四Tứ 諦Đế 論Luận
Quyển 3
婆Bà 藪Tẩu 跋Bạt 摩Ma 造Tạo 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch

四Tứ 諦Đế 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam

婆bà 藪tẩu 跋bạt 摩ma 造tạo

陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch

分Phân 別Biệt 滅Diệt 諦Đế 品Phẩm 第đệ 五ngũ

經kinh 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 云vân 何hà 此thử 言ngôn 。 何hà 所sở 因nhân 起khởi 。 何hà 法pháp 為vi 滅diệt 。 何hà 相tương/tướng 何hà 事sự 何hà 緣duyên 滅diệt 名danh 。 何hà 義nghĩa 無vô 餘dư 滅diệt 。 離ly 滅diệt 捨xả 斷đoạn 棄khí 。 此thử 七thất 義nghĩa 何hà 異dị 。 云vân 何hà 盡tận 無vô 餘dư 。 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 不bất 說thuyết 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 。 若nhược 渴khát 愛ái 滅diệt 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 非phi 滅Diệt 諦Đế 。 渴khát 愛ái 盡tận 者giả 。 應ưng 名danh 集tập 滅diệt 。 云vân 何hà 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 若nhược 由do 渴khát 愛ái 盡tận 故cố 苦khổ 滅diệt 者giả 。 無vô 渴khát 愛ái 人nhân 即tức 應ưng 無vô 苦khổ 。 現hiện 見kiến 有hữu 苦khổ 。 此thử 理lý 云vân 何hà 。 十thập 結kết 惑hoặc 中trung 但đãn 說thuyết 渴khát 愛ái 滅diệt 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 安an 立lập 四Tứ 果Quả 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 中trung 說thuyết 滅diệt 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 云vân 何hà 但đãn 說thuyết 渴khát 愛ái 盡tận 為vi 滅diệt 。 持trì 散tán 偈kệ 曰viết 。

何hà 節tiết 及cập 前tiền 義nghĩa 。 七thất 義nghĩa 與dữ 念niệm 滅diệt 。

界giới 他tha 滅diệt 羅La 漢Hán 。 十thập 結kết 十thập 二nhị 滅diệt 。

汝nhữ 問vấn 。 經kinh 說thuyết 苦khổ 滅diệt 云vân 何hà 此thử 言ngôn 何hà 所sở 因nhân 起khởi 者giả 。 答đáp 由do 是thị 法pháp 生sanh 故cố 是thị 法pháp 有hữu 。 是thị 法pháp 滅diệt 故cố 是thị 法pháp 無vô 。 譬thí 如như 燈đăng 。

復phục 次thứ 已dĩ 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 渴khát 愛ái 為vi 因nhân 。 今kim 說thuyết 由do 渴khát 愛ái 盡tận 故cố 顯hiển 苦khổ 滅diệt 。 譬thí 如như 病bệnh 緣duyên 滅diệt 故cố 疾tật 病bệnh 不bất 起khởi 。

復phục 次thứ 是thị 渴khát 愛ái 流lưu 遍biến 滿mãn 三tam 有hữu 。 無vô 始thỉ 時thời 起khởi 欲dục 對đối 治trị 有hữu 故cố 。 故cố 阿A 羅La 漢Hán 無vô 渴khát 愛ái 滅diệt 。 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 如như 此thử 邪tà 執chấp 故cố 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 云vân 何hà 汝nhữ 問vấn 。 何hà 法pháp 為vi 滅diệt 。 何hà 相tương/tướng 何hà 事sự 何hà 緣duyên 者giả 。 答đáp 滅diệt 有hữu 多đa 種chủng 。 一nhất 中trung 間gian 滅diệt 。 二nhị 念niệm 念niệm 滅diệt 。 三tam 相tương 違vi 滅diệt 。 四tứ 無vô 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 中trung 間gian 滅diệt 者giả 。 如như 施thí 戒giới 定định 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 能năng 滅diệt 三tam 有hữu 。 由do 此thử 施thí 等đẳng 隨tùy 得đắc 免miễn 離ly 所sở 對đối 治trị 法pháp 。 謂vị 貪tham 瞋sân 等đẳng 暫tạm 時thời 不bất 起khởi 。 名danh 中trung 間gian 滅diệt 。 念niệm 念niệm 滅diệt 者giả 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 隨tùy 剎sát 那na 謝tạ 。 名danh 念niệm 念niệm 滅diệt 。 相tương 違vi 滅diệt 者giả 。 此thử 有hữu 為vi 法pháp 。 與dữ 相tương 違vi 因nhân 其kỳ 性tánh 相tướng 乖quai 。 相tương 續tục 滅diệt 故cố 名danh 相tướng 違vi 滅diệt 。 此thử 三tam 名danh 相tướng 似tự 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 有hữu 因nhân 滅diệt 盡tận 故cố 。 五ngũ 陰ấm 應ưng 生sanh 。 不bất 復phục 得đắc 生sanh 。 此thử 名danh 真chân 滅diệt 。 又hựu 餘dư 師sư 說thuyết 。 因nhân 及cập 有hữu 因nhân 渴khát 愛ái 後hậu 有hữu 不bất 生sanh 名danh 滅diệt 。

復phục 次thứ 與dữ 渴khát 共cộng 除trừ 煩phiền 惱não 愛ái 業nghiệp 苦khổ 不bất 生sanh 名danh 滅diệt 。

復phục 次thứ 是thị 真chân 實thật 用dụng 經kinh 無vô 所sở 有hữu 離ly 有hữu 離ly 無vô 。 是thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 如như 瞿Cù 曇Đàm 傳truyền 說thuyết 。

復phục 次thứ 滅diệt 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 非phi 擇trạch 滅diệt 。 二nhị 擇trạch 滅diệt 。 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 破phá 壞hoại 。 名danh 非phi 擇trạch 滅diệt 。 如như 空không 石thạch 墮đọa 擇trạch 滅diệt 者giả 。 由do 智trí 火hỏa 故cố 惑hoặc 薪tân 燒thiêu 。 是thị 名danh 擇trạch 滅diệt 。 如như 因nhân 火hỏa 薪tân 盡tận 。

復phục 次thứ 滅diệt 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 未vị 有hữu 滅diệt 。 二nhị 伏phục 離ly 滅diệt 。 三tam 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 若nhược 惑hoặc 未vị 生sanh 未vị 得đắc 緣duyên 地địa 。 名danh 未vị 有hữu 滅diệt 。 若nhược 惑hoặc 已dĩ 生sanh 已dĩ 得đắc 緣duyên 地địa 。 由do 世thế 出xuất 世thế 道đạo 現hiện 時thời 不bất 起khởi 。 名danh 伏phục 離ly 滅diệt 。 若nhược 惑hoặc 已dĩ 伏phục 離ly 滅diệt 因nhân 滅diệt 無vô 餘dư 故cố 。 未vị 來lai 決quyết 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 如như 經kinh 言ngôn 。 未vị 生sanh 欲dục 欲dục 未vị 來lai 。 永vĩnh 不bất 復phục 生sanh 。 亦diệc 知tri 此thử 滅diệt 。 又hựu 分phân 別biệt 部bộ 說thuyết 。 滅diệt 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 念niệm 念niệm 滅diệt 。 二nhị 相tương 違vi 滅diệt 。 三tam 無vô 餘dư 滅diệt 。 譬thí 如như 燈đăng 滅diệt 。 又hựu 餘dư 師sư 說thuyết 。 滅diệt 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 自tự 性tánh 滅diệt 。 二nhị 無vô 生sanh 滅diệt 。 三tam 中trung 間gian 滅diệt 。 四tứ 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 不bất 由do 因nhân 滅diệt 名danh 自tự 性tánh 滅diệt 。 如như 偈kệ 言ngôn 。

諸chư 行hành 悉tất 無vô 常thường 。 生sanh 滅diệt 是thị 其kỳ 法pháp 。

若nhược 有hữu 生sanh 還hoàn 滅diệt 。 此thử 寂tịch 滅diệt 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。

又hựu 經kinh 言ngôn 。 若nhược 法pháp 有hữu 生sanh 是thị 法pháp 必tất 滅diệt 。 不bất 由do 功công 用dụng 。 如như 物vật 輕khinh 重trọng 自tự 然nhiên 浮phù 沈trầm 。 名danh 自tự 性tánh 滅diệt 。 由do 因nhân 無vô 故cố 果quả 不bất 得đắc 生sanh 。 名danh 無vô 生sanh 滅diệt 。 如như 經kinh 言ngôn 。 由do 無vô 明minh 滅diệt 。 故cố 三tam 行hành 不bất 起khởi 。 如như 七thất 流lưu 中trung 種chủng 芽nha 。 因nhân 壞hoại 果quả 則tắc 不bất 生sanh 。 名danh 無vô 生sanh 滅diệt 。 由do 定định 力lực 者giả 名danh 中trung 間gian 滅diệt 。 如như 經kinh 言ngôn 。 伏phục 離ly 上thượng 心tâm 惑hoặc 。 名danh 有hữu 時thời 心tâm 解giải 脫thoát 。 九cửu 種chủng 次thứ 第đệ 滅diệt 。 如như 難Nan 提Đề 柯kha 比Bỉ 丘Khâu 緣duyên 事sự 為vi 證chứng 。 名danh 中trung 間gian 滅diệt 。 由do 八bát 聖thánh 道Đạo 滅diệt 。 名danh 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 如như 經kinh 言ngôn 。 若nhược 人nhân 修tu 無vô 常thường 想tưởng 。 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 結kết 及cập 隨tùy 眠miên 惑hoặc 。 以dĩ 明minh 生sanh 故cố 無vô 明minh 永vĩnh 滅diệt 。 名danh 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 猶do 如như 覆phú 器khí 及cập 被bị 燃nhiên 炬cự 。 此thử 論luận 正chánh 辯biện 永vĩnh 離ly 滅diệt 。 何hà 相tương/tướng 何hà 事sự 何hà 緣duyên 者giả 。 無vô 所sở 有hữu 為vi 滅diệt 相tương/tướng 。 心tâm 不bất 燒thiêu 熱nhiệt 為vi 事sự 。 通thông 達đạt 實thật 際tế 為vi 緣duyên 。 大đại 德đức 說thuyết 寂tịch 靜tĩnh 為vi 相tương/tướng 。 心tâm 安an 止chỉ 為vi 事sự 。 極cực 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 為vi 緣duyên 。 汝nhữ 問vấn 。 滅diệt 名danh 何hà 義nghĩa 者giả 。 答đáp 此thử 滅diệt 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 尼ni 者giả 訓huấn 無vô 盧lô 。 陀đà 訓huấn 遮già 障chướng 。 渴khát 愛ái 等đẳng 法pháp 能năng 障chướng 。 此thử 中trung 永vĩnh 無vô 故cố 。 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 相tương 違vi 法pháp 生sanh 起khởi 故cố 。 渴khát 愛ái 流lưu 永vĩnh 不bất 更cánh 生sanh 。 如như 熟thục 燒thiêu 坏phôi 赤xích 色sắc 生sanh 故cố 本bổn 青thanh 色sắc 相tướng 永vĩnh 不bất 更cánh 生sanh 。 汝nhữ 問vấn 。 無vô 餘dư 滅diệt 離ly 滅diệt 捨xả 斷đoạn 棄khí 。 此thử 七thất 義nghĩa 何hà 異dị 者giả 。 答đáp 此thử 皆giai 是thị 涅Niết 槃Bàn 別biệt 名danh 。 此thử 七thất 名danh 依y 器khí 故cố 說thuyết 。 如như 涅Niết 槃Bàn 有hữu 六lục 十thập 別biệt 名danh 。

復phục 次thứ 上thượng 心tâm 及cập 隨tùy 眠miên 俱câu 盡tận 。 如như 樹thụ 拔bạt 根căn 名danh 無vô 餘dư 滅diệt 。 次thứ 第đệ 滅diệt 盡tận 。 如như 斧phủ 柯kha 喻dụ 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 昔tích 縛phược 著trước 處xứ 由do 道Đạo 力lực 故cố 。 無vô 有hữu 縛phược 著trước 。 如như 富phú 貴quý 人nhân 不bất 著trước 貧bần 賤tiện 。 是thị 名danh 為vi 離ly 。 勝thắng 異dị 昔tích 退thoái 如như 聖thánh 人nhân 離ly 。 惡ác 盡tận 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 又hựu 如như 前tiền 義nghĩa 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 是thị 名danh 為vi 滅diệt 。 若nhược 法pháp 與dữ 惑hoặc 相tương 離ly 。 譬thí 如như 捨xả 物vật 。 是thị 名danh 為vi 捨xả 現hiện 世thế 。 是thị 與dữ 未vị 來lai 永vĩnh 不bất 相tương 續tục 。 譬thí 如như 內nội 根căn 。 是thị 名danh 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 更cánh 取thủ 如như 覆phú 水thủy 器khí 。 是thị 名danh 為vi 棄khí 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 渴khát 愛ái 品phẩm 類loại 淨tịnh 盡tận 。 故cố 名danh 無vô 餘dư 。 漸tiệm 壞hoại 名danh 滅diệt 。 由do 觀quán 過quá 去khứ 不bất 起khởi 著trước 心tâm 。 名danh 為vi 遠viễn 離ly 行hành 。 斷đoạn 結kết 盡tận 緣duyên 起khởi 亦diệc 無vô 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 解giải 脫thoát 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 為vi 捨xả 。 緣duyên 智trí 初sơ 惑hoặc 永vĩnh 滅diệt 。 是thị 名danh 為vi 斷đoạn 。 先tiên 取thủ 我ngã 執chấp 今kim 則tắc 置trí 捨xả 。 故cố 名danh 為vi 棄khí 。 汝nhữ 問vấn 。 云vân 何hà 盡tận 無vô 餘dư 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 不bất 說thuyết 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 者giả 。 答đáp 由do 無vô 餘dư 滅diệt 故cố 未vị 來lai 苦khổ 不bất 更cánh 生sanh 。 不bất 由do 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 故cố 說thuyết 。 無vô 餘dư 名danh 為vi 苦khổ 滅diệt 。 不bất 說thuyết 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 。 若nhược 觀quán 無vô 餘dư 滅diệt 寂tịch 靜tĩnh 等đẳng 相tương/tướng 。 能năng 滅diệt 諸chư 惑hoặc 。 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。

復phục 次thứ 隨tùy 屬thuộc 道đạo 故cố 。 勝thắng 餘dư 法pháp 故cố 。 真chân 實thật 善thiện 故cố 。 不bất 共cộng 得đắc 故cố 。 煩phiền 惱não 不bất 能năng 壞hoại 故cố 。 不bất 違vi 言ngôn 故cố 。 安an 心tâm 緣duyên 故cố 。 故cố 說thuyết 無vô 餘dư 。 名danh 為vi 苦khổ 滅diệt 。 不bất 說thuyết 念niệm 念niệm 滅diệt 等đẳng 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 渴khát 愛ái 滅diệt 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 非phi 滅Diệt 諦Đế 者giả 。 答đáp 餘dư 論luận 師sư 說thuyết 。 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 果quả 故cố 。 故cố 煩phiền 惱não 滅diệt 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 一nhất 切thiết 假giả 名danh 。 滅diệt 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 論luận 所sở 說thuyết 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 是thị 真chân 滅Diệt 諦Đế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 為vi 得đắc 此thử 滅diệt 。 修tu 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。 如như 富phú 樓lâu 那na 七thất 車xa 譬thí 經kinh 中trung 說thuyết 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 惑hoặc 盡tận 無vô 餘dư 。 而nhi 老lão 病bệnh 死tử 。 寒hàn 熱nhiệt 飢cơ 渴khát 。 害hại 縛phược 等đẳng 苦khổ 猶do 尚thượng 未vị 免miễn 。 是thị 故cố 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 是thị 真chân 滅Diệt 諦Đế 。 此thử 真chân 滅Diệt 諦Đế 由do 因nhân 盡tận 故cố 得đắc 。 故cố 說thuyết 渴khát 愛ái 盡tận 是thị 真chân 滅Diệt 諦Đế 。 優ưu 波ba 及cập 多đa 道Đạo 理lý 足túc 論luận 說thuyết 。 能năng 令linh 至chí 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 界giới 故cố 。 故cố 貪tham 愛ái 盡tận 得đắc 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 雖tuy 然nhiên 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 皆giai 名danh 滅Diệt 諦Đế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 滅diệt 名danh 為vi 有hữu 餘dư 。 果quả 滅diệt 名danh 為vi 無vô 餘dư 。 由do 因nhân 滅diệt 故cố 。 故cố 有hữu 因nhân 滅diệt 。 如như 燈đăng 盡tận 故cố 光quang 盡tận 。 是thị 故cố 二nhị 滅diệt 皆giai 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 汝nhữ 問vấn 。 渴khát 愛ái 盡tận 者giả 應ưng 名danh 集tập 滅diệt 云vân 何hà 說thuyết 苦khổ 滅diệt 者giả 。 答đáp 苦khổ 火hỏa 以dĩ 渴khát 愛ái 為vi 薪tân 。 若nhược 無vô 渴khát 愛ái 苦khổ 薪tân 苦khổ 火hỏa 即tức 滅diệt 。 如như 薪tân 盡tận 火hỏa 滅diệt 。

復phục 次thứ 苦Khổ 諦Đế 以dĩ 愛ái 食thực 得đắc 住trụ 。 由do 愛ái 食thực 斷đoạn 故cố 苦Khổ 諦Đế 即tức 盡tận 。 故cố 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。

復phục 次thứ 耆kỳ 舊cựu 師sư 說thuyết 。 不bất 為vi 離ly 過quá 去khứ 及cập 現hiện 在tại 苦khổ 。 於ư 世Thế 尊Tôn 所sở 。 修tu 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 自tự 性tánh 已dĩ 滅diệt 。 與dữ 現hiện 在tại 決quyết 應ưng 相tương 離ly 。 未vị 來lai 有hữu 苦khổ 為vi 令linh 不bất 生sanh 。 於ư 世Thế 尊Tôn 所sở 。 修tu 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。 是thị 苦khổ 不bất 生sanh 。 由do 渴khát 愛ái 盡tận 故cố 。 約ước 後hậu 際tế 苦khổ 盡tận 說thuyết 愛ái 斷đoạn 苦khổ 滅diệt 。 汝nhữ 問vấn 。 若nhược 由do 渴khát 愛ái 盡tận 故cố 苦khổ 滅diệt 者giả 。 無vô 渴khát 愛ái 人nhân 則tắc 應ưng 無vô 苦khổ 。 現hiện 見kiến 有hữu 苦khổ 。 此thử 理lý 云vân 何hà 者giả 。 答đáp 憂ưu 悔hối 熱nhiệt 苦khổ 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 如như 手thủ 長trưởng 者giả 經kinh 說thuyết 。

復phục 次thứ 永vĩnh 離ly 心tâm 病bệnh 故cố 。 如như 已dĩ 拔bạt 心tâm 刺thứ 。

復phục 次thứ 求cầu 欲dục 苦khổ 斷đoạn 故cố 。 如như 富phú 足túc 六lục 塵trần 。 由do 渴khát 愛ái 滅diệt 故cố 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 永vĩnh 離ly 心tâm 苦khổ 故cố 不bất 違vi 理lý 。

復phục 次thứ 非phi 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 苦khổ 名danh 為vi 苦Khổ 諦Đế 。 亦diệc 非phi 聖thánh 道Đạo 所sở 破phá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 已dĩ 盡tận 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 與dữ 現hiện 世thế 決quyết 定định 應ưng 相tương 離ly 故cố 。 但đãn 由do 通thông 達đạt 實thật 際tế 故cố 。 渴khát 愛ái 滅diệt 盡tận 。 由do 離ly 渴khát 愛ái 故cố 。 為vi 後hậu 際tế 苦khổ 不bất 生sanh 。 修tu 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 無vô 苦khổ 。 如như 渴khát 病bệnh 譬thí 。 汝nhữ 問vấn 。 十thập 結kết 惑hoặc 中trung 但đãn 說thuyết 渴khát 愛ái 滅diệt 為vi 滅Diệt 諦Đế 安an 立lập 四Tứ 果Quả 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 者giả 。 答đáp 貪tham 愛ái 有hữu 四tứ 種chủng 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 道đạo 等đẳng 所sở 破phá 。 由do 此thử 滅diệt 故cố 。 餘dư 結kết 共cộng 起khởi 一nhất 時thời 俱câu 盡tận 。 說thuyết 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 是thị 故cố 安an 立lập 四Tứ 果Quả 於ư 理lý 不bất 失thất 。

復phục 次thứ 同đồng 一nhất 相tướng 一nhất 味vị 故cố 。 若nhược 說thuyết 渴khát 愛ái 盡tận 則tắc 說thuyết 一nhất 切thiết 結kết 盡tận 。 如như 說thuyết 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 即tức 說thuyết 一nhất 切thiết 道Đạo 品Phẩm 。 以dĩ 同đồng 相tương/tướng 故cố 。 共cộng 成thành 一nhất 事sự 故cố 。

復phục 次thứ 有hữu 諸chư 餘dư 惑hoặc 。 亦diệc 能năng 立lập 集Tập 諦Đế 相tương/tướng 。 而nhi 渴khát 愛ái 正chánh 能năng 續tục 未vị 來lai 生sanh 。 能năng 令linh 後hậu 有hữu 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 獨độc 說thuyết 渴khát 愛ái 。 名danh 為vi 集Tập 諦Đế 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 惑hoặc 盡tận 皆giai 入nhập 滅Diệt 諦Đế 相tương/tướng 。 但đãn 有hữu 因nhân 滅diệt 盡tận 。 是thị 渴khát 愛ái 滅diệt 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 汝nhữ 問vấn 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 中trung 說thuyết 滅diệt 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 云vân 何hà 但đãn 說thuyết 渴khát 愛ái 盡tận 為vi 滅diệt 者giả 。 答đáp 如như 前tiền 問vấn 此thử 難nạn/nan 自tự 遣khiển 。

復phục 次thứ 如như 道đạo 斷đoạn 愛ái 盡tận 欲dục 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 五ngũ 名danh 義nghĩa 。 一nhất 但đãn 更cánh 互hỗ 相tương 顯hiển 。 是thị 故cố 由do 說thuyết 渴khát 愛ái 盡tận 故cố 。 即tức 說thuyết 十thập 二nhị 道đạo 斷đoạn 。

復phục 次thứ 渴khát 愛ái 盡tận 為vi 通thông 滅diệt 。 十thập 二nhị 道đạo 等đẳng 滅diệt 名danh 為vi 別biệt 滅diệt 。 問vấn 涅Niết 槃Bàn 別biệt 名danh 有hữu 六lục 十thập 六lục 句cú 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 無vô 為vi 等đẳng 一nhất 切thiết 句cú 。 相tướng 貌mạo 讚tán 歎thán 。 因nhân 立lập 對đối 治trị 違vi 反phản 等đẳng 。 應ưng 廣quảng 解giải 釋thích 。 何hà 因nhân 如như 此thử 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 無vô 生sanh 。 無vô 長trường/trưởng 無vô 滅diệt 。 非phi 因nhân 緣duyên 所sở 作tác 。 違vi 反phản 有hữu 為vi 。 故cố 說thuyết 無vô 為vi 。 (# 其kỳ 一nhất )# 高cao 出xuất 三tam 界giới 離ly 於ư 偏thiên 低đê 。 無vô 與dữ 等đẳng 者giả 。 故cố 說thuyết 無vô 下hạ 。 (# 其kỳ 二nhị )# 永vĩnh 離ly 諸chư 流lưu 諸chư 流lưu 不bất 生sanh 。 非phi 流lưu 跡tích 處xứ 。 故cố 說thuyết 無vô 流lưu 。 (# 其kỳ 三tam )# 非phi 虛hư 妄vọng 非phi 顛điên 倒đảo 非phi 相tướng 違vi 。 故cố 說thuyết 真Chân 諦Đế 。 (# 其kỳ 四tứ )# 不bất 疑nghi 諸chư 界giới 毒độc 蛇xà 怖bố 畏úy 。 窮cùng 三tam 有hữu 際tế 捨xả 功công 用dụng 處xứ 。 度độ 生sanh 死tử 海hải 。 故cố 說thuyết 彼bỉ 岸ngạn (# 其kỳ 五ngũ )# 。 極cực 智trí 所sở 了liễu 故cố 說thuyết 聽thính 細tế (# 其kỳ 六lục )# 。 如như 優ưu 曇đàm 花hoa 。 世thế 間gian 希hy 遇ngộ 。 故cố 說thuyết 難nan 見kiến 。 (# 其kỳ 七thất )# 不bất 老lão 不bất 破phá 故cố 說thuyết 無vô 壞hoại 。 (# 其kỳ 八bát )# 無vô 動động 本bổn 有hữu 故cố 說thuyết 恆hằng 在tại 無vô 爭tranh 。 (# 其kỳ 九cửu )# 對đối 治trị 除trừ 法pháp 。 體thể 不bất 虧khuy 故cố 說thuyết 無vô 失thất 。 (# 其kỳ 十thập 過quá 眼nhãn 境cảnh 界giới 。 無vô 法pháp 與dữ 等đẳng 。 故cố 說thuyết 無vô 譬thí 。 (# 其kỳ 十thập 一nhất 無vô 有hữu 貪tham 愛ái 。 諸chư 見kiến 慢mạn 執chấp 故cố 無vô 戲hí 論luận 。 (# 其kỳ 十thập 二nhị )# 惑hoặc 火hỏa 滅diệt 盡tận 故cố 說thuyết 寂tịch 靜tĩnh 。 (# 十thập 三tam )# 過quá 死tử 王vương 界giới 故cố 說thuyết 甘cam 露lộ 。 (# 十thập 四tứ )# 是thị 極cực 美mỹ 味vị 寂tịch 靜tĩnh 可khả 愛ái 故cố 說thuyết 極cực 妙diệu 。 (# 十thập 五ngũ )# 寂tịch 靜tĩnh 無vô 苦khổ 故cố 說thuyết 為vi 止chỉ 。 (# 十thập 六lục )# 真chân 實thật 善thiện 法Pháp 故cố 說thuyết 為vi 安an 。 (# 十thập 七thất )# 無vô 燒thiêu 熱nhiệt 渴khát 故cố 說thuyết 愛ái 盡tận 。 (# 十thập 八bát )# 生sanh 他tha 歎thán 訝nhạ 故cố 說thuyết 希hy 有hữu 。 (# 十thập 九cửu 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 未vị 至chí 此thử 德đức 說thuyết 未vị 曾tằng 得đắc 。 (# 二nhị 十thập )# 老lão 等đẳng 諸chư 橫hoạnh/hoành 。 所sở 不bất 能năng 害hại 。 故cố 說thuyết 無vô 枉uổng 。 (# 二nhị 十thập 一nhất )# 內nội 無vô 所sở 少thiểu 外ngoại 無vô 惡ác 障chướng 。 故cố 說thuyết 無vô 災tai 。 (# 二nhị 十thập 二nhị )# 無vô 後hậu 有hữu 生sanh 苦khổ 。 究cứu 竟cánh 安an 樂lạc 。 故cố 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 (# 二nhị 十thập 三tam )# 異dị 有hữu 無vô 相tướng 故cố 說thuyết 難nan 思tư 。 (# 二nhị 十thập 四tứ )# 與dữ 離ly 生sanh 過quá 失thất 樂lạc 相tương 應ứng 。 故cố 說thuyết 不bất 生sanh 。 (# 二nhị 十thập 五ngũ )# 四tứ 魔ma 不bất 至chí 故cố 說thuyết 無vô 跡tích 。 (# 二nhị 十thập 六lục )# 不bất 由do 因nhân 成thành 故cố 說thuyết 非phi 作tác 。 (# 二nhị 十thập 七thất )# 非phi 悲bi 行hành 處xứ 故cố 說thuyết 無vô 憂ưu 。 (# 二nhị 十thập 八bát )# 一nhất 得đắc 不bất 退thoái 故cố 說thuyết 名danh 住trụ 。 (# 二nhị 十thập 九cửu )# 無vô 法pháp 能năng 似tự 故cố 說thuyết 無vô 等đẳng 。 (# 三tam 十thập )# 永vĩnh 離ly 取thủ 欲dục 故cố 說thuyết 無vô 求cầu 。 (# 三tam 十thập 一nhất 無vô 前tiền 後hậu 際tế 。 故cố 說thuyết 無vô 邊biên 。 (# 三tam 十thập 二nhị 難nan 可khả 通thông 達đạt 。 故cố 說thuyết 微vi 細tế 。 (# 三tam 十thập 三tam )# 無vô 有hữu 可khả 逼bức 故cố 說thuyết 無vô 損tổn 。 (# 三tam 十thập 四tứ )# 無vô 惑hoặc 染nhiễm 著trước 故cố 說thuyết 離ly 欲dục 。 (# 三tam 十thập 五ngũ 無vô 諸chư 過quá 失thất 。 故cố 說thuyết 名danh 淨tịnh 。 (# 三tam 十thập 六lục )# 結kết 縛phược 皆giai 斷đoạn 故cố 說thuyết 解giải 脫thoát 。 (# 三tam 十thập 七thất )# 離ly 依y 止chỉ 故cố 說thuyết 非phi 住trụ 。 (# 三tam 十thập 八bát 無vô 有hữu 二nhị 法pháp 。 故cố 說thuyết 非phi 對đối 。 (# 三tam 十thập 九cửu 無vô 等đẳng 等đẳng 故cố 說thuyết 為vi 等đẳng 。 (# 四tứ 十thập )# 諸chư 入nhập 沒một 處xứ 故cố 說thuyết 無vô 害hại 。 (# 四tứ 十thập 一nhất )# 外ngoại 人nhân 不bất 得đắc 故cố 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 (# 四tứ 十thập 二nhị )# 離ly 佛Phật 正chánh 教giáo 。 不bất 可khả 了liễu 知tri 。 故cố 說thuyết 難nan 解giải 。 (# 四tứ 十thập 三tam )# 觀quán 此thử 功công 德đức 。 令linh 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 說thuyết 能năng 度độ 。 (# 四tứ 十thập 四tứ )# 上thượng 法pháp 之chi 定định 上thượng 故cố 說thuyết 無vô 上thượng 。 (# 四tứ 十thập 五ngũ )# 攢toàn 搜sưu 法pháp 海hải 所sở 獲hoạch 貞trinh 實thật 。 上thượng 人nhân 所sở 得đắc 。 故cố 說thuyết 為vi 勝thắng 。 (# 四tứ 十thập 六lục 萬vạn 行hạnh 所sở 得đắc 最tối 上thượng 無vô 價giá 。 故cố 說thuyết 聖thánh 果Quả 。 (# 四tứ 十thập 七thất )# 離ly 恐khủng 怖bố 因nhân 故cố 說thuyết 無vô 畏úy 。 (# 四tứ 十thập 八bát )# 聖thánh 愛ái 堅kiên 固cố 故cố 說thuyết 不bất 捨xả 。 (# 四tứ 十thập 九cửu )# 凡phàm 聖thánh 等đẳng 有hữu 故cố 說thuyết 遍biến 滿mãn 。 五ngũ 十thập 功công 德đức 。 難nan 稱xưng 故cố 說thuyết 無vô 量lượng 。 (# 五ngũ 十thập 一nhất )# 不bất 屬thuộc 六lục 道đạo 故cố 說thuyết 無vô 數số 。 (# 五ngũ 十thập 二nhị )# 體thể 極cực 貞trinh 固cố 故cố 說thuyết 不bất 破phá 。 (# 五ngũ 十thập 三tam )# 諸chư 法pháp 無vô 首thủ 故cố 說thuyết 為vi 尊tôn 。 (# 五ngũ 十thập 四tứ )# 最tối 淨tịnh 可khả 稱xưng 故cố 說thuyết 應ưng 讚tán 。 (# 五ngũ 十thập 五ngũ )# 眾chúng 聖thánh 所sở 栖tê 故cố 說thuyết 為vi 舍xá 。 (# 五ngũ 十thập 六lục )# 能năng 救cứu 眾chúng 苦khổ 故cố 說thuyết 歸quy 依y 。 (# 五ngũ 十thập 七thất )# 戰chiến 鬪đấu 寂tịch 靜tĩnh 故cố 說thuyết 無vô 爭tranh 。 (# 五ngũ 十thập 八bát )# 本bổn 有hữu 非phi 作tác 故cố 說thuyết 無vô 假giả 。 (# 五ngũ 十thập 九cửu )# 離ly 欲dục 瞋sân 癡si 故cố 說thuyết 無vô 垢cấu 。 (# 六lục 十thập 除trừ 無vô 明minh 闇ám 。 故cố 說thuyết 為vi 燈đăng 。 (# 六lục 十thập 一nhất )# 諸chư 受thọ 寂tịch 靜tĩnh 故cố 說thuyết 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 (# 六lục 十thập 二nhị )# 免miễn 色sắc 等đẳng 墜trụy 故cố 說thuyết 無vô 墮đọa (# 六lục 十thập 三tam )# 四tứ 流lưu 不bất 沒một 故cố 說thuyết 為vi 洲châu 。 (# 六lục 十thập 四tứ )# 散tán 心tâm 不bất 證chứng 故cố 說thuyết 不bất 動động 。 (# 六lục 十thập 五ngũ )# 遣khiển 蕩đãng 十thập 相tương/tướng 說thuyết 無vô 所sở 有hữu 。 (# 六lục 十thập 六lục 無vô 所sở 依y 故cố 。 說thuyết 名danh 無vô 著trước 。 經kinh 部bộ 問vấn 曰viết 。 何hà 法pháp 名danh 思tư 擇trạch 滅diệt 。 答đáp 結kết 離ly 名danh 思tư 擇trạch 滅diệt 。 問vấn 結kết 離ly 何hà 法pháp 。 答đáp 是thị 思tư 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 爾nhĩ 此thử 二nhị 互hỗ 相tương 釋thích 。 終chung 不bất 能năng 顯hiển 二nhị 法pháp 體thể 相tướng 。 是thị 故cố 應ưng 別biệt 方phương 便tiện 說thuyết 其kỳ 體thể 相tướng 。 聖thánh 人nhân 無vô 分phân 別biệt 證chứng 智trí 所sở 知tri 。 是thị 其kỳ 體thể 相tướng 。 如như 是thị 可khả 說thuyết 。 為vi 善thiện 異dị 於ư 餘dư 物vật 。 或hoặc 說thuyết 名danh 結kết 離ly 。 或hoặc 說thuyết 思tư 擇trạch 滅diệt 。 諸chư 經kinh 師sư 說thuyết 。 一nhất 切thiết 無vô 為vi 。 非phi 是thị 物vật 有hữu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 如như 色sắc 受thọ 有hữu 。 於ư 別biệt 物vật 何hà 者giả 唯duy 以dĩ 無vô 觸xúc 。 名danh 為vi 虛Hư 空Không 。 如như 經kinh 言ngôn 。 闇ám 中trung 無vô 礙ngại 無vô 覆phú 。 名danh 為vi 虛Hư 空Không 。 由do 般Bát 若Nhã 力lực 與dữ 現hiện 在tại 隨tùy 眠miên 惑hoặc 。 體thể 性tánh 相tướng 違vi 餘dư 後hậu 不bất 生sanh 。 名danh 思tư 擇trạch 滅diệt 。 離ly 此thử 思tư 擇trạch 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 餘dư 不bất 得đắc 生sanh 是thị 名danh 非phi 思tư 擇trạch 滅diệt 。 譬thí 如như 一nhất 期kỳ 中trung 間gian 橫hoạnh 死tử 殘tàn 果quả 不bất 續tục 。 異dị 部bộ 師sư 說thuyết 。 隨tùy 眠miên 煩phiền 惱não 後hậu 不bất 得đắc 生sanh 。 是thị 思tư 擇trạch 力lực 故cố 名danh 思tư 擇trạch 滅diệt 。 由do 緣duyên 不bất 具cụ 後hậu 苦khổ 不bất 生sanh 。 是thị 中trung 思tư 擇trạch 無vô 力lực 故cố 說thuyết 非phi 思tư 擇trạch 滅diệt 。 論luận 曰viết 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 若nhược 離ly 思tư 擇trạch 此thử 滅diệt 不bất 成thành 故cố 。 知tri 屬thuộc 思tư 擇trạch 滅diệt 。 又hựu 諸chư 部bộ 說thuyết 。 若nhược 法pháp 已dĩ 生sanh 生sanh 後hậu 自tự 滅diệt 。 自tự 性tánh 滅diệt 故cố 。 名danh 非phi 思tư 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 如như 此thử 執chấp 非phi 思tư 擇trạch 滅diệt 。 應ưng 是thị 無vô 常thường 。

何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 未vị 壞hoại 時thời 未vị 有hữu 滅diệt 故cố 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 思tư 擇trạch 滅diệt 亦diệc 應ưng 無vô 常thường 。

何hà 以dĩ 故cố 。 思tư 擇trạch 在tại 先tiên 後hậu 得đắc 滅diệt 故cố 。 答đáp 此thử 滅diệt 不bất 以dĩ 思tư 擇trạch 為vi 先tiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 。 在tại 思tư 擇trạch 後hậu 。 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 未vị 思tư 擇trạch 時thời 未vị 生sanh 不bất 生sanh 。 法pháp 本bổn 來lai 已dĩ 有hữu 。 是thị 法pháp 應ưng 生sanh 。 思tư 擇trạch 正chánh 起khởi 後hậu 不bất 得đắc 生sanh 。 由do 思tư 擇trạch 力lực 。 此thử 惑hoặc 昔tích 來lai 未vị 有hữu 生sanh 障chướng 。 今kim 斷đoạn 其kỳ 生sanh 思tư 擇trạch 力lực 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 定định 以dĩ 不bất 生sanh 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 云vân 何hà 通thông 釋thích 國quốc 譬thí 經kinh 。 經Kinh 云vân 。 修tu 數số 習tập 多đa 行hành 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 能năng 滅diệt 。 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 苦khổ 滅diệt 者giả 。 名danh 涅Niết 槃Bàn 不bất 生sanh 。 唯duy 屬thuộc 未vị 來lai 非phi 現hiện 在tại 過quá 去khứ 。 答đáp 有hữu 如như 此thử 經Kinh 義nghĩa 不bất 如như 文văn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 能năng 緣duyên 三tam 世thế 苦khổ 惑hoặc 滅diệt 故cố 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 如như 餘dư 經kinh 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 應ưng 捨xả 是thị 色sắc 愛ái 欲dục 。 由do 愛ái 欲dục 滅diệt 。 汝nhữ 等đẳng 色sắc 陰ấm 則tắc 滅diệt 離ly 。 乃nãi 至chí 識thức 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 滅diệt 三tam 世thế 苦khổ 。 其kỳ 義nghĩa 應ưng 爾nhĩ 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 然nhiên 。 又hựu 國quốc 譬thí 經Kinh 云vân 。 修tu 習tập 五Ngũ 根Căn 。 能năng 滅diệt 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 世thế 惑hoặc 。 云vân 何hà 不bất 違vi 此thử 經Kinh 。 答đáp 如như 前tiền 解giải 釋thích 。 又hựu 有hữu 別biệt 解giải 。 過quá 去khứ 惑hoặc 者giả 宿túc 世thế 所sở 攝nhiếp 。 現hiện 世thế 惑hoặc 者giả 今kim 生sanh 所sở 攝nhiếp 。 此thử 二nhị 世thế 惑hoặc 。 於ư 相tương 續tục 中trung 已dĩ 成thành 種chủng 子tử 。 能năng 生sanh 未vị 來lai 惑hoặc 芽nha 。 由do 此thử 種chủng 子tử 滅diệt 故cố 。 故cố 說thuyết 三tam 世thế 惑hoặc 滅diệt 。 如như 果quả 報báo 盡tận 說thuyết 業nghiệp 因nhân 盡tận 。 是thị 未vị 來lai 苦khổ 及cập 惑hoặc 。 由do 種chủng 子tử 無vô 故cố 永vĩnh 不bất 更cánh 生sanh 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 說thuyết 。 三tam 世thế 惑hoặc 滅diệt 。 若nhược 不bất 如như 此thử 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 有hữu 何hà 所sở 滅diệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 已dĩ 滅diệt 法pháp 及cập 向hướng 滅diệt 法pháp 功công 用dụng 何hà 施thí 。 外ngoại 曰viết 。 上thượng 勝thắng 經kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 是thị 離ly 欲dục 法pháp 因nhân 是thị 不bất 有hữu 。 云vân 何hà 不bất 有hữu 勝thắng 餘dư 不bất 有hữu 。 答đáp 我ngã 不bất 說thuyết 無vô 為vi 定định 是thị 不bất 有hữu 。 如như 我ngã 前tiền 說thuyết 。 如như 是thị 故cố 有hữu 。 如như 世thế 人nhân 言ngôn 。 聲thanh 有hữu 先tiên 無vô 聲thanh 有hữu 後hậu 無vô 。 不bất 由do 此thử 有hữu 言ngôn 使sử 無vô 物vật 成thành 有hữu 當đương 知tri 無vô 為vi 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 同đồng 是thị 無vô 而nhi 有hữu 。 無vô 可khả 讚tán 勝thắng 於ư 餘dư 。 無vô 如như 一nhất 切thiết 災tai 橫hoạnh 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 此thử 無vô 為vi 勝thắng 最tối 可khả 讚tán 歎thán 。 為vi 受thọ 化hóa 者giả 起khởi 願nguyện 求cầu 心tâm 。 故cố 佛Phật 讚tán 歎thán 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 無vô 為vi 唯duy 是thị 無vô 法pháp 。 是thị 滅diệt 則tắc 成thành 聖Thánh 諦Đế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 答đáp 若nhược 爾nhĩ 。 諦đế 是thị 何hà 義nghĩa 。 外ngoại 曰viết 。 無vô 顛điên 倒đảo 是thị 諦đế 義nghĩa 。 答đáp 是thị 二nhị 法pháp 聖thánh 人nhân 觀quán 皆giai 無vô 顛điên 倒đảo 苦khổ 。 如như 相tương/tướng 苦khổ 相tương/tướng 無vô 如như 無vô 相tướng 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 何hà 乖quai 聖Thánh 諦Đế 。 外ngoại 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 物vật 為vi 第đệ 三tam 諦đế 。 答đáp 立lập 為vi 聖Thánh 諦Đế 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 依y 第đệ 二nhị 後hậu 次thứ 說thuyết 故cố 為vi 第đệ 三tam 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 無vô 為vi 唯duy 是thị 無vô 法pháp 智trí 緣duyên 。 虛hư 空không 及cập 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 無vô 境cảnh 界giới 。 答đáp 我ngã 不bất 說thuyết 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 以dĩ 有hữu 法pháp 為vi 境cảnh 。 若nhược 緣duyên 有hữu 為vi 非phi 去khứ 來lai 世thế 。 則tắc 有hữu 物vật 為vi 境cảnh 。 若nhược 緣duyên 餘dư 法pháp 則tắc 無vô 法pháp 為vi 境cảnh 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 許hứa 無vô 為vi 有hữu 物vật 何hà 所sở 有hữu 。 答đáp 若nhược 我ngã 許hứa 無vô 為vi 有hữu 物vật 何hà 所sở 有hữu 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 許hứa 者giả 我ngã 義nghĩa 被bị 守thủ 。 答đáp 諸chư 天thiên 應ưng 守thủ 。 若nhược 許hứa 可khả 守thủ 汝nhữ 許hứa 不bất 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 不bất 如như 色sắc 受thọ 其kỳ 性tánh 可khả 證chứng 。 不bất 如như 眼nhãn 等đẳng 其kỳ 事sự 可khả 見kiến 。 是thị 物vật 是thị 滅diệt 。 云vân 何hà 可khả 別biệt 。 是thị 無vô 為vi 與dữ 有hữu 為vi 事sự 不bất 相tương 關quan 。

何hà 以dĩ 故cố 。 互hỗ 非phi 因nhân 果quả 故cố 。 但đãn 違vi 反phản 渴khát 愛ái 是thị 其kỳ 道Đạo 理lý 。 如như 說thuyết 是thị 惑hoặc 本bổn 無vô 名danh 曰viết 無vô 為vi 。 外ngoại 曰viết 。 若nhược 立lập 無vô 為vi 是thị 有hữu 。 由do 此thử 惑hoặc 至chí 得đắc 斷đoạn 故cố 。 可khả 說thuyết 此thử 滅diệt 是thị 此thử 惑hoặc 滅diệt 。 若nhược 說thuyết 無vô 為vi 是thị 無vô 法pháp 者giả 。 此thử 無vô 為vi 何hà 因nhân 能năng 決quyết 至chí 得đắc 。 經kinh 言ngôn 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 已dĩ 至chí 得đắc 現hiện 法pháp 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 無vô 何hà 可khả 至chí 得đắc 。 答đáp 由do 對đối 治trị 起khởi 得đắc 相tương 續tục 。 與dữ 惑hoặc 後hậu 生sanh 畢tất 竟cánh 相tương 違vi 。 故cố 說thuyết 至chí 得đắc 現hiện 法pháp 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 諸chư 阿a 含hàm 說thuyết 。 唯duy 以dĩ 無vô 法pháp 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 言ngôn 。 是thị 苦khổ 滅diệt 無vô 餘dư 捨xả 窮cùng 盡tận 。 及cập 離ly 欲dục 苦khổ 不bất 來lai 續tục 不bất 生sanh 。 是thị 靜tĩnh 是thị 妙diệu 。 何hà 者giả 捨xả 。 一nhất 切thiết 取thủ 并tinh 渴khát 愛ái 盡tận 。 及cập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 外ngoại 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 許hứa 於ư 中trung 餘dư 物vật 不bất 生sanh 。 說thuyết 此thử 不bất 生sanh 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 答đáp 我ngã 見kiến 此thử 執chấp 無vô 有hữu 勝thắng 能năng 。 汝nhữ 謂vị 於ư 中trung 餘dư 物vật 不bất 生sanh 者giả 。 為vi 是thị 有hữu 故cố 餘dư 物vật 不bất 生sanh 。 為vi 由do 得đắc 故cố 餘dư 物vật 不bất 生sanh 。 若nhược 是thị 有hữu 故cố 餘dư 物vật 不bất 生sanh 。 涅Niết 槃Bàn 恆hằng 有hữu 三tam 有hữu 。 應ưng 永vĩnh 不bất 生sanh 。 若nhược 由do 得đắc 故cố 餘dư 物vật 不bất 生sanh 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 證chứng 此thử 時thời 。 陰ấm 即tức 應ưng 滅diệt 。 若nhược 如như 汝nhữ 執chấp 有hữu 此thử 過quá 失thất 。 故cố 知tri 但đãn 無vô 所sở 有hữu 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 如như 偈kệ 說thuyết 。 譬thí 是thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 偈kệ 言ngôn 。 譬thí 如như 燈đăng 光quang 滅diệt 。 心tâm 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 燈đăng 光quang 滅diệt 非phi 是thị 有hữu 物vật 。 佛Phật 心tâm 解giải 脫thoát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

分phân 別biệt 滅Diệt 諦Đế 品phẩm 竟cánh 。

四Tứ 諦Đế 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam