ 類loại 相tương 從tùng 之chi 文văn 。 收thu 通thông 歸quy 別biệt 。 如như 時thời 長trường/trưởng 華hoa 嚴nghiêm 。 方Phương 等Đẳng 陀đà 羅la 尼ni 等đẳng 。 是thị 也dã 。 若nhược 義nghĩa 通thông 者giả 。 如như 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 。 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 之chi 後hậu 。 與dữ 夫phu 日nhật 若nhược 垂thùy 沒một 。 餘dư 輝huy 峻tuấn 嶺lĩnh 等đẳng 。 是thị 也dã 。 此thử 則tắc 不bất 可khả 收thu 歸quy 於ư 別biệt 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 文văn 通thông 。 謂vị 文văn 類loại 相tương 從tùng 。 故cố 可khả 收thu 歸quy 於ư 別biệt 。 若nhược 義nghĩa 通thông 。 乃nãi 他tha 部bộ 明minh 華hoa 嚴nghiêm 義nghĩa 。 不bất 可khả 收thu 歸quy 於ư 別biệt 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 辨biện 訛ngoa 曰viết 。

時thời 長trường/trưởng 二nhị 字tự 。 應ưng 改cải 後hậu 分phần/phân 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 非phi 別biệt 五ngũ 時thời 。 無vô 以dĩ 見kiến 如Như 來Lai 。 說thuyết 法Pháp 次thứ 第đệ 。 非phi 通thông 五ngũ 時thời 。 無vô 以dĩ 見kiến 教giáo 法pháp 融dung 通thông 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 結kết 判phán 五ngũ 時thời 須tu 開khai 通thông 別biệt 可khả 解giải 。

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 二nhị 之chi 下hạ