Tiểu Nghĩa Thích – Quyển 0018

小Tiểu 義Nghĩa 釋Thích
Quyển 0018
悟Ngộ 醒Tỉnh 譯Dịch

[P.268]# 十thập 六lục 學học 童đồng 所sở 問vấn 結kết 語ngữ 之chi 義nghĩa 釋thích

世Thế 尊Tôn 且thả 住trụ 於ư 摩Ma 竭Kiệt 陀Đà 國Quốc 。 之chi 波ba 沙sa 那na 迦ca 塔tháp 廟miếu 。 已dĩ 說thuyết 以dĩ 上thượng 〔# 之chi 諸chư 偈kệ 〕# 。 為vi 門môn 弟đệ 子tử 之chi 十thập 六lục 人nhân 婆Bà 羅La 門Môn 所sở 請thỉnh 。 所sở 問vấn 。 所sở 問vấn 而nhi 解giải 說thuyết 質chất 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 說thuyết 以dĩ 上thượng

說thuyết 以dĩ 上thượng 之chi 彼bỉ 岸ngạn 道đạo （# 波ba 羅la 延diên ）# 。

世Thế 尊Tôn 。

者giả 。 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 乃nãi 至chí （# 一nhất 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 世Thế 尊Tôn 〔# 語ngữ 〕# 是thị 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。

世Thế 尊Tôn 說thuyết 以dĩ 上thượng

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

且thả 住trụ 摩Ma 竭Kiệt 陀Đà 國Quốc

者giả 。 是thị 且thả 住trụ 於ư 名danh 摩ma 偈kệ 陀đà 地địa 方phương 。 且thả 動động 作tác 。 且thả 活hoạt 動động 。 且thả 護hộ 持trì 身thân 。 且thả 持trì 續tục 。 且thả 維duy 持trì 。

波ba 沙sa 那na 迦ca 塔tháp 廟miếu

者giả 。 是thị 佛Phật 之chi 坐tọa 所sở 言ngôn 波ba 沙sa 那na 迦ca 塔tháp 廟miếu 。 此thử 是thị 。

且thả 住trụ 於ư 摩Ma 竭Kiệt 陀Đà 國Quốc 。 之chi 波ba 沙sa 那na 迦ca 塔tháp 廟miếu

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

門môn 弟đệ 之chi 十thập 六lục 人nhân 婆Bà 羅La 門Môn

賓tân 祗chi 耶da 婆Bà 羅La 門Môn 是thị 婆bà 和hòa 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 最tối 勝thắng 。 最tối 第đệ 一nhất 之chi 門môn 弟đệ 子tử 。 彼bỉ 等đẳng 與dữ 賓tân 祗chi 耶da 共cộng 同đồng 十thập 六lục 人nhân 。 如như 斯tư 。 為vi 門môn 弟đệ 子tử 十thập 六lục 人nhân 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 或hoặc 又hựu 彼bỉ 等đẳng 十thập 六lục 人nhân 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 應ưng 為vì 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 之chi 最tối 勝thắng 最tối 第đệ 一nhất 之chi 門môn 弟đệ 子tử 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

門môn 弟đệ 十thập 六lục 人nhân 之chi 婆Bà 羅La 門Môn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

所sở 請thỉnh 。 所sở 問vấn 。 所sở 問vấn 而nhi 解giải 答đáp 質chất 問vấn 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

所sở 請thỉnh

者giả 。 是thị 被bị 求cầu 。

所sở 問vấn 所sở 問vấn

者giả 是thị 所sở 問vấn 。 質chất 問vấn 。 被bị 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。

於ư 解giải 答đáp 質chất 問vấn

者giả 。 是thị 解giải 答đáp 於ư 質chất 問vấn 而nhi 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

所sở 請thỉnh 。 所sở 問vấn 。 問vấn 而nhi 解giải 答đáp 質chất 問vấn 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

若nhược 了liễu 知tri 一nhất 一nhất 質chất 問vấn 之chi 義nghĩa 。 已dĩ 了liễu 知tri 法pháp 者giả 。 應ưng 行hành 道Đạo 法pháp 隨tùy 法pháp 。 應ưng 到đáo 於ư 老lão 死tử 之chi 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 是thị 令linh 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 者giả 故cố 。 此thử 法pháp 教giáo 名danh 稱xưng 為vi 彼bỉ 岸ngạn 道đạo 。

若nhược 一nhất 一nhất 之chi 質chất 問vấn

者giả 。 是thị 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 阿a 耆kỳ 多đa 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 富phú 那na 迦ca 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 彌di 多đa 求cầu 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 度độ 多đa 迦ca 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 優ưu 波ba 私tư 婆bà 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 難Nan 陀Đà 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 醯hê 摩ma 迦ca 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 刀đao 提đề 耶da 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 劫kiếp 波ba 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 闍xà 都đô 乾can/kiền/càn 耳nhĩ 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 優ưu 陀đà 耶da 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 布bố 沙sa 羅la 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 若nhược 一nhất 一nhất 之chi 賓tân 祗chi 耶da 所sở 問vấn 〔# 經kinh 〕# 。 此thử 是thị 。

若nhược 一nhất 一nhất 之chi 質chất 問vấn

了liễu 知tri 義nghĩa 。 已dĩ 了liễu 知tri 法pháp 者giả 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 法pháp 者giả 。 是thị 此thử 質chất 問vấn 。 義nghĩa 者giả 。 是thị 解giải 答đáp 。 了liễu 知tri 義nghĩa 。 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。

了liễu 知tri 義nghĩa

已dĩ 了liễu 知tri 法pháp 者giả 。 是thị 了liễu 知tri 法pháp 。 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 瞭# 。 此thử 是thị 。

了liễu 知tri 義nghĩa 已dĩ 了liễu 知tri 法pháp

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

應ưng 行hành 道Đạo 法pháp 隨tùy 法pháp

者giả 。 是thị 正chánh 行hạnh 道đạo 。 隨tùy 順thuận 之chi 行hành 道đạo 。 無vô 害hại 敵địch 之chi 行hành 道Đạo 。 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 。 應ưng 行hành 道Đạo 法pháp 隨tùy 法pháp 之chi 行hành 道Đạo 。 此thử 是thị 。

應ưng 行hành 道Đạo 法pháp 隨tùy 法pháp

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

應ưng 到đáo 老lão 死tử 之chi 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 老lão 死tử 之chi 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

應ưng 到đáo 老lão 死tử 之chi 彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 觸xúc 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 作tác 證chứng 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 是thị 。

應ưng 到đáo 老lão 死tử 之chi 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 可khả 令linh 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 者giả

是thị 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 可khả 令linh 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。 令linh 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 令linh 到đáo 著trước 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 令linh 到đáo 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 令linh 至chí 於ư 度độ 老lão 死tử 。 此thử 是thị 。

此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 可khả 令linh 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

故cố 在tại 此thử 之chi 法pháp 教giáo

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

故cố

者giả 。 故cố 是thị 彼bỉ 之chi 理lý 由do 。 彼bỉ 之chi 因nhân 。 彼bỉ 之chi 緣duyên 。 彼bỉ 之chi 因nhân 緣duyên 。 此thử 是thị 。

故cố

在tại 此thử 之chi 法pháp 教giáo

者giả 。 在tại 此thử 彼bỉ 岸ngạn 道đạo （# 波ba 羅la 延diên ）# 。 此thử 是thị 。

故cố 在tại 此thử 之chi 法pháp 教giáo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

有hữu 名danh 稱xưng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

道đạo

者giả 。 道đạo 也dã 。 所sở 謂vị 正chánh 見kiến 。 〔# 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 。 正chánh 精tinh 進tấn 。 正chánh 念niệm 〕# 正chánh 定định 。 名danh 稱xưng （# 增tăng 語ngữ ）# 者giả 名danh 。 稱xưng 。 名danh 稱xưng 。 施thi 設thiết 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 稱xưng 呼hô 。 此thử 是thị 。

有hữu 名danh 稱xưng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

一nhất

阿a 耆kỳ 多đa 。 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 。 富phú 那na 迦ca 又hựu 彌di 多đa 求cầu 。

度độ 多đa 迦ca 。 優ưu 波ba 私tư 婆bà 。 難Nan 陀Đà 又hựu 與dữ 醯hê 摩ma 迦ca 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 四tứ ）#

二nhị

刀đao 提đề 耶da 。 劫kiếp 波ba 兩lưỡng 人nhân 。 闍xà 都đô 乾can/kiền/càn 耳nhĩ 為vi 賢hiền 者giả 。

〔# 還hoàn 〕# 有hữu 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 。 優ưu 陀đà 耶da 與dữ 布bố 沙sa 羅la 。

莫mạc 伽già 羅la 闍xà 有hữu 慧tuệ 者giả 。 乃nãi 至chí 賓tân 祗chi 耶da 大đại 仙tiên 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 五ngũ ）#

三tam

彼bỉ 等đẳng 接tiếp 近cận 佛Phật 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 。 乃nãi 具cụ 足túc 行hành 之chi 仙tiên 人nhân 〔# 佛Phật 〕# 。

為vi 諸chư 微vi 妙diệu 之chi 質chất 問vấn 。 乃nãi 是thị 接tiếp 近cận 最tối 勝thắng 佛Phật 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 六lục ）#

彼bỉ 等đẳng 接tiếp 近cận 佛Phật 世Thế 尊Tôn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 彼bỉ 等đẳng 者giả 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 佛Phật 者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 自tự 存tồn 者giả 。 無vô 師sư 者giả 。 於ư 未vị 曾tằng 聞văn 。 之chi 諸chư 法pháp 自tự 正chánh 覺giác 真Chân 諦Đế 。 又hựu 於ư 其kỳ 處xứ 得đắc 一nhất 切thiết 知tri 性tánh 。 得đắc 自tự 在tại 性tánh 者giả 。 佛Phật 者giả 。 是thị 由do 何hà 之chi 義nghĩa 而nhi 為vi 佛Phật 耶da 。 覺giác 〔# 真chân 〕# 諦đế 故cố 而nhi 為vi 佛Phật （# 覺giác 者giả ）# 。 人nhân 人nhân 之chi 令linh 覺giác 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 一nhất 切thiết 知tri 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 一nhất 切thiết 見kiến 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 知tri 道đạo 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 明minh 照chiếu 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 由do 漏lậu 盡tận 者giả 之chi 稱xưng 是thị 佛Phật 。 由do 無vô 煩phiền 惱não 者giả 。 之chi 稱xưng 是thị 佛Phật 。 一nhất 向hướng 離ly 貪tham 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 一nhất 向hướng 離ly 瞋sân 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 一nhất 向hướng 離ly 癡si 者giả 故cố 是thị 佛Phật 。 [P.272]# 一nhất 向hướng 無vô 煩phiền 惱não 故cố 是thị 佛Phật 。 行hành 一nhất 行hành 道Đạo 故cố 是thị 佛Phật 。 正chánh 覺giác 獨độc 一nhất 無vô 上thượng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 故cố 是thị 佛Phật 。 破phá 害hại 不bất 覺giác 故cố 。 獲hoạch 得đắc 覺giác 故cố 是thị 佛Phật 。 佛Phật 之chi 名danh 。 非phi 由do 母mẫu 作tác 。 非phi 由do 父phụ 作tác 。 非phi 由do 兄huynh 弟đệ 作tác 。 非phi 由do 姊tỷ 妹muội 作tác 。 非phi 由do 友hữu 人nhân 。 同đồng 僚liêu 作tác 。 非phi 由do 親thân 戚thích 者giả 作tác 。 非phi 由do 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 作tác 。 非phi 由do 諸chư 天thiên 神thần 作tác 。 此thử 佛Phật 是thị 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 之chi 獲hoạch 得đắc 作tác 證chứng 已dĩ 共cộng 同đồng 之chi 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。

於ư 佛Phật

彼bỉ 等đẳng 接tiếp 近cận 於ư 佛Phật

者giả 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 行hành 近cận 於ư 佛Phật 。 近cận 至chí 。 近cận 侍thị 。 徧biến 問vấn 而nhi 徧biến 問vấn 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 等đẳng 接tiếp 近cận 佛Phật 世Thế 尊Tôn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

乃nãi 具cụ 足túc 行hành 之chi 仙tiên 人nhân

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

行hành

者giả 。 是thị 戒giới 行hạnh 之chi 完hoàn 成thành 。 亦diệc 行hành 戒giới 律luật 儀nghi 。 亦diệc 行hành 根căn 律luật 儀nghi 。 亦diệc 行hành 知tri 食thực （# 適thích ）# 量lượng 。 亦diệc 行hành 向hướng 警cảnh 寤ngụ 之chi 勤cần 勵lệ 。 亦diệc 行hành 七thất 妙diệu 法Pháp 。 亦diệc 行hành 四tứ 禪thiền 。

令linh 具cụ 足túc 行hành

者giả 。 令linh 具cụ 足túc 行hành 。 有hữu 最tối 勝thắng 行hành 。 有hữu 秀tú 逸dật 行hành 。 有hữu 最tối 上thượng 行hành 。 有hữu 勝thắng 妙diệu 行hạnh 。 此thử 是thị 令linh 。

具cụ 足túc 行hành

仙tiên 人nhân 者giả

是thị 仙tiên 人nhân （# 大đại 求cầu 者giả ）# 。 世Thế 尊Tôn 求cầu 大đại 戒giới 蘊uẩn 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 是thị 仙tiên 人nhân （# 求cầu 者giả ）# 乃nãi 至chí （# 九cửu 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 又hựu 由do 有hữu 大đại 權quyền 勢thế 諸chư 有hữu 情tình 。

佛Phật 是thị 於ư 何hà 處xứ 耶da

世Thế 尊Tôn 是thị 於ư 何hà 處xứ 耶da

天Thiên 中Trung 天Thiên 是thị 於ư 何hà 處xứ 耶da

人nhân 牛ngưu 王vương 是thị 於ư 何hà 處xứ 耶da

被bị 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 是thị 仙tiên 人nhân 。 此thử 是thị 。

乃nãi 具cụ 足túc 行hành 之chi 仙tiên 人nhân

為vi 諸chư 微vi 妙diệu 之chi 質chất 問vấn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

為vi 質chất 問vấn

者giả 。 是thị 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。

諸chư 微vi 妙diệu 之chi [P.273]# 質chất 問vấn

者giả 。 是thị 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 。 難nạn/nan 隨tùy 覺giác 。 善thiện 。 勝thắng 妙diệu 。 不bất 入nhập 於ư 思tư 擇trạch 。 微vi 妙diệu 。 賢hiền 者giả 知tri 得đắc 之chi 質chất 問vấn 。 此thử 是thị 。

為vi 諸chư 微vi 妙diệu 之chi 質chất 問vấn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

乃nãi 是thị 接tiếp 近cận 最tối 勝thắng 佛Phật

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

佛Phật

是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 名danh 是thị 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。

最tối 勝thắng

者giả 。 是thị 最tối 高cao 。 最tối 勝thắng 。 最tối 殊thù 勝thắng 。 秀tú 逸dật 。 最tối 上thượng 。 勝thắng 妙diệu 。 此thử 是thị 。

最tối 勝thắng

近cận

者giả 。 是thị 行hành 至chí 近cận 。 近cận 至chí 。 近cận 侍thị 。 徧biến 問vấn 而nhi 徧biến 問vấn 。 此thử 是thị 。

乃nãi 是thị 接tiếp 近cận 最tối 勝thắng 佛Phật

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

故cố 如như 斯tư 能năng 說thuyết 。

彼bỉ 等đẳng 接tiếp 近cận 〔# 佛Phật 世Thế 尊Tôn 〕# 。 乃nãi 具cụ 足túc 行hành 之chi 仙tiên 人nhân 。

為vi 諸chư 微vi 妙diệu 之chi 質chất 問vấn 。 乃nãi 是thị 接tiếp 近cận 最tối 勝thắng 佛Phật 。

四tứ

佛Phật 向hướng 彼bỉ 等đẳng 之chi 質chất 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 如như 實thật 為vi 解giải 說thuyết 。

由do 向hướng 諸chư 問vấn 之chi 解giải 說thuyết 。 牟Mâu 尼Ni 滿mãn 足túc 婆Bà 羅La 門Môn 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 七thất ）#

佛Phật 向hướng 彼bỉ 等đẳng 已dĩ 解giải 說thuyết

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

向hướng 彼bỉ 等đẳng

者giả 。 是thị 十thập 六lục 人nhân 應ưng 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 。 佛Phật 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 之chi 名danh 已dĩ 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。

已dĩ 解giải 說thuyết

者giả 。 是thị 佛Phật 已dĩ 向hướng 彼bỉ 等đẳng 解giải 說thuyết 。 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

佛Phật 向hướng 彼bỉ 等đẳng 已dĩ 解giải 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

所sở 質chất 問vấn 於ư 如như 實thật

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 質chất 問vấn 者giả 。 是thị 以dĩ 問vấn 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。 如như 實thật 者giả 。 如như 應ưng 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 如như 應ưng 說thuyết 示thị 而nhi 說thuyết 示thị 。 如như 應ưng 施thi 設thiết 而nhi 施thi 設thiết 。 如như 應ưng 確xác 立lập 而nhi 確xác 立lập 。 如như 應ưng 開khai 顯hiển 而nhi 開khai 顯hiển 。 如như 應ứng 分phân 別biệt 而nhi 分phân 別biệt 。 如như 應ưng 顯hiển 示thị 而nhi 顯hiển 示thị 。 如như 應ưng 說thuyết 明minh 而nhi 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

所sở 質chất 問vấn 於ư 如như 實thật

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

由do 向hướng 諸chư 問vấn 之chi 解giải 說thuyết

者giả 。 是thị 由do 向hướng 諸chư 問vấn 之chi 解giải 說thuyết 而nhi 宣tuyên 說thuyết 。 說thuyết 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

由do 向hướng 諸chư 問vấn 之chi 解giải 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

牟Mâu 尼Ni 滿mãn 足túc 婆Bà 羅La 門Môn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 已dĩ 令linh 滿mãn 足túc 者giả 。 是thị 令linh 滿mãn 足túc 。 滿mãn 悅duyệt 。 信tín 樂nhạo 。 愉# 悅duyệt 。 適thích 意ý 。 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 是thị 十thập 六lục 人nhân 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 。 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 以dĩ 智trí 言ngôn 牟mâu 那na 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 超siêu 越việt 著trước 。 網võng 之chi 此thử 牟Mâu 尼Ni 。 此thử 是thị 。

牟Mâu 尼Ni 滿mãn 足túc 婆Bà 羅La 門Môn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 如như 斯tư 說thuyết 。

佛Phật 向hướng 彼bỉ 等đẳng 之chi 質chất 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 如như 實thật 為vi 解giải 說thuyết 。

由do 向hướng 諸chư 問vấn 之chi 解giải 說thuyết 。 牟Mâu 尼Ni 滿mãn 足túc 婆Bà 羅La 門Môn 。

五ngũ

彼bỉ 等đẳng 依y 日nhật 種chủng 具cụ 眼nhãn 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 甚thậm 示thị 滿mãn 足túc 。

最tối 勝thắng 優ưu 異dị 慧tuệ 者giả 許hứa 。 〔# 出xuất 家gia 〕# 而nhi 為vi 行hành 梵Phạm 行hạnh 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 八bát ）#

彼bỉ 等đẳng 依y 具cụ 眼nhãn 〔# 者giả 〕# 示thị 甚thậm 滿mãn 足túc

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 彼bỉ 等đẳng 者giả 。 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 十thập 六lục 人nhân 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 。

示thị 滿mãn 足túc

者giả 。 是thị 滿mãn 足túc 。 滿mãn 悅duyệt 。 信tín 樂nhạo 。 愉# 悅duyệt 。 適thích 意ý 。 具cụ 眼nhãn 〔# 者giả 〕# 。 是thị 世Thế 尊Tôn 由do 五ngũ 眼nhãn 具cụ 眼nhãn 者giả 。 即tức 由do 肉nhục 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 由do 天thiên 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 由do 慧tuệ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 由do 佛Phật 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 由do 普phổ 眼nhãn [P.275]# 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 世Thế 尊Tôn 由do 肉nhục 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 乃nãi 至chí （# 二nhị 四tứ 〇# 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 由do 普phổ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 等đẳng 依y 具cụ 眼nhãn （# 者giả ）# 示thị 甚thậm 滿mãn 足túc

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

日nhật 種chủng 佛Phật

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

佛Phật

者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 之chi 名danh 是thị 與dữ 作tác 證chứng 為vi 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。

日nhật 種chủng

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 太thái 陽dương 言ngôn 日nhật 。 彼bỉ 〔# 太thái 陽dương 之chi 〕# 姓tánh 是thị 瞿Cù 曇Đàm 。 世Thế 尊Tôn 姓tánh 亦diệc 是thị 瞿Cù 曇Đàm 。 世Thế 尊Tôn 由do 姓tánh 為vi 太thái 陽dương 之chi 親thân 戚thích 。 由do 姓tánh 為vi 親thân 類loại 。 故cố 佛Phật 日nhật 種chủng （# 太thái 陽dương 之chi 親thân 戚thích ）# 。 此thử 是thị 。

日nhật 種chủng 佛Phật

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

為vi 行hành 梵Phạm 行hạnh

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

梵Phạm 行hạnh

者giả 。 遠viễn 離ly 犯phạm 不bất 妙diệu 法Pháp 。 離ly 。 離ly 去khứ 。 〔# 不bất 如như 法Pháp 之chi 〕# 離ly 。 離ly 去khứ 。 不bất 作tác 。 不bất 行hành 。 不bất 干can 犯phạm 。 不bất 越việt 限hạn 。 為vi 橋kiều 之chi 破phá 壞hoại 。 又hựu 不bất 依y 教giáo 說thuyết （# 經Kinh 典điển 說thuyết ）# 。 〔# 依y 於ư 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 而nhi 言ngôn 〕# 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 是thị 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 所sở 謂vị 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 。 正chánh 精tinh 進tấn 。 正chánh 念niệm 。 正chánh 定định 。

行hành 梵Phạm 行hạnh

者giả 。 是thị 行hành 梵Phạm 行hạnh 。 受thọ 持trì 而nhi 行hành 動động 。 此thử 是thị 。

為vi 行hành 梵Phạm 行hạnh

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

最tối 勝thắng 優ưu 異dị 慧tuệ 者giả 許hứa

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

優ưu 異dị 之chi 慧tuệ 者giả

者giả 。 是thị 最tối 高cao 之chi 慧tuệ 者giả 。 最tối 勝thắng 之chi 慧tuệ 者giả 。 秀tú 逸dật 之chi 慧tuệ 者giả 。 最tối 上thượng 之chi 慧tuệ 者giả 。 勝thắng 妙diệu 之chi 慧tuệ 者giả 。

許hứa

者giả 。 是thị 於ư 許hứa 。 於ư 周chu 邊biên 。 於ư 近cận 。 於ư 不bất 遠viễn 。 而nhi 近cận 在tại 。 此thử 是thị 。

最tối 勝thắng 優ưu 異dị 慧tuệ 者giả 許hứa

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 斯tư 言ngôn 。

彼bỉ 等đẳng 依y 日nhật 種chủng 具cụ 眼nhãn 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 甚thậm 示thị 滿mãn 足túc 。

最tối 勝thắng 優ưu 異dị 慧tuệ 者giả 許hứa 。 〔# 出xuất 家gia 〕# 而nhi 為vi 行hành 梵Phạm 行hạnh 。

六lục

對đối 一nhất 一nhất 之chi 問vấn 。 由do 佛Phật 如như 所sở 示thị 。

[P.276]# 如như 欲dục 行hành 道Đạo 者giả 。 此thử 岸ngạn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。

（# 一nhất 一nhất 二nhị 九cửu ）#

對đối 一nhất 一nhất 之chi 問vấn

者giả 。 是thị 對đối 一nhất 一nhất 之chi 阿a 耆kỳ 多đa 之chi 質chất 問vấn 。 對đối 一nhất 一nhất 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 之chi 質chất 問vấn 乃nãi 至chí 對đối 一nhất 一nhất 賓tân 祗chi 耶da 之chi 質chất 問vấn 。 此thử 是thị 。

對đối 一nhất 一nhất 之chi 問vấn

由do 佛Phật 如như 所sở 示thị

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 佛Phật 者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 〇# 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 之chi 名danh 是thị 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。

由do 佛Phật 如như 所sở 示thị

者giả 。 是thị 由do 佛Phật 如như 所sở 說thuyết 。 如như 所sở 示thị 。 如như 所sở 施thi 設thiết 。 如như 所sở 確xác 立lập 。 如như 所sở 開khai 顯hiển 。 如như 所sở 分phân 別biệt 。 如như 所sở 顯hiển 示thị 。 如như 所sở 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

由do 佛Phật 如như 所sở 示thị

如như 欲dục 行hành 道Đạo 者giả

是thị 正chánh 行hạnh 道đạo 。 隨tùy 順thuận 之chi 行hành 道đạo 。 無vô 害hại 敵địch 之chi 行hành 道Đạo 。 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 。 法pháp 隨tùy 法pháp 之chi 行hành 道Đạo 者giả 。 此thử 是thị 。

如như 欲dục 行hành 道Đạo 者giả

由do 此thử 岸ngạn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

此thử 岸ngạn

者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 與dữ 蘊uẩn 之chi 行hành 。

由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 是thị 由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 到đáo 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 觸xúc 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 作tác 證chứng 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 是thị 。

由do 此thử 岸ngạn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 斯tư 言ngôn 。

對đối 一nhất 一nhất 之chi 問vấn 。 由do 佛Phật 如như 所sở 示thị 。

如như 欲dục 行hành 道Đạo 者giả 。 此thử 岸ngạn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。

七thất

修tu 習tập 最tối 上thượng 之chi 道đạo 者giả 。 由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。

[P.277]# 彼bỉ 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 道đạo 。 是thị 故cố 〔# 稱xưng 為vi 〕# 彼bỉ 岸ngạn 道đạo 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 〇# ）#

由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

此thử 岸ngạn

者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 與dữ 蘊uẩn 之chi 行hành 。

彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 是thị 不bất 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

由do 此thử 岸ngạn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

者giả 。 是thị 由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 到đáo 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 觸xúc 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 作tác 證chứng 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 是thị 。

由do 此thử 岸ngạn 可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

修tu 習tập 最tối 上thượng 道đạo 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 道đạo 者giả 。 是thị 八bát 支chi 正Chánh 道Đạo 。 正chánh 見kiến 乃nãi 至chí 正chánh 定định 。

最tối 上thượng

者giả 。 是thị 最tối 高cao 。 最tối 勝thắng 。 最tối 殊thù 勝thắng 。 秀tú 逸dật 。 最tối 上thượng 勝thắng 妙diệu 也dã 。 此thử 是thị 。

最tối 上thượng 之chi 道đạo

修tu 習tập 者giả 。 是thị 修tu 習tập 。 習tập 行hành 。 多đa 作tác 者giả 。 此thử 是thị 。

修tu 習tập 最tối 上thượng 之chi 道đạo 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

彼bỉ 可khả 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 道Đạo

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 道đạo 者giả 。 是thị 道đạo 。 道đạo 路lộ 。 路lộ 徑kính 。 直trực 道đạo 徑kính 路lộ 。 船thuyền 。 渡độ 橋kiều 。 迴hồi 廊lang 通thông 路lộ 。

可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn

可khả 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 到đáo 著trước 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 到đáo 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 可khả 度độ 生sanh 死tử 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 可khả 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 道Đạo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

是thị 故cố 〔# 稱xưng 〕# 及cập 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

故cố

者giả 。 是thị 故cố 。 於ư 彼bỉ 之chi 理lý 由do 。 於ư 彼bỉ 之chi 因nhân 。 於ư 彼bỉ 之chi 緣duyên 。 於ư 彼bỉ 之chi 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。 道đạo 者giả 。 道đạo 也dã 。

及cập

者giả 。 乃nãi 此thử 句cú 之chi 接tiếp 續tục 乃nãi [P.278]# 至chí （# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 句cú 之chi 次thứ 第đệ 。 此thử 是thị 。

是thị 故cố 稱xưng 及cập 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

八bát

尊tôn 者giả 賓tân 祗chi 耶da 〔# 婆bà 和hòa 利lợi 〕# 曰viết 。

我ngã 將tương 隨tùy 誦tụng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo 。 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 離ly 垢cấu 廣quảng 智trí 者giả 。

已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 為vi 說thuyết 。 無vô 欲dục 無vô 藪tẩu 之chi 龍long 象tượng 。

以dĩ 何hà 因nhân 是thị 語ngữ 虛hư 妄vọng 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 一nhất ）#

我ngã 將tương 隨tùy 誦tụng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

者giả 。 我ngã 將tương 由do 〔# 佛Phật 〕# 誦tụng 而nhi 隨tùy 誦tụng 。 我ngã 將tương 由do 〔# 佛Phật 〕# 語ngữ 而nhi 隨tùy 誦tụng 。 我ngã 將tương 由do 〔# 佛Phật 〕# 告cáo 而nhi 隨tùy 誦tụng 。 我ngã 將tương 由do 〔# 佛Phật 〕# 話thoại 而nhi 隨tùy 誦tụng 。 此thử 是thị 。

我ngã 將tương 隨tùy 誦tụng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

尊tôn 者giả 賓tân 祗chi 耶da 曰viết

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 曰viết （# 斯tư ）# 者giả 。 是thị 此thử 句cú 之chi 接tiếp 續tục 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 句cú 之chi 次thứ 第đệ 。

尊tôn 者giả

此thử 是thị 敬kính 語ngữ 。 敬kính 重trọng 語ngữ 。 尊tôn 敬kính 語ngữ 。

賓tân 祗chi 耶da

是thị 彼bỉ 長trưởng 老lão 之chi 名danh 。 稱xưng 。 名danh 稱xưng 。 施thi 設thiết （# 概khái 念niệm ）# 。 世thế 間gian 之chi 言ngôn 說thuyết 。 名danh 。 名danh 業nghiệp 。 命mạng 名danh 詞từ 文văn 。 稱xưng 呼hô 。 此thử 是thị 。

尊tôn 者giả 賓tân 祗chi 耶da 曰viết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 說thuyết

者giả 。 是thị 已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 說thuyết 。 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 〔# 即tức 〕# 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường

乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）#

所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị [P.279]# 此thử 滅diệt 法pháp

已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 說thuyết 。 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

離ly 垢cấu 廣quảng 智trí 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

離ly 垢cấu

者giả 。 貪tham 是thị 垢cấu 。 瞋sân 是thị 垢cấu 。 癡si 是thị 垢cấu 。 忿phẫn 是thị 垢cấu 。 恨hận 是thị 垢cấu 乃nãi 至chí （# 三tam 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 行hành 是thị 垢cấu 。 彼bỉ 等đẳng 諸chư 垢cấu 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 無vô 垢cấu 者giả 。 離ly 垢cấu 者giả 。 非phi 垢cấu 者giả 。 垢cấu 之chi 離ly 去khứ 者giả 。 垢cấu 之chi 捨xả 斷đoạn 者giả 。 垢cấu 之chi 離ly 脫thoát 者giả 。 一nhất 切thiết 垢cấu 之chi 離ly 越việt 者giả 。

廣quảng

者giả 。 是thị 言ngôn 地địa 。 世Thế 尊Tôn 等đẳng 於ư 此thử 地địa 。 廣quảng 大đại 。 擴# 而nhi 具cụ 備bị 慧tuệ 。 智trí 者giả 是thị 慧tuệ 也dã 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 之chi 具cụ 備bị 故cố 佛Phật 是thị 廣quảng 智trí 者giả 。 此thử 是thị 。

離ly 垢cấu 廣quảng 智trí 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

無vô 欲dục 藪tẩu 之chi 龍long 象tượng

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

欲dục 者giả

概khái 言ngôn 之chi 。 則tắc 事sự 欲dục 與dữ 煩phiền 惱não 欲dục 之chi 二nhị 欲dục 乃nãi 至chí （# 二nhị 七thất 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 事sự 欲dục 乃nãi 至chí （# 二nhị 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 煩phiền 惱não 欲dục 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 徧biến 知tri 事sự 欲dục 。 以dĩ 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 欲dục 。 事sự 欲dục 之chi 徧biến 知tri 故cố 。 煩phiền 惱não 欲dục 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 。 世Thế 尊Tôn 不bất 欲dục 諸chư 欲dục 。 不bất 冀ký 求cầu 諸chư 欲dục 。 不bất 希hy 望vọng 諸chư 欲dục 。 不bất 熱nhiệt 望vọng 諸chư 欲dục 。 欲dục 諸chư 欲dục 。 冀ký 求cầu 。 希hy 望vọng 。 熱nhiệt 望vọng 諸chư 欲dục 所sở 之chi 人nhân [P.280]# 人nhân 。 是thị 欲dục 之chi 欲dục 者giả 。 貪tham 之chi 貪tham 者giả 。 想tưởng 之chi 想tưởng 者giả 。 世Thế 尊Tôn 不bất 欲dục 諸chư 欲dục 。 不bất 冀ký 求cầu 諸chư 欲dục 。 不bất 希hy 望vọng 諸chư 欲dục 。 不bất 熱nhiệt 望vọng 諸chư 欲dục 。 故cố 佛Phật 而nhi 為vi 無vô 欲dục 者giả 。 非phi 欲dục 者giả 。 捨xả 斷đoạn 者giả 。 唾thóa 棄khí 欲dục 者giả 。 脫thoát 欲dục 者giả 。 捨xả 斷đoạn 欲dục 者giả 。 捨xả 遣khiển 欲dục 者giả 。 離ly 欲dục 者giả 。 離ly 去khứ 貪tham 者giả 。 捨xả 貪tham 者giả 。 唾thóa 棄khí 貪tham 者giả 。 脫thoát 貪tham 者giả 。 捨xả 斷đoạn 貪tham 者giả 。 捨xả 遣khiển 貪tham 者giả 。 無vô 愛ái 者giả 。 〔# 煩phiền 惱não 〕# 消tiêu 滅diệt 者giả 。 清thanh 涼lương 者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 覺giác 受thọ 者giả 。 為vi 梵Phạm 而nhi 自tự 住trụ 。 此thử 是thị 。

無vô 欲dục

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

無vô 藪tẩu

者giả 。 貪tham 是thị 藪tẩu 。 瞋sân 是thị 藪tẩu 。 癡si 是thị 藪tẩu 。 忿phẫn 是thị 藪tẩu 。 恨hận 是thị 藪tẩu 。 乃nãi 至chí （# 三tam 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 行hành 是thị 藪tẩu 。 彼bỉ 等đẳng 諸chư 藪tẩu 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 。

無vô 藪tẩu 者giả

非phi 藪tẩu 者giả （# 涅Niết 槃Bàn 者giả ）# 。 藪tẩu 之chi 離ly 去khứ 者giả 。 藪tẩu 之chi 捨xả 斷đoạn 者giả 。 藪tẩu 之chi 離ly 脫thoát 者giả 。 一nhất 切thiết 藪tẩu 之chi 離ly 越việt 者giả 。 此thử 是thị 無vô 藪tẩu 。 龍long 象tượng 者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 不bất 行hành 罪tội 惡ác 故cố 是thị 龍long 象tượng 。 不bất 行hành 故cố 是thị 龍long 象tượng 。 不bất 來lai 故cố 是thị 龍long 象tượng 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 〇# 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 如như 斯tư 不bất 來lai 故cố 是thị 龍long 象tượng 。 此thử 是thị 。

無vô 欲dục 無vô 藪tẩu 之chi 龍long 象tượng

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

以dĩ 何hà 因nhân 耶da 語ngữ 虛hư 妄vọng 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

以dĩ 何hà 因nhân 耶da

是thị 以dĩ 何hà 因nhân 耶da 。 由do 何hà 理lý 由do 耶da 。 由do 何hà 緣duyên 耶da 。 此thử 是thị 。

以dĩ 何hà 因nhân 耶da

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

語ngữ 虛hư 妄vọng

者giả 。 是thị 語ngữ 妄vọng 言ngôn 。 語ngữ 妄vọng 語ngữ 。 語ngữ 非phi 聖thánh 語ngữ 。 於ư 此thử 或hoặc 者giả 在tại 集tập 會hội 中trung 。 又hựu 在tại 會hội 合hợp 中trung 。 又hựu 在tại 親thân 戚thích 之chi 間gian 。 又hựu 在tại 法pháp 廷đình 中trung 被bị 連liên 出xuất 作tác 為vi 證chứng 人nhân 。 於ư 被bị 問vấn 時thời 。

卿khanh 。 須tu 語ngứ 汝nhữ 所sở 知tri 。

彼bỉ 不bất 知tri 而nhi 言ngôn 。

我ngã 知tri

知tri 而nhi 言ngôn 。

我ngã 不bất 知tri

未vị 見kiến 而nhi 言ngôn 。

我ngã 見kiến

[P.281]# 又hựu 已dĩ 見kiến 而nhi 言ngôn 。

我ngã 未vị 見kiến

如như 斯tư 。 為vi 自tự 己kỷ 。 又hựu 為vì 他tha 人nhân 。 又hựu 為vi 某mỗ 等đẳng 之chi 利lợi 益ích 語ngữ 故cố 意ý 之chi 妄vọng 語ngữ 。 此thử 言ngôn 為vi 妄vọng 言ngôn 。 又hựu 由do 三tam 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 妄vọng 語ngữ 。 〔# 即tức 〕# （# 一nhất ）# 於ư 彼bỉ 豫dự 。

我ngã 有hữu 妄vọng 語ngữ

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 （# 二nhị ）# 於ư 現hiện 且thả 有hữu 〔# 妄vọng 〕# 言ngôn 者giả 。

我ngã 於ư 現hiện 有hữu 妄vọng 言ngôn

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 （# 三tam ）# 於ư 既ký 妄vọng 言ngôn 者giả 。

我ngã 有hữu 妄vọng 言ngôn

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 由do 此thử 等đẳng 三tam 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 妄vọng 語ngữ 。 又hựu 由do 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 妄vọng 語ngữ 。 〔# 即tức 〕# （# 一nhất ）# 於ư 彼bỉ 豫dự 。

我ngã 將tương 有hữu 妄vọng 語ngữ

〔# 之chi 心tâm 〕# 乃nãi 至chí 由do 五ngũ 行hành 相tương/tướng 。 六lục 行hành 相tương/tướng 。 七thất 行hành 相tương/tướng 。 八bát 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 妄vọng 語ngữ 。 〔# 即tức 〕# （# 一nhất ）# 彼bỉ 豫dự 。

我ngã 有hữu 妄vọng 語ngữ

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 （# 二nhị ）# 於ư 現hiện 且thả 有hữu 妄vọng 言ngôn 者giả 。

我ngã 現hiện 有hữu 妄vọng 言ngôn

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 （# 三tam ）# 於ư 既ký 妄vọng 言ngôn 者giả 。

我ngã 有hữu 妄vọng 言ngôn

〔# 之chi 心tâm 〕# 。 （# 四tứ ）# 自tự 己kỷ 之chi 見kiến 相tương/tướng 異dị 。 （# 五ngũ ）# 忍nhẫn 於ư 相tương/tướng 異dị 。 （# 六lục ）# 意ý 欲dục 相tương 異dị 。 （# 七thất ）# 想tưởng 相tương/tướng 異dị 。 （# 八bát ）# 於ư 實thật 況huống 相tương/tướng 異dị 而nhi 〔# 妄vọng 語ngữ 〕# 。 由do 此thử 等đẳng 八bát 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 妄vọng 語ngữ 。 〔# 佛Phật 〕# 以dĩ 何hà 因nhân 耶da 而nhi 語ngữ 虛hư 妄vọng 。 說thuyết 。 說thuyết 明minh 。 言ngôn 說thuyết 。 此thử 是thị 。

以dĩ 何hà 因nhân 耶da 而nhi 妄vọng 語ngữ

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

尊tôn 者giả 賓tân 祗chi 耶da 曰viết 。

我ngã 將tương 隨tùy 誦tụng 彼bỉ 岸ngạn 道đạo 。 世Thế 尊Tôn 離ly 垢cấu 廣quảng 智trí 者giả 。

已dĩ 如như 所sở 見kiến 之chi 為vi 說thuyết 。 無vô 欲dục 無vô 藪tẩu 之chi 龍long 象tượng 。

以dĩ 何hà 因nhân 是thị 語ngữ 虛hư 妄vọng 。

九cửu

捨xả 斷đoạn 垢cấu 與dữ 癡si 。 捨xả 斷đoạn 慢mạn 與dữ 覆phú 〔# 佛Phật 〕# 。

言ngôn 辭từ 表biểu 讚tán 嘆thán 。 如như 何hà 我ngã 將tương 述thuật 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 二nhị ）#

捨xả 斷đoạn 垢cấu 與dữ 癡si

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 垢cấu 者giả 。 貪tham 是thị 垢cấu 。 瞋sân 是thị 垢cấu 。 癡si 是thị 垢cấu 。 慢mạn 是thị 垢cấu 。 見kiến 成thành 為vi 垢cấu 。 煩phiền 惱não 是thị 垢cấu 。 一nhất 切thiết 惡ác 行hành 是thị 垢cấu 。

癡si 者giả

對đối 苦khổ 而nhi 無vô 智trí 乃nãi 至chí （# 一nhất 二nhị 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 無vô 明minh 閂# 。 癡si 。 不bất 善thiện 根căn 。 以dĩ 此thử 言ngôn 癡si 。 垢cấu 與dữ 癡si 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 。

捨xả 斷đoạn 垢cấu 與dữ 癡si

此thử 是thị 。

捨xả 斷đoạn 垢cấu 與dữ 癡si

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

捨xả 斷đoạn 慢mạn 與dữ 覆phú

〔# 佛Phật 〕# 〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

慢mạn

者giả 。 （# 一nhất ）# 有hữu 一nhất 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 所sở 有hữu 心tâm 之chi 高cao 貢cống 。 （# 二nhị ）# 有hữu 二nhị 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 稱xưng 揚dương 自tự 己kỷ 之chi 慢mạn 與dữ 貶biếm 下hạ 他tha 人nhân 之chi 慢mạn 。 （# 三tam ）# 有hữu 三tam 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 我ngã 勝thắng 之chi 慢mạn 。 我ngã 等đẳng 之chi 慢mạn 。 我ngã 劣liệt 之chi 慢mạn 。 （# 四tứ ）# 有hữu 四tứ 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 由do 利lợi 得đắc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 名danh 聲thanh 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 稱xưng 讚tán 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 （# 五ngũ ）# 有hữu 五ngũ 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 我ngã 得đắc 可khả 意ý 之chi 色sắc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 我ngã 得đắc 可khả 意ý 之chi 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 （# 六lục ）# 有hữu 六lục 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 由do 眼nhãn 之chi 具cụ 足túc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 耳nhĩ 之chi 具cụ 足túc 。 鼻tị 之chi 具cụ 足túc 。 舌thiệt 之chi 具cụ 足túc 。 身thân 之chi 具cụ 足túc 。 意ý 之chi 具cụ 足túc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 （# 七thất ）# 有hữu 七thất 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 慢mạn 。 過quá 慢mạn 。 慢mạn 過quá 慢mạn 。 卑ty 慢mạn 。 增tăng 上thượng 慢mạn 。 我ngã 慢mạn 。 邪tà 慢mạn 。 （# 八bát ）# 有hữu 八bát 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 由do 利lợi 得đắc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 不bất 利lợi 得đắc 而nhi 生sanh 卑ty 慢mạn 。 由do [P.283]# 名danh 聲thanh 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 不bất 名danh 聲thanh 而nhi 生sanh 卑ty 慢mạn 。 由do 稱xưng 讚tán 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 毀hủy 訾tí 而nhi 生sanh 卑ty 慢mạn 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 生sanh 慢mạn 。 由do 苦khổ 而nhi 生sanh 卑ty 慢mạn 。 （# 九cửu ）# 有hữu 九cửu 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 勝thắng 者giả 。

我ngã 勝thắng

之chi 慢mạn 。 勝thắng 者giả 。

我ngã 等đẳng

之chi 慢mạn 。 勝thắng 者giả 。

我ngã 劣liệt

之chi 慢mạn 。 等đẳng 者giả 。

我ngã 勝thắng

之chi 慢mạn 。 等đẳng 者giả 。

我ngã 等đẳng

之chi 慢mạn 。 等đẳng 者giả 。

我ngã 劣liệt

之chi 慢mạn 。 劣liệt 者giả 。

我ngã 勝thắng

之chi 慢mạn 。 劣liệt 。 劣liệt 者giả 。

我ngã 等đẳng

之chi 慢mạn 。 劣liệt 者giả 我ngã 劣liệt 之chi 慢mạn 。 （# 十thập ）# 有hữu 十thập 種chủng 慢mạn 。 〔# 即tức 〕# 於ư 茲tư 或hoặc 者giả 生sanh 。 姓tánh 。 家gia 世thế 。 麗lệ 容dung 財tài 。 誦tụng 學học 。 事sự 業nghiệp 。 技kỹ 術thuật 。 學học 術thuật 。 博bác 識thức 。 辨biện 舌thiệt 又hựu 由do 某mỗ 種chủng 之chi 根căn 據cứ 而nhi 生sanh 慢mạn 。 如như 斯tư 所sở 有hữu 慢mạn 。 慢mạn 心tâm 。 高cao 慢mạn 。 高cao 貢cống 。 高cao 舉cử 〔# 心tâm 之chi 〕# 幢tràng 幡phan 。 傲ngạo 慢mạn 。 心tâm 之chi 旗kỳ 幟xí 。 以dĩ 此thử 言ngôn 慢mạn 。

覆phú

者giả 是thị 覆phú 。 覆phú 偽ngụy 。 偽ngụy 善thiện 。 嫉tật 視thị 業nghiệp 。 以dĩ 此thử 言ngôn 覆phú 。 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 慢mạn 。 覆phú 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 捨xả 斷đoạn 慢mạn 。 覆phú 。 此thử 是thị 。

捨xả 斷đoạn 慢mạn 與dữ 覆phú

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

言ngôn 辭từ 表biểu 讚tán 嘆thán 。 如như 何hà 我ngã 將tương 述thuật 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

然nhiên 我ngã

者giả 。

然nhiên

是thị 此thử 句cú 之chi 接tiếp 續tục 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 句cú 之chi 次thứ 第đệ 。

將tương 述thuật

者giả 。 是thị 具cụ 讚tán 辭từ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 [P.284]# 具cụ 備bị 。

言ngôn 辭từ

語ngữ 。 語ngữ 路lộ 。 我ngã 將tương 述thuật 發phát 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

言ngôn 辭từ 表biểu 讚tán 嘆thán 。 如như 何hà 我ngã 將tương 述thuật 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

捨xả 斷đoạn 垢cấu 與dữ 癡si 。 捨xả 斷đoạn 慢mạn 與dữ 覆phú 〔# 佛Phật 〕# 。

言ngôn 辭từ 表biểu 讚tán 嘆thán 。 如như 何hà 我ngã 將tương 述thuật 。

一nhất 〇#

世Thế 尊Tôn 除trừ 闇ám 者giả 。 覺giác 者giả 普phổ 眼nhãn 者giả 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả 。 越việt 度độ 一nhất 切thiết 有hữu 。

〔# 佛Phật 〕# 為vi 無vô 漏lậu 者giả 。 捨xả 斷đoạn 一nhất 切thiết 苦khổ 。

切thiết 實thật 名danh 梵Phạm 者giả 。 使sử 我ngã 為vi 近cận 坐tọa 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 三tam ）#

世Thế 尊Tôn 除trừ 闇ám 者giả 。 覺giác 者giả 。 普phổ 眼nhãn 者giả 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 除trừ 闇ám 者giả 。 世Thế 尊Tôn 是thị 除trừ 。 排bài 除trừ 。 捨xả 斷đoạn 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 已dĩ 滅diệt 無vô 貪tham 闇ám 。 瞋sân 闇ám 。 癡si 闇ám 。 慢mạn 闇ám 。 見kiến 闇ám 。 煩phiền 惱não 闇ám 。 惡ác 行hành 闇ám 。 闇ám 黑hắc 者giả 。 無vô 眼nhãn 者giả 。 無vô 智trí 者giả 。 滅diệt 慧tuệ 者giả 。 害hại 敵địch 之chi 黨đảng 不bất 至chí 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 是thị 除trừ 闇ám 者giả 。 覺giác 者giả 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 之chi 覺giác 者giả （# 佛Phật ）# 之chi 名danh 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 普phổ 眼nhãn 者giả 〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 普phổ 眼nhãn 是thị 一nhất 切thiết 知tri 智trí 乃nãi 至chí （# 一nhất 一nhất 六lục 頁# 參tham 照chiếu ）# 如Như 來Lai 〔# 已dĩ 具cụ 備bị 〕# 彼bỉ 之chi 普phổ 眼nhãn 。 此thử 是thị 。

世Thế 尊Tôn 除trừ 闇ám 者giả 。 覺giác 者giả 。 普phổ 眼nhãn 者giả 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả 。 越việt 度độ 一nhất 切thiết 有hữu 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 世thế 間gian 者giả 。 有hữu 一nhất 世thế 間gian 。 有hữu 世thế 間gian 。 有hữu 二nhị 世thế 間gian 。 是thị 成thành 具cụ 之chi 有hữu 世thế 間gian 與dữ 毀hủy 失thất 之chi 有hữu 世thế 間gian 。 有hữu 三tam 世thế 間gian 。 是thị 三tam 受thọ 。 有hữu 四tứ 世thế 間gian 。 是thị 四tứ 食thực 。 有hữu 五ngũ 世thế 間gian 。 是thị 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 有hữu 六lục 世thế 間gian 。 是thị 六lục 內nội 處xứ 。 有hữu 七thất 世thế 間gian 。 是thị 七thất 識thức 住trụ 。 有hữu 八bát 世thế 間gian 。 是thị 八bát 世thế 間gian 法pháp 。 有hữu 九cửu 世thế 間gian 。 是thị 九cửu 有hữu 情tình 居cư 。 有hữu 十thập 世thế 間gian 。 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 有hữu 十thập 一nhất 世thế 間gian 。 是thị 十thập 一nhất 欲dục 有hữu 。 有hữu 十thập 二nhị 世thế 間gian 。 是thị 十thập 二nhị 處xứ 。 有hữu 十thập 八bát 世thế 間gian 。 是thị 十thập 八bát 界giới 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả

世Thế 尊Tôn 到đáo 世thế 間gian 之chi 終chung 邊biên 。 達đạt 於ư 終chung 邊biên 。 到đáo 於ư 終chung 點điểm 。 達đạt 於ư 終chung 點điểm 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 。 到đáo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 達đạt 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ （# 梵Phạm 行hạnh ）# 已dĩ 成thành 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 為vi 最tối 後hậu 之chi 生sanh 。 老lão 。 死tử 輪luân 迴hồi 。 彼bỉ 無vô 再tái 有hữu 。 此thử 是thị 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả

越việt 度độ 一nhất 切thiết 有hữu

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 有hữu 者giả 。 是thị 業nghiệp 有hữu 與dữ 結kết 生sanh 再tái 有hữu 之chi 二nhị 有hữu 。 業nghiệp 有hữu 者giả 云vân 何hà 。 是thị 福phước 行hành 。 非phi 福phước 行hành 。 不bất 動động 行hành 。 此thử 是thị 業nghiệp 有hữu 。 結kết 生sanh 之chi 再tái 有hữu 者giả 云vân 何hà 。 結kết 生sanh 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 此thử 是thị 結kết 生sanh 再tái 有hữu 。 世Thế 尊Tôn 越việt 度độ 業nghiệp 有hữu 與dữ 結kết 生sanh 再tái 有hữu 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả 。 越việt 度độ 一nhất 切thiết 有hữu 。

佛Phật 為vi 無vô 漏lậu 者giả 。 捨xả 斷đoạn 一nhất 切thiết 苦khổ 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 無vô 漏lậu 者giả 。

漏lậu

者giả 是thị 欲dục 漏lậu 。 有hữu 漏lậu 。 見kiến 漏lậu 。 無vô 明minh 漏lậu 之chi 四tứ 漏lậu 。 此thử 等đẳng 之chi 漏lậu 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 無vô 漏lậu 者giả 。

捨xả 斷đoạn 一nhất 切thiết 苦khổ 。 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 是thị 一nhất 切thiết 結kết 生sanh 之chi 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 [P.286]# 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 乃nãi 至chí （# 一nhất 四tứ 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 失thất 正chánh 見kiến 苦khổ 之chi 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。

故cố 佛Phật 是thị 。

捨xả 斷đoạn 一nhất 切thiết 苦khổ

切thiết 實thật 名danh 梵Phạm 者giả 。 使sử 我ngã 為vi 近cận 坐tọa 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

有hữu 切thiết 實thật 之chi 名danh 者giả

是thị 等đẳng 於ư 真chân 實thật 之chi 名danh 。 〔# 即tức 〕# 毘Tỳ 婆Bà 尸Thi 世Thế 尊Tôn 。 尸thi 棄khí 世Thế 尊Tôn 。 毘tỳ 沙sa 浮phù 世Thế 尊Tôn 。 迦ca 鳩cưu 孫tôn 陀đà 世Thế 尊Tôn 。 拘câu 那na 伽già 摩ma 那na 世Thế 尊Tôn 。 迦Ca 葉Diếp 世Thế 尊Tôn 。 與dữ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 同đồng 等đẳng 之chi 名danh 。 同đồng 等đẳng 真chân 實thật 之chi 名danh 。 是thị 故cố 。

切thiết 實thật 名danh 梵Phạm 〔# 者giả 〕#

使sử 我ngã 為vi 近cận 坐tọa 於ư 梵Phạm 者giả

是thị 我ngã 彼bỉ 侍thị 坐tọa 世Thế 尊Tôn 。 近cận 坐tọa 。 近cận 侍thị 。 徧biến 問vấn 。 速tốc 徧biến 問vấn 。 此thử 是thị 。

切thiết 實thật 名danh 梵Phạm 者giả 。 使sử 我ngã 為vi 近cận 坐tọa 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 除trừ 闇ám 者giả 。 覺giác 者giả 普phổ 眼nhãn 者giả 。

知tri 世thế 間gian 邊biên 者giả 。 越việt 度độ 一nhất 切thiết 有hữu 。

〔# 佛Phật 〕# 為vi 無vô 漏lậu 者giả 。 捨xả 斷đoạn 一nhất 切thiết 苦khổ 。

切thiết 實thật 名danh 梵Phạm 者giả 。 我ngã 使sử 為vi 近cận 坐tọa 。

一nhất 一nhất

譬thí 如như 鳥điểu 捨xả 於ư 山sơn 林lâm 。 止chỉ 住trụ 果quả 多đa 之chi 森sâm 林lâm 。

斯tư 我ngã 捨xả 諸chư 少thiểu 見kiến 者giả 。 如như 鷲thứu 鳥điểu 到đáo 大đại 海hải 洋dương 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 四tứ ）#

譬thí 如như 鳥điểu 捨xả 山sơn 於ư 林lâm 。 止chỉ 住trụ 果quả 多đa 之chi 森sâm 林lâm 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 鳥điểu （# 二nhị 生sanh 者giả ）# 。 鳥điểu 是thị （# 有hữu 翼dực 者giả ）# 。 由do 何hà 言ngôn 鳥điểu 為vi 二nhị 生sanh 者giả 耶da 。 二nhị 生sanh 者giả （# 鳥điểu ）# 是thị 由do 母mẫu 胎thai 。 卵noãn 殼xác 之chi 二nhị 回hồi 生sanh 。 因nhân 此thử 而nhi 言ngôn 鳥điểu 為vi 二nhị 生sanh 者giả 。

譬thí 如như 捨xả 山sơn 林lâm

者giả 。 譬thí 如như 鳥điểu 於ư 山sơn 林lâm 。 〔# 即tức 〕# 捨xả 。 棄khí 。 越việt 去khứ 。 離ly 越việt 食thực 少thiểu 。 水thủy 少thiểu 。 貧bần 乏phạp 之chi 林lâm 。 而nhi 得đắc 達đạt 於ư 他tha 之chi 果quả 多đa 。 食thực 多đa 。 樹thụ 多đa 之chi 大đại 林lâm 森sâm 林lâm 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 於ư 彼bỉ 森sâm 林lâm 以dĩ 營doanh 住trụ 居cư 。 此thử 是thị 。

譬thí 如như 鳥điểu 捨xả 於ư 山sơn 林lâm 。 止chỉ 住trụ 果quả 多đa 大đại 森sâm 林lâm 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

斯tư 我ngã 捨xả 諸chư 少thiểu 見kiến 者giả 。 如như 鷲thứu 鳥điểu 到đáo 大đại 海hải 洋dương 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

斯tư

者giả 。 是thị 譬thí 喻dụ 與dữ 事sự 實thật 照chiếu 合hợp 之chi 句cú 。

捨xả 諸chư 少thiểu 見kiến 者giả

是thị 婆bà 和hòa 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 及cập 他tha 之chi 彼bỉ 諸chư 師sư 比tỉ 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 為vi 少thiểu 見kiến 者giả 。 小tiểu 見kiến 者giả 。 僅cận 少thiểu 見kiến 者giả 。 下hạ 劣liệt 見kiến 者giả 。 賤tiện 劣liệt 見kiến 者giả 。 劣liệt 小tiểu 見kiến 者giả 。 捨xả 少thiểu 見kiến 者giả 。 小tiểu 見kiến 者giả 。 僅cận 少thiểu 見kiến 者giả 。 下hạ 劣liệt 見kiến 者giả 。 賤tiện 劣liệt 見kiến 者giả 。 劣liệt 小tiểu 見kiến 者giả 之chi 彼bỉ 等đẳng 婆Bà 羅La 門Môn 。 捨xả 斷đoạn 。 過quá 去khứ 。 超siêu 越việt 而nhi 得đắc 達đạt 最tối 高cao 見kiến 者giả 。 最tối 勝thắng 見kiến 者giả 。 最tối 殊thù 勝thắng 見kiến 者giả 。 最tối 上thượng 見kiến 者giả 。 勝thắng 妙diệu 者giả 。 無vô 等đẳng 者giả 。 無vô 等đẳng 等đẳng 者giả 。 無vô 比tỉ 類loại 者giả 。 無vô 比tỉ 肩kiên 者giả 。 天Thiên 中Trung 天Thiên 。 人nhân 牡# 牛ngưu 。 人nhân 師sư 子tử 。 人nhân 龍long 。 人nhân 良lương 馬mã 。 人nhân 牛ngưu 王vương 。 人nhân 軛ách 獸thú 。 十Thập 力Lực 者giả 。 如như 同đồng 者giả 佛Phật 世Thế 尊Tôn 使sử 我ngã 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 譬thí 如như 鵝nga 鳥điểu 為vi 不bất 動động 而nhi 得đắc 達đạt 無vô 量lượng 水thủy 之chi 大đại 人nhân 工công 池trì 。 阿A 耨Nậu 達Đạt 池Trì 。 又hựu 大đại 海hải 洋dương 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 斯tư 賓tân 祗chi 耶da 婆Bà 羅La 門Môn 不phủ 。 動động 而nhi 有hữu 無vô 量lượng 威uy 力lực 。 有hữu 明minh 了liễu 智trí 。 明minh 開khai 之chi 眼nhãn 。 [P.288]# 證chứng 得đắc 巧xảo 慧tuệ 分phân 別biệt 無vô 礙ngại 解giải 。 達đạt 於ư 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 淨tịnh 信tín 解giải 。 有hữu 白bạch 蓋cái 〔# 者giả 〕# 。 說thuyết 不bất 二nhị 而nhi 如như 同đồng 。 公công 言ngôn 如như 實thật 不bất 小tiểu 。 偉# 大đại 。 甚thậm 深thâm 。 不bất 可khả 量lượng 。 難nạn/nan 沈trầm 潛tiềm 。 有hữu 多đa 實thật 。 等đẳng 同đồng 海hải 洋dương 。 具cụ 備bị 不bất 分phân 捨xả 。 無vô 比tỉ 。 廣quảng 大đại 。 為vi 如như 不bất 可khả 量lượng 之chi 同đồng 者giả 。 勝thắng 道đạo 之chi 說thuyết 者giả 。 山sơn 。 嶽nhạc 中trung 之chi 須Tu 彌Di 。 二nhị 生sanh 者giả （# 鳥điểu ）# 中trung 之chi 金kim 翅sí 鳥điểu 。 獸thú 中trung 之chi 師sư 子tử 。 河hà 海hải 中trung 之chi 大đại 洋dương 。 勝thắng 妙diệu 之chi 勝thắng 者giả 。 得đắc 達đạt 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 之chi 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 此thử 是thị 。

斯tư 我ngã 捨xả 諸chư 少thiểu 見kiến 者giả 。 如như 鷲thứu 鳥điểu 到đáo 大đại 海hải 洋dương 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

譬thí 如như 鳥điểu 捨xả 於ư 山sơn 林lâm 。 止chỉ 住trụ 果quả 多đa 之chi 森sâm 林lâm 。

斯tư 我ngã 捨xả 諸chư 少thiểu 見kiến 者giả 。 如như 鷲thứu 鳥điểu 到đáo 大đại 海hải 洋dương 。

一nhất 二nhị

瞿Cù 曇Đàm 教giáo 之chi 前tiền 。 人nhân 人nhân 曾tằng 語ngứ 我ngã 。

有hữu 斯tư 應ưng 有hữu 斯tư

已dĩ 為vi 之chi 解giải 說thuyết 。

一nhất 切thiết 此thử 〔# 之chi 語ngữ 〕# 。 成thành 為vi 受thọ 賣mại 說thuyết 。

一nhất 切thiết 此thử 思tư 擇trạch 。

（# 忘vong 相tương/tướng ）# 增tăng 〔# 尋tầm 〕# 物vật

（# 一nhất 一nhất 三tam 五ngũ ）#

人nhân 人nhân 曾tằng 向hướng 我ngã 解giải 說thuyết 事sự

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

事sự

者giả 。 是thị 婆bà 和hòa 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 及cập 其kỳ 他tha 彼bỉ 阿a 闍xà 梨lê 。 〔# 師sư 〕# 等đẳng 。

解giải 說thuyết

自tự 己kỷ 之chi 見kiến 。 自tự 己kỷ 之chi 忍nhẫn 。 自tự 己kỷ 之chi 意ý 欲dục 。 自tự 己kỷ 之chi 持trì 說thuyết 。 自tự 己kỷ 之chi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 自tự 己kỷ 之chi 意ý 趣thú 。 說thuyết 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

人nhân 人nhân 曾tằng 向hướng 我ngã 解giải 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 前tiền

者giả 。 由do 瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 前tiền 。 由do 瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 以dĩ 外ngoại 。 由do 瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 以dĩ 前tiền 。 是thị 由do 瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 。 佛Phật 之chi 教giáo 。 勝thắng 者giả 之chi 教giáo 。 如Như 來Lai 之chi 教giáo 。 阿A 羅La 漢Hán 之chi 教giáo 開khai 始thỉ 。 此thử 是thị 由do 。

瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 前tiền

有hữu 斯tư 應ưng 有hữu 斯tư

者giả 。 實thật 有hữu 如như 斯tư 。 實thật 應ưng 有hữu 如như 斯tư 。 此thử 是thị 。

有hữu 斯tư 應ưng 有hữu 斯tư

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

一nhất 切thiết 此thử 為vi 受thọ 賣mại 說thuyết

者giả 。 此thử 一nhất 切thiết 是thị 受thọ 賣mại 之chi 說thuyết （# 傳truyền 聞văn ）# 。 由do 於ư 傳truyền 說thuyết 。 由do 於ư 傳truyền 承thừa 。 由do 於ư 藏tạng 〔# 經kinh 〕# 之chi 說thuyết 。 由do 於ư 思tư 擇trạch 。 由do 於ư 推thôi 論luận 。 由do 於ư 行hành 相tương/tướng 之chi 審thẩm 思tư 而nhi 由do 見kiến 。 省tỉnh 思tư 。 忍nhẫn 之chi 物vật 。 而nhi 非phi 自tự 己kỷ 知tri 通thông 〔# 之chi 語ngữ 〕# 。 而nhi 非phi 自tự 現hiện 見kiến 法pháp 之chi 語ngữ 。 此thử 是thị 。

一nhất 切thiết 此thử 為vi 受thọ 賣mại 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

一nhất 切thiết 此thử 思tư 擇trạch 為vi 增tăng 物vật

一nhất 切thiết 增tăng 此thử 思tư 擇trạch 。 增tăng 尋tầm 。 增tăng 思tư 惟duy 。 增tăng 欲dục 尋tầm 。 增tăng 恚khuể 尋tầm 。 增tăng 害hại 尋tầm 。 增tăng 親thân 里lý 尋tầm 。 增tăng 國quốc 土độ 尋tầm 。 增tăng 不bất 死tử 尋tầm 。 增tăng 關quan 係hệ 他tha 人nhân 之chi 憐lân 憫mẫn 尋tầm 。 增tăng 關quan 係hệ 利lợi 得đắc 恭cung 敬kính 讚tán 歎thán 尋tầm 。 增tăng 關quan 係hệ 不bất 輕khinh 賤tiện 尋tầm 之chi 物vật 。 此thử 是thị 。

一nhất 切thiết 此thử 思tư 擇trạch 為vi 增tăng 物vật

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

瞿Cù 曇Đàm 教giáo 之chi 前tiền 。 人nhân 人nhân 曾tằng 語ngứ 我ngã 。

有hữu 斯tư 應ưng 有hữu 斯tư

已dĩ 為vi 之chi 解giải 說thuyết 。

[P.290]# 一nhất 切thiết 此thử 之chi 語ngữ 。 成thành 為vi 受thọ 賣mại 說thuyết 。

一nhất 切thiết 此thử 思tư 擇trạch 。 （# 妄vọng 想tưởng ）# 增tăng 〔# 尋tầm 〕# 物vật 。

一nhất 三tam

〔# 煩phiền 惱não 之chi 〕# 闇ám 獨độc 坐tọa 除trừ 。 彼bỉ 具cụ 光quang 者giả 光quang 照chiếu 者giả 。

瞿Cù 曇Đàm 乃nãi 是thị 廣quảng 慧tuệ 者giả 。 瞿Cù 曇Đàm 是thị 為vi 廣quảng 智trí 者giả 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 六lục ）#

煩phiền 惱não 之chi 闇ám 獨độc 坐tọa 除trừ

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

獨độc

者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn （# 一nhất ）# 由do 出xuất 家gia 之chi 稱xưng 為vi 獨độc 。 （# 二nhị ）# 由do 無vô 伴bạn 義nghĩa 為vi 獨độc 。 （# 三tam ）# 由do 渴khát 愛ái 之chi 捨xả 斷đoạn 義nghĩa 為vi 獨độc 。 （# 四tứ ）# 一nhất 向hướng 離ly 貪tham 故cố 為vi 獨độc 。 一nhất 向hướng 離ly 瞋sân 故cố 為vi 獨độc 。 一nhất 向hướng 離ly 癡si 故cố 為vi 獨độc 。 一nhất 向hướng 無vô 煩phiền 惱não 故cố 為vi 獨độc 。 （# 五ngũ ）# 行hành 一nhất 行hành 道Đạo （# 一Nhất 乘Thừa 道Đạo ）# 故cố 為vi 獨độc 。 （# 六lục ）# 獨độc 自tự 正chánh 覺giác 無vô 上thượng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 故cố 為vi 獨độc 。

（# 一nhất ）# 世Thế 尊Tôn 由do 出xuất 家gia 之chi 稱xưng 為vi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 年niên 少thiếu 而nhi 黑hắc 髮phát 之chi 青thanh 年niên 。 具cụ 備bị 善thiện 福phước 。 青thanh 春xuân 。 於ư 〔# 人nhân 生sanh 〕# 之chi 第đệ 一nhất 期kỳ 。 不bất 欲dục 〔# 捨xả 〕# 〔# 彼bỉ 出xuất 家gia 〕# 淚lệ 顏nhan 涕thế 泣khấp 之chi 父phụ 母mẫu 。 〔# 捨xả 〕# 親thân 戚thích 眾chúng 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 家gia 居cư 之chi 障chướng 礙ngại 。 斷đoạn 妻thê 子tử 之chi 障chướng 礙ngại 。 斷đoạn 親thân 戚thích 之chi 障chướng 礙ngại 。 斷đoạn 友hữu 人nhân 同đồng 僚liêu 之chi 障chướng 礙ngại 。 剃thế 除trừ 鬚tu 髮phát 。 著trước 袈ca 裟sa 衣y 。 由do 家gia 出xuất 家gia 而nhi 非phi 家gia 。 為vi 無vô 一nhất 物vật 之chi 狀trạng 態thái 。 獨độc 行hành 。 行hành 作tác 。 動động 作tác 。 活hoạt 動động 。 獲hoạch 持trì 。 持trì 續tục 。 維duy 持trì 。 如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 由do 出xuất 家gia 之chi 稱xưng 為vi 獨độc

[P.291]# （# 二nhị ）# 世Thế 尊Tôn 由do 無vô 伴bạn 義nghĩa 而nhi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 彼bỉ 如như 斯tư 出xuất 家gia 。 （# 獨độc ）# 住trụ 阿a 練luyện 若nhã 。 森sâm 林lâm 之chi 邊biên 鄙bỉ 。 無vô 〔# 人nhân 〕# 聲thanh 。 無vô 〔# 騷# 〕# 音âm 。 無vô 人nhân 之chi 境cảnh 觀quán 隱ẩn 人nhân 而nhi 住trụ 。 於ư 禪thiền 思tư 用dụng 適thích 當đương 之chi 臥ngọa 坐tọa 所sở 。 彼bỉ 獨độc 行hành 。 獨độc 立lập 。 獨độc 坐tọa 。 獨độc 臥ngọa 。 獨độc 入nhập 村thôn 行hành 乞khất 。 獨độc 由do 行hành 乞khất 歸quy 。 獨độc 密mật 坐tọa 禪thiền 。 獨độc 為vi 經kinh 行hành 。 獨độc 行hành 。 行hành 作tác 。 動động 作tác 。 活hoạt 動động 。 護hộ 持trì 。 持trì 續tục 。 維duy 持trì 。 如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 由do 無vô 伴bạn 義nghĩa 為vi 獨độc

（# 三tam ）# 世Thế 尊Tôn 渴khát 愛ái 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 為vi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 彼bỉ 如như 斯tư 無vô 伴bạn 。 不bất 放phóng 逸dật 而nhi 熱nhiệt 心tâm 住trụ 於ư 精tinh 勤cần 。 於ư 尼Ni 連Liên 禪Thiền 河Hà 。 畔bạn 之chi 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 精tinh 勤cần 大đại 精tinh 勤cần 。 擊kích 破phá 放phóng 逸dật 親thân 類loại 之chi 惡ác 魔ma 障chướng 解giải 脫thoát 之chi 軍quân 。 捨xả 斷đoạn 渴khát 愛ái 。 網võng 罟# 。 〔# 輪luân 迴hồi 之chi 〕# 流lưu 。 捨xả 斷đoạn 。 愛ái 著trước 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。

渴khát 愛ái 為vi 友hữu 之chi 人nhân 人nhân 。 長trường 時thời 〔# 不bất 斷đoạn 〕# 入nhập 輪luân 迴hồi 。

由do 此thử 狀trạng 態thái 他tha 狀trạng 態thái 。 向hướng 彼bỉ 輪luân 迴hồi 為vi 超siêu 度độ 。

渴khát 愛ái 苦khổ 發phát 生sanh 之chi 緣duyên 。 如như 此thử 知tri 為vi 大đại 過quá 患hoạn 。

離ly 去khứ 渴khát 愛ái 無vô 有hữu 取thủ 。 有hữu 念niệm 比Bỉ 丘Khâu 應ưng 普phổ 行hành 。

如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 渴khát 愛ái 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 為vi 獨độc

（# 四tứ ）# 世Thế 尊Tôn 一nhất 向hướng 離ly 貪tham 故cố 為vi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 貪tham 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 。 一nhất 行hành 離ly 貪tham 故cố 為vi 獨độc 。 瞋sân 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 一nhất 向hướng 離ly 瞋sân 故cố 為vi 獨độc 。 癡si 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 一nhất 向hướng 離ly 癡si 故cố 為vi 獨độc 。 煩phiền 惱não 之chi 捨xả 斷đoạn 故cố 一nhất 向hướng 離ly 煩phiền 惱não 故cố 為vi 獨độc 。

[P.292]# （# 五ngũ ）# 世Thế 尊Tôn 行hành 一nhất 行hành 道Đạo 故cố 為vi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 一nhất 行hành 道Đạo 者giả 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 是thị 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。

有hữu 情tình 利lợi 益ích 者giả 。 見kiến 生sanh 盡tận 滅diệt 邊biên 。

憐lân 愍mẫn 者giả 〔# 之chi 佛Phật 〕# 。 知tri 解giải 一nhất 行hành 道Đạo 。

過quá 去khứ 由do 此thử 道đạo 。 〔# 諸chư 佛Phật 〕# 是thị 已dĩ 度độ 。

現hiện 在tại 亦diệc 正chánh 度độ 。 未vị 來lai 度độ 暴bạo 流lưu 。

如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 行hành 一nhất 行hành 道Đạo 故cố 稱xưng 為vi 獨độc

（# 六lục ）# 世Thế 尊Tôn 獨độc 正chánh 覺giác 無vô 上thượng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 故cố 。 為vi 獨độc 者giả 云vân 何hà 。 覺giác （# 菩Bồ 提Đề ）# 者giả 。 是thị 於ư 四tứ 〔# 沙Sa 門Môn 〕# 道đạo 智trí 。 慧tuệ 。 慧tuệ 根căn 。 慧tuệ 力lực 乃nãi 至chí 。 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 。 觀quán 慧tuệ 。 觀quán （# 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na ）# 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 由do 彼bỉ 覺giác 智trí 而nhi 覺giác 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường

乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 已dĩ 覺giác

所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp

或hoặc 又hựu 所sở 有hữu 應ưng 覺giác 。 隨tùy 覺giác 。 別biệt 覺giác 。 正chánh 覺giác 。 得đắc 達đạt 。 觸xúc 達đạt 。 所sở 作tác 證chứng 之chi 一nhất 切thiết 物vật 由do 覺giác 智trí 而nhi 覺giác 。 隨tùy 覺giác 。 別biệt 覺giác 。 正chánh 覺giác 。 得đắc 達đạt 。 觸xúc 達đạt 。 作tác 證chứng 。 如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 獨độc 正chánh 覺giác 無vô 上thượng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 故cố 為vi 獨độc

除trừ 闇ám

者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 對đối 貪tham 闇ám 。 瞋sân 闇ám 。 癡si 闇ám 。 慢mạn 闇ám 。 見kiến 闇ám 。 煩phiền 惱não 闇ám 。 惡ác 行hành 闇ám 。 令linh 除trừ 闇ám 黑hắc 者giả 。 無vô 眼nhãn 者giả 。 無vô 智trí 者giả 。 滅diệt 慧tuệ 者giả 。 害hại 敵địch 之chi 黨đảng 不bất 至chí 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 排bài 除trừ 。 捨xả 斷đoạn 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 坐tọa 者giả 。 是thị 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 能năng 坐tọa 於ư 波ba 沙sa 那na 迦ca 塔tháp 廟miếu 。

苦khổ 之chi 彼bỉ 岸ngạn 已dĩ 到đáo 達đạt 。 牟Mâu 尼Ni 而nhi 坐tọa 於ư 山sơn 側trắc 。

有hữu 三Tam 明Minh 而nhi 破phá 死tử 神thần 。 諸chư 弟đệ 子tử 來lai 為vi 近cận 侍thị 。

如như 斯tư 世Thế 尊Tôn

坐tọa

或hoặc 又hựu 世Thế 尊Tôn 於ư 一nhất 切thiết 齷# 齪# 之chi 安an 息tức 故cố 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 成thành 。 〔# 所sở 作tác 〕# 已dĩ 辨biện 而nhi 坐tọa 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 二nhị 頁# 參tham 照chiếu ）# 為vi 最tối 後hậu 之chi 生sanh 。 老lão 。 死tử 。 輪luân 迴hồi 。 彼bỉ 無vô 再tái 有hữu 。 如như 斯tư 亦diệc 世Thế 尊Tôn 。

坐tọa

此thử 是thị 。

獨độc 坐tọa 除trừ 闇ám

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

彼bỉ 具cụ 光quang 者giả 照chiếu 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

具cụ 光quang 者giả

是thị 具cụ 光quang 者giả 。 賢hiền 者giả 。 具cụ 慧tuệ 者giả 。 覺giác 慧tuệ 者giả 。 有hữu 智trí 者giả 。 辨biện 知tri 者giả 。 具cụ 智trí 者giả 。

光quang 照chiếu 者giả

是thị 明minh 照chiếu 者giả 。 光quang 耀diệu 者giả 。 燃nhiên 燈đăng 者giả 。 照chiếu 耀diệu 者giả 。 輝huy 耀diệu 者giả 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 具cụ 光quang 者giả 光quang 照chiếu 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

瞿Cù 曇Đàm 是thị 廣quảng 慧tuệ 者giả

瞿Cù 曇Đàm 以dĩ 廣quảng 〔# 慧tuệ 〕# 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 智trí 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 旗kỳ 幟xí 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 幢tràng 幡phan 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 主chủ 。 思tư 擇trạch 多đa 。 簡giản 擇trạch 多đa 。 沈trầm 思tư 多đa 。 默mặc 考khảo 多đa 。 明minh 暸# 法pháp 而nhi 住trụ 。 行hành 此thử 。 多đa 為vi 此thử 。 重trọng/trùng 此thử 。 向hướng 於ư 此thử 。 傾khuynh 於ư 此thử 。 赴phó 於ư 此thử 。 信tín 解giải 此thử 。 以dĩ 此thử 為vi 主chủ 。

旗kỳ 幟xí 乃nãi 車xa 之chi 標tiêu 識thức 。 煙yên 乃nãi 是thị 火hỏa 之chi 標tiêu 識thức 。

王vương 是thị 國quốc 家gia 之chi 標tiêu 識thức 。 夫phu 是thị 〔# 妻thê 〕# 女nữ 之chi 標tiêu 識thức 。

[P.294]# 如như 斯tư 瞿Cù 曇Đàm 以dĩ 廣quảng 慧tuệ 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 智trí 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 旗kỳ 幟xí 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 幢tràng 幡phan 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 主chủ 。 思tư 擇trạch 多đa 。 簡giản 擇trạch 多đa 。 沈trầm 思tư 多đa 。 默mặc 考khảo 多đa 。 明minh 暸# 法pháp 而nhi 住trụ 。 行hành 此thử 。 多đa 為vi 此thử 。 重trọng/trùng 此thử 。 向hướng 於ư 此thử 。 傾khuynh 於ư 此thử 。 赴phó 於ư 此thử 。 信tín 解giải 此thử 。 以dĩ 此thử 為vi 主chủ 。 此thử 是thị 。

瞿Cù 曇Đàm 為vi 廣quảng 慧tuệ 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

瞿Cù 曇Đàm 是thị 廣quảng 智trí 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

廣quảng

者giả 。 是thị 言ngôn 地địa 。 世Thế 尊Tôn 等đẳng 於ư 此thử 地địa 。 具cụ 備bị 廣quảng 大đại 。 擴# 展triển 之chi 慧tuệ 。

智trí

者giả 是thị 慧tuệ 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 具cụ 備bị 。 故cố 佛Phật 是thị 廣quảng 智trí 者giả 。 此thử 是thị 。

瞿Cù 曇Đàm 為vi 廣quảng 智trí 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

煩phiền 惱não 之chi 闇ám 獨độc 坐tọa 除trừ 。 彼bỉ 具cụ 光quang 者giả 光quang 照chiếu 者giả 。

瞿Cù 曇Đàm 乃nãi 是thị 廣quảng 慧tuệ 者giả 。 瞿Cù 曇Đàm 是thị 為vi 廣quảng 智trí 者giả 。

一nhất 四tứ

即tức 時thời 有hữu 果quả 現hiện 〔# 能năng 〕# 見kiến 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

〔# 彼bỉ 已dĩ 〕# 向hướng 我ngã 說thuyết 示thị 法pháp 。 決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 七thất ）#

彼bỉ 向hướng 我ngã 說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ

者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 。 自tự 存tồn 者giả 。 無vô 師sư 者giả 。 於ư 未vị 曾tằng 聞văn 。 之chi 諸chư 法pháp 自tự 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 真Chân 諦Đế 。 又hựu 於ư 其kỳ 處xứ 而nhi 得đắc 一nhất 切thiết 知tri 性tánh 。 於ư 諸chư 力lực 而nhi 得đắc 自tự 在tại 性tánh 者giả 。

說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

法pháp

者giả 。 是thị 初sơ 善thiện 。 中trung 善thiện 。 後hậu 善thiện 。 有hữu 義nghĩa 有hữu 文văn 。 是thị 完hoàn 全toàn 圓viên 滿mãn 徧biến 淨tịnh 之chi 梵Phạm 行hạnh 。 四tứ 念niệm 處xứ [P.295]# 乃nãi 至chí 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 涅Niết 槃Bàn 。 至chí 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 。 說thuyết 〔# 彼bỉ 法pháp 〕# 。

說thuyết 示thị

施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 向hướng 我ngã 說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

者giả 。 是thị 自tự 見kiến 。 無vô 時thời 的đích 。 可khả 證chứng 見kiến 。 導đạo 引dẫn 。 智trí 識thức 者giả 是thị 各các 自tự 可khả 知tri 者giả 。 如như 斯tư 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

或hoặc 又hựu 於ư 現hiện 世thế 而nhi 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 彼bỉ 聖thánh 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 譬thí 如như 人nhân 人nhân 某mỗ 時thời 布bố 施thí 財tài 。 無vô 間gian （# 直trực 後hậu ）# 非phi 得đắc 於ư 〔# 彼bỉ 果quả 〕# 。 待đãi 〔# 迄hất 得đắc 果quả 〕# 時thời 。 如như 斯tư 者giả 非phi 此thử 之chi 法pháp 。 於ư 現hiện 世thế 而nhi 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 彼bỉ （# 聖thánh ）# 道đạo 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 不bất 在tại 於ư 他tha 處xứ 。 不bất 在tại 於ư 他tha 世thế 間gian 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 此thử 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 果quả

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

渴khát 愛ái

者giả 。 是thị 色sắc 愛ái 。 聲thanh 愛ái 。 香hương 愛ái 。 味vị 愛ái 。 觸xúc 愛ái 。 法pháp 愛ái 。

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái

者giả 。 是thị 令linh 渴khát 愛ái 盡tận 滅diệt 。 貪tham 盡tận 滅diệt 。 瞋sân 盡tận 滅diệt 。 癡si 盡tận 滅diệt 。 趣thú 盡tận 滅diệt 。 生sanh 起khởi 盡tận 滅diệt 。 結kết 生sanh 盡tận 滅diệt 。 有hữu 盡tận 滅diệt 。 輪luân 迴hồi 盡tận 滅diệt 。 輪luân 轉chuyển 盡tận 滅diệt 也dã 。

無vô 患hoạn 惱não

者giả 。 患hoạn 惱não 是thị 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 行hành 。 是thị 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 斷đoạn 。 患hoạn 惱não 之chi 寂tịch 滅diệt 。 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 遣khiển 。 患hoạn 惱não 之chi 安an 息tức 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ

者giả 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

無vô 可khả 譬thí 者giả

是thị 可khả 譬thí 無vô 可khả 比tỉ 較giảo 者giả 。 無vô 等đẳng 者giả 。 無vô 可khả 比tỉ 肩kiên 者giả 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。

決quyết

者giả 。 是thị 決quyết 。 於ư 任nhậm 何hà 。 於ư 何hà 處xứ 。 於ư 內nội 。 於ư 外ngoại 。 於ư 內nội 外ngoại 亦diệc 是thị 。 此thử 是thị 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

即tức 時thời 有hữu 果quả 現hiện 〔# 能năng 〕# 見kiến 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

〔# 彼bỉ 已dĩ 〕# 向hướng 我ngã 說thuyết 示thị 法pháp 。 決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。

一nhất 五ngũ

賓tân 祗chi 耶da 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。 汝nhữ 由do 彼bỉ 而nhi 離ly 住trụ 耶da 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。 由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 八bát ）#

汝nhữ 由do 彼bỉ 而nhi 離ly 住trụ 耶da

汝nhữ 由do 彼bỉ 佛Phật 離ly 而nhi 住trụ 耶da 。 離ly 耶da 。 離ly 去khứ 耶da 。 無vô 佛Phật 而nhi 住trụ 耶da 。 此thử 是thị 。

汝nhữ 由do 彼bỉ 而nhi 離ly 住trụ 耶da

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

賓tân 祗chi 耶da 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。

者giả 。 是thị 雖tuy 須tu 臾du 。 剎sát 那na 。 一nhất 時thời 。 暫tạm 時thời 。 瞬thuấn 時thời 亦diệc 是thị 也dã 。 此thử 是thị 。

雖tuy 須tu 臾du 間gian

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

賓tân 祗chi 耶da

者giả 。 是thị 婆bà 和hòa 利lợi 呼hô 彼bỉ 甥# 之chi 名danh 。 此thử 是thị 。

賓tân 祗chi 耶da 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm

以dĩ 廣quảng 〔# 慧tuệ 〕# 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 智trí 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 幢tràng 幡phan 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 主chủ 。 思tư 擇trạch 多đa 。 簡giản 擇trạch 多đa 。 沈trầm 思tư 多đa 。 默mặc 考khảo 多đa 。 明minh 暸# 法pháp 而nhi 住trụ 。 行hành 此thử 。 多đa 為vi 此thử 。 重trọng/trùng 此thử 。 向hướng 於ư 此thử 。 傾khuynh 於ư 此thử 。 赴phó 於ư 此thử 。 信tín 解giải 此thử 。 由do 以dĩ 瞿Cù 曇Đàm 為vi 主chủ 。 此thử 是thị 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 廣quảng 者giả 。 是thị 言ngôn 地địa 。 世Thế 尊Tôn 等đẳng 於ư 此thử 地địa 。 具cụ 備bị 廣quảng 大đại 。 擴# 展triển 之chi 慧tuệ 。 智trí 者giả 是thị 慧tuệ 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 具cụ 備bị 。 故cố 佛Phật 是thị 廣quảng 智trí 者giả 。 此thử 是thị 。

由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆bà 和hòa 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

賓tân 祗chi 耶da 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。 汝nhữ 由do 彼bỉ 而nhi 離ly 住trụ 耶da 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。 由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。

十thập 六lục

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕# 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。 向hướng 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp 。

（# 一nhất 一nhất 三tam 九cửu ）#

向hướng 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

之chi 所sở

者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 九cửu 五ngũ 頁# 參tham 照chiếu ）# 於ư 其kỳ 處xứ 而nhi 得đắc 一nhất 切thiết 知tri 性tánh 。 於ư 諸chư 力lực 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 性tánh 者giả 。

說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

法pháp

者giả 。 是thị 初sơ 善thiện 乃nãi 至chí （# 八bát 七thất 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 說thuyết 至chí 於ư 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 。 說thuyết 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 也dã 。 此thử 是thị 。

向hướng 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 果quả

是thị 自tự 可khả 見kiến 。 無vô 時thời 的đích 。 可khả 證chứng 見kiến 。 導đạo 引dẫn 。 智trí 識thức 者giả 是thị 各các 自tự 可khả 知tri 者giả 。 如như 斯tư 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 果quả

或hoặc 又hựu 現hiện 世thế 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 於ư 彼bỉ 〔# 聖thánh 〕# 道đạo 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

譬thí 如như 人nhân 人nhân 於ư 某mỗ 時thời 為vi 布bố 施thí 財tài 。 [P.298]# 於ư 無vô 間gian 〔# 直trực 後hậu 〕# 非phi 得đắc 〔# 彼bỉ 果quả 〕# 。 〔# 待đãi 迄hất 得đắc 果quả 〕# 時thời 。 而nhi 於ư 斯tư 者giả 非phi 此thử 之chi 法pháp 。 於ư 現hiện 世thế 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 彼bỉ 〔# 聖thánh 〕# 道đạo 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 不bất 於ư 他tha 處xứ 。 不bất 於ư 他tha 世thế 間gian 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 此thử 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu （# 果quả ）#

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

渴khát 愛ái 者giả

是thị 色sắc 愛ái 。 聲thanh 愛ái 。 香hương 愛ái 。 味vị 愛ái 。 觸xúc 愛ái 。 法pháp 愛ái 。

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái

者giả 。 是thị 令linh 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 。 盡tận 滅diệt 貪tham 。 盡tận 滅diệt 瞋sân 。 盡tận 滅diệt 癡si 。 盡tận 滅diệt 趣thú 。 盡tận 滅diệt 生sanh 起khởi 。 盡tận 滅diệt 結kết 生sanh 。 盡tận 滅diệt 有hữu 。 盡tận 滅diệt 輪luân 迴hồi 。 盡tận 滅diệt 輪luân 轉chuyển 。 無vô 患hoạn 惱não 。 患hoạn 惱não 者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 行hành 。 是thị 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 斷đoạn 。 患hoạn 惱não 之chi 寂tịch 滅diệt 。 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 遣khiển 。 患hoạn 惱não 之chi 安an 息tức 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ

者giả 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

無vô 可khả 譬thí 者giả

是thị 無vô 可khả 譬thí 者giả 。 無vô 可khả 比tỉ 較giảo 者giả 。 無vô 有hữu 等đẳng 者giả 。 無vô 可khả 比tỉ 肩kiên 者giả 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。

決quyết

者giả 。 是thị 決quyết 。 於ư 任nhậm 何hà 。 於ư 何hà 處xứ 。 於ư 內nội 。 於ư 外ngoại 。 於ư 內nội 外ngoại 亦diệc 是thị 。 此thử 是thị 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

故cố 彼bỉ 婆bà 和hòa 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕# 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。 向hướng 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp 。

一nhất 七thất

婆Bà 羅La 門Môn 。 雖tuy 須tu 臾du 〔# 間gian 〕# 。 我ngã 不bất 由do 彼bỉ 為vi 離ly 住trụ 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。 由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 〇# ）#

我ngã 不bất 由do 彼bỉ 為vi 離ly 住trụ

我ngã 不bất 離ly 彼bỉ 佛Phật 而nhi 住trụ 。 不bất 離ly 。 不bất 離ly 去khứ 而nhi 非phi 無vô 佛Phật 。 此thử 為vi 。

我ngã 不bất 由do 彼bỉ 為vi 離ly 住trụ

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。

者giả 。 雖tuy 須tu 臾du 。 剎sát 那na 。 一nhất 時thời 。 暫tạm 時thời 。 瞬thuấn 時thời 亦diệc 是thị 。

婆Bà 羅La 門Môn 。

是thị 尊tôn 敬kính 稱xưng 呼hô 叔thúc 父phụ 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm

以dĩ 廣quảng 慧tuệ 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 智trí 為vi 標tiêu 識thức 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 旗kỳ 幟xí 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 幢tràng 幡phan 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 主chủ 。 思tư 擇trạch 多đa 。 簡giản 擇trạch 多đa 。 沈trầm 思tư 多đa 。 默mặc 考khảo 多đa 。 明minh 暸# 法pháp 而nhi 住trụ 。 行hành 此thử 。 多đa 為vi 此thử 。 重trọng/trùng 此thử 。 向hướng 於ư 此thử 。 傾khuynh 於ư 此thử 。 赴phó 於ư 此thử 。 信tín 解giải 此thử 。 瞿Cù 曇Đàm 為vi 彼bỉ 之chi 主chủ 。 此thử 是thị 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

由do 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

廣quảng

者giả 是thị 言ngôn 地địa 。 世Thế 尊Tôn 等đẳng 於ư 此thử 地địa 。 具cụ 備bị 廣quảng 大đại 擴# 展triển 之chi 慧tuệ 。

智trí

者giả 。 是thị 慧tuệ 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 具cụ 備bị 。 故cố 佛Phật 正chánh 是thị 廣quảng 智trí 者giả 。 此thử 是thị 。

由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆bà 和hòa 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

賓tân 祗chi 耶da 。 雖tuy 須tu 臾du 間gian 。 我ngã 由do 彼bỉ 而nhi 不bất 離ly 住trụ 。

由do 有hữu 廣quảng 慧tuệ 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。 由do 有hữu 廣quảng 智trí 之chi 瞿Cù 曇Đàm 。

一nhất 八bát

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 果quả 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

[P.300]# 決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。 為vi 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 一nhất ）#

為vi 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

之chi 所sở

者giả 。 是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 。 自tự 存tồn 者giả 。 無vô 師sư 者giả 。 於ư 未vị 曾tằng 聞văn 。 之chi 諸chư 法pháp 而nhi 自tự 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 〔# 真chân 〕# 諦đế 。 又hựu 於ư 其kỳ 處xứ 而nhi 得đắc 一nhất 切thiết 知tri 性tánh 。 於ư 諸chư 力lực 得đắc 自tự 在tại 性tánh 者giả 。

說thuyết 示thị 法pháp

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

法pháp

者giả 。 是thị 初sơ 善thiện 。 中trung 善thiện 。 後hậu 善thiện 。 有hữu 義nghĩa 有hữu 文văn 。 為vi 完hoàn 全toàn 圓viên 滿mãn 徧biến 淨tịnh 之chi 梵Phạm 行hạnh 。 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 神Thần 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 支chi 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 至chí 於ư 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 。 說thuyết 〔# 彼bỉ 法pháp 〕# 。 是thị 。

說thuyết 示thị

施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。

為vi 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕#

是thị 自tự 可khả 見kiến 。 無vô 時thời 的đích 。 可khả 證chứng 見kiến 。 導đạo 引dẫn 。 智trí 識thức 者giả 是thị 各các 自tự 可khả 知tri 者giả 。 如như 斯tư 是thị 現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕# 。 或hoặc 又hựu 於ư 現hiện 世thế 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 於ư 彼bỉ 之chi 〔# 聖thánh 〕# 道đạo 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 如như 斯tư 為vi 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕#

譬thí 如như 人nhân 人nhân 某mỗ 時thời 布bố 施thí 財tài 。 於ư 無vô 間gian 〔# 直trực 後hậu 〕# 而nhi 非phi 得đắc 〔# 彼bỉ 果quả 〕# 。 待đãi 〔# 迄hất 得đắc 果quả 〕# 時thời 。 於ư 斯tư 者giả 非phi 此thử 之chi 法pháp 。 於ư 現hiện 世thế 為vi 修tu 習tập 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 者giả 。 於ư 彼bỉ 之chi 聖thánh 道Đạo 之chi 無vô 間gian 直trực 後hậu 證chứng 得đắc 〔# 聖thánh 〕# 果quả 。 所sở 有hữu 。 獲hoạch 得đắc 。 不bất 於ư 他tha 處xứ 。 不bất 於ư 他tha 世thế 間gian 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

現hiện 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 此thử 是thị 。

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕#

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

者giả 。 渴khát 愛ái 者giả 是thị 色sắc 愛ái 。 聲thanh 愛ái 。 香hương 愛ái 。 味vị 愛ái 。 觸xúc 愛ái 。 法pháp 愛ái 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 者giả 。 是thị 令linh 盡tận 滅diệt 貪tham 。 盡tận 滅diệt 瞋sân 。 盡tận 滅diệt 癡si 。 盡tận 滅diệt 趣thú 。 盡tận 滅diệt 生sanh 起khởi 。 盡tận 滅diệt 結kết 生sanh 。 盡tận 滅diệt 有hữu 。 盡tận 滅diệt 輪luân 迴hồi 。 盡tận 滅diệt 輪luân 轉chuyển 。

無vô 患hoạn 惱não

患hoạn 惱não

者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 行hành 。 是thị 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 斷đoạn 。 患hoạn 惱não 之chi 寂tịch 滅diệt 。 患hoạn 惱não 之chi 捨xả 遣khiển 。 患hoạn 惱não 之chi 安an 息tức 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。

盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

彼bỉ

者giả 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

無vô 可khả 譬thí

者giả 。 是thị 無vô 可khả 譬thí 者giả 。 無vô 可khả 比tỉ 較giảo 者giả 。 無vô 等đẳng 者giả 。 無vô 可khả 比tỉ 肩kiên 者giả 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。

決quyết

者giả 。 是thị 決quyết 定định 。 於ư 任nhậm 何hà 。 於ư 何hà 處xứ 。 於ư 內nội 。 於ư 外ngoại 。 於ư 內nội 外ngoại 亦diệc 是thị 。 此thử 是thị 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả

故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

現hiện 能năng 見kiến 即tức 時thời 有hữu 〔# 果quả 〕# 。 盡tận 滅diệt 渴khát 愛ái 無vô 患hoạn 惱não 。

決quyết 無vô 可khả 譬thí 於ư 彼bỉ 者giả 。 為vi 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 示thị 法pháp 。

十thập 九cửu

婆Bà 羅La 門Môn 。

晝trú 夜dạ 不bất 放phóng 逸dật 。 我ngã 以dĩ 意ý 眼nhãn 見kiến 世Thế 尊Tôn 。

過quá 夜dạ 繼kế 續tục 禮lễ 拜bái 〔# 彼bỉ 〕# 。 故cố 我ngã 思tư 惟duy 不bất 離ly 住trụ 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 二nhị ）#

我ngã 以dĩ 意ý 眼nhãn 見kiến 世Thế 尊Tôn

譬thí 如như 以dĩ 眼nhãn 眺# 人nhân 。 見kiến 諸chư 色sắc 。 覩đổ 。 眺# 。 省tỉnh 思tư 。 普phổ 觀quán 。 如như 斯tư 我ngã 以dĩ 意ý 見kiến 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 覩đổ 。 眺# 。 省tỉnh 思tư 。 普phổ 觀quán 。 此thử 是thị 。

我ngã 以dĩ 意ý 眼nhãn 見kiến 世Thế 尊Tôn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 晝trú 夜dạ 不bất 放phóng 逸dật 。

者giả 。 是thị 夜dạ 。 晝trú 以dĩ 意ý 繼kế 續tục 修tu 習tập 。 而nhi 不bất 放phóng 逸dật 。 此thử 是thị 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 晝trú 夜dạ 不bất 放phóng 逸dật 。

過quá 夜dạ 繼kế 續tục 禮lễ 拜bái 彼bỉ

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

繼kế 續tục 禮lễ 拜bái

者giả 。 是thị 由do 身thân 不bất 斷đoạn 禮lễ 拜bái 。 由do 語ngữ 不bất 斷đoạn 禮lễ 拜bái 。 由do 意ý 不bất 斷đoạn 禮lễ 拜bái 。 由do 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 不bất 斷đoạn 禮lễ 拜bái 。 由do 法pháp 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 不bất 斷đoạn 禮lễ 拜bái 。 不bất 斷đoạn 恭cung 敬kính 。 不bất 斷đoạn 尊tôn 重trọng 。 不bất 斷đoạn 尊tôn 敬kính 。 不bất 斷đoạn 奉phụng 事sự 。 不bất 斷đoạn 敬kính 重trọng 。 過quá 晝trú 夜dạ 。 過quá 暮mộ 。 此thử 是thị 。

過quá 夜dạ 繼kế 續tục 為vi 禮lễ 拜bái

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

故cố 我ngã 思tư 惟duy 不bất 離ly 住trụ

我ngã 思tư 惟duy 修tu 習tập 。 彼bỉ 佛Phật 隨tùy 念niệm 〔# 與dữ 佛Phật 〕# 不bất 離ly 住trụ 。 我ngã 思tư 惟duy 不bất 離ly 住trụ 。 斯tư 知tri 。 斯tư 了liễu 知tri 。 斯tư 識thức 知tri 。 斯tư 別biệt 知tri 。 此thử 是thị 。

故cố 我ngã 思tư 惟duy 不bất 離ly 住trụ

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

婆Bà 羅La 門Môn 。

晝trú 夜dạ 不bất 放phóng 逸dật 。 我ngã 以dĩ 意ý 眼nhãn 見kiến 世Thế 尊Tôn 。

過quá 夜dạ 繼kế 續tục 禮lễ 拜bái 彼bỉ 。 故cố 我ngã 思tư 惟duy 不bất 離ly 住trụ 。

[P.303]# 二nhị 〇#

我ngã 信tín 與dữ 喜hỷ 與dữ 意ý 念niệm 。 此thử 等đẳng 不bất 離ly 瞿Cù 曇Đàm 教giáo 。

廣quảng 慧tuệ 者giả 赴phó 各các 方phương 角giác 。 其kỳ 處xứ 必tất 是thị 我ngã 歸quy 向hướng 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 三tam ）#

我ngã 信tín 與dữ 喜hỷ 與dữ 意ý 念niệm

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

信tín

者giả 。 是thị 對đối 於ư 世Thế 尊Tôn 所sở 有hữu 信tín 。 信tín 憑bằng 。 信tín 賴lại 。 信tín 樂nhạo 。 信tín 根căn 。 信tín 力lực 。

喜hỷ

者giả 是thị 對đối 於ư 世Thế 尊Tôn 所sở 有hữu 喜hỷ 。 悅duyệt 喜hỷ 。 歡hoan 喜hỷ 。 喜hỷ 悅duyệt 。 幸hạnh 福phước 。 雀tước 躍dược 。 適thích 意ý 。 心tâm 之chi 甚thậm 欣hân 樂nhạo 。

意ý

者giả 。 是thị 對đối 於ư 世Thế 尊Tôn 所sở 有hữu 心tâm 。 意ý 。 意ý 所sở 。 心tâm 臟tạng 。 淨tịnh 白bạch （# 心tâm ）# 。 意ý 。 意ý 處xứ 。 意ý 根căn 。 識thức 。 識thức 蘊uẩn 。 隨tùy 順thuận 於ư 〔# 觸xúc 等đẳng 法pháp 〕# 之chi 意ý 識thức 界giới 。

念niệm

者giả 。 是thị 對đối 世Thế 尊Tôn 所sở 有hữu 念niệm 。 隨tùy 念niệm 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 正chánh 念niệm 。 此thử 是thị 。

信tín 與dữ 喜hỷ 與dữ 意ý 念niệm

此thử 等đẳng 不bất 離ly 瞿Cù 曇Đàm 教giáo

此thử 等đẳng 四tứ 法pháp 是thị 瞿Cù 曇Đàm 之chi 教giáo 。 佛Phật 之chi 教giáo 。 勝thắng 者giả 之chi 教giáo 。 如Như 來Lai 之chi 教giáo 。 阿A 羅La 漢Hán 之chi 教giáo 不bất 離ly 。 不bất 去khứ 。 不bất 捨xả 離ly 。 不bất 失thất 。 此thử 是thị 。

不bất 離ly 瞿Cù 曇Đàm 教giáo

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

廣quảng 慧tuệ 者giả 赴phó 各các 方phương 角giác

者giả 。 是thị 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 。

趣thú

行hành 。 步bộ 。 過quá 於ư 。

所sở 有hữu 方phương 角giác

即tức 於ư 東đông 方phương 。 [P.304]# 於ư 西tây 方phương 。 於ư 南nam 方phương 。 於ư 北bắc 方phương 亦diệc 是thị 。

廣quảng 慧tuệ 者giả

是thị 廣quảng 慧tuệ 者giả 。 大đại 慧tuệ 者giả 。 利lợi 慧tuệ 者giả 。 博bác 慧tuệ 者giả 。 疾tật 慧tuệ 者giả 。 速tốc 慧tuệ 者giả 。 擇trạch 慧tuệ 者giả 。 此thử 是thị 。

廣quảng 慧tuệ 者giả 赴phó 各các 方phương 角giác

其kỳ 處xứ 必tất 是thị 我ngã 歸quy 向hướng

此thử 〔# 我ngã 〕# 必tất 歸quy 向hướng 於ư 彼bỉ 佛Phật 之chi 處xứ 。 向hướng 於ư 彼bỉ 處xứ 。 傾khuynh 於ư 彼bỉ 處xứ 。 赴phó 於ư 彼bỉ 處xứ 。 信tín 解giải 於ư 彼bỉ 處xứ 。 以dĩ 彼bỉ 處xứ 為vi 主chủ 。 此thử 是thị 。

其kỳ 處xứ 必tất 是thị 我ngã 歸quy 向hướng

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

我ngã 信tín 與dữ 喜hỷ 與dữ 意ý 念niệm 。 此thử 等đẳng 不bất 離ly 瞿Cù 曇Đàm 教giáo 。

廣quảng 慧tuệ 者giả 赴phó 各các 方phương 角giác 。 其kỳ 處xứ 必tất 是thị 我ngã 歸quy 向hướng 。

二nhị 一nhất

我ngã 老lão 而nhi 為vi 力lực 弱nhược 身thân 。 是thị 故cố 身thân 無vô 至chí 彼bỉ 處xứ 。

〔# 然nhiên 欲dục 〕# 思tư 惟duy 為vi 常thường 赴phó 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 佛Phật 結kết 合hợp 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 四tứ ）#

我ngã 老lão 而nhi 為vi 力lực 弱nhược 身thân

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 是thị 。

老lão

者giả 。 是thị 老lão 。 長trường/trưởng 。 老lão 年niên 。 重trọng/trùng 齡linh 。 達đạt 於ư 老lão 齡linh 。

成thành 為vi 老lão

力lực 弱nhược

者giả 。 是thị 力lực 弱nhược 。 力lực 少thiểu 。 力lực 小tiểu 。 此thử 是thị 。

我ngã 老lão 而nhi 為vi 力lực 弱nhược 身thân

是thị 故cố 身thân 無vô 至chí 彼bỉ 處xứ

身thân 弱nhược 無vô 至chí 佛Phật 之chi 處xứ 。 不bất 赴phó 。 不bất 行hành 。 無vô 趣thú 至chí 。 此thử 是thị 。

是thị 故cố 身thân 無vô 至chí 彼bỉ 處xứ

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

然nhiên 欲dục 思tư 惟duy 為vi 常thường 赴phó

以dĩ 思tư 惟duy 令linh 行hành 。 以dĩ 尋tầm 令linh 行hành 。 以dĩ 智trí 令linh 行hành 。 以dĩ 慧tuệ 令linh 行hành 。 以dĩ 覺giác 令linh 行hành 而nhi 我ngã 赴phó 。 行hành 。 趣thú 至chí 。 此thử 是thị 。

然nhiên 欲dục 思tư 惟duy 為vi 常thường 赴phó

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 為vi 結kết 合hợp 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

意ý

者giả 。 是thị 所sở 有hữu 心tâm 。 意ý 。 意ý 所sở 。 心tâm 臟tạng 。 淨tịnh 白bạch （# 心tâm ）# 。 意ý 。 意ý 處xứ 。 意ý 根căn 。 識thức 。 識thức 蘊uẩn 。 隨tùy 順thuận 於ư 〔# 觸xúc 等đẳng 法pháp 〕# 之chi 意ý 識thức 界giới 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 為vi 結kết 合hợp 。

者giả 。 是thị 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 佛Phật 結kết 合hợp 。 相tương 應ứng 。 此thử 是thị 。

婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 為vi 結kết 合hợp 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

我ngã 老lão 而nhi 為vi 力lực 弱nhược 身thân 。 是thị 故cố 身thân 無vô 至chí 彼bỉ 處xứ 。

然nhiên 欲dục 思tư 惟duy 為vi 常thường 赴phó 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 意ý 與dữ 彼bỉ 為vi 結kết 合hợp 。

二nhị 二nhị

不bất 斷đoạn 戰chiến 慄lật 臥ngọa 泥nê 中trung 。 洲châu 渚chử 洲châu 渚chử 我ngã 漂phiêu 流lưu 。

我ngã 見kiến 無vô 漏lậu 正chánh 覺giác 者giả 。 彼bỉ 乃nãi 已dĩ 度độ 於ư 暴bạo 流lưu 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 五ngũ ）#

不bất 斷đoạn 戰chiến 慄lật 臥ngọa 泥nê 中trung

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

臥ngọa 泥nê 中trung

者giả 。 是thị 臥ngọa 於ư 欲dục 泥nê 。 欲dục 污ô 泥nê 。 欲dục 染nhiễm 。 欲dục 鈎câu 。 欲dục 熱nhiệt 惱não 。 欲dục 障chướng 礙ngại 。 伏phục 臥ngọa 。 且thả 橫hoạnh/hoành 臥ngọa 。 此thử 是thị 。

臥ngọa 於ư 泥nê 中trung

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

不bất 斷đoạn 戰chiến 慄lật

由do 愛ái 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 見kiến 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 煩phiền 惱não 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 加gia 行hành 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 異dị 熟thục 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 惡ác 行hành 顫chiến 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 貪tham 所sở 染nhiễm 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 瞋sân 怒nộ 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 癡si 蒙mông 昧muội 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 慢mạn 所sở 結kết 縛phược 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 見kiến 所sở 執chấp 取thủ 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 掉trạo 舉cử 散tán 亂loạn 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 疑nghi 不bất 決quyết 定định 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 隨tùy 眠miên 強cường 力lực 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 利lợi 得đắc 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 不bất 利lợi 得đắc 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 名danh 聲thanh 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 不bất 名danh 聲thanh 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 毀hủy 訾tí 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 賞thưởng 讚tán 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 苦khổ 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 生sanh 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 於ư 老lão 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 病bệnh 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 死tử 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 愁sầu 悲bi 苦khổ 憂ưu 惱não 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 地địa 獄ngục 苦khổ 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 畜súc 生sanh 界giới 苦khổ 而nhi 顫chiến 動động 。 由do 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 苦khổ 而nhi 顫chiến 動động 。 人nhân 界giới 之chi 苦khổ 。 以dĩ 入nhập 胎thai 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 在tại 胎thai 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 出xuất 胎thai 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 隨tùy 結kết 生sanh 者giả 之chi 苦khổ 。 生sanh 者giả 之chi 受thọ 他tha 所sở 支chi 配phối 苦khổ 。 令linh 自tự 苦khổ 之chi 苦khổ 。 為vi 他tha 所sở 苦khổ 之chi 苦khổ 。 行hành 苦khổ 。 壞hoại 苦khổ 。 眼nhãn 病bệnh 之chi 苦khổ 。 耳nhĩ 病bệnh 之chi 苦khổ 。 鼻tị 病bệnh 之chi 苦khổ 。 舌thiệt 病bệnh 之chi 苦khổ 。 身thân 病bệnh 之chi 苦khổ 。 頭đầu 病bệnh 之chi 苦khổ 。 外ngoại 耳nhĩ 病bệnh 之chi 苦khổ 。 口khẩu 腔# 病bệnh 之chi 苦khổ 。 齒xỉ 病bệnh 之chi 苦khổ 。 咳khái 。 喘suyễn 息tức 。 外ngoại 鼻tị 病bệnh 。 熱nhiệt 病bệnh 。 老lão 腹phúc 病bệnh 。 氣khí 絕tuyệt 。 赤xích 痢lỵ 。 腹phúc 痛thống 。 虎hổ 列liệt 剌lạt 。 癩lại 。 癰ung 。 疱pháo 瘡sang 。 肺phế 病bệnh 。 癲điên 癎giản 。 輪luân 癬tiển 。 疥giới 癬tiển 。 風phong 癬tiển 。 抓trảo 傷thương 。 皸# 裂liệt 。 出xuất [P.307]# 血huyết 。 糖đường 尿niệu 病bệnh 。 痔trĩ 痰đàm 。 疙# 疸# 。 潰hội 瘍# 。 膽đảm 汁trấp 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 痰đàm 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 風phong 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 〔# 膽đảm 汁trấp 。 疾tật 風phong 〕# 集tập 合hợp 病bệnh 。 氣khí 候hậu 變biến 化hóa 所sở 生sanh 病bệnh 。 不bất 等đẳng 姿tư 勢thế 所sở 生sanh 病bệnh 。 傷thương 害hại 所sở 生sanh 病bệnh 。 業nghiệp 報báo 所sở 生sanh 病bệnh 。 寒hàn 。 暑thử 。 飢cơ 。 渴khát 。 大đại 便tiện 。 小tiểu 便tiện 。 虻manh 。 蚊văn 。 風phong 。 炎diễm 熱nhiệt 。 與dữ 爬# 行hành 類loại 之chi 接tiếp 觸xúc 〔# 之chi 苦khổ 〕# 。 母mẫu 死tử 之chi 苦khổ 。 父phụ 死tử 之chi 苦khổ 。 兄huynh 弟đệ 死tử 之chi 苦khổ 。 姊tỷ 妹muội 死tử 之chi 苦khổ 。 親thân 子tử 死tử 之chi 苦khổ 。 親thân 女nữ 死tử 之chi 苦khổ 。 失thất 親thân 戚thích 之chi 苦khổ 。 失thất 財tài 富phú 之chi 苦khổ 。 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 疾tật 病bệnh 之chi 苦khổ 。 失thất 戒giới 之chi 苦khổ 。 由do 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 之chi 苦khổ 而nhi 顫chiến 。 戰chiến 慄lật 。 佈# 動động 。 顫chiến 動động 。 此thử 是thị 。

不bất 斷đoạn 戰chiến 慄lật 臥ngọa 泥nê 中trung

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

洲châu 渚chử 洲châu 渚chử 我ngã 漂phiêu 流lưu

者giả 。 是thị 由do 師sư 向hướng 師sư 。 由do 法pháp 說thuyết 向hướng 法pháp 說thuyết 。 由do 眾chúng 向hướng 眾chúng 。 由do 見kiến 向hướng 見kiến 。 由do 行hành 道Đạo 向hướng 行hành 道Đạo 。 由do 道đạo 向hướng 道đạo 。 我ngã 漂phiêu 流lưu 。 流lưu 浪lãng 。 此thử 是thị 。

洲châu 渚chử 洲châu 渚chử 我ngã 漂phiêu 流lưu

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

時thời 我ngã 得đắc 見kiến 正chánh 覺giác 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

時thời

者giả 。 是thị 此thử 句cú 之chi 接tiếp 續tục 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 句cú 之chi 次thứ 第đệ 。

得đắc 見kiến

者giả 。 是thị 見kiến 。 觀quán 。 通thông 達đạt 。

正chánh 覺giác 者giả

是thị 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 乃nãi 至chí 。 （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 名danh 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 為vi 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。

時thời 我ngã 得đắc 見kiến 正chánh 覺giác 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

度độ 暴bạo 流lưu

者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 度độ 欲dục 流lưu 。 度độ 有hữu 流lưu 。 度độ 見kiến 流lưu 。 度độ 無vô 明minh 流lưu 。 越việt 度độ 。 超siêu 度độ 。 超siêu 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 彼bỉ 〔# 梵Phạm 行hạnh 〕# 已dĩ 成thành 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 乃nãi 至chí （# 八bát 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 為vi 〔# 最tối 後hậu 之chi 〕# 生sanh 。 老lão 。 死tử 。 輪luân 迴hồi 。 彼bỉ 無vô 再tái 有hữu 。 此thử 是thị 。

度độ 暴bạo 流lưu

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

無vô 漏lậu

漏lậu 者giả 。 欲dục 漏lậu 。 有hữu 漏lậu 。 見kiến 漏lậu 。 無vô 明minh 漏lậu 之chi 四tứ 漏lậu 此thử 等đẳng 之chi 漏lậu 。 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 被bị 已dĩ 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 截tiệt 頂đảnh 之chi 多đa 羅la 樹thụ 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 無vô 漏lậu 〔# 者giả 〕# 。 此thử 是thị 。

無vô 漏lậu 度độ 暴bạo 流lưu

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

不bất 斷đoạn 戰chiến 慄lật 臥ngọa 泥nê 中trung 。 洲châu 渚chử 洲châu 渚chử 我ngã 漂phiêu 流lưu 。

我ngã 見kiến 無vô 漏lậu 正chánh 覺giác 者giả 。 彼bỉ 乃nãi 已dĩ 度độ 於ư 暴bạo 流lưu 。

二nhị 三tam

譬thí 如như 薄bạc 迦ca 利lợi 。 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 。

阿a 邏la 毘tỳ 瞿Cù 曇Đàm 。 彼bỉ 已dĩ 為vi 信tín 解giải 。

如như 斯tư 賓tân 祗chi 耶da 。 汝nhữ 亦diệc 須tu 信tín 解giải 。

然nhiên 汝nhữ 死tử 領lãnh 域vực 。 將tương 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 六lục ）#

譬thí 如như 薄bạc 迦ca 利lợi 。 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 。 阿a 邏la 毘tỳ 瞿Cù 曇Đàm 。 彼bỉ 已dĩ 為vi 信tín 解giải 。

譬thí 如như 薄bạc 迦ca 利lợi 信tín 解giải 。 重trọng/trùng 信tín 。 以dĩ 信tín 為vi 先tiên 。 以dĩ 信tín 信tín 解giải 。 以dĩ 信tín 為vi 主chủ 。 已dĩ 達đạt 於ư 阿A 羅La 漢Hán 位vị 。 譬thí 如như 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 信tín 解giải 。 重trọng/trùng 信tín 。 以dĩ 信tín 為vi 先tiên 。 以dĩ 信tín 信tín 解giải 。 以dĩ 信tín 為vi 主chủ 。 已dĩ 達đạt 於ư 阿A 羅La 漢Hán 位vị 。 譬thí 如như 阿a 邏la 毘tỳ 瞿Cù 曇Đàm 信tín 解giải 。 重trọng/trùng 信tín 。 以dĩ 信tín 為vi 先tiên 。 以dĩ 信tín 信tín 解giải 。 以dĩ 信tín 為vi 主chủ 。 已dĩ 達đạt 於ư 阿A 羅La 漢Hán 位vị 。 此thử 是thị 。

譬thí 如như 薄bạc 迦ca 利lợi 。 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 。 阿a 邏la 毘tỳ 瞿Cù 曇Đàm 。 彼bỉ 已dĩ 為vi 信tín 解giải 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

如như 斯tư 汝nhữ 亦diệc 須tu 信tín 解giải

如như 斯tư 汝nhữ 亦diệc 出xuất 信tín 。 放phóng 。 放phóng 出xuất 。 現hiện 出xuất 。 置trí 。 〔# 即tức 〕# 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường

乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 出xuất 信tín

所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp

放phóng 。 放phóng 出xuất 。 現hiện 出xuất 。 置trí 。 此thử 是thị 。

如như 斯tư 汝nhữ 亦diệc 須tu 信tín 解giải

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

然nhiên 賓tân 祇kỳ 耶da 。 汝nhữ 死tử 領lãnh 域vực 。 將tương 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

死tử 之chi 領lãnh 域vực

者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 行hành 。

死tử 之chi 領lãnh 域vực 之chi 彼bỉ 岸ngạn

者giả 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

然nhiên 賓tân 祇kỳ 耶da 汝nhữ 死tử 領lãnh 域vực 。 將tương 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

此thử 汝nhữ 將tương 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 到đáo 達đạt 。 觸xúc 達đạt 。 作tác 證chứng 。 此thử 是thị 。

然nhiên 賓tân 祇kỳ 耶da 汝nhữ 死tử 領lãnh 域vực 。 將tương 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。

譬thí 如như 薄bạc 迦ca 利lợi 。 跋bạt 陀đà 羅la 浮phù 陀đà 。

阿a 邏la 毘tỳ 瞿Cù 曇Đàm 。 彼bỉ 已dĩ 為vi 信tín 解giải 。

如như 斯tư 賓tân 祗chi 耶da 。 汝nhữ 亦diệc 須tu 信tín 解giải 。

然nhiên 汝nhữ 死tử 領lãnh 域vực 。 將tương 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

[P.310]# 二nhị 四tứ

而nhi 由do 聞văn 牟Mâu 尼Ni 之chi 語ngữ 。 我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 此thử 〔# 佛Phật 教giáo 〕# 。

開khai 煩phiền 惱não 蔽tế 無vô 栽tài （# 頑ngoan 迷mê ）# 。 具cụ 應ưng 辯biện 之chi 正chánh 覺giác 者giả 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 七thất ）#

我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 此thử

者giả 。 是thị 我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 此thử 。 信tín 。 信tín 解giải 。 信tín 賴lại 。 〔# 即tức 〕# 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường

乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）#

所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp

我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 。 信tín 。 信tín 解giải 。 信tín 賴lại 。 此thử 是thị 。

我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 此thử 〔# 佛Phật 教giáo 〕#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

而nhi 由do 聞văn 牟Mâu 尼Ni 之chi 語ngữ

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 是thị 言ngôn 智trí 為vi 牟mâu 那na 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 九cửu 〇# 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 超siêu 越việt 著trước 。 網võng 。 此thử 是thị 。

牟Mâu 尼Ni

而nhi 由do 聞văn 牟Mâu 尼Ni 之chi 語ngữ

由do 聞văn 尊tôn 師sư 之chi 語ngữ 。 語ngữ 路lộ 。 說thuyết 示thị 。 示thị 教giáo 。 教giáo 訓huấn 。 聽thính 。 把bả 取thủ 。 保bảo 持trì 。 觀quán 察sát 。 此thử 是thị 。

而nhi 由do 聞văn 牟Mâu 尼Ni 之chi 語ngữ

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

正chánh 覺giác 者giả 開khai 煩phiền 惱não 蔽tế

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

蔽tế

者giả 。 是thị 愛ái 蔽tế 。 見kiến 蔽tế 。 煩phiền 惱não 蔽tế 。 惡ác 行hành 蔽tế 。 無vô 明minh 蔽tế 之chi 五ngũ 蔽tế 。 彼bỉ 等đẳng 之chi 蔽tế 佛Phật 世Thế 尊Tôn 已dĩ 所sở 開khai 。 摧tồi 破phá 。 害hại 破phá 。 捨xả 斷đoạn 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 故cố 佛Phật 。

開khai 蔽tế

〔# 者giả 〕# 。

正chánh 覺giác 者giả

是thị 彼bỉ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 乃nãi 至chí （# 二nhị 七thất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 佛Phật 名danh 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。

正chánh 覺giác 者giả 開khai 煩phiền 惱não 蔽tế

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

無vô 栽tài 具cụ 應ưng 辯biện

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

無vô 栽tài

貪tham 是thị 栽tài （# 頑ngoan 迷mê ）# 。 瞋sân 是thị 栽tài 。 癡si 是thị 栽tài 。 忿phẫn 是thị 栽tài 。 恨hận 是thị 栽tài 乃nãi 至chí （# 三tam 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 行hành 是thị 栽tài 。 此thử 等đẳng 諸chư 栽tài 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 根căn 絕tuyệt 。 如như 多đa 羅la 樹thụ 。 之chi 截tiệt 頂đảnh 成thành 為vi 滅diệt 無vô 。 於ư 未vị 來lai 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。 故cố 佛Phật 是thị 。

無vô 栽tài

具cụ 應ưng 辯biện

[P.311]# 是thị （# 一nhất ）# 對đối 教giáo 說thuyết 具cụ 應ưng 辯biện 者giả 。 （# 二nhị ）# 對đối 徧biến 問vấn 具cụ 應ưng 辯biện 者giả 。 （# 三tam ）# 對đối 證chứng 得đắc 具cụ 應ưng 辯biện 者giả 之chi 三tam 具cụ 應ưng 辯biện 者giả 。

（# 一nhất ）# 對đối 教giáo 說thuyết 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 云vân 何hà 。 於ư 此thử 或hoặc 者giả 是thị 佛Phật 語ngữ 。 〔# 即tức 〕# 如như 為vi 學học 得đắc 契Khế 經Kinh 。 祗chi 夜dạ 。 記ký 說thuyết 。 偈kệ 。 自tự 說thuyết 。 如như 是thị 語ngữ 。 本bổn 生sanh 。 未vị 曾tằng 有hữu 法Pháp 。 毘tỳ 陀đà 羅la 。 依y （# 彼bỉ 之chi ）# 教giáo 說thuyết 而nhi 〔# 具cụ 應ưng 辯biện 者giả 〕# 應ưng 辯biện 。 此thử 是thị 。

對đối 教giáo 說thuyết 應ưng 具cụ 辯biện 者giả

（# 二nhị ）# 對đối 徧biến 問vấn 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 云vân 何hà 。 於ư 此thử 某mỗ 者giả 徧biến 問vấn 有hữu 關quan 義nghĩa 。 所sở 知tri 。 相tương/tướng 。 原nguyên 因nhân 。 處xử 非phi 處xứ （# 理lý 非phi 理lý ）# 而nhi 徧biến 問vấn 。 依y 彼bỉ 徧biến 問vấn 而nhi 〔# 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 〕# 應ưng 辯biện 。 此thử 是thị 。

對đối 徧biến 問vấn 應ưng 具cụ 辯biện 者giả

（# 三tam ）# 對đối 證chứng 得đắc 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 云vân 何hà 。 於ư 此thử 某mỗ 者giả 證chứng 得đắc 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 神Thần 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 支chi 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 六lục 神thần 通thông 。 彼bỉ 知tri 義nghĩa 。 知tri 法pháp 。 知tri 詞từ （# 文văn 法pháp ）# 。 〔# 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 〕# 對đối 於ư 知tri 義nghĩa 者giả 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 知tri 法pháp 者giả 應ưng 說thuyết 法Pháp 。 知tri 詞từ 者giả 應ưng 說thuyết 詞từ 。 對đối 此thử 等đẳng 〔# 義nghĩa 。 法pháp 。 詞từ 〕# 三tam 者giả 之chi 智trí 是thị 應ưng 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 此thử 應ưng 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 具cụ 備bị 。 故cố 佛Phật 。

具cụ 應ưng 辯biện

[P.312]# 亦diệc 無vô 有hữu 教giáo 說thuyết 。 亦diệc 不bất 徧biến 問vấn 。 亦diệc 未vị 所sở 證chứng 得đắc 者giả 〔# 應ưng 具cụ 辯biện 者giả 〕# 將tương 如như 何hà 應ưng 辯biện 。 此thử 是thị 。

無vô 栽tài 應ưng 能năng 具cụ 應ưng 辯biện

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

而nhi 由do 聞văn 牟Mâu 尼Ni 之chi 語ngữ 。 我ngã 益ích 信tín 樂nhạo 此thử 〔# 佛Phật 教giáo 〕# 。

開khai 煩phiền 惱não 蔽tế 無vô 栽tài （# 頑ngoan 迷mê ）# 。 具cụ 應ưng 辯biện 之chi 正chánh 覺giác 者giả 。

二nhị 五ngũ

知tri 通thông 超siêu 天thiên 者giả 。 知tri 彼bỉ 此thử 一nhất 切thiết 。

師sư 對đối 諸chư 質chất 問vấn 。 修tu 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。

有hữu 疑nghi 問vấn 人nhân 人nhân 。 公công 言ngôn 無vô 疑nghi 問vấn 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 八bát ）#

知tri 通thông 超siêu 天thiên 者giả

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

天thiên

者giả 。 是thị （# 一nhất ）# 世thế 俗tục 天thiên 。 （# 二nhị ）# 生sanh 起khởi 天thiên 。 （# 三tam ）# 清thanh 淨tịnh 天thiên 之chi 三tam 天thiên 。 （# 一nhất ）# 世thế 俗tục 天thiên 者giả 云vân 何hà 。 王vương 。 王vương 子tử 。 王vương 后hậu 。 此thử 等đẳng 言ngôn 世thế 俗tục 天thiên 。 （# 二nhị ）# 生sanh 起khởi 天thiên 者giả 云vân 何hà 。 是thị 四Tứ 大Đại 王Vương 天Thiên 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 〔# 夜dạ 摩ma 天thiên 。 都đô 率suất 天thiên 。 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 〕# 梵Phạm 眾chúng 天thiên 及cập 彼bỉ 上thượng 之chi 天thiên 。 此thử 等đẳng 言ngôn 生sanh 起khởi 天thiên 。 （# 三tam ）# 清thanh 淨tịnh 天thiên 者giả 云vân 何hà 。 是thị 如Như 來Lai 之chi 弟đệ 子tử 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 漏lậu 盡tận 者giả 及cập 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 此thử 等đẳng 言ngôn 清thanh 淨tịnh 天thiên 。 知tri 通thông 。

世Thế 尊Tôn 是thị 超siêu 世thế 俗tục 天Thiên 中Trung 之chi 天Thiên 者giả

知tri 通thông 。

超siêu 生sanh 起khởi 天Thiên 中Trung 之chi 天Thiên 者giả

知tri 通thông 。

超siêu 清thanh 淨tịnh 天Thiên 中Trung 之chi 天Thiên 者giả

知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。

知tri 通thông 超siêu 天thiên 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

知tri 彼bỉ 此thử 一nhất 切thiết

世Thế 尊Tôn 知tri 。 了liễu 知tri 。 觸xúc 知tri 。 已dĩ 通thông 達đạt 自tự 己kỷ 及cập 他tha 人nhân 之chi 超siêu 天thiên 法pháp 。 （# 一nhất ）# 自tự 己kỷ 超siêu 天thiên 之chi 法pháp 者giả 云vân 何hà 。 是thị 正chánh 行hạnh 道đạo 。 隨tùy 順thuận 行hành 道Đạo 。 無vô 害hại 敵địch 行hành 道Đạo 。 隨tùy 義nghĩa 行hành 道Đạo 。 隨tùy 法pháp 行hành 道Đạo 。 諸chư 戒giới 完hoàn 成thành 。 諸chư 根căn 守thủ 護hộ 。 對đối 食thực 知tri 量lương 。 向hướng 警cảnh 寤ngụ 之chi 努nỗ 力lực 。 念niệm 正chánh 知tri 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八bát 支chi 正Chánh 道Đạo 。 此thử 等đẳng 言ngôn 自tự 己kỷ 超siêu 天thiên 之chi 法pháp 。 （# 二nhị ）# 他tha 人nhân 超siêu 天thiên 之chi 法pháp 者giả 云vân 何hà 。 是thị 正chánh 行hạnh 道đạo 乃nãi 至chí （# 前tiền 說thuyết 參tham 照chiếu ）# 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 此thử 等đẳng 言ngôn 超siêu 天thiên 之chi 法pháp 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 知tri 。 了liễu 知tri 。 觸xúc 知tri 。 已dĩ 通thông 達đạt 自tự 己kỷ 及cập 他tha 人nhân 超siêu 天thiên 之chi 法pháp 。 此thử 是thị 。

知tri 彼bỉ 此thử 之chi 一nhất 切thiết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

師sư 對đối 諸chư 質chất 問vấn 。 終chung 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。

世Thế 尊Tôn 對đối 彼bỉ 岸ngạn 道đạo 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 終chung 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。 告cáo 終chung 邊biên 。 告cáo 斷đoạn 滅diệt 。 告cáo 終chung 止chỉ 。 對đối 群quần 集tập 之chi 諸chư 質chất 問vấn 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。 告cáo 終chung 邊biên 。 告cáo 斷đoạn 滅diệt 。 告cáo 終chung 止chỉ 。 對đối 賓tân 祗chi 耶da 之chi 諸chư 質chất 問vấn 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。 告cáo 終chung 邊biên 。 告cáo 斷đoạn 滅diệt 。 告cáo 終chung 止chỉ 。 對đối 帝Đế 釋Thích 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 非phi 人nhân 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 比Bỉ 丘Khâu 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 王vương 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 剎sát 帝đế 利lợi 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 毘tỳ 舍xá 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 首thủ 陀đà 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 梵Phạm 天Thiên 之chi 諸chư 質chất 問vấn 。 以dĩ 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。 告cáo 終chung 邊biên 。 告cáo 斷đoạn 滅diệt 。 告cáo 終chung 止chỉ 。 此thử 是thị 。

師sư 對đối 諸chư 質chất 問vấn 。 終chung 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。

師sư 是thị 師sư （# 隊đội 商thương ）# 。 世Thế 尊Tôn 是thị 隊đội 商thương 主chủ （# 導đạo 師sư ）# 。 譬thí 如như 隊đội 商thương 主chủ 為vi 諸chư 隊đội 商thương 度độ 難nạn/nan 所sở 。 度độ 盜đạo 賊tặc 難nạn/nan 所sở 。 度độ 猛mãnh [P.314]# 獸thú 難nạn/nan 所sở 。 度độ 饑cơ 饉cận 難nạn/nan 所sở 。 度độ 無vô 水thủy 難nạn/nan 所sở 。 上thượng 度độ 。 下hạ 度độ 。 〔# 到đáo 達đạt 安an 隱ẩn 地địa 〕# 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 為vi 隊đội 商thương 主chủ 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 令linh 度độ 難nạn/nan 所sở 。 度độ 生sanh 。 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 憂ưu 惱não 之chi 難nạn/nan 所sở 。 度độ 貪tham 執chấp 。 度độ 瞋sân 執chấp 。 度độ 癡si 執chấp 。 度độ 見kiến 。 煩phiền 惱não 。 惡ác 行hành 執chấp 。 令linh 上thượng 度độ 。 下hạ 度độ 。 到đáo 達đạt 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 安an 穩ổn 地địa 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 是thị 隊đội 商thương 主chủ 。 或hoặc 又hựu 世Thế 尊Tôn 是thị 導đạo 者giả 。 調điều 伏phục 者giả 。 指chỉ 導đạo 者giả 。 令linh 知tri 者giả 。 令linh 解giải 者giả 。 令linh 觀quán 者giả 。 令linh 信tín 樂nhạo 者giả 。 或hoặc 又hựu 世Thế 尊Tôn 是thị 未vị 起khởi 道đạo 之chi 令linh 起khởi 者giả 。 未vị 生sanh 道đạo 之chi 令linh 生sanh 者giả 。 未vị 說thuyết 道Đạo 之chi 宣tuyên 說thuyết 者giả 。 知tri 道đạo 者giả 。 解giải 道đạo 者giả 。 達đạt 道đạo 者giả 。 又hựu 現hiện 今kim 。 隨tùy 從tùng 道đạo 諸chư 聲Thanh 聞Văn （# 弟đệ 子tử ）# 倣# 世Thế 尊Tôn 具cụ 備bị 諸chư 德đức 而nhi 住trụ 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 是thị 隊đội 商thương 主chủ （# 導đạo 師sư ）# 。 此thử 是thị 。

師sư 對đối 諸chư 質chất 問vấn 。 終chung 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

有hữu 疑nghi 問vấn 人nhân 人nhân 。 公công 言ngôn 〔# 無vô 疑nghi 問vấn 〕# 。

者giả 。 有hữu 疑nghi 問vấn 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 無vô 疑nghi 問vấn 。 有hữu 困khốn 惑hoặc 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 無vô 困khốn 惑hoặc 。 有hữu 迷mê 惘võng 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 無vô 迷mê 惘võng 。 有hữu 疑nghi 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 無vô 疑nghi 。 有hữu 貪tham 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 離ly 貪tham 。 有hữu 瞋sân 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 離ly 瞋sân 。 有hữu 癡si 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 離ly 癡si 。 有hữu 煩phiền 惱não 而nhi 來lai 者giả 令linh 至chí 無vô 煩phiền 惱não 。 此thử 是thị 。

有hữu 疑nghi 問vấn 人nhân 人nhân 。 公công 言ngôn 無vô 疑nghi 問vấn 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

[P.315]# 知tri 通thông 超siêu 天thiên 者giả 。 知tri 彼bỉ 此thử 一nhất 切thiết 。

師sư 對đối 諸chư 質chất 問vấn 。 修tu 令linh 告cáo 其kỳ 終chung 。

有hữu 疑nghi 問vấn 人nhân 人nhân 。 公công 言ngôn 無vô 疑nghi 問vấn 。

二nhị 六lục

無vô 可khả 譬thí 之chi 物vật 。 決quyết 為vi 無vô 所sở 有hữu 。

不bất 搖dao 與dữ 不bất 動động 。 〔# 不bất 死tử 之chi 涅Niết 槃Bàn 〕# 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí 。 茲tư 我ngã 無vô 有hữu 疑nghi 。

我ngã 心tâm 令linh 信tín 解giải 。 如như 斯tư 能năng 認nhận 受thọ 。

（# 一nhất 一nhất 四tứ 九cửu ）#

不bất 搖dao 與dữ 不bất 動động

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

不bất 搖dao

者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 所sở 有hữu 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。

不bất 搖dao

者giả 。 由do 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 。 忿phẫn 。 恨hận 。 覆phú 。 惱não 。 嫉tật 。 慳san 。 諂siểm 。 誑cuống 。 強cường/cưỡng 情tình 。 激kích 情tình 。 慢mạn 。 過quá 慢mạn 。 憍kiêu 。 放phóng 逸dật 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 惡ác 行hành 。 一nhất 切thiết 不bất 安an 。 一nhất 切thiết 熱nhiệt 惱não 。 一nhất 切thiết 熱nhiệt 苦khổ 。 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 行hành 而nhi 不bất 動động 搖dao 常thường 。 恆hằng 。 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 此thử 是thị 。

不bất 搖dao

不bất 動động

者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 認nhận 生sanh 起khởi 。 對đối 無vô 所sở 衰suy 滅diệt 者giả 。 確xác 承thừa 認nhận 為vi 常thường 。 恆hằng 。 常thường 恆hằng 。 不bất 變biến 易dị 法pháp 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。

不bất 搖dao 與dữ 不bất 動động

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

無vô 可khả 譬thí 之chi 物vật 。 決quyết 為vi 無vô 所sở 有hữu 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

所sở 之chi

者giả 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

無vô 有hữu 可khả 譬thí 之chi 物vật

無vô 可khả 譬thí 之chi 物vật 。 無vô 可khả 比tỉ 較giảo 之chi 物vật 。 無vô 相tướng 等đẳng 之chi 物vật 。 無vô 可khả 比tỉ 肩kiên 之chi 物vật 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。 此thử 是thị [P.316]# 。

無vô 有hữu 可khả 譬thí 之chi 物vật

決quyết

者giả 是thị 決quyết 定định 。 於ư 任nhậm 何hà 。 於ư 何hà 處xứ 。 於ư 內nội 。 於ư 外ngoại 。 於ư 內nội 外ngoại 亦diệc 是thị 。 此thử 是thị 。

無vô 可khả 譬thí 之chi 物vật 。 決quyết 為vi 無vô 所sở 有hữu 之chi 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí 。 茲tư 我ngã 無vô 有hữu 疑nghi 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí

者giả 。 是thị 確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí 。 將tương 到đáo 達đạt 。 將tương 觸xúc 達đạt 。 將tương 作tác 證chứng 。 此thử 是thị 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

茲tư 我ngã 無vô 有hữu 疑nghi

關quan 於ư 得đắc 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 疑nghi 問vấn 。 無vô 疑nghi 。 無vô 迷mê 惘võng 。 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。 〔# 疑nghi 〕# 已dĩ 捨xả 斷đoạn 。 正Chánh 斷Đoạn 。 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 燒thiêu 之chi 。 此thử 是thị 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí 。 茲tư 我ngã 無vô 有hữu 疑nghi 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

我ngã 心tâm 令linh 信tín 解giải 。 如như 斯tư 能năng 認nhận 受thọ 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

如như 斯tư 能năng 認nhận 受thọ

者giả 。 是thị 如như 斯tư 省tỉnh 察sát 我ngã 。

我ngã 心tâm 令linh 信tín 解giải

者giả 。 是thị 向hướng 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 傾khuynh 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 赴phó 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 信tín 解giải 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。

我ngã 心tâm 令linh 信tín 解giải 。 如như 斯tư 能năng 認nhận 受thọ 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 賓tân 祗chi 耶da 長trưởng 老lão 言ngôn 。

無vô 可khả 譬thí 之chi 物vật 。 決quyết 為vi 無vô 所sở 有hữu 。

不bất 搖dao 與dữ 不bất 動động 。 〔# 不bất 死tử 之chi 涅Niết 槃Bàn 〕# 。

確xác 切thiết 我ngã 將tương 至chí 。 茲tư 我ngã 無vô 有hữu 疑nghi 。

我ngã 心tâm 令linh 信tín 解giải 。 如như 斯tư 能năng 認nhận 受thọ 。

彼bỉ 岸ngạn 道đạo 〔# 之chi 義nghĩa 釋thích 〕# 畢tất