tiểu tuỳ phiền não
Phật Quang Đại Từ Điển
(小隨煩惱) Phạm: Parìta-Kleza-bhùmikadharmàh. Cũng gọi: Tiểu phiền não địa pháp. Chỉ cho các phiền não tương ứng với 1 phần nhỏ tâm nhiễm ô và mỗi mỗi đều hiện khởi một cách riêng rẽ. Gồm có 10 thứ:1. Phẫn(Phạm:Krodha): Khởi tâm tức giận đối với loài hữu tình, phi tình. 2. Phú (Phạm: Mrakwa): Vì sợ danh dự bị tổn thương nên che giấu (phú)tội lỗi của mình. 3. Khan (Phạm: Màtsarya): Bởi vì tham tiếc tiền của và giáo pháp, nên bỏn sẻn(khan)không có tâm bố thí. 4. Tật(Phạm:Ìrwyà): Ghen ghét (tật) đối với sự thành công của người khác. 5. Não(Phạm:Pradàza): Đau khổ, tức cố chấp giữ việc xấu ác, không chịu sửa đổi đúng lí, nên thân tâm bị não loạn. 6. Hại (Phạm : Vihiôsà): Làm tổn thương người khác. 7. Hận(Phạm: Upanàha): Oán hận, tức không buông bỏ những việc đã làm cho mình tức giận, lúc nào cũng nghĩ đến nên kết thành oán. 8. Siểm(Phạm:Màyà): Nịnh hót, luồn cúi mong vừa ý người. 9. Cuống(Phạm:Zàỉhya): Dối trá, mê hoặc, tức dùng mọi thủ đoạn để lừa gạt, làm hoặc loạn người khác, khiến cho phải, trái đảo lộn. 10. Kiêu (Phạm: Mada): Phóng túng, cậy quyền thế hoặc sự thành công của mình mà sinh tâm cao ngạo. Trong 10 phiền não nói trên, 4 thứ: Phẫn, Phú, Khan, Tật cùng với 6 thứ như: Vô tàm, Hôn trầm… thuộc về Thập triền, 6 thứ còn lại là Lục cấu(6 thứ bụi bẩn). Phú, Khan, Cuống, Kiêu đồng loại với Tham; Phẫn, Tật, Hại, Hận đồng loại với Sân; Não, đồng loại với Kiến thủ; Siểm đồng loại với các Kiến. Ngoài ra, đối với 3 cõi thì Phẫn, Phú, Khan, Tật, Não, Hại và Hận chỉ trói buộc ở cõi Dục, Siểm và Cuống trói buộc ở cõi Dục và Sơ thiền, còn Kiêu thì có khắp trong 3 cõi. Cứ theo luận Thuận chính lí quyển 11 thì Tiểu phiền não địa pháp, ngoài 10 thứ được nêu ở trên còn có 3 thứ nữa là Bất nhẫn, Bất lạc và Phẫn phát. Nhưng cácnhà Câu xá thì cho rằng Bất nhẫn, Bất lạc thuộc về Tật, còn Phẫn phát thì thuộc về Phẫn. Nói tóm lại, 10 thứ phiền não trên đây chỉ là Hoặc do Tu đạo đoạn trừ, khởi từ ý thức và mỗi thứ đều tương ứng với vô minh mà khởi, chứ không như tâm sở của Đại phiền não địa pháp cùng khởi lên với tất cả tâm nhiễm ô, cho nên gọi là Tiểu phiền não địa pháp. [X. luận Thành thực Q.6; luận Câu xá Q.4; luận Hiển dương thánh giáo Q.1; luận Tạp a tì đàm tâm Q.2; Thành duy thức luận thuật kí Q.6, phần cuối].