小Tiểu 義Nghĩa 釋Thích
Quyển 0016
悟Ngộ 醒Tỉnh 譯Dịch

[P.235]# 第đệ 十thập 五ngũ 。 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 。

一nhất

尊tôn 者giả 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 曰viết 。

釋Thích 迦Ca (# 佛Phật )# 。 我ngã 先tiên 二nhị 度độ 問vấn 。 具cụ 眼nhãn 者giả 。 不bất 為vi 我ngã 解giải 脫thoát 。

及cập 至chí 第đệ 三tam 回hồi 。 天thiên 仙tiên 為vi 解giải 說thuyết 。

(# 一nhất 一nhất 一nhất 六lục )#

釋Thích 迦Ca 。 我ngã 先tiên 二nhị 度độ 問vấn 。

者giả 。 是thị 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 二nhị 回hồi 向hướng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 質chất 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 於ư 彼bỉ 。 質chất 問vấn 而nhi 不bất 為vi 解giải 說thuyết 。 而nhi 〔# 思tư 考khảo 。

〕#

於ư 其kỳ 直trực 後hậu 。 此thử 婆Bà 羅La 門Môn 。 之chi 根căn 成thành 熟thục 。

釋Thích 迦Ca

者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 由do 釋Thích 迦Ca 族tộc 出xuất 家gia 故cố 而nhi 為vi 釋Thích 迦Ca 。 又hựu 或hoặc 有hữu 富phú 有hữu 者giả 。 大đại 富phú 者giả 。 具cụ 財tài 者giả 故cố 亦diệc 為vi 釋Thích 迦Ca 。 彼bỉ 有hữu 此thử 等đẳng 諸chư 財tài 。 所sở 謂vị 信tín 財tài 。 戒giới 財tài 。 慚tàm 財tài 。 愧quý 財tài 。 聞văn 財tài 。 捨xả 財tài 。 慧tuệ 財tài 。 念niệm 處xứ 財tài 。 神thần 足túc 財tài 。 根căn 財tài 。 力lực 財tài 。 覺giác 支chi 財tài 。 道đạo 財tài 。 果quả 財tài 。 涅Niết 槃Bàn 財tài 。 由do 此thử 等đẳng 多đa 數số 之chi 財tài 寶bảo 而nhi 為vi 富phú 者giả 。 大đại 富phú 者giả 。 具cụ 財tài 者giả 故cố 亦diệc 為vi 釋Thích 迦Ca 。 又hựu 或hoặc 為vi 可khả 能năng 者giả 。 有hữu 能năng 者giả 。 有hữu 力lực 者giả 。 有hữu 用dụng 者giả 。 勇dũng 者giả 。 英anh 雄hùng 。 戰chiến 士sĩ 。 無vô 怖bố 者giả 。 無vô 懼cụ 者giả 。 無vô 駭hãi 者giả 。 無vô 敗bại 去khứ 者giả 。 怖bố 畏úy 恐khủng 怖bố 之chi 捨xả 斷đoạn 者giả 。 身thân 毛mao 豎thụ 立lập 之chi 離ly 去khứ 者giả 故cố 亦diệc 為vi 釋Thích 迦Ca 。

問vấn

者giả 。 釋Thích 迦Ca 。 我ngã 二nhị 度độ 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。 此thử 是thị 。

釋Thích 迦Ca 。 我ngã 先tiên 二nhị 度độ 問vấn 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

尊tôn 者giả 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 曰viết

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 曰viết 者giả 。 是thị 句cú 之chi 接tiếp 續tục 。 尊tôn 者giả 是thị 敬kính 語ngữ 。

莫mạc 伽già 羅la 闍xà

者giả 。 是thị 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 之chi 名danh 乃nãi 至chí (# 一nhất 〇# 頁# 參tham 照chiếu )# 稱xưng 呼hô 。 此thử 是thị 。

尊tôn 者giả 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 曰viết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

具cụ 眼nhãn 者giả 不phủ 。 為vì 我ngã 解giải 說thuyết

已dĩ 不bất 為vì 我ngã 解giải 說thuyết 。 不bất 言ngôn 。 不bất 示thị 。 不bất 施thi 設thiết 。 不bất 確xác 立lập 。 不bất 開khai 顯hiển 。 不bất 分phân 別biệt 。 不bất 顯hiển 示thị 。 不bất 說thuyết 明minh 。

具cụ 眼nhãn 者giả

是thị 世Thế 尊Tôn 由do 五ngũ 眼nhãn 而nhi 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 〔# 即tức 〕# (# 一nhất )# 由do 肉nhục 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả (# 二nhị )# 由do 天thiên 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả (# 三tam )# 由do 慧tuệ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả (# 四tứ )# 由do 佛Phật 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả (# 五ngũ )# 由do 普phổ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。

(# 一nhất )# 世Thế 尊Tôn 由do 肉nhục 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 於ư 世Thế 尊Tôn 之chi 肉nhục 眼nhãn 存tồn 在tại 青thanh 色sắc 。 黃hoàng 色sắc 。 赤xích 色sắc 。 黑hắc 色sắc 。 白bạch 色sắc 之chi 五ngũ 色sắc 。 於ư 此thử 有hữu 眼nhãn 毛mao 而nhi 青thanh 。 如như 烏ô 摩ma 羅la 華hoa 。 美mỹ 麗lệ 紺cám 碧bích 。 彼bỉ 之chi 〔# 眼nhãn 毛mao 之chi 〕# 根căn 元nguyên 如như 黃hoàng 羯yết 尼ni 迦ca 華hoa 。 美mỹ 麗lệ 正chánh 黃hoàng 之chi 黃hoàng 金kim 色sắc 。 世Thế 尊Tôn 之chi 兩lưỡng 眼nhãn 球# 赤xích 如như 赤xích 色sắc 甲giáp 蟲trùng 。 美mỹ 麗lệ 深thâm 紅hồng 。 〔# 其kỳ 〕# 中trung 央ương 黑hắc 如như 濡nhu 濕thấp 之chi 木mộc 槵# 子tử 。 美mỹ 麗lệ 不bất 粗thô 。 濕thấp 潤nhuận 之chi 漆tất 黑hắc 。 彼bỉ 之chi 深thâm 奧áo 白bạch 如như 明minh 星tinh (# 太thái 白bạch 金kim 星tinh )# 。 美mỹ 麗lệ 淨tịnh 白bạch 。 白bạch 。 銀ngân 白bạch 。 世Thế 尊Tôn 屬thuộc 於ư 身thân 體thể 之chi 宿túc 世thế 善thiện 行hành 業nghiệp 而nhi 生sanh 起khởi 彼bỉ 自tự 然nhiên 肉nhục 眼nhãn 。 於ư 日nhật 中trung 。 夜dạ 中trung 亦diệc 普phổ [P.237]# 見kiến 一nhất 由do 旬tuần (# 三tam 四tứ 里lý )# 。 具cụ 備bị 四tứ 支chi 有hữu 闇ám 黑hắc 之chi 時thời 亦diệc 〔# 即tức 〕# 太thái 陽dương 沒một 。 於ư 黑hắc 份# (# 新tân 月nguyệt )# 之chi 布bố 薩tát 時thời 。 於ư 鬱uất 茂mậu 密mật 林lâm 中trung 。 出xuất 現hiện 大đại 非phi 時thời 之chi 雨vũ 雲vân 。 如như 斯tư 。 具cụ 備bị 四tứ 支chi 於ư 闇ám 黑hắc 之chi 中trung 亦diệc 普phổ 見kiến 一nhất 由do 旬tuần 。 對đối 於ư 見kiến 色sắc 彼bỉ 之chi 屋ốc 頂đảnh 。 門môn 戶hộ 。 壁bích 柵# 。 山sơn 岳nhạc 。 林lâm 藪tẩu 。 蔓mạn 藤đằng 不bất 為vi 障chướng 礙ngại 。 假giả 令linh 一nhất 粒lạp 之chi 胡hồ 麻ma 置trí 在tại 〔# 數số 百bách 粒lạp 〕# 胡hồ 麻ma 之chi 中trung 亦diệc 可khả 取thủ 出xuất 彼bỉ 之chi 胡hồ 麻ma 粒lạp 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 之chi 肉nhục 眼nhãn 原nguyên 來lai 是thị 徧biến 淨tịnh 。 如như 斯tư 。 世Thế 尊Tôn 由do 肉nhục 眼nhãn 而nhi 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。

(# 二nhị )# 世Thế 尊Tôn 由do 天thiên 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 超siêu 人nhân 之chi 〔# 眼nhãn 〕# 為vi 。 清thanh 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 之chi 有hữu 死tử 。 生sanh 。 知tri 諸chư 有hữu 情tình 。 隨tùy 業nghiệp 而nhi 趣thú 於ư 劣liệt 。 勝thắng 。 美mỹ 。 醜xú 幸hạnh 與dữ 不bất 幸hạnh 。 〔# 即tức 〕# 。

汝nhữ 等đẳng 。 此thử 等đẳng 之chi 有hữu 情tình 具cụ 身thân 惡ác 行hành 。 具cụ 語ngữ 惡ác 行hành 。 具cụ 意ý 惡ác 行hành 。 誹phỉ 謗báng 諸chư 聖thánh 者giả 。 有hữu 邪tà 見kiến 。 取thủ 得đắc 邪tà 見kiến 業nghiệp 。 彼bỉ 等đẳng 身thân 壞hoại 死tử 後hậu 。 生sanh 於ư 苦khổ 界giới 。 惡ác 趣thú 。 墮đọa 處xứ 。 地địa 獄ngục 。 或hoặc 又hựu 汝nhữ 等đẳng 。 此thử 等đẳng 之chi 有hữu 情tình 具cụ 身thân 善thiện 行hành 。 具cụ 語ngữ 善thiện 行hành 。 具cụ 意ý 善thiện 行hành 。 不bất 誹phỉ 謗báng 諸chư 聖thánh 者giả 。 有hữu 正chánh 行hạnh 。 取thủ 得đắc 正chánh 見kiến 業nghiệp 。 彼bỉ 等đẳng 身thân 壞hoại 死tử 後hậu 。 生sanh 善thiện 趣thú 天thiên 界giới 。

如như 斯tư 以dĩ 超siêu 人nhân 清thanh 淨tịnh 天thiên 。

眼nhãn

見kiến 諸chư 有hữu 情tình 之chi 死tử 。 生sanh 。 知tri 隨tùy 諸chư 有hữu 情tình 。 之chi 業nghiệp 而nhi 趣thú 於ư 劣liệt 。 勝thắng 。 美mỹ 。 醜xú 。 幸hạnh 與dữ 不bất 幸hạnh 。 又hựu 世Thế 尊Tôn 如như 願nguyện 意ý 者giả 。 亦diệc 見kiến 一nhất 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 二nhị 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 三tam 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 四tứ 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 五ngũ 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 十thập 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 二nhị 十thập 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 三tam 十thập 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 四tứ 十thập 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 五ngũ 十thập 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 一nhất 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 二nhị 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 亦diệc 見kiến 三tam 千thiên 〔# 大Đại 千Thiên 〕# 世thế 界giới 。 或hoặc 又hựu 只chỉ 要yếu 願nguyện 意ý 亦diệc 可khả 見kiến 〔# 其kỳ 他tha 〕# 者giả 。 如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 之chi 天thiên 眼nhãn 是thị 徧biến 淨tịnh 。 如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 由do 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả

[P.238]# (# 三tam )# 世Thế 尊Tôn 由do 慧tuệ 眼nhãn 為vi 明minh 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 是thị 大đại 慧tuệ 者giả 。 博bác 慧tuệ 者giả 。 疾tật 慧tuệ 者giả 。 速tốc 慧tuệ 者giả 。 利lợi 慧tuệ 者giả 。 擇trạch 慧tuệ 者giả 。 於ư 慧tuệ 分phân 別biệt 善thiện 巧xảo 而nhi 有hữu 明minh 了liễu 智trí 。 證chứng 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 達đạt 於ư 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 是thị 十Thập 力Lực 之chi 保bảo 持trì 者giả 。 人nhân 牡# 牛ngưu 。 人nhân 師sư 子tử 。 人nhân 龍long 。 人nhân 良lương 馬mã 。 人nhân 軛ách 獸thú 。 無vô 邊biên 智trí 者giả 。 無vô 邊biên 威uy 力lực 者giả 。 無vô 邊biên 名danh 聲thanh 者giả 。 富phú 者giả 。 大đại 財tài 者giả 。 有hữu 財tài 者giả 。 指chỉ 導đạo 者giả 。 調điều 伏phục 者giả 。 教giáo 導đạo 者giả 。 令linh 知tri 者giả 。 令linh 解giải 者giả 。 令linh 觀quán 者giả 。 令linh 信tín 樂nhạo 者giả 。 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 實thật 是thị 。 未vị 起khởi 之chi 道đạo 令linh 起khởi 者giả 。 未vị 生sanh 之chi 道đạo 令linh 生sanh 者giả 。 未vị 說thuyết 之chi 道đạo 宣tuyên 說thuyết 者giả 。 知tri 道đạo 者giả 。 解giải 道đạo 者giả 。 達đạt 道đạo 者giả 。 又hựu 現hiện 今kim 隨tùy 從tùng 道đạo 之chi 彼bỉ 諸chư 弟đệ 子tử 。 倣# 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 而nhi 具cụ 備bị 〔# 諸chư 德đức 〕# 而nhi 住trụ 。 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 實thật 知tri 應ưng 知tri 之chi 物vật 。 見kiến 應ưng 見kiến 之chi 物vật 。 眼nhãn 者giả 。 智trí 者giả 。 法pháp 者giả 。 梵Phạm 天Thiên 者giả 。 告cáo 示thị 者giả 。 告cáo 說thuyết 者giả 。 義nghĩa 之chi 將tương 來lai 者giả 。 不bất 死tử 之chi 施thí 與dữ 者giả 。 法pháp 主chủ 。 如Như 來Lai 者giả 也dã 。 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 由do 慧tuệ 而nhi 不bất 能năng 知tri 者giả 。 不bất 能năng 見kiến 者giả 。 不bất 能năng 解giải 者giả 。 不bất 能năng 作tác 證chứng 者giả 。 不bất 能năng 觸xúc 者giả 。 經kinh 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 由do 一nhất 切thiết 行hành 相tướng 。 而nhi 現hiện 來lai 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 之chi 智trí 門môn 。 如như 有hữu 所sở 有hữu 應ưng 知tri 。 應ưng 所sở 知tri 之chi 物vật 。 無vô 論luận 〔# 其kỳ 〕# 自tự 義nghĩa 。 他tha 義nghĩa 。 俱câu 義nghĩa 。 現hiện 世thế 之chi 義nghĩa 。 來lai 世thế 之chi 義nghĩa 。 明minh 白bạch 之chi 義nghĩa 。 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 隱ẩn 密mật 之chi 義nghĩa 。 覆phú 蔽tế 之chi 義nghĩa 。 未vị 了liễu 之chi 義nghĩa 。 已dĩ 了liễu 之chi 義nghĩa 。 無vô 罪tội 之chi 義nghĩa 。 無vô 煩phiền 惱não 之chi 義nghĩa 。 淨tịnh 白bạch 之chi 義nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 其kỳ 一nhất 切thiết 作tác 用dụng 於ư 佛Phật 智trí 之chi 中trung 。 [P.239]# 一nhất 切thiết 之chi 身thân 業nghiệp 隨tùy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 之chi 智trí 而nhi 起khởi 。 一nhất 切thiết 之chi 語ngữ 業nghiệp 。 隨tùy 〔# 佛Phật 〕# 智trí 而nhi 起khởi 。 一nhất 切thiết 之chi 意ý 。 業nghiệp 隨tùy 〔# 佛Phật 〕# 智trí 而nhi 起khởi 。 關quan 於ư 過quá 去khứ 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 無vô 有hữu 障chướng 害hại 智trí 。 關quan 於ư 未vị 來lai 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 無vô 有hữu 障chướng 害hại 智trí 。 關quan 於ư 現hiện 在tại 於ư 佛Phật 世thế 。 尊tôn 無vô 有hữu 障chướng 害hại 智trí 。 限hạn 於ư 應ưng 知tri 之chi 物vật 一nhất 切thiết 是thị 佛Phật 智trí 。 限hạn 於ư 有hữu 佛Phật 智trí 一nhất 切thiết 是thị 應ưng 知tri 之chi 物vật 。 佛Phật 智trí 以dĩ 應ưng 知tri 之chi 物vật 為vi 限hạn 界giới 。 應ưng 知tri 之chi 物vật 以dĩ 佛Phật 智trí 為vi 限hạn 界giới 。 超siêu 越việt 應ưng 知tri 之chi 物vật 無vô 佛Phật 智trí 之chi 作tác 用dụng 。 超siêu 越việt 佛Phật 智trí 無vô 有hữu 應ưng 知tri 之chi 義nghĩa 。 彼bỉ 等đẳng 〔# 智trí 與dữ 可khả 知tri 〕# 諸chư 法pháp 相tướng 互hỗ 同đồng 在tại 一nhất 限hạn 界giới 。 譬thí 如như 在tại 於ư 。 正chánh 相tương/tướng 合hợp 致trí 之chi 函hàm 與dữ 蓋cái 之chi 二nhị 者giả 。 函hàm 對đối 蓋cái 無vô 餘dư 。 蓋cái 對đối 函hàm 無vô 餘dư 。 相tương/tướng 互hỗ 同đồng 在tại 一nhất 限hạn 界giới 。 如như 斯tư 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 應ưng 知tri 之chi 物vật 與dữ 智trí 相tương/tướng 互hỗ 同đồng 在tại 一nhất 限hạn 界giới 。 應ưng 知tri 限hạn 度độ 之chi 物vật 一nhất 切thiết 是thị 〔# 佛Phật 〕# 智trí 。 有hữu 佛Phật 智trí 限hạn 度độ 一nhất 切thiết 是thị 應ưng 知tri 之chi 物vật 。 佛Phật 智trí 以dĩ 知tri 之chi 物vật 為vi 限hạn 界giới 。 超siêu 越việt 應ưng 知tri 之chi 物vật 而nhi 無vô 〔# 佛Phật 〕# 智trí 之chi 作tác 用dụng 。 超siêu 越việt 佛Phật 智trí 無vô 有hữu 應ưng 知tri 之chi 物vật 。 彼bỉ 等đẳng 諸chư 法pháp 。 相tương/tướng 互hỗ (# 同đồng 在tại 一nhất )# 限hạn 界giới 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 智trí 之chi 作tác 用dụng 。 於ư 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 關quan 係hệ 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 之chi 〔# 意ý 門môn 〕# 轉chuyển 〔# 心tâm 〕# 。 關quan 係hệ 於ư 意ý 欲dục 〔# 速tốc 行hành 心tâm 〕# 。 關quan 係hệ 於ư 作tác 意ý 。 關quan 係hệ 於ư 心tâm 之chi 生sanh 起khởi 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 智trí 之chi 作tác 用dụng 對đối 。 於ư 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 世Thế 尊Tôn 知tri 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 之chi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 知tri 隨tùy 眠miên 。 知tri 所sở 作tác 。 知tri [P.240]# 信tín 解giải 。 了liễu 知tri 小tiểu 塵trần 垢cấu 。 大đại 塵trần 垢cấu 。 利lợi 根căn 。 鈍độn 根căn 。 善thiện 行hành 相tương/tướng 。 惡ác 行hành 相tương/tướng 。 易dị 教giáo 化hóa 。 難nạn/nan 教giáo 化hóa 。 能năng 。 不bất 能năng 之chi 有hữu 情tình 。 含hàm 天thiên 。 含hàm 魔ma 。 含hàm 梵Phạm 天Thiên 之chi 世thế 界giới 。 及cập 含hàm 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 含hàm 天thiên 。 人nhân 之chi 人nhân 人nhân 於ư 佛Phật 智trí 之chi 中trung 而nhi 活hoạt 動động 。 譬thí 如như 任nhậm 何hà 之chi 魚ngư 龜quy 乃nãi 至chí 吞thôn 舟chu 之chi 大đại 魚ngư 為vi 止chỉ 。 在tại 大đại 海hải 中trung 而nhi 活hoạt 動động 。 如như 斯tư 含hàm 天thiên 。 含hàm 魔ma 。 含hàm 梵Phạm 天Thiên 之chi 世thế 界giới 。 及cập 含hàm 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 含hàm 天thiên 。 人nhân 之chi 人nhân 人nhân 亦diệc 在tại 佛Phật 智trí 中trung 而nhi 活hoạt 動động 。 譬thí 如như 任nhậm 何hà 之chi 鳥điểu 乃nãi 至chí 金kim 翅sí 鳥điểu 為vi 止chỉ 。 在tại 虛hư 空không 之chi 方phương 域vực 而nhi 活hoạt 動động 。 如như 斯tư 等đẳng 於ư 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 慧tuệ 之chi 人nhân 。 人nhân 亦diệc 一nhất 切thiết 在tại 佛Phật 智trí 之chi 方phương 域vực 而nhi 活hoạt 動động 。 佛Phật 智trí 徧biến 滿mãn 天thiên 與dữ 人nhân 之chi 慧tuệ 。 而nhi 勝thắng 於ư 〔# 彼bỉ 〕# 。 所sở 有hữu 賢hiền 剎sát 帝đế 利lợi 。 賢hiền 婆Bà 羅La 門Môn 。 賢hiền 居cư 士sĩ 。 賢hiền 沙Sa 門Môn 之chi 聰thông 敏mẫn 而nhi 長trường/trưởng 於ư 議nghị 論luận 。 亦diệc 以dĩ 射xạ 貫quán 毛mao 髮phát 程# 度độ 之chi 〔# 練luyện 達đạt 〕# 。 以dĩ 慧tuệ 解giải 能năng 摧tồi 破phá 〔# 他tha 之chi 〕# 諸chư 惡ác 見kiến 而nhi 行hành 之chi 人nhân 人nhân 頻tần 為vi 質chất 問vấn 而nhi 接tiếp 近cận 如Như 來Lai 。 質chất 問vấn 隱ẩn 密mật 覆phú 蔽tế 〔# 之chi 義nghĩa 〕# 而nhi 彼bỉ 等đẳng 之chi 質chất 問vấn 由do 世Thế 尊Tôn 而nhi 解giải 說thuyết 。 解giải 答đáp 。 而nhi 〔# 彼bỉ 〕# 解giải 答đáp 之chi 理lý 由do 說thuyết 示thị 。 而nhi 至chí 彼bỉ 等đẳng 歸quy 投đầu 於ư 世Thế 尊Tôn 。 如như 斯tư 於ư 茲tư 世Thế 尊Tôn 所sở 謂vị 由do 慧tuệ 而nhi 極cực 耀diệu 。 如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 由do 慧tuệ 眼nhãn 而nhi 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả

[P.241]# (# 四tứ )# 世Thế 尊Tôn 由do 佛Phật 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 眺# 世thế 間gian 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 之chi 小tiểu 塵trần 垢cấu 。 大đại 塵trần 垢cấu 。 利lợi 根căn 。 鈍độn 根căn 。 善thiện 行hành 相tương/tướng 。 惡ác 行hành 相tương/tướng 。 易dị 教giáo 化hóa 。 難nạn/nan 教giáo 化hóa 。 或hoặc 又hựu 見kiến 來lai 世thế 罪tội 之chi 怖bố 畏úy 而nhi 見kiến 住trụ 者giả 。 譬thí 如như 於ư 青thanh 蓮liên 之chi 池trì 。 紅hồng 蓮liên 之chi 池trì 。 白bạch 蓮liên 之chi 池trì 。 一nhất 部bộ 之chi 青thanh 蓮liên 。 紅hồng 蓮liên 。 白bạch 蓮liên 在tại 水thủy 中trung 生sanh 。 在tại 水thủy 中trung 生sanh 長trưởng 。 尚thượng 未vị 由do 水thủy 中trung 出xuất 。 沒một 在tại 水thủy 中trung 而nhi 發phát 育dục 。 一nhất 部bộ 之chi 青thanh 蓮liên 。 紅hồng 蓮liên 。 白bạch 蓮liên 在tại 水thủy 中trung 生sanh 。 在tại 水thủy 中trung 生sanh 長trưởng 。 而nhi 在tại 水thủy 面diện 之chi 所sở 。 一nhất 部bộ 之chi 青thanh 蓮liên 。 紅hồng 蓮liên 。 白bạch 蓮liên 在tại 水thủy 中trung 生sanh 。 在tại 水thủy 中trung 生sanh 長trưởng 。 由do 水thủy 出xuất 不bất 染nhiễm 著trước 於ư 水thủy 。 如như 斯tư 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 眺# 世thế 間gian 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 之chi 小tiểu 塵trần 垢cấu 。 大đại 塵trần 垢cấu 。 利lợi 根căn 。 鈍độn 根căn 。 善thiện 行hành 相tương/tướng 。 惡ác 行hành 相tương/tướng 。 易dị 教giáo 化hóa 。 難nạn/nan 教giáo 化hóa 。 或hoặc 又hựu 見kiến 來lai 世thế 罪tội 之chi 怖bố 畏úy 而nhi 見kiến 住trụ 者giả 。 世Thế 尊Tôn 知tri 。

此thử 者giả 是thị 貪tham 行hành 者giả 。 此thử 是thị 瞋sân 行hành 者giả 。 此thử 是thị 癡si 行hành 者giả 。 此thử 是thị 尋tầm 行hành 者giả 。 此thử 是thị 信tín 行hành 者giả 。 此thử 是thị 智trí 行hành 者giả 。

世Thế 尊Tôn 對đối 貪tham 行hành 者giả 說thuyết 不bất 淨tịnh 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 對đối 瞋sân 行hành 者giả 告cáo 慈từ 修tu 習tập 。 世Thế 尊Tôn 對đối 癡si 行hành 者giả 總tổng 說thuyết (# 聖thánh 典điển )# 與dữ 徧biến 問vấn (# 義nghĩa 釋thích )# 為vi 時thời 使sử 聽thính 法Pháp 。

時thời 使sử 語ngữ 法pháp 使sử 與dữ 師sư 共cộng 住trú 。 世Thế 尊Tôn 對đối 尋tầm 行hành 者giả 告cáo 安an 般ban 念niệm (# 數sổ 息tức 觀quán )# 。 世Thế 尊Tôn 對đối 信tín 行hành 者giả 應ưng 信tín 樂nhạo 之chi 相tướng 。 〔# 即tức 〕# 告cáo 以dĩ 佛Phật 之chi 善thiện 覺giác 。 法pháp 之chi 善thiện 法Pháp 性tánh 。 僧Tăng 之chi 善thiện 行hành 道Đạo 及cập 自tự 己kỷ 之chi 戒giới 。 世Thế 尊Tôn 對đối 智trí 行hành 者giả 告cáo 以dĩ 無vô 常thường 相tương/tướng 。 苦khổ 相tương/tướng 。 無vô 我ngã 相tương/tướng 之chi 〔# 如như 〕# 觀quán (# 毘tỳ 鉢bát 舍xá 耶da )# 之chi 相tướng 。

譬thí 如như 山sơn 巔điên 站# 立lập 者giả 。 普phổ 見kiến 下hạ 界giới 諸chư 人nhân 人nhân 。

又hựu 如như 彼bỉ 之chi 善thiện 慧tuệ 者giả 。 昇thăng 法pháp 所sở 成thành 之chi 殿điện 堂đường 。

打đả 敗bại 生sanh 老lão 普phổ 眼nhãn 者giả 。 瞰# 視thị 沈trầm 愁sầu 世thế 間gian 人nhân 。

如như 斯tư 。

世Thế 尊Tôn 由do 佛Phật 眼nhãn 而nhi 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả

(# 五ngũ )# 世Thế 尊Tôn 由do 普phổ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 云vân 何hà 。 普phổ 眼nhãn 者giả 為vi 一nhất 切thiết 知tri 智trí 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 一nhất 切thiết 知tri 智trí 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 具cụ 備bị 。

彼bỉ 所sở 不bất 見kiến 者giả 。 此thử 世thế 無vô 何hà 物vật 。

又hựu 不bất 識thức 之chi 物vật 。 無vô 可khả 知tri 之chi 物vật 。

應ưng 知tri 皆giai 知tri 通thông 。 如Như 來Lai 故cố 普phổ 眼nhãn 。

如như 斯tư 。 世Thế 尊Tôn 由do 普phổ 眼nhãn 為vi 具cụ 眼nhãn 者giả 。 此thử 是thị 。

具cụ 眼nhãn 者giả 不phủ 。 為vì 我ngã 解giải 說thuyết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

及cập 至chí 第đệ 三tam 回hồi 。 天thiên 仙tiên 為vi 解giải 說thuyết 。

及cập 至chí 第đệ 三tam 回hồi 佛Phật 被bị 正chánh 當đương 之chi 質chất 問vấn 而nhi 解giải 說thuyết 。 不bất 與dữ 拒cự 絕tuyệt 。 斯tư 我ngã 把bả 持trì 。 斯tư 我ngã 保bảo 持trì 。 斯tư 我ngã 為vi 觀quán 察sát 。 天thiên 仙tiên 者giả 。 世Thế 尊Tôn 是thị 天thiên 而nhi 且thả 是thị 仙tiên 人nhân 故cố 為vi 天thiên 仙tiên 。 譬thí 如như 王vương 之chi 出xuất 家gia 者giả 言ngôn 王vương 仙tiên 。 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 出xuất 家gia 者giả 言ngôn 婆Bà 羅La 門Môn 仙tiên 。 斯tư 世Thế 尊Tôn 是thị 天thiên 而nhi 且thả 是thị 仙tiên 人nhân 故cố 為vi 天thiên 仙tiên 。 或hoặc 又hựu 世Thế 尊Tôn 是thị 出xuất 家gia 者giả 故cố 亦diệc 為vi 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 戒giới 蘊uẩn 故cố 亦diệc 為vi 仙tiên (# 求cầu 者giả )# 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 定định 蘊uẩn 。 大đại 慧tuệ 蘊uẩn 。 大đại 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 大đại 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 蘊uẩn 故cố 亦diệc 為vi 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 闇ám 身thân 之chi 摧tồi 破phá 。 大đại 顛điên 倒đảo 之chi 破phá 壞hoại 。 大đại 愛ái 箭tiễn 之chi 拔bạt 除trừ 。 大đại 見kiến 葛cát 藤đằng 之chi 開khai 解giải 。 大đại 慢mạn 幢tràng 之chi 撤triệt 去khứ 。 大đại 行hành 作tác 之chi 寂tịch 滅diệt 。 大đại 暴bạo 流lưu 之chi 度độ 越việt 。 大đại 重trọng 擔đảm 之chi 放phóng 下hạ 。 大đại 輪luân 迴hồi 輪luân 轉chuyển 之chi 斷đoạn 絕tuyệt 。 大đại 熱nhiệt 苦khổ 之chi 消tiêu 滅diệt 。 大đại 熱nhiệt 惱não 之chi 安an 息tức 。 大đại 法Pháp 幢tràng 之chi 舉cử 揚dương 故cố 亦diệc 為vi 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 念niệm 處xứ 。 大đại 正chánh 勤cần 。 大đại 神thần 足túc 。 大đại 根căn 。 大đại 力lực 。 大đại 覺giác 支chi 。 大đại 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 大đại 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 故cố 亦diệc 為vi 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 有hữu 大đại 權quyền 勢thế 諸chư 有hữu 情tình 。

佛Phật 者giả 何hà 處xứ 耶da

世Thế 尊Tôn 者giả 何hà 處xứ 耶da

天Thiên 中Trung 天Thiên 者giả 何hà 處xứ 耶da

故cố 亦diệc 為vi 仙tiên 。 此thử 。

及cập 至chí 第đệ 三tam 回hồi 。 天thiên 仙tiên 為vi 解giải 說thuyết 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 之chi 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

[P.244]# 尊tôn 者giả 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 曰viết 。

釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 我ngã 先tiên 二nhị 度độ 問vấn 。 具cụ 眼nhãn 者giả 。 不bất 為vì 我ngã 解giải 說thuyết 。

及cập 至chí 第đệ 三tam 回hồi 。 天thiên 仙tiên 為vi 解giải 說thuyết 。

二nhị

此thử 世thế 界giới 與dữ 他tha 世thế 界giới 。 含hàm 諸chư 天thiên 之chi 梵Phạm 天Thiên 界giới 。

有hữu 名danh 聲thanh 尊tôn 師sư 瞿Cù 曇Đàm 。 之chi 見kiến 乃nãi 不bất 知tri 通thông 也dã 。

(# 一nhất 一nhất 一nhất 七thất )#

此thử 世thế 界giới 與dữ 他tha 世thế 界giới

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 此thử 世thế 界giới 者giả 。 是thị 人nhân 世thế 界giới 。 他tha 世thế 界giới 者giả 。 除trừ 人nhân 世thế 界giới 之chi 其kỳ 他tha 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 此thử 是thị 此thử 世thế 界giới 與dữ 他tha 世thế 界giới 。

含hàm 諸chư 天thiên 之chi 梵Phạm 天Thiên 界giới

者giả 。 是thị 含hàm 天thiên 。 含hàm 魔ma 之chi 梵Phạm 天Thiên 界giới 亦diệc 含hàm 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 含hàm 天thiên 。 人nhân 之chi 人nhân 人nhân 。 此thử 是thị 。

含hàm 諸chư 天thiên 之chi 梵Phạm 天Thiên 界giới

尊tôn 師sư 之chi 見kiến 不bất 知tri 通thông

者giả 。 世thế 間gian 〔# 之chi 人nhân 人nhân 〕# 不bất 知tri 尊tôn 師sư 之chi 見kiến 。 忍nhẫn 。 意ý 欲dục 。 持trì 說thuyết 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 意ý 圖đồ 。 〔# 即tức 〕# 不bất 知tri 。 不bất 見kiến 。 不bất 觀quán 。 不bất 得đắc 達đạt 。 不bất 存tồn 。 不bất 獲hoạch 得đắc 。

此thử 人nhân 之chi 斯tư 見kiến 。 斯tư 忍nhẫn 者giả 。 斯tư 意ý 者giả 。 斯tư 持trì 說thuyết 者giả 。 斯tư 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 斯tư 意ý 圖đồ 者giả 。

此thử 是thị 。

尊tôn 師sư 之chi 見kiến 不bất 知tri 通thông

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

有hữu 名danh 聲thanh 瞿Cù 曇Đàm

者giả 。 世Thế 尊Tôn 得đắc 名danh 聲thanh 故cố 。

有hữu 名danh 聲thanh

或hoặc 者giả 世Thế 尊Tôn 被bị 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 。 尊tôn 敬kính 。 奉phụng 事sự 。 敬kính 重trọng 。 得đắc 衣y 服phục 。 食thực 物vật 。 臥ngọa 坐tọa 所sở 。 病bệnh 者giả 之chi 資tư 具cụ 藥dược 品phẩm 。 此thử 是thị 。

有hữu 名danh 聲thanh 瞿Cù 曇Đàm

故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

[P.245]# 此thử 世thế 界giới 與dữ 他tha 世thế 界giới 。 含hàm 諸chư 天thiên 之chi 梵Phạm 天Thiên 界giới 。

有hữu 名danh 聲thanh 尊tôn 師sư 瞿Cù 曇Đàm 。 之chi 見kiến 乃nãi 不bất 知tri 通thông 也dã 。

三tam

如như 斯tư 優ưu 異dị 之chi 見kiến 者giả 。 我ngã 已dĩ 前tiền 來lai 欲dục 將tương 問vấn 。

如như 何hà 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả 。 死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự 。

(# 一nhất 一nhất 一nhất 八bát )#

如như 斯tư 優ưu 異dị 之chi 見kiến 者giả

如như 斯tư 優ưu 異dị 之chi 見kiến 者giả 。 最tối 高cao 之chi 見kiến 者giả 。 最tối 勝thắng 之chi 見kiến 者giả 。 最tối 殊thù 勝thắng 之chi 見kiến 者giả 。 秀tú 逸dật 之chi 見kiến 者giả 。 最tối 上thượng 之chi 見kiến 者giả 。 勝thắng 妙diệu 之chi 見kiến 者giả 。 此thử 是thị 。

如như 斯tư 優ưu 異dị 之chi 見kiến 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

我ngã 已dĩ 前tiền 來lai 欲dục 將tương 問vấn

我ngã 已dĩ 前tiền 來lai 欲dục 質chất 問vấn 乃nãi 至chí (# 四tứ 七thất 頁# 參tham 照chiếu )# 說thuyết 示thị 。 得đắc 語ngữ 。 如như 斯tư 亦diệc 是thị 。

我ngã 已dĩ 前tiền 來lai 欲dục 將tương 問vấn

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

如như 何hà 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả 。 以dĩ 如như 何hà 觀quán 察sát 。 觀quán 見kiến 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 者giả 。

此thử 是thị 。

如như 何hà 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả

死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự

者giả 。 乃nãi 死tử 王vương 不bất 見kiến 耶da 。 不bất 覩đổ 耶da 。 不bất 得đắc 達đạt 耶da 。 無vô 所sở 有hữu 耶da 。 不bất 獲hoạch 得đắc 耶da 。 此thử 是thị 。

死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

如như 斯tư 優ưu 異dị 之chi 見kiến 者giả 。 我ngã 已dĩ 前tiền 來lai 欲dục 將tương 問vấn 。

如như 何hà 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả 。 死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự 。

四tứ

莫mạc 伽già 羅la 闍xà 常thường 有hữu 念niệm 。 害hại 破phá 自tự 我ngã 之chi 〔# 諸chư 〕# 見kiến 。

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát 。 如như 斯tư 可khả 度độ 死tử 〔# 神thần 關quan 〕# 。

如như 斯tư 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả 。 死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự 。

(# 一nhất 一nhất 一nhất 九cửu )#

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

世thế 間gian

者giả 。 是thị 地địa 獄ngục 世thế 間gian 。 畜súc 生sanh 世thế 間gian 。 餓ngạ 鬼quỷ 世thế 間gian 。 人nhân 世thế 間gian 。 天thiên 世thế 間gian 。 蘊uẩn 世thế 間gian 。 界giới 世thế 間gian 。 處xử 世thế 間gian 。 此thử 世thế 間gian 。 他tha 世thế 間gian 。 梵Phạm 世Thế 間gian 。 天thiên 世thế 間gian 。 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 白bạch 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。

尊tôn 師sư 示thị 。 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 。

世thế 間gian

世thế 間gian

尊tôn 師sư 。 如như 何hà 意ý 義nghĩa 而nhi 言ngôn 為vi 世thế 間gian 耶da 。

比Bỉ 丘Khâu 。 破phá 壞hoại 故cố 言ngôn 為vi 世thế 間gian 。 然nhiên 則tắc 何hà 者giả 是thị 破phá 壞hoại 耶da 。 乃nãi 眼nhãn 破phá 壞hoại 。 色sắc 破phá 壞hoại 。 眼nhãn 識thức 破phá 壞hoại 。 眼nhãn 觸xúc 破phá 壞hoại 。 緣duyên 於ư 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 又hựu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 之chi 受thọ 亦diệc 破phá 壞hoại 。 耳nhĩ 破phá 壞hoại 。 聲thanh 破phá 壞hoại 。 鼻tị 破phá 壞hoại 。 香hương 破phá 壞hoại 。 舌thiệt 破phá 壞hoại 。 味vị 破phá 壞hoại 。 身thân 破phá 壞hoại 。 觸xúc 破phá 壞hoại 。 意ý 破phá 壞hoại 。 法pháp 破phá 壞hoại 。 意ý 識thức 破phá 壞hoại 。 意ý 觸xúc 破phá 壞hoại 。 緣duyên 於ư 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 又hựu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 之chi 受thọ 亦diệc 破phá 壞hoại 。 比Bỉ 丘Khâu 。 破phá 壞hoại 故cố 言ngôn 為vi 世thế 間gian 。

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát

者giả 。 是thị 由do 二nhị 行hành 相tương/tướng 觀quan 察sát 世thế 間gian 是thị 空không 。 〔# 即tức 〕# (# 一nhất )# 由do 不bất 自tự 在tại 之chi 正chánh 察sát 。 又hựu (# 二nhị )# 由do 空không 無vô 行hành 之chi 正chánh 觀quán 。

[P.247]# (# 一nhất )# 由do 不bất 自tự 在tại 之chi 正chánh 察sát 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 。 空không 無vô 者giả 云vân 何hà 。 於ư 色sắc 中trung 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 於ư 受thọ 中trung 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 於ư 想tưởng 中trung 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 於ư 行hành 中trung 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 於ư 識thức 中trung 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 即tức 世Thế 尊Tôn 曾tằng 如như 斯tư 說thuyết 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 色sắc 是thị 無vô 我ngã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 色sắc 是thị 我ngã 者giả 。 此thử 色sắc 可khả 不bất 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 色sắc 可khả 得đắc 謂vị 。

我ngã 色sắc 有hữu 斯tư 。 我ngã 色sắc 勿vật 有hữu 斯tư 。

然nhiên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 色sắc 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 色sắc 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 色sắc 不bất 得đắc 謂vị 。

我ngã 色sắc 有hữu 斯tư 。 我ngã 色sắc 勿vật 有hữu 斯tư 。

受thọ 是thị 無vô 我ngã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 受thọ 是thị 我ngã 。 此thử 受thọ 可khả 不bất 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 受thọ 可khả 得đắc 謂vị 。

我ngã 受thọ 有hữu 斯tư 。 我ngã 受thọ 勿vật 有hữu 斯tư 。

然nhiên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 受thọ 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 受thọ 不bất 得đắc 謂vị 。

我ngã 受thọ 有hữu 斯tư 。 我ngã 受thọ 勿vật 有hữu 斯tư 。

想tưởng 是thị 無vô 我ngã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 想tưởng 是thị 我ngã 者giả 。 此thử 想tưởng 可khả 不bất 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 想tưởng 可khả 得đắc 謂vị 。

我ngã 想tưởng 有hữu 斯tư 。 我ngã 想tưởng 勿vật 有hữu 斯tư 。

然nhiên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 想tưởng 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 想tưởng 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 想tưởng 不bất 得đắc 謂vị 。

我ngã 想tưởng 有hữu 斯tư 。 我ngã 想tưởng 勿vật 有hữu 斯tư 。

行hành 是thị 無vô 我ngã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 行hành 是thị 我ngã 者giả 。 此thử 行hành 可khả 不bất 至chí 於ư [P.248]# 病bệnh 。 又hựu 於ư 行hành 可khả 得đắc 謂vị 。

我ngã 行hành 有hữu 斯tư 。 我ngã 行hành 勿vật 有hữu 斯tư 。

然nhiên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 行hành 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 行hành 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 行hành 不bất 得đắc 謂vị 。

我ngã 行hành 有hữu 斯tư 。 我ngã 行hành 勿vật 有hữu 斯tư 。

識thức 是thị 無vô 我ngã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 識thức 是thị 我ngã 者giả 。 此thử 識thức 可khả 不bất 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 識thức 可khả 得đắc 謂vị 。

我ngã 識thức 有hữu 斯tư 。 我ngã 識thức 勿vật 有hữu 斯tư 。

然nhiên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 識thức 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 識thức 至chí 於ư 病bệnh 。 又hựu 於ư 識thức 不bất 得đắc 謂vị 。

我ngã 識thức 有hữu 斯tư 。 我ngã 識thức 勿vật 有hữu 斯tư 。

又hựu 世Thế 尊Tôn 如như 斯tư 說thuyết 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 身thân 不bất 成thành 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 又hựu 不bất 為vì 他tha 人nhân 之chi 物vật 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 可khả 見kiến 由do 先tiên 業nghiệp 所sở 行hành 作tác 。 意ý 思tư 。 感cảm 受thọ 之chi 物vật 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 此thử 有hữu 聞văn (# 博bác 識thức )# 之chi 聖thánh 弟đệ 子tử 善thiện 緣duyên 起khởi 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 〔# 即tức 〕# 此thử 有hữu 時thời 〔# 故cố 〕# 此thử 有hữu 。 此thử 生sanh 故cố 此thử 生sanh 。 無vô 此thử 時thời 〔# 故cố 〕# 無vô 此thử 。 此thử 滅diệt 故cố 此thử 滅diệt 。

緣duyên 無vô 明minh 而nhi 有hữu 行hành 。 緣duyên 行hành 而nhi 有hữu 識thức 。 緣duyên 識thức 而nhi 有hữu 名danh 色sắc 。 緣duyên 名danh 色sắc 而nhi 有hữu 六lục 處xứ 。 緣duyên 六lục 處xứ 而nhi 有hữu 觸xúc 。 緣duyên 觸xúc 而nhi 有hữu 受thọ 。 緣duyên 受thọ 而nhi 有hữu 愛ái 。 緣duyên 愛ái 而nhi 有hữu 取thủ 。 緣duyên 取thủ 而nhi 有hữu 有hữu 。 緣duyên 有hữu 而nhi 有hữu 生sanh 。 緣duyên 生sanh 而nhi 有hữu 生sanh 。 老lão 。 死tử 。 愁sầu 。 悲bi 。 苦khổ 。 憂ưu 惱não 。 如như 斯tư 。 有hữu 此thử 一nhất 切thiết 。 苦khổ 蘊uẩn 之chi 集tập 。 然nhiên 無vô 明minh 之chi 無vô 餘dư 滅diệt 故cố 而nhi 行hành 之chi 滅diệt 。 [P.249]# 行hành 滅diệt 故cố 而nhi 識thức 滅diệt 。 識thức 滅diệt 故cố 而nhi 名danh 色sắc 滅diệt 。 名danh 色sắc 滅diệt 故cố 。 而nhi 六lục 處xứ 滅diệt 。 六lục 處xứ 滅diệt 故cố 而nhi 觸xúc 滅diệt 。 觸xúc 滅diệt 故cố 而nhi 受thọ 滅diệt 。 受thọ 滅diệt 故cố 而nhi 愛ái 滅diệt 。 愛ái 滅diệt 故cố 而nhi 取thủ 滅diệt 。 取thủ 滅diệt 故cố 而nhi 有hữu 滅diệt 。 有hữu 滅diệt 故cố 而nhi 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 故cố 而nhi 老lão 。 死tử 。 愁sầu 。 悲bi 。 苦khổ 。 憂ưu 。 惱não 滅diệt 。 如như 斯tư 有hữu 此thử 一nhất 切thiết 。 苦khổ 蘊uẩn 之chi 滅diệt 。

如như 斯tư 。

由do 不bất 自tự 在tại 之chi 正chánh 察sát 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

(# 二nhị )# 由do 空không 無vô 行hành 之chi 正chánh 觀quán 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 。 空không 者giả 云vân 何hà 。 於ư 色sắc 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 於ư 受thọ 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 於ư 想tưởng 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 於ư 行hành 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 於ư 識thức 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 色sắc 由do 常thường 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 我ngã 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 常thường 恆hằng 。 〔# 不bất 〕# 常thường 恆hằng 故cố 。 〔# 不bất 〕# 不bất 變biến 易dị 法pháp 故cố 。 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 也dã 。 受thọ 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 想tưởng 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 行hành 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 識thức 由do 常thường 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 我ngã 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 常thường 恆hằng 不bất 常thường 恆hằng 故cố 。 不bất 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 故cố 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 葦vi 〔# 中trung 空không 〕# 而nhi 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 髓tủy 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 也dã 。 譬thí 如như 伊y 蘭lan 無vô 堅kiên 實thật 〔# 之chi 髓tủy 〕# 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 白bạch 〔# 花hoa 之chi 〕# 藪tẩu 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ [P.250]# 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 肉nhục 色sắc 花hoa 樹thụ 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 泡bào 沫mạt 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 水thủy 泡bào 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 陽dương 炎diễm 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 芭ba 蕉tiêu 。 之chi 幹cán 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 譬thí 如như 幻huyễn 術thuật 不bất 堅kiên 實thật 。 不bất 堅kiên 實thật 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 如như 斯tư 色sắc 由do 常thường 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 我ngã 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 常thường 恆hằng 〔# 不bất 〕# 常thường 恆hằng 故cố 。 不bất 不bất 變biến 易dị 法pháp 故cố 。 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 受thọ 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 想tưởng 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 行hành 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 識thức 由do 常thường 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 由do 我ngã 堅kiên 實thật 而nhi 〔# 無vô 〕# 堅kiên 實thật 故cố 。 常thường 恆hằng 〔# 不bất 〕# 常thường 恆hằng 故cố 而nhi 不bất 不bất 變biến 易dị 法pháp 故cố 。 不bất 堅kiên 實thật 而nhi 非phi 堅kiên 實thật 。 以dĩ 離ly 堅kiên 實thật 。 如như 斯tư 。

由do 空không 無vô 行hành 之chi 正chánh 觀quán 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

由do 此thử 等đẳng 二nhị 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。

又hựu 由do 六lục 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。 〔# 即tức 〕# 觀quán 察sát 色sắc (# 一nhất )# 無vô 主chủ 。 (# 二nhị )# 無vô 欲dục 作tác 。 (# 三tam )# 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 決quyết 定định 。 (# 四tứ )# 無vô 自tự 在tại 。 (# 五ngũ )# 他tha 。 (# 六lục )# 種chủng 種chủng (# 別biệt 離ly )# 。 觀quán 察sát 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 主chủ 。 無vô 欲dục 作tác 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 決quyết 定định 。 無vô 自tự 在tại 。 他tha 。 種chủng 種chủng 。 如như 斯tư 由do 六lục 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。

[P.251]# 又hựu 由do 十thập 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。 〔# 即tức 〕# 觀quán 察sát 色sắc (# 一nhất )# 是thị 絕tuyệt 無vô 。 (# 二nhị )# 是thị 空không 無vô 。 (# 三tam )# 是thị 空không 。 (# 四tứ )# 是thị 無vô 我ngã 。 (# 五ngũ )# 是thị 無vô 堅kiên 實thật 。 (# 六lục )# 是thị 殺sát 戮lục 者giả 。 (# 七thất )# 是thị 非phi 有hữu 。 (# 八bát )# 是thị 痛thống 根căn 。 (# 九cửu )# 是thị 有hữu 漏lậu 。 (# 十thập )# 是thị 有hữu 為vi 。 觀quán 察sát 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 是thị 絕tuyệt 無vô 。 空không 無vô 。 空không 。 無vô 我ngã 。 無vô 堅kiên 實thật 。 殺sát 戮lục 者giả 。 非phi 有hữu 。 痛thống 根căn 。 有hữu 漏lậu 。 有hữu 為vi 。 如như 斯tư 。 由do 十thập 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。

又hựu 由do 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。 〔# 即tức 〕# 觀quán 察sát 色sắc (# 一nhất )# 非phi 有hữu 情tình 。 (# 二nhị )# 非phi 命mạng 者giả 。 (# 三tam )# 非phi 人nhân 士sĩ 。 (# 四tứ )# 非phi 人nhân 。 (# 五ngũ )# 非phi 摩ma 奴nô 之chi 子tử 。 (# 六lục )# 非phi 女nữ 人nhân 。 (# 七thất )# 非phi 男nam 子tử 。 (# 八bát )# 非phi 我ngã 。 (# 九cửu )# 非phi 我ngã 所sở 。 (# 十thập )# 非phi 我ngã 。 (# 十thập 一nhất )# 非phi 我ngã 之chi 物vật 。 (# 十thập 二nhị )# 任nhậm 何hà 者giả 亦diệc 非phi 。 觀quán 察sát 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 非phi 有hữu 情tình 。 非phi 命mạng 者giả 。 非phi 人nhân 士sĩ 。 非phi 人nhân 。 非phi 摩ma 奴nô 之chi 子tử 。 非phi 女nữ 人nhân 。 非phi 男nam 子tử 。 非phi 我ngã 。 非phi 我ngã 所sở 。 非phi 我ngã 。 非phi 我ngã 之chi 物vật 。 任nhậm 何hà 者giả 亦diệc 非phi 。 如như 斯tư 。 由do 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 而nhi 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。

又hựu 世Thế 尊Tôn 如như 斯tư 說thuyết 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 然nhiên 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 者giả 何hà 耶da 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 色sắc 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 想tưởng 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 行hành 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 識thức 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 汝nhữ 等đẳng 云vân 何hà 。 思tư 惟duy 此thử 耶da 。 於ư 此thử 之chi 祗chi 樹thụ 園viên 所sở 有hữu 草thảo 。 薪tân 木mộc 。 樹thụ 枝chi 。 樹thụ 葉diệp 為vi 人nhân 人nhân 持trì 去khứ 。 燃nhiên 燒thiêu 。 又hựu 從tùng 於ư 用dụng 途đồ 而nhi 應ứng 用dụng 。 然nhiên 時thời 。 汝nhữ 等đẳng 將tương 斯tư 思tư 念niệm 。

人nhân 人nhân 持trì 去khứ 我ngã 等đẳng 。 燃nhiên 燒thiêu 。 又hựu 從tùng 於ư 用dụng 途đồ 而nhi 用dụng 。

耶da 。 尊tôn 師sư 。 不bất 然nhiên 。 其kỳ 何hà 因nhân 耶da 。 尊tôn 師sư 。 此thử 是thị 非phi 我ngã 。 非phi 我ngã 所sở 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 斯tư 。 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 然nhiên 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 者giả 何hà 耶da 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 色sắc 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 非phi 汝nhữ 等đẳng 之chi 物vật 。 須tu 捨xả 斷đoạn 之chi 。 其kỳ 捨xả 斷đoạn 者giả 。 是thị 汝nhữ 等đẳng 長trường 時thời 之chi 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。

如như 斯tư 。 而nhi 亦diệc 。

觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

尊Tôn 者giả 阿A 難Nan 。 白bạch 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。

尊tôn 師sư 。 言ngôn 。

世thế 間gian 空không 。 世thế 間gian 空không 。

尊tôn 師sư 。 何hà 故cố 言ngôn 。

世thế 間gian 空không 耶da

阿A 難Nan 。 我ngã 。 我ngã 所sở 亦diệc 空không 故cố 言ngôn 。

世thế 間gian 空không

阿A 難Nan 。 我ngã 。 我ngã 所sở 亦diệc 空không 者giả 云vân 何hà 。

阿A 難Nan 。 眼nhãn 是thị 空không 。 色sắc 是thị 空không 。 眼nhãn 識thức 是thị 空không 。 眼nhãn 觸xúc 是thị 空không 。 由do 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 又hựu 不bất 樂nhạo 不bất 苦khổ 之chi 受thọ 亦diệc 是thị 。 此thử 我ngã 。 我ngã 所sở 無vô 故cố 是thị 空không 。 耳nhĩ 是thị 空không 。 聲thanh 是thị 空không 。 鼻tị 是thị 空không 。 香hương 是thị 空không 。 舌thiệt 是thị 空không 。 味vị 是thị 空không 。 身thân 是thị [P.253]# 空không 。 所sở 觸xúc 是thị 空không 。 意ý 是thị 空không 。 法pháp 是thị 空không 。 意ý 識thức 是thị 空không 。 意ý 觸xúc 是thị 空không 。 由do 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 又hựu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 之chi 受thọ 亦diệc 是thị 。 此thử 我ngã 。 我ngã 所sở 〔# 無vô 故cố 〕# 亦diệc 是thị 空không 。

阿A 難Nan 。 我ngã 。 我ngã 所sở 空không 故cố 言ngôn 。

世thế 間gian 是thị 空không

如như 斯tư 。

觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

單đơn 法pháp 之chi 生sanh 起khởi 。 持trì 續tục 單đơn 諸chư 行hành 。

有hữu 如như 實thật 觀quán 者giả 。 村thôn 長trường/trưởng 。 無vô 怖bố 畏úy 。

世thế 等đẳng 草thảo 薪tân 木mộc 。 於ư 以dĩ 慧tuệ 觀quán 時thời 。

除trừ 不bất 結kết 生sanh 〔# 涅Niết 槃Bàn 〕# 。 何hà 物vật 不bất 冀ký 求cầu 。

如như 斯tư 亦diệc 是thị

觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

又hựu 世Thế 尊Tôn 如như 斯tư 說thuyết 。

如như 斯tư 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 至chí 色sắc 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 色sắc 。 至chí 受thọ 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 受thọ 。 至chí 想tưởng 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 想tưởng 。 至chí 行hành 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 行hành 。 至chí 識thức 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 識thức 。 至chí 色sắc 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 色sắc 之chi 彼bỉ 。 至chí 受thọ 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 受thọ 之chi 彼bỉ 。 至chí 想tưởng 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 想tưởng 之chi 彼bỉ 。 至chí 行hành 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 行hành 之chi 彼bỉ 。 [P.254]# 至chí 識thức 之chi 究cứu 極cực 追truy 求cầu 識thức 之chi 彼bỉ 。 人nhân 言ngôn 。

我ngã

或hoặc

我ngã 物vật

或hoặc

有hữu 我ngã

者giả 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。

如như 斯tư 亦diệc 是thị

觀quan 察sát 世thế 間gian 空không

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát

須tu 觀quan 察sát 世thế 間gian 空không 。 須tu 觀quán 見kiến 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

莫mạc 伽già 羅la 闍xà 常thường 有hữu 念niệm

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 。 世Thế 尊Tôn 呼hô 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 名danh 。

常thường

者giả 。 是thị 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 乃nãi 至chí (# 三tam 八bát 頁# 參tham 照chiếu )# 於ư 老lão 年niên 期kỳ 。 有hữu 念niệm 者giả 。 是thị 由do 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 念niệm 。 〔# 即tức 〕# 對đối 身thân 修tu 習tập 身thân 隨tùy 觀quán 念niệm 處xứ 而nhi 有hữu 念niệm 乃nãi 至chí (# 三tam 八bát 頁# 參tham 照chiếu )# 言ngôn 彼bỉ 有hữu 念niệm 。 此thử 是thị 。

莫mạc 伽già 羅la 闍xà 。 常thường 有hữu 念niệm 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

害hại 破phá 自tự 我ngã 之chi 見kiến

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

自tự 我ngã 之chi 見kiến

者giả 。 有hữu 二nhị 十thập 事sự 。 之chi 有hữu 身thân 見kiến 。 〔# 即tức 〕# 於ư 此thử 無vô 聞văn 之chi 凡phàm 夫phu 不bất 見kiến 諸chư 聖thánh 。 不bất 熟thục 達đạt 聖thánh 法pháp 。 不bất 於ư 聖thánh 法Pháp 中trung 受thọ 教giáo 導đạo 。 不bất 見kiến 諸chư 善thiện 人nhân 。 不bất 熟thục 達đạt 善thiện 人nhân 法pháp 。 不bất 於ư 善thiện 人nhân 法pháp 中trung 受thọ 教giáo 導đạo 。 (# 一nhất )# 觀quán 色sắc 是thị 我ngã 。 (# 二nhị )# 觀quán 我ngã 有hữu 色sắc 。 (# 三tam )# 觀quán 我ngã 中trung 有hữu 色sắc 。 (# 四tứ )# 觀quán 色sắc 中trung 有hữu 我ngã 。 (# 五ngũ )# ~# (# 八bát )# 受thọ 。 (# 九cửu )# ~# (# 十thập 二nhị )# 想tưởng 。 (# 十thập 三tam )# ~# (# 十thập 六lục )# 行hành 。 (# 十thập 七thất )# 觀quán 識thức 是thị 我ngã 。 (# 十thập 八bát )# 〔# 觀quán 〕# 我ngã 有hữu 識thức 。 (# 十thập 九cửu )# 〔# 觀quán 〕# 我ngã 中trung 有hữu 識thức 。 (# 二nhị 十thập )# 〔# 觀quán 〕# 識thức 中trung 有hữu 我ngã 。 所sở 有hữu 如như 斯tư 類loại 之chi 見kiến 。 惡ác 見kiến 。 見kiến 執chấp 。 見kiến 難nạn/nan 所sở 。 見kiến 曲khúc 邪tà 。 見kiến 異dị 動động 。 見kiến 結kết 。 執chấp 。 執chấp 取thủ 。 住trụ 著trước 。 取thủ 。 邪tà 道đạo 。 邪tà 路lộ 。 邪tà 性tánh 。 異dị 學học 處xứ 。 邪tà 倒đảo 執chấp 。 違vi 邪tà 執chấp 。 [P.255]# 顛điên 倒đảo 執chấp 。 邪tà 執chấp 。 對đối 不bất 如như 實thật 為vi 如như 實thật 執chấp 。 乃nãi 至chí 為vi 六lục 十thập 二nhị 惡ác 見kiến 。 此thử 是thị 。

自tự 我ngã 之chi 見kiến

害hại 破phá 自tự 我ngã 之chi 見kiến 者giả 。 乃nãi 破phá 自tự 我ngã 之chi 見kiến 。 害hại 破phá 。 取thủ 去khứ 。 取thủ 除trừ 。 壞hoại 。 捨xả 斷đoạn 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。

害hại 破phá 自tự 我ngã 之chi 見kiến

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

如như 斯tư 可khả 度độ 死tử

者giả 。 如như 斯tư 可khả 度độ 死tử 〔# 神thần 〕# 。 亦diệc 可khả 度độ 老lão 。 度độ 死tử 。 越việt 度độ 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。

如như 斯tư 可khả 度độ 死tử

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

如như 斯tư 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả

是thị 如như 斯tư 觀quan 察sát 世thế 間gian 。 觀quán 見kiến 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 者giả 。 此thử 是thị 。

如như 斯tư 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 魔ma 亦diệc 是thị 死tử 王vương 。 死tử 亦diệc 死tử 王vương 。

無vô 見kiến 彼bỉ 事sự

者giả 。 不bất 見kiến 死tử 王vương 。 不bất 覩đổ 。 不bất 得đắc 達đạt 。 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 獲hoạch 得đắc 。 即tức 世Thế 尊Tôn 如như 斯tư 說thuyết 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 譬thí 如như 有hữu 林lâm 野dã 之chi 鹿lộc 。 遊du 於ư 林lâm 野dã 山sơn 林lâm 。 安an 心tâm 而nhi 行hành 。 安an 心tâm 而nhi 立lập 。 安an 心tâm 而nhi 坐tọa 。 安an 心tâm 而nhi 臥ngọa 。 其kỳ 何hà 因nhân 耶da 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 乃nãi 不bất 至chí 獵liệp 師sư 之chi 眼nhãn 。 如như 斯tư 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 離ly 諸chư 欲dục 。 離ly 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 尋tầm 。 有hữu 伺tứ 。 [P.256]# 由do 離ly 生sanh 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 具cụ 足túc 初sơ 禪thiền 而nhi 住trụ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。

魔ma 是thị 盲manh 目mục 。 魔ma 眼nhãn 完hoàn 全toàn 亡vong 失thất 。 波Ba 旬Tuần 至chí 不bất 見kiến 。

更cánh 又hựu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 尋tầm 。 伺tứ 寂tịch 滅diệt 故cố 而nhi 內nội 之chi 淨tịnh 。 心tâm 之chi 專chuyên 一nhất 性tánh 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 由do 定định 生sanh 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 第đệ 二nhị 禪thiền 第đệ 三tam 禪thiền 具cụ 足túc 第đệ 四tứ 禪thiền 而nhi 住trụ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。

魔ma 是thị 盲manh 目mục 。 魔ma 眼nhãn 完hoàn 全toàn 亡vong 失thất 。 波Ba 旬Tuần 至chí 不bất 見kiến 。

更cánh 又hựu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 普phổ 徧biến 超siêu 越việt 色sắc 想tưởng 。 滅diệt 沒một 有hữu 對đối 想tưởng 。 不bất 作tác 意ý 種chủng 種chủng 想tưởng 。 謂vị 。

虛hư 空không 無vô 邊biên

具cụ 足túc 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 而nhi 住trụ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。

魔ma 是thị 盲manh 目mục 。 魔ma 眼nhãn 完hoàn 全toàn 亡vong 失thất 。 波Ba 旬Tuần 至chí 不bất 見kiến 。

更cánh 又hựu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 普phổ 徧biến 超siêu 越việt 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 謂vị 。

識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ

具cụ 足túc 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 而nhi 住trụ 普phổ 徧biến 超siêu 越việt 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 謂vị 。

無vô 何hà 物vật

具cụ 足túc 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 而nhi 住trụ 普phổ 徧biến 超siêu 越việt 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 具cụ 足túc 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 而nhi 住trụ 普phổ 徧biến 超siêu 越việt 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 具cụ 足túc 想tưởng 受thọ 滅diệt 而nhi 住trụ 。 又hựu 以dĩ 慧tuệ 見kiến 彼bỉ 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 滅diệt 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。

魔ma 是thị 盲manh 目mục 。 魔ma 眼nhãn 完hoàn 全toàn 亡vong 失thất 。 波Ba 旬Tuần 至chí 不bất 見kiến 。 已dĩ 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước 。

彼bỉ 安an 心tâm 而nhi 行hành 。 安an 心tâm 而nhi 立lập 。 安an 心tâm 而nhi 坐tọa 。 安an 心tâm 而nhi 臥ngọa 。 其kỳ 何hà 因nhân 耶da 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 至chí 惡ác 魔ma 之chi 眼nhãn 。

此thử 是thị

死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 。

[P.257]# 莫mạc 伽già 羅la 闍xà 常thường 有hữu 念niệm 。 害hại 破phá 自tự 我ngã 之chi 〔# 諸chư 〕# 見kiến 。

世thế 間gian 空không 也dã 須tu 觀quán 察sát 。 如như 斯tư 可khả 度độ 死tử 〔# 神thần 關quan 〕# 。

如như 斯tư 觀quan 察sát 世thế 間gian 者giả 。 死tử 王vương 無vô 有hữu 見kiến 彼bỉ 事sự 。

偈kệ 終chung 否phủ/bĩ 乃nãi 至chí (# 三tam 二nhị 頁# 參tham 照chiếu )#

尊tôn 師sư 。 世Thế 尊Tôn 是thị 我ngã 師sư 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。

而nhi 坐tọa 。

莫mạc 伽già 羅la 闍xà 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 第đệ 十thập 五ngũ 〔# 畢tất 〕#