tịnh tâm địa

Phật Quang Đại Từ Điển

(淨心地) Phạm: Zuddhy-adhyàzaya-bhùmi. Cũng gọiTịnh tâm trụ, Tịnh thắng ý lạc địa. Chỉ cho địa vị chứng được tâm thanh tịnh vô lậu, là giai vị thứ nhất trong các giai vị tu hành của Phật giáo Đại thừa, 1 trong 7 Địa,địa thứ1trong 10 Địa, 1 trong 12 Trụ, đồng với Hoan hỉ địa. Đối lại với Giải hành trụ thuộc Địa tiền (các địa vị dưới Thập địa) chưa chứng tịnh tâm, hàng Sơ địa(địa vị thứ nhất của Thập địa) đã đoạn trừ các phiền não trói buộc, chứng được sự giải thoát thanh tịnh, gọi là Tịnh tâm địa. Còn theo Vô lượng thọ kinh ưu bà đề xá nguyện sinh kệ thì người sinh về Tịnh độ được thấy Phật A di đà, tuy chưa chứng Bồ tát tịnh tâm nhưng cũng đồng với Bồ tát tịnh tâm, chứng được pháp thân bình đẳng. Vãng sinh luận chú quyển hạ của ngài Đàm loan cho rằng: Pháp thân bình đẳng là Bồ tát pháp tính sinh thân của Địa thứ 8 trở lên. Từ Địa thứ 7 trở xuống là hàng Bồ tát chưa chứng tịnh tâm; tịnh tâm là tâm vô lậu, từ Địa thứ 8 trở lên thuần là vô lậu nối tiếp nhau, cho nên gọi là Tịnh tâm bồ tát. Thuyết này cho rằng Tịnh tâm là từ Địa thứ 8 trở lên, khác với thuyết Sơ địa chủ trương Địa thứ nhất đã chứng được tịnh tâm. Ngoài ra, Tịnh tâm địa trong Thiền tông là chỉ cho tâm địa, tâm tính. [X. kinh Bồ tát địa trì Q.3; luận Đại thừa khởi tín; Đại thừa nghĩa chương Q.12].