中Trung 論Luận
Quyển 3
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 梵Phạm 志Chí 青Thanh 目Mục 釋Thích 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
中trung 論luận 卷quyển 第đệ 三tam 。
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
觀Quán 有Hữu 無Vô 品Phẩm 第đệ 十thập 五ngũ (# 十thập 一nhất 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 諸chư 法pháp 各các 有hữu 性tánh 。 以dĩ 有hữu 力lực 用dụng 故cố 。 如như 瓶bình 有hữu 瓶bình 性tánh 布bố 有hữu 布bố 性tánh 。 是thị 性tánh 眾chúng 緣duyên 合hợp 時thời 則tắc 出xuất 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 緣duyên 中trung 有hữu 性tánh 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
性tánh 從tùng 眾chúng 緣duyên 出xuất 。 即tức 名danh 為vi 作tác 法pháp 。
若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 性tánh 。 不bất 應ưng 從tùng 眾chúng 緣duyên 出xuất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 從tùng 眾chúng 緣duyên 出xuất 。 即tức 是thị 作tác 法pháp 無vô 有hữu 定định 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 法pháp 性tánh 從tùng 眾chúng 緣duyên 作tác 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
性tánh 若nhược 是thị 作tác 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
性tánh 名danh 為vi 無vô 作tác 。 不bất 待đãi 異dị 法pháp 成thành 。
如như 金kim 雜tạp 銅đồng 則tắc 非phi 真chân 金kim 。 如như 是thị 若nhược 有hữu 。 性tánh 則tắc 不bất 須tu 眾chúng 緣duyên 。 若nhược 從tùng 眾chúng 緣duyên 出xuất 當đương 知tri 無vô 真chân 性tánh 。 又hựu 性tánh 若nhược 決quyết 定định 。 不bất 應ưng 待đãi 他tha 出xuất 。 非phi 如như 長trường 短đoản 彼bỉ 此thử 無vô 定định 性tánh 故cố 待đãi 他tha 而nhi 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 法pháp 若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 應ưng 有hữu 他tha 性tánh 。
答đáp 曰viết 。
法pháp 若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 他tha 性tánh 。
自tự 性tánh 於ư 他tha 性tánh 。 亦diệc 名danh 為vi 他tha 性tánh 。
諸chư 法pháp 性tánh 眾chúng 緣duyên 作tác 故cố 。 亦diệc 因nhân 待đãi 成thành 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 他tha 性tánh 於ư 他tha 亦diệc 是thị 自tự 性tánh 。 亦diệc 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 相tương 待đãi 故cố 。 亦diệc 無vô 無vô 故cố 。 云vân 何hà 言ngôn 諸chư 法pháp 從tùng 他tha 性tánh 生sanh 。 他tha 性tánh 亦diệc 是thị 自tự 性tánh 故cố 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 有hữu 諸chư 法pháp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 。 何hà 得đắc 更cánh 有hữu 法pháp 。
若nhược 有hữu 自tự 他tha 性tánh 。 諸chư 法pháp 則tắc 得đắc 成thành 。
汝nhữ 說thuyết 離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 有hữu 法pháp 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 離ly 自tự 性tánh 他tha 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 法pháp 何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 自tự 性tánh 他tha 性tánh 法pháp 則tắc 成thành 。 如như 瓶bình 體thể 是thị 自tự 性tánh 依y 物vật 是thị 他tha 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 以dĩ 自tự 性tánh 他tha 性tánh 破phá 有hữu 者giả 。 今kim 應ưng 有hữu 無vô 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 若nhược 不bất 成thành 者giả 。 無vô 云vân 何hà 可khả 成thành 。
因nhân 有hữu 有hữu 法pháp 故cố 。 有hữu 壞hoại 名danh 為vi 無vô 。
若nhược 汝nhữ 已dĩ 受thọ 有hữu 不bất 成thành 者giả 。 亦diệc 應ưng 受thọ 無vô 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 法pháp 壞hoại 敗bại 故cố 名danh 無vô 。 是thị 無vô 因nhân 有hữu 壞hoại 而nhi 有hữu 。
復phục 次thứ 。
若nhược 人nhân 見kiến 有hữu 無vô 。 見kiến 自tự 性tánh 他tha 性tánh 。
如như 是thị 則tắc 不bất 見kiến 。 佛Phật 法Pháp 真chân 實thật 義nghĩa 。
若nhược 人nhân 深thâm 著trước 諸chư 法pháp 。 必tất 求cầu 有hữu 見kiến 。 若nhược 破phá 自tự 性tánh 則tắc 見kiến 他tha 性tánh 。 若nhược 破phá 他tha 性tánh 則tắc 見kiến 有hữu 。 若nhược 破phá 有hữu 則tắc 見kiến 無vô 。 若nhược 破phá 無vô 則tắc 迷mê 惑hoặc 。 若nhược 利lợi 根căn 著trước 心tâm 薄bạc 者giả 。 知tri 滅diệt 諸chư 見kiến 安an 隱ẩn 故cố 。 更cánh 不bất 生sanh 四tứ 種chủng 戲hí 論luận 。 是thị 人nhân 則tắc 見kiến 佛Phật 法pháp 真chân 實thật 義nghĩa 。 是thị 故cố 說thuyết 上thượng 偈kệ 。
復phục 次thứ 。
佛Phật 能năng 滅diệt 有hữu 無vô 。 如như 化hóa 迦ca 旃chiên 延diên 。
經kinh 中trung 之chi 所sở 說thuyết 。 離ly 有hữu 亦diệc 離ly 無vô 。
刪san 陀đà 迦ca 旃chiên 延diên 經kinh 中trung 。 佛Phật 為vi 說thuyết 正chánh 見kiến 義nghĩa 離ly 有hữu 離ly 無vô 。 若nhược 諸chư 法Pháp 中trung 。 少thiểu 決quyết 定định 有hữu 者giả 。 佛Phật 不bất 應ưng 破phá 有hữu 無vô 。 若nhược 破phá 有hữu 則tắc 人nhân 謂vị 為vi 無vô 。 佛Phật 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 相tướng 故cố 。 說thuyết 二nhị 俱câu 無vô 。 是thị 故cố 汝nhữ 應ưng 。 捨xả 有hữu 無vô 見kiến 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 實thật 有hữu 性tánh 。 後hậu 則tắc 不bất 應ưng 異dị 。
性tánh 若nhược 有hữu 異dị 相tướng 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。
若nhược 諸chư 法pháp 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 終chung 不bất 應ưng 變biến 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 定định 有hữu 自tự 性tánh 。 不bất 應ưng 有hữu 異dị 相tướng 。 如như 上thượng 真chân 金kim 喻dụ 。 今kim 現hiện 見kiến 諸chư 法pháp 。 有hữu 異dị 相tướng 故cố 。 當đương 知tri 無vô 有hữu 定định 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 實thật 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 可khả 異dị 。
若nhược 法pháp 實thật 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 可khả 異dị 。
若nhược 法pháp 定định 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 可khả 變biến 異dị 。 若nhược 無vô 性tánh 則tắc 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 可khả 變biến 異dị 。
復phục 次thứ 。
定định 有hữu 則tắc 著trước 常thường 。 定định 無vô 則tắc 著trước 斷đoạn 。
是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 著trước 有hữu 無vô 。
若nhược 法pháp 定định 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 則tắc 終chung 無vô 無vô 相tướng 。 是thị 即tức 為vi 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 說thuyết 三tam 世thế 者giả 。 未vị 來lai 中trung 有hữu 法pháp 相tướng 。 是thị 法pháp 來lai 至chí 現hiện 在tại 。 轉chuyển 入nhập 過quá 去khứ 。 不bất 捨xả 本bổn 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 又hựu 說thuyết 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 。 是thị 亦diệc 為vi 常thường 。 若nhược 說thuyết 定định 有hữu 無vô 。 是thị 無vô 必tất 先tiên 有hữu 今kim 無vô 。 是thị 則tắc 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 斷đoạn 滅diệt 名danh 無vô 相tướng 續tục 。 因nhân 由do 是thị 二nhị 見kiến 。 即tức 遠viễn 離ly 佛Phật 法Pháp 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 因nhân 有hữu 生sanh 常thường 見kiến 。 因nhân 無vô 生sanh 斷đoạn 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 法pháp 有hữu 定định 性tánh 。 非phi 無vô 則tắc 是thị 常thường 。
先tiên 有hữu 而nhi 今kim 無vô 。 是thị 則tắc 為vi 斷đoạn 滅diệt 。
若nhược 法pháp 性tánh 定định 有hữu 。 則tắc 是thị 有hữu 相tương/tướng 非phi 無vô 相tướng 。 終chung 不bất 應ưng 無vô 。 若nhược 無vô 則tắc 非phi 有hữu 。 即tức 為vi 無vô 法pháp 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 故cố 。 如như 是thị 則tắc 墮đọa 常thường 見kiến 。 若nhược 法pháp 先tiên 有hữu 。 敗bại 壞hoại 而nhi 無vô 者giả 。 是thị 名danh 斷đoạn 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 不bất 應ưng 無vô 故cố 。 汝nhữ 謂vị 有hữu 無vô 各các 有hữu 定định 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 有hữu 斷đoạn 常thường 見kiến 者giả 。 則tắc 無vô 罪tội 福phước 等đẳng 破phá 世thế 間gian 事sự 。 是thị 故cố 應ưng 捨xả 。
中Trung 論Luận 觀Quán 縛Phược 解Giải 品Phẩm 第đệ 十thập 六lục (# 十thập 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 生sanh 死tử 非phi 都đô 無vô 根căn 本bổn 。 於ư 中trung 應ưng 有hữu 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 。 若nhược 諸chư 行hành 往vãng 來lai 。 汝nhữ 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 行hành 盡tận 空không 。 無vô 有hữu 往vãng 來lai 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 行hành 往vãng 來lai 者giả 。 常thường 不bất 應ưng 往vãng 來lai 。
無vô 常thường 亦diệc 不bất 應ưng 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 復phục 然nhiên 。
諸chư 行hành 往vãng 來lai 六lục 道đạo 生sanh 死tử 中trung 者giả 。 為vi 常thường 相tương/tướng 往vãng 來lai 。 為vi 無vô 常thường 相tương/tướng 往vãng 來lai 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 若nhược 常thường 相tương/tướng 往vãng 來lai 者giả 。 則tắc 無vô 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 以dĩ 決quyết 定định 故cố 。 自tự 性tánh 住trụ 故cố 。 若nhược 以dĩ 無vô 常thường 往vãng 來lai 者giả 。 亦diệc 無vô 往vãng 來lai 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 以dĩ 不bất 決quyết 定định 故cố 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 若nhược 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 者giả 。 亦diệc 有hữu 如như 是thị 過quá 。
復phục 次thứ 。
若nhược 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 。 陰ấm 界giới 諸chư 入nhập 中trung 。
五ngũ 種chủng 求cầu 盡tận 無vô 。 誰thùy 有hữu 往vãng 來lai 者giả 。
生sanh 死tử 陰ấm 界giới 。 入nhập 即tức 是thị 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 眾chúng 生sanh 於ư 。 此thử 陰ấm 界giới 入nhập 中trung 往vãng 來lai 者giả 。 是thị 眾chúng 生sanh 於ư 燃nhiên 可khả 燃nhiên 品phẩm 中trung 。 五ngũ 種chủng 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 誰thùy 於ư 陰ấm 界giới 入nhập 。 中trung 而nhi 有hữu 往vãng 來lai 者giả 。
復phục 次thứ 。
若nhược 從tùng 身thân 至chí 身thân 。 往vãng 來lai 即tức 無vô 身thân 。
若nhược 其kỳ 無vô 有hữu 身thân 。 則tắc 無vô 有hữu 往vãng 來lai 。
若nhược 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 。 為vi 有hữu 身thân 往vãng 來lai 。 為vi 無vô 身thân 往vãng 來lai 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 身thân 往vãng 來lai 。 從tùng 一nhất 身thân 至chí 一nhất 身thân 。 如như 是thị 則tắc 往vãng 來lai 者giả 無vô 身thân 。 又hựu 若nhược 先tiên 已dĩ 有hữu 身thân 。 不bất 應ưng 復phục 從tùng 身thân 至chí 身thân 。 若nhược 先tiên 無vô 身thân 則tắc 無vô 有hữu 。 若nhược 無vô 有hữu 云vân 何hà 有hữu 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 滅diệt 一nhất 切thiết 苦khổ 。 是thị 滅diệt 應ưng 諸chư 行hành 滅diệt 若nhược 眾chúng 生sanh 滅diệt 。
答đáp 曰viết 。
二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
諸chư 行hành 若nhược 滅diệt 者giả 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。
眾chúng 生sanh 若nhược 滅diệt 者giả 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
汝nhữ 說thuyết 若nhược 諸chư 行hành 滅diệt 若nhược 眾chúng 生sanh 滅diệt 。 是thị 事sự 先tiên 已dĩ 答đáp 。 諸chư 行hành 無vô 有hữu 性tánh 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 種chủng 種chủng 推thôi 求cầu 生sanh 死tử 往vãng 來lai 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 諸chư 行hành 不bất 滅diệt 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 則tắc 。 無vô 縛phược 無vô 解giải 。 根căn 本bổn 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 不bất 縛phược 亦diệc 不bất 解giải 。
眾chúng 生sanh 如như 先tiên 說thuyết 。 不bất 縛phược 亦diệc 不bất 解giải 。
汝nhữ 謂vị 諸chư 行hành 及cập 眾chúng 生sanh 有hữu 縛phược 解giải 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 諸chư 行hành 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 故cố 。 不bất 應ưng 有hữu 縛phược 解giải 。 眾chúng 生sanh 先tiên 說thuyết 五ngũ 種chủng 推thôi 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 有hữu 縛phược 解giải 。
復phục 次thứ 。
若nhược 身thân 名danh 為vi 縛phược 。 有hữu 身thân 則tắc 不bất 縛phược 。
無vô 身thân 亦diệc 不bất 縛phược 。 於ư 何hà 而nhi 有hữu 縛phược 。
若nhược 謂vị 五ngũ 陰ấm 身thân 名danh 為vi 縛phược 。 若nhược 眾chúng 生sanh 先tiên 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 則tắc 不bất 應ưng 縛phược 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 人nhân 有hữu 二nhị 身thân 故cố 。 無vô 身thân 亦diệc 不bất 應ưng 縛phược 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 身thân 則tắc 無vô 五ngũ 陰ấm 。 無vô 五ngũ 陰ấm 則tắc 空không 。 云vân 何hà 可khả 縛phược 。 如như 是thị 第đệ 三tam 。 更cánh 無vô 所sở 縛phược 。
復phục 次thứ 。
若nhược 可khả 縛phược 先tiên 縛phược 。 則tắc 應ưng 縛phược 可khả 縛phược 。
而nhi 先tiên 實thật 無vô 縛phược 。 餘dư 如như 去khứ 來lai 答đáp 。
若nhược 謂vị 可khả 縛phược 先tiên 有hữu 縛phược 。 則tắc 應ưng 縛phược 可khả 縛phược 。 而nhi 實thật 離ly 可khả 縛phược 先tiên 無vô 縛phược 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 有hữu 縛phược 。 或hoặc 言ngôn 。 眾chúng 生sanh 是thị 可khả 縛phược 。 五ngũ 陰ấm 是thị 縛phược 。 或hoặc 言ngôn 。 五ngũ 陰ấm 中trung 諸chư 煩phiền 惱não 是thị 縛phược 。 餘dư 五ngũ 陰ấm 是thị 可khả 縛phược 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 先tiên 有hữu 眾chúng 生sanh 者giả 。 則tắc 應ưng 以dĩ 五ngũ 陰ấm 縛phược 眾chúng 生sanh 。 而nhi 實thật 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 別biệt 眾chúng 生sanh 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 別biệt 有hữu 煩phiền 惱não 者giả 。 則tắc 應ưng 以dĩ 煩phiền 惱não 縛phược 五ngũ 陰ấm 。 而nhi 實thật 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 別biệt 煩phiền 惱não 。
復phục 次thứ 如như 去khứ 來lai 品phẩm 中trung 說thuyết 。 已dĩ 去khứ 不bất 去khứ 。 未vị 去khứ 不bất 去khứ 。 去khứ 時thời 不bất 去khứ 。 如như 是thị 未vị 縛phược 不bất 縛phược 。 縛phược 已dĩ 不bất 縛phược 。 縛phược 時thời 不bất 縛phược 。
復phục 次thứ 亦diệc 無vô 有hữu 解giải 。
何hà 以dĩ 故cố 。
縛phược 者giả 無vô 有hữu 解giải 。 無vô 縛phược 亦diệc 無vô 解giải 。
縛phược 時thời 有hữu 解giải 者giả 。 縛phược 解giải 則tắc 一nhất 時thời 。
縛phược 者giả 無vô 有hữu 解giải 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 縛phược 故cố 。 無vô 縛phược 亦diệc 無vô 解giải 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 縛phược 故cố 。 若nhược 謂vị 縛phược 時thời 有hữu 解giải 。 則tắc 縛phược 解giải 一nhất 時thời 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 又hựu 縛phược 解giải 相tương 違vi 故cố 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 修tu 道Đạo 現hiện 入nhập 涅Niết 槃Bàn 得đắc 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 。 我ngã 當đương 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
若nhược 人nhân 如như 是thị 者giả 。 還hoàn 為vi 受thọ 所sở 縛phược 。
若nhược 人nhân 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 離ly 受thọ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 人nhân 即tức 為vi 受thọ 所sở 縛phược 。
復phục 次thứ 。
不bất 離ly 於ư 生sanh 死tử 。 而nhi 別biệt 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
實thật 相tướng 義nghĩa 如như 是thị 。 云vân 何hà 有hữu 分phân 別biệt 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 說thuyết 離ly 生sanh 死tử 別biệt 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 如như 經kinh 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 云vân 何hà 言ngôn 是thị 生sanh 死tử 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
中Trung 論Luận 觀Quán 業Nghiệp 品Phẩm 第đệ 十thập 七thất (# 三tam 十thập 三tam 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 破phá 諸chư 法pháp 。 而nhi 業nghiệp 決quyết 定định 有hữu 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 受thọ 果quả 報báo 。 如như 經kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 隨tùy 業nghiệp 而nhi 生sanh 。 惡ác 者giả 入nhập 地địa 獄ngục 。 修tu 福phước 者giả 生sanh 天thiên 。 行hành 道Đạo 者giả 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 應ưng 空không 。 所sở 謂vị 業nghiệp 者giả 。
人nhân 能năng 降hàng 伏phục 心tâm 。 利lợi 益ích 於ư 眾chúng 生sanh 。
是thị 名danh 為vi 慈từ 善thiện 。 二nhị 世thế 果quả 報báo 種chủng 。
人nhân 有hữu 三tam 毒độc 。 為vi 惱não 他tha 故cố 生sanh 行hành 。 善thiện 者giả 先tiên 自tự 滅diệt 惡ác 。 是thị 故cố 說thuyết 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 利lợi 益ích 他tha 人nhân 。 利lợi 益ích 他tha 者giả 。 行hành 布bố 施thí 持trì 戒giới 忍nhẫn 。 辱nhục 等đẳng 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 利lợi 益ích 他tha 。 亦diệc 名danh 慈từ 善thiện 福phước 德đức 。 亦diệc 名danh 今kim 世thế 後hậu 世thế 樂lạc 果quả 種chủng 子tử 。
復phục 次thứ 。
大đại 聖thánh 說thuyết 二nhị 業nghiệp 。 思tư 與dữ 從tùng 思tư 生sanh 。
是thị 業nghiệp 別biệt 相tướng 中trung 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 說thuyết 。
大đại 聖thánh 略lược 說thuyết 業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 思tư 。 二nhị 者giả 從tùng 思tư 生sanh 。 是thị 二nhị 業nghiệp 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 廣quảng 說thuyết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 思tư 者giả 。 所sở 謂vị 意ý 業nghiệp 是thị 。
所sở 從tùng 思tư 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 身thân 口khẩu 業nghiệp 。
思tư 是thị 心tâm 數số 法pháp 。 諸chư 心tâm 數số 法pháp 。 中trung 能năng 發phát 起khởi 有hữu 所sở 作tác 故cố 名danh 業nghiệp 。 因nhân 是thị 思tư 故cố 起khởi 外ngoại 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 雖tuy 因nhân 餘dư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 有hữu 所sở 作tác 。 但đãn 思tư 為vi 所sở 作tác 本bổn 。 故cố 說thuyết 思tư 為vi 業nghiệp 。 是thị 業nghiệp 今kim 當đương 說thuyết 相tương/tướng 。
身thân 業nghiệp 及cập 口khẩu 業nghiệp 。 作tác 與dữ 無vô 作tác 業nghiệp 。
如như 是thị 四tứ 事sự 中trung 。 亦diệc 善thiện 亦diệc 不bất 善thiện 。
從tùng 用dụng 生sanh 福phước 德đức 。 罪tội 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。
及cập 思tư 為vi 七thất 法pháp 。 能năng 了liễu 諸chư 業nghiệp 相tương/tướng 。
口khẩu 業nghiệp 者giả 四tứ 種chủng 口khẩu 業nghiệp 。 身thân 業nghiệp 者giả 。 三tam 種chủng 身thân 業nghiệp 。 是thị 七thất 種chủng 業nghiệp 有hữu 。 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 有hữu 作tác 有hữu 無vô 作tác 。 作tác 時thời 名danh 作tác 業nghiệp 。 作tác 已dĩ 常thường 隨tùy 逐trục 生sanh 名danh 無vô 作tác 業nghiệp 。 是thị 二nhị 種chủng 有hữu 善thiện 不bất 善thiện 。 不bất 善thiện 名danh 不bất 止chỉ 惡ác 。 善thiện 名danh 止chỉ 惡ác 。
復phục 有hữu 從tùng 用dụng 生sanh 福phước 德đức 。 如như 施thí 主chủ 施thí 受thọ 者giả 。 若nhược 受thọ 者giả 受thọ 用dụng 。 施thí 主chủ 得đắc 二nhị 種chủng 福phước 。 一nhất 從tùng 施thí 生sanh 。 二nhị 從tùng 用dụng 生sanh 。 如như 人nhân 以dĩ 箭tiễn 射xạ 人nhân 。 若nhược 箭tiễn 殺sát 人nhân 有hữu 二nhị 種chủng 罪tội 。 一nhất 者giả 從tùng 射xạ 生sanh 。 二nhị 者giả 從tùng 殺sát 生sanh 。 若nhược 射xạ 不bất 殺sát 。 射xạ 者giả 但đãn 得đắc 射xạ 罪tội 。 無vô 殺sát 罪tội 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 罪tội 福phước 從tùng 用dụng 生sanh 。 如như 是thị 名danh 為vi 六lục 種chủng 業nghiệp 。 第đệ 七thất 名danh 思tư 。 是thị 七thất 種chủng 即tức 是thị 分phân 別biệt 業nghiệp 相tương/tướng 。 是thị 業nghiệp 有hữu 今kim 世thế 後hậu 世thế 果quả 報báo 。 是thị 故cố 決quyết 定định 有hữu 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 故cố 。 諸chư 法pháp 不bất 應ưng 空không 。
答đáp 曰viết 。
業nghiệp 住trụ 至chí 受thọ 報báo 。 是thị 業nghiệp 即tức 為vi 常thường 。
若nhược 滅diệt 即tức 無vô 業nghiệp 。 云vân 何hà 生sanh 果quả 報báo 。
業nghiệp 若nhược 住trụ 至chí 受thọ 果quả 報báo 。 即tức 為vi 是thị 常thường 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 業nghiệp 是thị 生sanh 滅diệt 相tướng 。 一nhất 念niệm 尚thượng 不bất 住trụ 。 何hà 況huống 至chí 果quả 報báo 。 若nhược 謂vị 業nghiệp 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 無vô 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 果quả 報báo 。 問vấn 曰viết 。
如như 芽nha 等đẳng 相tương 續tục 。 皆giai 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 。
從tùng 是thị 而nhi 生sanh 果quả 。 離ly 種chủng 無vô 相tướng 續tục 。
從tùng 種chủng 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 相tương 續tục 有hữu 果quả 。
先tiên 種chủng 後hậu 有hữu 果quả 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
如như 是thị 從tùng 初sơ 心tâm 。 心tâm 法pháp 相tướng 續tục 生sanh 。
從tùng 是thị 而nhi 有hữu 果quả 。 離ly 心tâm 無vô 相tướng 續tục 。
從tùng 心tâm 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 相tương 續tục 有hữu 果quả 。
先tiên 業nghiệp 後hậu 有hữu 果quả 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
如như 從tùng 穀cốc 有hữu 芽nha 。 從tùng 芽nha 有hữu 莖hành 葉diệp 等đẳng 相tương 續tục 。 從tùng 是thị 相tương 續tục 而nhi 有hữu 果quả 生sanh 。 離ly 種chủng 無vô 相tướng 續tục 生sanh 。 是thị 故cố 從tùng 穀cốc 子tử 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 相tương 續tục 有hữu 果quả 。 先tiên 種chủng 後hậu 有hữu 果quả 。 故cố 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。 如như 穀cốc 種chủng 喻dụ 。 業nghiệp 果quả 亦diệc 如như 是thị 。 初sơ 心tâm 起khởi 罪tội 福phước 。 猶do 如như 穀cốc 種chủng 。 因nhân 是thị 心tâm 餘dư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 相tương 續tục 生sanh 。 乃nãi 至chí 果quả 報báo 。 先tiên 業nghiệp 後hậu 果quả 故cố 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。 若nhược 離ly 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 。 則tắc 有hữu 斷đoạn 常thường 。 是thị 善thiện 業nghiệp 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 者giả 。 所sở 謂vị 。
能năng 成thành 福phước 德đức 者giả 。 是thị 十thập 白bạch 業nghiệp 道đạo 。
二nhị 世thế 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 即tức 是thị 白bạch 業nghiệp 報báo 。
白bạch 名danh 善thiện 淨tịnh 。 成thành 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 者giả 。 從tùng 是thị 十thập 白bạch 業nghiệp 道đạo 。 生sanh 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà 婬dâm 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 無vô 益ích 語ngữ 不bất 嫉tật 不bất 恚khuể 不bất 邪tà 見kiến 。 是thị 名danh 為vi 善thiện 。 從tùng 身thân 口khẩu 意ý 。 生sanh 是thị 果quả 報báo 者giả 。 得đắc 今kim 世thế 名danh 利lợi 。 後hậu 世thế 天thiên 人nhân 中trung 貴quý 處xứ 生sanh 。 布bố 施thí 恭cung 敬kính 等đẳng 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 福phước 德đức 。 略lược 說thuyết 則tắc 攝nhiếp 在tại 。 十Thập 善Thiện 道Đạo 中trung 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 汝nhữ 分phân 別biệt 。 其kỳ 過quá 則tắc 甚thậm 多đa 。
是thị 故cố 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 於ư 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
若nhược 以dĩ 業nghiệp 果quả 報báo 相tương 續tục 故cố 。 以dĩ 穀cốc 子tử 為ví 喻dụ 者giả 。 其kỳ 過quá 甚thậm 多đa 。 但đãn 此thử 中trung 不bất 廣quảng 說thuyết 。 汝nhữ 說thuyết 穀cốc 子tử 喻dụ 者giả 。 是thị 喻dụ 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 穀cốc 子tử 有hữu 觸xúc 有hữu 形hình 。 可khả 見kiến 有hữu 相tương 續tục 。 我ngã 思tư 惟duy 是thị 事sự 。 尚thượng 未vị 受thọ 此thử 言ngôn 。 況huống 心tâm 及cập 業nghiệp 。 無vô 觸xúc 無vô 形hình 不bất 可khả 見kiến 。 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 欲dục 以dĩ 相tương 續tục 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 從tùng 穀cốc 子tử 有hữu 芽nha 等đẳng 相tương 續tục 者giả 。 為vi 滅diệt 已dĩ 相tương 續tục 。 為vi 不bất 滅diệt 相tương 續tục 。 若nhược 穀cốc 子tử 滅diệt 已dĩ 相tương 續tục 者giả 。 則tắc 為vi 無vô 因nhân 。 若nhược 穀cốc 子tử 不bất 滅diệt 而nhi 相tương 續tục 者giả 。 從tùng 是thị 穀cốc 子tử 常thường 生sanh 諸chư 穀cốc 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 一nhất 穀cốc 子tử 則tắc 生sanh 一nhất 切thiết 世thế 間gian 穀cốc 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 業nghiệp 果quả 報báo 相tương 續tục 則tắc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。
今kim 當đương 復phục 更cánh 說thuyết 。 順thuận 業nghiệp 果quả 報báo 義nghĩa 。
諸chư 佛Phật 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 賢hiền 聖thánh 所sở 稱xưng 歎thán 。
所sở 謂vị 。
不bất 失thất 法Pháp 如như 券khoán 。 業nghiệp 如như 負phụ 財tài 物vật 。
此thử 性tánh 則tắc 無vô 記ký 。 分phân 別biệt 有hữu 四tứ 種chủng 。
見kiến 諦Đế 所sở 不bất 斷đoạn 。 但đãn 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 。
以dĩ 是thị 不bất 失thất 法pháp 。 諸chư 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 。
若nhược 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 而nhi 業nghiệp 至chí 相tương 似tự 。
則tắc 得đắc 破phá 業nghiệp 等đẳng 。 如như 是thị 之chi 過quá 咎cữu 。
一nhất 切thiết 諸chư 行hành 業nghiệp 。 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 。
一nhất 界giới 初sơ 受thọ 身thân 。
爾nhĩ 時thời 報báo 獨độc 生sanh
如như 是thị 二nhị 種chủng 業nghiệp 。 現hiện 世thế 受thọ 果quả 報báo 。
或hoặc 言ngôn 受thọ 報báo 已dĩ 。 而nhi 業nghiệp 猶do 故cố 在tại 。
若nhược 度độ 果quả 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 死tử 已dĩ 而nhi 滅diệt 。
於ư 是thị 中trung 分phân 別biệt 。 有hữu 漏lậu 及cập 無vô 漏lậu 。
不bất 失thất 法pháp 者giả 。 當đương 知tri 如như 券khoán 。 業nghiệp 者giả 如như 取thủ 物vật 。 是thị 不bất 失thất 法pháp 。 欲dục 界giới 繫hệ 色sắc 界giới 繫hệ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 亦diệc 不bất 繫hệ 。 若nhược 分phân 別biệt 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 中trung 。 但đãn 是thị 無vô 記ký 。 是thị 無vô 記ký 義nghĩa 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 廣quảng 說thuyết 。 見kiến 諦Đế 所sở 不bất 斷đoạn 。 從tùng 一nhất 果quả 至chí 一nhất 果quả 。 於ư 中trung 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 。 是thị 以dĩ 諸chư 業nghiệp 。 以dĩ 不bất 失thất 法pháp 故cố 果quả 生sanh 。 若nhược 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 而nhi 業nghiệp 至chí 相tương 似tự 。 則tắc 得đắc 破phá 業nghiệp 過quá 。 是thị 事sự 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 不bất 失thất 法pháp 者giả 。 於ư 一nhất 界giới 諸chư 業nghiệp 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 。 初sơ 受thọ 身thân 時thời 果quả 報báo 獨độc 生sanh 。 於ư 現hiện 在tại 身thân 。 從tùng 業nghiệp 更cánh 生sanh 業nghiệp 。 是thị 業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 。 隨tùy 重trọng/trùng 而nhi 受thọ 報báo 。 或hoặc 有hữu 言ngôn 。 是thị 業nghiệp 受thọ 報báo 已dĩ 業nghiệp 猶do 在tại 。 以dĩ 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 若nhược 度độ 果quả 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 死tử 已dĩ 而nhi 滅diệt 者giả 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 度độ 果quả 已dĩ 而nhi 滅diệt 。 諸chư 凡phàm 夫phu 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 死tử 已dĩ 而nhi 滅diệt 。 於ư 此thử 中trung 分phân 別biệt 有hữu 漏lậu 及cập 無vô 漏lậu 者giả 。 從tùng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 等đẳng 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 等đẳng 應ưng 分phân 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
是thị 義nghĩa 俱câu 不bất 離ly 斷đoạn 常thường 過quá 。 是thị 故cố 亦diệc 不bất 應ưng 受thọ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 無vô 業nghiệp 果quả 報báo 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 空không 亦diệc 不bất 斷đoạn 。 雖tuy 有hữu 亦diệc 不bất 常thường 。
業nghiệp 果quả 報báo 不bất 失thất 。 是thị 名danh 佛Phật 所sở 說thuyết 。
此thử 論luận 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 業nghiệp 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 自tự 性tánh 離ly 有hữu 何hà 法pháp 可khả 斷đoạn 何hà 法pháp 可khả 失thất 。 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 故cố 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 亦diệc 不bất 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 從tùng 顛điên 倒đảo 起khởi 。 則tắc 是thị 虛hư 妄vọng 無vô 實thật 。 無vô 實thật 故cố 非phi 常thường 。
復phục 次thứ 貪tham 著trước 顛điên 倒đảo 不bất 知tri 實thật 相tướng 故cố 。 言ngôn 業nghiệp 不bất 失thất 。 此thử 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
諸chư 業nghiệp 本bổn 不bất 生sanh 。 以dĩ 無vô 定định 性tánh 故cố 。
諸chư 業nghiệp 亦diệc 不bất 滅diệt 。 以dĩ 其kỳ 不bất 生sanh 故cố 。
若nhược 業nghiệp 有hữu 性tánh 者giả 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 常thường 。
不bất 作tác 亦diệc 名danh 業nghiệp 。 常thường 則tắc 不bất 可khả 作tác 。
若nhược 有hữu 不bất 作tác 業nghiệp 。 不bất 作tác 而nhi 有hữu 罪tội 。
不bất 斷đoạn 於ư 梵Phạm 行hạnh 。 而nhi 有hữu 不bất 淨tịnh 過quá 。
是thị 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 語ngữ 言ngôn 法pháp 。
作tác 罪tội 及cập 作tác 福phước 。 亦diệc 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。
若nhược 言ngôn 業nghiệp 決quyết 定định 。 而nhi 自tự 有hữu 性tánh 者giả 。
受thọ 於ư 果quả 報báo 已dĩ 。 而nhi 應ưng 更cánh 復phục 受thọ 。
若nhược 諸chư 世thế 間gian 業nghiệp 。 從tùng 於ư 煩phiền 惱não 生sanh 。
是thị 煩phiền 惱não 非phi 實thật 。 業nghiệp 當đương 何hà 有hữu 實thật 。
第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 業nghiệp 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 性tánh 故cố 。 以dĩ 不bất 生sanh 因nhân 緣duyên 故cố 則tắc 不bất 滅diệt 。 非phi 以dĩ 常thường 故cố 不bất 滅diệt 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 業nghiệp 性tánh 應ưng 決quyết 定định 有hữu 。 若nhược 業nghiệp 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 則tắc 為vi 是thị 常thường 。 若nhược 常thường 則tắc 是thị 不bất 作tác 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 常thường 法pháp 不bất 可khả 作tác 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 不bất 作tác 業nghiệp 者giả 。 則tắc 他tha 人nhân 作tác 罪tội 此thử 人nhân 受thọ 報báo 。 又hựu 他tha 人nhân 斷đoạn 梵Phạm 行hạnh 而nhi 此thử 人nhân 有hữu 罪tội 。 則tắc 破phá 世thế 俗tục 法pháp 。 若nhược 先tiên 有hữu 者giả 。 冬đông 不bất 應ưng 思tư 為vi 春xuân 事sự 。 春xuân 不bất 應ưng 思tư 為vi 夏hạ 事sự 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。
復phục 次thứ 作tác 福phước 及cập 作tác 罪tội 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 起khởi 布bố 施thí 持trì 戒giới 等đẳng 業nghiệp 。 名danh 為vi 作tác 福phước 。 起khởi 殺sát 盜đạo 等đẳng 業nghiệp 。 名danh 為vi 作tác 罪tội 。 若nhược 不bất 作tác 而nhi 有hữu 業nghiệp 。 則tắc 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 是thị 業nghiệp 若nhược 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 則tắc 一nhất 時thời 受thọ 果quả 報báo 已dĩ 。 復phục 應ưng 更cánh 受thọ 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 以dĩ 不bất 失thất 法pháp 故cố 有hữu 業nghiệp 報báo 。 則tắc 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。
復phục 次thứ 若nhược 業nghiệp 從tùng 煩phiền 惱não 起khởi 。 是thị 煩phiền 惱não 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 但đãn 從tùng 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 有hữu 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 無vô 實thật 。 業nghiệp 云vân 何hà 有hữu 實thật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 無vô 性tánh 故cố 業nghiệp 亦diệc 無vô 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 無vô 性tánh 不bất 實thật 。 今kim 果quả 報báo 身thân 現hiện 有hữu 。 應ưng 是thị 實thật 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 。 是thị 說thuyết 身thân 因nhân 緣duyên 。
煩phiền 惱não 諸chư 業nghiệp 空không 。 何hà 況huống 於ư 諸chư 身thân 。
諸chư 賢hiền 聖thánh 說thuyết 。 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 是thị 身thân 因nhân 緣duyên 。 是thị 中trung 愛ái 能năng 潤nhuận 生sanh 。 業nghiệp 能năng 生sanh 上thượng 中trung 下hạ 好hảo 醜xú 貴quý 賤tiện 等đẳng 果quả 報báo 。 今kim 諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 。 種chủng 種chủng 推thôi 求cầu 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 何hà 況huống 諸chư 身thân 有hữu 決quyết 定định 果quả 。 隨tùy 因nhân 緣duyên 故cố 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 破phá 業nghiệp 及cập 果quả 報báo 。 而nhi 經kinh 說thuyết 。 有hữu 起khởi 業nghiệp 者giả 。 起khởi 業nghiệp 者giả 有hữu 故cố 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 。 如như 說thuyết 。
無vô 明minh 之chi 所sở 蔽tế 。 愛ái 結kết 之chi 所sở 縛phược 。
而nhi 於ư 本bổn 作tác 者giả 。 不bất 即tức 亦diệc 不bất 異dị 。
無vô 始thỉ 經kinh 中trung 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 為vi 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 愛ái 結kết 所sở 縛phược 。 於ư 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 中trung 。 往vãng 來lai 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 受thọ 者giả 於ư 先tiên 作tác 者giả 。 不bất 即tức 是thị 亦diệc 不bất 異dị 。 若nhược 即tức 是thị 人nhân 作tác 罪tội 受thọ 牛ngưu 形hình 。 則tắc 人nhân 不bất 作tác 牛ngưu 。 牛ngưu 不bất 作tác 人nhân 。 若nhược 異dị 則tắc 失thất 業nghiệp 果quả 報báo 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 則tắc 斷đoạn 滅diệt 。 是thị 故cố 今kim 受thọ 者giả 於ư 先tiên 作tác 者giả 。 不bất 即tức 是thị 亦diệc 不bất 異dị 。
答đáp 曰viết 。
業nghiệp 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
是thị 故cố 則tắc 無vô 有hữu 。 能năng 起khởi 於ư 業nghiệp 者giả 。
無vô 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。 何hà 有hữu 業nghiệp 生sanh 果quả 。
若nhược 其kỳ 無vô 有hữu 果quả 。 何hà 有hữu 受thọ 果quả 者giả 。
若nhược 無vô 業nghiệp 無vô 作tác 業nghiệp 者giả 。 何hà 有hữu 從tùng 業nghiệp 生sanh 果quả 報báo 。 若nhược 無vô 果quả 報báo 。 云vân 何hà 有hữu 受thọ 果quả 報báo 者giả 。 業nghiệp 有hữu 三tam 種chủng 。 五ngũ 陰ấm 中trung 假giả 名danh 人nhân 是thị 作tác 者giả 。 是thị 業nghiệp 於ư 善thiện 惡ác 處xứ 生sanh 。 名danh 為vi 果quả 報báo 。 若nhược 起khởi 業nghiệp 者giả 尚thượng 無vô 。 何hà 況huống 有hữu 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 及cập 受thọ 果quả 報báo 者giả 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 破phá 業nghiệp 果quả 報báo 及cập 起khởi 業nghiệp 者giả 。 而nhi 今kim 現hiện 見kiến 。 眾chúng 生sanh 作tác 業nghiệp 受thọ 果quả 報báo 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 世Thế 尊Tôn 神thần 通thông 。 所sở 作tác 變biến 化hóa 人nhân 。
如như 是thị 變biến 化hóa 人nhân 。 復phục 變biến 作tác 化hóa 人nhân 。
如như 初sơ 變biến 化hóa 人nhân 。 是thị 名danh 為vi 作tác 者giả 。
變biến 化hóa 人nhân 所sở 作tác 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 業nghiệp 。
諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 。 作tác 者giả 及cập 果quả 報báo 。
皆giai 如như 幻huyễn 與dữ 夢mộng 。 如như 炎diễm 亦diệc 如như 嚮hướng 。
如như 佛Phật 神thần 通thông 力lực 。 所sở 作tác 化hóa 人nhân 。 是thị 化hóa 人nhân 復phục 。 化hóa 作tác 化hóa 人nhân 。 如như 化hóa 人nhân 無vô 有hữu 實thật 事sự 但đãn 可khả 眼nhãn 見kiến 。 又hựu 化hóa 人nhân 口khẩu 業nghiệp 說thuyết 法Pháp 。 身thân 業nghiệp 布bố 施thí 等đẳng 。 是thị 業nghiệp 雖tuy 無vô 實thật 而nhi 可khả 眼nhãn 見kiến 。 如như 是thị 生sanh 死tử 。 身thân 作tác 者giả 及cập 業nghiệp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 知tri 。 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 。 名danh 為vi 三tam 毒độc 。 分phân 別biệt 有hữu 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 九cửu 結kết 十thập 纏triền 六lục 垢cấu 等đẳng 。 無vô 量lượng 諸chư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 名danh 為vi 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 分phân 別biệt 有hữu 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 苦khổ 報báo 樂lạc 報báo 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 報báo 。 現hiện 報báo 業nghiệp 生sanh 報báo 業nghiệp 後hậu 報báo 業nghiệp 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 作tác 者giả 。 名danh 為vi 能năng 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 能năng 受thọ 果quả 報báo 者giả 。 果quả 報báo 名danh 從tùng 善thiện 惡ác 業nghiệp 生sanh 無vô 記ký 五ngũ 陰ấm 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 業nghiệp 皆giai 空không 無vô 性tánh 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 如như 炎diễm 如như 嚮hướng 。
中Trung 論Luận 觀Quán 法Pháp 品Phẩm 第đệ 十thập 八bát (# 十thập 二nhị 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 法pháp 盡tận 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 是thị 名danh 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 云vân 何hà 入nhập 。
答đáp 曰viết 。
滅diệt 我ngã 我ngã 所sở 著trước 故cố 。 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 我ngã 慧tuệ 名danh 為vi 入nhập 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 我ngã 是thị 五ngũ 陰ấm 。 我ngã 即tức 為vi 生sanh 滅diệt 。
若nhược 我ngã 異dị 五ngũ 陰ấm 。 則tắc 非phi 五ngũ 陰ấm 相tương/tướng 。
若nhược 無vô 有hữu 我ngã 者giả 。 何hà 得đắc 有hữu 我ngã 所sở 。
滅diệt 我ngã 我ngã 所sở 故cố 。 名danh 得đắc 無vô 我ngã 智trí 。
得đắc 無vô 我ngã 智trí 者giả 。 是thị 則tắc 名danh 實thật 觀quán 。
得đắc 無vô 我ngã 智trí 者giả 。 是thị 人nhân 為vi 希hy 有hữu 。
內nội 外ngoại 我ngã 我ngã 所sở 。 盡tận 滅diệt 無vô 有hữu 故cố 。
諸chư 受thọ 即tức 為vi 滅diệt 。 受thọ 滅diệt 則tắc 身thân 滅diệt 。
業nghiệp 煩phiền 惱não 滅diệt 故cố 。 名danh 之chi 為vi 解giải 脫thoát 。
業nghiệp 煩phiền 惱não 非phi 實thật 。 入nhập 空không 戲hí 論luận 滅diệt 。
諸chư 佛Phật 或hoặc 說thuyết 我ngã 。 或hoặc 說thuyết 於ư 無vô 我ngã 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 無vô 我ngã 無vô 非phi 我ngã 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 心tâm 行hành 言ngôn 語ngữ 斷đoạn 。
無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 如như 涅Niết 槃Bàn 。
一nhất 切thiết 實thật 非phi 實thật 。 亦diệc 實thật 亦diệc 非phi 實thật 。
非phi 實thật 非phi 非phi 實thật 。 是thị 名danh 諸chư 佛Phật 法Pháp 。
自tự 知tri 不bất 隨tùy 他tha 。 寂tịch 滅diệt 無vô 戲hí 論luận 。
無vô 異dị 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 名danh 實thật 相tướng 。
若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 即tức 不bất 異dị 因nhân 。
是thị 故cố 名danh 實thật 相tướng 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
是thị 名danh 諸chư 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 化hóa 甘cam 露lộ 味vị 。
若nhược 佛Phật 不bất 出xuất 世thế 。 佛Phật 法Pháp 已dĩ 滅diệt 盡tận 。
諸chư 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 從tùng 於ư 遠viễn 離ly 生sanh 。
有hữu 人nhân 說thuyết 神thần 。 應ưng 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 五ngũ 陰ấm 即tức 是thị 神thần 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 有hữu 神thần 。 若nhược 五ngũ 陰ấm 是thị 神thần 者giả 神thần 則tắc 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 神thần 是thị 五ngũ 陰ấm 即tức 。 是thị 生sanh 滅diệt 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 已dĩ 壞hoại 敗bại 故cố 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 五ngũ 陰ấm 是thị 無vô 常thường 。 如như 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 。 生sanh 滅diệt 二nhị 法pháp 。 亦diệc 是thị 無vô 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 滅diệt 亦diệc 生sanh 已dĩ 壞hoại 敗bại 故cố 無vô 常thường 。 神thần 若nhược 是thị 五ngũ 陰ấm 。 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 故cố 。 神thần 亦diệc 應ưng 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 有hữu 神thần 。 神thần 即tức 無vô 五ngũ 陰ấm 相tương/tướng 。 如như 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 神thần 異dị 五ngũ 陰ấm 。 則tắc 非phi 五ngũ 陰ấm 相tương/tướng 。 而nhi 離ly 五ngũ 陰ấm 。 更cánh 無vô 有hữu 法pháp 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 有hữu 法pháp 者giả 。 以dĩ 何hà 相tương/tướng 何hà 法pháp 而nhi 有hữu 。 若nhược 謂vị 神thần 如như 虛hư 空không 離ly 五ngũ 陰ấm 而nhi 有hữu 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 破phá 六lục 種chủng 品phẩm 中trung 已dĩ 破phá 。 虛hư 空không 無vô 有hữu 法pháp 。 名danh 為vi 虛Hư 空Không 。 若nhược 謂vị 以dĩ 有hữu 信tín 故cố 有hữu 神thần 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 信tín 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 現hiện 事sự 可khả 信tín 。 二nhị 名danh 比tỉ 知tri 可khả 信tín 。 如như 見kiến 烟yên 知tri 有hữu 火hỏa 。 三tam 名danh 譬thí 喻dụ 可khả 信tín 。 如như 國quốc 無vô 鍮thâu 石thạch 喻dụ 之chi 如như 金kim 。 四tứ 名danh 賢hiền 聖thánh 所sở 說thuyết 故cố 可khả 信tín 。 如như 說thuyết 有hữu 地địa 獄ngục 有hữu 天thiên 。 有hữu 欝Uất 單Đơn 曰Viết 。 無vô 有hữu 見kiến 者giả 。 信tín 聖thánh 人nhân 語ngữ 故cố 知tri 。 是thị 神thần 於ư 一nhất 切thiết 信tín 中trung 不bất 可khả 得đắc 。 現hiện 事sự 中trung 亦diệc 無vô 。 比tỉ 知tri 中trung 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 比tỉ 知tri 。 名danh 先tiên 見kiến 故cố 後hậu 比tỉ 類loại 而nhi 知tri 。 如như 人nhân 先tiên 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 後hậu 但đãn 見kiến 烟yên 則tắc 知tri 有hữu 火hỏa 。 神thần 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 誰thùy 能năng 先tiên 見kiến 神thần 與dữ 五ngũ 陰ấm 合hợp 。 後hậu 見kiến 五ngũ 陰ấm 知tri 有hữu 神thần 。 若nhược 謂vị 有hữu 三tam 種chủng 比tỉ 知tri 。 一nhất 者giả 如như 本bổn 。 二nhị 者giả 如như 殘tàn 。 三tam 者giả 共cộng 見kiến 。 如như 本bổn 。 名danh 先tiên 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 今kim 見kiến 烟yên 知tri 如như 本bổn 有hữu 火hỏa 。 如như 殘tàn 。 名danh 如như 炊xuy 飯phạn 一nhất 粒lạp 熟thục 知tri 餘dư 者giả 皆giai 熟thục 。 共cộng 見kiến 。 名danh 如như 眼nhãn 見kiến 人nhân 從tùng 此thử 去khứ 到đáo 彼bỉ 亦diệc 見kiến 其kỳ 去khứ 。 日nhật 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 東đông 方phương 出xuất 至chí 西tây 方phương 。 雖tuy 不bất 見kiến 去khứ 以dĩ 人nhân 有hữu 去khứ 相tương/tướng 故cố 。 知tri 日nhật 亦diệc 有hữu 去khứ 。 如như 是thị 苦khổ 樂lạc 。 憎tăng 愛ái 覺giác 知tri 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 有hữu 所sở 依y 。 如như 見kiến 人nhân 民dân 知tri 必tất 依y 王vương 。 是thị 事sự 皆giai 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 共cộng 相tương 信tín 先tiên 見kiến 人nhân 與dữ 去khứ 法pháp 合hợp 而nhi 至chí 餘dư 方phương 。 後hậu 見kiến 日nhật 到đáo 餘dư 方phương 故cố 知tri 有hữu 去khứ 法pháp 。 無vô 有hữu 先tiên 見kiến 五ngũ 陰ấm 與dữ 神thần 合hợp 後hậu 見kiến 五ngũ 陰ấm 知tri 有hữu 神thần 。 是thị 故cố 共cộng 相tương 比tỉ 知tri 中trung 亦diệc 無vô 神thần 。 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 中trung 亦diệc 無vô 神thần 。
何hà 以dĩ 故cố 。 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 。 皆giai 先tiên 眼nhãn 見kiến 而nhi 後hậu 說thuyết 。 又hựu 諸chư 聖thánh 人nhân 說thuyết 餘dư 事sự 可khả 信tín 故cố 。 當đương 知tri 說thuyết 地địa 獄ngục 等đẳng 亦diệc 可khả 信tín 。 而nhi 神thần 不bất 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 先tiên 見kiến 神thần 而nhi 後hậu 說thuyết 者giả 。 是thị 故cố 於ư 四tứ 信tín 等đẳng 諸chư 信tín 中trung 。 求cầu 神thần 不bất 可khả 得đắc 。 求cầu 神thần 不bất 可khả 得đắc 故cố 無vô 。 是thị 故cố 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 別biệt 神thần 。
復phục 次thứ 破phá 根căn 品phẩm 中trung 。 見kiến 見kiến 者giả 可khả 見kiến 破phá 故cố 。 神thần 亦diệc 同đồng 破phá 。 又hựu 眼nhãn 見kiến 麁thô 。 法pháp 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 虛hư 妄vọng 憶ức 想tưởng 等đẳng 而nhi 有hữu 神thần 。 是thị 故cố 知tri 無vô 我ngã 。 因nhân 有hữu 我ngã 故cố 有hữu 我ngã 所sở 。 若nhược 無vô 我ngã 則tắc 無vô 我ngã 所sở 。 修tu 習tập 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 滅diệt 我ngã 我ngã 所sở 因nhân 緣duyên 故cố 。 得đắc 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 決quyết 定định 智trí 慧tuệ 。
又hựu 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 者giả 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 者giả 。 能năng 真chân 見kiến 諸chư 法pháp 。 凡phàm 夫phu 人nhân 以dĩ 我ngã 我ngã 所sở 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 故cố 。 不bất 能năng 見kiến 實thật 。 今kim 聖thánh 人nhân 無vô 我ngã 我ngã 所sở 故cố 。 諸chư 煩phiền 惱não 亦diệc 滅diệt 。 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 故cố 。 能năng 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 內nội 外ngoại 我ngã 我ngã 所sở 滅diệt 故cố 諸chư 受thọ 亦diệc 滅diệt 。 諸chư 受thọ 滅diệt 故cố 無vô 量lượng 後hậu 身thân 皆giai 亦diệc 滅diệt 。 是thị 名danh 說thuyết 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 滅diệt 故cố 。 名danh 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 皆giai 從tùng 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 生sanh 無vô 有hữu 實thật 。 諸chư 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 皆giai 從tùng 戲hí 論luận 生sanh 。 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 畢tất 竟cánh 空không 。 諸chư 戲hí 論luận 則tắc 滅diệt 。 是thị 名danh 說thuyết 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 相tướng 法pháp 如như 是thị 。 諸chư 佛Phật 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 觀quán 眾chúng 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 為vi 說thuyết 。 亦diệc 說thuyết 有hữu 我ngã 亦diệc 說thuyết 無vô 我ngã 。 若nhược 心tâm 未vị 熟thục 者giả 。 未vị 有hữu 涅Niết 槃Bàn 分phần/phân 。 不bất 知tri 畏úy 罪tội 。 為vì 是thị 等đẳng 故cố 說thuyết 有hữu 我ngã 。 又hựu 有hữu 得đắc 道Đạo 者giả 。 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 但đãn 假giả 名danh 有hữu 我ngã 。 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 說thuyết 我ngã 無vô 咎cữu 。 又hựu 有hữu 布bố 施thí 持trì 戒giới 等đẳng 福phước 德đức 。 厭yếm 離ly 生sanh 死tử 。 苦khổ 惱não 畏úy 涅Niết 槃Bàn 永vĩnh 滅diệt 。 是thị 故cố 佛Phật 為vì 。 是thị 等đẳng 說thuyết 無vô 我ngã 。 諸chư 法pháp 但đãn 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 生sanh 時thời 空không 生sanh 。 滅diệt 時thời 空không 滅diệt 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 我ngã 。 但đãn 假giả 名danh 說thuyết 有hữu 我ngã 。 又hựu 得đắc 道Đạo 者giả 。 知tri 無vô 我ngã 不bất 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 故cố 說thuyết 無vô 我ngã 無vô 咎cữu 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 有hữu 我ngã 亦diệc 說thuyết 於ư 無vô 我ngã 。 若nhược 於ư 真chân 實thật 中trung 不bất 說thuyết 我ngã 非phi 我ngã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 我ngã 是thị 實thật 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 故cố 說thuyết 有hữu 我ngã 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
因nhân 破phá 我ngã 法pháp 有hữu 無vô 我ngã 。 我ngã 決quyết 定định 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 無vô 我ngã 。 若nhược 決quyết 定định 有hữu 無vô 我ngã 。 則tắc 是thị 斷đoạn 滅diệt 生sanh 於ư 貪tham 著trước 。 如như 般Bát 若Nhã 中trung 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 有hữu 我ngã 亦diệc 非phi 行hành 。 無vô 我ngã 亦diệc 非phi 行hành 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 說thuyết 我ngã 。 非phi 我ngã 空không 不bất 空không 。 佛Phật 法Pháp 為vi 何hà 所sở 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 說thuyết 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 中trung 無vô 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 滅diệt 諸chư 心tâm 行hành 。 心tâm 以dĩ 取thủ 相tương/tướng 緣duyên 。 生sanh 以dĩ 先tiên 世thế 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 有hữu 。 不bất 能năng 實thật 見kiến 諸chư 法pháp 。 是thị 故cố 說thuyết 心tâm 行hành 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 凡phàm 夫phu 。 心tâm 不bất 能năng 見kiến 實thật 。 聖thánh 人nhân 心tâm 應ưng 能năng 見kiến 實thật 。 何hà 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 心tâm 行hành 滅diệt 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 滅diệt 。 是thị 滅diệt 為vi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 故cố 亦diệc 名danh 為vi 滅diệt 。 若nhược 心tâm 是thị 實thật 。 何hà 用dụng 空không 等đẳng 解giải 脫thoát 門môn 。 諸chư 禪thiền 定định 中trung 。 何hà 故cố 以dĩ 滅diệt 盡tận 定định 為vi 第đệ 一nhất 。 又hựu 亦diệc 終chung 歸quy 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 心tâm 行hành 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 虛hư 妄vọng 故cố 應ưng 滅diệt 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 出xuất 諸chư 心tâm 數số 法pháp 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 經kinh 中trung 說thuyết 。 諸chư 法pháp 先tiên 來lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 以dĩ 言ngôn 如như 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
著trước 法pháp 者giả 。 分phân 別biệt 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 是thị 世thế 間gian 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 是thị 寂tịch 滅diệt 不bất 說thuyết 世thế 間gian 是thị 寂tịch 滅diệt 。 此thử 論luận 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 為vi 著trước 法pháp 者giả 不bất 解giải 故cố 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為ví 喻dụ 。 如như 汝nhữ 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 空không 無vô 相tướng 。 寂tịch 滅diệt 無vô 戲hí 論luận 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。
問vấn 曰viết 。 若nhược 佛Phật 不bất 說thuyết 我ngã 非phi 我ngã 。 諸chư 心tâm 行hành 滅diệt 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 者giả 。 云vân 何hà 令linh 人nhân 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 佛Phật 無vô 量lượng 方phương 便tiện 力lực 。 諸chư 法pháp 無vô 決quyết 定định 相tướng 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 切thiết 實thật 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 切thiết 實thật 不bất 實thật 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 切thiết 。 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 一nhất 切thiết 實thật 者giả 。 推thôi 求cầu 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 皆giai 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 平bình 等đẳng 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 如như 諸chư 流lưu 異dị 色sắc 異dị 味vị 入nhập 於ư 大đại 海hải 。 則tắc 一nhất 色sắc 一nhất 味vị 。 一nhất 切thiết 不bất 實thật 者giả 。 諸chư 法pháp 未vị 入nhập 實thật 相tướng 時thời 。 各các 各các 分phân 別biệt 。 觀quán 皆giai 無vô 有hữu 實thật 。 但đãn 眾chúng 緣duyên 合hợp 故cố 有hữu 。 一nhất 切thiết 實thật 不bất 實thật 者giả 。 眾chúng 生sanh 有hữu 三tam 品phẩm 。 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 上thượng 者giả 觀quán 諸chư 法pháp 相tướng 。 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 中trung 者giả 觀quán 諸chư 法pháp 相tướng 。 一nhất 切thiết 實thật 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 下hạ 者giả 智trí 力lực 淺thiển 故cố 。 觀quán 諸chư 法pháp 相tướng 。 少thiểu 實thật 少thiểu 不bất 實thật 。 觀quán 涅Niết 槃Bàn 無vô 為vi 法pháp 不bất 壞hoại 故cố 實thật 。 觀quán 生sanh 死tử 有hữu 為vi 法pháp 虛hư 偽ngụy 故cố 不bất 實thật 。 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 者giả 。 為vi 破phá 實thật 不bất 實thật 故cố 。 說thuyết 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 問vấn 曰viết 。 佛Phật 於ư 餘dư 處xứ 。 說thuyết 離ly 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
餘dư 處xứ 為vi 破phá 四tứ 種chủng 貪tham 著trước 故cố 說thuyết 。 而nhi 此thử 中trung 於ư 四tứ 句cú 無vô 戲hí 論luận 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 則tắc 得đắc 道Đạo 。 是thị 故cố 言ngôn 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 問vấn 曰viết 。 知tri 佛Phật 以dĩ 是thị 四tứ 句cú 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 又hựu 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 者giả 以dĩ 何hà 相tương/tướng 可khả 知tri 。 又hựu 實thật 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 能năng 不bất 隨tùy 他tha 。 不bất 隨tùy 他tha 者giả 。 若nhược 外ngoại 道đạo 雖tuy 現hiện 神thần 力lực 說thuyết 是thị 道đạo 是thị 非phi 道đạo 。 自tự 信tín 其kỳ 心tâm 而nhi 不bất 隨tùy 之chi 。 乃nãi 至chí 變biến 身thân 雖tuy 不bất 知tri 非phi 佛Phật 。 善thiện 解giải 實thật 相tướng 故cố 心tâm 不bất 可khả 迴hồi 。 此thử 中trung 無vô 法pháp 可khả 取thủ 可khả 捨xả 故cố 。 名danh 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 不bất 為vi 戲hí 論luận 所sở 戲hí 論luận 。 戲hí 論luận 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 愛ái 論luận 。 二nhị 者giả 見kiến 論luận 。 是thị 中trung 無vô 此thử 二nhị 戲hí 論luận 。 二nhị 戲hí 論luận 無vô 故cố 。 無vô 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 無vô 別biệt 異dị 相tướng 。 是thị 名danh 實thật 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 法pháp 盡tận 空không 。 將tương 不bất 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 耶da 。 又hựu 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 或hoặc 墮đọa 常thường 耶da 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。 先tiên 說thuyết 實thật 相tướng 無vô 戲hí 論luận 。 心tâm 相tương/tướng 寂tịch 滅diệt 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 汝nhữ 今kim 貪tham 著trước 取thủ 相tương/tướng 。 於ư 實thật 相tướng 法pháp 中trung 見kiến 斷đoạn 常thường 過quá 。 得đắc 實thật 相tướng 者giả 。 說thuyết 諸chư 法pháp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 不bất 即tức 是thị 因nhân 亦diệc 不bất 異dị 因nhân 。 是thị 故cố 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 若nhược 果quả 異dị 因nhân 則tắc 是thị 斷đoạn 。 若nhược 不bất 異dị 因nhân 則tắc 是thị 常thường 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 解giải 。 有hữu 何hà 等đẳng 利lợi 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 行hành 道Đạo 者giả 。 能năng 通thông 達đạt 如như 是thị 義nghĩa 。 則tắc 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 即tức 得đắc 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 戲hí 論luận 。 得đắc 常thường 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 說thuyết 諸chư 佛Phật 以dĩ 甘cam 露lộ 味vị 教giáo 化hóa 。 如như 世thế 間gian 言ngôn 得đắc 天thiên 甘cam 露lộ 漿tương 。 則tắc 無vô 老lão 病bệnh 死tử 。 無vô 諸chư 衰suy 惱não 。 此thử 實thật 相tướng 法pháp 是thị 真chân 甘cam 露lộ 味vị 。 佛Phật 說thuyết 實thật 相tướng 有hữu 三tam 種chủng 。 若nhược 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 聲Thanh 聞Văn 法pháp 。 若nhược 生sanh 大đại 悲bi 。 發phát 無vô 上thượng 心tâm 。 名danh 為vi 大Đại 乘Thừa 。 若nhược 佛Phật 不bất 出xuất 世thế 。 無vô 有hữu 佛Phật 法Pháp 時thời 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 因nhân 遠viễn 離ly 生sanh 智trí 。 若nhược 佛Phật 度độ 眾chúng 生sanh 已dĩ 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 遺di 法pháp 滅diệt 盡tận 。 先tiên 世thế 若nhược 有hữu 。 應ưng 得đắc 道Đạo 者giả 。 少thiểu 觀quán 厭yếm 離ly 因nhân 緣duyên 。 獨độc 入nhập 山sơn 林lâm 遠viễn 離ly 憒hội 鬧náo 得đắc 道Đạo 。 名danh 辟Bích 支Chi 佛Phật 。
中Trung 論Luận 觀Quán 時Thời 品Phẩm 第đệ 十thập 九cửu (# 六lục 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 應ưng 有hữu 時thời 以dĩ 因nhân 待đãi 故cố 成thành 。 因nhân 有hữu 過quá 去khứ 時thời 。 則tắc 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 因nhân 現hiện 在tại 時thời 。 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 時thời 。 因nhân 未vị 來lai 時thời 。 有hữu 過quá 去khứ 現hiện 在tại 時thời 。 上thượng 中trung 下hạ 一nhất 異dị 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 相tương/tướng 因nhân 待đãi 故cố 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 。
未vị 來lai 及cập 現hiện 在tại 。 應ưng 在tại 過quá 去khứ 時thời 。
若nhược 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 者giả 。 則tắc 過quá 去khứ 時thời 中trung 。 應ưng 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 隨tùy 所sở 因nhân 處xứ 有hữu 法pháp 成thành 。 是thị 處xứ 應ưng 有hữu 是thị 法pháp 。 如như 因nhân 燈đăng 有hữu 明minh 成thành 。 隨tùy 有hữu 燈đăng 處xứ 應ưng 有hữu 明minh 。 如như 是thị 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 者giả 。 則tắc 過quá 去khứ 時thời 中trung 。 應ưng 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 若nhược 過quá 去khứ 時thời 中trung 。 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 者giả 。 則tắc 三tam 時thời 盡tận 名danh 過quá 去khứ 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 在tại 過quá 去khứ 時thời 中trung 故cố 。 若nhược 一nhất 切thiết 時thời 盡tận 過quá 去khứ 者giả 。 則tắc 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 盡tận 過quá 去khứ 故cố 。 若nhược 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 亦diệc 應ưng 無vô 過quá 去khứ 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 時thời 因nhân 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 故cố 。 名danh 過quá 去khứ 時thời 。 如như 因nhân 過quá 去khứ 時thời 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 如như 是thị 亦diệc 應ưng 因nhân 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 時thời 成thành 過quá 去khứ 時thời 。 今kim 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 故cố 。 過quá 去khứ 時thời 亦diệc 應ưng 無vô 。 是thị 故cố 先tiên 說thuyết 。 因nhân 過quá 去khứ 時thời 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 謂vị 過quá 去khứ 時thời 中trung 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 而nhi 因nhân 過quá 去khứ 時thời 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 過quá 去khứ 時thời 中trung 。 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 。
未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 云vân 何hà 因nhân 過quá 去khứ 。
若nhược 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 不bất 在tại 過quá 去khứ 時thời 中trung 者giả 。 云vân 何hà 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 三tam 時thời 各các 異dị 相tướng 。 不bất 應ưng 相tương/tướng 因nhân 待đãi 成thành 。 如như 瓶bình 衣y 等đẳng 物vật 各các 自tự 別biệt 成thành 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。 而nhi 今kim 不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 則tắc 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 不bất 成thành 。 不bất 因nhân 現hiện 在tại 時thời 。 則tắc 過quá 去khứ 未vị 來lai 時thời 不bất 成thành 。 不bất 因nhân 未vị 來lai 時thời 。 則tắc 過quá 去khứ 現hiện 在tại 時thời 不bất 成thành 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 過quá 去khứ 時thời 中trung 。 雖tuy 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 而nhi 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 而nhi 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 則tắc 無vô 未vị 來lai 時thời 。
亦diệc 無vô 現hiện 在tại 時thời 。 是thị 故cố 無vô 二nhị 時thời 。
不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 則tắc 不bất 成thành 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 有hữu 現hiện 在tại 時thời 者giả 。 於ư 何hà 處xứ 有hữu 現hiện 在tại 時thời 。 未vị 來lai 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 何hà 處xứ 有hữu 未vị 來lai 時thời 。 是thị 故cố 不bất 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 則tắc 無vô 未vị 來lai 現hiện 在tại 時thời 。 如như 是thị 相tương 待đãi 有hữu 故cố 。 實thật 無vô 有hữu 時thời 。
以dĩ 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 則tắc 知tri 餘dư 二nhị 時thời 。
上thượng 中trung 下hạ 一nhất 異dị 。 是thị 等đẳng 法pháp 皆giai 無vô 。
以dĩ 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 當đương 知tri 餘dư 未vị 來lai 現hiện 在tại 亦diệc 應ưng 無vô 。 及cập 上thượng 中trung 下hạ 。 一nhất 異dị 等đẳng 諸chư 法pháp 亦diệc 應ưng 皆giai 無vô 。 如như 因nhân 上thượng 有hữu 中trung 下hạ 。 離ly 上thượng 則tắc 無vô 中trung 下hạ 。 若nhược 離ly 上thượng 有hữu 中trung 下hạ 。 則tắc 不bất 應ưng 相tương/tướng 因nhân 待đãi 。 因nhân 一nhất 故cố 有hữu 異dị 。 因nhân 異dị 故cố 有hữu 一nhất 。 若nhược 一nhất 實thật 有hữu 不bất 應ưng 因nhân 異dị 而nhi 有hữu 。 若nhược 異dị 實thật 有hữu 。 不bất 應ưng 因nhân 一nhất 而nhi 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 破phá 。 問vấn 曰viết 。 如như 有hữu 歲tuế 月nguyệt 日nhật 須tu 臾du 等đẳng 差sai 別biệt 故cố 知tri 有hữu 時thời 。
答đáp 曰viết 。
時thời 住trụ 不bất 可khả 得đắc 。
時thời 去khứ 亦diệc 叵phả 得đắc
時thời 若nhược 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 說thuyết 時thời 相tương/tướng 。
因nhân 物vật 故cố 有hữu 時thời 。 離ly 物vật 何hà 有hữu 時thời 。
物vật 尚thượng 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 況huống 當đương 有hữu 時thời 。
時thời 若nhược 不bất 住trụ 不bất 應ưng 可khả 得đắc 。
時thời 住trụ 亦diệc 無vô 。 若nhược 時thời 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 說thuyết 時thời 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 時thời 相tương/tướng 則tắc 無vô 時thời 。 因nhân 物vật 生sanh 故cố 則tắc 名danh 時thời 。 若nhược 離ly 物vật 則tắc 無vô 時thời 。 上thượng 來lai 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 諸chư 物vật 。 物vật 無vô 故cố 何hà 有hữu 時thời 。
中trung 論luận 觀quán 因nhân 果quả 品phẩm 第đệ 二nhị 十thập 二nhị 。 十thập 四tứ 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 眾chúng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 現hiện 有hữu 果quả 生sanh 故cố 。 當đương 知tri 是thị 果quả 從tùng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。
和hòa 合hợp 中trung 已dĩ 有hữu 。 何hà 須tu 和hòa 合hợp 生sanh 。
若nhược 謂vị 眾chúng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 有hữu 果quả 生sanh 。 是thị 果quả 則tắc 和hòa 合hợp 中trung 已dĩ 有hữu 。 而nhi 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 果quả 若nhược 先tiên 有hữu 定định 體thể 。 則tắc 不bất 應ưng 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 中trung 雖tuy 無vô 果quả 。 而nhi 果quả 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 者giả 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 是thị 中trung 無vô 果quả 者giả 。
云vân 何hà 從tùng 眾chúng 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 果quả 生sanh 。
若nhược 從tùng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 則tắc 果quả 生sanh 者giả 。 是thị 和hòa 合hợp 中trung 無vô 果quả 。 而nhi 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 物vật 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 物vật 終chung 不bất 生sanh 復phục 次thứ 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 是thị 中trung 有hữu 果quả 者giả 。
和hòa 合hợp 中trung 應ưng 有hữu 。 而nhi 實thật 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 從tùng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 中trung 有hữu 果quả 者giả 。 若nhược 色sắc 應ưng 可khả 眼nhãn 見kiến 。 若nhược 非phi 色sắc 應ưng 可khả 意ý 知tri 。 而nhi 實thật 和hòa 合hợp 中trung 果quả 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 和hòa 合hợp 中trung 有hữu 果quả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 是thị 中trung 無vô 果quả 者giả 。
是thị 則tắc 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 與dữ 非phi 因nhân 緣duyên 同đồng 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 中trung 無vô 果quả 者giả 。 則tắc 眾chúng 因nhân 緣duyên 即tức 同đồng 非phi 因nhân 緣duyên 。 如như 乳nhũ 是thị 酪lạc 因nhân 緣duyên 。 若nhược 乳nhũ 中trung 無vô 酪lạc 。 水thủy 中trung 亦diệc 無vô 酪lạc 。 若nhược 乳nhũ 中trung 無vô 酪lạc 則tắc 與dữ 水thủy 同đồng 。 不bất 應ưng 言ngôn 但đãn 從tùng 乳nhũ 出xuất 。 是thị 故cố 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 中trung 無vô 果quả 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 因nhân 為vi 果quả 作tác 因nhân 已dĩ 滅diệt 。 而nhi 有hữu 因nhân 果quả 。 無vô 如như 是thị 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 與dữ 果quả 因nhân 。 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 。
是thị 因nhân 有hữu 二nhị 體thể 。 一nhất 與dữ 一nhất 則tắc 滅diệt 。
若nhược 因nhân 與dữ 果quả 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 者giả 是thị 因nhân 則tắc 有hữu 二nhị 體thể 。 一nhất 謂vị 與dữ 因nhân 。 二nhị 謂vị 滅diệt 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 一nhất 法pháp 有hữu 二nhị 體thể 故cố 。 是thị 故cố 因nhân 與dữ 果quả 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 謂vị 因nhân 不bất 與dữ 果quả 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 。 亦diệc 有hữu 果quả 生sanh 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 不bất 與dữ 果quả 。 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 。
因nhân 滅diệt 而nhi 果quả 生sanh 。 是thị 果quả 則tắc 無vô 因nhân 。
若nhược 是thị 因nhân 不bất 與dữ 果quả 。 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 者giả 。 則tắc 因nhân 滅diệt 已dĩ 而nhi 果quả 生sanh 。 是thị 果quả 則tắc 無vô 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 見kiến 一nhất 切thiết 果quả 。 無vô 有hữu 無vô 因nhân 生sanh 者giả 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 因nhân 不bất 與dữ 果quả 作tác 因nhân 已dĩ 而nhi 滅diệt 亦diệc 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 眾chúng 緣duyên 合hợp 時thời 而nhi 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 合hợp 時thời 。 而nhi 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。
生sanh 者giả 及cập 可khả 生sanh 。 則tắc 為vi 一nhất 時thời 俱câu 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 合hợp 時thời 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 則tắc 生sanh 者giả 可khả 生sanh 即tức 一nhất 時thời 俱câu 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 何hà 以dĩ 故cố 。 如như 父phụ 子tử 不bất 得đắc 一nhất 時thời 生sanh 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 眾chúng 緣duyên 合hợp 時thời 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 。 而nhi 後hậu 眾chúng 緣duyên 合hợp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 。 而nhi 後hậu 眾chúng 緣duyên 合hợp 。
此thử 即tức 離ly 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 無vô 因nhân 果quả 。
若nhược 眾chúng 緣duyên 未vị 合hợp 。 而nhi 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 果quả 離ly 因nhân 緣duyên 故cố 。 則tắc 名danh 無vô 因nhân 果quả 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 眾chúng 緣duyên 未vị 合hợp 時thời 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 因nhân 滅diệt 變biến 為vi 果quả 者giả 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 變biến 為vi 果quả 。 因nhân 即tức 至chí 於ư 果quả 。
是thị 則tắc 前tiền 生sanh 因nhân 。 生sanh 已dĩ 而nhi 復phục 生sanh 。
因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 前tiền 生sanh 。 二nhị 者giả 共cộng 生sanh 。 若nhược 因nhân 滅diệt 變biến 為vi 果quả 。 是thị 前tiền 生sanh 因nhân 應ưng 還hoàn 更cánh 生sanh 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 生sanh 物vật 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 若nhược 謂vị 是thị 因nhân 即tức 變biến 為vi 果quả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 即tức 是thị 不bất 名danh 為vi 變biến 。 若nhược 變biến 不bất 名danh 即tức 是thị 。 問vấn 曰viết 。 因nhân 不bất 盡tận 滅diệt 但đãn 名danh 字tự 滅diệt 。 而nhi 因nhân 體thể 變biến 為vi 果quả 。 如như 泥nê 團đoàn 變biến 為vi 瓶bình 。 失thất 泥nê 團đoàn 名danh 而nhi 瓶bình 名danh 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
泥nê 團đoàn 先tiên 滅diệt 而nhi 有hữu 瓶bình 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 變biến 。 又hựu 泥nê 團đoàn 體thể 不bất 獨độc 生sanh 。 瓶bình 瓫bồn 甕úng 等đẳng 皆giai 從tùng 泥nê 中trung 出xuất 。 若nhược 泥nê 團đoàn 但đãn 有hữu 名danh 。 不bất 應ưng 變biến 為vi 瓶bình 。 變biến 名danh 如như 乳nhũ 變biến 為vi 酪lạc 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 因nhân 名danh 雖tuy 滅diệt 而nhi 變biến 為vi 果quả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 因nhân 雖tuy 滅diệt 失thất 而nhi 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 故cố 有hữu 果quả 。 無vô 如như 是thị 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 因nhân 滅diệt 失thất 。 而nhi 能năng 生sanh 於ư 果quả 。
又hựu 若nhược 因nhân 在tại 果quả 。 云vân 何hà 因nhân 生sanh 果quả 。
若nhược 因nhân 滅diệt 失thất 已dĩ 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。 若nhược 因nhân 不bất 滅diệt 而nhi 與dữ 果quả 合hợp 。 何hà 能năng 更cánh 生sanh 果quả 。 問vấn 曰viết 。 是thị 因nhân 遍biến 有hữu 果quả 而nhi 果quả 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 遍biến 有hữu 果quả 。 更cánh 生sanh 何hà 等đẳng 果quả 。
因nhân 見kiến 不bất 見kiến 果quả 。 是thị 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 。
是thị 因nhân 若nhược 不bất 見kiến 果quả 。 尚thượng 不bất 應ưng 生sanh 果quả 。 何hà 況huống 見kiến 。 若nhược 因nhân 自tự 不bất 見kiến 果quả 。 則tắc 不bất 應ưng 生sanh 果quả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 不bất 見kiến 果quả 。 果quả 則tắc 不bất 隨tùy 因nhân 。 又hựu 未vị 有hữu 果quả 。 云vân 何hà 生sanh 果quả 若nhược 因nhân 先tiên 見kiến 果quả 。 不bất 應ưng 復phục 生sanh 。 果quả 已dĩ 有hữu 故cố 。
復phục 次thứ 。
若nhược 言ngôn 過quá 去khứ 因nhân 。 而nhi 於ư 過quá 去khứ 果quả 。
未vị 來lai 現hiện 在tại 果quả 。 是thị 則tắc 終chung 不bất 合hợp 。
若nhược 言ngôn 未vị 來lai 因nhân 。 而nhi 於ư 未vị 來lai 果quả 。
現hiện 在tại 過quá 去khứ 果quả 。 是thị 則tắc 終chung 不bất 合hợp 。
若nhược 言ngôn 現hiện 在tại 因nhân 。 而nhi 於ư 現hiện 在tại 果quả 。
未vị 來lai 過quá 去khứ 果quả 。 是thị 則tắc 終chung 不bất 合hợp 。
過quá 去khứ 果quả 不bất 與dữ 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 因nhân 合hợp 。 未vị 來lai 果quả 不bất 與dữ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 過quá 去khứ 因nhân 合hợp 。 現hiện 在tại 果quả 不bất 與dữ 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 過quá 去khứ 因nhân 合hợp 。 如như 是thị 三tam 種chủng 果quả 。 終chung 不bất 與dữ 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 因nhân 合hợp 。
復phục 次thứ 。
若nhược 不bất 和hòa 合hợp 者giả 。 因nhân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。
若nhược 有hữu 和hòa 合hợp 者giả 。 因nhân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。
若nhược 因nhân 果quả 不bất 和hòa 合hợp 則tắc 無vô 果quả 。 若nhược 無vô 果quả 云vân 何hà 。 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 若nhược 謂vị 因nhân 果quả 和hòa 合hợp 時thời 因nhân 能năng 生sanh 果quả 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 果quả 在tại 因nhân 中trung 。 則tắc 因nhân 中trung 已dĩ 有hữu 果quả 。 云vân 何hà 而nhi 復phục 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 因nhân 空không 無vô 果quả 。 因nhân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。
若nhược 因nhân 不bất 空không 果quả 。 因nhân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。
若nhược 因nhân 無vô 果quả 者giả 。 以dĩ 無vô 果quả 故cố 因nhân 空không 。 云vân 何hà 因nhân 生sanh 果quả 。 如như 人nhân 不bất 懷hoài 姙nhâm 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 子tử 。 若nhược 因nhân 先tiên 有hữu 果quả 。 已dĩ 有hữu 果quả 故cố 不bất 應ưng 復phục 生sanh 。
復phục 次thứ 今kim 當đương 說thuyết 果quả 。
果quả 不bất 空không 不bất 生sanh 。 果quả 不bất 空không 不bất 滅diệt 。
以dĩ 果quả 不bất 空không 故cố 。 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。
果quả 空không 故cố 不bất 生sanh 。 果quả 空không 故cố 不bất 滅diệt 。
以dĩ 果quả 是thị 空không 故cố 。 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。
果quả 若nhược 不bất 空không 。 不bất 應ưng 生sanh 不bất 應ưng 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 果quả 若nhược 因nhân 中trung 先tiên 決quyết 定định 有hữu 。 更cánh 不bất 須tu 復phục 生sanh 。 生sanh 無vô 故cố 無vô 滅diệt 。 是thị 故cố 果quả 不bất 空không 故cố 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 若nhược 謂vị 果quả 空không 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 果quả 若nhược 空không 。 空không 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 說thuyết 果quả 空không 故cố 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。
復phục 次thứ 今kim 以dĩ 一nhất 異dị 破phá 因nhân 果quả 。
因nhân 果quả 是thị 一nhất 者giả 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。
因nhân 果quả 若nhược 異dị 者giả 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 因nhân 果quả 是thị 一nhất 。 生sanh 及cập 所sở 生sanh 一nhất 。
若nhược 因nhân 果quả 是thị 異dị 。 因nhân 則tắc 同đồng 非phi 因nhân 。
若nhược 果quả 定định 有hữu 性tánh 。 因nhân 為vi 何hà 所sở 生sanh 。
若nhược 果quả 定định 無vô 性tánh 。 因nhân 為vi 何hà 所sở 生sanh 。
因nhân 不bất 生sanh 果quả 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 因nhân 相tương/tướng 。
若nhược 無vô 有hữu 因nhân 相tương/tướng 。 誰thùy 能năng 有hữu 是thị 果quả 。
若nhược 從tùng 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 有hữu 和hòa 合hợp 生sanh 。
和hòa 合hợp 自tự 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。
是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 。 緣duyên 合hợp 不bất 合hợp 生sanh 。
若nhược 無vô 有hữu 果quả 者giả 。 何hà 處xứ 有hữu 合hợp 法pháp 。
是thị 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 法pháp 。 不bất 能năng 生sanh 自tự 體thể 。 自tự 體thể 無vô 故cố 云vân 何hà 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 合hợp 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 不bất 合hợp 生sanh 。 若nhược 無vô 有hữu 果quả 者giả 。 何hà 處xứ 有hữu 合hợp 法pháp 。
中Trung 論Luận 觀Quán 成Thành 壞Hoại 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 。 二nhị 十thập 偈kệ )#
問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 事sự 。 現hiện 是thị 壞hoại 敗bại 相tương/tướng 。 是thị 故cố 有hữu 壞hoại 。
答đáp 曰viết 。
離ly 成thành 及cập 共cộng 成thành 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 壞hoại 。
離ly 壞hoại 及cập 共cộng 壞hoại 。 是thị 中trung 亦diệc 無vô 成thành 。
若nhược 有hữu 成thành 若nhược 無vô 成thành 俱câu 無vô 壞hoại 。 若nhược 有hữu 壞hoại 若nhược 無vô 壞hoại 俱câu 無vô 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 離ly 於ư 成thành 者giả 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 壞hoại 。
如như 離ly 生sanh 有hữu 死tử 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
成thành 壞hoại 共cộng 有hữu 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 成thành 壞hoại 。
如như 世thế 間gian 生sanh 死tử 。 一nhất 時thời 俱câu 不bất 然nhiên 。
若nhược 離ly 於ư 壞hoại 者giả 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 成thành 。
無vô 常thường 未vị 曾tằng 有hữu 。 不bất 在tại 諸chư 法pháp 時thời 。
若nhược 離ly 成thành 壞hoại 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 成thành 有hữu 壞hoại 者giả 。 則tắc 不bất 因nhân 成thành 有hữu 壞hoại 。 壞hoại 則tắc 無vô 因nhân 。 又hựu 無vô 成thành 法pháp 而nhi 可khả 壞hoại 。 成thành 名danh 眾chúng 緣duyên 合hợp 。 壞hoại 名danh 眾chúng 緣duyên 散tán 。 若nhược 離ly 成thành 有hữu 壞hoại 者giả 。 無vô 成thành 誰thùy 當đương 壞hoại 。 如như 無vô 瓶bình 不bất 得đắc 言ngôn 瓶bình 壞hoại 。 是thị 故cố 離ly 成thành 無vô 壞hoại 。 若nhược 謂vị 共cộng 成thành 有hữu 壞hoại 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 先tiên 別biệt 成thành 而nhi 後hậu 有hữu 合hợp 。 合hợp 法pháp 不bất 離ly 異dị 。 若nhược 壞hoại 離ly 異dị 壞hoại 則tắc 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 共cộng 成thành 亦diệc 無vô 壞hoại 。 若nhược 離ly 壞hoại 共cộng 壞hoại 無vô 有hữu 成thành 者giả 。 若nhược 離ly 壞hoại 有hữu 成thành 成thành 則tắc 為vi 常thường 。 常thường 是thị 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 而nhi 實thật 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 常thường 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 是thị 故cố 離ly 壞hoại 無vô 成thành 。 若nhược 謂vị 共cộng 壞hoại 有hữu 成thành 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 成thành 壞hoại 相tương 違vi 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 有hữu 。 如như 人nhân 有hữu 髮phát 無vô 髮phát 不bất 得đắc 一nhất 時thời 俱câu 。 成thành 壞hoại 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 共cộng 壞hoại 有hữu 成thành 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 謂vị 分phân 別biệt 法pháp 者giả 。 說thuyết 成thành 中trung 常thường 有hữu 壞hoại 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 成thành 中trung 常thường 有hữu 壞hoại 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 法pháp 。 而nhi 實thật 有hữu 住trụ 。 是thị 故cố 若nhược 離ly 壞hoại 共cộng 壞hoại 不bất 應ưng 有hữu 成thành 。
復phục 次thứ 。
成thành 壞hoại 共cộng 無vô 成thành 。 離ly 亦diệc 無vô 有hữu 成thành 。
是thị 二nhị 俱câu 不bất 可khả 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 成thành 。
若nhược 成thành 壞hoại 共cộng 亦diệc 無vô 成thành 。 離ly 亦diệc 無vô 成thành 。 若nhược 共cộng 成thành 則tắc 。 二nhị 法pháp 相tương 違vi 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 。 若nhược 離ly 則tắc 無vô 因nhân 。 二nhị 門môn 俱câu 不bất 成thành 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 成thành 。 若nhược 有hữu 應ưng 說thuyết 。 問vấn 曰viết 現hiện 有hữu 盡tận 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 。 是thị 盡tận 滅diệt 相tướng 法pháp 。 亦diệc 說thuyết 盡tận 亦diệc 說thuyết 不bất 盡tận 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 有hữu 成thành 壞hoại 。
答đáp 曰viết 。
盡tận 則tắc 無vô 有hữu 成thành 。 不bất 盡tận 亦diệc 無vô 成thành 。
盡tận 則tắc 無vô 有hữu 壞hoại 。 不bất 盡tận 亦diệc 不bất 壞hoại 。
諸chư 法pháp 日nhật 夜dạ 中trung 念niệm 念niệm 常thường 滅diệt 盡tận 過quá 去khứ 。 如như 水thủy 流lưu 不bất 住trụ 。 是thị 則tắc 名danh 盡tận 。 是thị 事sự 不bất 可khả 取thủ 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 野dã 馬mã 無vô 決quyết 定định 性tánh 可khả 得đắc 。 如như 是thị 盡tận 無vô 決quyết 定định 性tánh 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 分phân 別biệt 說thuyết 有hữu 成thành 。 是thị 故cố 言ngôn 盡tận 亦diệc 不bất 成thành 。 成thành 無vô 故cố 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 壞hoại 。 是thị 故cố 說thuyết 盡tận 亦diệc 無vô 有hữu 壞hoại 。 又hựu 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 常thường 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 名danh 不bất 盡tận 。 如như 是thị 法pháp 決quyết 定định 常thường 住trụ 不bất 斷đoạn 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 分phân 別biệt 說thuyết 言ngôn 今kim 是thị 成thành 時thời 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 盡tận 亦diệc 無vô 成thành 。 成thành 無vô 故cố 無vô 壞hoại 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 盡tận 亦diệc 無vô 壞hoại 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 實thật 事sự 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 成thành 無vô 壞hoại 。 問vấn 曰viết 。 且thả 置trí 成thành 壞hoại 。 但đãn 令linh 有hữu 法pháp 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 成thành 壞hoại 。 是thị 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 法pháp 。 亦diệc 無vô 有hữu 成thành 壞hoại 。
離ly 成thành 壞hoại 無vô 法pháp 者giả 。 若nhược 法pháp 無vô 成thành 無vô 壞hoại 。 是thị 法pháp 應ưng 或hoặc 無vô 或hoặc 常thường 。 而nhi 世thế 間gian 無vô 有hữu 常thường 法pháp 。 汝nhữ 說thuyết 離ly 成thành 壞hoại 有hữu 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 法pháp 但đãn 有hữu 成thành 壞hoại 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
離ly 法pháp 有hữu 成thành 壞hoại 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 法pháp 誰thùy 成thành 誰thùy 壞hoại 。 是thị 故cố 離ly 法pháp 有hữu 成thành 壞hoại 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 性tánh 空không 者giả 。 誰thùy 當đương 有hữu 成thành 壞hoại 。
若nhược 性tánh 不bất 空không 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 成thành 壞hoại 。
若nhược 諸chư 法pháp 性tánh 空không 。 空không 何hà 有hữu 成thành 壞hoại 。 若nhược 諸chư 法pháp 性tánh 不bất 空không 。 不bất 空không 則tắc 決quyết 定định 有hữu 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 成thành 壞hoại 。
復phục 次thứ 。
成thành 壞hoại 若nhược 一nhất 者giả 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
成thành 壞hoại 若nhược 異dị 者giả 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
推thôi 求cầu 成thành 壞hoại 一nhất 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 相tướng 故cố 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 故cố 。 又hựu 成thành 壞hoại 異dị 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 別biệt 故cố 。 亦diệc 無vô 因nhân 故cố 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 以dĩ 眼nhãn 見kiến 。 而nhi 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。
則tắc 為vi 是thị 癡si 妄vọng 。 而nhi 見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 。
若nhược 謂vị 以dĩ 眼nhãn 見kiến 。 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。 云vân 何hà 以dĩ 言ngôn 說thuyết 破phá 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眼nhãn 見kiến 生sanh 滅diệt 者giả 。 則tắc 是thị 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 故cố 。 見kiến 諸chư 法pháp 性tánh 空không 無vô 決quyết 定định 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 但đãn 凡phàm 夫phu 先tiên 世thế 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 得đắc 此thử 眼nhãn 。 今kim 世thế 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 因nhân 緣duyên 故cố 。 言ngôn 眼nhãn 見kiến 生sanh 滅diệt 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 實thật 無vô 生sanh 滅diệt 。 是thị 事sự 已dĩ 於ư 破phá 相tương/tướng 品phẩm 中trung 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
從tùng 法pháp 不bất 生sanh 法pháp 。 亦diệc 不bất 生sanh 非phi 法pháp 。
從tùng 非phi 法pháp 不bất 生sanh 。 法pháp 及cập 於ư 非phi 法pháp 。
從tùng 法pháp 不bất 生sanh 法pháp 者giả 。 若nhược 失thất 若nhược 至chí 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 從tùng 法pháp 生sanh 法pháp 。 若nhược 至chí 若nhược 失thất 是thị 則tắc 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 則tắc 墮đọa 斷đoạn 常thường 。 若nhược 已dĩ 至chí 從tùng 法pháp 生sanh 法pháp 。 是thị 法pháp 至chí 已dĩ 而nhi 名danh 為vi 生sanh 。 則tắc 為vi 是thị 常thường 。 又hựu 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 又hựu 亦diệc 無vô 因nhân 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 已dĩ 失thất 從tùng 法pháp 生sanh 法pháp 者giả 。 是thị 則tắc 失thất 因nhân 。 生sanh 者giả 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 從tùng 失thất 亦diệc 不bất 生sanh 法pháp 。 從tùng 法pháp 不bất 生sanh 非phi 法pháp 者giả 。 非phi 法pháp 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 法pháp 名danh 有hữu 。 云vân 何hà 從tùng 有hữu 相tương 生sanh 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 從tùng 法pháp 不bất 生sanh 非phi 法pháp 。 從tùng 非phi 法pháp 不bất 生sanh 法pháp 者giả 。 非phi 法pháp 名danh 為vi 無vô 。 無vô 云vân 何hà 生sanh 有hữu 。 若nhược 從tùng 無vô 生sanh 有hữu 者giả 。 是thị 則tắc 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 則tắc 有hữu 大đại 過quá 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 非phi 法pháp 生sanh 法pháp 。 不bất 從tùng 非phi 法pháp 。 生sanh 非phi 法pháp 者giả 。 非phi 法pháp 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 從tùng 無vô 所sở 有hữu 生sanh 無vô 所sở 有hữu 。 如như 兔thố 角giác 不bất 生sanh 龜quy 毛mao 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 非phi 法pháp 生sanh 非phi 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 法pháp 非phi 法pháp 雖tuy 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 故cố 無vô 生sanh 。 但đãn 法pháp 應ưng 生sanh 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
法pháp 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。
不bất 從tùng 自tự 他tha 生sanh 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 生sanh 。
法pháp 未vị 生sanh 時thời 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 又hựu 即tức 自tự 不bất 生sanh 故cố 。 是thị 故cố 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 若nhược 法pháp 未vị 生sanh 則tắc 亦diệc 無vô 他tha 。 無vô 他tha 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 從tùng 他tha 生sanh 。 又hựu 未vị 生sanh 則tắc 無vô 自tự 。 無vô 自tự 亦diệc 無vô 他tha 。 共cộng 亦diệc 不bất 生sanh 。 若nhược 三tam 種chủng 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 從tùng 法pháp 有hữu 法pháp 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 有hữu 所sở 受thọ 法pháp 。 即tức 墮đọa 於ư 斷đoạn 常thường 。
當đương 知tri 所sở 受thọ 法pháp 。 為vi 常thường 為vi 無vô 常thường 。
受thọ 法pháp 者giả 。 分phân 別biệt 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 常thường 無vô 常thường 等đẳng 。 是thị 人nhân 必tất 墮đọa 若nhược 常thường 見kiến 若nhược 斷đoạn 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 所sở 受thọ 法pháp 應ưng 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 常thường 即tức 墮đọa 常thường 邊biên 。 若nhược 無vô 常thường 即tức 墮đọa 斷đoạn 邊biên 。 問vấn 曰viết 。
所sở 有hữu 受thọ 法pháp 者giả 。 不bất 墮đọa 於ư 斷đoạn 常thường 。
因nhân 果quả 相tương 續tục 故cố 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
有hữu 人nhân 雖tuy 信tín 受thọ 。 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 而nhi 不bất 墮đọa 斷đoạn 常thường 。 如như 經kinh 說thuyết 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 而nhi 不bất 斷đoạn 滅diệt 。 雖tuy 說thuyết 罪tội 福phước 無vô 量lượng 劫kiếp 數số 不bất 失thất 。 而nhi 不bất 是thị 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 法pháp 因nhân 果quả 常thường 生sanh 滅diệt 相tương 續tục 。 故cố 往vãng 來lai 不bất 絕tuyệt 。 生sanh 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 相tương 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 果quả 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 而nhi 不bất 斷đoạn 。
滅diệt 更cánh 不bất 生sanh 故cố 。 因nhân 即tức 為vi 斷đoạn 滅diệt 。
若nhược 汝nhữ 說thuyết 諸chư 法pháp 因nhân 果quả 。 相tương 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 若nhược 滅diệt 法pháp 已dĩ 滅diệt 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 則tắc 因nhân 斷đoạn 。 若nhược 因nhân 斷đoạn 云vân 何hà 有hữu 相tướng 續tục 。 已dĩ 滅diệt 不bất 生sanh 故cố 。
復phục 次thứ 。
法pháp 住trụ 於ư 自tự 性tánh 。 不bất 應ưng 有hữu 有hữu 無vô 。
涅Niết 槃Bàn 滅diệt 相tương 續tục 。 則tắc 墮đọa 於ư 斷đoạn 滅diệt 。
法pháp 決quyết 定định 在tại 有hữu 相tương/tướng 中trung 。
爾nhĩ 時thời 無vô 無vô 相tướng 。 如như 瓶bình 定định 在tại 瓶bình 相tương/tướng 。
爾nhĩ 時thời 無vô 失thất 壞hoại 相tương/tướng 。 隨tùy 有hữu 瓶bình 時thời 無vô 失thất 壞hoại 相tương/tướng 。 無vô 瓶bình 時thời 亦diệc 無vô 失thất 壞hoại 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 瓶bình 則tắc 無vô 所sở 破phá 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 滅diệt 不bất 可khả 得đắc 。 離ly 滅diệt 故cố 亦diệc 無vô 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 因nhân 待đãi 故cố 。 又hựu 有hữu 常thường 等đẳng 過quá 故cố 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 於ư 一nhất 法pháp 而nhi 有hữu 有hữu 無vô 。 又hựu 汝nhữ 先tiên 說thuyết 因nhân 果quả 生sanh 滅diệt 相tương 續tục 故cố 。 雖tuy 受thọ 諸chư 法pháp 不bất 墮đọa 斷đoạn 常thường 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 說thuyết 因nhân 果quả 相tương 續tục 故cố 有hữu 三tam 有hữu 相tương 續tục 。 滅diệt 相tương 續tục 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 時thời 應ưng 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 以dĩ 滅diệt 三tam 有hữu 相tương 續tục 故cố 。
復phục 次thứ 。
若nhược 初sơ 有hữu 滅diệt 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 後hậu 有hữu 。
初sơ 有hữu 若nhược 不bất 滅diệt 。 亦diệc 無vô 有hữu 後hậu 有hữu 。
初sơ 有hữu 名danh 今kim 世thế 有hữu 。 後hậu 有hữu 名danh 來lai 世thế 有hữu 。 若nhược 初sơ 有hữu 滅diệt 次thứ 有hữu 後hậu 有hữu 。 是thị 即tức 無vô 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 初sơ 有hữu 滅diệt 有hữu 後hậu 有hữu 。 若nhược 初sơ 有hữu 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 後hậu 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 初sơ 有hữu 未vị 滅diệt 而nhi 有hữu 後hậu 有hữu 者giả 。 是thị 則tắc 一nhất 時thời 有hữu 二nhị 有hữu 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 初sơ 有hữu 不bất 滅diệt 無vô 有hữu 後hậu 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 後hậu 有hữu 不bất 以dĩ 初sơ 有hữu 滅diệt 生sanh 。 不bất 以dĩ 不bất 滅diệt 生sanh 。 但đãn 滅diệt 時thời 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 初sơ 有hữu 滅diệt 時thời 。 而nhi 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。
滅diệt 時thời 是thị 一nhất 有hữu 。 生sanh 時thời 是thị 一nhất 有hữu 。
若nhược 初sơ 有hữu 滅diệt 時thời 。 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。 即tức 二nhị 有hữu 一nhất 時thời 俱câu 。 一nhất 有hữu 是thị 滅diệt 時thời 。 一nhất 有hữu 是thị 生sanh 時thời 。 問vấn 曰viết 。 滅diệt 時thời 生sanh 時thời 二nhị 有hữu 俱câu 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 。 但đãn 現hiện 見kiến 初sơ 有hữu 滅diệt 時thời 後hậu 有hữu 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 言ngôn 於ư 生sanh 滅diệt 。 而nhi 謂vị 一nhất 時thời 者giả 。
則tắc 於ư 此thử 陰ấm 死tử 。 即tức 於ư 此thử 陰ấm 生sanh 。
若nhược 生sanh 時thời 滅diệt 時thời 。 一nhất 時thời 無vô 二nhị 有hữu 。 而nhi 謂vị 初sơ 有hữu 滅diệt 時thời 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。 今kim 應ưng 隨tùy 在tại 何hà 陰ấm 中trung 死tử 。 即tức 於ư 此thử 陰ấm 生sanh 。 不bất 應ưng 餘dư 陰ấm 中trung 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 死tử 者giả 即tức 是thị 生sanh 者giả 。 如như 是thị 死tử 生sanh 相tương 違vi 法pháp 。 不bất 應ưng 一nhất 時thời 一nhất 處xứ 。 是thị 故cố 汝nhữ 先tiên 說thuyết 滅diệt 時thời 生sanh 時thời 一nhất 時thời 無vô 二nhị 有hữu 。 但đãn 現hiện 見kiến 初sơ 有hữu 滅diệt 時thời 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
三tam 世thế 中trung 求cầu 有hữu 。 相tương 續tục 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 三tam 世thế 中trung 無vô 。 何hà 有hữu 有hữu 相tương 續tục 。
三tam 有hữu 名danh 欲dục 有hữu 色sắc 有hữu 無vô 色sắc 有hữu 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 中trung 不bất 得đắc 實thật 智trí 故cố 。 常thường 有hữu 三tam 有hữu 相tương 續tục 。 今kim 於ư 三tam 世thế 中trung 。 諦đế 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 三tam 世thế 中trung 無vô 有hữu 。 當đương 於ư 何hà 處xứ 。 有hữu 有hữu 相tương 續tục 。 當đương 知tri 有hữu 有hữu 相tương 續tục 。 皆giai 從tùng 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 故cố 有hữu 。 實thật 中trung 則tắc 無vô 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam