中Trung 論Luận
Quyển 4
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 梵Phạm 志Chí 青Thanh 目Mục 釋Thích 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 第đệ 二nhị 十thập 二nhị 。 十thập 六lục 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 世thế 中trung 尊tôn 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 正chánh 遍biến 知tri 。 號hiệu 為vi 法Pháp 王Vương 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 是thị 則tắc 應ưng 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
今kim 諦đế 思tư 惟duy 。 若nhược 有hữu 應ưng 取thủ 。 若nhược 無vô 何hà 所sở 取thủ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 。
非phi 陰ấm 不bất 離ly 陰ấm 。 此thử 彼bỉ 不bất 相tương 在tại 。
如Như 來Lai 不bất 有hữu 陰ấm 。 何hà 處xứ 有hữu 如Như 來Lai 。
若nhược 如Như 來Lai 實thật 有hữu 者giả 。 為vi 五ngũ 陰ấm 是thị 如Như 來Lai 。 為vi 離ly 五ngũ 陰ấm 有hữu 如Như 來Lai 。 為vi 如Như 來Lai 中trung 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 為vi 五ngũ 陰ấm 中trung 有hữu 如Như 來Lai 。 為vi 如Như 來Lai 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 是thị 事sự 皆giai 不bất 然nhiên 。 五ngũ 陰ấm 非phi 是thị 如Như 來Lai 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 五ngũ 陰ấm 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 若nhược 如Như 來Lai 是thị 五ngũ 陰ấm 。 如Như 來Lai 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 相tướng 。 若nhược 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 如Như 來Lai 即tức 有hữu 無vô 常thường 斷đoạn 滅diệt 等đẳng 過quá 。 又hựu 受thọ 者giả 受thọ 法pháp 則tắc 一nhất 。 受thọ 者giả 是thị 如Như 來Lai 。 受thọ 法pháp 是thị 五ngũ 陰ấm 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 非phi 是thị 五ngũ 陰ấm 。 離ly 五ngũ 陰ấm 亦diệc 無vô 如Như 來Lai 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 有hữu 如Như 來Lai 者giả 。 不bất 應ưng 有hữu 生sanh 滅diệt 相tướng 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 如Như 來Lai 有hữu 常thường 等đẳng 過quá 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 不bất 能năng 見kiến 知tri 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 離ly 五ngũ 陰ấm 亦diệc 無vô 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 中trung 亦diệc 無vô 五ngũ 陰ấm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 如Như 來Lai 中trung 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 如như 器khí 中trung 有hữu 果quả 水thủy 中trung 有hữu 魚ngư 者giả 。 則tắc 為vi 有hữu 異dị 。 若nhược 異dị 者giả 。 即tức 有hữu 如như 上thượng 常thường 等đẳng 過quá 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 中trung 無vô 五ngũ 陰ấm 。 又hựu 五ngũ 陰ấm 中trung 無vô 如Như 來Lai 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 五ngũ 陰ấm 中trung 有hữu 如Như 來Lai 。 如như 床sàng 上thượng 有hữu 人nhân 器khí 中trung 有hữu 乳nhũ 者giả 。 如như 是thị 則tắc 有hữu 別biệt 異dị 。 如như 上thượng 說thuyết 過quá 。 是thị 故cố 五ngũ 陰ấm 中trung 無vô 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 有hữu 五ngũ 陰ấm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 如Như 來Lai 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 如như 人nhân 有hữu 子tử 。 如như 是thị 則tắc 有hữu 別biệt 異dị 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 有hữu 如như 上thượng 過quá 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 不bất 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 等đẳng 是thị 如Như 來Lai 。 問vấn 曰viết 。 如như 是thị 義nghĩa 求cầu 如Như 來Lai 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 有hữu 如Như 來Lai 。
答đáp 曰viết 。
陰ấm 合hợp 有hữu 如Như 來Lai 。 則tắc 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。
若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 因nhân 他tha 有hữu 。
若nhược 如Như 來Lai 五ngũ 陰ấm 。 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 有hữu 故cố 。 問vấn 曰viết 。 如Như 來Lai 不bất 以dĩ 自tự 性tánh 有hữu 。 但đãn 因nhân 他tha 性tánh 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 因nhân 他tha 性tánh 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 他tha 性tánh 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 又hựu 無vô 相tướng 待đãi 因nhân 故cố 。 他tha 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 名danh 為vi 他tha 。
復phục 次thứ 。
法pháp 若nhược 因nhân 他tha 生sanh 。 是thị 即tức 為vi 非phi 我ngã 。
若nhược 法pháp 非phi 我ngã 者giả 。 云vân 何hà 是thị 如Như 來Lai 。
若nhược 法pháp 因nhân 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 即tức 無vô 有hữu 我ngã 。 如như 因nhân 五ngũ 指chỉ 有hữu 拳quyền 。 是thị 拳quyền 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 如như 是thị 因nhân 五ngũ 陰ấm 名danh 我ngã 。 是thị 我ngã 即tức 無vô 自tự 體thể 。 我ngã 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 或hoặc 名danh 眾chúng 生sanh 人nhân 天thiên 如Như 來Lai 等đẳng 。 若nhược 如Như 來Lai 因nhân 五ngũ 陰ấm 有hữu 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 無vô 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 云vân 何hà 說thuyết 名danh 如Như 來Lai 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 法Pháp 若nhược 因nhân 他tha 生sanh 是thị 即tức 為vi 非phi 我ngã 。 若nhược 法pháp 非phi 我ngã 者giả 云vân 何hà 是thị 如Như 來Lai 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 他tha 性tánh 。
離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 。 何hà 名danh 為vi 如Như 來Lai 。
若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 他tha 性tánh 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 。 因nhân 自tự 性tánh 故cố 名danh 他tha 性tánh 。 此thử 無vô 故cố 彼bỉ 亦diệc 無vô 。 是thị 故cố 自tự 性tánh 他tha 性tánh 二nhị 俱câu 無vô 。 若nhược 離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 。 誰thùy 為vi 如Như 來Lai 。
復phục 次thứ 。
若nhược 不bất 因nhân 五ngũ 陰ấm 。 先tiên 有hữu 如Như 來Lai 者giả 。
以dĩ 今kim 受thọ 陰ấm 故cố 。 則tắc 說thuyết 為vi 如Như 來Lai 。
今kim 實thật 不bất 受thọ 陰ấm 。 更cánh 無vô 如Như 來Lai 法pháp 。
若nhược 以dĩ 不bất 受thọ 無vô 。 今kim 當đương 云vân 何hà 受thọ 。
若nhược 其kỳ 未vị 有hữu 受thọ 。 所sở 受thọ 不bất 名danh 受thọ 。
無vô 有hữu 無vô 受thọ 法pháp 。 而nhi 名danh 為vi 如Như 來Lai 。
若nhược 於ư 一nhất 異dị 中trung 。 如Như 來Lai 不bất 可khả 得đắc 。
五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 受thọ 中trung 有hữu 。
又hựu 所sở 受thọ 五ngũ 陰ấm 。 不bất 從tùng 自tự 性tánh 有hữu 。
若nhược 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 他tha 性tánh 。
若nhược 未vị 受thọ 五ngũ 陰ấm 。 先tiên 有hữu 如Như 來Lai 者giả 。 是thị 如Như 來Lai 今kim 應ưng 受thọ 五ngũ 陰ấm 。 已dĩ 作tác 如Như 來Lai 。 而nhi 實thật 未vị 受thọ 五ngũ 陰ấm 時thời 先tiên 無vô 如Như 來Lai 。 今kim 云vân 何hà 當đương 受thọ 。 又hựu 不bất 受thọ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 五ngũ 陰ấm 不bất 名danh 為vi 受thọ 。 無vô 有hữu 無vô 受thọ 而nhi 。 名danh 為vi 如Như 來Lai 。 又hựu 如Như 來Lai 一nhất 異dị 中trung 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 五ngũ 陰ấm 中trung 五ngũ 種chủng 求cầu 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 云vân 何hà 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 說thuyết 有hữu 如Như 來Lai 。 又hựu 所sở 受thọ 五ngũ 陰ấm 。 不bất 從tùng 自tự 性tánh 有hữu 。 若nhược 謂vị 從tùng 他tha 性tánh 有hữu 。 若nhược 不bất 從tùng 自tự 性tánh 有hữu 。 云vân 何hà 從tùng 他tha 性tánh 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 又hựu 他tha 性tánh 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 。
以dĩ 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 受thọ 空không 受thọ 者giả 空không 。
云vân 何hà 當đương 以dĩ 空không 。 而nhi 說thuyết 空không 如Như 來Lai 。
以dĩ 是thị 義nghĩa 思tư 惟duy 。 受thọ 及cập 受thọ 者giả 皆giai 空không 。 若nhược 受thọ 空không 者giả 。 云vân 何hà 以dĩ 空không 受thọ 。 而nhi 說thuyết 空không 如Như 來Lai 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 謂vị 受thọ 空không 受thọ 者giả 空không 。 則tắc 定định 有hữu 空không 耶da 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
空không 則tắc 不bất 可khả 說thuyết 。 非phi 空không 不bất 可khả 說thuyết 。
共cộng 不bất 共cộng 叵phả 說thuyết 。 但đãn 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。
諸chư 法pháp 空không 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 諸chư 法pháp 不bất 空không 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 。 諸chư 法pháp 空không 不bất 空không 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 破phá 相tương 違vi 故cố 。 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。 如như 是thị 正chánh 觀quán 思tư 惟duy 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 不bất 應ưng 以dĩ 諸chư 難nạn 為vi 難nạn/nan 。
何hà 以dĩ 故cố 。
寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。
寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 。 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 如như 是thị 微vi 妙diệu 寂tịch 滅diệt 。 但đãn 因nhân 過quá 去khứ 世thế 。 起khởi 四tứ 種chủng 邪tà 見kiến 。 世thế 間gian 有hữu 常thường 。 世thế 間gian 無vô 常thường 。 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 。 世thế 間gian 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 寂tịch 滅diệt 中trung 盡tận 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 不bất 可khả 取thủ 。 空không 尚thượng 不bất 受thọ 。 何hà 況huống 有hữu 四tứ 種chủng 見kiến 。 四tứ 種chủng 見kiến 皆giai 因nhân 受thọ 生sanh 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 無vô 所sở 因nhân 受thọ 。 四tứ 種chủng 見kiến 皆giai 以dĩ 自tự 見kiến 為vi 貴quý 。 他tha 見kiến 為vi 賤tiện 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 無vô 有hữu 此thử 彼bỉ 。 是thị 故cố 說thuyết 寂tịch 滅diệt 中trung 無vô 四tứ 種chủng 見kiến 。 如như 因nhân 過quá 去khứ 世thế 。 有hữu 四tứ 種chủng 見kiến 。 因nhân 未vị 來lai 世thế 有hữu 。 四tứ 種chủng 見kiến 亦diệc 如như 是thị 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。 世thế 間gian 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 破phá 如Như 來Lai 者giả 。 則tắc 無vô 如Như 來Lai 耶da 。
答đáp 曰viết 。
邪tà 見kiến 深thâm 厚hậu 者giả 。 則tắc 說thuyết 無vô 如Như 來Lai 。
如Như 來Lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 有hữu 亦diệc 非phi 。
邪tà 見kiến 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 破phá 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 者giả 破phá 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 破phá 世thế 間gian 樂lạc 者giả 。 是thị 麁thô 邪tà 見kiến 。 言ngôn 無vô 罪tội 無vô 福phước 。 無vô 如Như 來Lai 等đẳng 賢hiền 聖thánh 。 起khởi 是thị 邪tà 見kiến 捨xả 善thiện 為vi 惡ác 。 則tắc 破phá 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 破phá 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 者giả 。 貪tham 著trước 於ư 我ngã 。 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 起khởi 善thiện 滅diệt 惡ác 。 起khởi 善thiện 故cố 得đắc 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 故cố 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 若nhược 言ngôn 無vô 如Như 來Lai 者giả 。 是thị 深thâm 厚hậu 邪tà 見kiến 。 乃nãi 失thất 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 何hà 況huống 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 言ngôn 有hữu 如Như 來Lai 。 亦diệc 是thị 邪tà 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 而nhi 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 故cố 。 是thị 故cố 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 。 分phân 別biệt 有hữu 如Như 來Lai 。 亦diệc 為vi 非phi 。
如như 是thị 性tánh 空không 中trung 。 思tư 惟duy 亦diệc 不bất 可khả 。
如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 分phân 別biệt 於ư 有hữu 無vô 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 性tánh 空không 故cố 。 不bất 應ưng 於ư 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 思tư 惟duy 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 若nhược 有hữu 無vô 。 如Như 來Lai 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 畢tất 竟cánh 空không 。 何hà 況huống 滅diệt 後hậu 。
如Như 來Lai 過quá 戲hí 論luận 。 而nhi 人nhân 生sanh 戲hí 論luận 。
戲hí 論luận 破phá 慧tuệ 眼nhãn 。 是thị 皆giai 不bất 見kiến 佛Phật 。
戲hí 論luận 名danh 憶ức 念niệm 取thủ 相tướng 分phân 別biệt 此thử 彼bỉ 。 言ngôn 佛Phật 滅diệt 不bất 滅diệt 等đẳng 。 是thị 人nhân 為vi 戲hí 論luận 。 覆phú 慧tuệ 眼nhãn 故cố 。 不bất 能năng 見kiến 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 此thử 如Như 來Lai 品phẩm 中trung 。 初sơ 中trung 後hậu 思tư 惟duy 。 如Như 來Lai 定định 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 偈kệ 說thuyết 。
如Như 來Lai 所sở 有hữu 性tánh 。 即tức 是thị 世thế 間gian 性tánh 。
如Như 來Lai 無vô 有hữu 性tánh 。 世thế 間gian 亦diệc 無vô 性tánh 。
此thử 品phẩm 中trung 思tư 惟duy 推thôi 求cầu 。 如Như 來Lai 性tánh 即tức 是thị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 是thị 如Như 來Lai 性tánh 。
答đáp 曰viết 。
如Như 來Lai 無vô 有hữu 性tánh 。 同đồng 世thế 間gian 無vô 性tánh 。
中Trung 論Luận 觀Quán 顛Điên 倒Đảo 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 三tam 。 二nhị 十thập 四tứ 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。
從tùng 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 生sanh 於ư 貪tham 恚khuể 癡si 。
淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 皆giai 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。
經kinh 說thuyết 因nhân 淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 生sanh 貪tham 恚khuể 癡si 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 有hữu 貪tham 恚khuể 癡si 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 顛điên 倒đảo 生sanh 三tam 毒độc 。
三tam 毒độc 即tức 無vô 性tánh 。 故cố 煩phiền 惱não 無vô 實thật 。
若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 。 因nhân 淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 生sanh 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 故cố 諸chư 煩phiền 惱não 無vô 實thật 。
復phục 次thứ 。
我ngã 法pháp 有hữu 以dĩ 無vô 。 是thị 事sự 終chung 不bất 成thành 。
無vô 我ngã 諸chư 煩phiền 惱não 。 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 成thành 。
我ngã 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 而nhi 可khả 成thành 。 今kim 無vô 我ngã 諸chư 煩phiền 惱não 云vân 何hà 以dĩ 有hữu 無vô 而nhi 可khả 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
誰thùy 有hữu 此thử 煩phiền 惱não 。 是thị 即tức 為vi 不bất 成thành 。
若nhược 離ly 是thị 而nhi 有hữu 。 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 屬thuộc 。
煩phiền 惱não 名danh 為vi 能năng 惱não 他tha 。 惱não 他tha 者giả 應ưng 是thị 眾chúng 生sanh 。 是thị 眾chúng 生sanh 於ư 一nhất 切thiết 。 處xử 推thôi 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 謂vị 離ly 眾chúng 生sanh 但đãn 有hữu 煩phiền 惱não 。 是thị 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 所sở 屬thuộc 。 若nhược 謂vị 雖tuy 無vô 我ngã 而nhi 煩phiền 惱não 屬thuộc 心tâm 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
如như 身thân 見kiến 五ngũ 種chủng 。 求cầu 之chi 不bất 可khả 得đắc 。
煩phiền 惱não 於ư 垢cấu 心tâm 。 五ngũ 求cầu 亦diệc 不bất 得đắc 。
如như 身thân 見kiến 。 五ngũ 陰ấm 中trung 五ngũ 種chủng 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 煩phiền 惱não 亦diệc 於ư 垢cấu 心tâm 中trung 。 五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 垢cấu 心tâm 於ư 煩phiền 惱não 中trung 。 五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 。
淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 是thị 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。
云vân 何hà 因nhân 此thử 二nhị 。 而nhi 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 。
淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 者giả 。 顛điên 倒đảo 名danh 虛hư 妄vọng 。 若nhược 虛hư 妄vọng 即tức 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 則tắc 無vô 顛điên 倒đảo 。 若nhược 無vô 顛điên 倒đảo 。 云vân 何hà 因nhân 顛điên 倒đảo 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 問vấn 曰viết 。
色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 及cập 法pháp 為vi 六lục 種chủng 。
如như 是thị 之chi 六lục 種chủng 。 是thị 三tam 毒độc 根căn 本bổn 。
是thị 六lục 入nhập 三tam 毒độc 根căn 本bổn 。 因nhân 此thử 六lục 入nhập 生sanh 淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 因nhân 淨tịnh 不bất 淨tịnh 顛điên 倒đảo 生sanh 貪tham 恚khuể 癡si 。
答đáp 曰viết 。
色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 及cập 法pháp 體thể 六lục 種chủng 。
皆giai 空không 如như 炎diễm 夢mộng 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。
如như 是thị 六lục 種chủng 中trung 。 何hà 有hữu 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。
猶do 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 亦diệc 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。
色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 自tự 體thể 。 未vị 與dữ 心tâm 和hòa 合hợp 時thời 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 炎diễm 如như 夢mộng 。 如như 化hóa 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 但đãn 誑cuống 惑hoặc 於ư 心tâm 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 如như 是thị 六lục 入nhập 中trung 。 何hà 有hữu 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。
復phục 次thứ 。
不bất 因nhân 於ư 淨tịnh 相tương/tướng 。 則tắc 無vô 有hữu 不bất 淨tịnh 。
因nhân 淨tịnh 有hữu 不bất 淨tịnh 。 是thị 故cố 無vô 不bất 淨tịnh 。
若nhược 不bất 因nhân 於ư 淨tịnh 。 先tiên 無vô 有hữu 不bất 淨tịnh 。 因nhân 何hà 而nhi 說thuyết 不bất 淨tịnh 。 是thị 故cố 無vô 不bất 淨tịnh 。
復phục 次thứ 。
不bất 因nhân 於ư 不bất 淨tịnh 。 則tắc 亦diệc 無vô 有hữu 淨tịnh 。
因nhân 不bất 淨tịnh 有hữu 淨tịnh 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 淨tịnh 。
若nhược 不bất 因nhân 不bất 淨tịnh 。 先tiên 無vô 有hữu 淨tịnh 。 因nhân 何hà 而nhi 說thuyết 淨tịnh 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 淨tịnh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 淨tịnh 者giả 。 何hà 由do 而nhi 有hữu 貪tham 。
若nhược 無vô 有hữu 不bất 淨tịnh 。 何hà 由do 而nhi 有hữu 恚khuể 。
無vô 淨tịnh 不bất 淨tịnh 故cố 。 則tắc 不bất 生sanh 貪tham 恚khuể 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 常thường 等đẳng 四tứ 顛điên 倒đảo 。 若nhược 無vô 常thường 中trung 見kiến 常thường 。 是thị 名danh 顛điên 倒đảo 。 若nhược 無vô 常thường 中trung 見kiến 無vô 常thường 。 此thử 非phi 顛điên 倒đảo 。 餘dư 三tam 顛điên 倒đảo 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 顛điên 倒đảo 故cố 。 顛điên 倒đảo 者giả 亦diệc 應ưng 有hữu 。 何hà 故cố 言ngôn 都đô 無vô 。
答đáp 曰viết 。
於ư 無vô 常thường 著trước 常thường 。 是thị 則tắc 名danh 顛điên 倒đảo 。
空không 中trung 無vô 有hữu 常thường 。 何hà 處xứ 有hữu 常thường 倒đảo 。
若nhược 於ư 無vô 常thường 中trung 著trước 常thường 。 名danh 為vi 顛điên 倒đảo 。 諸chư 法pháp 性tánh 空không 中trung 無vô 有hữu 常thường 。 是thị 中trung 何hà 處xứ 有hữu 常thường 顛điên 倒đảo 。 餘dư 三tam 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
若nhược 於ư 無vô 常thường 中trung 。 著trước 無vô 常thường 非phi 倒đảo 。
空không 中trung 無vô 無vô 常thường 。 何hà 有hữu 非phi 顛điên 倒đảo 。
若nhược 著trước 無vô 常thường 言ngôn 是thị 無vô 常thường 。 不bất 名danh 為vi 顛điên 倒đảo 者giả 。 諸chư 法pháp 性tánh 空không 中trung 無vô 無vô 常thường 。 無vô 常thường 無vô 故cố 誰thùy 為vi 非phi 顛điên 倒đảo 。 餘dư 三tam 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
可khả 著trước 著trước 者giả 著trước 。 及cập 所sở 用dụng 著trước 法pháp 。
是thị 皆giai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 著trước 。
可khả 著trước 名danh 物vật 著trước 者giả 名danh 作tác 者giả 。 著trước 名danh 業nghiệp 。 所sở 用dụng 法pháp 名danh 所sở 用dụng 事sự 。 是thị 皆giai 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 如Như 來Lai 品phẩm 中trung 所sở 說thuyết 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 著trước 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 著trước 法pháp 。 言ngôn 邪tà 是thị 顛điên 倒đảo 。
言ngôn 正chánh 不bất 顛điên 倒đảo 。 誰thùy 有hữu 如như 是thị 事sự 。
著trước 名danh 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 此thử 彼bỉ 有hữu 無vô 等đẳng 。 若nhược 無vô 此thử 著trước 者giả 。 誰thùy 為vi 邪tà 顛điên 倒đảo 。 誰thùy 為vi 正chánh 不bất 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 。
有hữu 倒đảo 不bất 生sanh 倒đảo 。 無vô 倒đảo 不bất 生sanh 倒đảo 。
倒đảo 者giả 不bất 生sanh 倒đảo 。 不bất 倒đảo 亦diệc 不bất 生sanh 。
若nhược 於ư 顛điên 倒đảo 時thời 。 亦diệc 不bất 生sanh 顛điên 倒đảo 。
汝nhữ 可khả 自tự 觀quán 察sát 。 誰thùy 生sanh 於ư 顛điên 倒đảo 。
已dĩ 顛điên 倒đảo 者giả 。 則tắc 更cánh 不bất 生sanh 顛điên 倒đảo 。 已dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 不bất 顛điên 倒đảo 者giả 。 亦diệc 不bất 顛điên 倒đảo 。 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 故cố 。 顛điên 倒đảo 時thời 亦diệc 不bất 顛điên 倒đảo 。 有hữu 二nhị 過quá 故cố 。 汝nhữ 今kim 除trừ 憍kiêu 慢mạn 心tâm 。 善thiện 自tự 觀quán 察sát 。 誰thùy 為vi 顛điên 倒đảo 者giả 。
復phục 次thứ 。
諸chư 顛điên 倒đảo 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 故cố 。 何hà 有hữu 顛điên 倒đảo 者giả 。
顛điên 倒đảo 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 故cố 。 墮đọa 在tại 不bất 生sanh 。 彼bỉ 貪tham 著trước 不bất 生sanh 。 謂vị 不bất 生sanh 是thị 顛điên 倒đảo 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 偈kệ 說thuyết 。 云vân 何hà 名danh 不bất 生sanh 為vi 顛điên 倒đảo 。 乃nãi 至chí 無vô 漏lậu 法pháp 尚thượng 不bất 名danh 為vi 不bất 生sanh 相tương/tướng 。 何hà 況huống 顛điên 倒đảo 是thị 不bất 生sanh 相tương/tướng 。 顛điên 倒đảo 無vô 故cố 何hà 有hữu 顛điên 倒đảo 者giả 。 因nhân 顛điên 倒đảo 有hữu 顛điên 倒đảo 者giả 。
復phục 次thứ 。
若nhược 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 而nhi 是thị 實thật 有hữu 者giả 。
是thị 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 則tắc 非phi 是thị 顛điên 倒đảo 。
若nhược 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 是thị 四tứ 實thật 有hữu 性tánh 者giả 。 是thị 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 則tắc 非phi 顛điên 倒đảo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 定định 有hữu 實thật 事sự 故cố 。 云vân 何hà 言ngôn 顛điên 倒đảo 。 若nhược 謂vị 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 倒đảo 是thị 四tứ 無vô 者giả 。 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 不bất 淨tịnh 。 是thị 四tứ 應ưng 實thật 有hữu 。 不bất 名danh 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 相tương 違vi 故cố 名danh 不bất 顛điên 倒đảo 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 而nhi 實thật 無vô 有hữu 者giả 。
無vô 常thường 苦khổ 不bất 淨tịnh 。 是thị 則tắc 亦diệc 應ưng 無vô 。
若nhược 常thường 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 是thị 四tứ 實thật 無vô 。 無vô 故cố 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 事sự 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 相tướng 因nhân 待đãi 故cố 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 顛điên 倒đảo 滅diệt 。 無vô 明minh 則tắc 亦diệc 滅diệt 。
以dĩ 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 諸chư 行hành 等đẳng 亦diệc 滅diệt 。
如như 是thị 者giả 如như 其kỳ 義nghĩa 。 滅diệt 諸chư 顛điên 倒đảo 故cố 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 亦diệc 滅diệt 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 三tam 種chủng 行hành 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 等đẳng 皆giai 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
若nhược 煩phiền 惱não 性tánh 實thật 。 而nhi 有hữu 所sở 屬thuộc 者giả 。
云vân 何hà 當đương 可khả 斷đoạn 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 其kỳ 性tánh 。
若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 而nhi 實thật 有hữu 性tánh 者giả 。 云vân 何hà 可khả 斷đoạn 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 其kỳ 性tánh 。 若nhược 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 虛hư 妄vọng 無vô 性tánh 而nhi 可khả 斷đoạn 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 煩phiền 惱não 虛hư 妄vọng 。 無vô 性tánh 無vô 屬thuộc 者giả 。
云vân 何hà 當đương 可khả 斷đoạn 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 無vô 性tánh 。
若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 虛hư 妄vọng 無vô 性tánh 。 則tắc 無vô 所sở 屬thuộc 。 云vân 何hà 可khả 斷đoạn 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 無vô 性tánh 法pháp 。
中trung 論luận 觀quán 四Tứ 諦Đế 品phẩm 第đệ 二nhị 十thập 四tứ 。 四tứ 十thập 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 。 通thông 達đạt 四Tứ 諦Đế 。 得đắc 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。
若nhược 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。
如như 是thị 則tắc 無vô 有hữu 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 之chi 法Pháp 。
以dĩ 無vô 四Tứ 諦Đế 故cố 。 見kiến 苦khổ 與dữ 斷đoạn 集tập 。
證chứng 滅diệt 及cập 修tu 道Đạo 。 如như 是thị 事sự 皆giai 無vô 。
以dĩ 是thị 事sự 無vô 故cố 。 則tắc 無vô 四tứ 道Đạo 果Quả 。
無vô 有hữu 四Tứ 果Quả 故cố 。 得đắc 向hướng 者giả 亦diệc 無vô 。
若nhược 無vô 八bát 賢hiền 聖thánh 。 則tắc 無vô 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。
以dĩ 無vô 四Tứ 諦Đế 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 寶bảo 。
以dĩ 無vô 法pháp 僧Tăng 寶bảo 。 亦diệc 無vô 有hữu 佛Phật 寶bảo 。
如như 是thị 說thuyết 空không 者giả 。 是thị 則tắc 破phá 三Tam 寶Bảo 。
若nhược 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 空không 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 即tức 應ưng 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 以dĩ 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 故cố 。 則tắc 無vô 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 集Tập 諦Đế 生sanh 苦Khổ 諦Đế 。 集Tập 諦Đế 是thị 因nhân 苦Khổ 諦Đế 是thị 果quả 。 滅diệt 苦khổ 集Tập 諦Đế 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 能năng 至chí 滅Diệt 諦Đế 名danh 為vi 道Đạo 諦Đế 。 道Đạo 諦Đế 是thị 因nhân 滅Diệt 諦Đế 是thị 果quả 。 如như 是thị 四Tứ 諦Đế 。 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 。 若nhược 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 則tắc 無vô 四Tứ 諦Đế 。 四Tứ 諦Đế 無vô 故cố 。 則tắc 無vô 見kiến 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 見kiến 苦khổ 斷đoạn 集tập 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 無vô 故cố 。 則tắc 無vô 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 無vô 故cố 。 則tắc 無vô 四tứ 向hướng 四tứ 得đắc 者giả 。 若nhược 無vô 此thử 八bát 賢hiền 聖thánh 。 則tắc 無vô 僧Tăng 寶bảo 。 又hựu 四tứ 聖Thánh 諦Đế 無vô 故cố 。 法Pháp 寶bảo 亦diệc 無vô 。 若nhược 無vô 法Pháp 寶bảo 僧Tăng 寶bảo 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 佛Phật 。 得đắc 法Pháp 名danh 為vi 佛Phật 。 無vô 法pháp 何hà 有hữu 佛Phật 。 汝nhữ 說thuyết 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 則tắc 壞hoại 三Tam 寶Bảo 。
復phục 次thứ 。
空không 法pháp 壞hoại 因nhân 果quả 。 亦diệc 壞hoại 於ư 罪tội 福phước 。
亦diệc 復phục 悉tất 毀hủy 壞hoại 。 一nhất 切thiết 世thế 俗tục 法pháp 。
若nhược 受thọ 空không 法pháp 者giả 。 則tắc 破phá 罪tội 福phước 及cập 。 罪tội 福phước 果quả 報báo 。 亦diệc 破phá 世thế 俗tục 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 諸chư 過quá 故cố 。 諸chư 法pháp 不bất 應ưng 空không 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 今kim 實thật 不bất 能năng 。 知tri 空không 空không 因nhân 緣duyên 。
及cập 知tri 於ư 空không 義nghĩa 。 是thị 故cố 自tự 生sanh 惱não 。
汝nhữ 不bất 解giải 云vân 何hà 是thị 空không 相tướng 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 說thuyết 空không 。 亦diệc 不bất 解giải 空không 義nghĩa 。 不bất 能năng 如như 實thật 知tri 故cố 。 生sanh 如như 是thị 疑nghi 難nan 。
復phục 次thứ 。
諸chư 佛Phật 依y 二nhị 諦đế 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。
一nhất 以dĩ 世thế 俗tục 諦đế 。 二nhị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。
若nhược 人nhân 不bất 能năng 知tri 。 分phân 別biệt 於ư 二nhị 諦đế 。
則tắc 於ư 深thâm 佛Phật 法Pháp 。 不bất 知tri 真chân 實thật 義nghĩa 。
世thế 俗tục 諦đế 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 空không 。 而nhi 世thế 間gian 顛điên 倒đảo 故cố 生sanh 虛hư 妄vọng 法pháp 。 於ư 世thế 間gian 是thị 實thật 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 真chân 知tri 顛điên 倒đảo 性tánh 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 無vô 生sanh 。 於ư 聖thánh 人nhân 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 名danh 為vi 實thật 。 諸chư 佛Phật 依y 是thị 二nhị 諦đế 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 人nhân 不bất 能năng 。 如như 實thật 分phân 別biệt 二nhị 諦đế 。 則tắc 於ư 甚thậm 深thâm 佛Phật 法Pháp 。 不bất 知tri 實thật 義nghĩa 。 若nhược 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 不bất 須tu 第đệ 二nhị 俗tục 諦đế 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 不bất 依y 俗tục 諦đế 。 不bất 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
不bất 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 則tắc 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 皆giai 因nhân 言ngôn 說thuyết 。 言ngôn 說thuyết 是thị 世thế 俗tục 。 是thị 故cố 若nhược 不bất 依y 世thế 俗tục 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 則tắc 不bất 可khả 說thuyết 。 若nhược 不bất 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 云vân 何hà 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 雖tuy 無vô 生sanh 。 而nhi 有hữu 二nhị 諦đế 。
復phục 次thứ 。
不bất 能năng 正chánh 觀quán 空không 。 鈍độn 根căn 則tắc 自tự 害hại 。
如như 不bất 善thiện 咒chú 術thuật 。 不bất 善thiện 捉tróc 毒độc 蛇xà 。
若nhược 人nhân 鈍độn 根căn 。 不bất 善thiện 解giải 空không 法pháp 。 於ư 空không 有hữu 失thất 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 如như 為vi 利lợi 捉tróc 毒độc 蛇xà 不bất 能năng 善thiện 捉tróc 反phản 為vi 所sở 害hại 。 又hựu 如như 咒chú 術thuật 欲dục 有hữu 所sở 作tác 不bất 能năng 。 善thiện 成thành 則tắc 還hoàn 自tự 害hại 。 鈍độn 根căn 觀quán 空không 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
世Thế 尊Tôn 知tri 是thị 法pháp 。 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 相tương/tướng 。
非phi 鈍độn 根căn 所sở 及cập 。 是thị 故cố 不bất 欲dục 說thuyết 。
世Thế 尊Tôn 以dĩ 法pháp 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 非phi 鈍độn 根căn 所sở 解giải 。 是thị 故cố 不bất 欲dục 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
汝nhữ 謂vị 我ngã 著trước 空không 。 而nhi 為vi 我ngã 生sanh 過quá 。
汝nhữ 今kim 所sở 說thuyết 過quá 。 於ư 空không 則tắc 無vô 有hữu 。
汝nhữ 謂vị 我ngã 著trước 空không 故cố 。 為vi 我ngã 生sanh 過quá 。 我ngã 所sở 說thuyết 性tánh 空không 。 空không 亦diệc 復phục 空không 。 無vô 如như 是thị 過quá 。
復phục 次thứ 。
以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 成thành 。
若nhược 無vô 空không 義nghĩa 者giả 。 一nhất 切thiết 則tắc 不bất 成thành 。
以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 若nhược 無vô 空không 義nghĩa 。 則tắc 皆giai 不bất 成thành 就tựu 。
復phục 次thứ 。
汝nhữ 今kim 自tự 有hữu 過quá 。 而nhi 以dĩ 迴hồi 向hướng 我ngã 。
如như 人nhân 乘thừa 馬mã 者giả 。 自tự 忘vong 於ư 所sở 乘thừa 。
汝nhữ 於ư 有hữu 法pháp 中trung 有hữu 過quá 。 不bất 能năng 自tự 覺giác 。 而nhi 於ư 空không 中trung 見kiến 過quá 。 如như 人nhân 乘thừa 馬mã 而nhi 忘vong 其kỳ 所sở 乘thừa 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 汝nhữ 見kiến 諸chư 法pháp 。 決quyết 定định 有hữu 性tánh 者giả 。
即tức 為vi 見kiến 諸chư 法pháp 。 無vô 因nhân 亦diệc 無vô 緣duyên 。
汝nhữ 說thuyết 諸chư 法pháp 有hữu 定định 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 見kiến 諸chư 法pháp 。 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 則tắc 應ưng 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 如như 是thị 法pháp 何hà 用dụng 因nhân 緣duyên 。 若nhược 諸chư 法pháp 從tùng 因nhân 。 緣duyên 生sanh 則tắc 無vô 有hữu 性tánh 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。 若nhược 謂vị 諸chư 法pháp 決quyết 定định 住trụ 自tự 性tánh 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
即tức 為vi 破phá 因nhân 果quả 。 作tác 作tác 者giả 作tác 法pháp 。
亦diệc 復phục 壞hoại 一nhất 切thiết 。 萬vạn 物vật 之chi 生sanh 滅diệt 。
諸chư 法pháp 有hữu 定định 性tánh 。 則tắc 無vô 因nhân 果quả 等đẳng 諸chư 事sự 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
眾chúng 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 無vô 。
亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。
未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。
是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。
眾chúng 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 緣duyên 具cụ 足túc 和hòa 合hợp 而nhi 物vật 生sanh 。 是thị 物vật 屬thuộc 眾chúng 因nhân 緣duyên 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 空không 亦diệc 復phục 空không 。 但đãn 為vi 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。 離ly 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 故cố 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 是thị 法pháp 無vô 性tánh 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 。 亦diệc 無vô 空không 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 。 若nhược 法pháp 有hữu 性tánh 相tướng 。 則tắc 不bất 待đãi 眾chúng 緣duyên 而nhi 有hữu 。 若nhược 不bất 待đãi 眾chúng 緣duyên 則tắc 無vô 法pháp 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 不bất 空không 法pháp 。 汝nhữ 上thượng 所sở 說thuyết 空không 法pháp 有hữu 過quá 者giả 。 此thử 過quá 今kim 還hoàn 在tại 汝nhữ 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 一nhất 切thiết 不bất 空không 。 則tắc 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。
如như 是thị 則tắc 無vô 有hữu 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 之chi 法Pháp 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 各các 各các 有hữu 性tánh 不bất 空không 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 則tắc 無vô 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 法Pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
苦khổ 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 苦khổ 。
無vô 常thường 是thị 苦khổ 義nghĩa 。 定định 性tánh 無vô 無vô 常thường 。
苦khổ 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 故cố 則tắc 無vô 苦khổ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 經kinh 說thuyết 無vô 常thường 是thị 苦khổ 義nghĩa 。 若nhược 苦khổ 有hữu 定định 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 常thường 。 以dĩ 不bất 捨xả 自tự 性tánh 故cố 。
復phục 次thứ 。
若nhược 苦khổ 有hữu 定định 性tánh 。 何hà 故cố 從tùng 集tập 生sanh 。
是thị 故cố 無vô 有hữu 集tập 。 以dĩ 破phá 空không 義nghĩa 故cố 。
若nhược 苦khổ 有hữu 定định 性tánh 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 先tiên 已dĩ 有hữu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 無vô 集Tập 諦Đế 。 以dĩ 壞hoại 空không 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 若nhược 有hữu 定định 性tánh 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 。
汝nhữ 著trước 定định 性tánh 故cố 。 即tức 破phá 於ư 滅Diệt 諦Đế 。
苦khổ 若nhược 有hữu 定định 性tánh 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 性tánh 則tắc 無vô 滅diệt 故cố 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 若nhược 有hữu 定định 性tánh 。 則tắc 無vô 有hữu 修tu 道Đạo 。
若nhược 道đạo 可khả 修tu 習tập 。 即tức 無vô 有hữu 定định 性tánh 。
法pháp 若nhược 定định 有hữu 。 則tắc 無vô 有hữu 修tu 道Đạo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 實thật 者giả 則tắc 是thị 常thường 。 常thường 則tắc 不bất 可khả 增tăng 益ích 。 若nhược 道đạo 可khả 修tu 。 道đạo 則tắc 無vô 有hữu 定định 性tánh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 苦Khổ 諦Đế 。 及cập 無vô 集tập 滅Diệt 諦Đế 。
所sở 可khả 滅diệt 苦khổ 道đạo 。 竟cánh 為vi 何hà 所sở 至chí 。
諸chư 法pháp 若nhược 先tiên 定định 有hữu 性tánh 。 則tắc 無vô 苦khổ 集tập 滅Diệt 諦Đế 。 今kim 滅diệt 苦khổ 道đạo 。 竟cánh 為vi 至chí 何hà 滅diệt 苦khổ 處xứ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 苦khổ 定định 有hữu 性tánh 。 先tiên 來lai 所sở 不bất 見kiến 。
於ư 今kim 云vân 何hà 見kiến 。 其kỳ 性tánh 不bất 異dị 故cố 。
若nhược 先tiên 凡phàm 夫phu 時thời 。 不bất 能năng 見kiến 苦khổ 性tánh 。 今kim 亦diệc 不bất 應ưng 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 見kiến 性tánh 定định 故cố 。
復phục 次thứ 。
如như 見kiến 苦khổ 不bất 然nhiên 。 斷đoạn 集tập 及cập 證chứng 滅diệt 。
修tu 道Đạo 及cập 四Tứ 果Quả 。 是thị 亦diệc 皆giai 不bất 然nhiên 。
如như 苦Khổ 諦Đế 性tánh 先tiên 不bất 見kiến 者giả 後hậu 亦diệc 不bất 應ưng 見kiến 。 如như 是thị 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 集tập 性tánh 先tiên 來lai 不bất 斷đoạn 。 今kim 亦diệc 不bất 應ưng 斷đoạn 。 性tánh 不bất 可khả 斷đoạn 故cố 。 滅diệt 先tiên 來lai 不bất 證chứng 。 今kim 亦diệc 不bất 應ưng 證chứng 。 先tiên 來lai 不bất 證chứng 故cố 。 道đạo 先tiên 來lai 不bất 修tu 。 今kim 亦diệc 不bất 應ưng 修tu 。 先tiên 來lai 不bất 修tu 故cố 。 是thị 故cố 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 見kiến 斷đoạn 證chứng 修tu 四tứ 種chủng 行hành 。 皆giai 不bất 應ưng 有hữu 。 四tứ 種chủng 行hành 無vô 故cố 。 四tứ 道Đạo 果Quả 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。
是thị 四tứ 道Đạo 果Quả 性tánh 。 先tiên 來lai 不bất 可khả 得đắc 。
諸chư 法pháp 性tánh 若nhược 定định 。 今kim 云vân 何hà 可khả 得đắc 。
諸chư 法pháp 若nhược 有hữu 定định 性tánh 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 先tiên 來lai 未vị 得đắc 。 今kim 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 若nhược 可khả 得đắc 者giả 。 性tánh 則tắc 無vô 定định 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 四Tứ 果Quả 。 則tắc 無vô 得đắc 向hướng 者giả 。
以dĩ 無vô 八bát 聖thánh 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。
無vô 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 故cố 。 則tắc 無vô 得đắc 果quả 向hướng 果quả 者giả 。 無vô 八bát 賢hiền 聖thánh 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。 而nhi 經kinh 說thuyết 八bát 賢hiền 聖thánh 。 名danh 為vi 僧Tăng 寶bảo 。
復phục 次thứ 。
無vô 四tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 寶bảo 。
無vô 法Pháp 寶bảo 僧Tăng 寶bảo 。 云vân 何hà 有hữu 佛Phật 寶bảo 。
行hành 四tứ 聖Thánh 諦Đế 得đắc 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 若nhược 無vô 四Tứ 諦Đế 則tắc 無vô 法Pháp 寶bảo 。 若nhược 無vô 二nhị 寶bảo 云vân 何hà 當đương 有hữu 佛Phật 寶bảo 。 汝nhữ 以dĩ 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 諸chư 法pháp 定định 性tánh 。 則tắc 壞hoại 三Tam 寶Bảo 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 破phá 諸chư 法pháp 。 究cứu 竟cánh 道đạo 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 應ưng 有hữu 。 因nhân 是thị 道đạo 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 說thuyết 則tắc 不bất 因nhân 。 菩Bồ 提Đề 而nhi 有hữu 佛Phật 。
亦diệc 復phục 不bất 因nhân 佛Phật 。 而nhi 有hữu 於ư 菩Bồ 提Đề 。
汝nhữ 說thuyết 諸chư 法pháp 有hữu 定định 性tánh 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 因nhân 菩Bồ 提Đề 有hữu 佛Phật 。 因nhân 佛Phật 有hữu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 二nhị 性tánh 常thường 定định 故cố 。
復phục 次thứ 。
雖tuy 復phục 勤cần 精tinh 進tấn 。 修tu 行hành 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。
若nhược 先tiên 非phi 佛Phật 性tánh 。 不bất 應ưng 得đắc 成thành 佛Phật 。
以dĩ 先tiên 無vô 性tánh 故cố 。 如như 鐵thiết 無vô 金kim 性tánh 。 雖tuy 復phục 種chủng 種chủng 鍛đoán 煉luyện 。 終chung 不bất 成thành 金kim 。
復phục 次thứ 。
若nhược 諸chư 法pháp 不bất 空không 。 無vô 作tác 罪tội 福phước 者giả 。
不bất 空không 何hà 所sở 作tác 。 以dĩ 其kỳ 性tánh 定định 故cố 。
若nhược 諸chư 法pháp 不bất 空không 。 終chung 無vô 有hữu 人nhân 。 作tác 罪tội 福phước 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 罪tội 福phước 性tánh 先tiên 已dĩ 定định 故cố 。 又hựu 無vô 作tác 作tác 者giả 故cố 。
復phục 次thứ 。
汝nhữ 於ư 罪tội 福phước 中trung 。 不bất 生sanh 果quả 報báo 者giả 。
是thị 則tắc 離ly 罪tội 福phước 。 而nhi 有hữu 諸chư 果quả 報báo 。
汝nhữ 於ư 罪tội 福phước 因nhân 緣duyên 中trung 。 皆giai 無vô 果quả 報báo 者giả 。 則tắc 應ưng 離ly 罪tội 福phước 因nhân 緣duyên 。 而nhi 有hữu 果quả 報báo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 果quả 報báo 不bất 待đãi 因nhân 出xuất 故cố 。 問vấn 曰viết 。 離ly 罪tội 福phước 可khả 無vô 。 善thiện 惡ác 果quả 報báo 。 但đãn 從tùng 罪tội 福phước 有hữu 。 善thiện 惡ác 果quả 報báo 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 從tùng 罪tội 福phước 。 而nhi 生sanh 果quả 報báo 者giả 。
果quả 從tùng 罪tội 福phước 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 空không 。
若nhược 離ly 罪tội 福phước 。 無vô 善thiện 惡ác 果quả 。 云vân 何hà 言ngôn 果quả 不bất 空không 。 若nhược 爾nhĩ 離ly 作tác 者giả 則tắc 無vô 罪tội 福phước 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 諸chư 法pháp 不bất 空không 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
汝nhữ 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 諸chư 因nhân 緣duyên 空không 義nghĩa 。
則tắc 破phá 於ư 世thế 俗tục 。 諸chư 餘dư 所sở 有hữu 法pháp 。
汝nhữ 若nhược 破phá 眾chúng 因nhân 緣duyên 法pháp 。 第đệ 一nhất 空không 義nghĩa 者giả 。 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 世thế 俗tục 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 破phá 於ư 空không 義nghĩa 。 即tức 應ưng 無vô 所sở 作tác 。
無vô 作tác 而nhi 有hữu 作tác 。 不bất 作tác 名danh 作tác 者giả 。
若nhược 破phá 空không 義nghĩa 。 則tắc 一nhất 切thiết 果quả 皆giai 無vô 作tác 無vô 因nhân 。 又hựu 不bất 作tác 而nhi 作tác 。 又hựu 一nhất 切thiết 作tác 者giả 不bất 應ưng 有hữu 所sở 作tác 。 又hựu 離ly 作tác 者giả 。 應ưng 有hữu 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 有hữu 受thọ 者giả 。 但đãn 是thị 事sự 皆giai 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 破phá 空không 。
復phục 次thứ 。
若nhược 有hữu 決quyết 定định 性tánh 。 世thế 間gian 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。
則tắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 而nhi 不bất 壞hoại 。
若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 定định 性tánh 。 則tắc 世thế 間gian 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 天thiên 人nhân 畜súc 生sanh 萬vạn 物vật 。 皆giai 應ưng 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 實thật 性tánh 不bất 可khả 變biến 異dị 故cố 。 而nhi 現hiện 見kiến 萬vạn 物vật 。 各các 有hữu 變biến 異dị 相tướng 。 生sanh 滅diệt 變biến 易dị 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 有hữu 定định 性tánh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 有hữu 空không 者giả 。 未vị 得đắc 不bất 應ưng 得đắc 。
亦diệc 無vô 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 亦diệc 無vô 苦khổ 盡tận 事sự 。
若nhược 無vô 有hữu 空không 法pháp 者giả 。 則tắc 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 所sở 有hữu 功công 德đức 未vị 得đắc 者giả 。 皆giai 不bất 應ưng 得đắc 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 者giả 。 亦diệc 無vô 苦khổ 盡tận 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 性tánh 定định 故cố 。
是thị 故cố 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 見kiến 因nhân 緣duyên 法pháp 。
則tắc 為vi 能năng 見kiến 佛Phật 。 見kiến 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。
若nhược 人nhân 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 人nhân 即tức 能năng 。 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 。 增tăng 益ích 智trí 慧tuệ 。 能năng 見kiến 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 見kiến 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 得đắc 四Tứ 果Quả 滅diệt 諸chư 苦khổ 惱não 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 破phá 空không 義nghĩa 。 若nhược 破phá 空không 義nghĩa 則tắc 破phá 因nhân 緣duyên 法pháp 。 破phá 因nhân 緣duyên 法pháp 。 則tắc 破phá 三Tam 寶Bảo 。 若nhược 破phá 三Tam 寶Bảo 。 則tắc 為vi 自tự 破phá 。
中Trung 論Luận 觀Quán 涅Niết 槃Bàn 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 二nhị 十thập 四tứ 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 者giả 。
何hà 斷đoạn 何hà 所sở 滅diệt 。 而nhi 稱xưng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 則tắc 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 者giả 。 何hà 所sở 斷đoạn 何hà 所sở 滅diệt 。 而nhi 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 應ưng 空không 。 以dĩ 諸chư 法pháp 不bất 空không 故cố 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 五ngũ 陰ấm 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 諸chư 法pháp 不bất 空không 。 則tắc 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。
何hà 斷đoạn 何hà 所sở 滅diệt 。 而nhi 稱xưng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
若nhược 一nhất 切thiết 世thế 間gian 不bất 空không 。 則tắc 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 何hà 所sở 斷đoạn 何hà 所sở 滅diệt 。 而nhi 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 有hữu 無vô 二nhị 門môn 。 則tắc 非phi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 名danh 涅Niết 槃Bàn 者giả 。
無vô 得đắc 亦diệc 無vô 至chí 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 是thị 說thuyết 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
無vô 得đắc 者giả 。 於ư 行hành 於ư 果quả 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 至chí 者giả 。 無vô 處xứ 可khả 至chí 。 不bất 斷đoạn 者giả 。 五ngũ 陰ấm 先tiên 來lai 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 得đắc 道Đạo 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 亦diệc 無vô 所sở 斷đoạn 。 不bất 常thường 者giả 。 若nhược 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 分phân 別biệt 者giả 。 則tắc 名danh 為vi 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 無vô 法pháp 可khả 分phân 別biệt 故cố 。 不bất 名danh 為vi 常thường 。 生sanh 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 是thị 相tướng 者giả 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 經kinh 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 非phi 無vô 非phi 有hữu 無vô 。 非phi 非phi 有hữu 非phi 非phi 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。 內nội 寂tịch 滅diệt 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。
涅Niết 槃Bàn 不bất 名danh 有hữu 。 有hữu 則tắc 老lão 死tử 相tướng 。
終chung 無vô 有hữu 有hữu 法pháp 。 離ly 於ư 老lão 死tử 相tướng 。
眼nhãn 見kiến 一nhất 切thiết 萬vạn 物vật 。 皆giai 生sanh 滅diệt 故cố 。 是thị 老lão 死tử 相tướng 。 涅Niết 槃Bàn 若nhược 是thị 有hữu 則tắc 應ưng 有hữu 老lão 死tử 相tướng 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 涅Niết 槃Bàn 不bất 名danh 有hữu 。 又hựu 不bất 見kiến 離ly 生sanh 滅diệt 老lão 死tử 別biệt 有hữu 定định 法pháp 而nhi 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 即tức 應ưng 有hữu 生sanh 滅diệt 老lão 死tử 相tướng 。 以dĩ 離ly 老lão 死tử 相tướng 故cố 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。
若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 有hữu 為vi 。
終chung 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 而nhi 是thị 無vô 為vi 者giả 。
涅Niết 槃Bàn 非phi 是thị 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 萬vạn 物vật 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 名danh 為vi 無vô 為vi 者giả 。 雖tuy 常thường 法pháp 假giả 名danh 無vô 為vi 。 以dĩ 理lý 推thôi 之chi 。 無vô 常thường 法pháp 尚thượng 無vô 有hữu 。 何hà 況huống 常thường 法pháp 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。
復phục 次thứ 。
若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 。 云vân 何hà 名danh 無vô 受thọ 。
無vô 有hữu 不bất 從tùng 受thọ 。 而nhi 名danh 為vi 有hữu 法pháp 。
若nhược 謂vị 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 法pháp 者giả 。 經kinh 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 無vô 受thọ 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 有hữu 法pháp 不bất 受thọ 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 非phi 涅Niết 槃Bàn 者giả 無vô 應ưng 是thị 涅Niết 槃Bàn 耶da 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 尚thượng 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 況huống 於ư 無vô 耶da 。
涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 有hữu 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 無vô 。
若nhược 有hữu 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 云vân 何hà 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 有hữu 故cố 有hữu 無vô 。 若nhược 無vô 有hữu 。 何hà 有hữu 無vô 。 如như 經kinh 說thuyết 。 先tiên 有hữu 今kim 無vô 則tắc 名danh 無vô 。 涅Niết 槃Bàn 則tắc 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 有hữu 法pháp 變biến 為vi 無vô 故cố 。 是thị 故cố 無vô 亦diệc 不bất 作tác 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。
若nhược 無vô 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 名danh 不bất 受thọ 。
未vị 曾tằng 有hữu 不bất 受thọ 。 而nhi 名danh 為vi 無vô 法pháp 。
若nhược 謂vị 無vô 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 不bất 受thọ 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 受thọ 而nhi 名danh 無vô 法pháp 。 是thị 故cố 知tri 涅Niết 槃Bàn 非phi 無vô 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 何hà 等đẳng 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
受thọ 諸chư 因nhân 緣duyên 故cố 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 中trung 。
不bất 受thọ 諸chư 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
不bất 如như 實thật 知tri 顛điên 倒đảo 故cố 。 因nhân 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 如như 實thật 知tri 顛điên 倒đảo 故cố 。 則tắc 不bất 復phục 因nhân 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 無vô 性tánh 五ngũ 陰ấm 不bất 復phục 相tương 續tục 故cố 。 說thuyết 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。
如như 佛Phật 經Kinh 中trung 說thuyết 。 斷đoạn 有hữu 斷đoạn 非phi 有hữu 。
是thị 故cố 知tri 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。
有hữu 名danh 三tam 有hữu 。 非phi 有hữu 名danh 三tam 有hữu 斷đoạn 滅diệt 。 佛Phật 說thuyết 斷đoạn 此thử 二nhị 事sự 故cố 。 當đương 知tri 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 今kim 有hữu 無vô 共cộng 合hợp 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 於ư 有hữu 無vô 。 合hợp 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。
有hữu 無vô 即tức 解giải 脫thoát 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
若nhược 謂vị 於ư 有hữu 無vô 合hợp 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 即tức 有hữu 無vô 二nhị 事sự 合hợp 為vi 解giải 脫thoát 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 無vô 二nhị 事sự 相tướng 違vi 故cố 。 云vân 何hà 一nhất 處xứ 有hữu 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 於ư 有hữu 無vô 。 合hợp 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。
涅Niết 槃Bàn 非phi 無vô 受thọ 。 是thị 二nhị 從tùng 受thọ 生sanh 。
若nhược 謂vị 有hữu 無vô 合hợp 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 經kinh 不bất 應ưng 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 名danh 無vô 受thọ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 無vô 二nhị 事sự 從tùng 受thọ 生sanh 。 相tương/tướng 因nhân 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 有hữu 無vô 二nhị 事sự 。 不bất 得đắc 合hợp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。
有hữu 無vô 共cộng 合hợp 成thành 。 云vân 何hà 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
涅Niết 槃Bàn 名danh 無vô 為vi 。 有hữu 無vô 是thị 有hữu 為vi 。
有hữu 無vô 二nhị 事sự 共cộng 合hợp 。 不bất 得đắc 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 無vô 為vi 。 有hữu 無vô 是thị 有hữu 為vi 。 是thị 故cố 有hữu 無vô 非phi 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。
有hữu 無vô 二nhị 事sự 共cộng 。 云vân 何hà 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
是thị 二nhị 不bất 同đồng 處xứ 。 如như 明minh 暗ám 不bất 俱câu 。
有hữu 無vô 二nhị 事sự 。 不bất 得đắc 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 無vô 相tướng 違vi 一nhất 。 處xử 不bất 可khả 得đắc 。 如như 明minh 暗ám 不bất 俱câu 。 是thị 故cố 有hữu 時thời 無vô 無vô 。 無vô 時thời 無vô 有hữu 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 共cộng 合hợp 。 而nhi 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 無vô 共cộng 合hợp 非phi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 今kim 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 應ưng 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 名danh 之chi 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
此thử 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 以dĩ 何hà 而nhi 分phân 別biệt 。
若nhược 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 此thử 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 因nhân 何hà 而nhi 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
分phân 別biệt 非phi 有hữu 無vô 。 如như 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
若nhược 有hữu 無vô 成thành 者giả 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 成thành 。
汝nhữ 分phân 別biệt 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 無vô 成thành 者giả 。 然nhiên 後hậu 非phi 有hữu 非phi 無vô 成thành 。 有hữu 相tương 違vi 名danh 無vô 。 無vô 相tướng 違vi 名danh 有hữu 。 是thị 有hữu 無vô 第đệ 三tam 句cú 中trung 已dĩ 破phá 。 有hữu 無vô 無vô 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 故cố 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 非phi 有hữu 非phi 非phi 無vô 。
復phục 次thứ 。
如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 不bất 言ngôn 有hữu 與dữ 無vô 。
亦diệc 不bất 言ngôn 有hữu 無vô 。 非phi 有hữu 及cập 非phi 無vô 。
如Như 來Lai 現hiện 在tại 時thời 。 不bất 言ngôn 有hữu 與dữ 無vô 。
亦diệc 不bất 言ngôn 有hữu 無vô 。 非phi 有hữu 及cập 非phi 無vô 。
若nhược 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 若nhược 現hiện 在tại 。 有hữu 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 受thọ 。 無vô 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 受thọ 。 亦diệc 有hữu 如Như 來Lai 亦diệc 無vô 。 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 受thọ 。 非phi 有hữu 如Như 來Lai 非phi 無vô 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 受thọ 。 以dĩ 不bất 受thọ 故cố 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 無vô 等đẳng 。 離ly 如Như 來Lai 誰thùy 當đương 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 時thời 何hà 處xứ 以dĩ 何hà 法pháp 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 時thời 一nhất 切thiết 種chủng 。 求cầu 涅Niết 槃Bàn 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 。
涅Niết 槃Bàn 與dữ 世thế 間gian 。 無vô 有hữu 少thiểu 分phần 別biệt 。
世thế 間gian 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 無vô 少thiểu 分phần 別biệt 。
五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 往vãng 來lai 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 名danh 世thế 間gian 。 五ngũ 陰ấm 性tánh 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 受thọ 寂tịch 滅diệt 。 此thử 義nghĩa 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 世thế 間gian 與dữ 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 涅Niết 槃Bàn 與dữ 世thế 間gian 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 。
涅Niết 槃Bàn 之chi 實thật 際tế 。 及cập 與dữ 世thế 間gian 際tế 。
如như 是thị 二nhị 際tế 者giả 。 無vô 毫hào 釐li 差sai 別biệt 。
究cứu 竟cánh 推thôi 求cầu 世thế 間gian 涅Niết 槃Bàn 實thật 際tế 無vô 生sanh 際tế 。 以dĩ 平bình 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 毫hào 釐li 差sai 別biệt 。
復phục 次thứ 。
滅diệt 後hậu 有hữu 無vô 等đẳng 。 有hữu 邊biên 等đẳng 常thường 等đẳng 。
諸chư 見kiến 依y 涅Niết 槃Bàn 。 未vị 來lai 過quá 去khứ 世thế 。
如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 有hữu 如Như 來Lai 無vô 如Như 來Lai 。 亦diệc 有hữu 如Như 來Lai 亦diệc 無vô 如Như 來Lai 。 非phi 有hữu 如Như 來Lai 非phi 無vô 如Như 來Lai 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 世thế 間gian 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 世thế 間gian 常thường 世thế 間gian 無vô 常thường 。 世thế 間gian 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 世thế 間gian 非phi 有hữu 常thường 非phi 無vô 常thường 。 此thử 三tam 種chủng 十thập 二nhị 見kiến 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 有hữu 無vô 等đẳng 四tứ 見kiến 。 依y 涅Niết 槃Bàn 起khởi 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 見kiến 。 依y 未vị 來lai 世thế 起khởi 。 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 見kiến 。 依y 過quá 去khứ 世thế 起khởi 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 有hữu 無vô 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 如như 世thế 間gian 前tiền 際tế 後hậu 際tế 。 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 說thuyết 世thế 間gian 涅Niết 槃Bàn 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。
復phục 次thứ 。
一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。 何hà 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。
亦diệc 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 邊biên 。
何hà 者giả 為vi 一nhất 異dị 。 何hà 有hữu 常thường 無vô 常thường 。
亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。
諸chư 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 滅diệt 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。
無vô 人nhân 亦diệc 無vô 處xứ 。 佛Phật 亦diệc 無vô 所sở 說thuyết 。
一nhất 切thiết 法pháp 一nhất 切thiết 。 時thời 一nhất 切thiết 種chủng 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 如như 是thị 法pháp 中trung 。 何hà 者giả 是thị 有hữu 邊biên 誰thùy 為vi 有hữu 邊biên 。 何hà 者giả 是thị 無vô 邊biên 。 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 誰thùy 為vi 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 何hà 者giả 是thị 常thường 誰thùy 為vi 是thị 常thường 。 何hà 者giả 是thị 無vô 常thường 。 常thường 無vô 常thường 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 誰thùy 為vi 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 何hà 者giả 身thân 即tức 是thị 神thần 。 何hà 者giả 身thân 異dị 於ư 神thần 。 如như 是thị 等đẳng 六lục 十thập 二nhị 邪tà 見kiến 。 於ư 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 有hữu 所sở 得đắc 皆giai 息tức 。 戲hí 論luận 皆giai 滅diệt 。 戲hí 論luận 滅diệt 故cố 。 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 得đắc 安an 隱ẩn 道đạo 。 從tùng 因nhân 緣duyên 品phẩm 來lai 。 分phân 別biệt 推thôi 求cầu 諸chư 法pháp 。 有hữu 亦diệc 無vô 。 無vô 亦diệc 無vô 。 有hữu 無vô 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 亦diệc 無vô 。 是thị 名danh 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 亦diệc 名danh 如như 法Pháp 性tánh 實thật 際tế 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 無vô 時thời 無vô 處xứ 。 為vi 人nhân 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 定định 相tương/tướng 。 是thị 故cố 說thuyết 諸chư 有hữu 所sở 得đắc 皆giai 息tức 。 戲hí 論luận 皆giai 滅diệt 。
中Trung 論Luận 觀Quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 六lục 九cửu 偈kệ )#
問vấn 曰viết 汝nhữ 以dĩ 摩Ma 訶Ha 衍Diên 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 道Đạo 。 我ngã 今kim 欲dục 聞văn 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 道đạo 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 生sanh 癡si 所sở 覆phú 。 為vi 後hậu 起khởi 三tam 行hành 。
以dĩ 起khởi 是thị 行hành 故cố 。 隨tùy 行hành 墮đọa 六lục 趣thú 。
以dĩ 諸chư 行hành 因nhân 緣duyên 。 識thức 受thọ 六lục 道đạo 身thân 。
以dĩ 有hữu 識thức 著trước 故cố 。 增tăng 長trưởng 於ư 名danh 色sắc 。
名danh 色sắc 增tăng 長trưởng 故cố 。 因nhân 而nhi 生sanh 六lục 入nhập 。
情tình 塵trần 識thức 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 於ư 六lục 觸xúc 。
因nhân 於ư 六lục 觸xúc 故cố 。 即tức 生sanh 於ư 三tam 受thọ 。
以dĩ 因nhân 三tam 受thọ 故cố 。 而nhi 生sanh 於ư 渴khát 愛ái 。
因nhân 愛ái 有hữu 四tứ 取thủ 。 因nhân 取thủ 故cố 有hữu 有hữu 。
若nhược 取thủ 者giả 不bất 取thủ 。 則tắc 解giải 脫thoát 無vô 有hữu 。
從tùng 有hữu 而nhi 有hữu 生sanh 。 從tùng 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。
從tùng 老lão 死tử 故cố 有hữu 。 憂ưu 悲bi 諸chư 苦khổ 惱não 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 事sự 。 皆giai 從tùng 生sanh 而nhi 有hữu 。
但đãn 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 而nhi 集tập 大đại 苦khổ 陰ấm 。
是thị 謂vị 為vi 生sanh 死tử 。 諸chư 行hành 之chi 根căn 本bổn 。
無vô 明minh 者giả 所sở 造tạo 。 智trí 者giả 所sở 不bất 為vi 。
以dĩ 是thị 事sự 滅diệt 故cố 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 生sanh 。
但đãn 是thị 苦khổ 陰ấm 聚tụ 。 如như 是thị 而nhi 正chánh 滅diệt 。
凡phàm 夫phu 為vi 無vô 明minh 所sở 盲manh 故cố 。 以dĩ 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 為vi 後hậu 身thân 起khởi 六lục 趣thú 諸chư 行hành 。 隨tùy 所sở 起khởi 行hành 。 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 識thức 入nhập 六lục 趣thú 。 隨tùy 行hành 受thọ 身thân 。 以dĩ 識thức 著trước 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 色sắc 集tập 。 名danh 色sắc 集tập 故cố 有hữu 六lục 入nhập 。 六lục 入nhập 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 六lục 觸xúc 。 六lục 觸xúc 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 三tam 受thọ 。 三tam 受thọ 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 渴khát 愛ái 。 渴khát 愛ái 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 四tứ 取thủ 。 四tứ 取thủ 取thủ 時thời 以dĩ 身thân 口khẩu 意ý 。 業nghiệp 起khởi 罪tội 福phước 。 令linh 後hậu 三tam 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 有hữu 而nhi 有hữu 生sanh 。 從tùng 生sanh 而nhi 有hữu 老lão 死tử 。 從tùng 老lão 死tử 有hữu 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 種chủng 種chủng 眾chúng 患hoạn 。 但đãn 有hữu 大đại 苦khổ 陰ấm 集tập 。 是thị 故cố 知tri 凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 起khởi 此thử 生sanh 死tử 諸chư 行hành 根căn 本bổn 。 智trí 者giả 所sở 不bất 起khởi 。 以dĩ 如như 實thật 見kiến 故cố 。 則tắc 無vô 明minh 滅diệt 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 諸chư 行hành 亦diệc 滅diệt 。 以dĩ 因nhân 滅diệt 故cố 果quả 亦diệc 滅diệt 。 如như 是thị 修tu 習tập 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 生sanh 滅diệt 智trí 故cố 是thị 事sự 滅diệt 。 是thị 事sự 滅diệt 故cố 乃nãi 至chí 生sanh 老lão 死tử 。 憂ưu 悲bi 大đại 苦khổ 陰ấm 皆giai 如như 實thật 正chánh 滅diệt 。 正chánh 滅diệt 者giả 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 是thị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 修Tu 多Đa 羅La 中trung 廣quảng 說thuyết 。
中Trung 論Luận 觀Quán 邪Tà 見Kiến 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 七thất 。 三tam 十thập 一nhất 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 已dĩ 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 破phá 邪tà 見kiến 。 今kim 欲dục 聞văn 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 破phá 邪tà 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 為vi 有hữu 為vi 是thị 無vô 。
世thế 間gian 常thường 等đẳng 見kiến 。 皆giai 依y 過quá 去khứ 世thế 。
我ngã 於ư 未vị 來lai 世thế 。 為vi 作tác 為vi 不bất 作tác 。
有hữu 邊biên 等đẳng 諸chư 見kiến 。 皆giai 依y 未vị 來lai 世thế 。
我ngã 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 為vi 有hữu 無vô 為vi 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 名danh 常thường 等đẳng 諸chư 見kiến 依y 過quá 去khứ 世thế 。 我ngã 於ư 未vị 來lai 世thế 。 為vi 作tác 為vi 不bất 作tác 。 為vi 作tác 不bất 作tác 為vi 。 非phi 作tác 非phi 不bất 作tác 。 是thị 名danh 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 諸chư 見kiến 依y 未vị 來lai 世thế 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 邪tà 見kiến 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 名danh 為vi 邪tà 見kiến 。 是thị 事sự 今kim 當đương 說thuyết 。
過quá 去khứ 世thế 有hữu 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 可khả 得đắc 。
過quá 去khứ 世thế 中trung 我ngã 。 不bất 作tác 今kim 世thế 我ngã 。
若nhược 謂vị 我ngã 即tức 是thị 。 而nhi 身thân 有hữu 異dị 相tướng 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 身thân 。 何hà 處xứ 別biệt 有hữu 我ngã 。
離ly 有hữu 無vô 身thân 我ngã 。 是thị 事sự 為vi 已dĩ 成thành 。
若nhược 謂vị 身thân 即tức 我ngã 。 若nhược 都đô 無vô 有hữu 我ngã 。
但đãn 身thân 不bất 為vi 我ngã 。 身thân 相tướng 生sanh 滅diệt 故cố 。
云vân 何hà 當đương 以dĩ 受thọ 。 而nhi 作tác 於ư 受thọ 者giả 。
若nhược 離ly 身thân 有hữu 我ngã 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
無vô 受thọ 而nhi 有hữu 我ngã 。 而nhi 實thật 不bất 可khả 得đắc 。
今kim 我ngã 不bất 離ly 受thọ 。 亦diệc 不bất 即tức 是thị 受thọ 。
非phi 無vô 受thọ 非phi 無vô 。 此thử 即tức 決quyết 定định 義nghĩa 。
我ngã 於ư 過quá 去khứ 世thế 有hữu 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 世thế 中trung 我ngã 不bất 即tức 作tác 今kim 我ngã 。 有hữu 常thường 過quá 故cố 。 若nhược 常thường 則tắc 有hữu 無vô 量lượng 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 人nhân 修tu 福phước 因nhân 緣duyên 故cố 作tác 天thiên 而nhi 後hậu 作tác 人nhân 。 若nhược 先tiên 世thế 我ngã 即tức 是thị 今kim 我ngã 者giả 。 天thiên 即tức 是thị 人nhân 。 又hựu 人nhân 以dĩ 罪tội 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 作tác 旃chiên 陀đà 羅la 。 後hậu 作tác 婆Bà 羅La 門Môn 。 若nhược 先tiên 世thế 我ngã 即tức 是thị 今kim 我ngã 者giả 。 旃chiên 陀đà 羅la 即tức 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 譬thí 如như 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 婆Bà 羅La 門Môn 名danh 提đề 婆bà 達đạt 。 到đáo 王Vương 舍Xá 城Thành 。 亦diệc 名danh 提đề 婆bà 達đạt 。 不bất 以dĩ 至chí 王Vương 舍Xá 城Thành 故cố 為vi 異dị 。 若nhược 先tiên 作tác 天thiên 後hậu 作tác 人nhân 。 則tắc 天thiên 即tức 是thị 人nhân 。 旃chiên 陀đà 羅la 即tức 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 天thiên 不bất 即tức 是thị 人nhân 。 旃chiên 陀đà 羅la 不bất 即tức 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 有hữu 此thử 等đẳng 常thường 過quá 故cố 。 若nhược 謂vị 先tiên 世thế 我ngã 不bất 作tác 今kim 我ngã 。 如như 人nhân 浣hoán 衣y 時thời 名danh 為vi 浣hoán 者giả 。 刈ngải 時thời 名danh 為vi 刈ngải 者giả 。 而nhi 浣hoán 者giả 與dữ 刈ngải 者giả 雖tuy 不bất 異dị 。 而nhi 浣hoán 者giả 不bất 即tức 是thị 刈ngải 者giả 。 如như 是thị 我ngã 受thọ 。 天thiên 身thân 名danh 為vi 天thiên 。 我ngã 受thọ 人nhân 身thân 名danh 為vi 人nhân 。 我ngã 不bất 異dị 而nhi 身thân 有hữu 異dị 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 即tức 是thị 者giả 。 不bất 應ưng 言ngôn 天thiên 作tác 人nhân 。 今kim 浣hoán 者giả 於ư 刈ngải 者giả 。 為vi 異dị 為vi 不bất 異dị 。 若nhược 不bất 異dị 。 浣hoán 者giả 應ưng 即tức 是thị 刈ngải 者giả 。 如như 是thị 先tiên 世thế 天thiên 即tức 是thị 人nhân 。 旃chiên 陀đà 羅la 即tức 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 亦diệc 有hữu 常thường 過quá 。 若nhược 異dị 者giả 。 浣hoán 者giả 即tức 不bất 作tác 刈ngải 者giả 。 如như 是thị 天thiên 不bất 作tác 人nhân 。 我ngã 亦diệc 無vô 常thường 。 無vô 常thường 則tắc 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 即tức 是thị 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 即tức 是thị 。 但đãn 因nhân 受thọ 故cố 分phân 別biệt 是thị 天thiên 是thị 人nhân 。 受thọ 名danh 五ngũ 陰ấm 身thân 。 以dĩ 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 故cố 分phân 別biệt 是thị 天thiên 是thị 人nhân 是thị 旃chiên 陀đà 羅la 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 而nhi 我ngã 實thật 非phi 天thiên 非phi 人nhân 。 非phi 旃chiên 陀đà 羅la 。 非phi 婆Bà 羅La 門Môn 。 是thị 故cố 無vô 如như 是thị 過quá 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 身thân 作tác 天thiên 作tác 人nhân 。 作tác 旃chiên 陀đà 羅la 。 作tác 婆Bà 羅La 門Môn 。 非phi 是thị 我ngã 者giả 。 則tắc 離ly 身thân 別biệt 有hữu 我ngã 。 今kim 罪tội 福phước 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。 皆giai 是thị 身thân 非phi 是thị 我ngã 。 罪tội 因nhân 緣duyên 故cố 。 墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。 福phước 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 三tam 善thiện 道đạo 。 若nhược 苦khổ 樂lạc 瞋sân 喜hỷ 憂ưu 怖bố 等đẳng 。 皆giai 是thị 身thân 非phi 我ngã 者giả 。 何hà 用dụng 我ngã 為vi 。 如như 治trị 俗tục 人nhân 罪tội 。 不bất 豫dự 出xuất 家gia 人nhân 。 五ngũ 陰ấm 因nhân 緣duyên 相tương 續tục 罪tội 福phước 不bất 失thất 故cố 有hữu 解giải 脫thoát 。 若nhược 皆giai 是thị 身thân 非phi 我ngã 者giả 。 何hà 用dụng 我ngã 為vi 。 問vấn 曰viết 。 罪tội 福phước 等đẳng 依y 止chỉ 於ư 我ngã 。 我ngã 有hữu 所sở 知tri 身thân 無vô 所sở 知tri 故cố 。 知tri 者giả 應ưng 是thị 我ngã 。 起khởi 業nghiệp 因nhân 緣duyên 罪tội 福phước 是thị 作tác 法pháp 。 當đương 知tri 應ưng 有hữu 作tác 者giả 。 作tác 者giả 是thị 我ngã 。 身thân 是thị 我ngã 所sở 用dụng 。 亦diệc 是thị 我ngã 所sở 住trú 處xứ 。 譬thí 如như 舍xá 主chủ 以dĩ 草thảo 木mộc 泥nê 塈# 等đẳng 治trị 舍xá 。 自tự 為vi 身thân 故cố 隨tùy 所sở 用dụng 治trị 舍xá 有hữu 好hảo 惡ác 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 隨tùy 作tác 善thiện 惡ác 等đẳng 得đắc 好hảo 醜xú 身thân 。 六lục 道đạo 生sanh 死tử 皆giai 我ngã 所sở 作tác 。 是thị 故cố 罪tội 福phước 之chi 身thân 。 皆giai 屬thuộc 於ư 我ngã 。 譬thí 如như 舍xá 但đãn 屬thuộc 舍xá 主chủ 。 不bất 屬thuộc 他tha 人nhân 。
答đáp 曰viết 。
是thị 喻dụ 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 舍xá 主chủ 有hữu 形hình 。 有hữu 觸xúc 有hữu 力lực 故cố 能năng 治trị 舍xá 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 我ngã 無vô 形hình 無vô 觸xúc 故cố 無vô 作tác 力lực 。 自tự 無vô 作tác 力lực 亦diệc 不bất 能năng 使sử 他tha 作tác 。 若nhược 世thế 間gian 有hữu 。 一nhất 法pháp 無vô 形hình 無vô 觸xúc 能năng 有hữu 所sở 作tác 者giả 。 則tắc 可khả 信tín 受thọ 知tri 有hữu 作tác 者giả 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 我ngã 是thị 作tác 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 自tự 作tác 苦khổ 事sự 。 若nhược 是thị 念niệm 者giả 。 可khả 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 不bất 應ưng 忘vong 失thất 。 若nhược 我ngã 不bất 作tác 苦khổ 而nhi 苦khổ 強cường/cưỡng 生sanh 者giả 。 餘dư 一nhất 切thiết 皆giai 亦diệc 自tự 生sanh 。 非phi 我ngã 所sở 作tác 。 若nhược 見kiến 者giả 是thị 我ngã 。 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 眼nhãn 應ưng 是thị 我ngã 。 若nhược 眼nhãn 見kiến 而nhi 非phi 我ngã 。 則tắc 違vi 先tiên 言ngôn 見kiến 者giả 是thị 我ngã 。 若nhược 見kiến 者giả 是thị 我ngã 。 我ngã 則tắc 不bất 應ưng 得đắc 聞văn 聲thanh 等đẳng 諸chư 塵trần 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眼nhãn 是thị 見kiến 者giả 。 不bất 能năng 得đắc 聞văn 。 聲thanh 等đẳng 塵trần 故cố 。 是thị 故cố 我ngã 是thị 見kiến 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 謂vị 如như 刈ngải 者giả 用dụng 鎌# 刈ngải 草thảo 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 手thủ 等đẳng 能năng 有hữu 所sở 作tác 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 今kim 離ly 鎌# 別biệt 有hữu 刈ngải 者giả 。 而nhi 離ly 身thân 心tâm 諸chư 根căn 。 無vô 別biệt 作tác 者giả 。 若nhược 謂vị 作tác 者giả 雖tuy 非phi 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 所sở 得đắc 亦diệc 有hữu 作tác 者giả 。 則tắc 石thạch 女nữ 兒nhi 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 諸chư 根căn 皆giai 應ưng 無vô 我ngã 。 若nhược 謂vị 右hữu 眼nhãn 見kiến 物vật 而nhi 左tả 眼nhãn 識thức 。 當đương 知tri 別biệt 有hữu 見kiến 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 今kim 右hữu 手thủ 習tập 作tác 左tả 手thủ 不bất 能năng 。 是thị 故cố 無vô 別biệt 有hữu 作tác 者giả 。 若nhược 別biệt 有hữu 作tác 者giả 。 右hữu 手thủ 所sở 習tập 左tả 手thủ 亦diệc 應ưng 能năng 。 而nhi 實thật 不bất 能năng 。 是thị 故cố 更cánh 無vô 作tác 者giả 。
復phục 次thứ 有hữu 我ngã 者giả 言ngôn 。 見kiến 他tha 食thực 果quả 口khẩu 中trung 涎tiên 出xuất 。 是thị 為vi 我ngã 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 念niệm 力lực 故cố 非phi 是thị 我ngã 力lực 。 又hựu 亦diệc 即tức 是thị 破phá 我ngã 因nhân 緣duyên 。 人nhân 在tại 眾chúng 中trung 愧quý 於ư 涎tiên 出xuất 。 而nhi 涎tiên 強cường/cưỡng 出xuất 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 當đương 知tri 無vô 我ngã 。
復phục 次thứ 又hựu 有hữu 顛điên 倒đảo 過quá 罪tội 。 先tiên 世thế 是thị 父phụ 今kim 世thế 為vi 子tử 。 是thị 父phụ 子tử 我ngã 一nhất 。 但đãn 身thân 有hữu 異dị 。 如như 從tùng 一nhất 舍xá 至chí 一nhất 舍xá 。 父phụ 故cố 是thị 父phụ 。 不bất 以dĩ 入nhập 異dị 舍xá 故cố 便tiện 有hữu 異dị 。 若nhược 有hữu 我ngã 是thị 二nhị 應ưng 一nhất 。 如như 是thị 則tắc 有hữu 大đại 過quá 。 若nhược 謂vị 無vô 我ngã 五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 中trung 亦diệc 有hữu 是thị 過quá 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 五ngũ 陰ấm 雖tuy 相tương 續tục 。 或hoặc 時thời 有hữu 用dụng 或hoặc 時thời 無vô 用dụng 。 如như 蒲bồ 桃đào 漿tương 持trì 戒giới 者giả 應ưng 飲ẩm 蒲bồ 桃đào 酒tửu 不bất 應ưng 飲ẩm 。 若nhược 變biến 為vi 苦khổ 酒tửu 還hoàn 復phục 應ưng 飲ẩm 。 五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 用dụng 有hữu 不bất 用dụng 。 若nhược 始thỉ 終chung 一nhất 我ngã 有hữu 如như 是thị 過quá 。 五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 無vô 如như 是thị 過quá 。 但đãn 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 故cố 假giả 名danh 為vi 我ngã 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 如như 樑lương 椽chuyên 和hòa 合hợp 有hữu 舍xá 。 離ly 樑lương 椽chuyên 無vô 別biệt 舍xá 。 如như 是thị 五ngũ 陰ấm 。 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 我ngã 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 實thật 無vô 別biệt 我ngã 。 是thị 故cố 我ngã 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 無vô 有hữu 定định 實thật 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 離ly 受thọ 別biệt 有hữu 受thọ 者giả 。 以dĩ 受thọ 分phân 別biệt 受thọ 者giả 是thị 天thiên 是thị 人nhân 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 當đương 知tri 但đãn 有hữu 受thọ 無vô 別biệt 受thọ 者giả 。 若nhược 謂vị 離ly 受thọ 別biệt 有hữu 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 離ly 受thọ 有hữu 我ngã 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 說thuyết 是thị 我ngã 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 相tướng 可khả 說thuyết 。 則tắc 離ly 受thọ 無vô 我ngã 。 若nhược 謂vị 離ly 身thân 無vô 我ngã 但đãn 身thân 是thị 我ngã 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 身thân 有hữu 生sanh 滅diệt 相tướng 。 我ngã 則tắc 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 以dĩ 受thọ 即tức 名danh 受thọ 者giả 。 若nhược 謂vị 離ly 受thọ 有hữu 受thọ 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 不bất 受thọ 五ngũ 陰ấm 。 而nhi 有hữu 受thọ 者giả 。 應ưng 離ly 五ngũ 陰ấm 別biệt 有hữu 受thọ 者giả 。 眼nhãn 等đẳng 根căn 可khả 得đắc 而nhi 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 我ngã 不bất 離ly 受thọ 。 不bất 即tức 是thị 受thọ 。 亦diệc 非phi 無vô 受thọ 。 亦diệc 復phục 非phi 無vô 。 此thử 是thị 定định 義nghĩa 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 過quá 去khứ 世thế 有hữu 我ngã 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
過quá 去khứ 我ngã 不bất 作tác 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
過quá 去khứ 世thế 中trung 我ngã 。 異dị 今kim 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 謂vị 有hữu 異dị 者giả 。 離ly 彼bỉ 應ưng 有hữu 今kim 。
我ngã 住trụ 過quá 去khứ 世thế 。 而nhi 今kim 我ngã 自tự 生sanh 。
如như 是thị 則tắc 斷đoạn 滅diệt 。 失thất 於ư 業nghiệp 果quả 報báo 。
彼bỉ 作tác 而nhi 此thử 受thọ 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。
先tiên 無vô 而nhi 今kim 有hữu 。 此thử 中trung 亦diệc 有hữu 過quá 。
我ngã 則tắc 是thị 作tác 法pháp 。 亦diệc 為vi 是thị 無vô 因nhân 。
過quá 去khứ 世thế 中trung 我ngã 。 不bất 作tác 今kim 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 我ngã 。 與dữ 今kim 我ngã 不bất 異dị 。 若nhược 今kim 我ngã 與dữ 過quá 去khứ 世thế 我ngã 異dị 者giả 。 應ưng 離ly 彼bỉ 我ngã 而nhi 有hữu 今kim 我ngã 。 又hựu 過quá 去khứ 世thế 我ngã 。 亦diệc 應ưng 住trụ 彼bỉ 此thử 身thân 自tự 更cánh 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 即tức 墮đọa 斷đoạn 邊biên 。 失thất 諸chư 業nghiệp 果quả 報báo 。 又hựu 彼bỉ 人nhân 作tác 罪tội 此thử 人nhân 受thọ 報báo 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 過quá 。 又hựu 是thị 我ngã 應ưng 先tiên 無vô 而nhi 今kim 有hữu 。 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。 我ngã 則tắc 是thị 作tác 法pháp 。 亦diệc 是thị 無vô 因nhân 生sanh 。 是thị 故cố 過quá 去khứ 我ngã 。 不bất 作tác 今kim 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
如như 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 有hữu 我ngã 無vô 我ngã 見kiến 。
若nhược 共cộng 若nhược 不bất 共cộng 。 是thị 事sự 皆giai 不bất 然nhiên 。
如như 是thị 推thôi 求cầu 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 邪tà 見kiến 有hữu 無vô 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 諸chư 邪tà 見kiến 。 先tiên 說thuyết 因nhân 緣duyên 過quá 故cố 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。
我ngã 於ư 未vị 來lai 世thế 。 為vi 作tác 為vi 不bất 作tác 。
如như 是thị 之chi 見kiến 者giả 。 皆giai 同đồng 過quá 去khứ 世thế 。
我ngã 於ư 未vị 來lai 世thế 中trung 。 為vi 作tác 為vi 不bất 作tác 。 如như 是thị 四tứ 句cú 。 如như 過quá 去khứ 世thế 中trung 過quá 咎cữu 。 應ưng 在tại 此thử 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
若nhược 天thiên 即tức 是thị 人nhân 。 則tắc 墮đọa 於ư 常thường 邊biên 。
天thiên 則tắc 為vi 無vô 生sanh 。 常thường 法pháp 不bất 生sanh 故cố 。
若nhược 天thiên 即tức 是thị 人nhân 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 若nhược 天thiên 不bất 生sanh 人nhân 中trung 。 云vân 何hà 名danh 為vi 人nhân 。 常thường 法pháp 不bất 生sanh 故cố 。 常thường 亦diệc 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 天thiên 異dị 於ư 人nhân 。 是thị 即tức 為vi 無vô 常thường 。
若nhược 天thiên 異dị 人nhân 者giả 。 是thị 則tắc 無vô 相tướng 續tục 。
若nhược 天thiên 與dữ 人nhân 異dị 。 則tắc 為vi 無vô 常thường 。 無vô 常thường 則tắc 為vi 斷đoạn 滅diệt 等đẳng 過quá 。 如như 先tiên 說thuyết 過quá 。 若nhược 天thiên 與dữ 人nhân 異dị 。 則tắc 無vô 相tướng 續tục 。 若nhược 有hữu 相tương 續tục 。 不bất 得đắc 言ngôn 異dị 。
復phục 次thứ 。
若nhược 半bán 天thiên 半bán 人nhân 。 則tắc 墮đọa 於ư 二nhị 邊biên 。
常thường 及cập 於ư 無vô 常thường 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
若nhược 眾chúng 生sanh 半bán 身thân 是thị 天thiên 。 半bán 身thân 是thị 人nhân 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 半bán 天thiên 是thị 常thường 。 半bán 人nhân 是thị 無vô 常thường 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 身thân 有hữu 二nhị 相tương/tướng 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 。
若nhược 常thường 及cập 無vô 常thường 。 是thị 二nhị 俱câu 成thành 者giả 。
如như 是thị 則tắc 應ứng 成thành 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。
若nhược 常thường 無vô 常thường 二nhị 俱câu 成thành 者giả 。 然nhiên 後hậu 成thành 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 與dữ 常thường 無vô 常thường 相tương 違vi 故cố 。 今kim 實thật 常thường 無vô 常thường 不bất 成thành 。 是thị 故cố 非phi 常thường 。 非phi 無vô 常thường 亦diệc 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 今kim 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
法pháp 若nhược 定định 有hữu 來lai 。 及cập 定định 有hữu 去khứ 者giả 。
生sanh 死tử 則tắc 無vô 始thỉ 。 而nhi 實thật 無vô 此thử 事sự 。
法pháp 若nhược 決quyết 定định 。 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 有hữu 所sở 從tùng 去khứ 者giả 。 生sanh 死tử 則tắc 應ưng 無vô 始thỉ 。 是thị 法pháp 以dĩ 智trí 慧tuệ 推thôi 求cầu 。 不bất 得đắc 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 有hữu 所sở 從tùng 去khứ 。 是thị 故cố 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
今kim 若nhược 無vô 有hữu 常thường 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 常thường 。
亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 推thôi 求cầu 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 常thường 者giả 。 誰thùy 當đương 有hữu 無vô 常thường 。 因nhân 常thường 有hữu 無vô 常thường 故cố 。 若nhược 二nhị 俱câu 無vô 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 亦diệc 有hữu 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 云vân 何hà 有hữu 非phi 有hữu 常thường 非phi 無vô 常thường 。 因nhân 亦diệc 有hữu 常thường 亦diệc 無vô 常thường 故cố 。 有hữu 非phi 有hữu 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 故cố 依y 止chỉ 過quá 去khứ 世thế 常thường 等đẳng 四tứ 句cú 不bất 可khả 得đắc 。 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。 等đẳng 四tứ 句cú 依y 止chỉ 未vị 來lai 世thế 。 是thị 事sự 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 當đương 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 云vân 何hà 有hữu 後hậu 世thế 。
若nhược 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 云vân 何hà 有hữu 後hậu 世thế 。
若nhược 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 不bất 應ưng 有hữu 後hậu 世thế 。 而nhi 今kim 實thật 有hữu 後hậu 世thế 。 是thị 故cố 世thế 間gian 。 有hữu 邊biên 不bất 然nhiên 。 若nhược 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 後hậu 世thế 。 而nhi 實thật 有hữu 後hậu 世thế 。 是thị 故cố 世thế 間gian 。 無vô 邊biên 亦diệc 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 是thị 二nhị 邊biên 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
五ngũ 陰ấm 常thường 相tương 續tục 。 猶do 如như 燈đăng 火hỏa 炎diễm 。
以dĩ 是thị 故cố 世thế 間gian 。 不bất 應ưng 邊biên 無vô 邊biên 。
從tùng 五ngũ 陰ấm 復phục 生sanh 五ngũ 陰ấm 。 是thị 五ngũ 陰ấm 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 如như 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 有hữu 燈đăng 炎diễm 。 若nhược 眾chúng 緣duyên 不bất 盡tận 燈đăng 則tắc 不bất 滅diệt 。 若nhược 盡tận 則tắc 滅diệt 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 說thuyết 世thế 間gian 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 先tiên 五ngũ 陰ấm 壞hoại 。 不bất 因nhân 是thị 五ngũ 陰ấm 。
更cánh 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 世thế 間gian 則tắc 有hữu 邊biên 。
若nhược 先tiên 陰ấm 不bất 壞hoại 。 亦diệc 不bất 因nhân 是thị 陰ấm 。
而nhi 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 世thế 間gian 則tắc 無vô 邊biên 。
若nhược 先tiên 五ngũ 陰ấm 壞hoại 。 不bất 因nhân 是thị 五ngũ 陰ấm 更cánh 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 如như 是thị 則tắc 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 若nhược 先tiên 五ngũ 陰ấm 滅diệt 已dĩ 。 更cánh 不bất 生sanh 餘dư 五ngũ 陰ấm 。 是thị 名danh 為vi 邊biên 。 邊biên 名danh 末mạt 後hậu 身thân 。 若nhược 先tiên 五ngũ 陰ấm 不bất 壞hoại 。 不bất 因nhân 是thị 五ngũ 陰ấm 而nhi 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 世thế 間gian 則tắc 無vô 邊biên 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 世thế 間gian 有hữu 二nhị 種chủng 。 國quốc 土độ 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 此thử 是thị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。
復phục 次thứ 如như 四tứ 百bách 觀quán 中trung 說thuyết 。
真chân 法pháp 及cập 說thuyết 者giả 。 聽thính 者giả 難nan 得đắc 故cố 。
如như 是thị 則tắc 生sanh 死tử 。 非phi 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。
不bất 得đắc 真chân 法pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 死tử 往vãng 來lai 無vô 有hữu 邊biên 。 或hoặc 時thời 得đắc 聞văn 真chân 法pháp 得đắc 道Đạo 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 邊biên 。 今kim 當đương 更cánh 破phá 。 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。
若nhược 世thế 半bán 有hữu 邊biên 。 世thế 間gian 半bán 無vô 邊biên 。
是thị 則tắc 亦diệc 有hữu 邊biên 。 亦diệc 無vô 邊biên 不bất 然nhiên 。
若nhược 世thế 間gian 半bán 有hữu 邊biên 半bán 無vô 邊biên 。 則tắc 應ưng 是thị 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 一nhất 法pháp 二nhị 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
彼bỉ 受thọ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 云vân 何hà 一nhất 分phần/phân 破phá 。
一nhất 分phần/phân 而nhi 不bất 破phá 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
受thọ 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 云vân 何hà 一nhất 分phần/phân 破phá 。
一nhất 分phần/phân 而nhi 不bất 破phá 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
受thọ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 云vân 何hà 一nhất 分phần/phân 破phá 。 一nhất 分phần/phân 不bất 破phá 。 一nhất 事sự 不bất 得đắc 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 云vân 何hà 一nhất 分phần/phân 破phá 。 一nhất 分phần/phân 不bất 破phá 。 常thường 無vô 常thường 二nhị 相tương/tướng 過quá 故cố 。 是thị 故cố 世thế 間gian 。 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 則tắc 不bất 然nhiên 。 今kim 當đương 破phá 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 見kiến 。
若nhược 亦diệc 有hữu 無vô 邊biên 。 是thị 二nhị 得đắc 成thành 者giả 。
非phi 有hữu 非phi 無vô 邊biên 。 是thị 則tắc 亦diệc 應ưng 成thành 。
與dữ 有hữu 邊biên 相tương 違vi 故cố 有hữu 無vô 邊biên 。 如như 長trường/trưởng 相tương 違vi 有hữu 短đoản 。 與dữ 有hữu 無vô 相tướng 違vi 。 則tắc 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 與dữ 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương 違vi 故cố 。 則tắc 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 若nhược 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 定định 成thành 者giả 。 應ưng 有hữu 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 相tương 待đãi 故cố 。 上thượng 已dĩ 破phá 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 第đệ 三tam 句cú 。 今kim 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 以dĩ 無vô 相tương 待đãi 故cố 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 依y 止chỉ 未vị 來lai 世thế 有hữu 。 邊biên 等đẳng 四tứ 見kiến 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 。
一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。 世thế 間gian 常thường 等đẳng 見kiến 。
何hà 處xứ 於ư 何hà 時thời 。 誰thùy 起khởi 是thị 諸chư 見kiến 。
上thượng 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 破phá 諸chư 見kiến 。 今kim 此thử 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 說thuyết 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 畢tất 竟cánh 空không 性tánh 。 如như 是thị 空không 性tánh 。 法pháp 中trung 無vô 人nhân 無vô 法pháp 。 不bất 應ưng 生sanh 邪tà 見kiến 正chánh 見kiến 。 處xử 名danh 土thổ/độ 地địa 。
時thời 名danh 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 。 誰thùy 名danh 為vi 人nhân 。 是thị 名danh 諸chư 見kiến 體thể 。 若nhược 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 等đẳng 決quyết 定định 見kiến 者giả 。 應ưng 當đương 有hữu 人nhân 出xuất 生sanh 此thử 見kiến 。 破phá 我ngã 故cố 無vô 人nhân 生sanh 是thị 見kiến 。 應ưng 有hữu 處xứ 所sở 色sắc 法pháp 現hiện 見kiến 尚thượng 可khả 破phá 。 何hà 況huống 時thời 方phương 。 若nhược 有hữu 諸chư 見kiến 者giả 應ưng 有hữu 定định 實thật 。 若nhược 定định 則tắc 不bất 應ưng 破phá 。 上thượng 來lai 以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 見kiến 無vô 定định 體thể 。 云vân 何hà 得đắc 生sanh 。 如như 偈kệ 說thuyết 。 何hà 處xứ 於ư 何hà 時thời 。 誰thùy 起khởi 是thị 諸chư 見kiến 。
瞿Cù 曇Đàm 大đại 聖Thánh 主Chủ 。 憐lân 愍mẫn 說thuyết 是thị 法pháp 。
悉tất 斷đoạn 一nhất 切thiết 見kiến 。 我ngã 今kim 稽khể 首thủ 禮lễ 。
一nhất 切thiết 見kiến 者giả 。 略lược 說thuyết 則tắc 五ngũ 見kiến 。 廣quảng 說thuyết 則tắc 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 為vi 斷đoạn 是thị 諸chư 見kiến 故cố 說thuyết 法Pháp 。 大đại 聖Thánh 主Chủ 瞿Cù 曇Đàm 。 是thị 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 慧tuệ 者giả 。 是thị 故cố 我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ