Tứ Đế Luận – Quyển 4

四Tứ 諦Đế 論Luận
Quyển 4
婆Bà 藪Tẩu 跋Bạt 摩Ma 造Tạo 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch

四Tứ 諦Đế 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ

婆bà 藪tẩu 跋bạt 摩ma 造tạo

陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch

分Phân 別Biệt 道Đạo 諦Đế 品Phẩm 第đệ 六lục

經kinh 說thuyết 道Đạo 諦đế 。 云vân 何hà 此thử 言ngôn 。 何hà 所sở 因nhân 起khởi 。 若nhược 道đạo 能năng 滅diệt 渴khát 愛ái 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 是thị 言ngôn 相tương 違vi 。 若nhược 俱câu 滅diệt 集tập 苦khổ 。 云vân 何hà 經kinh 中trung 不bất 具cụ 足túc 說thuyết 。 若nhược 道đạo 能năng 盡tận 苦khổ 。 修tu 道Đạo 辦biện 人nhân 應ưng 無vô 品phẩm 苦khổ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 言ngôn 行hạnh 至chí 苦khổ 盡tận 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 於ư 無vô 為vi 中trung 無vô 有hữu 行hành 至chí 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 正chánh 行hạnh 義nghĩa 。 言ngôn 正chánh 行hạnh 者giả 八bát 聖thánh 道Đạo 是thị 。 決quyết 言ngôn 何hà 用dụng 聖thánh 名danh 何hà 義nghĩa 。 云vân 何hà 但đãn 說thuyết 道Đạo 名danh 為vi 聖thánh 。 不bất 說thuyết 餘dư 助trợ 道đạo 若nhược 道đạo 異dị 分phần/phân 應ưng 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 若nhược 言ngôn 道đạo 唯duy 是thị 分phần/phân 。 則tắc 具cụ 分phần/phân 與dữ 分phần/phân 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 道đạo 名danh 何hà 義nghĩa 。 云vân 何hà 此thử 經Kinh 說thuyết 於ư 具cụ 分phần/phân 。 餘dư 經kinh 不bất 具cụ 。 若nhược 道đạo 是thị 有hữu 為vi 。 云vân 何hà 佛Phật 說thuyết 。 本bổn 昔tích 已dĩ 有hữu 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 有hữu 為vi 。 若nhược 道đạo 是thị 一nhất 。 一nhất 人nhân 修tu 時thời 餘dư 人nhân 應ưng 得đắc 。 譬thí 如như 衣y 等đẳng 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 由do 此thử 一nhất 道đạo 。 若nhược 諸chư 聖thánh 人nhân 同đồng 得đắc 一nhất 道đạo 。 云vân 何hà 智trí 慧tuệ 不bất 同đồng 。 若nhược 智trí 慧tuệ 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 解giải 脫thoát 平bình 等đẳng 。 若nhược 道đạo 非phi 心tâm 。 無vô 情tình 等đẳng 物vật 亦diệc 應ưng 有hữu 道đạo 。 若nhược 心tâm 非phi 心tâm 。 法pháp 修tu 則tắc 不bất 具cụ 。 若nhược 是thị 心tâm 法pháp 。 諸chư 相tướng 違vi 法pháp 云vân 何hà 一nhất 心tâm 並tịnh 有hữu 。 若nhược 道đạo 至chí 除trừ 惑hoặc 。 則tắc 相tương 違vi 法pháp 一nhất 心tâm 並tịnh 有hữu 。 若nhược 不bất 至chí 者giả 於ư 他tha 相tương 續tục 云vân 何hà 不bất 除trừ 。 若nhược 分phần/phân 俱câu 起khởi 則tắc 有hữu 多đa 作tác 意ý 。 若nhược 次thứ 第đệ 起khởi 則tắc 但đãn 有hữu 一nhất 分phần/phân 。 云vân 何hà 止chỉ 立lập 八bát 分phần/phân 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 云vân 何hà 不bất 取thủ 欲dục 等đẳng 餘dư 法pháp 。 云vân 何hà 一nhất 法pháp 。 作tác 三tam 種chủng 說thuyết 。 中trung 道đạo 能năng 滅diệt 福phước 惡ác 行hành 至chí 盡tận 苦khổ 。 云vân 何hà 說thuyết 正chánh 見kiến 為vi 初sơ 。 云vân 何hà 說thuyết 先tiên 行hành 正chánh 見kiến 有hữu 何hà 義nghĩa 。 見kiến 者giả 既ký 無vô 孰thục 為vi 能năng 見kiến 正chánh 見kiến 。 與dữ 十Thập 善Thiện 正chánh 見kiến 兩lưỡng 異dị 云vân 何hà 。 若nhược 由do 正chánh 見kiến 一nhất 時thời 見kiến 諦Đế 應ưng 有hữu 多đa 境cảnh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 若nhược 正chánh 見kiến 已dĩ 了liễu 諸chư 諦đế 。 餘dư 分phần/phân 何hà 用dụng 。 正chánh 覺giác 何hà 義nghĩa 。 云vân 何hà 三tam 法pháp 成thành 一nhất 。 若nhược 依y 二nhị 定định 證chứng 得đắc 流lưu 盡tận 。 正chánh 覺giác 不bất 具cụ 道đạo 分phần/phân 有hữu 闕khuyết 。 此thử 義nghĩa 應ưng 救cứu 。 正chánh 言ngôn 何hà 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 語ngữ 言ngôn 道đạo 修tu 無vô 定định 。

何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 定định 以dĩ 聲thanh 為vi 刺thứ 。 若nhược 無vô 不bất 成thành 道Đạo 分phần/phân 。 正chánh 業nghiệp 何hà 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 分phần/phân 皆giai 是thị 正chánh 業nghiệp 。 云vân 何hà 說thuyết 一nhất 名danh 為vi 正chánh 業nghiệp 。 若nhược 離ly 名danh 正chánh 業nghiệp 。 離ly 則tắc 非phi 作tác 。 云vân 何hà 成thành 業nghiệp 。 離ly 撾qua 打đả 等đẳng 。 云vân 何hà 不bất 說thuyết 。 名danh 為vi 道đạo 分phần/phân 。 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 與dữ 十Thập 善Thiện 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 兩lưỡng 異dị 云vân 何hà 。 正chánh 命mạng 何hà 義nghĩa 。 正chánh 命mạng 若nhược 身thân 口khẩu 業nghiệp 攝nhiếp 。 云vân 何hà 別biệt 立lập 。 何hà 者giả 正chánh 精tinh 進tấn 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 。 若nhược 但đãn 滅diệt 惡ác 是thị 善thiện 則tắc 無vô 二nhị 精tinh 進tấn 。 若nhược 非phi 善thiện 者giả 滅Diệt 諦Đế 則tắc 非phi 善thiện 。 若nhược 一nhất 心tâm 修tu 正chánh 勤cần 即tức 具cụ 足túc 者giả 。 則tắc 無vô 四tứ 正chánh 勤cần 。 若nhược 次thứ 第đệ 修tu 者giả 。 則tắc 助trợ 道đạo 修tu 不bất 具cụ 何hà 者giả 正chánh 念niệm 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 云vân 何hà 成thành 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 他tha 見kiến 他tha 憶ức 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 念niệm 處xứ 。 念niệm 根căn 即tức 是thị 念niệm 處xứ 則tắc 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 若nhược 念niệm 。 猶do 自tự 不bất 能năng 守thủ 一nhất 法pháp 者giả 。 云vân 何hà 經kinh 說thuyết 有hữu 念niệm 一nhất 守thủ 。 云vân 何hà 有hữu 時thời 能năng 憶ức 有hữu 時thời 不bất 憶ức 。 何hà 者giả 三Tam 摩Ma 提Đề 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 。 正chánh 定định 若nhược 是thị 定định 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 應ưng 無vô 欲dục 瞋sân 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 違vi 道Đạo 理lý 。

汝nhữ 問vấn 。 經kinh 說thuyết 道Đạo 諦đế 。 云vân 何hà 此thử 言ngôn 何hà 所sở 因nhân 起khởi 者giả 。 答đáp 此thử 問vấn 不bất 為vi 開khai 智trí 人nhân 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 聞văn 其kỳ 名danh 已dĩ 了liễu 義nghĩa 故cố 。 從tùng 大đại 悲bi 所sở 起khởi 辯biện 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 顯hiển 隱ẩn 覆phú 義nghĩa 。 欲dục 廣quảng 說thuyết 言ngôn 燈đăng 。 為vi 分phân 別biệt 智trí 弟đệ 子tử 故cố 佛Phật 自tự 問vấn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 先tiên 問vấn 後hậu 解giải 。 多đa 有hữu 利lợi 益ích 。 廣quảng 辯biện 緣duyên 起khởi 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。

復phục 次thứ 受thọ 化hóa 弟đệ 子tử 問vấn 諸chư 外ngoại 道đạo 聞văn 種chủng 種chủng 道đạo 。 未vị 能năng 決quyết 了liễu 是thị 道đạo 邪tà 正chánh 。 為vi 除trừ 疑nghi 倒đảo 無vô 明minh 等đẳng 心tâm 故cố 。 佛Phật 自tự 問vấn 自tự 答đáp 。 何hà 者giả 為vi 道đạo 。 是thị 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 如như 疑nghi 路lộ 人nhân 導đạo 之chi 善thiện 道đạo 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 能năng 滅diệt 渴khát 愛ái 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 是thị 言ngôn 相tương 違vi 者giả 。 答đáp 聖thánh 人nhân 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 是thị 修tu 行hành 用dụng 欲dục 除trừ 滅diệt 苦khổ 。 為vi 此thử 起khởi 道đạo 故cố 。 說thuyết 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 是thị 苦khổ 盡tận 由do 因nhân 滅diệt 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 除trừ 因nhân 。 譬thí 如như 師sư 子tử 。

復phục 次thứ 諸chư 佛Phật 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 墮đọa 於ư 苦khổ 難nạn 。 發phát 心tâm 修tu 道Đạo 。 為vi 除trừ 他tha 苦khổ 。 是thị 修tu 行hành 用dụng 如như 國quốc 譬thí 經kinh 說thuyết 。 又hựu 餘dư 經kinh 說thuyết 。 苦khổ 盡tận 是thị 出xuất 家gia 修tu 梵Phạm 行hạnh 用dụng 。 如như 七thất 車xa 譬thí 經kinh 。 又hựu 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 為vi 三tam 事sự 故cố 。 令linh 他tha 苦khổ 盡tận 。 是thị 最tối 第đệ 一nhất 故cố 。 言ngôn 行hạnh 至chí 苦khổ 盡tận 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 常thường 故cố 苦khổ 。 離ly 有hữu 為vi 法pháp 。 故cố 說thuyết 苦khổ 盡tận 。 如như 筏phiệt 喻dụ 經kinh 說thuyết 。 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。

復phục 次thứ 由do 八bát 聖thánh 道Đạo 能năng 除trừ 取thủ 陰ấm 。 是thị 故cố 通thông 說thuyết 二nhị 滅diệt 言ngôn 不bất 相tương 違vi 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 俱câu 滅diệt 集tập 苦khổ 。 云vân 何hà 經kinh 中trung 不bất 具cụ 足túc 說thuyết 者giả 。 答đáp 是thị 渴khát 愛ái 滅diệt 由do 苦khổ 盡tận 得đắc 顯hiển 。

復phục 次thứ 因nhân 盡tận 非phi 是thị 正chánh 用dụng 。 以dĩ 苦khổ 盡tận 為vi 正chánh 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 能năng 滅diệt 有hữu 為vi 及cập 與dữ 取thủ 陰ấm 。 故cố 說thuyết 苦khổ 盡tận 通thông 渴khát 愛ái 滅diệt 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 能năng 盡tận 苦khổ 修tu 道Đạo 辦biện 人nhân 應ưng 無vô 品phẩm 苦khổ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 言ngôn 行hạnh 至chí 苦khổ 盡tận 者giả 。 答đáp 依y 因nhân 緣duyên 盡tận 故cố 說thuyết 苦khổ 盡tận 。 如như 說thuyết 火hỏa 盡tận 名danh 為vi 灰hôi 盡tận 。 亦diệc 如như 根căn 滅diệt 說thuyết 為vi 樹thụ 滅diệt 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 能năng 滅diệt 邪tà 分phân 別biệt 苦khổ 。 而nhi 不bất 除trừ 宿túc 業nghiệp 報báo 苦khổ 及cập 界giới 地địa 及cập 苦khổ 。 譬thí 如như 氣khí 噓hư 旃chiên 陀đà 羅la 及cập 優ưu 波ba 斯tư 那na 等đẳng 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 於ư 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 滅diệt 心tâm 苦khổ 。 於ư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 滅diệt 身thân 苦khổ 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 能năng 滅diệt 後hậu 有hữu 陰ấm 苦khổ 。 但đãn 宿túc 行hành 所sở 作tác 。 隨tùy 逐trục 未vị 滅diệt 。 如như 輪luân 及cập 箭tiễn 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 於ư 無vô 為vi 中trung 無vô 有hữu 行hành 至chí 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 者giả 。 答đáp 涅Niết 槃Bàn 無vô 行hành 道Đạo 亦diệc 無vô 行hành 。 雖tuy 俱câu 不bất 由do 歸quy 向hướng 涅Niết 槃Bàn 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 說thuyết 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 譬thí 如như 國quốc 路lộ 。

復phục 次thứ 是thị 方phương 便tiện 言ngôn 。 如như 說thuyết 諸chư 流lưu 行hành 沒một 水thủy 渧đế 行hành 盡tận 。 流lưu 及cập 水thủy 渧đế 於ư 盡tận 中trung 無vô 行hành 。 而nhi 世thế 說thuyết 有hữu 行hành 。 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 行hạnh 何hà 義nghĩa 。 答đáp 由do 此thử 了liễu 知tri 實thật 義nghĩa 故cố 說thuyết 正chánh 行hạnh 。 又hựu 以dĩ 進tiến 趣thú 為vi 行hành 。 如như 說thuyết 行hành 一nhất 切thiết 處xứ 道đạo 。 又hựu 能năng 往vãng 安an 隱ẩn 處xứ 故cố 。 說thuyết 為vi 正chánh 行hạnh 。

復phục 次thứ 正chánh 是thị 不bất 背bội 義nghĩa 。 行hành 是thị 歸quy 向hướng 義nghĩa 。 由do 此thử 不bất 背bối/bội 歸quy 向hướng 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 正chánh 行hạnh 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 行hạnh 者giả 是thị 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 是thị 決quyết 言ngôn 何hà 用dụng 者giả 。 答đáp 為vi 反phản 餘dư 道đạo 。 為vi 成thành 立lập 一nhất 切thiết 處xứ 行hành 道Đạo 。 為vi 顯hiển 不bất 往vãng 餘dư 處xứ 。

復phục 次thứ 能năng 窮cùng 一nhất 切thiết 道đạo 苦khổ 。 能năng 遮già 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 報báo 燒thiêu 熱nhiệt 。 能năng 除trừ 自tự 他tha 惡ác 罵mạ 重trọng 罰phạt 惡ác 道đạo 死tử 等đẳng 怖bố 畏úy 。 能năng 除trừ 積tích 骨cốt 。 如như 毘Tỳ 富Phú 羅La 山Sơn 。 能năng 乾can/kiền/càn 乳nhũ 血huyết 淚lệ 。 以dĩ 此thử 功công 用dụng 故cố 說thuyết 決quyết 言ngôn 。 汝nhữ 問vấn 。 聖thánh 名danh 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 由do 體thể 無vô 流lưu 一nhất 味vị 解giải 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 依y 此thử 相tương 續tục 得đắc 名danh 聖thánh 人nhân 。 譬thí 如như 善thiện 法Pháp 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 聖thánh 正chánh 見kiến 。

復phục 次thứ 聖thánh 人nhân 所sở 行hành 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 譬thí 如như 王vương 路lộ 。

復phục 次thứ 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 譬thí 如như 師sư 路lộ 。

復phục 次thứ 聖thánh 眾chúng 所sở 事sự 。 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 譬thí 如như 牛ngưu 路lộ 。

復phục 次thứ 令linh 至chí 極cực 聖thánh 。 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 譬thí 如như 國quốc 路lộ 。 如như 經kinh 說thuyết 。 聖thánh 正chánh 解giải 脫thoát 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 但đãn 道đạo 名danh 為vi 聖thánh 。 不bất 說thuyết 餘dư 助trợ 道đạo 者giả 。 答đáp 同đồng 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 皆giai 名danh 為vi 聖thánh 。 譬thí 如như 火hỏa 性tánh 。

復phục 次thứ 同đồng 一nhất 解giải 脫thoát 味vị 故cố 。 譬thí 如như 海hải 水thủy 。 同đồng 一nhất 醎hàm 味vị 。

復phục 次thứ 八bát 道đạo 。 最tối 為vi 上thượng 首thủ 。 能năng 攝nhiếp 餘dư 助trợ 道đạo 。 如như 象tượng 跡tích 譬thí 經kinh 說thuyết 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 異dị 分phần/phân 應ưng 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 若nhược 言ngôn 道đạo 唯duy 是thị 分phần/phân 。 則tắc 具cụ 分phần/phân 與dữ 分phần/phân 無vô 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 答đáp 是thị 具cụ 分phần/phân 與dữ 分phần/phân 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 亦diệc 可khả 見kiến 可khả 說thuyết 。 譬thí 如như 五ngũ 分phần/phân 三tam 昧muội 。 亦diệc 如như 五ngũ 分phần/phân 比Bỉ 丘Khâu 住trụ 五ngũ 分phần/phân 處xứ 。 道đạo 亦diệc 如như 是thị 。 與dữ 分phần/phân 有hữu 異dị 。 是thị 分phần/phân 平bình 等đẳng 說thuyết 名danh 為vi 道đạo 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 八bát 種chủng 分phần/phân 若nhược 至chí 平bình 等đẳng 位vị 。 能năng 除trừ 煩phiền 惱não 。 若nhược 沈trầm 若nhược 起khởi 則tắc 不bất 除trừ 惑hoặc 。 猶do 如như 調điều 絃huyền 。

復phục 次thứ 是thị 分phần/phân 圓viên 滿mãn 說thuyết 名danh 為vi 道đạo 。 能năng 辦biện 事sự 故cố 。 譬thí 之chi 如như 車xa 。 雖tuy 然nhiên 若nhược 真chân 實thật 義nghĩa 分phần/phân 中trung 說thuyết 具cụ 分phần/phân 。 譬thí 如như 五ngũ 分phần/phân 音âm 樂nhạc 及cập 五ngũ 分phần/phân 定định 。 道đạo 亦diệc 如như 是thị 。 唯duy 分phân 為vi 道đạo 今kim 論luận 所sở 說thuyết 。 唯duy 分phân 是thị 道đạo 六lục 義nghĩa 證chứng 成thành 。 一nhất 說thuyết 道Đạo 。 經kinh 言ngôn 五ngũ 根căn 是thị 道Đạo 行hạnh 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 五ngũ 根căn 即tức 是thị 道đạo 分phần/phân 。 故cố 知tri 唯duy 分phân 為vi 道đạo 。 二nhị 為vi 經kinh 言ngôn 。 三Tam 身Thân 攝nhiếp 道đạo 。 三Tam 身Thân 唯duy 分phần/phân 。 三tam 由do 滅diệt 。 經kinh 言ngôn 。 正chánh 見kiến 行hành 於ư 滅diệt 離ly 道đạo 無vô 滅diệt 。 四tứ 由do 除trừ 。 經kinh 言ngôn 。 若nhược 修tu 習tập 正chánh 見kiến 。 能năng 除trừ 欲dục 等đẳng 。 若nhược 離ly 於ư 道đạo 則tắc 不bất 能năng 除trừ 。 五ngũ 由do 出xuất 離ly 。 經kinh 言ngôn 。 正chánh 見kiến 等đẳng 諸chư 分phần/phân 能năng 出xuất 離ly 此thử 。 若nhược 非phi 道đạo 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 六lục 由do 清thanh 淨tịnh 道đạo 。 經kinh 言ngôn 。 般Bát 若Nhã 是thị 道đạo 。 為vi 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 即tức 正chánh 見kiến 。 故cố 知tri 分phân 是thị 道đạo 。 汝nhữ 問vấn 。 道đạo 名danh 何hà 義nghĩa 。 答đáp 道đạo 以dĩ 求cầu 覓mịch 為vi 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 能năng 得đắc 。 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 以dĩ 行hành 為vi 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 以dĩ 行hành 為vi 義nghĩa 者giả 。 如như 世thế 間gian 言ngôn 。 此thử 道Đạo 行hạnh 向hướng 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 等đẳng 。 道đạo 亦diệc 如như 是thị 。 歸quy 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。

復phục 次thứ 真chân 實thật 義nghĩa 門môn 方phương 便tiện 行hành 生sanh 理lý 。 如như 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 道đạo 義nghĩa 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 此thử 經Kinh 說thuyết 於ư 具cụ 分phần/phân 。 餘dư 經kinh 不bất 具cụ 者giả 。 答đáp 法Pháp 藏tạng 論luận 說thuyết 。 假giả 名danh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 自tự 在tại 假giả 名danh 。 二nhị 依y 他tha 假giả 名danh 。 說thuyết 自tự 體thể 諸chư 分phần/phân 名danh 。 是thị 自tự 在tại 假giả 名danh 。 如như 正chánh 見kiến 等đẳng 道đạo 分phần/phân 。 依y 他tha 假giả 者giả 。 如như 念niệm 等đẳng 門môn 及cập 餘dư 助trợ 道đạo 分phần/phân 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 道Đạo 品Phẩm 修tu 非phi 是thị 散tán 修tu 。

復phục 次thứ 為vi 勝thắng 逼bức 故cố 。 念niệm 處xứ 等đẳng 中trung 隨tùy 一nhất 法pháp 勝thắng 逼bức 故cố 。 念niệm 處xứ 等đẳng 中trung 隨tùy 一nhất 法pháp 勝thắng 餘dư 同đồng 一nhất 名danh 。 譬thí 如như 醎hàm 酸toan 等đẳng 味vị 。 有hữu 諸chư 餘dư 味vị 隨tùy 勝thắng 得đắc 名danh 。 又hựu 如như 諸chư 界giới 隨tùy 一nhất 勝thắng 故cố 。 餘dư 隨tùy 得đắc 名danh 。

復phục 次thứ 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 說thuyết 道Đạo 具cụ 分phần/phân 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 或hoặc 五ngũ 或hoặc 四tứ 。 為vi 滅diệt 自tự 體thể 。 四tứ 對đối 治trị 故cố 。 餘dư 或hoặc 增tăng 減giảm 。 隨tùy 界giới 地địa 故cố 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 是thị 有hữu 為vi 。 云vân 何hà 佛Phật 說thuyết 是thị 古cổ 昔tích 道đạo 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 是thị 有hữu 為vi 法pháp 者giả 。 答đáp 由do 此thử 古cổ 言ngôn 道đạo 是thị 有hữu 為vi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 有hữu 新tân 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 穀cốc 等đẳng 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 不bất 應ưng 此thử 言ngôn 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 及cập 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 如như 說thuyết 身thân 是thị 昔tích 業nghiệp 而nhi 非phi 無vô 為vi 。 如như 說thuyết 聖thánh 種chủng 及cập 法pháp 諸chư 師sư 。 是thị 故cố 由do 此thử 。 古cổ 言ngôn 道đạo 非phi 無vô 為vi 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 道đạo 是thị 有hữu 為vi 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 由do 廣quảng 分phân 別biệt 故cố 。 如như 諦đế 相tướng 應ưng 經kinh 及cập 答đáp 達đạt 磨ma 塵trần 那na 。 問vấn 由do 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 依y 正chánh 思tư 惟duy 若nhược 道đạo 未vị 生sanh 得đắc 生sanh 。 已dĩ 生sanh 得đắc 增tăng 長trưởng 。 有hữu 生sanh 長trưởng 故cố 知tri 是thị 有hữu 為vi 。 由do 捨xả 除trừ 故cố 。 又hựu 如như 經kinh 言ngôn 。 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。 滅diệt 是thị 無vô 為vi 則tắc 不bất 可khả 捨xả 。 緣duyên 內nội 起khởi 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 道đạo 依y 內nội 起khởi 此thử 歸quy 依y 難nan 得đắc 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 不bất 依y 內nội 起khởi 。 由do 業nghiệp 名danh 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 道đạo 非phi 黑hắc 白bạch 業nghiệp 能năng 滅diệt 諸chư 業nghiệp 。 若nhược 是thị 業nghiệp 者giả 。 非phi 無vô 為vi 法Pháp 。 由do 有hữu 食thực 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 以dĩ 食thực 為vi 因nhân 。 若nhược 無vô 為vi 者giả 。 不bất 須tu 食thực 因nhân 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 道đạo 是thị 有hữu 為vi 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 是thị 一nhất 一nhất 人nhân 。 修tu 時thời 餘dư 人nhân 應ưng 得đắc 。 譬thí 如như 衣y 等đẳng 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 由do 此thử 一nhất 道đạo 者giả 。 答đáp 多đa 道đạo 非phi 一nhất 。

何hà 以dĩ 故cố 。 果quả 不bất 同đồng 故cố 。 由do 道đạo 異dị 故cố 。 故cố 果quả 有hữu 異dị 。 如như 路lộ 異dị 故cố 行hành 異dị 。

復phục 次thứ 體thể 異dị 故cố 道đạo 異dị 。 謂vị 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 等đẳng 。 亦diệc 如như 四tứ 苦khổ 樂lạc 遲trì 速tốc 。

復phục 次thứ 根căn 異dị 故cố 道đạo 異dị 。 謂vị 九cửu 學học 九cửu 無Vô 學Học 辟Bích 支Chi 佛Phật 佛Phật 。 由do 根căn 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 有hữu 異dị 。 依y 種chủng 性tánh 故cố 說thuyết 由do 一nhất 道đạo 。 如như 世thế 說thuyết 一nhất 穀cốc 。 如như 經kinh 言ngôn 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 若nhược 觀quán 若nhược 說thuyết 是thị 此thử 四Tứ 諦Đế 。 而nhi 苦khổ 等đẳng 三tam 諦đế 體thể 實thật 不bất 常thường 。 由do 一nhất 道đạo 言ngôn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 諸chư 聖thánh 人nhân 同đồng 得đắc 一nhất 道đạo 。 云vân 何hà 智trí 慧tuệ 不bất 同đồng 。 若nhược 智trí 慧tuệ 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 解giải 脫thoát 平bình 等đẳng 者giả 。 答đáp 觀quán 一nhất 切thiết 一nhất 切thiết 種chủng 境cảnh 界giới 。 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 。 是thị 故cố 佛Phật 道Đạo 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 如như 經kinh 言ngôn 。 若nhược 人nhân 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 種chủng 境cảnh 界giới 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 名danh 為vi 世Thế 尊Tôn 。 通thông 達đạt 平bình 等đẳng 道đạo 故cố 。 唯duy 滅diệt 本bổn 惑hoặc 三tam 乘thừa 人nhân 等đẳng 。 如như 經kinh 言ngôn 。 解giải 脫thoát 五ngũ 陰ấm 與dữ 解giải 脫thoát 無vô 異dị 。 如như 多đa 種chủng 火hỏa 各các 燒thiêu 然nhiên 薪tân 灰hôi 盡tận 無vô 異dị 。 由do 火hỏa 不bất 同đồng 熱nhiệt 觸xúc 光quang 明minh 威uy 德đức 有hữu 異dị 。 如như 是thị 智trí 慧tuệ 差sai 別biệt 。 所sở 滅diệt 惑hoặc 除trừ 解giải 脫thoát 是thị 同đồng 故cố 。 佛Phật 定định 智trí 威uy 德đức 及cập 恩ân 。 由do 道đạo 差sai 別biệt 難nan 可khả 思tư 量lượng 。 如như 大đại 輪luân 經kinh 說thuyết 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 非phi 心tâm 法pháp 無vô 情tình 等đẳng 物vật 亦diệc 應ưng 有hữu 道đạo 。 若nhược 心tâm 非phi 心tâm 法pháp 修tu 則tắc 不bất 具cụ 。 若nhược 是thị 心tâm 法pháp 諸chư 相tướng 違vi 法pháp 。 云vân 何hà 一nhất 心tâm 並tịnh 有hữu 者giả 。 答đáp 心tâm 是thị 生sanh 死tử 分phân 是thị 世thế 間gian 法pháp 。 道đạo 是thị 出xuất 世thế 法pháp 。 兩lưỡng 不bất 相tương 應ứng 。 如như 法Pháp 非phi 法pháp 故cố 。 說thuyết 道Đạo 非phi 心tâm 法pháp 。 依y 境cảnh 名danh 心tâm 。 求cầu 能năng 名danh 道đạo 。 兩lưỡng 若nhược 一nhất 體thể 則tắc 自tự 性tánh 自tự 知tri 。 為vi 免miễn 此thử 失thất 故cố 。 說thuyết 道Đạo 非phi 心tâm 法pháp 。 譬thí 如như 壽thọ 命mạng 及cập 無vô 想tưởng 無vô 心tâm 等đẳng 定định 。 雖tuy 非phi 心tâm 法pháp 而nhi 壁bích 等đẳng 中trung 無vô 道đạo 。 亦diệc 如như 是thị 。 道đạo 雖tuy 有hữu 心tâm 非phi 心tâm 處xứ 位vị 。 達đạt 皆giai 有hữu 故cố 無vô 不bất 具cụ 修tu 。

復phục 次thứ 修tu 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 守thủ 習tập 研nghiên 故cố 無vô 不bất 具cụ 然nhiên 。 道đạo 亦diệc 可khả 說thuyết 是thị 心tâm 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 與dữ 正chánh 思tư 惟duy 同đồng 生sanh 滅diệt 故cố 。 譬thí 如như 一nhất 心tâm 。 如như 經kinh 言ngôn 。 以dĩ 心tâm 作tác 增tăng 上thượng 故cố 得đắc 一nhất 心tâm 。 是thị 名danh 心tâm 定định 。 即tức 是thị 道đạo 分phần/phân 。 同đồng 一nhất 出xuất 離ly 。 同đồng 成thành 一nhất 事sự 。 故cố 共cộng 一nhất 心tâm 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 道đạo 至chí 除trừ 惑hoặc 。 則tắc 相tương 違vi 法pháp 一nhất 心tâm 並tịnh 有hữu 。 若nhược 不bất 至chí 者giả 於ư 他tha 相tương 續tục 云vân 何hà 不bất 除trừ 者giả 。 答đáp 道đạo 不bất 至chí 惑hoặc 而nhi 能năng 除trừ 惑hoặc 。 如như 道đạo 不bất 至chí 破phá 戒giới 能năng 除trừ 自tự 破phá 戒giới 不bất 除trừ 他tha 破phá 戒giới 。 除trừ 惑hoặc 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 自tự 他tha 相tương 續tục 雖tuy 俱câu 不bất 至chí 。 但đãn 除trừ 自tự 惑hoặc 不bất 能năng 除trừ 他tha 惑hoặc 。 分phân 別biệt 部bộ 說thuyết 。 非phi 至chí 非phi 不bất 至chí 此thử 時thời 除trừ 惑hoặc 。 以dĩ 不bất 生sanh 為vi 滅diệt 故cố 。 譬thí 如như 治trị 病bệnh 。 苦khổ 受thọ 已dĩ 至chí 醫y 不bất 能năng 治trị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 可khả 轉chuyển 苦khổ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 苦khổ 受thọ 未vị 至chí 醫y 亦diệc 不bất 治trị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 為vi 何hà 所sở 治trị 。 但đãn 作tác 違vi 緣duyên 。 令linh 未vị 生sanh 苦khổ 永vĩnh 不bất 得đắc 起khởi 。 道đạo 能năng 除trừ 惑hoặc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 分phần/phân 俱câu 起khởi 則tắc 有hữu 多đa 作tác 意ý 。 若nhược 次thứ 第đệ 起khởi 則tắc 但đãn 有hữu 一nhất 分phần/phân 者giả 。 答đáp 由do 成thành 一nhất 事sự 故cố 得đắc 俱câu 起khởi 。 非phi 緣duyên 別biệt 境cảnh 故cố 。 無vô 多đa 意ý 相tương/tướng 雜tạp 俱câu 起khởi 。 由do 功công 能năng 故cố 差sai 別biệt 可khả 見kiến 。 譬thí 如như 欲dục 等đẳng 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 止chỉ 立lập 八bát 分phần/phân 不bất 增tăng 不bất 減giảm 者giả 。 答đáp 此thử 問vấn 不bất 窮cùng 。 是thị 故cố 置trí 答đáp 。

復phục 次thứ 對đối 治trị 八bát 邪tà 分phần/phân 故cố 說thuyết 八bát 分phần/phân 。

復phục 次thứ 為vi 攝nhiếp 三Tam 身Thân 。

復phục 次thứ 為vi 對đối 治trị 三tam 刺thứ 三tam 結kết 三tam 火hỏa 三tam 毒độc 故cố 說thuyết 八bát 分phần/phân 。

復phục 次thứ 藏tạng 論luận 中trung 說thuyết 。 能năng 成thành 八bát 功công 德đức 心tâm 故cố 說thuyết 八bát 分phần/phân 。 由do 得đắc 正chánh 見kiến 故cố 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 由do 得đắc 正chánh 覺giác 故cố 心tâm 鮮tiên 潔khiết 。 由do 得đắc 正chánh 言ngôn 故cố 心tâm 平bình 但đãn 。 由do 得đắc 正chánh 業nghiệp 故cố 心tâm 無vô 悔hối 。 由do 得đắc 正chánh 命mạng 故cố 心tâm 軟nhuyễn 滑hoạt 。 由do 得đắc 正chánh 精tinh 進tấn 故cố 心tâm 隨tùy 教giáo 。 由do 得đắc 正chánh 念niệm 故cố 心tâm 安an 住trụ 。 由do 得đắc 正chánh 定định 故cố 心tâm 不bất 動động 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 不bất 取thủ 欲dục 等đẳng 餘dư 法pháp 者giả 。 答đáp 但đãn 取thủ 勝thắng 法Pháp 。 或hoặc 取thủ 強cường/cưỡng 用dụng 。 或hoặc 取thủ 能năng 任nhậm 重trọng 擔đảm 。 或hoặc 俱câu 攝nhiếp 盡tận 正chánh 言ngôn 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 分phần/phân 信tín 為vi 三tam 攝nhiếp 故cố 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 具cụ 四Tứ 智Trí 信tín 。 欲dục 即tức 是thị 信tín 。

復phục 次thứ 此thử 信tín 亦diệc 正chánh 見kiến 攝nhiếp 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 得đắc 智trí 信tín 故cố 。 喜hỷ 猗ỷ 捨xả 正chánh 定định 所sở 攝nhiếp 。 是thị 故cố 八bát 分phần/phân 攝nhiếp 諸chư 分phần/phân 盡tận 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 一nhất 法pháp 。 作tác 三tam 種chủng 說thuyết 。 或hoặc 說thuyết 中trung 道đạo 能năng 滅diệt 福phước 惡ác 行hành 至chí 盡tận 苦khổ 者giả 。 答đáp 由do 三tam 勝thắng 事sự 故cố 。 譬thí 如như 日nhật 能năng 破phá 闇ám 名danh 光quang 。 能năng 分phân 別biệt 晝trú 夜dạ 名danh 日nhật 。 能năng 分phân 別biệt 剎sát 那na 等đẳng 故cố 名danh 時thời 。 本bổn 聖thánh 道Đạo 亦diệc 爾nhĩ 。 能năng 離ly 二nhị 邊biên 故cố 名danh 中trung 道đạo 。 能năng 除trừ 黑hắc 白bạch 二nhị 業nghiệp 名danh 滅diệt 福phước 惡ác 。 拔bạt 除trừ 身thân 心tâm 苦khổ 故cố 。 故cố 說thuyết 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 或hoặc 除trừ 三tam 世thế 道đạo 故cố 說thuyết 行hành 至chí 苦khổ 盡tận 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 說thuyết 正chánh 見kiến 為vi 初sơ 者giả 。 答đáp 為vi 上thượng 首thủ 故cố 譬thí 於ư 王vương 。 如như 經kinh 言ngôn 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 中trung 般Bát 若Nhã 最tối 勝thắng 。

復phục 次thứ 能năng 作tác 。 勝thắng 功công 德đức 故cố 。 若nhược 智trí 慧tuệ 勝thắng 諸chư 德đức 皆giai 勝thắng 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 不bất 觀quán 他tha 面diện 。 如như 首thủ 羅la 長trưởng 者giả 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 其kỳ 心tâm 難nan 動động 。 如như 阿a 輸du 柯kha 王vương 由do 此thử 正chánh 見kiến 。 他tha 不bất 能năng 引dẫn 。 如như 質chất 多đa 羅la 長trưởng 者giả 能năng 拔bạt 除trừ 災tai 橫hoạnh 本bổn 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 由do 明minh 起khởi 故cố 無vô 明minh 滅diệt 盡tận 。 是thị 故cố 正chánh 見kiến 為vi 初sơ 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 說thuyết 先tiên 行hành 者giả 。 答đáp 由do 得đắc 正chánh 見kiến 餘dư 分phần/phân 。 得đắc 出xuất 世thế 得đắc 無vô 流lưu 得đắc 不bất 共cộng 。 或hoặc 說thuyết 由do 正chánh 見kiến 力lực 餘dư 分phần/phân 得đắc 解giải 脫thoát 道Đạo 名danh 。 如như 經kinh 言ngôn 。 比Bỉ 丘Khâu 是thị 正chánh 見kiến 人nhân 。 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 為vi 得đắc 可khả 愛ái 勝thắng 美mỹ 果quả 故cố 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 故cố 以dĩ 正chánh 見kiến 為vi 先tiên 行hành 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 見kiến 有hữu 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 謂vị 不bất 倒đảo 證chứng 照chiếu 為vi 見kiến 。 自tự 所sở 依y 止chỉ 真chân 實thật 種chủng 類loại 無vô 倒đảo 證chứng 照chiếu 。

復phục 次thứ 真Chân 如Như 名danh 正chánh 觀quán 名danh 為vi 見kiến 。 如như 實thật 觀quán 聖Thánh 諦Đế 故cố 名danh 正chánh 見kiến 。

復phục 次thứ 正chánh 者giả 可khả 讚tán 歎thán 義nghĩa 。 見kiến 者giả 光quang 明minh 義nghĩa 。 可khả 讚tán 光quang 明minh 故cố 名danh 正chánh 見kiến 。 如như 經kinh 言ngôn 。 諸chư 光quang 明minh 中trung 此thử 光quang 最tối 勝thắng 。 所sở 謂vị 正chánh 見kiến 。

復phục 次thứ 勝thắng 德đức 境cảnh 智trí 行hành 。 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 正chánh 定định 位vị 說thuyết 名danh 正chánh 見kiến 。 如như 種chủng 子tử 譬thí 經kinh 說thuyết 。

復phục 次thứ 理lý 足túc 論luận 說thuyết 。 由do 境cảnh 正chánh 故cố 智trí 正chánh 。 不bất 由do 智trí 正chánh 故cố 境cảnh 正chánh 。 有hữu 為vi 有hữu 流lưu 相tương/tướng 相tương 應ứng 故cố 一nhất 切thiết 唯duy 苦khổ 。 決quyết 定định 知tri 此thử 。 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。 如như 佛Phật 為vi 大Đại 迦Ca 旃Chiên 延Diên 說thuyết 。

又hựu 藏tạng 論luận 說thuyết 。 對đối 治trị 無vô 智trí 疑nghi 智trí 倒đảo 智trí 。 能năng 度độ 苦khổ 等đẳng 。 真chân 實thật 此thử 智trí 名danh 為vi 正chánh 見kiến 。 汝nhữ 問vấn 。 見kiến 者giả 既ký 無vô 孰thục 為vi 能năng 見kiến 者giả 。 答đáp 眾chúng 緣duyên 聚tụ 集tập 共cộng 成thành 此thử 見kiến 。 無vô 別biệt 一nhất 物vật 為vi 其kỳ 見kiến 者giả 譬thí 如như 花hoa 果quả 。 又hựu 如như 偈kệ 說thuyết 。

有hữu 見kiến 無vô 能năng 見kiến 。 何hà 法pháp 為vi 見kiến 者giả 。

從tùng 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 見kiến 色sắc 言ngôn 是thị 虛hư 。

是thị 法pháp 集tập 時thời 見kiến 。 合hợp 散tán 無vô 能năng 見kiến 。

但đãn 因nhân 緣duyên 所sở 作tác 。 如như 戾lệ 人nhân 無vô 者giả 。

法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 可khả 說thuyết 屬thuộc 一nhất 。 如như 佛Phật 為vi 破phá 求cầu 那na 說thuyết 。 我ngã 不bất 說thuyết 識thức 為vi 能năng 識thức 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 名danh 具cụ 分phần/phân 假giả 名danh 所sở 作tác 故cố 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 見kiến 與dữ 十Thập 善Thiện 正chánh 見kiến 兩lưỡng 異dị 云vân 何hà 者giả 。 答đáp 俗tục 智trí 在tại 十Thập 善Thiện 。 真chân 智trí 在tại 八bát 正chánh 。 能năng 感cảm 後hậu 生sanh 。 以dĩ 苦khổ 為vi 果quả 。 觀quán 業nghiệp 為vi 境cảnh 。 如như 此thử 正chánh 見kiến 在tại 十Thập 善Thiện 法pháp 。 能năng 滅diệt 三tam 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 果quả 。 緣duyên 諦đế 為vi 境cảnh 。 如như 此thử 正chánh 見kiến 在tại 八bát 聖thánh 道Đạo 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 由do 正chánh 見kiến 一nhất 時thời 見kiến 諦Đế 應ưng 有hữu 多đa 境cảnh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 者giả 。 答đáp 一nhất 時thời 能năng 成thành 四tứ 事sự 。 故cố 說thuyết 一nhất 時thời 。 不bất 為vi 境cảnh 異dị 故cố 。 理lý 足túc 論luận 說thuyết 。 修tu 觀quán 行hành 人nhân 。 以dĩ 聖thánh 智trí 慧tuệ 。 通thông 達đạt 毛mao 孔khổng 。 能năng 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 。

又hựu 餘dư 經kinh 說thuyết 若nhược 通thông 觀quán 三tam 受thọ 。 諸chư 事sự 已dĩ 辦biện 。 無vô 更cánh 所sở 作tác 。 由do 通thông 相tương/tướng 法pháp 諦đế 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 是thị 故cố 一nhất 時thời 通thông 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 如như 次thứ 第đệ 觀quán 中trung 緣duyên 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 一nhất 時thời 通thông 苦Khổ 諦Đế 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 正chánh 見kiến 已dĩ 了liễu 諸chư 諦đế 餘dư 分phần/phân 何hà 用dụng 者giả 。 答đáp 一nhất 切thiết 諸chư 分phần/phân 能năng 滅diệt 自tự 對đối 治trị 。 各các 各các 有hữu 用dụng 如như 吐thổ 下hạ 方phương 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 諸chư 分phần/phân 。 於ư 自tự 事sự 中trung 各các 為vi 上thượng 首thủ 共cộng 成thành 一nhất 事sự 。 譬thí 如như 車xa 分phần/phân 及cập 車xa 車xa 分phần/phân 。 各các 有hữu 自tự 事sự 共cộng 成thành 運vận 載tái 。 道đạo 分phần/phân 及cập 道đạo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 覺giác 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 未vị 曾tằng 有hữu 計kế 今kim 日nhật 如như 生sanh 。 是thị 名danh 正chánh 覺giác 。

復phục 次thứ 是thị 平bình 等đẳng 法Pháp 。 由do 想tưởng 行hành 緣duyên 起khởi 故cố 。

復phục 次thứ 體thể 相tướng 境cảnh 界giới 果quả 共cộng 相tương 扶phù 合hợp 。 故cố 名danh 正chánh 覺giác 。

復phục 次thứ 如như 見kiến 隨tùy 擇trạch 不bất 捨xả 名danh 為vi 正chánh 覺giác 。 如như 牛ngưu 呞tư 食thực 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 三tam 法pháp 成thành 一nhất 者giả 。 答đáp 同đồng 一nhất 相tương/tướng 故cố 如như 餘dư 道đạo 分phần/phân 。

復phục 次thứ 善thiện 聽thính 計kế 平bình 等đẳng 故cố 。 譬thí 如như 定định 分phần/phân 。

復phục 次thứ 緣duyên 涅Niết 槃Bàn 為vi 境cảnh 。 如như 無vô 相tướng 定định 故cố 三tam 成thành 一nhất 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 依y 二nhị 定định 證chứng 得đắc 流lưu 盡tận 。 正chánh 覺giác 不bất 具cụ 道đạo 分phần/phân 有hữu 闕khuyết 。 此thử 義nghĩa 應ưng 救cứu 者giả 。 答đáp 若nhược 依y 二nhị 定định 。 修tu 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 但đãn 無vô 初sơ 定định 覺giác 觀quán 分phần/phân 。 非phi 無vô 道đạo 分phần/phân 中trung 覺giác 。 譬thí 如như 初sơ 定định 及cập 三Tam 摩Ma 提Đề 無vô 有hữu 覺giác 觀quán 。

復phục 次thứ 由do 事sự 成thành 故cố 說thuyết 有hữu 正chánh 覺giác 。 不bất 由do 體thể 在tại 故cố 。 如như 有hữu 學học 五ngũ 根căn 。

復phục 次thứ 能năng 拔bạt 除trừ 對đối 治trị 故cố 說thuyết 有hữu 正chánh 覺giác 。 譬thí 如như 正chánh 言ngôn 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 言ngôn 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 永vĩnh 受thọ 誓thệ 不bất 破phá 名danh 為vi 正chánh 言ngôn 。 如như 瞿cù 師sư 羅la 傳truyền 。

復phục 次thứ 是thị 言ngôn 清thanh 淨tịnh 。 由do 除trừ 願nguyện 取thủ 垢cấu 滅diệt 故cố 。

復phục 次thứ 法pháp 然nhiên 所sở 得đắc 永vĩnh 善thiện 行hành 。 是thị 名danh 正chánh 言ngôn 。 正chánh 言ngôn 戒giới 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 不bất 令linh 知tri 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 人nhân 離ly 妄vọng 語ngữ 等đẳng 。 二nhị 令linh 知tri 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 人nhân 時thời 語ngữ 實thật 語ngữ 等đẳng 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 有hữu 語ngữ 言ngôn 道đạo 修tu 無vô 定định 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 佛Phật 說thuyết 定định 以dĩ 聲thanh 為vi 刺thứ 。 若nhược 無vô 不bất 成thành 道Đạo 分phần/phân 者giả 。 答đáp 道đạo 分phần/phân 故cố 非phi 刺thứ 。 譬thí 如như 正chánh 覺giác 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 等đẳng 。

復phục 次thứ 聲thanh 刺thứ 不bất 定định 。 如như 見kiến 女nữ 人nhân 。 經kinh 言ngôn 。 數số 見kiến 女nữ 人nhân 為vi 修tu 梵Phạm 行hạnh 刺thứ 。 然nhiên 非phi 阿A 羅La 漢Hán 刺thứ 。 已dĩ 除trừ 刺thứ 故cố 。

又hựu 經kinh 言ngôn 。 大đại 象tượng 說thuyết 在tại 定định 行hành 立lập 等đẳng 亦diệc 靜tĩnh 。 若nhược 觀quán 行hành 人nhân 。 正chánh 思tư 說thuyết 法Pháp 。 心tâm 則tắc 有hữu 定định 。 不bất 由do 有hữu 言ngôn 故cố 無vô 定định 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 但đãn 離ly 四tứ 言ngôn 即tức 是thị 正chánh 言ngôn 。 如như 世thế 間gian 說thuyết 。 已dĩ 離ly 如như 正chánh 作tác 。 如như 說thuyết 。 此thử 馬mã 快khoái 行hành 此thử 人nhân 善thiện 續tục 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 業nghiệp 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 經kinh 說thuyết 。 離ly 身thân 惡ác 業nghiệp 名danh 為vi 正chánh 業nghiệp 。

又hựu 經kinh 說thuyết 。 是thị 身thân 業nghiệp 不bất 析tích 不bất 流lưu 不bất 頒ban 。 自tự 在tại 無vô 取thủ 能năng 生sanh 寂tịch 靜tĩnh 。 是thị 名danh 正chánh 業nghiệp 。

復phục 次thứ 由do 觀quán 過quá 失thất 。 遠viễn 離ly 殺sát 生sanh 。 不bất 作tác 不bất 行hành 遮già 止chỉ 不bất 樂lạc 。 是thị 名danh 正chánh 業nghiệp 。 汝nhữ 問vấn 。 一nhất 切thiết 分phần/phân 皆giai 是thị 正chánh 業nghiệp 。 云vân 何hà 說thuyết 一nhất 名danh 為vi 正chánh 業nghiệp 者giả 。

答đáp 若nhược 離ly 此thử 名danh 別biệt 名danh 不bất 顯hiển 。 如như 法Pháp 界giới 法pháp 入nhập 等đẳng 。 非phi 眼nhãn 識thức 等đẳng 所sở 緣duyên 故cố 。 不bất 令linh 他tha 知tri 。 說thuyết 名danh 正chánh 業nghiệp 。 一nhất 切thiết 諸chư 業nghiệp 。 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 譬thí 如như 業nghiệp 基cơ 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 說thuyết 離ly 作tác 名danh 為vi 正chánh 業nghiệp 。 離ly 則tắc 非phi 作tác 云vân 何hà 成thành 業nghiệp 者giả 。 答đáp 不bất 作tác 故cố 起khởi 惡ác 業nghiệp 作tác 守thủ 護hộ 善thiện 。 應ưng 知tri 是thị 業nghiệp 。 如như 經kinh 言ngôn 。 我ngã 說thuyết 作tác 我ngã 說thuyết 不bất 作tác 。

復phục 次thứ 能năng 除trừ 黑hắc 白bạch 二nhị 業nghiệp 故cố 說thuyết 不bất 作tác 。 能năng 作tác 對đối 治trị 業nghiệp 故cố 說thuyết 名danh 作tác 。

復phục 次thứ 正chánh 業nghiệp 亦diệc 名danh 正chánh 業nghiệp 除trừ 。 由do 此thử 名danh 故cố 作tác 不bất 作tác 義nghĩa 。 此thử 名danh 得đắc 成thành 。 譬thí 如như 由do 眼nhãn 說thuyết 見kiến 由do 眼nhãn 亦diệc 說thuyết 不bất 見kiến 。 若nhược 不bất 作tác 云vân 何hà 知tri 有hữu 此thử 業nghiệp 。 答đáp 有hữu 多đa 因nhân 緣duyên 此thử 業nghiệp 可khả 知tri 。 由do 經kinh 言ngôn 。 色sắc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 有hữu 見kiến 有hữu 礙ngại 。 二nhị 無vô 見kiến 有hữu 礙ngại 。 三tam 無vô 見kiến 無vô 礙ngại 。 又hựu 說thuyết 有hữu 無vô 流lưu 色sắc 。 又hựu 說thuyết 由do 七thất 。 福phước 德đức 利lợi 故cố 。 又hựu 說thuyết 由do 教giáo 他tha 亦diệc 有hữu 十thập 業nghiệp 道đạo 。 又hựu 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 有hữu 法pháp 非phi 十thập 一nhất 入nhập 攝nhiếp 。 謂vị 無vô 見kiến 無vô 礙ngại 不bất 說thuyết 無vô 色sắc 。

復phục 次thứ 若nhược 無vô 此thử 業nghiệp 。 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 則tắc 不bất 具cụ 足túc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 正chánh 入nhập 觀quán 時thời 不bất 行hành 三tam 業nghiệp 故cố 。 難nạn/nan 曰viết 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 在tại 方phương 便tiện 中trung 已dĩ 修tu 三tam 業nghiệp 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 人nhân 如như 是thị 。 見kiến 如như 是thị 知tri 是thị 正chánh 見kiến 。 得đắc 修tu 圓viên 滿mãn 及cập 正chánh 覺giác 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 。 先tiên 時thời 正chánh 言ngôn 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 先tiên 已dĩ 清thanh 淨tịnh 。 答đáp 依y 世thế 間gian 離ly 欲dục 道đạo 戒giới 。 故cố 說thuyết 此thử 言ngôn 。

復phục 次thứ 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 戒giới 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 當đương 受thọ 時thời 有hữu 。 後hậu 在tại 異dị 心tâm 不bất 應ưng 說thuyết 名danh 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。

又hựu 經kinh 說thuyết 。 此thử 業nghiệp 名danh 為vi 堤đê 塘đường 。 能năng 遮già 破phá 戒giới 故cố 。 若nhược 無vô 不bất 能năng 止chỉ 惡ác 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 此thử 證chứng 殊thù 多đa 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 義nghĩa 不bất 如như 此thử 。

何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 。 由do 說thuyết 三tam 色sắc 故cố 。 知tri 有hữu 無vô 作tác 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 諸chư 觀quán 行hành 師sư 目Mục 連Liên 阿a 尼ni 樓lâu 馱đà 等đẳng 說thuyết 。 有hữu 定định 境cảnh 色sắc 由do 定định 力lực 得đắc 。 此thử 色sắc 非phi 眼nhãn 根căn 境cảnh 界giới 故cố 說thuyết 無vô 見kiến 。 不bất 障chướng 處xứ 所sở 故cố 名danh 無vô 礙ngại 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 名danh 色sắc 者giả 。 此thử 與dữ 無vô 作tác 等đẳng 故cố 。 還hoàn 難nạn/nan 汝nhữ 義nghĩa 。 汝nhữ 言ngôn 。 由do 說thuyết 無vô 流lưu 色sắc 知tri 有hữu 無vô 作tác 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 此thử 色sắc 亦diệc 是thị 定định 力lực 生sanh 。 由do 定định 無vô 流lưu 故cố 色sắc 亦diệc 無vô 流lưu 。

又hựu 諸chư 師sư 解giải 。 阿A 羅La 漢Hán 色sắc 亦diệc 是thị 無vô 流lưu 。 非phi 流lưu 依y 止chỉ 故cố 。 難nạn/nan 曰viết 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 經kinh 言ngôn 。 何hà 者giả 有hữu 流lưu 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 眼nhãn 一nhất 切thiết 色sắc 等đẳng 。 此thử 色sắc 非phi 流lưu 對đối 治trị 故cố 說thuyết 有hữu 流lưu 。 若nhược 爾nhĩ 此thử 色sắc 或hoặc 有hữu 流lưu 或hoặc 無vô 流lưu 。 答đáp 若nhược 爾nhĩ 何hà 有hữu 。 難nạn/nan 曰viết 。 相tương/tướng 相tương/tướng 雜tạp 故cố 。 答đáp 如như 有hữu 流lưu 相tương/tướng 無vô 流lưu 相tương/tướng 。 不bất 知tri 有hữu 何hà 相tương/tướng 雜tạp 。

復phục 次thứ 若nhược 色sắc 入nhập 一nhất 向hướng 有hữu 流lưu 。 云vân 何hà 經kinh 中trung 偏thiên 簡giản 擇trạch 說thuyết 不bất 通thông 途đồ 說thuyết 。 經kinh 曰viết 。 有hữu 流lưu 色sắc 者giả 。 謂vị 有hữu 取thủ 心tâm 堅kiên 覆phú 藏tàng 所sở 依y 故cố 。 名danh 有hữu 流lưu 色sắc 。 汝nhữ 言ngôn 。 由do 七thất 福phước 德đức 利lợi 故cố 。 知tri 有hữu 無vô 作tác 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 如như 汝nhữ 受thọ 用dụng 施thí 主chủ 施thí 物vật 。 由do 受thọ 者giả 功công 德đức 被bị 利lợi 益ích 故cố 。 施thí 主chủ 雖tuy 在tại 異dị 心tâm 。 由do 前tiền 施thi 作tác 意ý 熏huân 修tu 相tương 續tục 次thứ 第đệ 轉chuyển 勝thắng 。 由do 此thử 勝thắng 故cố 能năng 生sanh 未vị 來lai 隨tùy 多đa 少thiểu 報báo 。 依y 此thử 相tương 續tục 說thuyết 施thí 主chủ 功công 德đức 生sanh 長trưởng 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 由do 他tha 相tương 續tục 勝thắng 負phụ 及cập 隨tùy 用dụng 故cố 。 若nhược 在tại 異dị 心tâm 是thị 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 與dữ 無vô 作tác 等đẳng 故cố 汝nhữ 執chấp 無vô 作tác 。 由do 他tha 相tương 續tục 勝thắng 負phụ 。 及cập 隨tùy 用dụng 因nhân 他tha 相tương 續tục 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 問vấn 不bất 增tăng 長trưởng 福phước 德đức 。 種chủng 類loại 中trung 無vô 教giáo 云vân 何hà 恆hằng 生sanh 。 答đáp 由do 數số 習tập 緣duyên 戒giới 定định 作tác 意ý 故cố 。 乃nãi 至chí 眼nhãn 中trung 增tăng 長trưởng 隨tùy 逐trục 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 郁uất 伽già 長trưởng 者giả 經kinh 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 經kinh 言ngôn 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 持trì 戒giới 行hạnh 善thiện 。 受thọ 用dụng 施thí 主chủ 衣y 食thực 等đẳng 。 已dĩ 修tu 無vô 量lượng 心tâm 定định 。 身thân 證chứng 此thử 定định 入nhập 林lâm 中trung 住trụ 。 由do 此thử 受thọ 用dụng 施thí 主chủ 福phước 德đức 善thiện 樂lạc 增tăng 流lưu 無vô 量lượng 。 應ưng 當đương 信tín 知tri 。 此thử 中trung 有hữu 何hà 作tác 意ý 。 故cố 知tri 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 是thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 汝nhữ 言ngôn 。 若nhược 無vô 作tác 無vô 教giáo 如như 他tha 作tác 業nghiệp 業nghiệp 道đạo 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 者giả 。 經kinh 部bộ 師sư 亦diệc 作tác 此thử 說thuyết 。 由do 此thử 教giáo 故cố 。 他tha 或hoặc 離ly 或hoặc 受thọ 殺sát 害hại 等đẳng 苦khổ 故cố 。 能năng 教giáo 者giả 於ư 微vi 細tế 相tương 續tục 善thiện 惡ác 增tăng 勝thắng 。 由do 此thử 轉chuyển 勝thắng 能năng 生sanh 未vị 來lai 隨tùy 多đa 少thiểu 報báo 。 若nhược 人nhân 自tự 作tác 隨tùy 事sự 成thành 時thời 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 。 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 是thị 義nghĩa 應ưng 知tri 。 果quả 假giả 因nhân 名danh 故cố 。 是thị 身thân 口khẩu 事sự 果quả 。 假giả 身thân 口khẩu 名danh 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 如như 意ý 身thân 口khẩu 無vô 教giáo 。 有hữu 大đại 德đức 說thuyết 。 依y 眾chúng 生sanh 取thủ 陰ấm 。 由do 三tam 時thời 作tác 意ý 。 得đắc 殺sát 生sanh 罪tội 。 謂vị 當đương 為vi 我ngã 殺sát 正chánh 殺sát 殺sát 已dĩ 。 此thử 解giải 亦diệc 不bất 然nhiên 。 雖tuy 有hữu 三tam 意ý 業nghiệp 道đạo 未vị 必tất 得đắc 成thành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 斷đoạn 母mẫu 等đẳng 命mạng 根căn 。 起khởi 三tam 意ý 人nhân 無vô 逆nghịch 罪tội 故cố 。 若nhược 人nhân 自tự 害hại 他tha 命mạng 。 由do 此thử 三tam 意ý 得đắc 罪tội 可khả 然nhiên 。 難nạn/nan 曰viết 。 等đẳng 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 故cố 憎tăng 嫉tật 誹phỉ 謗báng 無vô 教giáo 而nhi 信tín 受thọ 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 。 答đáp 無vô 此thử 憎tăng 嫉tật 。 但đãn 由do 心tâm 運vận 身thân 業nghiệp 道đạo 事sự 成thành 。 若nhược 謂vị 行hành 者giả 有hữu 別biệt 法pháp 異dị 心tâm 。 我ngã 所sở 不bất 喜hỷ 。 由do 心tâm 加gia 行hành 是thị 事sự 得đắc 成thành 。 此thử 事sự 成thành 故cố 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 。 是thị 義nghĩa 可khả 喜hỷ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 心tâm 相tương 續tục 果quả 得đắc 成thành 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 。 法pháp 入nhập 佛Phật 不bất 說thuyết 無vô 色sắc 知tri 有hữu 無vô 教giáo 者giả 。 此thử 義nghĩa 已dĩ 答đáp 。 如như 定định 境cảnh 界giới 色sắc 。 汝nhữ 言ngôn 。 若nhược 無vô 此thử 業nghiệp 八bát 道đạo 不bất 成thành 故cố 知tri 有hữu 無vô 教giáo 者giả 。 此thử 義nghĩa 應ưng 辯biện 。 朋bằng 友hữu 汝nhữ 應ưng 為vi 說thuyết 。 入nhập 諦đế 觀quán 人nhân 正chánh 言ngôn 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 此thử 人nhân 在tại 觀quán 為vi 有hữu 言ngôn 說thuyết 作tác 業nghiệp 。 求cầu 覓mịch 四tứ 事sự 故cố 有hữu 此thử 三tam 。 為vi 當đương 不bất 爾nhĩ 。 答đáp 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 正chánh 在tại 觀quán 時thời 。 得đắc 此thử 三tam 種chủng 無vô 教giáo 。 由do 此thử 得đắc 故cố 。 若nhược 出xuất 觀quán 後hậu 不bất 在tại 邪tà 言ngôn 等đẳng 中trung 。 但đãn 住trụ 正chánh 言ngôn 等đẳng 。 是thị 故cố 因nhân 中trung 假giả 得đắc 果quả 名danh 。 故cố 說thuyết 無vô 教giáo 名danh 正chánh 言ngôn 等đẳng 。 論luận 主chủ 答đáp 是thị 中trung 何hà 不bất 執chấp 如như 此thử 。 若nhược 正chánh 在tại 觀quán 中trung 離ly 於ư 無vô 教giáo 。 得đắc 在tại 如như 是thị 意ý 。 得đắc 如như 是thị 依y 。 由do 得đắc 此thử 故cố 。 後hậu 出xuất 觀quán 時thời 不bất 在tại 邪tà 言ngôn 等đẳng 中trung 。 但đãn 住trụ 正chánh 言ngôn 等đẳng 。 是thị 故cố 因nhân 中trung 假giả 得đắc 果quả 名danh 。 故cố 說thuyết 相tương 續tục 轉chuyển 勝thắng 名danh 正chánh 言ngôn 等đẳng 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 道đạo 有hữu 八bát 分phần/phân 。

又hựu 上thượng 座tòa 部bộ 說thuyết 。 但đãn 不bất 作tác 惡ác 名danh 為vi 三tam 分phần/phân 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 聖thánh 道Đạo 力lực 法pháp 決quyết 定định 不bất 作tác 。 依y 止chỉ 無vô 流lưu 道đạo 故cố 名danh 無vô 流lưu 。 未vị 必tất 一nhất 切thiết 處xứ 被bị 數số 法pháp 。 皆giai 真chân 實thật 有hữu 如như 八bát 世thế 法pháp 。 謂vị 得đắc 不bất 得đắc 名danh 無vô 名danh 譽dự 毀hủy 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 。 是thị 中trung 不bất 得đắc 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。

又hựu 餘dư 師sư 說thuyết 。 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 戒giới 。 是thị 三tam 道đạo 分phần/phân 。 依y 先tiên 方phương 法pháp 作tác 信tín 受thọ 意ý 。 由do 此thử 作tác 意ý 能năng 防phòng 身thân 口khẩu 遮già 所sở 作tác 惡ác 。 說thuyết 名danh 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 戒giới 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 人nhân 在tại 異dị 心tâm 則tắc 。 無vô 守thủ 護hộ 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 由do 數số 習tập 故cố 。 犯phạm 戒giới 緣duyên 來lai 作tác 意ý 即tức 至chí 。 說thuyết 此thử 作tác 意ý 名danh 為vi 堤đê 塘đường 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 憶ức 先tiên 誓thệ 差sai 不bất 作tác 惡ác 。 為vi 有hữu 此thử 用dụng 故cố 須tu 受thọ 戒giới 。

復phục 次thứ 若nhược 如như 汝nhữ 立lập 。 有hữu 別biệt 無vô 教giáo 能năng 遮già 破phá 戒giới 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 失thất 念niệm 犯phạm 戒giới 。 不bất 須tu 廣quảng 辯biện 。 若nhược 爾nhĩ 不bất 爾nhĩ 。 決quyết 定định 應ưng 知tri 。 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 戒giới 有hữu 三tam 分phần/phân 。 為vi 道đạo 基cơ 故cố 。 譬thí 之chi 如như 地địa 。 以dĩ 先tiên 行hành 故cố 。 譬thí 如như 王vương 。 能năng 度độ 生sanh 死tử 。 蕀cức 刺thứ 稠trù 林lâm 故cố 譬thí 足túc 。 可khả 愛ái 香hương 故cố 如như 天thiên 檀đàn 葉diệp 。 清thanh 淨tịnh 傳truyền 傳truyền 能năng 到đáo 涅Niết 槃Bàn 。 如như 七thất 車xa 譬thí 。 又hựu 餘dư 師sư 說thuyết 。 引dẫn 經kinh 為vi 證chứng 。 是thị 道Đạo 果Quả 故cố 。 恭cung 敬kính 利lợi 養dưỡng 因nhân 緣duyên 故cố 。 非phi 守thủ 護hộ 對đối 治trị 故cố 。 翻phiên 令linh 知tri 所sở 得đắc 故cố 。 知tri 有hữu 此thử 戒giới 。 又hựu 餘dư 師sư 說thuyết 。 云vân 何hà 無vô 教giáo 是thị 色sắc 而nhi 非phi 身thân 受thọ 。 答đáp 無vô 教giáo 屬thuộc 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 為vi 色sắc 所sở 攝nhiếp 。 身thân 受thọ 者giả 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 為vi 名danh 所sở 攝nhiếp 。

復phục 次thứ 無vô 教giáo 是thị 身thân 業nghiệp 故cố 屬thuộc 身thân 。 受thọ 是thị 心tâm 法pháp 故cố 屬thuộc 心tâm 。

復phục 次thứ 無vô 教giáo 亦diệc 戒giới 亦diệc 色sắc 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 受thọ 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 此thử 法pháp 心tâm 業nghiệp 所sở 依y 故cố 。 由do 身thân 口khẩu 成thành 就tựu 假giả 得đắc 其kỳ 名danh 。 此thử 法pháp 與dữ 受thọ 何hà 異dị 。 答đáp 受thọ 陰ấm 所sở 攝nhiếp 此thử 法pháp 通thông 諸chư 陰ấm 攝nhiếp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 依y 相tương 續tục 故cố 。 汝nhữ 問vấn 。 離ly 撾qua 打đả 等đẳng 云vân 何hà 不bất 說thuyết 。 為vi 道đạo 分phần/phân 者giả 。 答đáp 有hữu 學học 聖thánh 人nhân 未vị 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 譬thí 如như 制chế 罪tội 。 以dĩ 不bất 遍biến 故cố 如như 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 以dĩ 不bất 定định 故cố 。 如như 布bố 踈sơ 陀đà 分phần/phân 。 為vi 資tư 糧lương 故cố 譬thí 如như 施thí 等đẳng 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 分phân 明minh 八bát 戒giới 。 此thử 中trung 說thuyết 名danh 三tam 聖thánh 道Đạo 分phần/phân 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 與dữ 十Thập 善Thiện 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 有hữu 異dị 云vân 何hà 者giả 。 答đáp 可khả 壞hoại 除trừ 不bất 可khả 壞hoại 除trừ 。 從tùng 出xuất 世thế 正chánh 見kiến 起khởi 。 無vô 流lưu 甘cam 露lộ 為vi 果quả 。 從tùng 世thế 正chánh 見kiến 起khởi 有hữu 流lưu 取thủ 陰ấm 為vi 果quả 。 能năng 生sanh 福phước 德đức 是thị 名danh 業nghiệp 道đạo 。 能năng 離ly 福phước 德đức 名danh 為vi 道đạo 分phần/phân 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 命mạng 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 正chánh 命mạng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 白bạch 衣y 離ly 五ngũ 種chủng 販phán 賣mại 。 二nhị 出xuất 家gia 人nhân 出xuất 離ly 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 。

復phục 次thứ 依y 理lý 求cầu 覓mịch 受thọ 用dụng 衣y 食thực 等đẳng 四tứ 緣duyên 。

復phục 次thứ 知tri 足túc 無vô 失thất 聖thánh 種chủng 所sở 攝nhiếp 。 及cập 守thủ 護hộ 身thân 口khẩu 。

復phục 次thứ 先tiên 因nhân 智trí 慧tuệ 遠viễn 離ly 身thân 心tâm 邪tà 具cụ 。 是thị 名danh 正chánh 命mạng 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 命mạng 若nhược 身thân 口khẩu 業nghiệp 攝nhiếp 。 云vân 何hà 別biệt 立lập 者giả 。 答đáp 通thông 在tại 二nhị 攝nhiếp 。 由do 義nghĩa 異dị 故cố 。 別biệt 立lập 可khả 知tri 。 譬thí 如như 諸chư 陰ấm 通thông 是thị 行hành 攝nhiếp 。 由do 義nghĩa 異dị 故cố 別biệt 立lập 四tứ 陰ấm 。

復phục 次thứ 體thể 有hữu 二nhị 故cố 。 譬thí 如như 身thân 觀quán 。 經kinh 言ngôn 。 於ư 身thân 觀quán 身thân 住trụ 。

復phục 次thứ 正chánh 命mạng 異dị 前tiền 二nhị 分phần 。 譬thí 如như 惑hoặc 數số 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 為vi 精tinh 進tấn 者giả 。 答đáp 行hành 於ư 處xứ 處xứ 隨tùy 地địa 差sai 別biệt 。 為vi 得đắc 種chủng 種chủng 善thiện 法Pháp 。 策sách 起khởi 身thân 心tâm 不bất 捨xả 荷hà 負phụ 。

復phục 次thứ 為vi 滅diệt 惡ác 法pháp 證chứng 於ư 善thiện 法Pháp 。 常thường 行hành 勇dũng 猛mãnh 。 是thị 名danh 精tinh 進tấn 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 是thị 處xứ 不bất 倒đảo 身thân 心tâm 勤cần 力lực 。 是thị 名danh 精tinh 進tấn 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 策sách 起khởi 身thân 心tâm 為vi 相tương/tướng 。 不bất 退thoái 墮đọa 為vi 用dụng 。 起khởi 精tinh 進tấn 類loại 為vi 緣duyên 。 藏tạng 論luận 中trung 說thuyết 。 精tinh 進tấn 者giả 勇dũng 猛mãnh 為vi 相tương/tướng 。 不bất 沈trầm 為vi 用dụng 。 四tứ 正chánh 勤cần 為vi 緣duyên 。 勝thắng 利lợi 行hành 為vi 義nghĩa 。 若nhược 懈giải 怠đãi 人nhân 行hành 無vô 勝thắng 利lợi 行hành 。

復phục 次thứ 難nan 勝thắng 力lực 故cố 。 若nhược 人nhân 有hữu 精tinh 進tấn 。 於ư 煩phiền 惱não 戰chiến 鬪đấu 有hữu 難nan 勝thắng 力lực 。 若nhược 懶lãn 惰nọa 人nhân 則tắc 無vô 此thử 事sự 。

復phục 次thứ 此thử 行hành 能năng 散tán 破phá 除trừ 捨xả 。 是thị 精tinh 進tấn 義nghĩa 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 滅diệt 惡ác 是thị 善thiện 則tắc 無vô 二nhị 精tinh 進tấn 。 若nhược 非phi 善thiện 者giả 滅Diệt 諦Đế 則tắc 非phi 善thiện 。 答đáp 滅diệt 惡ác 者giả 唯duy 是thị 無vô 物vật 。 善thiện 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 故cố 精tinh 進tấn 有hữu 二nhị 。

復phục 次thứ 滅diệt 惡ác 名danh 真chân 實thật 善thiện 。 所sở 餘dư 即tức 三tam 善thiện 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 四tứ 善thiện 故cố 。 離ly 破phá 戒giới 臭xú 名danh 為vi 滅diệt 惡ác 。 戒giới 香hương 發phát 起khởi 名danh 為vi 生sanh 善thiện 。 譬thí 如như 熱nhiệt 靜tĩnh 異dị 於ư 冷lãnh 生sanh 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 一nhất 心tâm 修tu 正chánh 勤cần 即tức 具cụ 足túc 者giả 。 則tắc 無vô 四tứ 正chánh 勤cần 。 若nhược 次thứ 第đệ 修tu 者giả 則tắc 助trợ 道đạo 修tu 不bất 具cụ 。 答đáp 一nhất 心tâm 得đắc 。 修tu 四Tứ 正Chánh 勤Cần 。 譬thí 如như 一nhất 心tâm 通thông 觀quán 四Tứ 諦Đế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 修tu 故cố 。 未vị 生sanh 諸chư 惡ác 不bất 得đắc 生sanh 。 已dĩ 生sanh 諸chư 惡ác 不bất 得đắc 住trụ 。 善thiện 法Pháp 未vị 生sanh 得đắc 生sanh 。 已dĩ 生sanh 得đắc 堅kiên 住trụ 。 是thị 故cố 精tinh 進tấn 由do 體thể 故cố 一nhất 。 由do 用dụng 故cố 四tứ 。 又hựu 分phân 別biệt 部bộ 說thuyết 。 若nhược 持trì 戒giới 觀quán 行hành 人nhân 。 為vi 除trừ 定định 對đối 治trị 。 修tu 四Tứ 正Chánh 勤Cần 。 已dĩ 生sanh 之chi 惡ác 能năng 障chướng 定định 。 由do 精tinh 進tấn 故cố 滅diệt 。 未vị 生sanh 破phá 戒giới 後hậu 不bất 得đắc 生sanh 。 未vị 生sanh 定định 得đắc 生sanh 。 已dĩ 有hữu 淨tịnh 戒giới 得đắc 堅kiên 固cố 住trụ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 精tinh 進tấn 唯duy 一nhất 事sự 用dụng 有hữu 四tứ 。

復phục 次thứ 有hữu 說thuyết 。 四tứ 正chánh 勤cần 次thứ 第đệ 起khởi 。 譬thí 如như 得đắc 定định 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 正chánh 勤cần 但đãn 能năng 破phá 上thượng 心tâm 惑hoặc 。 有hữu 餘dư 正chánh 勤cần 能năng 拔bạt 隨tùy 眠miên 惑hoặc 。 又hựu 有hữu 正chánh 勤cần 。 能năng 生sanh 未vị 生sanh 根căn 。 又hựu 有hữu 正chánh 勤cần 。 能năng 令linh 已dĩ 生sanh 堅kiên 固cố 。 故cố 道Đạo 品Phẩm 修tu 非phi 是thị 散tán 修tu 。 有hữu 正chánh 勤cần 故cố 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 者giả 正chánh 念niệm 者giả 。 答đáp 不bất 忘vong 先tiên 所sở 知tri 境cảnh 。 是thị 名danh 正chánh 念niệm 。 猶do 熟thục 取thủ 相tương/tướng 。 如như 經kinh 言ngôn 。 心tâm 悎# 心tâm 繫hệ 等đẳng 是thị 名danh 為vi 念niệm 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 境cảnh 界giới 後hậu 憶ức 為vi 相tương/tướng 。 心tâm 境cảnh 不bất 離ly 為vi 用dụng 。 六lục 念niệm 為vi 緣duyên 。 自tự 憶ức 令linh 憶ức 名danh 為vi 念niệm 義nghĩa 。 譬thí 如như 菩Bồ 提Đề 自tự 覺giác 令linh 覺giác 。

復phục 次thứ 藏tạng 論luận 說thuyết 。 心tâm 澄trừng 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 不bất 忘vong 失thất 。 若nhược 失thất 還hoàn 現hiện 。

復phục 次thứ 能năng 守thủ 境cảnh 界giới 是thị 智trí 依y 止chỉ 。 故cố 名danh 為vi 念niệm 。

復phục 次thứ 念niệm 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 隨tùy 執chấp 名danh 句cú 味vị 。 二nhị 能năng 隨tùy 所sở 執chấp 義nghĩa 。 三tam 能năng 隨tùy 所sở 思tư 義nghĩa 。 四tứ 能năng 隨tùy 通thông 達đạt 所sở 思tư 義nghĩa 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 正chánh 明minh 第đệ 四tứ 。 汝nhữ 問vấn 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 念niệm 云vân 何hà 成thành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 他tha 見kiến 他tha 憶ức 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 者giả 。 答đáp 若nhược 知tri 者giả 異dị 念niệm 則tắc 不bất 成thành 。 如như 張trương 見kiến 王vương 憶ức 。 若nhược 智trí 相tương 續tục 異dị 念niệm 亦diệc 不bất 成thành 。 如như 見kiến 牛ngưu 不bất 憶ức 馬mã 等đẳng 。 若nhược 智trí 一nhất 念niệm 亦diệc 不bất 成thành 。 無vô 後hậu 智trí 故cố 。 及cập 此thử 三tam 義nghĩa 則tắc 名danh 為vi 念niệm 。 又hựu 釋thích 若nhược 不bất 相tương 關quan 則tắc 他tha 見kiến 他tha 不bất 得đắc 憶ức 。 如như 此thử 人nhân 見kiến 彼bỉ 人nhân 不bất 憶ức 。 若nhược 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 關quan 則tắc 他tha 見kiến 他tha 得đắc 憶ức 。 譬thí 如như 童đồng 子tử 。 少thiếu 壯tráng 老lão 弱nhược 智trí 念niệm 得đắc 隨tùy 逐trục 生sanh 。

復phục 次thứ 譬thí 如như 種chủng 子tử 。 不bất 相tương 關quan 故cố 。 麥mạch 種chủng 不bất 生sanh 穀cốc 芽nha 。 若nhược 因nhân 果quả 相tương/tướng 關quan 而nhi 有hữu 異dị 者giả 。 是thị 穀cốc 類loại 等đẳng 種chủng 子tử 芽nha 莖hành 支chi 節tiết 葉diệp 位vị 得đắc 隨tùy 逐trục 生sanh 。 若nhược 一nhất 念niệm 亦diệc 不bất 成thành 。 因nhân 果quả 不bất 立lập 故cố 。 如như 種chủng 子tử 恆hằng 一nhất 芽nha 則tắc 不bất 生sanh 。 由do 相tương/tướng 關quan 不bất 異dị 不bất 一nhất 。 故cố 念niệm 得đắc 成thành 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 念niệm 處xứ 。 念niệm 根căn 即tức 是thị 念niệm 處xứ 則tắc 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 答đáp 今kim 論luận 所sở 辯biện 。 念niệm 根căn 即tức 四tứ 念niệm 處xứ 。 但đãn 不bất 以dĩ 境cảnh 界giới 分phân 別biệt 根căn 故cố 。 譬thí 如như 智trí 根căn 智trí 量lượng 。

復phục 次thứ 念niệm 處xứ 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 自tự 性tánh 念niệm 處xứ 。 但đãn 生sanh 憶ức 念niệm 譬thí 如như 王vương 。 二nhị 雜tạp 念niệm 處xứ 。 若nhược 法pháp 能năng 助trợ 於ư 念niệm 。 亦diệc 名danh 為vi 念niệm 。 如như 王vương 臣thần 佐tá 亦diệc 得đắc 王vương 名danh 。 三tam 境cảnh 界giới 念niệm 處xứ 。 由do 念niệm 緣duyên 此thử 起khởi 。 亦diệc 得đắc 名danh 念niệm 。 如như 王vương 住trú 處xứ 。 是thị 故cố 念niệm 根căn 即tức 是thị 念niệm 處xứ 。 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 念niệm 獨độc 自tự 不bất 能năng 守thủ 一nhất 法pháp 者giả 。 云vân 何hà 經kinh 說thuyết 。 有hữu 念niệm 一nhất 守thủ 者giả 。 答đáp 念niệm 是thị 守thủ 護hộ 中trung 第đệ 一nhất 增tăng 上thượng 緣duyên 。 故cố 說thuyết 一nhất 守thủ 。 譬thí 如như 王vương 勝thắng 。 如như 經kinh 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 念niệm 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 為vi 守thủ 護hộ 故cố 。

復phục 次thứ 一nhất 念niệm 能năng 護hộ 一nhất 切thiết 行hành 。 故cố 說thuyết 一nhất 守thủ 。 如như 經kinh 言ngôn 。 是thị 念niệm 行hành 一nhất 切thiết 處xứ 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 念niệm 能năng 守thủ 六lục 根căn 。 如như 當đương 門môn 人nhân 。

復phục 次thứ 是thị 念niệm 能năng 錄lục 一nhất 心tâm 。 如như 人nhân 手thủ 捻nẫm 陰âm 陽dương 筒đồng 口khẩu 。

復phục 次thứ 能năng 守thủ 一nhất 相tương 續tục 故cố 名danh 一nhất 守thủ 。 如như 護hộ 一nhất 子tử 。

復phục 次thứ 六lục 根căn 被bị 繫hệ 。 於ư 一nhất 念niệm 柱trụ 不bất 散tán 住trụ 自tự 境cảnh 。 如như 六lục 眾chúng 生sanh 同đồng 繫hệ 一nhất 柱trụ 。 是thị 故cố 經kinh 言ngôn 。 有hữu 念niệm 一nhất 守thủ 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 有hữu 時thời 能năng 憶ức 有hữu 時thời 不bất 憶ức 者giả 。 答đáp 有hữu 三tam 因nhân 緣duyên 。 故cố 能năng 生sanh 念niệm 。 一nhất 數số 習tập 。 由do 數số 習tập 身thân 口khẩu 意ý 如như 夢mộng 中trung 見kiến 。 二nhị 相tương/tướng 。 由do 順thuận 逆nghịch 相tương/tướng 憶ức 。 似tự 不bất 似tự 境cảnh 。 三tam 澄trừng 清thanh 。 由do 心tâm 澄trừng 淨tịnh 念niệm 即tức 得đắc 起khởi 。 如như 淨tịnh 器khí 水thủy 得đắc 見kiến 面diện 像tượng 。 若nhược 反phản 此thử 三tam 則tắc 不bất 得đắc 憶ức 。 又hựu 臨lâm 死tử 及cập 初sơ 生sanh 重trọng 苦khổ 所sở 逼bức 。 忘vong 失thất 本bổn 念niệm 。 故cố 不bất 憶ức 宿túc 命mạng 。

復phục 次thứ 有hữu 六lục 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 於ư 念niệm 。 如như 偈kệ 言ngôn 。

順thuận 逆nghịch 及cập 數số 習tập 。 一nhất 處xứ 共cộng 會hội 聚tụ 。

定định 力lực 及cập 因nhân 力lực 。 此thử 六lục 為vi 念niệm 因nhân 。

順thuận 者giả 。 如như 見kiến 他tha 似tự 兒nhi 便tiện 憶ức 自tự 子tử 。 逆nghịch 者giả 。 由do 觸xúc 熱nhiệt 故cố 憶ức 昔tích 時thời 冷lãnh 。 數số 習tập 者giả 。 如như 所sở 串xuyến 行hành 事sự 自tự 然nhiên 憶ức 。 一nhất 處xứ 會hội 聚tụ 者giả 。 如như 人nhân 見kiến 菴am 羅la 樹thụ 憶ức 其kỳ 酸toan 味vị 。 定định 力lực 者giả 。 如như 得đắc 三Tam 明Minh 人nhân 憶ức 宿túc 住trụ 事sự 。 因nhân 力lực 者giả 。 猶do 如như 聖thánh 人nhân 及cập 大đại 行hành 善thiện 人nhân 憶ức 過quá 去khứ 生sanh 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 者giả 三Tam 摩Ma 提Đề 。 答đáp 經kinh 說thuyết 心tâm 定định 住trụ 靜tĩnh 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。 又hựu 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 藏tạng 說thuyết 。 能năng 攝nhiếp 法pháp 不bất 散tán 。 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。

復phục 次thứ 是thị 心tâm 相tương 續tục 。 煩phiền 惱não 惡ác 風phong 。 所sở 不bất 能năng 動động 。 如như 密mật 室thất 燈đăng 。

復phục 次thứ 三Tam 摩Ma 提Đề 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 世thế 間gian 者giả 。 能năng 生sanh 世thế 間gian 果quả 報báo 。 與dữ 覺giác 分phần/phân 相tương 離ly 。 能năng 伏phục 上thượng 心tâm 惑hoặc 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 能năng 令linh 度độ 離ly 世thế 間gian 與dữ 覺giác 分phần/phân 相tương 應ứng 。 能năng 拔bạt 隨tùy 眠miên 惑hoặc 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 。 是thị 出xuất 世thế 定định 。 汝nhữ 問vấn 。 何hà 相tương/tướng 何hà 用dụng 何hà 緣duyên 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 心tâm 定định 住trụ 為vi 相tương/tướng 。 伏phục 對đối 治trị 為vi 用dụng 。 依y 心tâm 學học 為vi 緣duyên 。

復phục 次thứ 藏tạng 論luận 說thuyết 。 一nhất 心tâm 為vi 相tương/tướng 。 不bất 散tán 為vi 用dụng 。 四tứ 定định 為vi 緣duyên 。 安an 心tâm 令linh 直trực 為vi 義nghĩa 。 如như 箭tiễn 師sư 調điều 簳# 。 世thế 間gian 說thuyết 為vi 三Tam 摩Ma 提Đề 箭tiễn 。 此thử 言ngôn 調điều 直trực 箭tiễn 。 如như 是thị 調điều 直trực 心tâm 相tương 續tục 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。 如như 偈kệ 言ngôn 。

心tâm 跳khiêu 擲trịch 散tán 動động 。 難nạn/nan 守thủ 亦diệc 難nạn/nan 遮già 。

智trí 人nhân 使sử 調điều 直trực 。 如như 箭tiễn 師sư 調điều 簳# 。

復phục 次thứ 能năng 安an 心tâm 平bình 等đẳng 。 譬thí 如như 馭ngự 車xa 取thủ 平bình 坦thản 路lộ 避tị 嶮hiểm 曲khúc 道đạo 。 觀quán 行hành 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 安an 置trí 心tâm 於ư 平bình 等đẳng 處xứ 門môn 境cảnh 相tướng 行hành 。 能năng 遮già 不bất 平bình 等đẳng 惡ác 故cố 。 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。

復phục 次thứ 五ngũ 蓋cái 病bệnh 銷tiêu 。 如như 人nhân 不bất 病bệnh 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。 汝nhữ 問vấn 。 正chánh 定định 若nhược 是thị 定định 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 應ưng 無vô 欲dục 瞋sân 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 則tắc 違vi 道Đạo 理lý 者giả 。 答đáp 所sở 對đối 治trị 定định 在tại 。 由do 得đắc 果quả 故cố 驗nghiệm 其kỳ 得đắc 定định 。 譬thí 如như 五ngũ 根căn 。

復phục 次thứ 專chuyên 心tâm 向hướng 定định 故cố 。 譬thí 如như 蜂phong 雖tuy 繫hệ 穢uế 處xứ 心tâm 慕mộ 蓮liên 花hoa 。 故cố 知tri 恆hằng 在tại 花hoa 處xứ 。 聖thánh 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 處xứ 欲dục 塵trần 。 心tâm 樂nhạo 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 知tri 恆hằng 在tại 定định 。

復phục 次thứ 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 無vô 明minh 雖tuy 在tại 而nhi 明minh 不bất 失thất 。

復phục 次thứ 如như 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 雖tuy 有hữu 覺giác 觀quán 不bất 出xuất 散tán 心tâm 。 恆hằng 在tại 定định 故cố 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 不bất 違vi 理lý 。 問vấn 聖thánh 道Đạo 八bát 分phần/phân 次thứ 第đệ 云vân 何hà 。 答đáp 由do 能năng 依y 理lý 觀quán 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 先tiên 立lập 正chánh 見kiến 。 於ư 所sở 觀quán 法pháp 執chấp 視thị 不bất 捨xả 。 次thứ 立lập 正chánh 覺giác 。 從tùng 此thử 次thứ 立lập 正chánh 言ngôn 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 。 於ư 所sở 觀quán 法pháp 為vi 離ly 為vi 得đắc 。 次thứ 立lập 精tinh 進tấn 。 於ư 所sở 離ly 得đắc 。 永vĩnh 不bất 忘vong 失thất 。 次thứ 立lập 正chánh 念niệm 。 由do 念niệm 不bất 失thất 。 於ư 所sở 見kiến 境cảnh 。 心tâm 不bất 散tán 動động 。 次thứ 立lập 正chánh 定định 。

復phục 次thứ 若nhược 八bát 法pháp 俱câu 起khởi 則tắc 無vô 次thứ 第đệ 。 而nhi 次thứ 第đệ 說thuyết 不bất 無vô 道Đạo 理lý 。 若nhược 人nhân 欲dục 起khởi 涅Niết 槃Bàn 。 應ưng 先tiên 求cầu 正chánh 見kiến 。 如như 人nhân 欲dục 行hành 必tất 須tu 有hữu 眼nhãn 。 如như 所sở 見kiến 理lý 執chấp 視thị 簡giản 擇trạch 。 次thứ 立lập 正chánh 覺giác 。 如như 所sở 擇trạch 說thuyết 次thứ 立lập 正chánh 言ngôn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 語ngữ 言ngôn 。 依y 覺giác 觀quán 故cố 。 如như 言ngôn 而nhi 行hành 次thứ 立lập 正chánh 業nghiệp 。 此thử 二nhị 清thanh 淨tịnh 。 次thứ 立lập 正chánh 命mạng 。 是thị 人nhân 住trụ 戒giới 。 若nhược 起khởi 勤cần 策sách 次thứ 立lập 精tinh 進tấn 。 有hữu 精tinh 進tấn 故cố 則tắc 念niệm 不bất 失thất 。 次thứ 立lập 正chánh 念niệm 。 由do 有hữu 念niệm 故cố 心tâm 一nhất 不bất 散tán 。 次thứ 立lập 正chánh 定định 。

復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 藏tạng 說thuyết 。 此thử 行hành 以dĩ 智trí 慧tuệ 為vi 根căn 本bổn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 四Tứ 諦Đế 境cảnh 深thâm 非phi 智trí 不bất 了liễu 故cố 。 先tiên 立lập 正chánh 見kiến 心tâm 觸xúc 此thử 境cảnh 。 次thứ 立lập 正chánh 覺giác 。 由do 此thử 二nhị 分phần 。 於ư 四Tứ 諦Đế 中trung 。 對đối 自tự 令linh 知tri 。 次thứ 立lập 正chánh 言ngôn 由do 前tiền 二nhị 分phần 如như 言ngôn 發phát 行hạnh 。 次thứ 立lập 正chánh 業nghiệp 。 由do 前tiền 兩lưỡng 分phần/phân 。 口khẩu 說thuyết 身thân 行hành 受thọ 用dụng 四Tứ 諦Đế 。 次thứ 立lập 正chánh 命mạng 。 身thân 心tâm 勤cần 策sách 為vi 進tiến 諦đế 理lý 。 次thứ 立lập 精tinh 進tấn 。 由do 此thử 精tinh 進tấn 。 於ư 四Tứ 諦Đế 境cảnh 心tâm 用dụng 澄trừng 淨tịnh 。 次thứ 立lập 正chánh 念niệm 。 由do 此thử 正chánh 念niệm 。 於ư 四Tứ 諦Đế 境cảnh 心tâm 及cập 諸chư 法pháp 永vĩnh 不bất 散tán 動động 。 次thứ 立lập 正chánh 定định 。

復phục 次thứ 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 是thị 觀quán 行hành 人nhân 不bất 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 中trung 。 能năng 如như 實thật 分phân 別biệt 。 自tự 所sở 得đắc 故cố 。 由do 正chánh 覺giác 發phát 起khởi 正chánh 言ngôn 。 是thị 自tự 所sở 得đắc 能năng 傳truyền 至chí 他tha 。 由do 此thử 正chánh 言ngôn 能năng 立lập 能năng 破phá 能năng 決quyết 。 令linh 他tha 信tín 有hữu 智trí 慧tuệ 。 由do 有hữu 正chánh 業nghiệp 寧ninh 捨xả 壽thọ 命mạng 。 不bất 犯phạm 非phi 法pháp 。 故cố 令linh 他tha 信tín 有hữu 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 。 依y 法pháp 如như 量lượng 求cầu 用dụng 四tứ 緣duyên 故cố 。 由do 正chánh 命mệnh 令linh 他tha 信tín 有hữu 聖thánh 種chủng 知tri 足túc 。

復phục 次thứ 由do 正chánh 見kiến 正chánh 覺giác 。 及cập 因nhân 正chánh 言ngôn 。 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 由do 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 能năng 顯hiển 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 由do 正chánh 精tinh 進tấn 未vị 得đắc 令linh 得đắc 。 未vị 滅diệt 令linh 滅diệt 。 由do 有hữu 正chánh 念niệm 沈trầm 起khởi 平bình 時thời 不bất 忘vong 三tam 相tương/tướng 。 故cố 定định 無vô 障chướng 。 由do 有hữu 正chánh 定định 滅diệt 除trừ 定định 障chướng 。 能năng 引dẫn 六Lục 通Thông 諸chư 德đức 故cố 後hậu 俱câu 解giải 脫thoát 。

復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 藏tạng 說thuyết 。 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 說thuyết 信tín 根căn 信tín 力lực 及cập 欲dục 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 智trí 慧tuệ 信tín 欲dục 成thành 故cố 。 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 能năng 攝nhiếp 正chánh 勤cần 及cập 精tinh 進tấn 根căn 力lực 覺giác 分phần/phân 。 由do 正chánh 定định 故cố 攝nhiếp 心tâm 如như 意ý 足túc 。 及cập 定định 根căn 定định 力lực 喜hỷ 猗ỷ 捨xả 定định 覺giác 分phần/phân 等đẳng 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 當đương 知tri 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 八bát 道đạo 內nội 攝nhiếp 。

復phục 次thứ 正chánh 見kiến 及cập 正chánh 念niệm 。 是thị 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 分phần/phân 。 由do 此thử 滅diệt 無vô 明minh 故cố 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 為vi 果quả 。 所sở 餘dư 道đạo 分phần/phân 屬thuộc 奢xa 摩ma 他tha 分phần/phân 。 由do 此thử 離ly 欲dục 故cố 。 心tâm 解giải 脫thoát 為vi 果quả 。 是thị 故cố 略lược 說thuyết 道Đạo 有hữu 二nhị 分phần 。 一nhất 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 二nhị 奢xa 摩ma 他tha 。

復phục 次thứ 藏tạng 論luận 說thuyết 。 正chánh 言ngôn 業nghiệp 命mạng 三tam 為vi 戒giới 聚tụ 。 由do 有hữu 此thử 戒giới 拔bạt 除trừ 瞋sân 惡ác 根căn 本bổn 。 正chánh 覺giác 精tinh 進tấn 正chánh 定định 三tam 為vi 定định 聚tụ 。 由do 此thử 拔bạt 除trừ 貪tham 欲dục 惡ác 根căn 。 正chánh 見kiến 正chánh 念niệm 二nhị 為vi 慧tuệ 聚tụ 。 由do 此thử 拔bạt 除trừ 無vô 明minh 惡ác 根căn 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 道đạo 有hữu 三tam 分phần/phân 。

復phục 次thứ 道đạo 有hữu 四tứ 。 一nhất 方phương 便tiện 道Đạo 者giả 。 由do 此thử 無vô 礙ngại 道đạo 生sanh 。 無vô 礙ngại 道đạo 前tiền 皆giai 名danh 方phương 便tiện 。 二nhị 無vô 礙ngại 道đạo 者giả 。 正chánh 能năng 除trừ 障chướng 礙ngại 對đối 治trị 故cố 。 惑hoặc 不bất 礙ngại 故cố 。 名danh 為vi 無vô 礙ngại 。 三tam 解giải 脫thoát 道Đạo 者giả 。 解giải 脫thoát 無vô 礙ngại 道đạo 所sở 礙ngại 之chi 惑hoặc 。 初sơ 起khởi 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 四tứ 勝thắng 道đạo 者giả 。 從tùng 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 所sở 餘dư 諸chư 道đạo 。 皆giai 名danh 勝thắng 道đạo 。 問vấn 此thử 四tứ 云vân 何hà 名danh 為vi 道Đạo 。 答đáp 由do 此thử 進tiến 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 若nhược 爾nhĩ 解giải 脫thoát 及cập 勝thắng 云vân 何hà 名danh 道đạo 。 答đáp 道đạo 種chủng 類loại 故cố 。 轉chuyển 勝thắng 故cố 。 令linh 前tiền 至chí 後hậu 故cố 。 能năng 至chí 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 道đạo 。

復phục 次thứ 道đạo 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 苦khổ 道đạo 遲trì 智trí 。 二nhị 苦khổ 道đạo 速tốc 智trí 。 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 遲trì 智trí 。 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 速tốc 智trí 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 者giả 。 謂vị 依y 止chỉ 四tứ 定định 具cụ 分phần/phân 故cố 。 定định 慧tuệ 平bình 等đẳng 故cố 。 無vô 功công 用dụng 行hành 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 。 離ly 此thử 皆giai 名danh 苦khổ 道đạo 。 謂vị 依y 止chỉ 未vị 來lai 定định 中trung 間gian 定định 三tam 空không 定định 等đẳng 。 不bất 具cụ 分phần/phân 故cố 。 定định 慧tuệ 不bất 等đẳng 故cố 。 有hữu 功công 用dụng 行hành 故cố 。 未vị 來lai 定định 者giả 有hữu 慧tuệ 少thiểu 定định 。 三tam 空không 有hữu 定định 少thiểu 慧tuệ 。 中trung 間gian 定định 者giả 分phần/phân 不bất 具cụ 故cố 。 定định 慧tuệ 皆giai 少thiểu 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 此thử 之chi 二nhị 道đạo 。 若nhược 信tín 根căn 人nhân 得đắc 名danh 為vi 遲trì 行hành 。 若nhược 智trí 根căn 人nhân 得đắc 名danh 為vi 速tốc 行hành 。 是thị 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 。 約ước 定định 約ước 根căn 故cố 有hữu 四tứ 行hành 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 或hoặc 說thuyết 三tam 十thập 七thất 助trợ 覺giác 。 何hà 法pháp 為vi 覺giác 。 以dĩ 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 名danh 之chi 為vi 覺giác 。 由do 三tam 種chủng 人nhân 成thành 三tam 品phẩm 覺giác 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 辟Bích 支Chi 菩Bồ 提Đề 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 能năng 滅diệt 無vô 明minh 。 令linh 無vô 餘dư 故cố 。 是thị 自tự 事sự 已dĩ 作tác 。 不bất 復phục 更cánh 作tác 。 如như 實thật 覺giác 故cố 。 是thị 名danh 為vi 覺giác 。 助trợ 者giả 。 三tam 十thập 七thất 法pháp 隨tùy 從tùng 盡tận 智trí 無Vô 生Sanh 智Trí 故cố 名danh 為vi 助trợ 。 由do 名danh 故cố 說thuyết 三tam 十thập 七thất 。 不bất 由do 於ư 體thể 。 今kim 論luận 所sở 辯biện 體thể 唯duy 有hữu 十thập 。 謂vị 信tín 精tinh 進tấn 念niệm 定định 。 慧tuệ 喜hỷ 輕khinh 安an 捨xả 戒giới 覺giác 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 師sư 說thuyết 。 體thể 有hữu 十thập 一nhất 。 即tức 開khai 戒giới 為vi 二nhị 。 所sở 謂vị 身thân 口khẩu 。

復phục 有hữu 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 師sư 說thuyết 。 體thể 有hữu 十thập 三tam 。 謂vị 足túc 欲dục 及cập 心tâm 故cố 。 經kinh 一nhất 切thiết 所sở 得đắc 法pháp 。 皆giai 是thị 助trợ 覺giác 。 但đãn 此thử 十thập 既ký 勝thắng 故cố 偏thiên 舉cử 之chi 。 言ngôn 三tam 十thập 七thất 者giả 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 八bát 聖thánh 道Đạo 。 七thất 覺giác 分phần/phân 。 問vấn 此thử 七thất 科khoa 助trợ 覺giác 安an 立lập 何hà 處xứ 。 答đáp 凡phàm 有hữu 四tứ 位vị 。 一nhất 初sơ 發phát 行hạnh 位vị 。 二nhị 通thông 達đạt 位vị 。 三tam 見kiến 位vị 。 四tứ 修tu 位vị 。 問vấn 次thứ 第đệ 云vân 何hà 。 答đáp 是thị 觀quán 行hành 人nhân 已dĩ 住trụ 於ư 戒giới 。 已dĩ 能năng 了liễu 別biệt 。 生sanh 死tử 過quá 失thất 。 涅Niết 槃Bàn 功công 德đức 。 離ly 四Tứ 諦Đế 觀quán 無vô 別biệt 方phương 便tiện 。 能năng 了liễu 知tri 此thử 過quá 失thất 功công 德đức 。 為vi 攝nhiếp 多đa 境cảnh 散tán 心tâm 令linh 住trụ 一nhất 處xứ 。 為vi 生sanh 對đối 治trị 伏phục 四tứ 顛điên 倒đảo 。 令linh 心tâm 如như 理lý 入nhập 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 是thị 故cố 在tại 先tiên 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 。 由do 四tứ 念niệm 觀quán 已dĩ 別biệt 諸chư 法pháp 。 可khả 取thủ 可khả 捨xả 。 為vi 取thủ 善thiện 捨xả 惡ác 故cố 。 次thứ 修tu 行hành 正chánh 勤cần 。 因nhân 四tứ 念niệm 觀quán 正chánh 勤cần 得đắc 成thành 。 由do 正chánh 勤cần 觀quán 惑hoặc 障chướng 已dĩ 淨tịnh 。 助trợ 法pháp 已dĩ 立lập 心tâm 隨tùy 意ý 住trụ 故cố 。 次thứ 立lập 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 由do 此thử 定định 力lực 。 於ư 不bất 疑nghi 境cảnh 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 此thử 信tín 故cố 。 於ư 不bất 懈giải 怠đãi 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 此thử 精tinh 進tấn 所sở 得đắc 善thiện 心tâm 。 有hữu 助trợ 無vô 障chướng 。 於ư 不bất 忘vong 境cảnh 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 此thử 念niệm 故cố 攝nhiếp 在tại 一nhất 境cảnh 。 於ư 無vô 散tán 中trung 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 此thử 定định 故cố 。 如như 實thật 觀quán 境cảnh 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 當đương 體thể 增tăng 上thượng 故cố 。 於ư 不bất 退thoái 位vị 。 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 。 由do 不bất 退thoái 故cố 。 於ư 通thông 達đạt 分phần/phân 心tâm 有hữu 增tăng 上thượng 故cố 。 次thứ 立lập 五ngũ 根căn 。 是thị 五ngũ 根căn 增tăng 長trưởng 。 至chí 最tối 上thượng 上thượng 品phẩm 故cố 。 下hạ 惑hoặc 不bất 能năng 破phá 故cố 。 餘dư 世thế 間gian 法pháp 不bất 能năng 勝thắng 故cố 。 無vô 流lưu 心tâm 次thứ 第đệ 緣duyên 故cố 。 不bất 退thoái 聖thánh 位vị 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 次thứ 立lập 五Ngũ 力Lực 。 已dĩ 見kiến 彼bỉ 此thử 得đắc 失thất 。 已dĩ 得đắc 真chân 路lộ 。 已dĩ 得đắc 決quyết 心tâm 。 已dĩ 得đắc 眼nhãn 。 已dĩ 得đắc 足túc 。 由do 五Ngũ 力Lực 故cố 得đắc 出xuất 世thế 行hành 。 故cố 次thứ 立lập 八bát 聖thánh 道Đạo 。 由do 八bát 聖thánh 道Đạo 破phá 見kiến 諦Đế 惑hoặc 已dĩ 。 得đắc 近cận 盡tận 智trí 。 無Vô 生Sanh 智Trí 故cố 。 轉chuyển 此thử 道đạo 名danh 七thất 覺giác 分phần/phân 。 是thị 故cố 次thứ 第đệ 立lập 三tam 十thập 七thất 。 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 是thị 初sơ 發phát 行hạnh 位vị 。 即tức 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 四tứ 正chánh 勤cần 名danh 忍nhẫn 位vị 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 是thị 名danh 位vị 。 五ngũ 根căn 名danh 相tướng 位vị 。 五Ngũ 力Lực 名danh 第đệ 一nhất 法pháp 位vị 。 此thử 四tứ 通thông 名danh 決quyết 了liễu 位vị 。 八bát 聖thánh 道Đạo 名danh 見kiến 位vị 。 七thất 覺giác 分phần/phân 名danh 修tu 位vị 。 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 名danh 究cứu 竟cánh 位vị 。 是thị 果quả 非phi 因nhân 故cố 。 不bất 立lập 為vi 道đạo 。

復phục 次thứ 此thử 道đạo 或hoặc 說thuyết 名danh 梵Phạm 輪luân 。 梵Phạm 輪luân 者giả 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 及cập 弟đệ 子tử 所sở 轉chuyển 故cố 。 此thử 聖thánh 道Đạo 有hữu 六lục 種chủng 義nghĩa 。 譬thí 之chi 如như 輪luân 。 一nhất 速tốc 疾tật 行hành 。 謂vị 或hoặc 一nhất 心tâm 。 或hoặc 十thập 二nhị 心tâm 。 或hoặc 十thập 五ngũ 心tâm 。 遍biến 行hành 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 故cố 名danh 速tốc 疾tật 。 二nhị 捨xả 此thử 到đáo 彼bỉ 。 謂vị 捨xả 世thế 間gian 到đáo 出xuất 世thế 間gian 等đẳng 。 三tam 上thượng 下hạ 行hành 故cố 。 謂vị 或hoặc 在tại 法Pháp 忍Nhẫn 。 或hoặc 在tại 類loại 忍nhẫn 等đẳng 。 四tứ 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 。 謂vị 從tùng 師sư 師sư 相tương 續tục 解giải 。 至chí 弟đệ 子tử 相tương 續tục 解giải 。 五ngũ 轂cốc 輻bức 輞võng 相tương 似tự 故cố 。 戒giới 有hữu 三tam 分phân 為vi 轂cốc 。 正chánh 見kiến 正chánh 覺giác 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 為vi 輻bức 。 正chánh 定định 為vi 輞võng 。 六lục 聖thánh 王vương 輪luân 。 未vị 伏phục 能năng 伏phục 。 已dĩ 伏phục 能năng 守thủ 護hộ 。 由do 無vô 礙ngại 道đạo 能năng 伏phục 。 解giải 脫thoát 道đạo 能năng 守thủ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 梵Phạm 輪luân 。

復phục 次thứ 此thử 八bát 聖thánh 正chánh 見kiến 有hữu 五ngũ 分phần/phân 。 戒giới 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 三tam 業nghiệp 教giáo 無vô 教giáo 。 精tinh 進tấn 有hữu 九cửu 分phần/phân 。 正chánh 念niệm 有hữu 八bát 分phần/phân 。 正chánh 定định 亦diệc 八bát 分phần/phân 。 此thử 聖thánh 道Đạo 若nhược 廣quảng 說thuyết 則tắc 有hữu 三tam 十thập 七thất 分phần 。 若nhược 中trung 說thuyết 則tắc 有hữu 八bát 分phần/phân 。 若nhược 略lược 說thuyết 或hoặc 三tam 分phần/phân 。 或hoặc 二nhị 分phần 。 偈kệ 言ngôn 。

若nhược 人nhân 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 滅diệt 止chỉ 及cập 妙diệu 離ly 。

應ưng 常thường 行hành 精tinh 進tấn 。 聽thính 思tư 修tu 四Tứ 諦Đế 。

四Tứ 諦Đế 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ