小Tiểu 義Nghĩa 釋Thích
Quyển 0003
悟Ngộ 醒Tỉnh 譯Dịch

[P.33]# 第đệ 二nhị 。 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 。

一nhất

尊tôn 者giả 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 曰viết 。

誰thùy 能năng 滿mãn 足túc 此thử 世thế 耶da 。 誰thùy 無vô 動động 〔# 貪tham 〕# 之chi 事sự 耶da 。

兩lưỡng 邊biên 〔# 極cực 端đoan 〕# 誰thùy 知tri 通thông 。 不bất 著trước 〔# 端đoan 〕# 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

請thỉnh 言ngôn 誰thùy 為vi 大đại 人nhân 耶da 。 誰thùy 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 〔# 愛ái 〕# 。

(# 一nhất 〇# 四tứ 〇# )#

誰thùy 能năng 滿mãn 足túc 此thử 世thế 耶da

者giả 。 是thị 〔# 誰thùy 在tại 此thử 世thế 間gian 。 〕# 有hữu 滿mãn 足túc 。 悅duyệt 意ý 。 完hoàn 全toàn 之chi 思tư 惟duy 耶da 。 此thử 是thị 。

誰thùy 能năng 滿mãn 足túc 此thử 世thế 耶da

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

尊tôn 者giả 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 曰viết

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

曰viết 。

〔# 如như 斯tư 〕# 者giả 。 此thử 是thị 句cú 之chi 接tiếp 續tục 。 句cú 之chi 相tướng 合hợp 。 句cú 之chi 圓viên 滿mãn 。 字tự 之chi 合hợp 體thể 。 文văn 之chi 接tiếp 著trước 。 句cú 之chi 次thứ 第đệ 。

尊tôn 者giả

此thử 是thị 敬kính 語ngữ 。 敬kính 重trọng 語ngữ 。 尊tôn 敬kính 語ngữ 。

帝đế 須tu

者giả 。 是thị 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 名danh 。 稱xưng 。 名danh 稱xưng 。 施thi 設thiết 。 言ngôn 說thuyết 。 名danh 。 名danh 業nghiệp 。 命mạng 名danh 。 詞từ 。 文văn 。 稱xưng 呼hô 。

彌Di 勒Lặc

者giả 。 是thị 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 姓tánh 。 稱xưng 。 名danh 稱xưng 。 施thi 設thiết 。 言ngôn 說thuyết 。 名danh 。 名danh 業nghiệp 。 命mạng 名danh 。 詞từ 。 文văn 。 稱xưng 呼hô 。 此thử 是thị 。

尊tôn 者giả 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 曰viết

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

誰thùy 無vô 動động 之chi 事sự 耶da 。

是thị 愛ái 動động 。 見kiến 動động 。 慢mạn 動động 。 煩phiền 惱não 動động 。 此thử 等đẳng 之chi 。

動động

誰thùy 無vô 有hữu 之chi 事sự 耶da 。 [P.34]# 不bất 存tồn 耶da 。 不bất 存tồn 在tại 耶da 。 不bất 能năng 得đắc 耶da 。 所sở 捨xả 斷đoạn 。 正Chánh 斷Đoạn 。 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 燒thiêu 耶da 。 此thử 是thị 。

誰thùy 無vô 動động 事sự 耶da

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

兩lưỡng 邊biên 誰thùy 知tri 通thông

者giả 。 誰thùy 知tri 通thông 兩lưỡng 邊biên 。 為vi 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。

兩lưỡng 邊biên 誰thùy 知tri 通thông

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

不bất 著trước 端đoan 。 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

者giả 。 是thị 不bất 著trước 。 不bất 固cố 著trước 。 出xuất 離ly 。 棄khí 遣khiển 。 離ly 脫thoát 。 離ly 縛phược 。 以dĩ 不bất 限hạn 定định 之chi 心tâm 而nhi 住trụ 耶da 。 此thử 是thị 。

不bất 著trước 端đoan 。 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

請thỉnh 言ngôn 誰thùy 為vi 大đại 人nhân 耶da 。

是thị 請thỉnh 言ngôn 誰thùy 為vi 大đại 人nhân 。 最tối 高cao 人nhân 。 最tối 勝thắng 人nhân 。 最tối 殊thù 勝thắng 人nhân 。 秀tú 逸dật 人nhân 。 最tối 上thượng 人nhân 。 勝thắng 妙diệu 人nhân 。 請thỉnh 語ngữ 誰thùy 。 考khảo 誰thùy 。 話thoại 誰thùy 。 見kiến 誰thùy 。 言ngôn 說thuyết 誰thùy 。 此thử 是thị 。

請thỉnh 言ngôn 誰thùy 為vi 大đại 人nhân 耶da

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

誰thùy 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái 。

者giả 。 是thị 誰thùy 縫phùng 。 凌lăng 渴khát 愛ái 。 凌lăng 駕giá 。 越việt 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。

誰thùy 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。

尊tôn 者giả 帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 曰viết 。

誰thùy 能năng 滿mãn 足túc 此thử 世thế 耶da 。 誰thùy 無vô 動động 〔# 貪tham 〕# 之chi 事sự 耶da 。

兩lưỡng 邊biên 極cực 端đoan 誰thùy 知tri 通thông 。 不bất 著trước 端đoan 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

[P.35]# 請thỉnh 言ngôn 誰thùy 為vi 大đại 人nhân 耶da 。 誰thùy 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái 。

二nhị

世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。

彌Di 勒Lặc 。

於ư 諸chư 欲dục 中trung 具cụ 梵Phạm 行hạnh 。 常thường 為vi 有hữu 念niệm 離ly 渴khát 愛ái 。

比Bỉ 丘Khâu 寂tịch 滅diệt 察sát 悟ngộ 〔# 法pháp 〕# 。 在tại 彼bỉ 無vô 有hữu 動động 之chi 事sự 。

(# 一nhất 〇# 四tứ 一nhất )#

三tam

極cực 端đoan 兩lưỡng 邊biên 彼bỉ 知tri 通thông 。 不bất 著trước 端đoan 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

我ngã 言ngôn 彼bỉ 為vi 一nhất 大đại 人nhân 。 彼bỉ 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái 。

(# 一nhất 〇# 四tứ 二nhị )#

於ư 諸chư 欲dục 中trung 具cụ 梵Phạm 行hạnh

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 欲dục 者giả 。 概khái 言ngôn 之chi 。 是thị 事sự 欲dục 與dữ 煩phiền 惱não 欲dục 之chi 二nhị 欲dục 乃nãi 至chí (# 三tam 八bát 頁# 參tham 照chiếu )# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 事sự 欲dục 乃nãi 至chí (# 二nhị 七thất 頁# 參tham 照chiếu )# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 煩phiền 惱não 欲dục 。

具cụ 梵Phạm 行hạnh

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 是thị 遠viễn 離ly 犯phạm 不bất 妙diệu 法Pháp 〔# 婬dâm 法pháp 〕# 之chi 事sự 。 離ly 。 離ly 去khứ 。 是thị 〔# 彼bỉ 之chi 〕# 離ly 。 不bất 作tác 。 不bất 行hành 。 不bất 干can 犯phạm 。 不bất 越việt 限hạn 。 又hựu 為vi 不bất 由do 教giáo 說thuyết 〔# 經Kinh 典điển 說thuyết 〕# 言ngôn 由do 〔# 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 〕# 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 是thị 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 所sở 謂vị 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 。 正chánh 精tinh 進tấn 。 正chánh 念niệm 。 正chánh 定định 。 具cụ 此thử 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 所sở 具cụ 備bị 者giả 言ngôn 具cụ 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 譬thí 如như 由do 財tài 產sản 而nhi [P.36]# 言ngôn 具cụ 財tài 產sản 者giả 。 由do 財tài 富phú 而nhi 言ngôn 具cụ 財tài 富phú 者giả 。 由do 名danh 聲thanh 而nhi 言ngôn 具cụ 名danh 聲thanh 者giả 。 由do 工công 巧xảo 而nhi 言ngôn 具cụ 工công 巧xảo 者giả 。 由do 戒giới 而nhi 言ngôn 具cụ 戒giới 者giả 。 由do 精tinh 進tấn 而nhi 言ngôn 具cụ 精tinh 進tấn 者giả 。 由do 慧tuệ 而nhi 言ngôn 具cụ 慧tuệ 者giả 。 由do 明minh 而nhi 言ngôn 具cụ 明minh 者giả 。 如như 斯tư 。 具cụ 此thử 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 之chi 所sở 具cụ 備bị 者giả 言ngôn 為vi 具cụ 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 此thử 是thị 。

在tại 諸chư 欲dục 中trung 具cụ 梵Phạm 行hạnh

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

彌Di 勒Lặc

者giả 是thị 世Thế 尊Tôn 稱xưng 呼hô 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 姓tánh 。 世Thế 尊Tôn 者giả 。 此thử 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 乃nãi 至chí (# 一nhất 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu )# 此thử 謂vị 世Thế 尊Tôn 語ngữ 此thử 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。

世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。

彌Di 勒Lặc 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

常thường 有hữu 念niệm 離ly 渴khát 愛ái

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 渴khát 愛ái 者giả 。 是thị 色sắc 愛ái 。 聲thanh 愛ái 。 香hương 愛ái 。 味vị 愛ái 。 觸xúc 愛ái 。 法pháp 愛ái 。 捨xả 斷đoạn 此thử 之chi 渴khát 愛ái 。 正Chánh 斷Đoạn 。 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 不bất 得đắc 令linh 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 。 是thị 離ly 渴khát 愛ái 者giả 。 捨xả 渴khát 愛ái 者giả 。 唾thóa 棄khí 渴khát 愛ái 者giả 。 脫thoát 渴khát 愛ái 者giả 。 捨xả 斷đoạn 渴khát 愛ái 者giả 。 捨xả 遣khiển 渴khát 愛ái 者giả 。 離ly 貪tham 者giả 。 捨xả 貪tham 者giả 。 唾thóa 棄khí 貪tham 者giả 。 脫thoát 貪tham 者giả 。 捨xả 斷đoạn 貪tham 者giả 。 捨xả 斷đoạn 貪tham 者giả 彼bỉ 無vô 愛ái 。 消tiêu 滅diệt 〔# 煩phiền 惱não 〕# 。 為vi 清thanh 涼lương 。 覺giác 受thọ 樂lạc 。 自tự 為vi 梵Phạm 而nhi 住trụ 。

常thường

者giả 。 是thị 於ư 常thường 。 於ư 一nhất 切thiết 狀trạng 態thái 。 一nhất 切thiết 時thời 。 常thường 時thời 。 恆hằng 時thời 。 常thường 恆hằng 。 繼kế 續tục 。 不bất 絕tuyệt 。 如như 逐trục 次thứ 水thủy 波ba 之chi 生sanh 無vô 間gián 斷đoạn 。 無vô 間gian 。 相tương 續tục 。 相tương 接tiếp 。 食thực 前tiền 。 食thực 後hậu 。 初sơ 夜dạ 。 中trung 夜dạ 。 後hậu 夜dạ 。 新tân 月nguyệt 〔# 黑hắc 分phần/phân 〕# 。 滿mãn 月nguyệt 〔# 白bạch 分phần/phân 〕# 。 兩lưỡng 季quý 。 冬đông 季quý 。 夏hạ 季quý 。 青thanh 年niên 期kỳ 。 中trung 年niên 期kỳ 。 老lão 年niên 期kỳ 。

有hữu 念niệm

[P.37]# 者giả 。 是thị 由do 四tứ 原nguyên 因nhân 而nhi 有hữu 念niệm 。 〔# 即tức 〕# 對đối 身thân 而nhi 修tu 習tập 身thân 隨tùy 觀quán 念niệm 處xứ 者giả 而nhi 有hữu 念niệm 乃nãi 至chí (# 三tam 一nhất 頁# 參tham 照chiếu )# 言ngôn 彼bỉ 為vi 有hữu 念niệm 。 此thử 是thị 。

常thường 為vi 有hữu 念niệm 離ly 渴khát 愛ái

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

比Bỉ 丘Khâu 察sát 悟ngộ 〔# 法pháp 〕# 寂tịch 滅diệt 〔# 煩phiền 惱não 〕#

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

察sát 悟ngộ

者giả 。 是thị 智trí 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 知tri 解giải 乃nãi 至chí (# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu )# 是thị 不bất 疑nghi 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。

察sát 悟ngộ

者giả 。 是thị 由do 察sát 悟ngộ 而nhi 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 明minh 暸# 。 〔# 即tức 〕# 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường

由do 察sát 悟ngộ 而nhi 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 明minh 暸# 。

一nhất 切thiết 行hành 是thị 苦khổ

一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。

緣duyên 無vô 明minh 而nhi 有hữu 行hành

乃nãi 至chí (# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu )#

所sở 有hữu 集tập 之chi 法pháp 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp

由do 察sát 悟ngộ 而nhi 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 明minh 暸# 。

是thị 苦khổ 。 病bệnh 。 癰ung 。 箭tiễn 乃nãi 至chí (# 二nhị 九cửu 頁# 參tham 照chiếu )# 不bất 出xuất 離ly 由do 察sát 悟ngộ 而nhi 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 明minh 暸# 。

寂tịch 滅diệt

者giả 。 是thị 貪tham 之chi 寂tịch 滅diệt 故cố 是thị 為vi 消tiêu 滅diệt 。 瞋sân 之chi 寂tịch 滅diệt 故cố 是thị 為vi 消tiêu 滅diệt 。 癡si 之chi 寂tịch 滅diệt 故cố 是thị 為vi 消tiêu 滅diệt 。 忿phẫn 。 恨hận 。 覆phú 。 惱não 。 嫉tật 。 慳san 。 諂siểm 。 誑cuống 。 強cường/cưỡng 情tình 。 激kích 情tình 。 慢mạn 。 憍kiêu 。 放phóng 逸dật 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 惡ác 行hành 。 一nhất 切thiết 不bất 安an 。 一nhất 切thiết 熱nhiệt 惱não 。 一nhất 切thiết 熱nhiệt 苦khổ 。 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 行hành 之chi 寂tịch 滅diệt 故cố 是thị 為vi 消tiêu 滅diệt 。 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 是thị 破phá 壞hoại 七thất 法pháp 故cố 是thị 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 乃nãi 至chí (# 三tam 一nhất 頁# 參tham 照chiếu )# 〔# 梵Phạm 行hạnh 〕# 已dĩ 行hành 。 滅diệt 盡tận 再tái 有hữu 者giả 。 此thử 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 是thị 。

比Bỉ 丘Khâu 消tiêu 滅diệt 察sát 悟ngộ 〔# 法pháp 〕#

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

於ư 彼bỉ 無vô 有hữu 動động 之chi 事sự

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

於ư 彼bỉ

者giả 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 漏lậu 盡tận 者giả 。

動động

者giả 。 是thị 愛ái 動động 。 見kiến 動động 。 慢mạn 動động 。 煩phiền 惱não 動động 。 業nghiệp 動động 。 於ư 彼bỉ 無vô 有hữu 。 此thử 等đẳng 之chi 動động 事sự 。 不bất 存tồn 。 不bất 存tồn 在tại 。 不bất 能năng 得đắc 。 被bị 捨xả 斷đoạn 。 正Chánh 斷Đoạn 。 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 而nhi 燒thiêu 。 此thử 是thị 。

於ư 彼bỉ 無vô 有hữu 動động 之chi 事sự

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

極cực 端đoan 兩lưỡng 邊biên 彼bỉ 知tri 通thông 。 不bất 著trước 〔# 端đoan 〕# 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。

邊biên

〔# 極cực 端đoan 〕# 者giả 。 是thị 觸xúc 一nhất 邊biên 。 觸xúc 之chi 集tập 〔# 原nguyên 因nhân 〕# 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。 過quá 去khứ 是thị 一nhất 邊biên 。 未vị 來lai 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 是thị 一nhất 邊biên 。 苦khổ 受thọ 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。 名danh 是thị 一nhất 邊biên 。 色sắc 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。 六lục 內nội 處xứ 是thị 一nhất 邊biên 。 六lục 外ngoại 處xứ 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。 有hữu 身thân 是thị 一nhất 邊biên 。 有hữu 身thân 之chi 集tập 是thị 第đệ 二nhị 邊biên 。

慧tuệ 智trí

者giả 。 是thị 慧tuệ 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí (# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu )# 是thị 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。

著trước

者giả 。 是thị (# 一nhất )# 愛ái 著trước 與dữ (# 二nhị )# 見kiến 著trước 之chi 二nhị 著trước 。

[P.39]# (# 一nhất )# 愛ái 著trước 者giả 云vân 何hà 。 由do 渴khát 愛ái 者giả 而nhi 有hữu 。

此thử 是thị 我ngã 物vật 。 彼bỉ 是thị 我ngã 物vật 。 此thử 等đẳng 是thị 我ngã 物vật 。 唯duy 此thử 是thị 我ngã 物vật 。 我ngã 之chi 色sắc 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 敷phu 物vật 。 著trước 物vật 。 奴nô 婢tỳ 。 奴nô 僕bộc 。 山sơn 羊dương 。 羊dương 。 鷄kê 。 豚đồn 。 象tượng 。 牛ngưu 。 馬mã 。 牝tẫn 馬mã 。 田điền 園viên 。 宅trạch 地địa 。 金kim 〔# 銀ngân 〕# 。 貨hóa 幣tệ 。 村thôn 。 街nhai 。 王vương 市thị 。 國quốc 土độ 。 地địa 方phương 。 〔# 四tứ 兵binh 〕# 之chi 營doanh 舍xá 。 倉thương 庫khố 。

為vi 境cảnh 界giới 。 限hạn 界giới 。 限hạn 定định 。 制chế 限hạn 而nhi 把bả 取thủ 我ngã 執chấp 有hữu 限hạn 之chi 物vật 。 又hựu 一nhất 切thiết 大đại 地địa 。 由do 渴khát 愛ái 而nhi 我ngã 執chấp 。 乃nãi 至chí 成thành 為vi 百bách 八bát 渴khát 愛ái 之chi 作tác 用dụng 。 此thử 是thị 愛ái 著trước 。

(# 二nhị )# 見kiến 著trước 者giả 云vân 何hà 。 有hữu 二nhị 十thập 事sự 。 有hữu 身thân 見kiến 有hữu 十thập 事sự 邪tà 見kiến 。 十thập 事sự 有hữu 邊biên 見kiến 。 所sở 有hữu 如như 斯tư 類loại 之chi 見kiến 。 惡ác 見kiến 。 見kiến 執chấp 。 見kiến 難nạn/nan 路lộ 。 見kiến 曲khúc 邪tà 。 見kiến 異dị 動động 。 見kiến 結kết 。 執chấp 。 執chấp 取thủ 。 住trụ 著trước 。 取thủ 。 邪tà 道đạo 。 邪tà 路lộ 。 邪tà 性tánh 。 異dị 學học 處xứ 。 邪tà 倒đảo 執chấp 。 違vi 邪tà 執chấp 。 顛điên 倒đảo 執chấp 。 對đối 不bất 如như 實thật 如như 實thật 執chấp 。 乃nãi 至chí 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 此thử 是thị 見kiến 著trước 。

極cực 端đoan 兩lưỡng 邊biên 彼bỉ 知tri 通thông 。 不bất 著trước 端đoan 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

者giả 。 彼bỉ 以dĩ 慧tuệ 智trí 知tri 通thông 兩lưỡng 邊biên 與dữ 中trung 央ương 。 知tri 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 為vi 明minh 暸# 。

不bất 著trước

不bất 附phụ 著trước 。 於ư 不bất 著trước 。 於ư 不bất 附phụ 著trước 。 出xuất 離ly 。 棄khí 遣khiển 。 離ly 脫thoát 。 離ly 縛phược 。 於ư 不bất 限hạn 定định 之chi 心tâm 而nhi 住trụ 。 此thử 是thị 。

兩lưỡng 邊biên 彼bỉ 知tri 通thông 。 不bất 著trước 端đoan 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

我ngã 言ngôn 彼bỉ 為vi 大đại 人nhân

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 大đại 人nhân 者giả 。 是thị 大đại 人nhân 。 最tối 高cao 人nhân 。 最tối 勝thắng 人nhân 。 最tối 殊thù 勝thắng 人nhân 。 透thấu 逸dật 人nhân 。 最tối 上thượng 人nhân 。 勝thắng 妙diệu 人nhân 。

我ngã 言ngôn 。

語ngữ 。 考khảo 。 話thoại 。 見kiến 。 言ngôn 說thuyết 彼bỉ 為vi 大đại 人nhân 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 向hướng 世Thế 尊Tôn 如như 斯tư 言ngôn 。

尊tôn 師sư 。 言ngôn 為vi 大đại 人nhân 者giả 。 尊tôn 師sư 究cứu 竟cánh 。 由do 云vân 何hà 而nhi 為vì 大đại 人nhân 耶da 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 心tâm 解giải 脫thoát 故cố 。 我ngã 言ngôn 為vi 大đại 人nhân 。 心tâm 勝thắng 解giải 故cố 非phi 言ngôn 為vi 大đại 人nhân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 然nhiên 者giả 。 心tâm 解giải 脫thoát 者giả 云vân 何hà 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 茲tư 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 對đối 內nội 之chi 身thân 而nhi 身thân 隨tùy 觀quán 。 有hữu 熱nhiệt 心tâm 。 有hữu 正chánh 知tri 。 有hữu 念niệm 。 而nhi 住trụ 於ư 調điều 伏phục 世thế 間gian 之chi 貪tham 憂ưu 。 對đối 彼bỉ 之chi 身thân 而nhi 身thân 隨tùy 觀quán 而nhi 住trụ 者giả 之chi 心tâm 離ly 貪tham 。 不bất 取thủ 而nhi 解giải 脫thoát 諸chư 漏lậu 。 對đối 受thọ 。 心tâm 。 法pháp 隨tùy 觀quán 〔# 受thọ 。 心tâm 。 〕# 法pháp 。 有hữu 熱nhiệt 心tâm 。 有hữu 正chánh 知tri 。 有hữu 念niệm 。 而nhi 住trụ 於ư 調điều 伏phục 世thế 間gian 之chi 貪tham 憂ưu 。 對đối 此thử 之chi 法pháp 為vi 法pháp 隨tùy 觀quán 而nhi 住trụ 者giả 之chi 心tâm 離ly 貪tham 。 不bất 取thủ 而nhi 解giải 脫thoát 諸chư 漏lậu 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 斯tư 比Bỉ 丘Khâu 是thị 心tâm 解giải 脫thoát 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 心tâm 解giải 脫thoát 故cố 。 我ngã 言ngôn 為vi 大đại 人nhân 。 心tâm 勝thắng 解giải 故cố 非phi 言ngôn 為vi 大đại 人nhân 。 此thử 是thị 。

我ngã 言ngôn 彼bỉ 為vi 大đại 人nhân

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。

彼bỉ 於ư 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái

〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 縫phùng 者giả 。 是thị 渴khát 愛ái 。 即tức 所sở 有hữu 貪tham 。 染nhiễm 貪tham 乃nãi 至chí (# 一nhất 四tứ 頁# 參tham 照chiếu )# 是thị 貪tham 欲dục 。 貪tham 。 不bất 善thiện 根căn 。 捨xả 斷đoạn 。 此thử 縫phùng 渴khát 愛ái 。 正Chánh 斷Đoạn 。 寂tịch 滅diệt 。 安an 息tức 。 令linh 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 是thị 凌lăng 。 越việt 縫phùng 渴khát 愛ái 。 凌lăng 駕giá 。 越việt 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。

彼bỉ 於ư 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái

〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 說thuyết 。

世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。

彌Di 勒Lặc 。

於ư 諸chư 欲dục 中trung 具cụ 梵Phạm 行hạnh 。 常thường 為vi 有hữu 念niệm 離ly 渴khát 愛ái 。

比Bỉ 丘Khâu 寂tịch 滅diệt 察sát 悟ngộ 〔# 法pháp 〕# 。 在tại 彼bỉ 無vô 有hữu 動động 之chi 事sự 。

極cực 端đoan 兩lưỡng 邊biên 彼bỉ 知tri 通thông 。 不bất 著trước 端đoan 中trung 以dĩ 慧tuệ 智trí 。

我ngã 言ngôn 彼bỉ 為vi 一nhất 大đại 人nhân 。 彼bỉ 在tại 此thử 處xứ 超siêu 縫phùng 愛ái 。

〔# 世Thế 尊Tôn 說thuyết 法Pháp 。 之chi 〕# 偈kệ 將tương 終chung 。 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 與dữ 同đồng 一nhất 欲dục 。 同đồng 一nhất 加gia 行hành 。 同đồng 一nhất 意ý 趣thú 。 同đồng 一nhất 熏huân 習tập 之chi 所sở 熏huân 習tập 者giả 。 於ư 數số 千thiên 之chi 生sanh 類loại 。

所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 滅diệt 法pháp

之chi 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 之chi 法Pháp 眼nhãn 生sanh 。 又hựu 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 之chi 心tâm 無vô 取thủ 而nhi 解giải 脫thoát 諸chư 漏lậu 。 將tương 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 羚# 羊dương 皮bì 。 結kết 髮phát 。 樹thụ 皮bì 衣y 。 杖trượng 。 曼mạn 陀đà 羅la 。 髮phát 。 鬚tu 已dĩ 消tiêu 失thất 。 彼bỉ 成thành 著trước 黃hoàng 色sắc 之chi 袈ca 娑sa 衣y 。 携huề 僧tăng 伽già 梨lê 衣y 。 鉢bát 衣y 之chi 比Bỉ 丘Khâu 而nhi 由do 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 而nhi 合hợp 掌chưởng 。 禮lễ 拜bái 世Thế 尊Tôn 。

尊tôn 師sư 。 世Thế 尊Tôn 是thị 我ngã 師sư 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。

而nhi 坐tọa 。

帝đế 須Tu 彌Di 勒lặc 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 第đệ 二nhị 〔# 畢tất 〕#