淨Tịnh 名Danh 玄Huyền 論Luận
Quyển 8
隋Tùy 吉Cát 藏Tạng 造Tạo

淨Tịnh 名Danh 玄Huyền 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát (# 會hội 處xứ 下hạ )#

第đệ 二nhị 淨tịnh 土độ 門môn

此thử 經Kinh 始thỉ 末mạt 盛thịnh 談đàm 淨tịnh 土độ 。 二nhị 處xứ 四tứ 會hội 。 義nghĩa 勢thế 相tương/tướng 關quan 。 法pháp 華hoa 玄huyền 論luận 雖tuy 已dĩ 委ủy 釋thích 。 餘dư 未vị 盡tận 者giả 。 今kim 當đương 略lược 陳trần 。 依y 梵Phạm 本bổn 初sơ 。 猶do 是thị 序tự 品phẩm 。 譯dịch 經kinh 之chi 人nhân 。 改cải 為vi 佛Phật 國quốc 。 為vi 佛Phật 國quốc 中trung 。 有hữu 三tam 章chương 經kinh 。 初sơ 云vân 。 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 次thứ 章chương 云vân 。 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 此thử 之chi 二nhị 章chương 。 雖tuy 是thị 一nhất 品phẩm 之chi 文văn 。 乃nãi 大đại 明minh 淨tịnh 土độ 之chi 洪hồng 輅lộ 也dã 。 眾chúng 師sư 多đa 別biệt 搆câu 玄huyền 。 不bất 以dĩ 文văn 為vi 意ý 故cố 。 喜hỷ 失thất 經kinh 旨chỉ 也dã 。

今kim 敘tự 此thử 二nhị 章chương 來lai 意ý 有hữu 七thất 。 一nhất 者giả 為vi 答đáp 寶bảo 積tích 因nhân 果quả 二nhị 問vấn 。 初sơ 章chương 答đáp 淨tịnh 土độ 果quả 問vấn 。 次thứ 章chương 答đáp 淨tịnh 土độ 因nhân 問vấn 。 淨tịnh 土độ 義nghĩa 往vãng 酬thù 日nhật 廣quảng 因nhân 果quả 二nhị 門môn 。 則tắc 理lý 無vô 不bất 攝nhiếp 。 所sở 言ngôn 淨tịnh 土độ 果quả 者giả 。 謂vị 報báo 應ứng 二nhị 土thổ/độ 。 報báo 則tắc 隨tùy 業nghiệp 精tinh 麁thô 。 應ưng 則tắc 適thích 緣duyên 所sở 現hiện 。 初sơ 章chương 廣quảng 明minh 此thử 法pháp 。 謂vị 淨tịnh 土độ 果quả 也dã 。 淨tịnh 土độ 因nhân 者giả 。 始thỉ 自tự 直trực 心tâm 。 終chung 乎hồ 意ý 淨tịnh 。 總tổng 該cai 萬vạn 行hạnh 化hóa 他tha 及cập 自tự 行hành 。 次thứ 章chương 廣quảng 明minh 斯tư 法pháp 。 謂vị 淨tịnh 土độ 淨tịnh 因nhân 也dã 。 問vấn 。 應ưng 先tiên 明minh 土thổ/độ 因nhân 。 後hậu 履lý 得đắc 果quả 。 何hà 故cố 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 。 答đáp 。 此thử 據cứ 答đáp 問vấn 次thứ 第đệ 。 即tức 辨biện 履lý 說thuyết 門môn 。 若nhược 就tựu 修tu 行hành 。 則tắc 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 也dã 。 又hựu 二nhị 章chương 不bất 同đồng 者giả 。 初sơ 明minh 修tu 淨tịnh 土độ 意ý 。 次thứ 正chánh 明minh 修tu 於ư 淨tịnh 土độ 。 修tu 淨tịnh 土độ 意ý 者giả 。 凡phàm 夫phu 但đãn 為vi 安an 自tự 身thân 。 求cầu 生sanh 好hảo/hiếu 國quốc 。 二Nhị 乘Thừa 本bổn 期kỳ 威uy 患hoạn 。 意ý 在tại 無vô 餘dư 。 於ư 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 故cố 並tịnh 不bất 修tu 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 普phổ 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 取thủ 於ư 佛Phật 土độ 。 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 以dĩ 普phổ 欲dục 化hóa 物vật 故cố 。 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 簡giản 非phi 小tiểu 行hành 。 故cố 一nhất 言ngôn 之chi 中trung 。 簡giản 異dị 聖thánh 凡phàm 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 修tu 淨tịnh 土độ 意ý 也dã 。 又hựu 法Pháp 身thân 無vô 像tượng 。 安an 用dụng 國quốc 土độ 為vi 。 而nhi 今kim 修tu 淨tịnh 土độ 者giả 。 意ý 在tại 為vi 物vật 。 是thị 故cố 。 初sơ 章chương 明minh 修tu 淨tịnh 土độ 意ý 。 次thứ 章chương 正chánh 修tu 淨tịnh 土độ 。 如như 上thượng 釋thích 之chi 。 又hựu 二nhị 章chương 不bất 同đồng 者giả 。 初sơ 章chương 直trực 明minh 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 次thứ 章chương 釋thích 成thành 為vi 物vật 之chi 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 土thổ/độ 因nhân 時thời 。 因nhân 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 心tâm 淨tịnh 。 即tức 修tu 土thổ/độ 因nhân 時thời 。 利lợi 物vật 因nhân 中trung 。 既ký 雙song 修tu 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 。 得đắc 淨tịnh 土độ 果quả 。 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 來lai 受thọ 生sanh 。 得đắc 教giáo 化hóa 之chi 。 故cố 是thị 果quả 時thời 為vi 物vật 。 以dĩ 因nhân 果quả 二nhị 時thời 並tịnh 皆giai 利lợi 物vật 。 故cố 知tri 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 即tức 釋thích 前tiền 章chương 也dã 。 又hựu 二nhị 章chương 不bất 同đồng 者giả 。 初sơ 章chương 正chánh 明minh 菩Bồ 薩Tát 起khởi 。 □# 々# 為vi 眾chúng 生sanh 取thủ 於ư 佛Phật 土độ 。 是thị 以dĩ 文văn 云vân 。 能năng 取thủ 佛Phật 土độ 。 非phi 於ư 空không 也dã 。 次thứ 章chương 明minh 行hành 。 始thỉ 自tự 直trực 心tâm 。 終chung 履lý 意ý 淨tịnh 。 以dĩ 能năng 行hành 相tương/tướng 成thành 。 故cố 要yếu 須tu 二nhị 章chương 經kinh 也dã 。 又hựu 初sơ 章chương 明minh 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 即tức 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 心tâm 即tức 淨tịnh 土độ 根căn 本bổn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 既ký 欲dục 取thủ 佛Phật 土độ 。 宜nghi 發phát 佛Phật 心tâm 。 故cố 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 淨tịnh 土độ 本bổn 。 次thứ 章chương 明minh 淨tịnh 土độ 因nhân 。 即tức 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 方phương 得đắc 佛Phật 土độ 趣thú 佛Phật 之chi 門môn 。 唯duy 此thử 二nhị 意ý 。 是thị 故cố 華hoa 嚴nghiêm 。 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 遍biến 遊du 法Pháp 界Giới 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 皆giai 云vân 先tiên 已dĩ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 但đãn 未vị 知tri 云vân 何hà 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 今kim 此thử 二nhị 章chương 。 還hoàn 明minh 兩lưỡng 法pháp 也dã 。 又hựu 二nhị 章chương 不bất 同đồng 者giả 。 前tiền 明minh 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 則tắc 大đại 慈từ 內nội 充sung 。 以dĩ 見kiến 物vật 受thọ 苦khổ 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 欲dục 拔bạt 其kỳ 苦khổ 。 故cố 取thủ 佛Phật 土độ 。 後hậu 明minh 為vi 物vật 起khởi 淨tịnh 土độ 門môn 。 夫phu 欲dục 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 要yếu 先tiên 有hữu 大đại 悲bi 。 後hậu 廣quảng 興hưng 眾chúng 行hành 。 此thử 二nhị 是thị 化hóa 物vật 要yếu 門môn 。 佛Phật 土độ 之chi 根căn 本bổn 。 故cố 二nhị 章chương 明minh 之chi 也dã 。 又hựu 二nhị 章chương 不bất 同đồng 者giả 。 淨tịnh 土độ 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 。 緣duyên 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 外ngoại 有hữu 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 內nội 有hữu 悲bi 佛Phật 。 初sơ 章chương 明minh 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 即tức 緣duyên 中trung 之chi 二nhị 。 次thứ 章chương 明minh 修tu 淨tịnh 土độ 因nhân 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 自tự 修tu 眾chúng 行hành 。 二nhị 令linh 眾chúng 生sanh 亦diệc 修tu 眾chúng 行hành 。 要yếu 緣duyên 中trung 具cụ 二nhị 因nhân 門môn 有hữu 多đa 佛Phật 土độ 方phương 成thành 。 此thử 之chi 七thất 意ý 。 文văn 具cụ 含hàm 之chi 。 不bất 可khả 闕khuyết 也dã 。

次thứ 論luận 二nhị 是thị

問vấn 。 前tiền 云vân 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 後hậu 云vân 直trực 心tâm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 未vị 詳tường 二nhị 是thị 之chi 言ngôn 。 意ý 何hà 所sở 在tại 。 請thỉnh 為vi 釋thích 之chi 。 答đáp 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 有hữu 世thế 界giới 微vi 塵trần 數số 。 等đẳng 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 。 今kim 明minh 此thử 經Kinh 要yếu 略lược 但đãn 明minh 取thủ 土thổ/độ 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 取thủ 土thổ/độ 之chi 緣duyên 。 二nhị 取thủ 土thổ/độ 之chi 因nhân 。 前tiền 明minh 取thủ 土thổ/độ 之chi 緣duyên 。 由do 有hữu 眾chúng 生sanh 故cố 菩Bồ 薩Tát 取thủ 土thổ/độ 。 以dĩ 緣duyên 中trung 說thuyết 果quả 故cố 。 云vân 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 後hậu 明minh 取thủ 土thổ/độ 因nhân 。 雖tuy 由do 眾chúng 生sanh 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 起khởi 須tu 取thủ 土thổ/độ 之chi 因nhân 。 以dĩ 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 故cố 。 云vân 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 故cố 兩lưỡng 是thị 有hữu 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 。

別biệt 論luận 初sơ 章chương

問vấn 。 初sơ 章chương 經kinh 文văn 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 云vân 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 次thứ 云vân 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 次thứ 云vân 隨tùy 以dĩ 何hà 國quốc 起khởi 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 次thứ 隨tùy 以dĩ 何hà 國quốc 而nhi 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 四tứ 文văn 何hà 異dị 。 請thỉnh 為vi 論luận 之chi 。 答đáp 。 此thử 四tứ 句cú 文văn 。 並tịnh 明minh 取thủ 土thổ/độ 之chi 意ý 。 但đãn 前tiền 二nhị 句cú 。 總tổng 明minh 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 後hậu 二nhị 句cú 。 別biệt 明minh 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 初sơ 直trực 云vân 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 。 故cố 知tri 是thị 總tổng 。 後hậu 文văn 別biệt 明minh 起khởi 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 故cố 知tri 是thị 別biệt 為vi 物vật 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 總tổng 別biệt 。 答đáp 總tổng 為vi 物vật 者giả 。 通thông 為vi 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 令linh 其kỳ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 。 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 謂vị 化hóa 令linh 生sanh 善thiện 。 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 調điều 令linh 滅diệt 惡ác 。 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 淨tịnh 土độ 中trung 。 徒đồ 眾chúng 不bất 同đồng 。 或hoặc 具cụ 五ngũ 乘thừa 眾chúng 。 或hoặc 但đãn 人nhân 天thiên 眾chúng 。 或hoặc 唯duy 有hữu 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 或hoặc 但đãn 求cầu 緣Duyên 覺Giác 眾chúng 。 或hoặc 但đãn 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 具cụ 如như 經kinh 說thuyết 。

後hậu 明minh 別biệt 為vi 物vật

起khởi 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 根căn 義nghĩa 不bất 定định 。 若nhược 對đối 人nhân 天thiên 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 根căn 者giả 。 即tức 十thập 信tín 是thị 也dã 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 根căn 本bổn 。 以dĩ 信tín 等đẳng 五ngũ 法pháp 為vi 根căn 。 如như 釋thích 論luận 履lý 之chi 。 十thập 信tín 既ký 明minh 菩Bồ 薩Tát 信tín 。 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 根căn 也dã 。 又hựu 欲dục 迴hồi 前tiền 四tứ 乘thừa 令linh 入nhập 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 故cố 取thủ 佛Phật 土độ 。 則tắc 前tiền 四tứ 乘thừa 。 始thỉ 入nhập 十thập 信tín 。 故cố 明minh 十thập 信tín 為vi 菩Bồ 薩Tát 根căn 也dã 。 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 者giả 。 即tức 是thị 佛Phật 果Quả 。 十thập 信tín 是thị 所sở 為vi 之chi 始thỉ 。 佛Phật 慧tuệ 是thị 所sở 為vi 之chi 終chung 。 該cai 始thỉ 括quát 終chung 。 則tắc 所sở 為vi 事sự 盡tận 。 又hựu 前tiền 始thỉ 自tự 四tứ 乘thừa 。 令linh 入nhập 十thập 信tín 。 乃nãi 至chí 佛Phật 慧tuệ 。 網võng 羅la 所sở 為vi 始thỉ 終chung 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 化hóa 之chi 。 問vấn 。 何hà 故cố 先tiên 明minh 為vi 四tứ 乘thừa 取thủ 佛Phật 土độ 。 後hậu 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 次thứ 第đệ 法pháp 爾nhĩ 。 先tiên 與dữ 小tiểu 益ích 。 後hậu 與dữ 大đại 利lợi 也dã 。 又hựu 諸chư 佛Phật 之chi 法Pháp 。 先tiên 雖tuy 說thuyết 三tam 。 後hậu 要yếu 歸quy 一nhất 。 此thử 經Kinh 雖tuy 未vị 彰chương 意ý 略lược 已dĩ 成thành 密mật 化hóa 。 又hựu 此thử 二nhị 章chương 經kinh 文văn 來lai 者giả 。 初sơ 章chương 為vi 淺thiển 行hành 之chi 人nhân 取thủ 於ư 佛Phật 土độ 。 故cố 謂vị 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 令linh 其kỳ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 後hậu 章chương 偏thiên 為vi 登đăng 地địa 以dĩ 上thượng 名danh 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 登đăng 地địa 既ký 始thỉ 得đắc 無vô 生sanh 。 道đạo 根căn 初sơ 立lập 。 次thứ 明minh 佛Phật 慧tuệ 從tùng 七thất 地địa 入nhập 佛Phật 眼nhãn 地địa 。 至chí 于vu 佛Phật 果Quả 。 皆giai 名danh 佛Phật 慧tuệ 。 所sở 為vi 雖tuy 廣quảng 。 不bất 出xuất 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 。 亦diệc 統thống 始thỉ 括quát 終chung 。 故cố 有hữu 第đệ 二nhị 文văn 也dã 。

又hựu 來lai 意ý 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 。 明minh 為vi 物vật 取thủ 報báo 土thổ/độ 。 次thứ 兩lưỡng 句cú 。 明minh 為vi 物vật 取thủ 應ưng 土thổ/độ 。 問vấn 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 。 後hậu 二nhị 句cú 云vân 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 以dĩ 何hà 國quốc 。 此thử 明minh 適thích 緣duyên 示thị 淨tịnh 土độ 不bất 同đồng 。 華hoa 嚴nghiêm 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 品phẩm 。 淨tịnh 土độ 隨tùy 根căn 淺thiển 深thâm 。 故cố 示thị 土thổ/độ 優ưu 劣liệt 。 故cố 知tri 是thị 應ưng 。 又hựu 隨tùy 以dĩ 何hà 淨tịnh 穢uế 雜tạp 等đẳng 五ngũ 種chủng 之chi 土thổ/độ 。 則tắc 知tri 是thị 應ưng 土thổ/độ 也dã 。 前tiền 文văn 但đãn 明minh 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 不bất 云vân 隨tùy 機cơ 示thị 土thổ/độ 。 故cố 知tri 明minh 報báo 土thổ/độ 也dã 。 為vi 物vật 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 報báo 應ứng 。 問vấn 。 前tiền 後hậu 二nhị 義nghĩa 。 將tương 不bất 相tương 違vi 耶da 。 答đáp 。 初sơ 義nghĩa 攝nhiếp 緣duyên 明minh 所sở 為vi 緣duyên 普phổ 。 後hậu 義nghĩa 攝nhiếp 土thổ/độ 明minh 土thổ/độ 義nghĩa 曠khoáng 。 文văn 含hàm 二nhị 旨chỉ 。 故cố 兩lưỡng 義nghĩa 相tương/tướng 成thành 。 問vấn 。 前tiền 云vân 五ngũ 種chủng 土thổ/độ 。 請thỉnh 示thị 其kỳ 相tương/tướng 。 答đáp 。 一nhất 淨tịnh 土độ 。 二nhị 穢uế 土thổ/độ 。 三tam 雜tạp 土thổ/độ 。 四tứ 本bổn 不bất 淨tịnh 後hậu 變biến 而nhi 成thành 淨tịnh 。 如như 彌Di 勒Lặc 來lai 也dã 。 五ngũ 本bổn 淨tịnh 後hậu 變biến 成thành 不bất 淨tịnh 。 如như 彌Di 勒Lặc 去khứ 後hậu 土thổ/độ 還hoàn 不bất 淨tịnh 。 此thử 五ngũ 土thổ/độ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 土thổ/độ 。 又hựu 報báo 應ứng 各các 五ngũ 。 故cố 成thành 十thập 土thổ/độ 也dã 。

論luận 報báo 應ứng

問vấn 。 云vân 何hà 報báo 土thổ/độ 。 云vân 何hà 應ưng 土thổ/độ 。 答đáp 。 若nhược 以dĩ 寶bảo 玉ngọc 之chi 淨tịnh 沙sa 礫lịch 之chi 穢uế 。 以dĩ 此thử 二nhị 土thổ/độ 。 為vi 佛Phật 土độ 者giả 。 皆giai 是thị 應ưng 土thổ/độ 。 非phi 是thị 報báo 土thổ/độ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 夫phu 淨tịnh 穢uế 諸chư 土thổ/độ 。 不bất 出xuất 三tam 界giới 內nội 外ngoại 。 而nhi 佛Phật 既ký 無vô 三tam 界giới 內nội 外ngoại 惑hoặc 業nghiệp 。 故cố 無vô 復phục 土thổ/độ 。 今kim 有hữu 土thổ/độ 者giả 。 皆giai 是thị 應ưng 物vật 。 名danh 為vi 應ưng 土thổ/độ 。 故cố 仁nhân 王vương 云vân 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 居cư 淨tịnh 土độ 。 此thử 明minh 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 有hữu 三tam 界giới 內nội 外ngoại 報báo 土thổ/độ 佛Phật 則tắc 無vô 也dã 。 問vấn 。 即tức 此thử 應ưng 土thổ/độ 。 亦diệc 是thị 報báo 不phủ 。 答đáp 。 亦diệc 得đắc 是thị 報báo 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 據cứ 佛Phật 。 二nhị 餘dư 眾chúng 生sanh 。 據cứ 佛Phật 者giả 。 如Như 來Lai 昔tích 日nhật 。 起khởi 於ư 佛Phật 行hạnh 。 以dĩ 土thổ/độ 應ưng 物vật 。 今kim 成thành 佛Phật 果quả 。 遂toại 能năng 以dĩ 土thổ/độ 應ưng 物vật 。 當đương 知tri 此thử 土thổ/độ 即tức 是thị 報báo 土thổ/độ 。 二nhị 餘dư 眾chúng 生sanh 者giả 。 佛Phật 雖tuy 應ưng 物vật 示thị 土thổ/độ 。 眾chúng 生sanh 無vô 業nghiệp 感cảm 之chi 。 尚thượng 不bất 得đắc 見kiến 。 何hà 由do 得đắc 生sanh 淨tịnh 土độ 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 修tu 行hành 淨tịnh 因nhân 。 感cảm 斯tư 應ưng 土thổ/độ 。 即tức 此thử 應ưng 土thổ/độ 。 復phục 得đắc 名danh 報báo 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 非phi 一nhất 因nhân 緣duyên 淨tịnh 土độ 得đắc 起khởi 也dã 。

次thứ 明minh 報báo 土thổ/độ 者giả 。 為vi 據cứ 因nhân 位vị 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 實thật 行hạnh 為vi 論luận 。 即tức 是thị 報báo 土thổ/độ 。 以dĩ 未vị 免miễn 三tam 界giới 內nội 外ngoại 果quả 報báo 。 必tất 有hữu 栖tê 宅trạch 。 栖tê 宅trạch 之chi 處xứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 實thật 報báo 。 故cố 名danh 報báo 土thổ/độ 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 報báo 土thổ/độ 。 而nhi 復phục 化hóa 物vật 。 與dữ 菩Bồ 薩Tát 同đồng 生sanh 其kỳ 中trung 。 據cứ 眾chúng 生sanh 感cảm 。 菩Bồ 薩Tát 土thổ/độ 亦diệc 名danh 報báo 土thổ/độ 。 即tức 此thử 報báo 土thổ/độ 。 眾chúng 生sanh 宜nghi 見kiến 之chi 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 之chi 示thị 現hiện 。 故cố 報báo 土thổ/độ 亦diệc 名danh 為vi 應ưng 也dã 。 據cứ 菩Bồ 薩Tát 為vi 報báo 。 約ước 眾chúng 生sanh 為vi 應ưng 。 問vấn 。 若nhược 然nhiên 即tức 報báo 應ứng 何hà 異dị 。 答đáp 。 正chánh 可khả 具cụ 前tiền 諸chư 義nghĩa 。 不bất 可khả 迢điều 然nhiên 歷lịch 別biệt 。 家gia 師sư 常thường 云vân 。 報báo 應ứng 土thổ/độ 。 應ưng 報báo 土thổ/độ 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 土độ 。 佛Phật 眾chúng 生sanh 土thổ/độ 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 土thổ/độ 。 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 下hạ 士sĩ 聞văn 之chi 則tắc 便tiện 致trí 笑tiếu 。 今kim 恐khủng 不bất 逮đãi 者giả 多đa 。 故cố 不bất 陳trần 此thử 說thuyết 。 斯tư 言ngôn 正chánh 會hội 經kinh 旨chỉ 也dã 。 問vấn 。 今kim 頗phả 有hữu 報báo 應ứng 異dị 義nghĩa 以dĩ 不phủ 。 答đáp 。 一nhất 往vãng 欲dục 示thị 異dị 相tướng 者giả 。 應ưng 土thổ/độ 則tắc 暫tạm 有hữu 。 報báo 土thổ/độ 則tắc 長trường 久cửu 。 如như 此thử 經Kinh 按án 地địa 所sở 現hiện 小tiểu 時thời 便tiện 息tức 。 報báo 土thổ/độ 據cứ 眾chúng 生sanh 果quả 報báo 共cộng 招chiêu 久cửu 期kỳ 受thọ 用dụng 。 以dĩ 此thử 為vi 異dị 也dã 。 又hựu 如như 穢uế 土thổ/độ 。 是thị 眾chúng 生sanh 惡ác 業nghiệp 所sở 感cảm 。 故cố 名danh 為vi 報báo 。 非phi 是thị 佛Phật 示thị 現hiện 。 所sở 以dĩ 非phi 應ưng 。 但đãn 佛Phật 入nhập 穢uế 土thổ/độ 化hóa 物vật 。 託thác 居cư 眾chúng 生sanh 報báo 土thổ/độ 之chi 中trung 。 故cố 名danh 此thử 報báo 以dĩ 為vi 佛Phật 土độ 。 問vấn 。 即tức 眾chúng 生sanh 惡ác 業nghiệp 穢uế 土thổ/độ 。 是thị 佛Phật 應ưng 土thổ/độ 不phủ 。 答đáp 。 佛Phật 應ưng 居cư 其kỳ 內nội 。 故cố 稱xưng 佛Phật 土độ 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 佛Phật 應ưng 土thổ/độ 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 為vì 欲dục 度độ 斯tư 下hạ 劣liệt 人nhân 故cố 。 示thị 是thị 眾chúng 穢uế 惡ác 。 不bất 淨tịnh 土độ 耳nhĩ 。 考khảo 斯tư 言ngôn 旨chỉ 。 本bổn 是thị 身thân 子tử 之chi 流lưu 。 不bất 依y 佛Phật 慧tuệ 。 故cố 曰viết 見kiến 不bất 淨tịnh 。 此thử 是thị 惡ác 業nghiệp 感cảm 土thổ/độ 。 如như 餓ngạ 鬼quỷ 惡ác 業nghiệp 故cố 感cảm 鐵thiết 丸hoàn 。 非phi 是thị 佛Phật 應ưng 。 但đãn 佛Phật 應ưng 。 但đãn 佛Phật 應ưng 居cư 其kỳ 中trung 。 故cố 說thuyết 為vi 示thị 現hiện 耳nhĩ 。

論luận 土thổ/độ 有hữu 無vô

有hữu 人nhân 言ngôn 。 佛Phật 一nhất 向hướng 無vô 土thổ/độ 。 土thổ/độ 皆giai 是thị 三tam 界giới 內nội 外ngoại 果quả 報báo 。 佛Phật 斷đoạn 惑hoặc 因nhân 已dĩ 盡tận 。 不bất 感cảm 土thổ/độ 報báo 。 是thị 故cố 無vô 土thổ/độ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 佛Phật 具cụ 足túc 法pháp 土thổ/độ 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 無vô 不bất 圓viên 滿mãn 。 豈khởi 無vô 土thổ/độ 耶da 。 今kim 明minh 有hữu 無vô 各các 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 如như 四tứ 住trụ 為vi 緣duyên 有hữu 漏lậu 業nghiệp 為vi 因nhân 。 感cảm 三tam 界giới 內nội 報báo 淨tịnh 穢uế 法pháp 土thổ/độ 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 無vô 漏lậu 業nghiệp 為vi 因nhân 。 感cảm 三tam 界giới 外ngoại 。 當đương 知tri 佛Phật 則tắc 斷đoạn 因nhân 已dĩ 竟cánh 。 無vô 復phục 此thử 報báo 。 故cố 言ngôn 無vô 土thổ/độ 。 所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 。 普phổ 賢hiền 色sắc 身thân 命mạng 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 依y 於ư 如như 如như 。 不bất 依y 佛Phật 國quốc 。 何hà 有hữu 土thổ/độ 矣hĩ 。 而nhi 昔tích 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 大đại 悲bi 能năng 行hành 。 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 起khởi 三tam 界giới 內nội 外ngoại 法pháp 土thổ/độ 以dĩ 益ích 物vật 。 今kim 遂toại 能năng 應ưng 物vật 起khởi 土thổ/độ 。 即tức 此thử 身thân 果quả 。 酬thù 於ư 昔tích 因nhân 。 佛Phật 則tắc 有hữu 土thổ/độ 。 二nhị 匠tượng 不bất 達đạt 會hội 通thông 。 故cố 各các 偏thiên 執chấp 耳nhĩ 。 問vấn 。 仁nhân 王vương 云vân 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 居cư 淨tịnh 土độ 。 是thị 何hà 土thổ/độ 耶da 。 答đáp 。 此thử 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 名danh 之chi 為vi 土thổ/độ 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 登đăng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 山sơn 頂đảnh 。 與dữ 無vô 明minh 父phụ 母mẫu 永vĩnh 別biệt 。 故cố 獨độc 居cư 淨tịnh 土độ 。 下hạ 位vị 之chi 流lưu 。 未vị 栖tê 其kỳ 中trung 。 此thử 中trung 道đạo 種chủng 種chủng 義nghĩa 說thuyết 。 對đối 下hạ 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 果Quả 報báo 之chi 土thổ/độ 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 以dĩ 為vi 淨tịnh 土độ 。 為vi 法Pháp 身thân 所sở 栖tê 。 形hình 二nhị 邊biên 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 望vọng 世thế 諦đế 為vi 第đệ 一nhất 。 隨tùy 義nghĩa 說thuyết 之chi 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 瓔anh 珞lạc 法pháp 華hoa 。 皆giai 有hữu 此thử 說thuyết 。 問vấn 。 中trung 道đạo 土thổ/độ 亦diệc 是thị 報báo 不phủ 。 答đáp 。 酬thù 因nhân 亦diệc 是thị 報báo 也dã 。 但đãn 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 非phi 因nhân 所sở 生sanh 。 故cố 不bất 作tác 報báo 名danh 耳nhĩ 。

論luận 二nhị 行hành

問vấn 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 與dữ 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 常thường 有hữu 此thử 文văn 。 未vị 見kiến 其kỳ 異dị 。 請thỉnh 為vi 分phân 之chi 。 又hựu 如như 前tiền 云vân 。 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 乃nãi 見kiến 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 即tức 是thị 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 有hữu 二nhị 行hành 異dị 。 答đáp 。 二nhị 行hành 相tương/tướng 成thành 。 不bất 可khả # 然nhiên 使sử 異dị 。 今kim 欲dục 分phần/phân 其kỳ 相tương/tướng 者giả 。 釋thích 論luận 云vân 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 履lý 其kỳ 利lợi 物vật 之chi 行hành 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 明minh 為vi 物vật 興hưng 所sở 行hành 。 所sở 行hành 不bất 同đồng 。 故cố 分phần/phân 二nhị 也dã 。 又hựu 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 為vi 因nhân 之chi 時thời 。 廣quảng 發phát 四tứ 十thập 餘dư 願nguyện 。 願nguyện 令linh 土thổ/độ 淨tịnh 。 故cố 後hậu 得đắc 淨tịnh 土độ 。 大đại 品phẩm 夢mộng 行hành 品phẩm 末mạt 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 見kiến 眾chúng 生sanh 飢cơ 寒hàn 凍đống 餓ngạ 。 起khởi 諸chư 大đại 行hành 。 行hành 得đắc 淨tịnh 土độ 。 又hựu 即tức 此thử 經Kinh 云vân 行hành 取thủ 佛Phật 土độ 。 故cố 知tri 是thị 行hành 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 復phục 修tu 淨tịnh 土độ 因nhân 耶da 。 答đáp 。 前tiền 興hưng 大đại 願nguyện 。 後hậu 廣quảng 起khởi 眾chúng 行hành 。 行hàng 行hàng 具cụ 足túc 。 及cập 得đắc 淨tịnh 土độ 。 但đãn 起khởi 淨tịnh 土độ 。 凡phàm 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 者giả 。 下hạ 見kiến 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 苦khổ 惱não 。 故cố 興hưng 大đại 行hành 。 行hành 取thủ 淨tịnh 土độ 。 二nhị 者giả 。 上thượng 見kiến 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 安an 樂lạc 清thanh 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 求cầu 之chi 。 欲dục 以dĩ 給cấp 物vật 。 行hành 亦diệc 二nhị 門môn 。 例lệ 此thử 可khả 見kiến 。 問vấn 。 行hành 自tự 感cảm 土thổ/độ 。 何hà 用dụng 願nguyện 為vi 。 答đáp 。 行hành 如như 車xa 運vận 行hành 。 為vi 御ngự 者giả 以dĩ 願nguyện 。 標tiêu 心tâm 有hữu 在tại 。 故cố 御ngự 行hành 趣thú 之chi 。 又hựu 心tâm 為vi 初sơ 門môn 。 行hành 為vi 後hậu 起khởi 。 如như 先tiên 發phát 大đại 願nguyện 。 後hậu 方phương 起khởi 行hành 。 又hựu 心tâm 一nhất 時thời 頓đốn 發phát 。 行hành 則tắc 次thứ 第đệ 修tu 之chi 。 問vấn 。 釋thích 論luận 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 悟ngộ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 已dĩ 。 復phục 唯duy 明minh 就tựu 眾chúng 生sanh 淨tịnh 佛Phật 國quốc 耶da 。 答đáp 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 即tức 是thị 自tự 行hành 已dĩ 立lập 。 今kim 所sở 應ưng 作tác 。 唯duy 欲dục 化hóa 他tha 。 化hóa 他tha 之chi 中trung 。 不bất 出xuất 大đại 行hành 。 大đại 行hành 故cố 徧biến 明minh 此thử 二nhị 也dã 。 問vấn 。 此thử 大đại 行hành 。 大đại 行hành 應ưng 通thông 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 何hà 故cố 遍biến 言ngôn 化hóa 他tha 。 答đáp 。 至chí 人nhân 空không 洞đỗng 無vô 緣duyên 。 何hà 用dụng 土thổ/độ 為vi 。 今kim 既ký 取thủ 土thổ/độ 。 必tất 是thị 為vi 物vật 。 故cố 此thử 行hàng 行hàng 皆giai 是thị 化hóa 他tha 。 問vấn 。 文văn 云vân 。 欲dục 得đắc 淨tịnh 土độ 當đương 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 豈khởi 非phi 自tự 行hành 。 答đáp 。 若nhược 為vi 令linh 土thổ/độ 淨tịnh 故cố 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 是thị 為vi 物vật 故cố 自tự 淨tịnh 其kỳ 心tâm 耳nhĩ 。 若nhược 直trực 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 自tự 淨tịnh 其kỳ 心tâm 不bất 期kỳ 土thổ/độ 淨tịnh 者giả 。 此thử 之chi 淨tịnh 心tâm 。 容dung 通thông 自tự 行hành 也dã 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 若nhược 自tự 行hành 若nhược 化hóa 他tha 。 皆giai 是thị 化hóa 他tha 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 為vi 欲dục 化hóa 他tha 。 故cố 修tu 自tự 行hành 。 自tự 行hành 不bất 成thành 。 不bất 能năng 化hóa 物vật 。 今kim 欲dục 化hóa 物vật 。 要yếu 須tu 自tự 行hành 。 故cố 一nhất 切thiết 行hành 皆giai 為vi 化hóa 他tha 況huống 淨tịnh 土độ 行hành 耶da 。

又hựu 明minh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 與dữ 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 二nhị 義nghĩa 者giả 。 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 多đa 據cứ 果quả 門môn 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 多đa 據cứ 因nhân 門môn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 必tất 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 方phương 得đắc 佛Phật 土độ 。 如như 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 不bất 諂siểm 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 故cố 知tri 因nhân 中trung 起khởi 。 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 據cứ 果quả 時thời 益ích 物vật 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 多đa 據cứ 因nhân 門môn 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 故cố 。 眾chúng 生sanh 已dĩ 生sanh 淨tịnh 土độ 耳nhĩ 。 問vấn 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 。 經kinh 論luận 自tự 標tiêu 二nhị 行hành 各các 異dị 。 云vân 淨tịnh 佛Phật 土độ 行hành 。 此thử 行hành 標tiêu 果quả 立lập 行hành 。 若nhược 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 但đãn 約ước 利lợi 他tha 。 不bất 標tiêu 於ư 果quả 。 故cố 知tri 據cứ 因nhân 。 又hựu 二nhị 行hành 異dị 者giả 。 淨tịnh 佛Phật 土độ 行hành 。 是thị 上thượng 求cầu 之chi 行hành 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 所sở 利lợi 益ích 故cố 。 是thị 下hạ 化hóa 之chi 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 要yếu 行hành 。 不bất 出xuất 斯tư 二nhị 。 又hựu 淨tịnh 佛Phật 土độ 行hành 是thị 別biệt 行hành 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 通thông 行hành 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 但đãn 云vân 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 不bất 明minh 穢uế 土thổ/độ 。 故cố 是thị 別biệt 行hành 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 有hữu 淨tịnh 穢uế 之chi 處xứ 。 皆giai 明minh 利lợi 物vật 。 故cố 是thị 通thông 行hành 也dã 。 問vấn 。 前tiền 就tựu 行hàng 行hàng 門môn 分phần/phân 二nhị 。 今kim 何hà 故cố 並tịnh 云vân 行hành 耶da 。 答đáp 。 論luận 主chủ 明minh 此thử 是thị 二nhị 種chủng 要yếu 行hành 故cố 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 行hành 也dã 。 據cứ 位vị 明minh 二nhị 行hành 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 。 皆giai 具cụ 修tu 二nhị 行hành 。 約ước 十Thập 地Địa 經kinh 。 八bát 地địa 正chánh 明minh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 九cửu 地địa 四tứ 無vô 礙ngại 履lý 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 也dã 。

論luận 二nhị 慧tuệ

問vấn 。 前tiền 文văn 云vân 。 譬thí 如như 空không 地địa 造tạo 室thất 。 隨tùy 意ý 無vô 礙ngại 。 若nhược 於ư 虛hư 空không 。 終chung 不bất 能năng 成thành 。 此thử 文văn 欲dục 明minh 何hà 義nghĩa 。 答đáp 。 欲dục 明minh 取thủ 於ư 淨tịnh 土độ 。 要yếu 具cụ 二nhị 慧tuệ 。 但đãn 有hữu 所sở 行hành 為vi 物vật 取thủ 於ư 淨tịnh 土độ 。 則tắc 有hữu 方phương 便tiện 。 無vô 實thật 慧tuệ 。 墮đọa 凡phàm 夫phu 地địa 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 人nhân 天thiên 。 求cầu 亦diệc 淨tịnh 妙diệu 處xứ 故cố 。 若nhược 但đãn 有hữu 修tu 空không 觀quán 。 則tắc 不bất 得đắc 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 今kim 具cụ 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 取thủ 土thổ/độ 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 。 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 方phương 便tiện 實thật 慧tuệ 土thổ/độ 亦diệc 本bổn 空không 眾chúng 生sanh 。 非phi 有hữu 凡phàm 夫phu 故cố 。 無vô 所sở 染nhiễm 著trước 。 無vô 所sở 染nhiễm 著trước 。 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 。 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 異dị 二Nhị 乘Thừa 行hành 。 故cố 須tu 二nhị 慧tuệ 。 所sở 以dĩ 云vân 世thế 界giới 非phi 一nhất 因nhân 緣duyên 所sở 能năng 得đắc 起khởi 。 宮cung 室thất 者giả 佛Phật 土độ 也dã 。 空không 者giả 實thật 慧tuệ 也dã 。 地địa 者giả 眾chúng 生sanh 也dã 。 故cố 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 空không 心tâm 。 依y 眾chúng 生sanh 地địa 。 然nhiên 後hậu 起khởi 淨tịnh 土độ 因nhân 。 得đắc 淨tịnh 土độ 果quả 。 故cố 名danh 造tạo 室thất 也dã 。

論luận 一nhất 質chất 異dị 見kiến

法pháp 華hoa 玄huyền 論luận 已dĩ 略lược 陳trần 之chi 。 但đãn 此thử 義nghĩa 人nhân 喜hỷ 迷mê 人nhân 。 宜nghi 須tu 決quyết 了liễu 。 問vấn 。 定định 以dĩ 何hà 物vật 為vi 一nhất 質chất 而nhi 云vân 異dị 見kiến 。 答đáp 。 今kim 既ký 明minh 一nhất 質chất 異dị 見kiến 。 宜nghi 就tựu 土thổ/độ 辨biện 之chi 。 土thổ/độ 雖tuy 無vô 量lượng 。 不bất 出xuất 三tam 種chủng 。 一nhất 法Pháp 身thân 本bổn 土độ 。 二nhị 迹tích 中trung 明minh 報báo 應ứng 二nhị 土thổ/độ 。 法Pháp 身thân 本bổn 土độ 。 即tức 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 此thử 土thổ/độ 非phi 垢cấu 非phi 淨tịnh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 超siêu 百bách 非phi 。 絕tuyệt 四tứ 句cú 。 不bất 知tri 何hà 之chi 目mục 之chi 。 強cường/cưỡng 歎thán 美mỹ 云vân 淨tịnh 土độ 。 言ngôn 一nhất 質chất 者giả 。 即tức 中trung 道đạo 實thật 相tướng 一nhất 淨tịnh 質chất 也dã 。 異dị 見kiến 者giả 。 於ư 佛Phật 如Như 來Lai 。 常thường 見kiến 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 眾chúng 生sanh 恆hằng 見kiến 斷đoạn 常thường 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 之chi 土thổ/độ 自tự 燒thiêu 。 無vô 生sanh 之chi 土thổ/độ 不bất 毀hủy 。 故cố 名danh 一nhất 質chất 異dị 見kiến 。 二nhị 者giả 。 就tựu 迹tích 中trung 報báo 應ứng 二nhị 土thổ/độ 。 明minh 一nhất 質chất 二nhị 見kiến 者giả 。 以dĩ 應ưng 土thổ/độ 為vi 一nhất 質chất 。 若nhược 應ưng 淨tịnh 土độ 即tức 一nhất 淨tịnh 質chất 。 穢uế 土thổ/độ 亦diệc 然nhiên 。 但đãn 二nhị 緣duyên 所sở 見kiến 。 各các 自tự 不bất 同đồng 。 心tâm 依y 佛Phật 慧tuệ 。 則tắc 還hoàn 是thị 淨tịnh 質chất 。 若nhược 不bất 依y 佛Phật 慧tuệ 。 則tắc 放phóng 一nhất 淨tịnh 質chất 。 遂toại 見kiến 其kỳ 穢uế 。 故cố 名danh 一nhất 質chất 異dị 見kiến 。 問vấn 。 穢uế 緣duyên 自tự 見kiến 穢uế 土thổ/độ 。 何hà 須tu 應ưng 以dĩ 淨tịnh 耶da 。 答đáp 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 之chi 德đức 。 令linh 增tăng 進tiến 願nguyện 行hành 。 二nhị 彰chương 小Tiểu 乘Thừa 之chi 失thất 。 令linh 欣hân 慕mộ 大Đại 道Đạo 。 譬thí 如như 欲dục 誡giới 初sơ 生sanh 諸chư 天thiên 福phước 之chi 厚hậu 薄bạc 。 故cố 共cộng 寶bảo 器khí 食thực 也dã 。

次thứ 明minh 報báo 土thổ/độ 一nhất 質chất 異dị 見kiến

如như 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 報báo 得đắc 淨tịnh 土độ 。 惡ác 業nghiệp 眾chúng 生sanh 。 於ư 淨tịnh 見kiến 穢uế 。 問vấn 。 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 報báo 。 自tự 見kiến 淨tịnh 土độ 。 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 業nghiệp 。 自tự 見kiến 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 土độ 。 云vân 何hà 於ư 菩Bồ 薩Tát 報báo 。 見kiến 不bất 淨tịnh 耶da 。 答đáp 。 若nhược 論luận 二nhị 報báo 不bất 同đồng 。 眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 者giả 。 今kim 不bất 論luận 之chi 。 但đãn 據cứ 眾chúng 生sanh 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 而nhi 成thành 穢uế 土thổ/độ 。 如như 經Kinh 云vân 。 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 。 譬thí 如như 於ư 人nhân 報báo 水thủy 餓ngạ 鬼quỷ 則tắc 見kiến 火hỏa 。 問vấn 。 鬼quỷ 惡ác 業nghiệp 故cố 。 於ư 水thủy 見kiến 火hỏa 不bất 見kiến 水thủy 。 人nhân 則tắc 見kiến 水thủy 不bất 見kiến 火hỏa 。 可khả 得đắc 云vân 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 淨tịnh 土độ 不bất 見kiến 穢uế 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 見kiến 穢uế 土thổ/độ 不bất 見kiến 淨tịnh 以dĩ 不phủ 。 答đáp 。 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 。 則tắc 應ưng 爾nhĩ 也dã 。 但đãn 勝thắng 能năng 兼kiêm 劣liệt 。 故cố 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 見kiến 淨tịnh 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 復phục 見kiến 穢uế 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 品phẩm 云vân 。 天thiên 得đắc 見kiến 人nhân 。 復phục 得đắc 見kiến 天thiên 。 人nhân 但đãn 見kiến 人nhân 。 不bất 得đắc 見kiến 天thiên 。 菩Bồ 薩Tát 自tự 見kiến 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 復phục 見kiến 二Nhị 乘Thừa 所sở 行hành 顛điên 倒đảo 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 鬼quỷ 但đãn 見kiến 鬼quỷ 家gia 之chi 火hỏa 。 不bất 見kiến 人nhân 水thủy 。 人nhân 應ưng 見kiến 人nhân 水thủy 。 復phục 見kiến 鬼quỷ 火hỏa 耶da 。 答đáp 。 見kiến 水thủy 成thành 火hỏa 。 此thử 是thị 辨biện 惡ác 業nghiệp 。 於ư 水thủy 橫hoạnh/hoành 見kiến 火hỏa 。 人nhân 無vô 此thử 業nghiệp 。 故cố 不bất 見kiến 之chi 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 二Nhị 乘Thừa 惡ác 業nghiệp 故cố 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 橫hoạnh/hoành 見kiến 不bất 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 不bất 見kiến 其kỳ 不bất 淨tịnh 。 答đáp 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 隨tùy 顛điên 倒đảo 智trí 天thiên 眼nhãn 他tha 心tâm 故cố 。 能năng 知tri 能năng 見kiến 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 故cố 。 普phổ 入nhập 諸chư 世thế 間gian 。 智trí 慧tuệ 常thường 寂tịch 然nhiên 。 不bất 同đồng 世thế 所sở 見kiến 。 人nhân 無vô 此thử 事sự 故cố 。 但đãn 見kiến 人nhân 水thủy 。 不bất 見kiến 鬼quỷ 於ư 水thủy 上thượng 作tác 火hỏa 。 上thượng 來lai 皆giai 是thị 寄ký 事sự 明minh 之chi 耳nhĩ 。

論luận 同đồng 實thật 異dị

習tập 成thành 實thật 論luận 者giả 云vân 。 土thổ/độ 是thị 世thế 諦đế 非phi 無vô 一nhất 質chất 。 但đãn 即tức 真chân 空không 。 故cố 無vô 質chất 耳nhĩ 。 晚vãn 習tập 唯duy 識thức 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 者giả 云vân 。 如như 虛hư 空không 。 天thiên 見kiến 之chi 為vi 寶bảo 宮cung 。 鬼quỷ 見kiến 之chi 為vi 猛mãnh 火hỏa 。 鳥điểu 見kiến 之chi 為vi 好hảo/hiếu 路lộ 。 人nhân 見kiến 之chi 為vi 虛hư 空không 。 並tịnh 無vô 四tứ 質chất 。 悉tất 是thị 心tâm 變biến 異dị 故cố 見kiến 此thử 四tứ 耳nhĩ 。 犢độc 子tử 部bộ 云vân 。 人nhân 成thành 結kết 成thành 事sự 成thành 。 事sự 成thành 者giả 。 即tức 六lục 塵trần 等đẳng 事sự 。 此thử 明minh 實thật 有hữu 一nhất 質chất 。 薩tát 婆bà 多đa 云vân 。 人nhân 不bất 成thành 結kết 成thành 事sự 成thành 。 亦diệc 有hữu 一nhất 質chất 。 譬thí 喻dụ 部bộ 云vân 。 人nhân 不bất 成thành 事sự 不bất 成thành 。 但đãn 有hữu 結kết 成thành 耳nhĩ 。 如như 一nhất 色sắc 。 貪tham 人nhân 見kiến 之chi 為vi 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 觀quán 人nhân 謂vị 不bất 淨tịnh 。 餘dư 人nhân 見kiến 之chi 為vi 非phi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 故cố 無vô 有hữu 定định 質chất 。 但đãn 有hữu 結kết 使sử 之chi 心tâm 。 尋tầm 譬thí 喻dụ 之chi 計kế 。 似tự 唯duy 識thức 之chi 宗tông 。 今kim 先tiên 問vấn 唯duy 識thức 宗tông 。 若nhược 無vô 境cảnh 有hữu 心tâm 者giả 。 夫phu 論luận 因nhân 必tất 有hữu 果quả 。 有hữu 果quả 必tất 酬thù 因nhân 。 心tâm 是thị 方phương 化hóa 之chi 因nhân 。 故cố 云vân 三tam 界giới 皆giai 一nhất 心tâm 造tạo 。 既ký 計kế 能năng 造tạo 之chi 心tâm 因nhân 。 豈khởi 無vô 所sở 造tạo 之chi 境cảnh 果quả 。 若nhược 無vô 境cảnh 有hữu 心tâm 。 則tắc 是thị 無vô 果quả 有hữu 因nhân 。 問vấn 。 心tâm 變biến 異dị 故cố 。 見kiến 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 但đãn 外ngoại 境cảnh 猶do 是thị 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 有hữu 境cảnh 。 故cố 有hữu 因nhân 亦diệc 有hữu 果quả 。 答đáp 。 如như 外ngoại 種chủng 子tử 為vi 因nhân 生sanh 外ngoại 物vật 之chi 果quả 。 而nhi 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 者giả 。 今kim 以dĩ 心tâm 為vi 因nhân 。 變biến 異dị 生sanh 三tam 界giới 五ngũ 道đạo 。 何hà 故cố 言ngôn 無vô 別biệt 果quả 耶da 。 若nhược 言ngôn 心tâm 橫hoạnh/hoành 謂vị 故cố 見kiến 萬vạn 物vật 。 實thật 無vô 萬vạn 物vật 。 如như 眼nhãn 病bệnh 見kiến 空không 華hoa 。 實thật 無vô 空không 華hoa 。 若nhược 爾nhĩ 實thật 無vô 萬vạn 物vật 。 亦diệc 無vô 妄vọng 謂vị 之chi 心tâm 。 而nhi 於ư 妄vọng 謂vị 之chi 者giả 。 有hữu 妄vọng 謂vị 之chi 心tâm 。 亦diệc 於ư 妄vọng 謂vị 之chi 人nhân 。 有hữu 妄vọng 謂vị 之chi 境cảnh 。 若nhược 言ngôn 心tâm 境cảnh 俱câu 是thị 妄vọng 謂vị 。 終chung 因nhân 心tâm 故cố 有hữu 境cảnh 者giả 。 此thử 乃nãi 是thị 妄vọng 謂vị 之chi 心tâm 為vi 本bổn 。 妄vọng 謂vị 之chi 境cảnh 為vi 末mạt 。 不bất 得đắc 言ngôn 本bổn 有hữu 而nhi 末mạt 無vô 。 又hựu 眾chúng 生sanh 心tâm 變biến 異dị 故cố 。 見kiến 眾chúng 生sanh 土thổ/độ 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 應ưng 土thổ/độ 。 誰thùy 所sở 作tác 耶da 。 若nhược 言ngôn 亦diệc 是thị 眾chúng 生sanh 心tâm 變biến 異dị 故cố 見kiến 應ưng 土thổ/độ 者giả 。 佛Phật 則tắc 無vô 應ưng 土thổ/độ 。 若nhược 爾nhĩ 但đãn 有hữu 法Pháp 寶bảo 兩lưỡng 身thân 。 應ưng 無vô 化hóa 佛Phật 。 又hựu 但đãn 有hữu 他tha 心tâm 。 無vô 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 。 問vấn 。 佛Phật 有hữu 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 實thật 智trí 則tắc 見kiến 真Chân 如Như 。 不bất 見kiến 識thức 不bất 識thức 塵trần 不bất 塵trần 。 權quyền 智trí 則tắc 知tri 世thế 諦đế 等đẳng 境cảnh 。 就tựu 世thế 諦đế 智trí 中trung 。

復phục 有hữu 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 唯duy 有hữu 心tâm 。 此thử 是thị 實thật 智trí 。 若nhược 知tri 有hữu 色sắc 。 此thử 是thị 權quyền 智trí 。 故cố 佛Phật 以dĩ 權quyền 智trí 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 有hữu 化hóa 身thân 應ưng 土thổ/độ 。 答đáp 。 佛Phật 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 故cố 者giả 。 為vi 見kiến 眾chúng 生sanh 色sắc 故cố 順thuận 。 為vi 不bất 見kiến 故cố 隨tùy 。 如như 其kỳ 不bất 見kiến 何hà 得đắc 隨tùy 。 若nhược 其kỳ 見kiến 者giả 。 既ký 其kỳ 無vô 色sắc 。 何hà 所sở 見kiến 耶da 。 又hựu 佛Phật 若nhược 見kiến 色sắc 。 則tắc 是thị 倒đảo 見kiến 。 次thứ 問vấn 有hữu 定định 質chất 義nghĩa 。 答đáp 。 若nhược 有hữu 定định 質chất 者giả 。 如như 一nhất 水thủy 兩lưỡng 見kiến 。 鬼quỷ 見kiến 成thành 火hỏa 。 則tắc 有hữu 色sắc 觸xúc 。 人nhân 見kiến 為vi 水thủy 。 便tiện 是thị 三tam 塵trần 。 定định 是thị 何hà 質chất 。 色sắc 。 於ư 不bất 得đắc 通thông 者giả 為vi 礙ngại 。 於ư 得đắc 通thông 者giả 不bất 礙ngại 。 寧ninh 言ngôn 色sắc 定định 是thị 質chất 礙ngại 。 於ư 有hữu 見kiến 人nhân 為vi 有hữu 。 於ư 觀quán 空không 人nhân 為vi 空không 。 色sắc 豈khởi 定định 是thị 空không 有hữu 耶da 。 以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 不bất 得đắc 定định 言ngôn 有hữu 一nhất 質chất 。 亦diệc 不bất 得đắc 定định 言ngôn 無vô 一nhất 質chất 。 問vấn 。 何hà 故cố 經kinh 論luận 之chi 中trung 。 說thuyết 有hữu 一nhất 質chất 。 說thuyết 無vô 一nhất 質chất 耶da 。 答đáp 。 天thiên 親thân 論luận 主chủ 。 為vi 眾chúng 生sanh 於ư 五ngũ 塵trần 中trung 。 起khởi 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 招chiêu 生sanh 死tử 報báo 。 是thị 故cố 論luận 云vân 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 皆giai 是thị 心tâm 之chi 所sở 作tác 。 本bổn 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 可khả 起khởi 貪tham 瞋sân 。 既ký 無vô 外ngoại 境cảnh 。 於ư 何hà 處xứ 起khởi 煩phiền 惱não 耶da 。 外ngoại 境cảnh 既ký 無vô 。 則tắc 心tâm 亦diệc 不bất 有hữu 。 則tắc 不bất 心tâm 不bất 境cảnh 。 便tiện 悟ngộ 入nhập 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 境cảnh 有hữu 心tâm 。 此thử 是thị 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 學học 人nhân 不bất 體thể 其kỳ 旨chỉ 。 便tiện 謂vị 無vô 境cảnh 有hữu 心tâm 。 問vấn 。 何hà 故cố 復phục 明minh 有hữu 心tâm 有hữu 境cảnh 。 答đáp 。 於ư 顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 既ký 有hữu 倒đảo 心tâm 。 即tức 是thị 倒đảo 境cảnh 。 但đãn 要yếu 因nhân 倒đảo 心tâm 。 故cố 有hữu 倒đảo 境cảnh 。 倒đảo 心tâm 為vi 本bổn 。 倒đảo 境cảnh 為vi 末mạt 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 。 說thuyết 有hữu 心tâm 境cảnh 。 諸chư 部bộ 不bất 知tri 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 說thuyết 有hữu 此thử 事sự 。 便tiện 謂vị 心tâm 境cảnh 二nhị 俱câu 實thật 有hữu 。 問vấn 。 若nhược 有hữu 心tâm 境cảnh 。 何hà 故cố 於ư 空không 中trung 見kiến 火hỏa 。 復phục 於ư 水thủy 見kiến 火hỏa 。 答đáp 。 經Kinh 云vân 五ngũ 不bất 思tư 議nghị 中trung 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 行hành 不bất 思tư 議nghị 。 自tự 有hữu 空không 中trung 無vô 火hỏa 以dĩ 惡ác 業nghiệp 故cố 。 見kiến 空không 成thành 火hỏa 。 自tự 有hữu 於ư 人nhân 中trung 報báo 水thủy 變biến 而nhi 成thành 火hỏa 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 是thị 無vô 境cảnh 。 云vân 何hà 言ngôn 非phi 。 答đáp 。 於ư 眾chúng 生sanh 有hữu 心tâm 。 即tức 見kiến 有hữu 境cảnh 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 成thành 有hữu 境cảnh 。 云vân 何hà 言ngôn 非phi 。 答đáp 。 於ư 鬼quỷ 見kiến 火hỏa 。 人nhân 實thật 不bất 見kiến 。 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 也dã 。

正Chánh 法Pháp 。

淨Tịnh 名Danh 玄Huyền 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát (# 終chung )#