順Thuận 中Trung 論Luận
Quyển 2
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 無Vô 著Trước 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 元Nguyên 魏Ngụy 瞿Cù 曇Đàm 般Bát 若Nhã 流Lưu 支Chi 譯Dịch
順Thuận 中Trung 論Luận 義Nghĩa 入Nhập 大Đại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 初Sơ 品Phẩm 法Pháp 門Môn 卷quyển 下hạ
龍long 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 造tạo 。 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 釋thích 。
元nguyên 魏ngụy 婆Bà 羅La 門Môn 瞿Cù 曇Đàm 般Bát 若Nhã 流lưu 支chi 譯dịch
問vấn 曰viết 。 阿a 闍xà 梨lê 意ý 。 為vi 何hà 義nghĩa 故cố 。 而nhi 造tạo 此thử 論luận 。
答đáp 曰viết 。
依y 順thuận 道Đạo 理lý 。 入nhập 大đại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 捨xả 諸chư 戲hí 論luận 取thủ 著trước 等đẳng 故cố 。 既ký 捨xả 離ly 已dĩ 。 依y 順thuận 道Đạo 理lý 。 速tốc 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 既ký 依y 道Đạo 理lý 。 速tốc 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 捨xả 諸chư 戲hí 論luận 一nhất 切thiết 取thủ 著trước 。 捨xả 諸chư 戲hí 論luận 取thủ 著trước 等đẳng 已dĩ 。 速tốc 疾tật 成thành 就tựu 。 無Vô 上Thượng 正Chánh 覺Giác 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 師sư 造tạo 此thử 論luận 。
問vấn 曰viết 。 此thử 無vô 因nhân 緣duyên 。 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
此thử 因nhân 緣duyên 者giả 第đệ 一nhất 因nhân 緣duyên 。 謂vị 令linh 眾chúng 生sanh 。 依y 順thuận 道Đạo 理lý 。 入nhập 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 速tốc 成thành 正chánh 覺giác 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 何hà 者giả 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 耶da 。
答đáp 曰viết 。
豈khởi 可khả 不bất 作tác 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。
不bất 滅diệt 亦diệc 不bất 生sanh 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
不bất 一nhất 不bất 異dị 義nghĩa 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 去khứ 。
此thử 如như 是thị 偈kệ 。 是thị 修tu 多đa 羅la 道Đạo 理lý 。 阿a 含hàm 如như 次thứ 第đệ 釋thích 。 今kim 釋thích 偈kệ 句cú 。 非phi 滅diệt 不bất 滅diệt 。 非phi 生sanh 不bất 生sanh 。 應ưng 知tri 。 諸chư 句cú 皆giai 如như 是thị 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 不bất 如như 是thị 言ngôn 。 此thử 法pháp 非phi 滅diệt 故cố 名danh 不bất 滅diệt 。 此thử 法pháp 非phi 生sanh 故cố 名danh 不bất 生sanh 。 或hoặc 可khả 說thuyết 言ngôn 。 此thử 法pháp 無vô 滅diệt 故cố 名danh 不bất 滅diệt 。 此thử 法pháp 無vô 生sanh 故cố 名danh 不bất 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
如như 是thị 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 於ư 阿a 含hàm 道Đạo 理lý 有hữu 妨phương 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 有hữu 妨phương 。
答đáp 曰viết 。
何hà 法pháp 無vô 滅diệt 。 何hà 法pháp 無vô 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 諦đế 。 所sở 謂vị 世thế 諦đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 有hữu 二nhị 諦đế 。 汝nhữ 朋bằng 則tắc 成thành 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 異dị 世thế 諦đế 。 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 成thành 我ngã 朋bằng 分phần/phân 。 為vi 有hữu 何hà 過quá 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 時thời 。 依y 二nhị 諦đế 而nhi 說thuyết 。
謂vị 一nhất 是thị 世thế 諦đế 。 二nhị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。
若nhược 不bất 知tri 此thử 理lý 。 二nhị 諦đế 兩lưỡng 種chủng 實thật 。
彼bỉ 於ư 佛Phật 深thâm 法Pháp 。 則tắc 不bất 知tri 實thật 諦đế 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 快khoái 善thiện 說thuyết 。 我ngã 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 依y 於ư 二nhị 諦đế 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 。 說thuyết 法Pháp 真Chân 如Như 。 不bất 破phá 不bất 二nhị 。 若nhược 其kỳ 二nhị 者giả 。 異dị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 法pháp 真Chân 如Như 別biệt 。 有hữu 世thế 諦đế 法pháp 。 真Chân 如Như 一nhất 法pháp 。 真Chân 如Như 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 。 二nhị 法pháp 真Chân 如Như 。 而nhi 可khả 得đắc 也dã 。 若nhược 說thuyết 二nhị 諦đế 。 此thử 如như 是thị 說thuyết 。 不bất 異dị 世thế 諦đế 。 而nhi 更cánh 別biệt 有hữu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 以dĩ 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 謂vị 無vô 相tướng 故cố 。 此thử 如như 是thị 義nghĩa 。 師sư 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
若nhược 人nhân 不bất 知tri 此thử 。 二nhị 諦đế 之chi 義nghĩa 者giả 。
彼bỉ 於ư 佛Phật 深thâm 法Pháp 。 則tắc 不bất 知tri 真chân 實thật 。
問vấn 曰viết 。 此thử 云vân 何hà 諦đế 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 此thử 不bất 破phá 。 問vấn 曰viết 。 此thử 之chi 二nhị 諦đế 何hà 物vật 不bất 破phá 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 無vô 自tự 體thể 。 如như 本bổn 性tánh 空không 。 如như 此thử 則tắc 是thị 諦đế 。 如như 有hữu 偈kệ 中trung 說thuyết 諦đế 相tướng 言ngôn 。
二nhị 種chủng 法pháp 皆giai 無vô 。 戲hí 論luận 不bất 戲hí 論luận 。
不bất 分phân 別biệt 不bất 異dị 。 此thử 義nghĩa 是thị 諦đế 相tướng 。
若nhược 如như 此thử 偈kệ 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 皆giai 無vô 所sở 依y 。 不bất 依y 世thế 諦đế 。 亦diệc 復phục 不bất 依y 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 心tâm 無vô 所sở 依y 。 何hà 用dụng 多đa 語ngữ 。 但đãn 說thuyết 所sở 論luận 。 舊cựu 所sở 諦đế 者giả 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 滅diệt 若nhược 生sanh 。 二nhị 皆giai 無vô 者giả 。 此thử 則tắc 應ưng 說thuyết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 問vấn 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 常thường 。 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 處xứ 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 朋bằng 皆giai 成thành 就tựu 。 彼bỉ 外ngoại 道Đạo 人Nhân 。 豈khởi 可khả 不bất 作tác 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 涅Niết 槃Bàn 常thường 。 寂tịch 靜tĩnh 不bất 動động 不bất 變biến 不bất 壞hoại 。 有hữu 法pháp 有hữu 物vật 。 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 外ngoại 道đạo 之chi 人nhân 分phân 別biệt 涅Niết 槃Bàn 。 取thủ 著trước 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 常thường 我ngã 勝thắng 者giả 。 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。 常thường 我ngã 勝thắng 者giả 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 汝nhữ 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 何hà 者giả 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 涅Niết 槃Bàn 中trung 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。
問vấn 曰viết 。 貪tham 欲dục 瞋sân 癡si 及cập 陰ấm 等đẳng 。 盡tận 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
此thử 名danh 盡tận 者giả 。 謂vị 失thất 無vô 體thể 滅diệt 故cố 名danh 盡tận 。 彼bỉ 滅diệt 云vân 何hà 。 可khả 於ư 滅diệt 中trung 復phục 有hữu 滅diệt 耶da 。 或hoặc 於ư 體thể 中trung 有hữu 無vô 體thể 耶da 。 何hà 故cố 遮già 我ngã 汝nhữ 此thử 語ngữ 者giả 。 為vi 依y 何hà 物vật 以dĩ 為vi 境cảnh 界giới 。 而nhi 說thuyết 此thử 語ngữ 。 為vi 體thể 境cảnh 界giới 非phi 體thể 境cảnh 界giới 。 為vi 體thể 非phi 體thể 二nhị 種chủng 境cảnh 界giới 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 不bất 如như 是thị 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 是thị 則tắc 無vô 體thể 。 彼bỉ 義nghĩa 云vân 何hà 。 於ư 彼bỉ 不bất 生sanh 無vô 體thể 之chi 中trung 。 為vi 有hữu 生sanh 不phủ 。 而nhi 汝nhữ 遮già 我ngã 此thử 不bất 生sanh 中trung 。 則tắc 無vô 有hữu 生sanh 。 依y 如như 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 難nạn/nan 不bất 退thoái 。 涅Niết 槃Bàn 空không 故cố 。 以dĩ 異dị 涅Niết 槃Bàn 更cánh 無vô 法pháp 故cố 。 如như 是thị 成thành 就tựu 。
有hữu 如như 是thị 說thuyết 。 何hà 者giả 名danh 為vi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 彼bỉ 處xứ 說thuyết 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。
復phục 有hữu 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 無vô 一nhất 切thiết 念niệm 。
復phục 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 此thử 涅Niết 槃Bàn 者giả 涅Niết 槃Bàn 所sở 謂vị 體thể 非phi 體thể 空không 。 如như 是thị 等đẳng 說thuyết 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 思tư 量lượng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 遮già 生sanh 遮già 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 微vi 少thiểu 有hữu 體thể 。 而nhi 可khả 說thuyết 者giả 。 即tức 是thị 我ngã 證chứng 。 汝nhữ 今kim 何hà 用dụng 。 思tư 量lượng 此thử 處xứ 。 又hựu 如như 經kinh 說thuyết 。 我ngã 今kim 說thuyết 之chi 。 如Như 來Lai 說thuyết 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如như 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 如như 是thị 法pháp 。 如như 是thị 不bất 說thuyết 。 亦diệc 如như 是thị 無vô 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 問vấn 曰viết 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 云vân 何hà 而nhi 避tị 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 無vô 少thiểu 法pháp 無vô 體thể 聚tụ 物vật 。 若nhược 或hoặc 可khả 說thuyết 。 若nhược 不bất 可khả 說thuyết 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 如như 是thị 名danh 避tị 。 捨xả 此thử 二nhị 諦đế 所sở 攝nhiếp 諍tranh 對đối 。
問vấn 曰viết 。 言ngôn 誰thùy 語ngữ 義nghĩa 。 為vi 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 說thuyết 。 則tắc 於ư 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 有hữu 妨phương 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 有hữu 妨phương 。
答đáp 曰viết 。
如như 先tiên 聖thánh 者giả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 何hà 時thời 世Thế 尊Tôn 本bổn 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 時thời 。 修tu 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 正chánh 觀quán 此thử 法pháp 。 彼bỉ 時thời 正chánh 觀quán 色sắc 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 正chánh 觀quán 一nhất 切thiết 智trí 不bất 生sanh 。 正chánh 觀quán 凡phàm 夫phu 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 正chánh 觀quán 佛Phật 不bất 生sanh 。 而nhi 汝nhữ 意ý 謂vị 。 此thử 誰thùy 語ngữ 義nghĩa 。 別biệt 有hữu 法pháp 者giả 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 如như 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 說thuyết 語ngữ 義nghĩa 。 我ngã 如như 是thị 知tri 色sắc 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 不bất 生sanh 。 凡phàm 夫phu 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 佛Phật 不bất 生sanh 耶da 。 如như 是thị 阿a 含hàm 有hữu 妨phương 礙ngại 故cố 。 是thị 誰thùy 語ngữ 義nghĩa 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。
若nhược 汝nhữ 復phục 謂vị 是thị 誰thùy 語ngữ 義nghĩa 。 雖tuy 不bất 離ly 法pháp 。 而nhi 說thuyết 言ngôn 離ly 。 譬thí 如như 乳nhũ 渧đế 。 水thủy 渧đế 像tượng 身thân 。 磨ma 物vật 石thạch 身thân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 言ngôn 誰thùy 語ngữ 義nghĩa 。 此thử 我ngã 今kim 釋thích 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 此thử 乳nhũ 等đẳng 體thể 。 則tắc 是thị 有hữu 體thể 。 汝nhữ 取thủ 體thể 已dĩ 。 渧đế 等đẳng 法pháp 外ngoại 。 更cánh 異dị 法pháp 遮già 。 汝nhữ 今kim 云vân 何hà 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 可khả 有hữu 體thể 耶da 。 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 此thử 滅diệt 生sanh 等đẳng 。 則tắc 可khả 遮già 言ngôn 。 不bất 離ly 法pháp 有hữu 。 是thị 故cố 汝nhữ 義nghĩa 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 為vi 有hữu 何hà 法pháp 。 非phi 滅diệt 非phi 生sanh 。 問vấn 曰viết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。
答đáp 曰viết 。
彼bỉ 是thị 何hà 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
彼bỉ 復phục 何hà 物vật 。 問vấn 曰viết 。 煩phiền 惱não 陰ấm 盡tận 則tắc 名danh 為vi 滅diệt 。 亦diệc 名danh 無vô 體thể 。 如như 是thị 我ngã 說thuyết 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 我ngã 意ý 解giải 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 者giả 。 斷đoạn 滅diệt 之chi 法pháp 。 亦diệc 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 彼bỉ 先tiên 生sanh 煩phiền 惱não 業nghiệp 陰ấm 。 後hậu 時thời 盡tận 滅diệt 。 盡tận 滅diệt 無vô 體thể 。 亦diệc 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 未vị 來lai 未vị 生sanh 。 亦diệc 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 如như 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 直trực 是thị 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 斷đoạn 滅diệt 之chi 法pháp 。 則tắc 是thị 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 可khả 成thành 就tựu 。 未vị 來lai 是thị 無vô 。 此thử 既ký 未vị 至chí 。 云vân 何hà 相tương 應ứng 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 應ưng 可khả 羞tu 放phóng 捨xả 。 如như 是thị 攝nhiếp 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 何hà 類loại 。
答đáp 曰viết 。
經kinh 中trung 可khả 不bất 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 無vô 始thỉ 來lai 滅diệt 。 本bổn 性tánh 不bất 生sanh 。 無vô 自tự 體thể 耶da 。
又hựu 復phục 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 。 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 相tướng 中trung 。 求cầu 涅Niết 槃Bàn 體thể 。 我ngã 說thuyết 彼bỉ 人nhân 。 名danh 為vi 外ngoại 道đạo 。 如như 是thị 等đẳng 耶da 。 又hựu 復phục 經kinh 中trung 有hữu 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
無vô 始thỉ 寂tịch 不bất 生sanh 。 本bổn 來lai 自tự 性tánh 滅diệt 。
而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 世Thế 尊Tôn 開khai 顯hiển 法pháp 。
又hựu 阿a 闍xà 梨lê 。 復phục 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
不bất 寂tịch 靜tĩnh 不bất 得đắc 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
不bất 滅diệt 亦diệc 不bất 生sanh 。 如như 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
如như 是thị 思tư 量lượng 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 有hữu 物vật 不bất 成thành 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 先tiên 說thuyết 道Đạo 理lý 。 非phi 滅diệt 不bất 滅diệt 。 非phi 生sanh 不bất 生sanh 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 如như 是thị 。 則tắc 為vi 不bất 二nhị 義nghĩa 成thành 。 此thử 如như 是thị 說thuyết 。 不bất 生sanh 是thị 色sắc 。 不bất 異dị 不bất 生sanh 別biệt 更cánh 有hữu 色sắc 。 色sắc 是thị 不bất 生sanh 。 不bất 異dị 於ư 色sắc 別biệt 有hữu 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 。 乃nãi 至chí 佛Phật 如như 是thị 盡tận 滅diệt 。 則tắc 不bất 異dị 色sắc 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 。 乃nãi 至chí 佛Phật 此thử 如như 是thị 說thuyết 。 若nhược 盡tận 若nhược 色sắc 。 若nhược 復phục 不bất 二nhị 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 合hợp 非phi 離ly 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 。 乃nãi 至chí 佛Phật 者giả 此thử 義nghĩa 成thành 就tựu 。 此thử 語ngữ 太thái 煩phiền 。 可khả 捨xả 不bất 須tu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 言ngôn 說thuyết 甚thậm 多đa 。 如như 是thị 知tri 已dĩ 。 可khả 捨xả 此thử 語ngữ 。 不bất 須tu 更cánh 論luận 。 修Tu 多Đa 羅La 義nghĩa 。 我ngã 今kim 解giải 釋thích 。 或hoặc 依y 道Đạo 理lý 。 或hoặc 以dĩ 阿a 含hàm 。 彼bỉ 阿a 含hàm 者giả 。 何hà 者giả 阿a 含hàm 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 典điển 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 皆giai 說thuyết 如như 是thị 不bất 滅diệt 等đẳng 句cú 。 然nhiên 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 說thuyết 此thử 處xứ 多đa 。 此thử 是thị 阿a 含hàm 。 今kim 說thuyết 道Đạo 理lý 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 。 此thử 如như 是thị 偈kệ 。 如như 經kinh 意ý 釋thích 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 至chí 心tâm 善thiện 聽thính 。 我ngã 今kim 解giải 釋thích 。 此thử 之chi 滅diệt 名danh 。 於ư 體thể 上thượng 有hữu 。 非phi 無vô 體thể 有hữu 。 如như 是thị 生sanh 。 如như 是thị 斷đoạn 。 如như 是thị 常thường 。 如như 是thị 等đẳng 。 彼bỉ 如như 是thị 體thể 。 種chủng 種chủng 思tư 量lượng 。 皆giai 不bất 可khả 成thành 。 問vấn 曰viết 。 彼bỉ 體thể 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 若nhược 何hà 等đẳng 法pháp 。 有hữu 因nhân 緣duyên 者giả 。 彼bỉ 無vô 自tự 體thể 。 若nhược 無vô 自tự 體thể 。 彼bỉ 法pháp 無vô 體thể 。 此thử 無vô 體thể 者giả 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 以dĩ 無vô 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 無vô 法pháp 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 彼bỉ 實thật 有hữu 體thể 。 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 云vân 何hà 知tri 有hữu 。 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 猶do 如như 瓶bình 者giả 。 此thử 我ngã 今kim 釋thích 。 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 分phân 別biệt 無vô 義nghĩa 。 若nhược 法pháp 自tự 體thể 。 何hà 用dụng 因nhân 緣duyên 。 先tiên 自tự 有hữu 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 體thể 。 何hà 用dụng 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 無vô 法pháp 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 分phân 別biệt 因nhân 緣duyên 。 則tắc 無vô 義nghĩa 理lý 。 若nhược 說thuyết 體thể 者giả 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 彼bỉ 無vô 體thể 者giả 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 和hòa 合hợp 。 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 一nhất 切thiết 和hòa 合hợp 。 和hòa 合hợp 皆giai 空không 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 體thể 不bất 成thành 就tựu 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 滅diệt 等đẳng 而nhi 不bất 成thành 就tựu 。
答đáp 曰viết 。
體thể 滅diệt 異dị 體thể 。 彼bỉ 體thể 不bất 生sanh 故cố 不bất 成thành 就tựu 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 而nhi 得đắc 有hữu 體thể 。
答đáp 曰viết 。
無vô 自tự 體thể 故cố 。 若nhược 何hà 者giả 法pháp 。 無vô 自tự 體thể 者giả 。 彼bỉ 法pháp 無vô 生sanh 。 則tắc 如như 兔thố 角giác 。 自tự 體thể 無vô 體thể 。 問vấn 曰viết 。 彼bỉ 云vân 何hà 無vô 。 答đáp 曰viết 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 若nhược 言ngôn 有hữu 體thể 。 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 無vô 如như 是thị 法pháp 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 空không 數số 緣duyên 滅diệt 。 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 非phi 有hữu 因nhân 緣duyên 。 而nhi 有hữu 不bất 無vô 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。
答đáp 曰viết 。
如như 是thị 滅diệt 者giả 。 汝nhữ 豈khởi 可khả 不phủ 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 彼bỉ 滅diệt 云vân 何hà 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 又hựu 復phục 何hà 者giả 。 空không 等đẳng 無vô 為vi 。 既ký 非phi 是thị 生sanh 。 云vân 何hà 為vi 有hữu 。 若nhược 是thị 有hữu 者giả 。 兔thố 角giác 亦diệc 有hữu 。 是thị 義nghĩa 不bất 可khả 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 何hà 等đẳng 法pháp 。 自tự 體thể 無vô 者giả 。 彼bỉ 生sanh 則tắc 無vô 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 彼bỉ 復phục 無vô 滅diệt 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 心tâm 憍kiêu 慢mạn 。 自tự 謂vị 。 數sác 數sác 被bị 破phá 。 自tự 愛ái 己kỷ 朋bằng 。 攝nhiếp 滅diệt 不bất 捨xả 。 我ngã 於ư 向hướng 者giả 。 可khả 不bất 說thuyết 言ngôn 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 滅diệt 云vân 何hà 成thành 。 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 而nhi 復phục 云vân 何hà 。 得đắc 成thành 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 法pháp 中trung 。 非phi 唯duy 無vô 滅diệt 。 亦diệc 復phục 無vô 斷đoạn 。 如như 是thị 若nhược 常thường 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 若nhược 來lai 若nhược 去khứ 。 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 於ư 不bất 生sanh 中trung 。 皆giai 不bất 成thành 就tựu 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
於ư 不bất 生sanh 體thể 中trung 。 則tắc 無vô 滅diệt 可khả 得đắc 。
不bất 滅diệt 則tắc 不bất 生sanh 。 皆giai 不bất 可khả 成thành 就tựu 。
如như 是thị 二nhị 法Pháp 。 則tắc 無vô 前tiền 後hậu 。 謂vị 法pháp 先tiên 生sanh 。 後hậu 時thời 滅diệt 二nhị 。 或hoặc 亦diệc 先tiên 滅diệt 。 後hậu 時thời 生sanh 二nhị 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 有hữu 為vi 法pháp 無vô 無vô 始thỉ 故cố 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 空không 故cố 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 人nhân 有hữu 為vi 無vô 無vô 始thỉ 者giả 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 我ngã 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 為vi 有hữu 始thỉ 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。
時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。 有hữu 為vi 因nhân 緣duyên 。 有hữu 無vô 始thỉ 故cố 。 是thị 故cố 何hà 人nhân 有hữu 為vi 無vô 始thỉ 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 或hoặc 先tiên 生sanh 已dĩ 。 於ư 後hậu 時thời 滅diệt 。 或hoặc 先tiên 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 時thời 乃nãi 生sanh 無vô 決quyết 定định 故cố 。 有hữu 為vi 無vô 始thỉ 。 非phi 此thử 決quyết 定định 。 則tắc 非phi 我ngã 義nghĩa 。 我ngã 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 為vi 有hữu 始thỉ 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。
時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。 有hữu 為vi 因nhân 緣duyên 。 有hữu 無vô 始thỉ 故cố 。 又hựu 毘tỳ 耶da 婆bà 。 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 生sanh 者giả 必tất 死tử 。 死tử 者giả 必tất 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 故cố 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 既ký 倒đảo 已dĩ 方phương 始thỉ 作tác 勢thế 。 此thử 我ngã 於ư 先tiên 。 可khả 不bất 已dĩ 遮già 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。 非phi 因nhân 緣duyên 耶da 。 若nhược 非phi 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 成thành 始thỉ 。 又hựu 復phục 汝nhữ 引dẫn 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。 為vi 有hữu 因nhân 緣duyên 。 為vi 無vô 因nhân 緣duyên 。 若nhược 更cánh 有hữu 者giả 。 是thị 則tắc 有hữu 為vi 無vô 始thỉ 義nghĩa 成thành 。 若nhược 更cánh 無vô 者giả 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。 非phi 有hữu 為vi 始thỉ 。 以dĩ 非phi 因nhân 故cố 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 。 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。 是thị 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 是thị 何hà 人nhân 。 攝nhiếp 受thọ 此thử 意ý 。 有hữu 為vi 無vô 始thỉ 。 彼bỉ 如như 是thị 人nhân 。 則tắc 得đắc 見kiến 過quá 。 以dĩ 其kỳ 說thuyết 言ngôn 有hữu 為vi 有hữu 始thỉ 。 有hữu 為vi 無vô 始thỉ 。 是thị 故cố 名danh 見kiến 。
問vấn 曰viết 。 汝nhữ 唯duy 如như 是thị 。 與dữ 他tha 朋bằng 過quá 。 不bất 住trụ 自tự 朋bằng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 說thuyết 體thể 者giả 。 得đắc 如như 是thị 過quá 。 過quá 不bất 在tại 我ngã 。 又hựu 我ngã 如như 是thị 自tự 體thể 空không 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 我ngã 無vô 分phân 別biệt 有hữu 為vi 之chi 法pháp 有hữu 。 何hà 者giả 始thỉ 。 何hà 者giả 無vô 始thỉ 有hữu 。 何hà 者giả 終chung 。 何hà 者giả 無vô 終chung 。 如như 是thị 等đẳng 也dã 。 如như 阿a 闍xà 梨lê 所sở 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
一nhất 切thiết 體thể 中trung 空không 。 何hà 者giả 終chung 不bất 終chung 。
終chung 者giả 是thị 何hà 終chung 。 非phi 終chung 非phi 何hà 終chung 。
如như 是thị 思tư 量lượng 。 滅diệt 生sanh 二nhị 種chủng 。 次thứ 第đệ 相tương 對đối 。 如như 父phụ 子tử 者giả 。 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 則tắc 無vô 此thử 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
思tư 量lượng 此thử 滅diệt 。 如như 是thị 滅diệt 法pháp 。 或hoặc 在tại 前tiền 有hữu 。 或hoặc 後hậu 時thời 有hữu 。 或hoặc 二nhị 時thời 有hữu 。 或hoặc 一nhất 或hoặc 異dị 。 若nhược 或hoặc 二nhị 者giả 。 一nhất 切thiết 不bất 成thành 。 又hựu 復phục 滅diệt 者giả 。 滅diệt 名danh 無vô 體thể 。 失thất 盡tận 非phi 常thường 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 若nhược 無vô 體thể 者giả 。 彼bỉ 復phục 云vân 何hà 。 成thành 有hữu 成thành 無vô 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 體thể 亦diệc 是thị 滅diệt 。 非phi 是thị 非phi 體thể 。 如như 是thị 體thể 者giả 。 云vân 何hà 滅diệt 體thể 。 而nhi 復phục 可khả 壞hoại 。 如như 瓶bình 可khả 滅diệt 。 以dĩ 有hữu 體thể 故cố 。 若nhược 無vô 生sanh 者giả 。 何hà 處xứ 有hữu 體thể 。 或hoặc 得đắc 有hữu 滅diệt 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 有hữu 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
何hà 人nhân 不bất 取thủ 生sanh 。 彼bỉ 人nhân 無vô 物vật 滅diệt 。
彼bỉ 不bất 著trước 有hữu 無vô 。 不bất 取thủ 世thế 界giới 物vật 。
此thử 滅diệt 如như 是thị 。 云vân 何hà 成thành 有hữu 。 若nhược 成thành 就tựu 無vô 。 又hựu 此thử 滅diệt 者giả 。 滅diệt 名danh 無vô 常thường 。 於ư 汝nhữ 法pháp 中trung 。 無vô 常thường 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 念niệm 念niệm 壞hoại 滅diệt 無vô 常thường 。 二nhị 者giả 和hòa 合hợp 離ly 散tán 無vô 常thường 。 三tam 者giả 竟cánh 畢tất 。 如như 是thị 無vô 常thường 。 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 三tam 種chủng 無vô 常thường 。 有hữu 無vô 所sở 攝nhiếp 。 世Thế 尊Tôn 皆giai 遮già 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 皆giai 遮già 。
答đáp 曰viết 。
世Thế 尊Tôn 說thuyết 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 可khả 得đắc 言ngôn 盡tận 。
復phục 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 無vô 常thường 之chi 物vật 。 則tắc 為vi 不bất 實thật 。 非phi 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 若nhược 體thể 有hữu 滅diệt 。 無vô 常thường 不bất 成thành 。 如như 是thị 滅diệt 義nghĩa 若nhược 依y 道Đạo 理lý 。 阿a 含hàm 思tư 量lượng 。 皆giai 不bất 成thành 就tựu 。 是thị 故cố 於ư 滅diệt 不bất 應ưng 攝nhiếp 取thủ 。 問vấn 曰viết 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 為vi 唯duy 遮già 滅diệt 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 為vi 復phục 遮già 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 。
答đáp 曰viết 。
取thủ 一nhất 切thiết 體thể 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 此thử 取thủ 皆giai 遮già 。 非phi 唯duy 遮già 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 何hà 義nghĩa 故cố 遮già 。
答đáp 曰viết 。
斷đoạn 過quá 過quá 故cố 。 師sư 如như 是thị 說thuyết 。 所sở 謂vị 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 取thủ 有hữu 著trước 常thường 。 無vô 則tắc 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。
是thị 故cố 黠hiệt 慧tuệ 者giả 。 不bất 依y 止chỉ 有hữu 無vô 。
又hựu 復phục 有hữu 說thuyết 。 所sở 謂vị 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 人nhân 見kiến 於ư 有hữu 。 或hoặc 見kiến 無vô 是thị 癡si 。
彼bỉ 不bất 知tri 修tu 行hành 。 寂tịch 靜tĩnh 安an 隱ẩn 處xứ 。
又hựu 復phục 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 迦ca 旃chiên 延diên 。 有hữu 則tắc 墮đọa 常thường 。 無vô 則tắc 墮đọa 斷đoạn 。 又hựu 復phục 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 迦Ca 葉Diếp 。 有hữu 是thị 一nhất 邊biên 。 無vô 是thị 一nhất 邊biên 。 中trung 者giả 非phi 有hữu 。 亦diệc 非phi 是thị 無vô 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 此thử 義nghĩa 應ưng 知tri 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 一nhất 切thiết 體thể 有hữu 。 一nhất 切thiết 體thể 無vô 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 此thử 如như 是thị 義nghĩa 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 體thể 自tự 體thể 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 實thật 爾nhĩ 。
世Thế 尊Tôn 。 如như 是thị 處xứ 處xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 體thể 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 一nhất 切thiết 皆giai 遮già 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 有hữu 無vô 皆giai 無vô 。 亦diệc 無vô 有hữu 滅diệt 。
問vấn 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 滅diệt 者giả 。 如như 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 之chi 義nghĩa 。 汝nhữ 今kim 應ưng 說thuyết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 復phục 無vô 斷đoạn 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 斷đoạn 名danh 者giả 。 則tắc 於ư 體thể 有hữu 。 非phi 於ư 無vô 體thể 。 彼bỉ 體thể 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
自tự 體thể 他tha 體thể 。 悉tất 皆giai 無vô 體thể 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 非phi 有hữu 自tự 體thể 。 非phi 有hữu 他tha 體thể 。 非phi 體thể 不bất 體thể 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 體thể 不bất 生sanh 者giả 。 此thử 義nghĩa 則tắc 成thành 。 如như 阿a 闍xà 梨lê 所sở 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
或hoặc 自tự 體thể 他tha 體thể 。 或hoặc 體thể 或hoặc 無vô 體thể 。
如như 是thị 見kiến 不bất 見kiến 。 佛Phật 法Pháp 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
是thị 故cố 無vô 體thể 。 則tắc 亦diệc 無vô 斷đoạn 。 又hựu 復phục 如như 是thị 。 常thường 斷đoạn 之chi 相tướng 。 是thị 有hữu 所sở 攝nhiếp 。 或hoặc 非phi 有hữu 攝nhiếp 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 世Thế 尊Tôn 皆giai 遮già 。 問vấn 曰viết 。 此thử 何hà 故cố 遮già 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 為vi 教giáo 成thành 迦ca 旃chiên 延diên 故cố 。 有hữu 無vô 皆giai 遮già 。
世Thế 尊Tôn 。 真chân 知tri 體thể 非phi 體thể 者giả 。 是thị 故cố 無vô 斷đoạn 。 又hựu 此thử 若nhược 有hữu 本bổn 性tánh 成thành 者giả 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 法pháp 無vô 物vật 。 或hoặc 復phục 言ngôn 異dị 。 或hoặc 言ngôn 無vô 體thể 。 此thử 若nhược 有hữu 法pháp 。 可khả 斷đoạn 可khả 滅diệt 可khả 失thất 等đẳng 者giả 。 可khả 得đắc 名danh 斷đoạn 。 然nhiên 彼bỉ 有hữu 法pháp 本bổn 性tánh 自tự 無vô 。 云vân 何hà 不bất 失thất 。 而nhi 或hoặc 言ngôn 斷đoạn 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 法pháp 本bổn 性tánh 有hữu 。 此thử 可khả 得đắc 言ngôn 無vô 。
若nhược 言ngôn 本bổn 性tánh 異dị 。 此thử 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 本bổn 性tánh 無vô 故cố 。 變biến 異dị 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 本bổn 性tánh 有hữu 者giả 。 可khả 得đắc 言ngôn 變biến 異dị 。
又hựu 復phục 此thử 中trung 。 前tiền 言ngôn 有hữu 體thể 。 言ngôn 有hữu 體thể 已dĩ 。 後hậu 時thời 言ngôn 無vô 。 常thường 斷đoạn 過quá 成thành 。 如như 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
若nhược 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 非phi 無vô 而nhi 亦diệc 常thường 。
先tiên 有hữu 後hậu 時thời 無vô 。 則tắc 成thành 就tựu 斷đoạn 見kiến 。
此thử 攝nhiếp 斷đoạn 常thường 二nhị 種chủng 過quá 失thất 。 故cố 如như 是thị 遮già 。 若nhược 說thuyết 體thể 者giả 。 成thành 斷đoạn 常thường 過quá 。 以dĩ 依y 如như 是thị 。 道Đạo 理lý 阿a 含hàm 。 思tư 量lượng 彼bỉ 斷đoạn 。 則tắc 不bất 可khả 成thành 。 彼bỉ 如như 是thị 斷đoạn 。 則tắc 不bất 成thành 就tựu 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 以dĩ 不bất 滅diệt 故cố 。 所sở 謂vị 斷đoạn 者giả 。 名danh 滅diệt 無vô 體thể 。 無vô 體thể 無vô 因nhân 。 若nhược 或hoặc 無vô 滅diệt 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 若nhược 法pháp 有hữu 體thể 。 可khả 得đắc 言ngôn 因nhân 。 可khả 得đắc 言ngôn 滅diệt 。 其kỳ 猶do 如như 瓶bình 。 師sư 如như 是thị 說thuyết 。 所sở 謂vị 偈kệ 言ngôn 。
法pháp 有hữu 因nhân 有hữu 滅diệt 。 彼bỉ 可khả 見kiến 如như 芽nha 。
滅diệt 中trung 無vô 滅diệt 者giả 。 是thị 故cố 無vô 滅diệt 因nhân 。
此thử 無vô 因nhân 故cố 。 則tắc 知tri 是thị 無vô 。 復phục 不bất 滅diệt 故cố 。 汝nhữ 心tâm 如như 是thị 。 欲dục 求cầu 真chân 實thật 。 不bất 應ưng 著trước 斷đoạn 。
問vấn 曰viết 。 我ngã 今kim 已dĩ 解giải 。 受thọ 此thử 無vô 斷đoạn 。 若nhược 攝nhiếp 此thử 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 惡ác 中trung 。 最tối 為vi 鄙bỉ 惡ác 。 云vân 何hà 不bất 常thường 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 上thượng 豈khởi 可khả 不bất 說thuyết 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 常thường 。 若nhược 不bất 生sanh 常thường 。 兔thố 角giác 亦diệc 常thường 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 故cố 非phi 有hữu 常thường 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 得đắc 言ngôn 常thường 。 亦diệc 復phục 非phi 斷đoạn 。 是thị 故cố 常thường 斷đoạn 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。 以dĩ 墮đọa 邊biên 故cố 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 虛hư 空không 我ngã 等đẳng 。 不bất 生sanh 而nhi 有hữu 。 亦diệc 得đắc 是thị 常thường 。 如như 說thuyết 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 而nhi 實thật 是thị 常thường 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 虛hư 空không 我ngã 等đẳng 。 常thường 則tắc 成thành 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 何hà 用dụng 思tư 惟duy 。 石thạch 女nữ 之chi 子tử 。 或hoặc 黑hắc 或hoặc 白bạch 。 虛hư 空không 等đẳng 無vô 。 而nhi 汝nhữ 思tư 惟duy 。 是thị 常thường 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 彼bỉ 虛hư 空không 等đẳng 。 云vân 何hà 無vô 物vật 。
答đáp 曰viết 。
空không 等đẳng 畢tất 竟cánh 物vật 不bất 可khả 得đắc 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 畢tất 竟cánh 如như 是thị 。 六lục 根căn 各các 各các 。 皆giai 不bất 能năng 得đắc 。 如như 是thị 空không 等đẳng 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 知tri 無vô 。 以dĩ 是thị 無vô 故cố 。 虛hư 空không 等đẳng 常thường 。 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。 又hựu 不bất 生sanh 故cố 。 無vô 義nghĩa 則tắc 成thành 。 如như 汝nhữ 意ý 謂vị 。 是thị 有hữu 法pháp 者giả 。 若nhược 當đương 未vị 有hữu 法pháp 不bất 成thành 。 有hữu 法pháp 不bất 成thành 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 以dĩ 自tự 體thể 故cố 。 彼bỉ 是thị 有hữu 故cố 。 不bất 須tu 和hòa 合hợp 。 以dĩ 是thị 有hữu 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 體thể 。 無vô 自tự 體thể 中trung 。 則tắc 無vô 有hữu 法pháp 。 以dĩ 無vô 物vật 故cố 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 如như 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
體thể 無vô 自tự 體thể 故cố 。 是thị 則tắc 無vô 有hữu 法pháp 。
此thử 因nhân 緣duyên 此thử 生sanh 。 此thử 義nghĩa 不bất 如như 是thị 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 虛hư 空không 是thị 有hữu 。 以dĩ 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 彼bỉ 相tương/tướng 亦diệc 無vô 。 無vô 初sơ 無vô 後hậu 。 亦diệc 無vô 二nhị 故cố 。
復phục 有hữu 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 生sanh 法pháp 。 而nhi 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 兔thố 角giác 應ưng 有hữu 。 長trường 短đoản 等đẳng 相tương/tướng 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 我ngã 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 彼bỉ 相tương/tướng 六lục 識thức 所sở 不bất 取thủ 故cố 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 相tương/tướng 現hiện 見kiến 者giả 。 則tắc 失thất 自tự 法pháp 。 以dĩ 根căn 得đắc 故cố 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 汝nhữ 所sở 立lập 我ngã 是thị 無vô 常thường 等đẳng 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 非phi 根căn 境cảnh 界giới 。 相tương/tướng 則tắc 不bất 攝nhiếp 。
問vấn 曰viết 。 雖tuy 如như 是thị 破phá 而nhi 實thật 有hữu 。 我ngã 一nhất 句cú 說thuyết 故cố 。 此thử 若nhược 一nhất 句cú 。 攝nhiếp 兩lưỡng 字tự 說thuyết 。 則tắc 知tri 彼bỉ 有hữu 。 猶do 如như 澡táo 灌quán 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 兩lưỡng 兩lưỡng 字tự 說thuyết 故cố 。 則tắc 知tri 有hữu 我ngã 。 此thử 一nhất 我ngã 字tự 翻phiên 彼bỉ 二nhị 字tự )# 。
答đáp 曰viết 。
此thử 語ngữ 不bất 成thành 。 一nhất 廂sương 語ngữ 故cố 。 如như 彼bỉ 虛hư 空không 。 亦diệc 如như 夢mộng 等đẳng (# 此thử 一nhất 夢mộng 字tự 翻phiên 彼bỉ 二nhị 字tự )# 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 我ngã 。 如như 彼bỉ 虛hư 空không 。 又hựu 亦diệc 如như 夢mộng 。 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 二nhị 字tự 所sở 說thuyết 。 皆giai 悉tất 是thị 無vô 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 我ngã 。 又hựu 復phục 無vô 我ngã 。 以dĩ 其kỳ 作tác 故cố 。 若nhược 物vật 是thị 作tác 。 則tắc 知tri 無vô 我ngã 。 猶do 如như 彼bỉ 瓶bình 。 如như 是thị 身thân 作tác 。 故cố 身thân 無vô 我ngã 。 以dĩ 是thị 作tác 故cố 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 以dĩ 於ư 身thân 中trung 見kiến 命mạng 等đẳng 相tương/tướng 。 知tri 有hữu 我ngã 者giả 。 命mạng 等đẳng 相tương/tướng 中trung 。 無vô 常thường 無vô 常thường 。 如như 是thị 思tư 量lượng 。 常thường 則tắc 不bất 成thành 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 我ngã 實thật 不bất 說thuyết 有hữu 法pháp 是thị 常thường 。 亦diệc 復phục 不bất 說thuyết 。 無vô 法pháp 為vi 斷đoạn 。 更cánh 復phục 有hữu 法pháp 。 於ư 三tam 世thế 轉chuyển 。 不bất 滅diệt 名danh 常thường 。 若nhược 無vô 法pháp 者giả 。 不bất 得đắc 有hữu 義nghĩa 。 是thị 故cố 我ngã 言ngôn 。 有hữu 法pháp 是thị 常thường 。 若nhược 無vô 法pháp 者giả 。 則tắc 為vi 是thị 斷đoạn 。 汝nhữ 是thị 意ý 。 我ngã 今kim 解giải 釋thích 。 若nhược 有hữu 法pháp 者giả 。 是thị 則tắc 得đắc 言ngôn 。 三tam 世thế 流lưu 轉chuyển 。 常thường 法pháp 定định 住trụ 。 不bất 動động 不bất 變biến 。 云vân 何hà 而nhi 得đắc 。 三tam 世thế 流lưu 轉chuyển 。 若nhược 流lưu 轉chuyển 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 常thường 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 常thường 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 過quá 去khứ 者giả 。 云vân 何hà 是thị 常thường 。 若nhược 過quá 去khứ 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 常thường 。 云vân 何hà 過quá 去khứ 。 過quá 去khứ 名danh 失thất 。 名danh 盡tận 名danh 滅diệt 。 名danh 為vi 無vô 體thể 。 彼bỉ 云vân 何hà 常thường 。 若nhược 其kỳ 無vô 體thể 。 云vân 何hà 過quá 去khứ 。 若nhược 有hữu 物vật 體thể 。 云vân 何hà 過quá 去khứ 。 若nhược 其kỳ 有hữu 者giả 。 石thạch 女nữ 之chi 子tử 。 亦diệc 應ưng 是thị 常thường 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。
又hựu 若nhược 過quá 去khứ 。 常thường 義nghĩa 不bất 成thành 。 未vị 來lai 世thế 常thường 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
此thử 未vị 來lai 者giả 。 名danh 為vi 無vô 體thể 。 名danh 為vi 不bất 生sanh 。 名danh 為vi 不bất 出xuất 。 彼bỉ 若nhược 如như 是thị 。 云vân 何hà 為vi 常thường 。 若nhược 其kỳ 常thường 者giả 。 兔thố 角giác 亦diệc 常thường 。 此thử 義nghĩa 不bất 可khả 。 若nhược 謂vị 有hữu 物vật 。 云vân 何hà 未vị 來lai 。 若nhược 或hoặc 是thị 常thường 。 若nhược 或hoặc 未vị 來lai 。 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。
又hựu 現hiện 在tại 常thường 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
此thử 現hiện 在tại 者giả 。 現hiện 法pháp 流lưu 轉chuyển 故cố 。 名danh 現hiện 在tại 。 彼bỉ 現hiện 在tại 法pháp 。 一nhất 念niệm 不bất 住trụ 。 若nhược 一nhất 念niệm 住trụ 。 一nhất 劫kiếp 亦diệc 住trụ 。 而nhi 此thử 住trụ 相tương/tướng 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 無vô 住trụ 故cố 。 念niệm 亦diệc 是thị 無vô 。 若nhược 念niệm 轉chuyển 者giả 。 云vân 何hà 是thị 常thường 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 何hà 有hữu 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 過quá 去khứ 。
時thời 節tiết 成thành 就tựu 。
時thời 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 是thị 則tắc 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 則tắc 不bất 是thị 時thời 。 若nhược 是thị 時thời 者giả 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 非phi 體thể 。
時thời 或hoặc 與dữ 體thể 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 義nghĩa 皆giai 不bất 成thành 。 又hựu 時thời 與dữ 體thể 。 有hữu 尚thượng 不bất 成thành 。 何hà 況huống 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 或hoặc 復phục 是thị 常thường 。 若nhược 有hữu 體thể 常thường 。 體thể 自tự 不bất 成thành 。 體thể 不bất 成thành 故cố 。 云vân 何hà 成thành 常thường 。 是thị 故cố 常thường 無vô 。 如như 汝nhữ 意ý 謂vị 。 如như 其kỳ 無vô 物vật 。 則tắc 非phi 法pháp 者giả 。 此thử 最tối 不bất 成thành 。 汝nhữ 何hà 意ý 故cố 謂vị 無vô 物vật 者giả 。 則tắc 非phi 是thị 法pháp 。 若nhược 以dĩ 無vô 物vật 。 則tắc 非phi 法pháp 者giả 。 是thị 則tắc 有hữu 法pháp 。 亦diệc 非phi 是thị 法pháp 。 以dĩ 無vô 與dữ 有hữu 。 共cộng 相tương 對đối 故cố 。 以dĩ 無vô 法pháp 無vô 。 有hữu 法pháp 亦diệc 無vô 。 以dĩ 彼bỉ 無vô 法pháp 不bất 成thành 就tựu 故cố 。 如như 其kỳ 無vô 法pháp 不bất 成thành 法pháp 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 法pháp 而nhi 得đắc 成thành 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 法pháp 名danh 為vi 有hữu 法pháp 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 此thử 有hữu 法pháp 者giả 。 更cánh 有hữu 因nhân 緣duyên 。 有hữu 此thử 有hữu 法pháp 。 則tắc 有hữu 法pháp 與dữ 彼bỉ 無vô 法pháp 。 則tắc 不bất 相tương 對đối 。 此thử 今kim 解giải 釋thích 。 若nhược 汝nhữ 分phân 別biệt 此thử 有hữu 法pháp 者giả 。 更cánh 有hữu 有hữu 法pháp 。 二nhị 有hữu 平bình 等đẳng 相tương 似tự 相tương 對đối 。 不bất 同đồng 無vô 者giả 。 此thử 之chi 有hữu 法pháp 更cánh 有hữu 有hữu 法pháp 。 更cánh 無vô 有hữu 法pháp 。 此thử 我ngã 今kim 釋thích 。 若nhược 彼bỉ 有hữu 法pháp 。 更cánh 有hữu 有hữu 法pháp 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 從tùng 於ư 無vô 法pháp 。 而nhi 有hữu 有hữu 法pháp 。 是thị 則tắc 無vô 因nhân 。 而nhi 有hữu 法pháp 生sanh 。 是thị 則tắc 有hữu 法pháp 。 義nghĩa 不bất 成thành 就tựu 。 如như 是thị 無vô 法pháp 。 而nhi 有hữu 法pháp 生sanh 。 無vô 信tín 樂nhạo 者giả 。 如như 是thị 有hữu 無vô 。 汝nhữ 捨xả 勿vật 攝nhiếp 。
又hựu 有hữu 法pháp 明minh 相tướng 對đối 明minh 示thị 彼bỉ 有hữu 法pháp 者giả 。 若nhược 其kỳ 有hữu 體thể 。 得đắc 言ngôn 有hữu 法pháp 。 若nhược 無vô 體thể 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 得đắc 名danh 為vi 有hữu 法pháp 。 彼bỉ 體thể 不bất 成thành 。 體thể 若nhược 不bất 成thành 。 云vân 何hà 而nhi 得đắc 。 成thành 有hữu 成thành 無vô 。 汝nhữ 可khả 捨xả 此thử 。 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。 何hà 用dụng 此thử 為vi 。
復phục 有hữu 義nghĩa 釋thích 。 如như 是thị 滅diệt 生sanh 斷đoạn 常thường 等đẳng 法pháp 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 為vi 一nhất 物vật 中trung 一nhất 時thời 而nhi 有hữu 。 為vi 當đương 前tiền 後hậu 。 此thử 我ngã 今kim 釋thích 。 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 云vân 何hà 一nhất 處xứ 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 滅diệt 等đẳng 相tương 違vi 。 不bất 得đắc 同đồng 處xứ 。 於ư 一nhất 物vật 中trung 。 云vân 何hà 不bất 壞hoại 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 有hữu 滅diệt 有hữu 生sanh 。 有hữu 斷đoạn 常thường 等đẳng 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 汝nhữ 復phục 謂vị 。 於ư 一nhất 物vật 中trung 。 非phi 一nhất 念niệm 轉chuyển 異dị 異dị 念niệm 中trung 差sai 別biệt 轉chuyển 者giả 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 不bất 相tương 應ứng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 者giả 。 更cánh 異dị 法pháp 滅diệt 。 更cánh 異dị 法pháp 生sanh 。 更cánh 異dị 法pháp 斷đoạn 。 更cánh 異dị 法pháp 常thường 。 如như 是thị 等đẳng 故cố 。 此thử 一nhất 物vật 中trung 。 云vân 何hà 別biệt 異dị 。 若nhược 汝nhữ 意ý 欲dục 避tị 如như 是thị 過quá 。 異dị 物vật 異dị 滅diệt 。 物vật 外ngoại 異dị 生sanh 。 異dị 斷đoạn 異dị 常thường 。 如như 是thị 等đẳng 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 者giả 。 則tắc 於ư 一nhất 物vật 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 有hữu 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 無vô 無vô 此thử 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 一nhất 異dị 。 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。 非phi 唯duy 滅diệt 等đẳng 。 一nhất 異dị 不bất 成thành 。 復phục 何hà 者giả 。 法pháp 若nhược 有hữu 滅diệt 等đẳng 。 彼bỉ 共cộng 滅diệt 等đẳng 。 一nhất 異dị 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 為vi 唯duy 滅diệt 等đẳng 。 一nhất 異dị 不bất 成thành 。 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 一nhất 異dị 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 異dị 不bất 成thành 。 如như 偈kệ 句cú 言ngôn 。 亦diệc 非phi 一nhất 義nghĩa 。 非phi 異dị 義nghĩa 故cố 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 若nhược 法pháp 生sanh 者giả 。 一nhất 異dị 義nghĩa 成thành 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 不bất 生sanh 者giả 。 一nhất 異dị 之chi 義nghĩa 。 云vân 何hà 可khả 成thành 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 又hựu 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 因nhân 緣duyên 法pháp 者giả 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 若nhược 因nhân 緣duyên 者giả 。 則tắc 非phi 是thị 生sanh 。 經kinh 中trung 說thuyết 故cố 。 此thử 一nhất 異dị 義nghĩa 。 則tắc 不bất 成thành 就tựu 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 云vân 何hà 而nhi 說thuyết 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 若nhược 因nhân 緣duyên 者giả 。 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 云vân 何hà 因nhân 緣duyên 。 如như 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 名danh 不bất 生sanh 者giả 。 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。
答đáp 曰viết 。
此thử 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 體thể 是thị 有hữu 。 云vân 何hà 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 先tiên 有hữu 故cố 。 如như 其kỳ 無vô 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 法pháp 。 云vân 何hà 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 無vô 法pháp 故cố 。 如như 其kỳ 無vô 法pháp 。 有hữu 因nhân 緣duyên 者giả 。 是thị 則tắc 兔thố 角giác 亦diệc 須tu 因nhân 緣duyên 。 因nhân 者giả 無vô 體thể 。 以dĩ 無vô 物vật 故cố 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 是thị 故cố 此thử 義nghĩa 道Đạo 理lý 則tắc 成thành 。 思tư 惟duy 因nhân 緣duyên 。 則tắc 是thị 不bất 生sanh 。 何hà 者giả 因nhân 緣duyên 。
問vấn 曰viết 。 因nhân 緣duyên 二nhị 種chủng 。 一nhất 內nội 。 二nhị 外ngoại 。 內nội 者giả 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 外ngoại 因nhân 緣duyên 者giả 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 器khí 世thế 間gian 中trung 。 種chủng 子tử 芽nha 等đẳng 。
答đáp 曰viết 。
此thử 如như 是thị 法Pháp 。 今kim 共cộng 籌trù 量lượng 。 若nhược 汝nhữ 分phân 別biệt 此thử 無vô 明minh 等đẳng 十thập 二nhị 諸chư 分phần/phân 。 因nhân 緣duyên 法pháp 者giả 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 此thử 十thập 二nhị 分phần 。 為vi 如như 車xa 分phần/phân 。 於ư 車xa 為vi 分phần/phân 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 為vi 此thử 十thập 二nhị 而nhi 共cộng 和hòa 合hợp 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 為vi 一nhất 一nhất 分phần/phân 。 自tự 是thị 因nhân 緣duyên 。 為vi 二nhị 二nhị 分phần 二nhị 分phần 因nhân 緣duyên 。 為vi 當đương 於ư 此thử 一nhất 切thiết 分phần/phân 外ngoại 。 更cánh 有hữu 因nhân 緣duyên 。 為vi 唯duy 相tướng 貌mạo 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 是thị 思tư 量lượng 。 皆giai 不bất 相tương 應ứng 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 不bất 相tương 應ứng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 念niệm 念niệm 故cố 。 若nhược 唯duy 是thị 一nhất 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 是thị 一nhất 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 如như 是thị 者giả 。 唯duy 一nhất 無vô 明minh 。 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 餘dư 非phi 因nhân 緣duyên 。 又hựu 復phục 二nhị 者giả 。 亦diệc 非phi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 滅diệt 與dữ 生sanh 。 二nhị 不bất 俱câu 故cố 。 如như 生sanh 不bất 生sanh 。 則tắc 不bất 和hòa 合hợp 。 分phân 別biệt 車xa 分phần/phân 。 亦diệc 不bất 相tương 應ứng 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 現hiện 見kiến 車xa 分phần/phân 。 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 有hữu 法pháp 和hòa 合hợp 。 無vô 明minh 等đẳng 分phần/phân 。 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 名danh 因nhân 緣duyên 。 如như 車xa 分phần/phân 車xa 。 無vô 明minh 等đẳng 分phần/phân 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 滅diệt 生sanh 生sanh 滅diệt 。 法pháp 無vô 和hòa 合hợp 。 若nhược 無vô 和hòa 合hợp 。 為vi 說thuyết 何hà 法Pháp 。 若nhược 無vô 所sở 說thuyết 。 云vân 何hà 說thuyết 法Pháp 。 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 是thị 法pháp 相tướng 貌mạo 。 云vân 何hà 相tướng 貌mạo 。 可khả 得đắc 言ngôn 有hữu 。 如như 阿a 闍xà 梨lê 提đề 婆bà 偈kệ 言ngôn 。
一nhất 法pháp 名danh 無vô 體thể 。 以dĩ 無vô 和hòa 合hợp 故cố 。
若nhược 一nhất 無vô 體thể 者giả 。 是thị 則tắc 無vô 和hòa 合hợp 。
若nhược 離ly 諸chư 分phần/phân 。 更cánh 別biệt 有hữu 法pháp 。 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 不bất 生sanh 義nghĩa 成thành 。 如như 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。 言ngôn 因nhân 緣duyên 者giả 。 因nhân 緣duyên 則tắc 空không 。 是thị 故cố 應ưng 捨xả 。 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 不bất 應ưng 攝nhiếp 受thọ 。 如như 是thị 思tư 量lượng 。 一nhất 義nghĩa 異dị 義nghĩa 。 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。 又hựu 見kiến 一nhất 已dĩ 。 取thủ 異dị 相tướng 對đối 。 既ký 見kiến 異dị 故cố 。 取thủ 一nhất 相tương 對đối 。 相tương 對đối 不bất 成thành 。 如như 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
異dị 異dị 因nhân 緣duyên 外ngoại 。 更cánh 無vô 有hữu 法pháp 生sanh 。
不bất 異dị 因nhân 緣duyên 外ngoại 。 則tắc 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。
異dị 異dị 更cánh 無vô 異dị 。 不bất 異dị 異dị 亦diệc 無vô 。
如như 其kỳ 異dị 無vô 者giả 。 異dị 更cánh 不bất 可khả 得đắc 。
如như 是thị 一nhất 異dị 。 應ưng 捨xả 勿vật 攝nhiếp 。 如như 是thị 捨xả 已dĩ 。 知tri 本bổn 性tánh 空không 。 心tâm 念niệm 彼bỉ 空không 。 何hà 用dụng 攝nhiếp 受thọ 。 虛hư 妄vọng 不bất 實thật 。 問vấn 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 此thử 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 真chân 是thị 實thật 。 我ngã 今kim 始thỉ 解giải 。 如Như 來Lai 實thật 語ngữ 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 一nhất 切thiết 現hiện 見kiến 去khứ 來lai 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 阿a 含hàm 故cố 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 阿a 含hàm 。
答đáp 曰viết 。
此thử 如như 是thị 義nghĩa 。 於ư 大đại 經kinh 中trung 。 如Như 來Lai 說thuyết 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 去khứ 來lai 行hành 空không 。 彼bỉ 人nhân 不bất 覺giác 。 取thủ 著trước 不bất 捨xả 。 而nhi 彼bỉ 空không 法pháp 。 不bất 去khứ 不bất 來lai 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 而nhi 不bất 空không 者giả 。 又hựu 復phục 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 悉tất 不bất 來lai 者giả 。 此thử 是thị 阿a 含hàm 。 又hựu 道Đạo 理lý 故cố 。 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 去khứ 來lai 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 此thử 義nghĩa 成thành 就tựu 。 又hựu 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
已dĩ 去khứ 則tắc 不bất 去khứ 。 未vị 去khứ 亦diệc 不bất 去khứ 。
離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 現hiện 去khứ 則tắc 非phi 去khứ 。
此thử 復phục 廣quảng 說thuyết 。 何hà 者giả 為vi 去khứ 。 何hà 法pháp 是thị 去khứ 。 去khứ 者giả 是thị 誰thùy 。 若nhược 是thị 我ngã 去khứ 。 以dĩ 無vô 我ngã 故cố 。 去khứ 義nghĩa 不bất 成thành 。 汝nhữ 法pháp 我ngã 常thường 。 不bất 動động 不bất 搖dao 。 云vân 何hà 能năng 去khứ 。 若nhược 我ngã 能năng 去khứ 。 虛hư 空không 亦diệc 去khứ 。 而nhi 此thử 虛hư 空không 。 實thật 無vô 去khứ 法pháp 。 我ngã 者giả 不bất 能năng 從tùng 於ư 此thử 方phương 而nhi 到đáo 彼bỉ 方phương 。 無vô 離ly 無vô 合hợp 。 汝nhữ 所sở 立lập 我ngã 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 則tắc 無vô 去khứ 處xứ 。 自tự 在tại 秉bỉnh 執chấp 。 遍biến 一nhất 切thiết 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 我ngã 則tắc 不bất 去khứ 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 以dĩ 身thân 隨tùy 心tâm 。 是thị 故cố 有hữu 行hành 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 常thường 無vô 常thường 過quá 故cố 。 又hựu 以dĩ 有hữu 分phần/phân 無vô 分phần/phân 過quá 故cố 。 又hựu 以dĩ 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 過quá 故cố 。 心tâm 非phi 作tác 故cố 。 身thân 不bất 隨tùy 行hành 。 行hành 不bất 可khả 得đắc 。 心tâm 身thân 有hữu 無vô 。 常thường 不bất 成thành 就tựu 。 云vân 何hà 此thử 方phương 行hành 到đáo 彼bỉ 方phương 。 如như 迦ca 卑ty 邏la 弟đệ 子tử 意ý 謂vị 由do 勝thắng 因nhân 緣duyên 丈trượng 夫phu 流lưu 轉chuyển 。 如như 是thị 名danh 行hành 。 丈trượng 夫phu 作tác 已dĩ 迴hồi 故cố 名danh 還hoàn 。 是thị 故cố 由do 勝thắng 得đắc 有hữu 去khứ 來lai 。 此thử 我ngã 解giải 釋thích 。 汝nhữ 今kim 乃nãi 以dĩ 虛hư 空không 之chi 華hoa 。 作tác 歡hoan 喜hỷ 丸hoàn 。 與dữ 石thạch 女nữ 兒nhi 。 令linh 使sử 食thực 之chi 。 汝nhữ 勝thắng 是thị 無vô 。 而nhi 汝nhữ 意ý 謂vị 。 由do 勝thắng 力lực 故cố 。 丈trượng 夫phu 去khứ 來lai 。 勝thắng 雖tuy 是thị 常thường 。 而nhi 能năng 令linh 使sử 丈trượng 夫phu 去khứ 來lai 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 意ý 解giải 。 如như 丈trượng 夫phu 行hành 。 則tắc 非phi 是thị 作tác 。 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 有hữu 所sở 行hành 法pháp 。 若nhược 村thôn 城thành 等đẳng 。 此thử 先tiên 已dĩ 遮già 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。
又hựu 復phục 更cánh 有hữu 。 說thuyết 有hữu 為vi 者giả 。 彼bỉ 則tắc 無vô 去khứ 無vô 動động 搖dao 故cố 。 行hành 是thị 相tướng 貌mạo 。 如như 是thị 相tướng 貌mạo 。 非phi 有hữu 為vi 體thể 。 如như 是thị 皆giai 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 念niệm 念niệm 無vô 常thường 。 如như 是thị 不bất 住trụ 。 云vân 何hà 有hữu 行hành 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 有hữu 生sanh 得đắc 言ngôn 行hạnh 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 作tác 者giả 。 如như 是thị 故cố 知tri 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 雖tuy 生sanh 雖tuy 行hành 。 如như 是thị 生sanh 者giả 。 於ư 先tiên 已dĩ 遮già 。
復phục 有hữu 偈kệ 言ngôn 。
有hữu 為vi 無vô 來lai 處xứ 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 故cố 。
又hựu 亦diệc 無vô 去khứ 處xứ 。 如như 是thị 故cố 無vô 住trụ 。
如như 是thị 有hữu 為vi 行hành 至chí 異dị 處xứ 。 則tắc 無vô 此thử 理lý 。 無vô 行hành 作tác 故cố 。 如như 是thị 有hữu 為vi 有hữu 尚thượng 不bất 成thành 。 況huống 有hữu 行hành 去khứ 。 若nhược 到đáo 已dĩ 還hoàn 。 自tự 體thể 空không 故cố 。
若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 陰ấm 有hữu 行hành 去khứ 。 有hữu 為vi 不bất 攝nhiếp 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 陰ấm 不bất 成thành 故cố 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
因nhân 緣duyên 空không 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 猶do 如như 兔thố 角giác 。 畢tất 竟cánh 如như 是thị 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 色sắc 等đẳng 諸chư 陰ấm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 因nhân 緣duyên 畢tất 竟cánh 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 此thử 如như 是thị 知tri 因nhân 緣duyên 空không 故cố 。 色sắc 等đẳng 陰ấm 無vô 。 如như 阿a 闍xà 梨lê 所sở 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
離ly 色sắc 之chi 因nhân 緣duyên 。 色sắc 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
亦diệc 復phục 不bất 離ly 色sắc 。 而nhi 見kiến 色sắc 因nhân 緣duyên 。
離ly 色sắc 之chi 因nhân 緣duyên 。 色sắc 自tự 成thành 就tựu 色sắc 。
物vật 不bất 得đắc 因nhân 緣duyên 。 不bất 得đắc 無vô 因nhân 緣duyên 。
應ưng 如như 是thị 知tri 。 無vô 因nhân 緣duyên 故cố 。 色sắc 則tắc 是thị 無vô 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 微vi 塵trần 是thị 有hữu 。 此thử 不bất 成thành 故cố 。 如như 是thị 行hành 義nghĩa 。 則tắc 不bất 可khả 成thành 。 如như 汝nhữ 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 現hiện 見kiến 有hữu 行hành 去khứ 來lai 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 現hiện 不bất 成thành 故cố 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
此thử 現hiện 者giả 名danh 或hoặc 知tri 或hoặc 物vật 。 此thử 我ngã 今kim 釋thích 。 若nhược 知tri 應ưng 說thuyết 。 何hà 者giả 是thị 知tri 。 是thị 誰thùy 之chi 現hiện 。 若nhược 六lục 境cảnh 界giới 。 是thị 可khả 得đắc 者giả 。 境cảnh 界giới 無vô 故cố 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 知tri 是thị 現hiện 耶da 。 有hữu 念niệm 念niệm 者giả 。 彼bỉ 則tắc 無vô 現hiện 。 乃nãi 至chí 不bất 疑nghi 。 有hữu 現hiện 無vô 現hiện 。 是thị 則tắc 為vi 勝thắng 。 知tri 現hiện 之chi 知tri 。 此thử 知tri 非phi 現hiện 知tri 境cảnh 界giới 故cố 。 知tri 不bất 成thành 故cố 。 說thuyết 有hữu 物vật 人nhân 。 則tắc 捨xả 自tự 法pháp 。 物vật 云vân 何hà 現hiện 。 此thử 之chi 現hiện 相tướng 。 量lượng 遮già 法pháp 中trung 。 廣quảng 遮già 此thử 事sự 。 此thử 何hà 者giả 現hiện 。 今kim 何hà 者giả 現hiện 。 又hựu 復phục 如Như 來Lai 。 有hữu 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。
眼nhãn 則tắc 不bất 見kiến 色sắc 。 識thức 則tắc 不bất 知tri 法pháp 。
此thử 第đệ 一nhất 隱ẩn 密mật 。 世thế 間gian 不bất 能năng 知tri 。
如như 是thị 之chi 義nghĩa 。 阿a 闍xà 梨lê 言ngôn 。
何hà 人nhân 自tự 於ư 自tự 。 不bất 曾tằng 能năng 自tự 見kiến 。
若nhược 不bất 能năng 見kiến 自tự 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 他tha 。
如như 是thị 無vô 現hiện 。 現hiện 不bất 可khả 得đắc 。 如như 汝nhữ 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 現hiện 見kiến 。 有hữu 去khứ 來lai 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 去khứ 來lai 非phi 色sắc 。 云vân 何hà 言ngôn 現hiện 。 非phi 眼nhãn 所sở 得đắc 。 非phi 意ý 所sở 念niệm 。 彼bỉ 不bất 成thành 有hữu 。 豈khởi 可khả 現hiện 見kiến 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 以dĩ 有hữu 比tỉ 故cố 。 知tri 是thị 有hữu 者giả 。 比tỉ 亦diệc 不bất 成thành 。 前tiền 有hữu 現hiện 故cố 。 比tỉ 之chi 與dữ 現hiện 。 俱câu 不bất 成thành 故cố 。 比tỉ 者giả 名danh 知tri 。 是thị 意ý 分phân 別biệt 。 如như 是thị 比tỉ 者giả 。 唯duy 意ý 能năng 取thủ 。 意ý 所sở 攝nhiếp 故cố 。 是thị 故cố 此thử 義nghĩa 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 意ý 亦diệc 無vô 故cố 。
問vấn 曰viết 。 此thử 如như 是thị 義nghĩa 。 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 去khứ 來lai 。 亦diệc 復phục 無vô 現hiện 。 誰thùy 安an 隱ẩn 心tâm 。 不bất 狂cuồng 之chi 人nhân 。 而nhi 受thọ 此thử 義nghĩa 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 不bất 生sanh 法pháp 中trung 。 而nhi 有hữu 去khứ 來lai 。 如như 是thị 異dị 義nghĩa 。 如như 是thị 一nhất 義nghĩa 。 如như 是thị 常thường 義nghĩa 。 如như 是thị 斷đoạn 義nghĩa 。 如như 是thị 生sanh 義nghĩa 。 如như 是thị 滅diệt 義nghĩa 。 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 皆giai 悉tất 不bất 成thành 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 答đáp 曰viết 偈kệ 言ngôn 。
非phi 自tự 亦diệc 非phi 他tha 。 非phi 二nhị 非phi 無vô 因nhân 。
一nhất 切thiết 法pháp 如như 是thị 。 是thị 故cố 皆giai 不bất 生sanh 。
順Thuận 中Trung 論Luận 義Nghĩa 入Nhập 大Đại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 初Sơ 品Phẩm 法Pháp 門Môn 卷quyển 下hạ