tỉnh hà
Phật Quang Đại Từ Điển
(井河) Từ ngữ gọi chung Tỉnh dụ và Hà dụ. Thí dụ cái giếng và thí dụ con sông. Hai thí dụ này được dùng để nói rõ thân người là vô thường. 1. Dụ cái giếng(cũng gọi Dụ chuột trắng): Kinh Tân đầu lô đột la xà vị Ưu đà diên vương thuyết pháp nói: Thuở xưa có người bị voi dữ rượt đuổi giữa cánh đồng trống, vì sợ hãi nên bám lấy rễ cây men theo xuống giếng để trốn. Lúc ấy, ở miệng giếng có 4 con rắn độc, ở đáy giếng lại có con rồng độc lớn, đồng thời có 2 con chuột đen và trắng đang gặm nhấm rễ cây, làm cho rễ cây rung động sắp đứt, trên cây bên cạnh giếng lại có tổ ong, từ trên tổ ong có 5 giọt mật rơi vào miệng người ấy và đàn ong bu vào đốt, trong khi lửa ở đồng hoang bốc cháy.Trong câu chuyện này, đồng hoang dụ cho sinh tử, người bị rượt đuổi dụ cho phàm phu, voi dụ cho vô thường, giếng dụ cho thân người, rễ cây dụ cho mệnh sống, 2 con chuột dụ cho ngày đêm, chuột nhấm rễ cây dụ cho niệm niệm nối nhau sinh diệt, 4 rắn độc dụ cho tứ đại, 5 giọt mật dụ cho ngũ dục, đàn ong dụ cho ác giác quán, lửa ở đồng hoang dụ cho sự già, rồng độc lớn dưới đáy giếng dụ cho cái chết. 2. Dụ con sông: Kinh Niết bàn nói: Ở bờ sông hiểm có một cây lớn, gặp cơn gió lốc ắt phải ngã đổ. Cũng thế, ví dụ người già đứng bên bờ vực sâu, chốc lát chết đến ắt phải rơi vào vòng luân hồi.