首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải
Quyển 0002
唐Đường 懷Hoài 迪 證Chứng 釋Thích 宋Tống 咸Hàm 輝Huy 排Bài 經Kinh 入Nhập 注Chú
首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 義Nghĩa 海Hải 卷quyển 第đệ 二nhị (# 經kinh 一nhất 之chi 二nhị )# 翦# 二nhị
(# 疏sớ/sơ 此thử 下hạ 第đệ 十thập 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 准chuẩn 常thường 三tam 分phần/phân 謂vị 序tự 正chánh 流lưu 通thông 序tự 中trung 二nhị 證chứng 信tín 發phát 起khởi 證chứng 信tín 之chi 立lập 由do 阿A 難Nan 問vấn 佛Phật 今kim 置trí 之chi 意ý 為vi 斷đoạn 疑nghi 息tức 諍tranh 及cập 異dị 邪tà 故cố 然nhiên 此thử 雖tuy 具cụ 六lục 種chủng 成thành 就tựu 今kim 均quân 廣quảng 略lược 緫# 分phân 為vi 二nhị ○# 標tiêu 謂vị 聖thánh 人nhân 說thuyết 法Pháp 須tu 假giả 此thử 六lục 成thành 就tựu 方phương 可khả 隨tùy 冝# 說thuyết 教giáo 也dã )# 。
如như 是thị 。
(# 疏sớ/sơ 若nhược 兼kiêm 我ngã 聞văn 合hợp 釋thích 即tức 指chỉ 法pháp 之chi 辭từ 也dã 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 謂vị 結kết 集tập 時thời 眾chúng 共cộng 請thỉnh 言ngôn 如như 汝nhữ 所sở 聞văn 當đương 如như 是thị 說thuyết 。 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 便tiện 許hứa 可khả 言ngôn 如như 是thị 當đương 說thuyết 如như 我ngã 所sở 聞văn 。 離ly 釋thích 如như 是thị 者giả 信tín 成thành 就tựu 也dã 智trí 度độ 論luận 云vân 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 智trí 為vi 能năng 度độ 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 如như 是thị 不bất 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 不bất 如như 是thị 肇triệu 公công 亦diệc 云vân 信tín 順thuận 之chi 辭từ 也dã 信tín 則tắc 所sở 言ngôn 之chi 理lý 順thuận 順thuận 則tắc 師sư 資tư 之chi 道đạo 成thành 故cố 萬vạn 行hạnh 中trung 以dĩ 信tín 為vi 首thủ 故cố 。 云vân 如như 是thị 又hựu 契khế 理lý 契khế 機cơ 曰viết 如như 永vĩnh 離ly 過quá 非phi 曰viết 是thị 如như 理lý 而nhi 說thuyết 。 如như 理lý 而nhi 信tín 故cố 言ngôn 如như 是thị 若nhược 約ước 今kim 經kinh 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 體thể 性tánh 不bất 動động 曰viết 如như 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 曰viết 是thị 又hựu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 名danh 為vi 如như 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 稱xưng 為vi 是thị 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 繁phồn 而nhi 不bất 論luận )# 。
我ngã 聞văn 。
(# 聞văn 成thành 就tựu 也dã 我ngã 即tức 阿A 難Nan 自tự 指chỉ 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 然nhiên 一nhất 切thiết 法pháp 。 佛Phật 說thuyết 無vô 我ngã 。 今kim 稱xưng 我ngã 者giả 我ngã 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 凡phàm 夫phu 徧biến 計kế 二nhị 外ngoại 道đạo 宗tông 計kế 三tam 諸chư 聖thánh 隨tùy 世thế 假giả 立lập 賔# 主chủ 四tứ 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 經kinh 指chỉ 後hậu 二nhị 非phi 邪tà 慢mạn 心tâm 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 故cố 無vô 過quá 矣hĩ 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 聽thính 受thọ 雖tuy 因nhân 耳nhĩ 處xứ 廢phế 別biệt 從tùng 緫# 故cố 稱xưng 我ngã 聞văn 無vô 相tướng 宗tông 說thuyết 我ngã 既ký 無vô 我ngã 聞văn 亦diệc 無vô 聞văn 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 不bất 據cứ 假giả 名danh 即tức 不bất 聞văn 聞văn 也dã 若nhược 約ước 法pháp 性tánh 此thử 經Kinh 旨chỉ 趣thú 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 我ngã 無vô 我ngã 不bất 二nhị 之chi 真chân 我ngã 根căn 境cảnh 非phi 一nhất 異dị 之chi 妙diệu 耳nhĩ 聞văn 真chân 俗tục 無vô 礙ngại 之chi 法Pháp 。 門môn ○# 標tiêu 此thử 非phi 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 執chấp 神thần 我ngã 此thử 顯hiển 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 假giả 立lập 世thế 諦đế 流lưu 布bố 我ngã 為vi 賔# 主chủ 也dã )# 。
一nhất 時thời 。
(# 疏sớ/sơ 時thời 成thành 就tựu 也dã 師sư 資tư 合hợp 會hội 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 緫# 言ngôn 一nhất 時thời 一nhất 者giả 揀giản 異dị 餘dư 時thời 時thời 者giả 隨tùy 世thế 假giả 立lập 如Như 來Lai 說thuyết 經kinh 有hữu 無vô 量lượng 時thời 。 不bất 能năng 別biệt 舉cử 一nhất 言ngôn 略lược 周chu 但đãn 云vân 一nhất 時thời 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 一nhất 時thời 在tại 恆Hằng 河Hà 岸ngạn 等đẳng 又hựu 諸chư 方phương 時thời 分phần/phân 延diên 促xúc 不bất 定định 故cố 但đãn 言ngôn 一nhất 時thời 若nhược 約ước 法pháp 義nghĩa 釋thích 者giả 即tức 說thuyết 聽thính 之chi 時thời 心tâm 境cảnh 泯mẫn 理lý 智trí 融dung 凡phàm 聖thánh 如như 本bổn 始thỉ 會hội 此thử 諸chư 二nhị 法pháp 皆giai 一nhất 之chi 時thời ○# 標tiêu 不bất 標tiêu 春xuân 夏hạ 秋thu 冬đông 日nhật 月nguyệt 歲tuế 時thời 。 但đãn 是thị 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 如như 是thị 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 我ngã 聞văn 能năng 傳truyền 之chi 人nhân 會hội 機cơ 會hội 理lý 之chi 時thời 故cố 云vân 一nhất 時thời 真chân 際tế 曰viết 阿A 難Nan 指chỉ 下hạ 如như 是thị 之chi 經Kinh 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 一nhất 時thời 說thuyết 教giáo 時thời 也dã )# 。
佛Phật 。
(# 疏sớ/sơ 主chủ 成thành 就tựu 也dã 具cụ 云vân 佛Phật 陀Đà 此thử 云vân 覺giác 者giả 謂vị 覺giác 了liễu 真chân 妄vọng 性tánh 相tướng 之chi 者giả 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 。 也dã 論luận 云vân 以dĩ 覺giác 心tâm 源nguyên 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 未vị 覺giác 心tâm 源nguyên 故cố 非phi 究cứu 竟cánh 覺giác 然nhiên 具cụ 三tam 義nghĩa 一nhất 自tự 覺giác 覺giác 知tri 自tự 心tâm 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 二nhị 覺giác 他tha 覺giác 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 如như 三tam 覺giác 滿mãn 二nhị 覺giác 理lý 圓viên 稱xưng 之chi 為vi 滿mãn 佛Phật 地địa 論luận 中trung 具cụ 有hữu 十thập 義nghĩa 謂vị 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 出xuất 煩phiền 惱não 障chướng 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 覺giác 了liễu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 性tánh 相tướng 能năng 自tự 聞văn 覺giác 亦diệc 能năng 開khai 覺giác 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 如như 睡thụy 夢mộng 覺giác 如như 蓮liên 華hoa 開khai 故cố 稱xưng 為vi 佛Phật ○# 標tiêu 即tức 法pháp 報báo 化hóa 三Tam 身Thân 隨tùy 機cơ 應ưng 現hiện 也dã )# 。
在tại 室thất 羅la 伐phạt 。 祇Kỳ 洹Hoàn 精Tinh 舍Xá 。
(# 疏sớ/sơ 處xứ 成thành 就tựu 也dã 處xứ 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 所sở 化hóa 處xứ 即tức 伐phạt 城thành 二nhị 所sở 住trú 處xứ 即tức 祇kỳ 圓viên 具cụ 云vân 室thất 羅la 伐phạt 悉tất 底để 此thử 云vân 豐phong 德đức 或hoặc 云vân 聞văn 物vật 或hoặc 云vân 好hảo 道đạo 此thử 乃nãi 城thành 名danh 非phi 是thị 國quốc 號hiệu 以dĩ 其kỳ 城thành 中trung 多đa 財tài 物vật 好hiếu 欲dục 境cảnh 饒nhiêu 多đa 聞văn 豐phong 解giải 脫thoát 道Đạo 德đức 名danh 稱xưng 五ngũ 天thiên 共cộng 聞văn 故cố 或hoặc 云vân 聞văn 者giả 城thành 昔tích 有hữu 老lão 仙tiên 於ư 此thử 修tu 道Đạo 後hậu 有hữu 少thiểu 仙tiên 從tùng 其kỳ 受thọ 學học 。 厥quyết 號hiệu 聞văn 者giả 老lão 仙tiên 沒một 後hậu 少thiểu 仙tiên 於ư 此thử 建kiến 城thành 而nhi 住trụ 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 國quốc 都đô 號hiệu 為vi 憍kiêu 薩tát 羅la 但đãn 以dĩ 就tựu 勝thắng 易dị 彰chương 故cố 舉cử 城thành 號hiệu 祇Kỳ 洹Hoàn 者giả 具cụ 云vân 祇kỳ 陁# 或hoặc 云vân 逝thệ 多đa 制chế 多đa 此thử 云vân 戰chiến 勝thắng 即tức 太thái 子tử 名danh 林lâm 主chủ 是thị 彼bỉ 故cố 云vân 勝thắng 林lâm 洹hoàn 即tức 林lâm 也dã 精tinh 舍xá 者giả 即tức 沙Sa 門Môn 精tinh 行hành 所sở 舍xá 處xứ 也dã 謂vị 須tu 達đạt 買mãi 園viên 置trí 舍xá 太thái 子tử 捨xả 樹thụ 造tạo 門môn 二nhị 人nhân 共cộng 建kiến 以dĩ 延diên 僧Tăng 佛Phật 標tiêu 同đồng ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 在tại 者giả 住trụ 也dã 以dĩ 佛Phật 內nội 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 能năng 建kiến 大đại 義nghĩa 。 故cố 迹tích 住trụ 精tinh 舍xá 以dĩ 利lợi 群quần 生sanh 室thất 羅la 伐phạt 或hoặc 云vân 舍Xá 衛Vệ 戰chiến 勝thắng 生sanh 時thời 父phụ 王vương 興hưng 外ngoại 國quốc 戰chiến 勝thắng 因nhân 立lập 羙# 號hiệu ○# 疏sớ/sơ △# 二nhị 引dẫn 眾chúng 同đồng 聞văn 者giả 同đồng 聞văn 之chi 眾chúng 匪phỉ 唯duy 三tam 乘thừa 亦diệc 該cai 諸chư 趣thú 下hạ 具cụ 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 王vương 臣thần 菩Bồ 薩Tát 發phát 起khởi 序tự 中trung 今kim 文văn 但đãn 有hữu 二nhị 類loại 蓋cái 譯dịch 之chi 巧xảo 也dã )# 。
與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。
(# 疏sớ/sơ 標tiêu 類loại 也dã 與dữ 者giả 并tinh 兼kiêm 共cộng 及cập 也dã 佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 。 及cập 大đại 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 證chứng 非phi 虛hư 謬mậu 梵Phạm 云vân 摩ma 訶ha 此thử 具cụ 三tam 義nghĩa 謂vị 大đại 多đa 勝thắng 也dã 器khí 量lượng 尊tôn 重trọng 為vi 天thiên 王vương 大đại 人nhân 之chi 所sở 恭cung 敬kính 。 故cố 云vân 大đại 徧biến 知tri 內nội 外ngoại 經kinh 書thư 故cố 言ngôn 多đa 勝thắng 出xuất 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 外ngoại 道đạo 故cố 言ngôn 勝thắng 比Bỉ 丘Khâu 名danh 舍xá 三tam 義nghĩa 乞khất 士sĩ 怖bố 魔ma 破phá 惡ác 謂vị 出xuất 家gia 者giả 上thượng 於ư 諸chư 佛Phật 求cầu 法Pháp 以dĩ 內nội 資tư 令linh 慧tuệ 命mạng 增tăng 長trưởng 下hạ 於ư 擅thiện 越việt 離ly 邪tà 正chánh 命mạng 乞khất 食thực 以dĩ 外ngoại 資tư 令linh 色sắc 身thân 無vô 損tổn 故cố 云vân 乞khất 士sĩ 又hựu 出xuất 家gia 者giả 最tối 初sơ 發phát 出xuất 家gia 心tâm 。 或hoặc 菩Bồ 提Đề 心tâm 或hoặc 至chí 成thành 道Đạo 皆giai 令linh 魔ma 怖bố 失thất 人nhân 眾chúng 故cố 名danh 為vi 怖bố 魔ma 又hựu 能năng 破phá 斷đoạn 身thân 口khẩu 七thất 支chi 九cửu 十thập 八bát 使sử 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 稱xưng 為vi 破phá 惡ác 四tứ 人nhân 已dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 能năng 作tác 說thuyết 恣tứ 羯yết 磨ma 法pháp 故cố 名danh 為vi 眾chúng 矣hĩ )# 。
千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。
(# 舉cử 數số 也dã 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 先tiên 度độ 陳trần 如như 等đẳng 五ngũ 人nhân 次thứ 度độ 三tam 迦Ca 葉Diếp 。 兄huynh 弟đệ 兼kiêm 徒đồ 緫# 一nhất 千thiên 次thứ 度độ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 各các 兼kiêm 徒đồ 一nhất 百bách 次thứ 度độ 耶da 舍xá 長trưởng 者giả 等đẳng 五ngũ 十thập 人nhân 經kinh 舉cử 大đại 數số 故cố 減giảm 五ngũ 人nhân 此thử 眾chúng 先tiên 並tịnh 事sự 外ngoại 勤cần 苦khổ 累lũy 劫kiếp 一nhất 無vô 所sở 證chứng 纔tài 遇ngộ 見kiến 佛Phật 便tiện 得đắc 上thượng 果quả 感cảm 佛Phật 恩ân 深thâm 常thường 隨tùy 佛Phật 化hóa 為vi 常thường 隨tùy 眾chúng 也dã 標tiêu 此thử 皆giai 應ưng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 故cố 稱xưng 大đại 也dã )# 。
皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。
(# 疏sớ/sơ 緫# 指chỉ 也dã 漏lậu 有hữu 三tam 種chủng 皆giai 斷đoạn 盡tận 故cố 阿A 羅La 漢Hán 名danh 含hàm 三tam 義nghĩa 故cố 翻phiên 為vi 應ưng 應ưng 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 。 賊tặc 故cố 應ưng 不bất 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 故cố 應ưng 受thọ 人nhân 天thiên 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 此thử 皆giai 無vô 疑nghi 故cố 名danh 為vi 大đại 已dĩ 下hạ 別biệt 歎thán ○# 標tiêu 漏lậu 有hữu 三tam 稱xưng 謂vị 無vô 明minh 漏lậu 欲dục 漏lậu 有hữu 漏lậu ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 無vô 漏lậu 者giả 內nội 冥minh 中trung 道đạo 不bất 漏lậu 落lạc 二nhị 邊biên 也dã 阿A 羅La 漢Hán 含hàm 三tam 義nghĩa 應Ứng 供Cúng 殺sát 賊tặc 無vô 生sanh 也dã 凖# 涅Niết 槃Bàn 四tứ 依y 品phẩm 第đệ 四tứ 依y 即tức 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。
佛Phật 子tử 住trụ 持trì 。 善thiện 超siêu 諸chư 有hữu 。
(# 疏sớ/sơ 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 得đắc 佛Phật 法Pháp 分phần 。 堪kham 紹thiệu 佛Phật 種chủng 故cố 云vân 佛Phật 子tử 安an 住trụ 覺giác 性tánh 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 任nhậm 持trì 萬vạn 善thiện 功công 德đức 不bất 失thất 故cố 云vân 住trụ 持trì 諸chư 有hữu 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 皆giai 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 種chủng 。 三tam 昧muội 不bất 為vi 界giới 繫hệ 故cố 云vân 善thiện 超siêu 此thử 歎thán 自tự 利lợi 已dĩ 下hạ 歎thán 利lợi 他tha （# 標tiêu 文văn 同đồng 疏sớ/sơ ）# ○# 解giải 此thử 眾chúng 已dĩ 經Kinh 法Pháp 華hoa 開khai 權quyền 發phát 迹tích 故cố 今kim 歎thán 德đức 從tùng 實thật 從tùng 本bổn 而nhi 言ngôn 也dã )# 。
能năng 於ư 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 。
(# 疏sớ/sơ 無vô 剎sát 不bất 見kiến 故cố 云vân 能năng 於ư 國quốc 土độ 。 有hữu 威uy 可khả 畏úy 有hữu 儀nghi 可khả 則tắc 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 皆giai 成thành 軌quỹ 範phạm 可khả 為vi 標tiêu 準chuẩn 故cố 云vân 成thành 就tựu 等đẳng 淨tịnh 名danh 所sở 謂vị 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 也dã 此thử 儀nghi 止chỉ 可khả 觀quán 也dã （# 標tiêu 同đồng ）# )# 。
從tùng 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 妙diệu 堪kham 遺di 囑chúc 。
(# 智trí 堪kham 遺di 付phó 也dã 常thường 隨tùy 從tùng 佛Phật 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 法pháp 有hữu 摧tồi 輾triển 業nghiệp 煩phiền 惱não 義nghĩa 喻dụ 之chi 若nhược 輪luân 自tự 既ký 摧tồi 破phá 惑hoặc 障chướng 。 亦diệc 能năng 轉chuyển 教giáo 令linh 他tha 破phá 惑hoặc 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 作tác 無vô 量lượng 說thuyết 一nhất 一nhất 進tiến 機cơ 一nhất 一nhất 耨nậu 性tánh 以dĩ 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 令linh 其kỳ 得đắc 入nhập 如Như 來Lai 。 知tri 見kiến 妙diệu 好hảo 堪kham 任nhậm 護hộ 持trì 。 法Pháp 藏tạng 今kim 燈đăng 燈đăng 相tương/tướng 然nhiên 明minh 明minh 不bất 絕tuyệt 囑chúc 法pháp 今kim 傳truyền 囑chúc 生sanh 令linh 度độ 緫# 名danh 遺di 囑chúc 也dã （# 標tiêu 同đồng ）# ○# 解giải 興hưng 福phước 曰viết 從tùng 佛Phật 受thọ 教giáo 。 自tự 證chứng 已dĩ 圓viên 能năng 演diễn 佛Phật 言ngôn 轉chuyển 化hóa 群quần 品phẩm 孤cô 山sơn 曰viết 此thử 諸chư 尊Tôn 者Giả 見kiến 佛Phật 始thỉ 卒thốt 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 悉tất 隨tùy 從tùng 。 故cố 於ư 今kim 經kinh 及cập 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 妙diệu 堪kham 遺di 囑chúc 。 下hạ 文văn 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 未vị 須tu 。 先tiên 取thủ 寂tịch 滅diệt 。 縱túng 得đắc 無Vô 學Học 。 留lưu 願nguyện 入nhập 彼bỉ 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 佛Phật 語ngữ 文Văn 殊Thù 今kim 以dĩ 此thử 法Pháp 。 付phó 囑chúc 於ư 汝nhữ 。 乃nãi 至chí 迦Ca 葉Diếp 阿A 難Nan 未vị 來lai 復phục 當đương 付phó 囑chúc 如như 是thị 正Chánh 法Pháp 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã )# 。
嚴nghiêm 淨tịnh 毗Tỳ 尼Ni 。 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。
(# 疏sớ/sơ 戒giới 可khả 遵tuân 依y 也dã 毗Tỳ 尼Ni 云vân 律luật 律luật 法pháp 也dã 斷đoạn 割cát 重trọng/trùng 輕khinh 開khai 遮già 持trì 犯phạm 非phi 法pháp 不bất 定định 弘hoằng 大đại 也dã 範phạm 法pháp 也dã 既ký 嚴nghiêm 持trì 清thanh 禁cấm 身thân 心tâm 弗phất 違vi 大đại 能năng 軌quỹ 則tắc 世thế 間gian 真chân 是thị 法pháp 中trung 綱cương 紀kỷ 也dã ○# 解giải 毗Tỳ 尼Ni 是thị 三tam 界giới 之chi 大đại 法pháp 稟bẩm 之chi 則tắc 。 出xuất 生sanh 死tử 故cố 。
應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。
(# 疏sớ/sơ 定định 能năng 現hiện 化hóa 也dã 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 化hóa 復phục 作tác 化hóa 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 隨tùy 十thập 界giới 機cơ 宜nghi 何hà 身thân 相tướng 現hiện 而nhi 說thuyết 法Pháp 令linh 彼bỉ 度độ 苦khổ 解giải 脫thoát 業nghiệp 惑hoặc 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 法pháp 華hoa 所sở 謂vị 內nội 祕bí 外ngoại 現hiện 從tùng 法Pháp 身thân 地địa 隨tùy 緣duyên 赴phó 應ưng 如như 一nhất 月nguyệt 不bất 降giáng/hàng 百bách 水thủy 不bất 升thăng 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 法Pháp 爾nhĩ 如như 是thị 。 若nhược 非phi 發phát 迹tích 之chi 復phục 無vô 如như 是thị 歎thán 醍đề 醐hồ 味vị 教giáo 於ư 茲tư 現hiện 矣hĩ )# 。
拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 越việt 諸chư 塵trần 累lụy 。
(# 結kết 悲bi 化hóa 無vô 盡tận 也dã 拔bạt 令linh 脫thoát 苦khổ 濟tế 使sử 得đắc 樂lạc 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 故cố 曰viết 未vị 來lai 煩phiền 惱não 與dữ 業nghiệp 染nhiễm 汙ô 繫hệ 縛phược 喻dụ 之chi 塵trần 累lụy 皆giai 令linh 清thanh 淨tịnh 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 故cố 稱xưng 越việt 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 垂thùy 應ưng 益ích 物vật 實thật 通thông 三tam 世thế 今kim 從tùng 部bộ 意ý 正chánh 。 為vì 未vị 來lai 。
其kỳ 名danh 曰viết 大Đại 智trí 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
(# 疏sớ/sơ 具cụ 云vân 奢Xa 利Lợi 弗Phất 怛đát 囉ra 此thử 云vân 鶖thu 子tử 其kỳ 人nhân 母mẫu 眼nhãn 黑hắc 白bạch 分phân 明minh 轉chuyển 動động 流lưu 利lợi 從tùng 彼bỉ 所sở 生sanh 連liên 母mẫu 為vi 號hiệu 亦diệc 云vân 身thân 子tử 是thị 佛Phật 右hữu 面diện 弟đệ 子tử 。 慧tuệ 解giải 過quá 人nhân 故cố 云vân 大đại 智trí 增tăng 一nhất 云vân 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 智trí 慧tuệ 無vô 雙song 。 決quyết 了liễu 諸chư 疑nghi 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 第đệ 一nhất ○# 標tiêu 從tùng 眼nhãn 識thức 入nhập 圓viên 通thông 也dã 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 各các 稱xưng 行hành 業nghiệp 第đệ 一nhất 蓋cái 漏lậu 證chứng 示thị 現hiện 未vị 具cụ 徧biến 知tri 覺giác 母mẫu 懷hoài 聖thánh 子tử 有hữu 辯biện 如như 春xuân 鸎# 才tài 生sanh 其kỳ 子tử 無vô 辯biện 似tự 鶖thu 鷺lộ 不bất 鳴minh 也dã ○# 解giải 諸chư 經kinh 列liệt 名danh 不bất 同đồng 或hoặc 尚thượng 年niên 臘lạp 則tắc 先tiên 陳trần 如như 或hoặc 尚thượng 聲thanh 德đức 則tắc 先tiên 身thân 子tử 今kim 從tùng 尚thượng 德đức 之chi 例lệ 也dã 檇# 李# 曰viết 此thử 翻phiên 身thân 子tử 以dĩ 其kỳ 母mẫu 好hảo 身thân 形hình 故cố 以dĩ 子tử 連liên 母mẫu 而nhi 呼hô 也dã )# 。
摩Ma 訶Ha 目Mục 犍Kiền 連Liên 。
(# 疏sớ/sơ 具cụ 云vân 摩ma 訶ha 沒một 特đặc 伽già 羅la 此thử 云vân 大đại 采thải 菽# 氏thị 又hựu 云vân 胡hồ 豆đậu 即tức 尊tôn 者giả 母mẫu 姓tánh 上thượng 古cổ 仙tiên 人nhân 所sở 嗜thị 因nhân 以dĩ 命mạng 族tộc 左tả 面diện 弟đệ 子tử 。 神thần 通thông 無vô 過quá 下hạ 經Kinh 云vân 我ngã 遊du 十thập 方phương 。 得đắc 無vô 罣quái 礙ngại 。 神thần 通thông 發phát 明minh 。 推thôi 為vi 無vô 上thượng 。 ○# 標tiêu 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 從tùng 意ý 識thức 入nhập 圓viên 通thông 也dã 。 解giải 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 好hảo 食thực 胡hồ 豆đậu 尊tôn 者giả 是thị 彼bỉ 苗miêu 裔duệ 故cố )# 。
摩Ma 訶Ha 拘Câu 絺Hy 羅La 。
(# 疏sớ/sơ 此thử 云vân 大đại 膝tất 舍Xá 利Lợi 弗Phất 舅cữu 常thường 論luận 勝thắng 姉# 姉# 懷hoài 身thân 子tử 論luận 則tắc 不bất 勝thắng 知tri 孕dựng 智trí 人nhân 寄ký 辯biện 母mẫu 口khẩu 何hà 況huống 出xuất 胎thai 遂toại 徃# 南nam 天thiên 學học 十thập 八bát 經kinh 人nhân 笑tiếu 之chi 曰viết 累lũy 世thế 難nạn/nan 通thông 一nhất 生sanh 非phi 冀ký 聞văn 而nhi 立lập 誓thệ 學học 不bất 休hưu 止chỉ 無vô 暇hạ 剪tiễn 爪trảo 號hiệu 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 學học 畢tất 還hoàn 家gia 知tri 甥# 為vi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 起khởi 大đại 憍kiêu 慢mạn 。 徃# 佛Phật 所sở 奪đoạt 佛Phật 令linh 立lập 論luận 因nhân 即tức 義nghĩa 墮đọa 負phụ 媿quý 低đê 頭đầu 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 獲hoạch 四tứ 辯biện 才tài 觸xúc 難nạn/nan 能năng 答đáp 南nam 方phương 天thiên 王vương 。 常thường 隨tùy 侍thị 彼bỉ 也dã ○# 標tiêu 與dữ 難nạn/nan 陁# 孫tôn 陁# 羅la 觀quán 鼻tị 識thức 入nhập 圓viên 通thông 也dã )# 。
富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。
(# 疏sớ/sơ 富Phú 樓Lâu 那Na 父phụ 名danh 此thử 云vân 滿mãn 父phụ 是thị 滿mãn 江giang 禱đảo 天thiên 求cầu 得đắc 正chánh 值trị 江giang 滿mãn 又hựu 願nguyện 獲hoạch 滿mãn 夢mộng 滿mãn 器khí 寶bảo 入nhập 於ư 母mẫu 懷hoài 從tùng 此thử 有hữu 孕dựng 由do 此thử 多đa 義nghĩa 得đắc 有hữu 此thử 稱xưng 彌di 多đa 羅la 尼ni 母mẫu 名danh 此thử 翻phiên 為vi 慈từ 亦diệc 云vân 知tri 識thức 其kỳ 母mẫu 慈từ 行hành 仍nhưng 誦tụng 韋vi 陀đà 知tri 識thức 品phẩm 故cố 尼ni 女nữ 聲thanh 也dã 是thị 彼bỉ 所sở 生sanh 連liên 父phụ 母mẫu 召triệu 云vân 滿mãn 慈từ 子tử 此thử 於ư 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 下hạ 經Kinh 云vân 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 辯biện 才tài 無vô 礙ngại 。 宣tuyên 說thuyết 苦khổ 空không 。 深thâm 達đạt 實thật 相tướng 。 河hà 沙sa 如Như 來Lai 祕bí 密mật 。 法Pháp 門môn 我ngã 於ư 眾chúng 中trung 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 得đắc 無vô 所sở 畏úy 。 等đẳng 標tiêu 因nhân 說thuyết 法Pháp 舌thiệt 識thức 入nhập 圓viên 通thông 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 那na 男nam 也dã 尼ni 女nữ 也dã 增tăng 一nhất 云vân 我ngã 父phụ 名danh 滿mãn 我ngã 母mẫu 名danh 慈từ 諸chư 梵Phạm 行hạnh 人nhân 。 謂vị 我ngã 為vi 滿mãn 慈từ 子tử )# 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 。
(# 疏sớ/sơ 此thử 云vân 空không 生sanh 或hoặc 云vân 善thiện 吉cát 善thiện 現hiện 等đẳng 生sanh 時thời 家gia 中trung 庫khố 藏tạng 器khí 皿mãnh 皆giai 空không 故cố 相tương/tướng 者giả 謂vị 言ngôn 兒nhi 必tất 善thiện 吉cát 此thử 善thiện 吉cát 相tương/tướng 現hiện 於ư 器khí 故cố 從tùng 是thị 得đắc 名danh 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 解giải 空không 第đệ 一nhất 。 入nhập 無vô 諍tranh 定định 喜hỷ 說thuyết 空không 法pháp 所sở 修tu 行hành 業nghiệp 。 以dĩ 空không 為vi 本bổn 。 如như 下hạ 經Kinh 云vân 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 心tâm 得đắc 無vô 礙ngại 。 初sơ 在tại 母mẫu 胎thai 。 即tức 知tri 空không 寂tịch 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 十thập 方phương 成thành 空không 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 證chứng 得đắc 空không 性tánh 。 蒙mông 如Như 來Lai 發phát 。 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 ○# 標tiêu 從tùng 意ý 根căn 入nhập 圓viên 通thông 也dã )# 。
優ưu 波ba 尼ni 沙sa 陁# 。
(# 觀quán 色sắc 性tánh 入nhập 圓viên 通thông 也dã )# 。
等đẳng 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。
(# 疏sớ/sơ 此thử 云vân 近cận 少thiểu 義nghĩa 翻phiên 塵trần 性tánh 觀quán 塵trần 性tánh 空không 而nhi 得đắc 道Đạo 故cố 微vi 塵trần 即tức 是thị 色sắc 近cận 少thiểu 分phần 隣lân 近cận 虛hư 空không 是thị 色sắc 邊biên 際tế 。 故cố 云vân 塵trần 性tánh 為vi 近cận 少thiểu 也dã 如như 下hạ 經Kinh 云vân 我ngã 悟ngộ 色sắc 性tánh 以dĩ 從tùng 不bất 淨tịnh 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 歸quy 於ư 虛hư 空không 。 空không 色sắc 二nhị 無vô 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 。 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 名danh 尼ni 沙sa 陁# 更cánh 有hữu 餘dư 人nhân 。 經kinh 不bất 具cụ 載tái 故cố 云vân 等đẳng 也dã 即tức 三tam 迦Ca 葉Diếp 輩bối 此thử 皆giai 頭đầu 角giác 為vi 眾chúng 知tri 識thức 綱cương 領lãnh 佛Phật 法Pháp 各các 有hữu 弟đệ 子tử 故cố 云vân 上thượng 首thủ 也dã ○# 標tiêu 等đẳng 諸chư 大đại 羅La 漢Hán 此thử 六lục 為vi 首thủ )# 。
復phục 有hữu 無vô 量lượng 辟Bích 支Chi 無Vô 學Học 。 并tinh 其kỳ 初sơ 心tâm 。 同đồng 來lai 佛Phật 所sở 。
(# 疏sớ/sơ 具cụ 云vân 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 此thử 云vân 緣Duyên 覺Giác 以dĩ 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 而nhi 覺giác 悟ngộ 故cố 此thử 是thị 部bộ 行hành 非phi 同đồng 麟lân 喻dụ 然nhiên 不bất 預dự 歎thán 德đức 列liệt 名danh 者giả 以dĩ 猒# 喧huyên 樂nhạo/nhạc/lạc 靜tĩnh 不bất 為vi 眾chúng 所sở 知tri 識thức 。 故cố 主chủ 伴bạn 咸hàm 集tập 故cố 云vân 并tinh 其kỳ 初sơ 心tâm 遇ngộ 佛Phật 廻hồi 向hướng 必tất 證chứng 大đại 果quả 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 有Hữu 學Học 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 。 新tân 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 皆giai 獲hoạch 本bổn 心tâm 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 通thông 序tự 竟cánh ○# 標tiêu 若nhược 獨Độc 覺Giác 者giả 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 起khởi 無vô 師sư 自tự 然nhiên 智trí 常thường 居cư 巖nham 宂# 春xuân 觀quán 百bách 花hoa 秀tú 秋thu 看khán 黃hoàng 葉diệp 落lạc 無vô 師sư 禪thiền 自tự 解giải 端đoan 坐tọa 證chứng 無vô 餘dư ○# 解giải 資tư 中trung 曰viết 若nhược 麟lân 喻dụ 者giả 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 三Tam 千Thiên 界Giới 中trung 獨độc 一nhất 而nhi 出xuất 如như 麟lân 一nhất 角giác 也dã 孤cô 山sơn 曰viết 今kim 云vân 無vô 量lượng 辟Bích 支Chi 者giả 將tương 非phi 他tha 方phương 無vô 佛Phật 之chi 土thổ 大đại 權quyền 引dẫn 實thật 而nhi 來lai 此thử 會hội 乎hồ 故cố 下hạ 文văn 云vân 十thập 方phương 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 俱câu 願nguyện 樂nhạo 聞văn 。 此thử 其kỳ 證chứng 也dã 私tư 謂vị 經kinh 家gia 既ký 云vân 并tinh 其kỳ 初sơ 心tâm 正chánh 似tự 師sư 徒đồ 共cộng 集tập 實thật 部bộ 行hành 也dã 縱túng/tung 是thị 獨Độc 覺Giác 如như 圓viên 師sư 說thuyết 來lai 亦diệc 無vô 妨phương 況huống 部bộ 行hành 亦diệc 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 然nhiên 則tắc 大đại 權quyền 引dẫn 實thật 或hoặc 佛Phật 知tri 此thử 眾chúng 當đương 獲hoạch 大đại 益ích 成thành 神thần 攝nhiếp 至chí 不bất 亦diệc 可khả 乎hồ )# 。
(# 疏sớ/sơ 二nhị 別biệt 序tự 者giả 諸chư 經kinh 不bất 同đồng 發phát 起khởi 各các 別biệt 或hoặc 放phóng 光quang 微vi 笑tiếu 乞khất 食thực 入nhập 禪thiền 自tự 唱xướng 位vị 號hiệu 勸khuyến 人nhân 令linh 問vấn 等đẳng 今kim 經kinh 由do 夏hạ 滿mãn 眾chúng 集tập 王vương 臣thần 請thỉnh 齋trai 慶khánh 喜hỷ 外ngoại 歸quy 無vô 供cung 循tuần 乞khất 因nhân 遭tao 淫dâm 室thất 邪tà 術thuật 所sở 加gia 自tự 無vô 定định 慧tuệ 不bất 能năng 降hàng 伏phục 。 由do 是thị 外ngoại 假giả 祕bí 密mật 攝nhiếp 護hộ 令linh 歸quy 意ý 顯hiển 生sanh 死tử 輪luân 廻hồi 莫mạc 過quá 淫dâm 愛ái 超siêu 證chứng 聖thánh 位vị 豈khởi 逾du 定định 慧tuệ 定định 慧tuệ 內nội 具cụ 祕bí 密mật 外ngoại 資tư 塵trần 颺dương 順thuận 風phong 有hữu 何hà 艱gian 險hiểm 文văn 四tứ )# 。
屬thuộc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 。
(# 屬thuộc 值trị 遇ngộ 會hội 也dã 聖thánh 禁cấm 三tam 月nguyệt 滿mãn 在tại 此thử 日nhật 故cố 云vân 休hưu 夏hạ 也dã 自tự 述thuật 所sở 犯phạm 恣tứ 任nhậm 僧Tăng 舉cử 當đương 悔hối 清thanh 淨tịnh 故cố 云vân 自tự 恣tứ 制chế 限hạn 恣tứ 法pháp 如như 律luật 所sở 明minh ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 自tự 恣tứ 律luật 闕khuyết 三tam 日nhật 七thất 月nguyệt 十thập 四tứ 十thập 五ngũ 十thập 六lục 也dã )# 。
十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 。 欽khâm 奉phụng 慈Từ 嚴Nghiêm 。 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。
(# 疏sớ/sơ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 此thử 云vân 覺giác 有hữu 情tình 此thử 有hữu 三tam 釋thích 一nhất 菩Bồ 提Đề 所sở 求cầu 果quả 薩tát 埵đóa 所sở 度độ 生sanh 二nhị 菩Bồ 提Đề 所sở 求cầu 果quả 薩tát 埵đóa 能năng 求cầu 人nhân 三tam 菩Bồ 提Đề 覺giác 悟ngộ 智trí 薩tát 埵đóa 情tình 慮lự 識thức 緫# 約ước 悲bi 智trí 能năng 所sở 真chân 妄vọng 以dĩ 立lập 名danh 也dã 此thử 等đẳng 安an 居cư 非phi 止chỉ 一nhất 處xứ 故cố 云vân 十thập 方phương 限hạn 內nội 修tu 行hành 莫mạc 盡tận 通thông 達đạt 從tùng 師sư 指chỉ 授thọ 夏hạ 滿mãn 方phương 遂toại 故cố 云vân 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 。 恭cung 敬kính 遵tuân 承thừa 故cố 曰viết 欽khâm 奉phụng 思tư 念niệm 威uy 重trọng/trùng 故cố 曰viết 慈từ 嚴nghiêm 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。 者giả 意ý 請thỉnh 宣tuyên 說thuyết 如Như 來Lai 。 密mật 因nhân 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 之chi 法Pháp 門môn 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 大đại 論luận 云vân 菩Bồ 提Đề 名danh 佛Phật 道Đạo 薩tát 埵đóa 名danh 成thành 眾chúng 生sanh 用dụng 諸chư 佛Phật 道Đạo 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 故cố 又hựu 菩Bồ 提Đề 是thị 自tự 行hành 薩tát 埵đóa 是thị 化hóa 他tha 左tả 傳truyền 云vân 訪phỏng 問vấn 於ư 善thiện 為vi 咨tư 欽khâm 奉phụng 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 之chi 心tâm 。 慈từ 嚴nghiêm 明minh 如Như 來Lai 之chi 德đức 。 欲dục 請thỉnh 楞lăng 嚴nghiêm 之chi 祕bí 說thuyết 故cố 曰viết 。 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 敷phu 座tòa 宴yến 安an 。
(# 疏sớ/sơ 非phi 禪thiền 不bất 慧tuệ 故cố 先tiên 入nhập 定định 為vi 後hậu 軌quỹ 也dã 即tức 敷phu 尼ni 師sư 壇đàn 。 靜tĩnh 然nhiên 安an 坐tọa 如như 金kim 剛cang 法pháp 華hoa 皆giai 先tiên 入nhập 定định 後hậu 方phương 始thỉ 說thuyết 常thường 法pháp 爾nhĩ 也dã ○# 標tiêu 問vấn 戒giới 生sanh 定định 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 聖thánh 人nhân 隨tùy 宜nghi 蓋cái 不bất 出xuất 此thử 三tam 無vô 漏lậu 法Pháp 也dã )# 。
為vì 諸chư 會hội 中trung 。 宣tuyên 示thị 深thâm 奧áo 。
(# 疏sớ/sơ 前tiền 求cầu 密mật 義nghĩa 今kim 宣tuyên 深thâm 奧áo 隨tùy 其kỳ 所sở 問vấn 皆giai 與dữ 說thuyết 示thị 如như 法Pháp 華hoa 先tiên 說thuyết 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 以dĩ 為vi 一Nhất 乘Thừa 之chi 本bổn 今kim 此thử 會hội 中trung 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 必tất 有hữu 經kinh 目mục 隱ẩn 而nhi 不bất 言ngôn 也dã ○# 標tiêu 即tức 直trực 指chỉ 覺giác 心tâm 也dã ○# 解giải 未vị 談đàm 密mật 義nghĩa 先tiên 說thuyết 餘dư 經kinh 不bất 散tán 其kỳ 眾chúng 乃nãi 演diễn 斯tư 典điển 亦diệc 猶do 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 說thuyết 無vô 量lượng 義nghĩa 淨tịnh 名danh 以dĩ 前tiền 說thuyết 普phổ 集tập 經kinh 但đãn 今kim 所sở 指chỉ 未vị 來lai 此thử 耳nhĩ )# 。
法Pháp 筵diên 清thanh 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。
(# 疏sớ/sơ 教giáo 主chủ 既ký 非phi 生sanh 滅diệt 心tâm 行hành 說thuyết 實thật 相tướng 法Pháp 。 能năng 聽thính 之chi 眾chúng 亦diệc 無vô 一nhất 法pháp 可khả 為vi 領lãnh 受thọ 稱xưng 實thật 說thuyết 聽thính 無vô 有hữu 垢cấu 染nhiễm 故cố 云vân 清thanh 眾chúng 斯tư 為vi 究cứu 竟cánh 無vô 上thượng 。 法Pháp 會hội 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。
迦ca 陵lăng 仙Tiên 音âm 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。
(# 佛Phật 聲thanh 和hòa 稚trĩ 眾chúng 所sở 愛ái 樂nhạo 。 聽thính 之chi 無vô 猒# 如như 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 在tại 於ư 卵noãn 㲉xác 鳴minh 勝thắng 餘dư 鳥điểu 故cố 堪kham 喻dụ 佛Phật 聲thanh 此thử 鳥điểu 非phi 常thường 故cố 云vân 仙tiên 也dã 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 者giả 顯hiển 其kỳ 圓viên 義nghĩa 如Như 來Lai 梵Phạm 音âm 於ư 諸chư 相tướng 中trung 。 最tối 為vi 勝thắng 故cố 如như 別biệt 處xứ 說thuyết ○# 標tiêu 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 ○# 解giải 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 此thử 翻phiên 妙diệu 聲thanh )# 。
恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 來lai 聚tụ 道đạo 塲# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。
(# 疏sớ/sơ 正chánh 云vân 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 。 此thử 云vân 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 或hoặc 妙diệu 德đức 下hạ 文văn 將tương 神thần 咒chú 揀giản 圓viên 通thông 與dữ 奪đoạt 眾chúng 心tâm 無vô 私tư 不bất 伏phục 智trí 德đức 之chi 尊tôn 故cố 為vi 上thượng 首thủ 前tiền 文văn 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 咨tư 决# 心tâm 疑nghi 今kim 此thử 復phục 云vân 恆Hằng 沙sa 來lai 聚tụ 者giả 或hoặc 因nhân 結kết 上thượng 首thủ 重trọng/trùng 指chỉ 前tiền 文văn 或hoặc 因nhân 前tiền 說thuyết 法Pháp 聲thanh 徧biến 十thập 方phương 後hậu 始thỉ 來lai 集tập 二nhị 義nghĩa 無vô 在tại ○# 標tiêu 文Văn 殊Thù 是thị 根căn 本bổn 智trí 始thỉ 末mạt 皆giai 歸quy 文Văn 殊Thù 也dã ○# 解giải 文Văn 殊Thù 以dĩ 分phần/phân 證chứng 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。 三tam 德đức 故cố 也dã )# 。
時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vì 其kỳ 父phụ 王vương 。 諱húy 日nhật 營doanh 齋trai 。 請thỉnh 佛Phật 宮cung 掖dịch 。 自tự 迎nghênh 如Như 來Lai 。 廣quảng 設thiết 珍trân 羞tu 無vô 上thượng 妙diệu 味vị 。 兼kiêm 復phục 親thân 延diên 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。
(# 疏sớ/sơ 具cụ 云vân 鉢bát 羅la 斯tư 那na 恃thị 多đa 此thử 云vân 勝thắng 君quân 先tiên 王vương 崩băng 日nhật 忌kỵ 諱húy 之chi 晨thần 故cố 云vân 諱húy 日nhật 即tức 自tự 恣tứ 後hậu 之chi 一nhất 日nhật 諱húy 忌kỵ 也dã 以dĩ 忌kỵ 舉cử 吉cát 事sự 諱húy 避tị 其kỳ 名danh 宮cung 掖dịch 內nội 庭đình 也dã 后hậu 妃phi 居cư 所sở 在tại 天thiên 子tử 左tả 右hữu 如như 肘trửu 腋dịch 耳nhĩ 王vương 之chi 宮cung 禁cấm 策sách 掖dịch 者giả 所sở 居cư 故cố （# 標tiêu 同đồng ）# ○# 解giải 祭tế 義nghĩa 云vân 忌kỵ 日nhật 必tất 哀ai 稱xưng 諱húy 如như 見kiến 親thân 齋trai 者giả 齋trai 也dã 不bất 過quá 中trung 食thực 。 以dĩ 齊tề 身thân 口khẩu 而nhi 內nội 表biểu 中trung 道đạo 焉yên 方phương 言ngôn 云vân 羞tu 熟thục 也dã 謂vị 熟thục 食thực 也dã 周chu 禮lễ 膳thiện 夫phu 掌chưởng 王vương 者giả 之chi 羞tu )# 。
城thành 中trung 復phục 有hữu 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 。 佇trữ 佛Phật 來lai 應ứng 。 佛Phật 勑# 文Văn 殊Thù 分phân 領lãnh 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 應ứng 諸chư 齋trai 主chủ 。
(# 十thập 德đức 具cụ 足túc 三tam 品phẩm 居cư 財tài 故cố 云vân 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 又hựu 守thủ 道đạo 自tự 怡di 寡quả 欲dục 蘊uẩn 德đức 故cố 曰viết 居cư 士sĩ 佛Phật 為vi 化hóa 主chủ 王vương 請thỉnh 須tu 臨lâm 臣thần 為vi 輔phụ 佐tá 餘dư 聖thánh 可khả 赴phó ○# 標tiêu 長trưởng 者giả 為vi 輔phụ 相tướng 也dã 十thập 德đức 具cụ 足túc 三tam 品phẩm 居cư 財tài 名danh 長trưởng 者giả 十thập 德đức 者giả 一nhất 姓tánh 貴quý 二nhị 位vị 高cao 三tam 大đại 富phú 四tứ 威uy 德đức 五ngũ 智trí 深thâm 六lục 年niên 耆kỳ 七thất 行hành 淨tịnh 八bát 禮lễ 俻# 九cửu 上thượng 歎thán 十thập 下hạ 歸quy ○# 解giải 天Thiên 竺Trúc 以dĩ 積tích 斗đẩu 鉅# 億ức 為vi 長trưởng 者giả 守thủ 道đạo 居cư 正chánh 為vi 居cư 士sĩ )# 。
唯duy 有hữu 阿A 難Nan 。 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 遠viễn 遊du 未vị 還hoàn 。 不bất 遑hoàng 僧Tăng 次thứ 。
(# 疏sớ/sơ 阿A 難Nan 此thử 云vân 歡hoan 喜hỷ 佛Phật 初sơ 出xuất 家gia 淨tịnh 飯phạn 憂ưu 惱não 聞văn 子tử 成thành 道Đạo 王vương 大đại 忻hãn 然nhiên 復phục 有hữu 斛hộc 飯phạn 奏tấu 云vân 生sanh 兒nhi 舉cử 國quốc 大đại 喜hỷ 因nhân 立lập 斯tư 號hiệu 又hựu 彼bỉ 端đoan 正chánh 或hoặc 語ngữ 或hoặc 默mặc 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 進tiến 止chỉ 動động 轉chuyển 見kiến 者giả 咸hàm 喜hỷ 故cố 云vân 歡hoan 喜hỷ 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 說thuyết 不bất 受thọ 別biệt 請thỉnh 乃nãi 不bất 隨tùy 佛Phật 故cố 受thọ 別biệt 請thỉnh 或hoặc 因nhân 他tha 事sự 而nhi 非phi 齋trai 也dã 遑hoàng 暇hạ 也dã ○# 標tiêu 阿A 難Nan 陀Đà 云vân 慶khánh 喜hỷ 年niên 二nhị 十thập 世Thế 尊Tôn 化hóa 令linh 出xuất 家gia 為vi 佛Phật 侍thị 者giả 。 緫# 持trì 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 即tức 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 夜dạ 生sanh )# 。
既ký 無vô 上thượng 座tọa 。 及cập 阿A 闍Xà 梨Lê 途đồ 中trung 獨độc 歸quy 。 其kỳ 日nhật 無vô 供cúng 。
(# 疏sớ/sơ 同đồng 輩bối 上thượng 下hạ 曰viết 上thượng 座tòa 阿A 闍Xà 梨Lê 此thử 云vân 軌quỹ 範phạm 謂vị 與dữ 眾chúng 中trung 作tác 軌quỹ 範phạm 故cố ○# 標tiêu 律luật 中trung 僧Tăng 遠viễn 出xuất 須tu 此thử 二nhị 人nhân 也dã )# 。
即tức 時thời 阿A 難Nan 。 執chấp 持trì 應ứng 器khí 。 於ư 所sở 遊du 城thành 。 次thứ 第đệ 循tuần 乞khất 。
(# 疏sớ/sơ 當đương 日nhật 初sơ 分phần/phân 乞khất 食thực 易dị 得đắc 。 故cố 云vân 即tức 時thời 鉢bát 多đa 羅la 此thử 云vân 應ưng 量lượng 器khí 色sắc 與dữ 體thể 量lượng 皆giai 應ưng 法pháp 度độ 也dã 無vô 問vấn 淨tịnh 穢uế 。 故cố 云vân 次thứ 第đệ 順thuận 於ư 軌quỹ 則tắc 故cố 云vân 循tuần 乞khất 乞khất 食thực 十thập 利lợi 如như 寶bảo 雨vũ 經kinh 說thuyết )# 。
心tâm 中trung 初sơ 求cầu 。 最tối 後hậu 檀đàn 越việt 。 以dĩ 為vi 齋trai 主chủ 。 無vô 問vấn 淨tịnh 穢uế 。 剎sát 利lợi 尊tôn 姓tánh 。 及cập 旃chiên 陀đà 羅la 。 方phương 行hành 等đẳng 慈từ 。 不bất 擇trạch 微vi 賤tiện 。 發phát 意ý 圓viên 成thành 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 量lượng 功công 德đức 。
(# 檀đàn 越việt 此thử 云vân 施thí 者giả 阿A 難Nan 乞khất 食thực 意ý 祈kỳ 末mạt 後hậu 來lai 請thỉnh 僧Tăng 者giả 我ngã 當đương 赴phó 彼bỉ 故cố 曰viết 齋trai 主chủ 淨tịnh 穢uế 即tức 剎sát 利lợi 旃chiên 陀đà 也dã 剎sát 帝đế 利lợi 此thử 云vân 四tứ 主chủ 即tức 王vương 種chủng 也dã 故cố 云vân 尊tôn 姓tánh 旃chiên 陀đà 羅la 此thử 云vân 殺sát 者giả 即tức 魁khôi 劊# 婬dâm 酒tửu 家gia 也dã 方phương 法pháp 也dã 軌quỹ 則tắc 如Như 來Lai 行hành 平bình 等đẳng 慈từ 不bất 取thủ 貴quý 擇trạch 賤tiện 俾tỉ 施thí 者giả 見kiến 者giả 得đắc 福phước 。 無vô 量lượng ○# 解giải 欲dục 令linh 淨tịnh 穢uế 皆giai 趣thú 菩Bồ 提Đề 故cố 。 云vân 圓viên 成thành 無vô 量lượng 功công 德đức 。
阿A 難Nan 已dĩ 知tri 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 訶ha 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 及cập 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 為vi 阿A 羅La 漢Hán 。 心tâm 不bất 均quân 平bình 。 欽khâm 仰ngưỡng 如Như 來Lai 。 開khai 闡xiển 無vô 遮già 。 度độ 諸chư 疑nghi 謗báng 。
(# 疏sớ/sơ 迦Ca 葉Diếp 波ba 此thử 云vân 飲ẩm 光quang 氏thị 上thượng 古cổ 元nguyên 祖tổ 是thị 仙tiên 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 吞thôn 蔽tế 燈đăng 光quang 人nhân 皆giai 異dị 之chi 曰viết 飲ẩm 光quang 仙tiên 因nhân 立lập 族tộc 姓tánh 尊tôn 者giả 頭đầu 陀đà 上thượng 行hành 第đệ 一nhất 故cố 云vân 大đại 也dã 標tiêu 同đồng 不bất 均quân 平bình 者giả 善thiện 現hiện 捨xả 貧bần 從tùng 富phú 迦Ca 葉Diếp 捨xả 富phú 從tùng 貧bần 皆giai 為vi 淨tịnh 名danh 所sở 訶ha 今kim 言ngôn 如Như 來Lai 者giả 。 就tựu 其kỳ 印ấn 可khả 功công 歸quy 佛Phật 也dã 然nhiên 佛Phật 常thường 乞khất 食thực 無vô 遮già 問vấn 者giả 由do 五ngũ 義nghĩa 故cố 一nhất 由do 內nội 證chứng 平bình 等đẳng 理lý 故cố 外ngoại 不bất 見kiến 貧bần 富phú 相tương/tướng 二nhị 心tâm 離ly 貪tham 慢mạn 慈từ 無vô 偏thiên 利lợi 三tam 表biểu 威uy 德đức 不bất 懼cụ 惡ác 象tượng 沽cô 酒tửu 婬dâm 女nữ 家gia 四tứ 息tức 凡phàm 夫phu 猜# 嫌hiềm 五ngũ 破phá 二nhị 乘thừa 分phân 別biệt 故cố 得đắc 仰ngưỡng 効hiệu 行hành 平bình 等đẳng 耳nhĩ 度độ 疑nghi 謗báng 者giả 即tức 凡phàm 夫phu 猜# 嫌hiềm 也dã )# 。
經kinh 彼bỉ 城thành 隍hoàng 。 徐từ 步bộ 郭quách 門môn 。 嚴nghiêm 整chỉnh 威uy 儀nghi 。 肅túc 恭cung 齋trai 法Pháp 。
(# 城thành 之chi 濠# 壍tiệm 曰viết 隍hoàng 齋trai 莊trang 齊tề 整chỉnh 不bất 失thất 威uy 儀nghi 。 安an 靜tĩnh 恭cung 謹cẩn （# 標tiêu 同đồng 上thượng 文văn ）# 足túc 成thành 今kim 則tắc 以dĩ 斯tư 行hành 乞khất 物vật 無vô 不bất 從tùng 仰ngưỡng 効hiệu 尊tôn 儀nghi 故cố 云vân 齋trai 法pháp 也dã )# 。
爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 因nhân 乞khất 食thực 次thứ 。 經kinh 歷lịch 婬dâm 室thất 。 遭tao 大đại 幻huyễn 術thuật 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 。 以dĩ 娑Sa 毗Tỳ 迦Ca 羅La 先Tiên 梵Phạm 天Thiên 咒chú 。 攝nhiếp 入nhập 婬dâm 席tịch 。 婬dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 。 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。
(# 爾nhĩ 時thời 此thử 時thời 也dã 摩ma 登đăng 迦ca 義nghĩa 翻phiên 本bổn 性tánh 下hạ 經Kinh 云vân 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 是thị 也dã 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 亦diệc 云vân 劫kiếp 毗tỳ 羅la 此thử 言ngôn 金kim 頭đầu 或hoặc 云vân 黃hoàng 髮phát 食thực 米mễ 齊tề 外ngoại 道đạo 也dã 師sư 事sự 梵Phạm 天Thiên 而nhi 得đắc 此thử 咒chú 咒chú 是thị 梵Phạm 天Thiên 先tiên 說thuyết 外ngoại 道đạo 施thi 行hành 世thế 人nhân 諷phúng 習tập 以dĩ 為vi 幻huyễn 術thuật 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。 者giả 別Biệt 解Giải 脫Thoát 戒Giới 。 白bạch 四tứ 所sở 發phát 形hình 願nguyện 業nghiệp 體thể 體thể 即tức 無vô 作tác 從tùng 作tác 戒giới 生sanh 是thị 第đệ 三tam 聚tụ 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 為vi 戒giới 所sở 依y 持trì 之chi 則tắc 肥phì 犯phạm 之chi 則tắc 羸luy 故cố 云vân 戒giới 體thể 阿A 難Nan 無vô 心tâm 遭tao 逼bức 入nhập 舍xá 欲dục 犯phạm 未vị 犯phạm 故cố 云vân 將tương 毀hủy 若nhược 據cứ 下hạ 云vân 八bát 萬vạn 行hạnh 中trung 。 秖kỳ 毀hủy 一nhất 戒giới 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 尚thượng 未vị 淪luân 溺nịch 。 應ưng 知tri 阿A 難Nan 不bất 毀hủy 吉cát 羅la 緣duyên 起khởi 如như 別biệt ○# 標tiêu 摩ma 登đăng 伽già 經Kinh 云vân 此thử 女nữ 過quá 去khứ 。 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 女nữ 名danh 曰viết 本bổn 性tánh 今kim 從tùng 者giả 號hiệu ○# 解giải 摩ma 登đăng 伽già 經Kinh 云vân 阿A 難Nan 昔tích 五ngũ 百bách 世thế 曾tằng 與dữ 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 。 而nhi 為vi 夫phu 婦phụ 愛ái 習tập 未vị 忘vong 故cố 有hữu 斯tư 事sự 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。 者giả 經kinh 家gia 明minh 危nguy 窘# 之chi 意ý 生sanh 起khởi 如Như 來Lai 徃# 護hộ 之chi 文văn 也dã 其kỳ 實thật 初sơ 果quả 聖thánh 人nhân 得đắc 道Đạo 具cụ 戒giới 雖tuy 遭tao 咒chú 攝nhiếp 任nhậm 久cửu 居cư 婬dâm 室thất 終chung 無vô 毀hủy 犯phạm 何hà 者giả 見kiến 惑hoặc 已dĩ 除trừ 唯duy 存tồn 正chánh 使sử 是thị 故cố 雖tuy 有hữu 於ư 貪tham 非phi 婦phụ 不bất 婬dâm 雖tuy 有hữu 於ư 瞋sân 望vọng 地địa 不bất 天thiên 雖tuy 有hữu 於ư 癡si 不bất 計kế 性tánh 實thật 若nhược 在tại 僧Tăng 中trung 惑hoặc 心tâm 設thiết 起khởi 則tắc 捨xả 戒giới 還hoàn 家gia 。 故cố 有hữu 欲dục 飽bão 還hoàn 來lai 之chi 事sự 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 初sơ 果quả 生sanh 惡ác 國quốc 道đạo 具cụ 不bất 為vi 惡ác 大đại 論luận 云vân 初sơ 果quả 生sanh 殺sát 羊dương 家gia 寧ninh 死tử 不bất 殺sát 此thử 皆giai 道đạo 具cụ 戒giới 故cố 自tự 然nhiên 無vô 犯phạm 也dã 世thế 人nhân 凖# 律luật 同đồng 凡phàm 結kết 罪tội 將tương 恐khủng 通thông 經kinh 之chi 功công 未vị 補bổ 毀hủy 聖thánh 之chi 過quá 私tư 謂vị 據cứ 摩Ma 鄧Đặng 女nữ 經kinh 女nữ 之chi 母mẫu 名danh 摩Ma 鄧Đặng 。 耳nhĩ 長trường/trưởng 水thủy 所sở 翻phiên 未vị 見kiến 其kỳ 義nghĩa 詳tường 夫phu 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。 之chi 語ngữ 蓋cái 言ngôn 此thử 女nữ 欲dục 破phá 阿A 難Nan 所sở 持trì 之chi 體thể 也dã 故cố 下hạ 文văn 云vân 彼bỉ 唯duy 咒chú 汝nhữ 。 破phá 佛Phật 律luật 儀nghi 。 八bát 萬vạn 行hạnh 中trung 。 秖kỳ 毀hủy 一nhất 戒giới 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 尚thượng 未vị 淪luân 溺nịch 。 歷lịch 觀quán 諸chư 解giải 悉tất 以dĩ 將tương 毀hủy 二nhị 字tự 屬thuộc 于vu 阿A 難Nan 雖tuy 曰viết 不bất 犯phạm 豈khởi 無vô 疪# 乎hồ )# 。
如Như 來Lai 知tri 彼bỉ 。 婬dâm 術thuật 所sở 加gia 。 齋trai 畢tất 旋toàn 歸quy 。 王vương 及cập 大đại 臣thần 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 俱câu 來lai 隨tùy 佛Phật 。 願nguyện 聞văn 法Pháp 要yếu 。
(# 疏sớ/sơ 如Như 來Lai 知tri 者giả 知tri 即tức 是thị 見kiến 也dã 謂vị 以dĩ 生sanh 死tử 智trí 明minh 。 不bất 二nhị 天thiên 眼nhãn 見kiến 也dã 如Như 來Lai 常thường 儀nghi 受thọ 請thỉnh 齋trai 了liễu 皆giai 為vi 說thuyết 法Pháp 。 今kim 日nhật 速tốc 歸quy 知tri 佛Phật 必tất 有hữu 所sở 為vi 故cố 。 隨tùy 而nhi 來lai 願nguyện 聞văn 法Pháp 要yếu 。 然nhiên 大đại 眾chúng 根căn 熟thục 妙diệu 悟ngộ 是thị 時thời 不bất 有hữu 因nhân 緣duyên 無vô 由do 發phát 起khởi 故cố 託thác 慶khánh 喜hỷ 婬dâm 逼bức 摩ma 登đăng 愛ái 纏triền 俾tỉ 知tri 生sanh 死tử 輪luân 廻hồi 貪tham 欲dục 為vi 本bổn 。 修tu 證chứng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 禪thiền 慧tuệ 是thị 基cơ 故cố 下hạ 文văn 中trung 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 有Hữu 學Học 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 。 新tân 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 數số 凡phàm 有hữu 。 十thập 恆Hằng 河Hà 沙sa 聞văn 是thị 法Pháp 已dĩ 。 皆giai 得đắc 本bổn 心tâm 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 發phát 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 。 等đẳng 是thị 知tri 機cơ 應ưng 相tương/tướng 扣khấu 啐# 啄trác 同đồng 時thời 形hình 對đối 像tượng 現hiện 故cố 無vô 差sai 濫lạm 矣hĩ （# 標tiêu 同đồng ）# )# 。
于vu 時thời 世Thế 尊Tôn 。 頂đảnh 放phóng 百bách 寶bảo 。 無vô 畏úy 光quang 明minh 。 光quang 中trung 出xuất 生sanh 。 千thiên 葉diệp 寶bảo 蓮liên 。 有hữu 佛Phật 化hóa 身thân 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 宣tuyên 說thuyết 神thần 咒chú 。
(# 歸quy 園viên 既ký 畢tất 主chủ 伴bạn 咸hàm 臻trăn 於ư 此thử 之chi 際tế 故cố 曰viết 于vu 時thời 佛Phật 頂đảnh 體thể 也dã 寂tịch 無vô 相tướng 故cố 光quang 明minh 相tướng 也dã 具cụ 性tánh 德đức 故cố 蓮liên 華hoa 用dụng 也dã 成thành 萬vạn 行hạnh 故cố 化hóa 佛Phật 果quả 也dã 理lý 智trí 行hành 三tam 所sở 成thành 就tựu 故cố 宣tuyên 神thần 咒chú 者giả 自tự 果quả 既ký 圓viên 說thuyết 咒chú 利lợi 他tha 故cố 又hựu 釋Thích 迦Ca 顯hiển 果quả 海hải 無vô 說thuyết 頂đảnh 光quang 蓮liên 現hiện 表biểu 大đại 定định 智trí 悲bi 三tam 法pháp 冥minh 熏huân 而nhi 起khởi 大đại 用dụng 故cố 現hiện 化hóa 佛Phật 說thuyết 神thần 咒chú 也dã ○# 標tiêu 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 五ngũ 次thứ 放phóng 光quang 第đệ 一nhất 從tùng 頂đảnh 表biểu 體thể 無vô 說thuyết 第đệ 二nhị 面diện 門môn 表biểu 說thuyết 顯hiển 心tâm 三tam 從tùng 卍vạn 字tự 表biểu 因nhân 心tâm 顯hiển 見kiến 四tứ 諸chư 佛Phật 頂đảnh 表biểu 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 五ngũ 從tùng 五ngũ 體thể 表biểu 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 緫# 攝nhiếp 五ngũ 根căn ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 頂đảnh 表biểu 法Pháp 身thân 光quang 表biểu 報báo 身thân 化hóa 佛Phật 表biểu 應ưng 身thân 光quang 從tùng 頂đảnh 出xuất 即tức 智trí 由do 理lý 發phát 徧biến 照chiếu 百bách 界giới 故cố 云vân 百bách 寶bảo 而nhi 有hữu 化hóa 佛Phật 說thuyết 咒chú 者giả 即tức 理lý 智trí 相tương/tướng 冥minh 能năng 起khởi 大đại 用dụng 折chiết 惡ác 攝nhiếp 善thiện 也dã )# 。
勑# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 將tương 咒chú 往vãng 護hộ 。 惡ác 咒chú 銷tiêu 滅diệt 。 提đề 獎tưởng 阿A 難Nan 。 及cập 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。
(# 疏sớ/sơ 提đề 携huề 獎tưởng 勸khuyến 也dã 文Văn 殊Thù 顯hiển 傳truyền 佛Phật 旨chỉ 密mật 護hộ 阿A 難Nan 先tiên 令linh 登đăng 伽già 見kiến 佛Phật 離ly 欲dục 聞văn 法Pháp 增tăng 道đạo 意ý 顯hiển 咒chú 力lực 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 也dã 如như 下hạ 文văn 云vân 彼bỉ 尚thượng 婬dâm 女nữ 無vô 心tâm 修tu 行hành 。 神thần 力lực 冥minh 資tư 。 速tốc 證chứng 無Vô 學Học 。 何hà 況huống 汝nhữ 等đẳng 在tại 會hội 聲Thanh 聞Văn 。 求cầu 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。 決quyết 定định 成thành 佛Phật 。 等đẳng 序tự 分phần/phân 竟cánh ○# 標tiêu 智trí 能năng 解giải 惑hoặc 明minh 能năng 破phá 暗ám 。 也dã 下hạ 文văn 云vân 自tự 我ngã 出xuất 家gia 。 恃thị 佛Phật 憍kiêu 愛ái 。 求cầu 多đa 聞văn 故cố 。 未vị 證chứng 無vô 為vi 。 遭tao 彼bỉ 梵Phạm 天Thiên 。 邪tà 術thuật 所sở 禁cấm 。 心tâm 雖tuy 明minh 了liễu 。 力lực 不bất 自tự 由do 。 頼# 遇ngộ 文Văn 殊Thù 令linh 我ngã 解giải 脫thoát 。 雖tuy 蒙mông 如Như 來Lai 。 佛Phật 頂đảnh 神thần 咒chú 冥minh 獲hoạch 其kỳ 力lực 。 尚thượng 未vị 親thân 聞văn 。 ○# 解giải 登đăng 伽già 得đắc 益ích 證chứng 阿A 那Na 含Hàm 而nhi 經kinh 家gia 不bất 敘tự 者giả 下hạ 文văn 顯hiển 故cố 然nhiên 約ước 實thật 行hạnh 則tắc 機cơ 熟thục 得đắc 道Đạo 之chi 時thời 。 由do 阿A 難Nan 牽khiên 以dĩ 欲dục 鈎câu 故cố 使sử 後hậu 入nhập 佛Phật 智trí 也dã 若nhược 是thị 大đại 權quyền 則tắc 同đồng 阿A 難Nan 發phát 起khởi 斯tư 教giáo 以dĩ 益ích 群quần 機cơ 耳nhĩ 私tư 謂vị 長trường/trưởng 水thủy 科khoa 經kinh 齊tề 此thử 為vi 序tự 分phần/phân 諸chư 家gia 皆giai 至chí 佛Phật 告cáo 以dĩ 下hạ 方phương 入nhập 正chánh 宗tông 今kim 觀quán 阿A 難Nan 啟khải 請thỉnh 已dĩ 涉thiệp 楞lăng 嚴nghiêm 法Pháp 門môn 一nhất 經kinh 所sở ○# 疏sớ/sơ 談đàm 皆giai 酬thù 斯tư 請thỉnh 當đương 依y 璿# 師sư 為vi 正chánh △# 次thứ 下hạ 正chánh 宗tông 分phần/phân 由do 阿A 難Nan 正chánh 請thỉnh 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 解giải 行hành 圓viên 備bị 不bất 偏thiên 不bất 邪tà 當đương 機cơ 得đắc 益ích 也dã 文văn 三tam )# 。
阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 恨hận 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 向hướng 多đa 聞văn 。 未vị 全toàn 道Đạo 力lực 。
(# 多đa 聞văn 習tập 定định 止Chỉ 觀Quán 雙song 修tu 若nhược 但đãn 偏thiên 攻công 豈khởi 全toàn 道Đạo 力lực 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 先tiên 以dĩ 定định 動động 後hậu 以dĩ 慧tuệ 拔bạt 定định 如như 縛phược 賊tặc 慧tuệ 如như 殺sát 賊tặc 定định 慧tuệ 雙song 運vận 目mục 是thị 更cánh 資tư 到đáo 清thanh 涼lương 池trì 保bảo 無vô 留lưu 難nạn 佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 。 空không 王vương 佛Phật 時thời 同đồng 發phát 大đại 心tâm 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 多đa 聞văn 匪phỉ 勤cần 修tu 習tập 佛Phật 今kim 成thành 道Đạo 我ngã 始thỉ 入nhập 流lưu 仍nhưng 值trị 惡ác 緣duyên 不bất 能năng 免miễn 脫thoát 良lương 由do 偏thiên 失thất 誠thành 可khả 悲bi 夫phu 故cố 下hạ 文văn 云vân 汝nhữ 聞văn 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 切thiết 祕bí 密mật 門môn 。 欲dục 漏lậu 不bất 先tiên 除trừ 。 畜súc 聞văn 成thành 過quá 悞ngộ ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 法pháp 華hoa 云vân 昔tích 於ư 空Không 王Vương 佛Phật 所sở 。 同đồng 時thời 發phát 心tâm 。 汝nhữ 常thường 好hảo 多đa 聞văn 我ngã 常thường 勤cần 精tinh 進tấn 。 是thị 則tắc 如Như 來Lai 。 由do 全toàn 道Đạo 力lực 定định 慧tuệ 均quân 修tu 故cố 能năng 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 我ngã 由do 偏thiên 著trước 小tiểu 慧tuệ 於ư 今kim 尚thượng 住trụ 初sơ 果quả 反phản 遭tao 邪tà 術thuật 勞lao 佛Phật 慈từ 救cứu 悲bi 泣khấp 恨hận 悔hối 其kỳ 在tại 此thử 焉yên )# 。
殷ân 勤cần 啟khải 請thỉnh 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。
(# 疏sớ/sơ 如Như 來Lai 極cực 證chứng 人nhân 也dã 菩Bồ 提Đề 極cực 證chứng 法pháp 也dã 人nhân 法pháp 雙song 舉cử 者giả 簡giản 所sở 請thỉnh 行hành 非phi 眇miễu 劣liệt 耳nhĩ 奢Xa 摩Ma 他Tha 云vân 止chỉ 三Tam 摩Ma 提Đề 云vân 觀quán 禪thiền 那na 云vân 靜tĩnh 慮lự 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 者giả 如như 圓viên 覺giác 經kinh 此thử 三tam 種chủng 義nghĩa 只chỉ 在tại 一nhất 心tâm 非phi 三tam 而nhi 三tam 不bất 一nhất 而nhi 一nhất 舉cử 一nhất 則tắc 具cụ 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 即tức 天thiên 台thai 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 此thử 觀quán 若nhược 成thành 即tức 證chứng 涅Niết 槃Bàn 三tam 德đức 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 故cố 舉cử 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 等đẳng 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 者giả 然nhiên 方phương 便tiện 多đa 種chủng 今kim 問vấn 成thành 佛Phật 妙diệu 行hạnh 復phục 云vân 最tối 初sơ 者giả 意ý 請thỉnh 成thành 妙diệu 行hạnh 之chi 方phương 便tiện 也dã 淺thiển 深thâm 雖tuy 異dị 俱câu 方phương 便tiện 爾nhĩ 如như 圓viên 覺giác 經kinh 方phương 便tiện 隨tùy 順thuận 。 圓viên 攝nhiếp 所sở 歸quy 。 即tức 有hữu 三tam 種chủng 此thử 指chỉ 妙diệu 行hạnh 即tức 方phương 便tiện 也dã 如như 下hạ 經kinh 文văn 佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 即tức 指chỉ 入nhập 妙diệu 行hạnh 之chi 方phương 便tiện 也dã 今kim 文văn 請thỉnh 即tức 通thông 問vấn 下hạ 文văn 答đáp 則tắc 別biệt 說thuyết 如như 下hạ 文văn 云vân 有hữu 大đại 佛Phật 頂đảnh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 等đẳng 即tức 許hứa 說thuyết 成thành 道Đạo 妙diệu 行hạnh 也dã 復phục 先tiên 徵trưng 詰cật 發phát 心tâm 推thôi 逐trục 妄vọng 執chấp 破phá 群quần 疑nghi 顯hiển 藏tạng 性tánh 令linh 信tín 解giải 不bất 謬mậu 阿A 難Nan 因nhân 此thử 了liễu 悟ngộ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 等đẳng 此thử 即tức 信tín 解giải 真chân 正chánh 成thành 本bổn 起khởi 因nhân 若nhược 無vô 此thử 因nhân 縱túng/tung 歷lịch 多đa 劫kiếp 修tu 諸chư 行hành 門môn 皆giai 成thành 邪tà 僻tích 猶do 如như 者giả 沙sa 欲dục 成thành 嘉gia 饌soạn 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 故cố 圓viên 覺giác 中trung 示thị 三tam 觀quán 顯hiển 諸chư 輪luân 一nhất 一nhất 皆giai 云vân 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 。 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 從tùng 初sơ 至chí 第đệ 四tứ 卷quyển 半bán 已dĩ 來lai 則tắc 緫# 明minh 信tín 解giải 真chân 正chánh 為vi 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 也dã 信tín 解giải 雖tuy 正chánh 明minh 識thức 藏tạng 心tâm 多đa 聞văn 無vô 功công 。 不bất 逮đãi 修tu 習tập 。 如như 得đắc 大đại 宅trạch 同đồng 知tri 入nhập 門môn 故cố 請thỉnh 修tu 行hành 從tùng 何hà 攝nhiếp 伏phục 。 佛Phật 即tức 具cụ 辨biện 止Chỉ 觀Quán 為vi 正chánh 修tu 法pháp 止Chỉ 觀Quán 成thành 處xứ 名danh 真chân 三tam 昧muội 入nhập 此thử 行hành 時thời 須tu 有hữu 方phương 便tiện 方phương 便tiện 。 之chi 法pháp 不bất 離ly 根căn 門môn 入nhập 一nhất 無vô 妄vọng 。 餘dư 皆giai 清thanh 淨tịnh 故cố 同đồng 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 復phục 勑# 文Văn 殊Thù 今kim 揀giản 此thử 即tức 以dĩ 根căn 門môn 順thuận 機cơ 為vi 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 如như 下hạ 文văn 云vân 我ngã 今kim 欲dục 令linh 。 阿A 難Nan 開khai 悟ngộ 。 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 誰thùy 當đương 其kỳ 根căn 。 何hà 方phương 便tiện 門môn 。 得đắc 易dị 成thành 就tựu 。 此thử 則tắc 的đích 取thủ 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 為vi 初sơ 方phương 便tiện 最tối 初sơ 之chi 義nghĩa 先tiên 解giải 後hậu 行hành 無vô 出xuất 於ư 斯tư 或hoặc 可khả 最tối 初sơ 是thị 無vô 上thượng 第đệ 一nhất 之chi 義nghĩa 即tức 指chỉ 真chân 定định 為vi 方phương 便tiện 耳nhĩ 如như 別biệt 有hữu 說thuyết 吾ngô 弗phất 知tri 也dã ○# 標tiêu 七thất 處xứ 微vi 心tâm 破phá 執chấp 八bát 還hoàn 四tứ 義nghĩa 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。 即tức 令linh 信tín 解giải 真chân 正chánh 為vi 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 ○# 解giải 資tư 中trung 曰viết 凖# 圓viên 覺giác 經kinh 奢Xa 摩Ma 他Tha 以dĩ 寂tịch 靜tĩnh 為vi 相tương/tướng 三Tam 摩Ma 提Đề 以dĩ 幻huyễn 化hóa 為vi 相tương/tướng 禪thiền 那na 俱câu 離ly 靜tĩnh 幻huyễn 二nhị 相tương/tướng 此thử 大đại 意ý 與dữ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 相tương 應ứng 寂tịch 靜tĩnh 相tương/tướng 即tức 空không 觀quán 也dã 幻huyễn 化hóa 相tương/tướng 即tức 假giả 觀quán 也dã 俱câu 離ly 相tương/tướng 即tức 中trung 觀quán 也dã 孤cô 山sơn 曰viết 涅Niết 槃Bàn 明minh 三tam 一nhất 奢Xa 摩Ma 他Tha 此thử 云vân 止chỉ 二nhị 毗Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 此thử 云vân 觀quán 三tam 優ưu 畢tất 义# 此thử 云vân 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 今kim 阿A 難Nan 雖tuy 專chuyên 請thỉnh 於ư 止chỉ 以dĩ 即tức 一nhất 而nhi 三tam 故cố 此thử 止chỉ 即tức 觀quán 亦diệc 即tức 平bình 等đẳng 三tam 一nhất 互hỗ 融dung 是thị 以dĩ 稱xưng 妙diệu 妙diệu 故cố 方phương 曰viết 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 耳nhĩ 今kim 於ư 一nhất 止chỉ 復phục 有hữu 三tam 名danh 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 即tức 體thể 真chân 止chỉ 止chỉ 於ư 真Chân 諦Đế 三Tam 摩Ma 提Đề 亦diệc 曰viết 三tam 摩ma 地địa 此thử 云vân 等đẳng 持trì 即tức 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 止chỉ 於ư 俗tục 諦đế 禪thiền 那na 此thử 云vân 靜tĩnh 慮lự 即tức 息tức 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 止chỉ 於ư 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 私tư 謂vị 圓viên 覺giác 三tam 名danh 既ký 同đồng 今kim 經kinh 沇# 師sư 所sở 解giải 固cố 如như 其kỳ 義nghĩa 涅Niết 槃Bàn 中trung 三tam 雖tuy 二nhị 名danh 有hữu 異dị 其kỳ 體thể 亦diệc 同đồng 但đãn 禪thiền 那na 以dĩ 雙song 遮già 為vi 離ly 優ưu 畢tất 以dĩ 雙song 照chiếu 為vi 等đẳng 而nhi 孤cô 山sơn 專chuyên 用dụng 天thiên 台thai 三tam 止chỉ 配phối 今kim 三tam 名danh 者giả 斯tư 又hựu 得đắc 經kinh 之chi 深thâm 也dã 何hà 則tắc 止chỉ 屬thuộc 於ư 定định 觀quán 屬thuộc 於ư 慧tuệ 阿A 難Nan 既ký 以dĩ 多đa 聞văn 小tiểu 慧tuệ 自tự 咎cữu 正chánh 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 為vi 請thỉnh 大đại 定định 非phi 三tam 止chỉ 而nhi 何hà 況huống 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 顯hiển 是thị 定định 名danh 雖tuy 此thử 定định 即tức 慧tuệ 而nhi 所sở 主chủ 從tùng 別biệt 若nhược 然nhiên 則tắc 豈khởi 唯duy 見kiến 孤cô 山sơn 得đắc 經kinh 之chi 深thâm 抑ức 亦diệc 知tri 天thiên 台thai 三tam 止chỉ 冥minh 符phù 聖thánh 言ngôn 矣hĩ 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 者giả 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 通thông 謂vị 奢Xa 摩Ma 他Tha 等đẳng 是thị 諸chư 佛Phật 成thành 道Đạo 之chi 法pháp 也dã 別biệt 謂vị 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 即tức 當đương 機cơ 發phát 行hạnh 之chi 由do 也dã 應ưng 知tri 下hạ 文văn 從tùng 破phá 心tâm 見kiến 以dĩ 去khứ 訓huấn 其kỳ 通thông 請thỉnh 如như 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 有hữu 三tam 摩ma 提đề 。 名danh 大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 王Vương 具Cụ 足Túc 萬Vạn 行Hạnh 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 等đẳng 至chí 辨biện 諸chư 聖thánh 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 訓huấn 其kỳ 別biệt 請thỉnh 如như 佛Phật 告cáo 大đại 眾chúng 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 悟ngộ 十thập 八bát 界giới 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 唯duy 觀quán 音âm 所sở 觀quán 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 方phương 是thị 此thử 經Kinh 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 舊cựu 有hữu 多đa 說thuyết 今kim 無vô 取thủ 焉yên )# 。
於ư 時thời 復phục 有hữu 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 及cập 諸chư 十thập 方phương 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 俱câu 願nguyện 樂nhạo 聞văn 。
(# 疏sớ/sơ 如như 渴khát 思tư 冷lãnh 水thủy 如như 饑cơ 思tư 飲ẩm 食thực 如như 病bệnh 思tư 良lương 藥dược 如như 眾chúng 蜂phong 依y 蜜mật 我ngã 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 願nguyện 聞văn 甘cam 露lộ 法pháp )# 。
退thoái 坐tọa 默mặc 然nhiên 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。
(# 大đại 眾chúng 欲dục 聞văn 假giả 其kỳ 請thỉnh 主chủ 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 八bát 部bộ 王vương 臣thần 潔khiết 己kỷ 虛hư 心tâm 收thu 視thị 返phản 聽thính 而nhi 寂tịch 默mặc 也dã 智trí 論luận 偈kệ 云vân 聽thính 者giả 端đoan 視thị 如như 渴khát 飲ẩm 一nhất 心tâm 入nhập 於ư 語ngữ 義nghĩa 中trung 踴dũng 躍dược 聞văn 法Pháp 心tâm 悲bi 喜hỷ 如như 是thị 之chi 人nhân 。 可khả 為vi 說thuyết 斯tư 受thọ 聖thánh 旨chỉ 豈khởi 合hợp 不bất 然nhiên △# 此thử 下hạ 如Như 來Lai 乘thừa 機cơ 廣quảng 為vì 開khai 演diễn 古cổ 人nhân 科khoa 判phán 各các 是thị 一nhất 途đồ 春xuân 蘭lan 秋thu 菊# 互hỗ 擅thiện 其kỳ 美mỹ 振chấn 公công 八bát 段đoạn 資tư 中trung 顯hiển 稱xưng 今kim 詳tường 經kinh 文văn 復phục 有hữu 理lý 在tại 文văn 中trung 前tiền 後hậu 兩lưỡng 度độ 說thuyết 經Kinh 初sơ 從tùng 此thử 去khứ 至chí 標tiêu 經kinh 名danh 是thị 訓huấn 問vấn 正chánh 說thuyết 分phần/phân 次thứ 從tùng 說thuyết 是thị 經Kinh 已dĩ 。 下hạ 至chí 不bất 戀luyến 三tam 界giới 。 為vi 請thỉnh 益ích 再tái 陳trần 分phần/phân 初sơ 有hữu 四tứ 段đoạn 一nhất 開khai 妙diệu 解giải 二nhị 示thị 修tu 行hành 三tam 顯hiển 妙diệu 位vị 四tứ 立lập 妙diệu 名danh 此thử 四tứ 即tức 八bát 段đoạn 中trung 前tiền 五ngũ 科khoa 開khai 合hợp 之chi 異dị 也dã 次thứ 再tái 陳trần 中trung 有hữu 二nhị 一nhất 辨biện 趣thú 生sanh 差sai 別biệt 二nhị 示thị 禪thiền 境cảnh 差sai 別biệt 即tức 八bát 中trung 後hậu 三tam 段đoạn 也dã 然nhiên 開khai 判phán 之chi 設thiết 各các 隨tùy 其kỳ 人nhân 吾ngô 今kim 從tùng 古cổ 依y 振chấn 公công 判phán 略lược 沒một 第đệ 八bát 但đãn 取thủ 七thất 名danh ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 前tiền 通thông 序tự 同đồng 聞văn 不bất 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 別biệt 序tự 集tập 眾chúng 不bất 言ngôn 二nhị 乘thừa 此thử 中trung 備bị 有hữu 三tam 乘thừa 驗nghiệm 前tiền 二nhị 序tự 影ảnh 略lược 互hỗ 現hiện 耳nhĩ )# 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 我ngã 同đồng 氣khí 。 情tình 均quân 天thiên 倫luân 。
(# 疏sớ/sơ 慶khánh 喜hỷ 是thị 佛Phật 堂đường 弟đệ 祖tổ 父phụ 相tương/tướng 傳truyền 亦diệc 名danh 同đồng 氣khí 或hoặc 可khả 但đãn 是thị 兄huynh 弟đệ 同đồng 一nhất 氣khí 類loại 也dã 兄huynh 弟đệ 之chi 序tự 上thượng 下hạ 相tương 次thứ 。 恩ân 愛ái 相tương/tướng 屬thuộc 蓋cái 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 非phi 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。 故cố 曰viết 天thiên 倫luân 倫luân 理lý 均quân 等đẳng 也dã 。 標tiêu 汝nhữ 我ngã 者giả 權quyền 分phần/phân 賔# 主chủ 也dã 。 解giải 詩thi 云vân 兄huynh 弟đệ 天thiên 倫luân 汝nhữ 雖tuy 堂đường 從tùng 我ngã 之chi 情tình 愛ái 實thật 同đồng 天thiên 理lý 言ngôn 同đồng 父phụ 兄huynh 弟đệ 也dã )# 。
當đương 初sơ 發phát 心tâm 。 於ư 我ngã 法Pháp 中trung 。 見kiến 何hà 勝thắng 相tướng 。 頓đốn 捨xả 世thế 間gian 。 深thâm 重trọng 恩ân 愛ái 。
(# 疏sớ/sơ 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 是thị 恩ân 愛ái 之chi 深thâm 。 者giả 世thế 人nhân 以dĩ 捨xả 麤thô 重trọng 恩ân 愛ái 為vi 其kỳ 至chí 道đạo 而nhi 不bất 知tri 修tu 行hành 見kiến 愛ái 尚thượng 是thị 妄vọng 心tâm 故cố 審thẩm 問vấn 之chi 後hậu 方phương 推thôi 破phá ○# 解giải 私tư 謂vị 阿A 難Nan 既ký 猒# 多đa 聞văn 而nhi 欣hân 妙diệu 定định 如Như 來Lai 欲dục 談đàm 是thị 義nghĩa 先tiên 詰cật 妄vọng 緣duyên 故cố 問vấn 發phát 心tâm 見kiến 相tương/tướng 之chi 由do 為vi 止chỉ 散tán 入nhập 寂tịch 之chi 本bổn 迷mê 解giải 之chi 要yếu 並tịnh 在tại 于vu 茲tư )# 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 勝thắng 妙diệu 殊thù 絕tuyệt 。 形hình 體thể 映ánh 徹triệt 。 猶do 如như 瑠lưu 璃ly 。
(# 疏sớ/sơ 如Như 來Lai 大đại 相tướng 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 謂vị 足túc 下hạ 安an 平bình 。 至chí 頂đảnh 成thành 肉nhục 髻kế 小tiểu 相tương/tướng 有hữu 八bát 十thập 種chủng 。 謂vị 無vô 見kiến 頂đảnh 至chí 手thủ 足túc 有hữu 德đức 相tướng 。 從tùng 大đại 相tương/tướng 海hải 流lưu 出xuất 小tiểu 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 好hảo 釋Thích 梵Phạm 輪Luân 王Vương 亦diệc 有hữu 大đại 相tương/tướng 然nhiên 無vô 其kỳ 好hảo 暗ám 昧muội 不bất 明minh 不bất 名danh 勝thắng 妙diệu 殊thù 絕tuyệt 。 形hình 狀trạng 體thể 質chất 清thanh 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 喻dụ 瑠lưu 璃ly 也dã 標tiêu 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 只chỉ 從tùng 我ngã 見kiến 而nhi 發phát 起khởi 也dã )# 。
常thường 自tự 思tư 惟duy 。 此thử 相tướng 非phi 是thị 。 欲dục 愛ái 所sở 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 欲dục 氣khí 麤thô 濁trược 。 腥tinh 臊tao 交giao 遘cấu 。 膿nùng 血huyết 雜tạp 亂loạn 。
(# 疏sớ/sơ 從tùng 戒giới 定định 慧tuệ 。 所sở 成thành 就tựu 故cố 故cố 非phi 欲dục 愛ái 欲dục 愛ái 之chi 生sanh 純thuần 是thị 不bất 淨tịnh 。 大đại 集tập 經kinh 中trung 具cụ 說thuyết 受thọ 生sanh 皆giai 由do 父phụ 母mẫu 。 與dữ 己kỷ 識thức 情tình 互hỗ 生sanh 愛ái 欲dục 由do 是thị 託thác 彼bỉ 赤xích 白bạch 二nhị 滴tích 為vi 識thức 所sở 依y 一nhất 處xứ 和hòa 合hợp 名danh 歌ca 羅la 邏la 而nhi 漸tiệm 增tăng 長trưởng 至chí 於ư 出xuất 胎thai 五ngũ 穀cốc 長trưởng 養dưỡng 雖tuy 成thành 人nhân 相tương/tướng 如như 革cách 囊nang 盛thình 糞phẩn 。 故cố 云vân 膿nùng 血huyết 雜tạp 亂loạn 。
不bất 能năng 發phát 生sanh 。 勝thắng 淨tịnh 妙diệu 明minh 。 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 。
閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 展triển 轉chuyển 比tỉ 至chí 迦Ca 葉Diếp 身thân 金kim 猶do 如như 聚tụ 墨mặc 。 若nhược 比tỉ 佛Phật 身thân 迦Ca 葉Diếp 如như 墨mặc 欲dục 愛ái 所sở 招chiêu 終chung 非phi 如như 此thử )# 。
是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。
(# 勝thắng 相tương/tướng 妙diệu 絕tuyệt 知tri 非phi 愛ái 生sanh 思tư 渴khát 瞻chiêm 仰ngưỡng 故cố 求cầu 捨xả 愛ái 願nguyện 從tùng 佛Phật 化hóa 俾tỉ 易dị 妙diệu 身thân 斯tư 不bất 知tri 以dĩ 愛ái 捨xả 愛ái 轉chuyển 增tăng 妄vọng 矣hĩ ○# 標tiêu 阿A 難Nan 我ngã 見kiến 未vị 忘vong 故cố 見kiến 淨tịnh 穢uế 是thị 以dĩ 見kiến 佛Phật 淨tịnh 妙diệu 之chi 身thân 故cố 渴khát 仰ngưỡng 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。 ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 見kiến 相tương/tướng 實thật 有hữu 生sanh 滅diệt 宛uyển 然nhiên 緣duyên 此thử 發phát 心tâm 安an 趣thú 常thường 果quả 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 而nhi 求cầu 佛Phật 乘Thừa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 交giao 遘cấu 者giả 易dị 曰viết 男nam 女nữ 遘cấu 精tinh 萬vạn 物vật 化hóa 生sanh )# 。
佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。
(# 疏sớ/sơ 久cửu 成thành 積tích 苦khổ 也dã ○# 標tiêu 。 非phi 但đãn 今kim 日nhật 。
皆giai 由do 不bất 知tri 。
(# 一nhất 念niệm 情tình 生sanh 三tam 細tế 便tiện 起khởi 此thử 根căn 本bổn 無vô 明minh 曰viết 不bất 知tri 也dã )# 。
常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。
(# 疏sớ/sơ 迷mê 自tự 本bổn 真chân 也dã 無vô 始thỉ 晦hối 昧muội 故cố 曰viết 不bất 知tri 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 為vi 常thường 住trụ 離ly 諸chư 偽ngụy 妄vọng 靈linh 鑒giám 不bất 昧muội 故cố 曰viết 真chân 心tâm 三tam 德đức 具cụ 足túc 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 故cố 云vân 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。 眾chúng 生sanh 悉tất 爾nhĩ 故cố 曰viết 皆giai 由do ○# 標tiêu 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 法Pháp 身thân 三tam 德đức 具cụ 足túc 惑hoặc 者giả 不bất 知tri )# 。
用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。
(# 疏sớ/sơ 認nhận 他tha 妄vọng 想tưởng 也dã 下hạ 文văn 云vân 此thử 是thị 前tiền 塵trần 。 虛hư 妄vọng 相tướng 想tưởng 。 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 失thất 汝nhữ 兄huynh 常thường 故cố 受thọ 輪luân 轉chuyển 。 舉cử 世thế 修tu 行hành 多đa 同đồng 此thử 計kế 故cố 託thác 阿A 難Nan 緫# 彰chương 其kỳ 失thất 標tiêu 緫# 指chỉ 執chấp 於ư 我ngã 見kiến ○# 解giải 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 即tức 下hạ 文văn 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 圓viên 融dung 三tam 諦đế 也dã 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 謂vị 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 不bất 達đạt 此thử 三tam 本bổn 唯duy 一nhất 心tâm 於ư 是thị 六lục 趣thú 見kiến 其kỳ 俗tục 二nhị 乘thừa 見kiến 其kỳ 真chân 菩Bồ 薩Tát 見kiến 其kỳ 中trung 皆giai 由do 不bất 了liễu 。 圓viên 融dung 妄vọng 生sanh 取thủ 著trước 故cố 致trí 輪luân 轉chuyển 二nhị 種chủng 生sanh 死tử )# 。
汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 真chân 發phát 明minh 性tánh 。 應ưng 當đương 直trực 心tâm 。 詶thù 我ngã 所sở 問vấn 。
(# 疏sớ/sơ 下hạ 文văn 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 即tức 是thị 無vô 始thỉ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 此thử 體thể 非phi 妄vọng 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 故cố 云vân 真chân 性tánh 研nghiên 究cứu 窮cùng 也dã 淨tịnh 名danh 云vân 直trực 心tâm 是thị 道Đạo 場Tràng 。 無vô 虛hư 假giả 故cố 。 今kim 推thôi 本bổn 意ý 豈khởi 得đắc 異dị 想tưởng 發phát 言ngôn 欲dục 正chánh 修tu 行hành 當đương 須tu 確xác 實thật 故cố 今kim 勸khuyến 也dã )# 。
十thập 方phương 如Như 來Lai 。 同đồng 一nhất 道Đạo 故cố 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 皆giai 以dĩ 直trực 心tâm 。
(# 諸chư 佛Phật 同đồng 道đạo 脫thoát 苦khổ 得đắc 樂lạc 皆giai 由do 直trực 心tâm 者giả 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 發phát 言ngôn 無vô 虛hư 假giả 如như 此thử 文văn 所sở 勸khuyến 淨tịnh 名danh 道Đạo 場Tràng 二nhị 向hướng 理lý 之chi 心tâm 無vô 別biệt 岐kỳ 路lộ 即tức 如như 起khởi 信tín 三tam 心tâm 之chi 真chân 心tâm 也dã 故cố 論luận 云vân 一nhất 者giả 直trực 心tâm 正chánh 向hướng 真Chân 如Như 法pháp 故cố 此thử 為vi 二nhị 行hành 根căn 本bổn 也dã 今kim 此thử 經Kinh 意ý 須tu 具cụ 二nhị 焉yên 始thỉ 今kim 發phát 言ngôn 無vô 妄vọng 終chung 成thành 向hướng 理lý 心tâm 絕tuyệt 方phương 為vi 十thập 方phương 同đồng 道đạo )# 。
心tâm 言ngôn 直trực 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 終chung 始thỉ 地địa 位vị 。 中trung 間gian 永vĩnh 無vô 。 諸chư 委ủy 曲khúc 相tướng 。
(# 因nhân 苗miêu 辨biện 地địa 言ngôn 直trực 心tâm 直trực 苟cẩu 或hoặc 反phản 此thử 罪tội 非phi 輕khinh 小tiểu 如như 下hạ 經Kinh 云vân 若nhược 大đại 妄vọng 語ngữ 。 即tức 三Tam 摩Ma 提Đề 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 成thành 愛ái 見kiến 魔ma 。 失thất 如Như 來Lai 種chủng 。 若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 心tâm 如như 直trực 絃huyền 一nhất 切thiết 真chân 實thật 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 永vĩnh 無vô 魔ma 事sự 。 我ngã 印ấn 是thị 人nhân 。 成thành 就tựu 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。 也dã 發phát 心tâm 曰viết 始thỉ 究cứu 竟cánh 名danh 終chung 彈đàn 指chỉ 能năng 超siêu 故cố 無vô 委ủy 曲khúc ○# 標tiêu 先tiên 聖thánh 云vân 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 無vô 別biệt 如như 是thị 二nhị 心tâm 。 前tiền 心tâm 難nạn/nan ○# 解giải 言ngôn 者giả 心tâm 之chi 聲thanh 由do 心tâm 直trực 故cố 所sở 以dĩ 言ngôn 直trực 三tam 諦đế 真chân 常thường 名danh 心tâm 直trực 了liễu 義nghĩa 頓đốn 說thuyết 名danh 言ngôn 直trực 由do 此thử 心tâm 言ngôn 乃nãi 能năng 趣thú 道đạo )# 。
阿A 難Nan 我ngã 今kim 問vấn 汝nhữ 。 當đương 汝nhữ 發phát 心tâm 。 緣duyên 於ư 如Như 來Lai 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 將tương 何hà 所sở 見kiến 。 誰thùy 為vi 愛ái 樂nhạo 。
(# 疏sớ/sơ 心tâm 見kiến 兩lưỡng 門môn 由do 茲tư 所sở 問vấn 下hạ 既ký 認nhận 心tâm 不bất 迭điệt 指chỉ 見kiến 謬mậu 稱xưng 故cố 成thành 二nhị 障chướng 為vi 纏triền 三tam 空không 罔võng 契khế 故cố 下hạ 微vi 詰cật 俾tỉ 識thức 妄vọng 源nguyên )# 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 是thị 。 愛ái 樂nhạo 用dụng 我ngã 心tâm 目mục 。
(# 單đơn 牒điệp 雙song 指chỉ 巧xảo 略lược 故cố 也dã )# 。
由do 目mục 觀quan 見kiến 。 如Như 來Lai 勝thắng 相tướng 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。
(# 此thử 正chánh 陳trần 妄vọng 體thể 也dã 目mục 即tức 眼nhãn 根căn 心tâm 即tức 意ý 識thức 根căn 識thức 虛hư 妄vọng 猶do 如như 空không 華hoa 。 若nhược 執chấp 有hữu 體thể 能năng 見kiến 能năng 樂nhạo/nhạc/lạc 豈khởi 唯duy 迷mê 於ư 法pháp 空không 亦diệc 起khởi 人nhân 我ngã 見kiến 愛ái 故cố 下hạ 文văn 云vân 六lục 為vi 賊tặc 媒môi 。 自tự 劫kiếp 家gia 寶bảo 。 無vô 始thỉ 虛hư 習tập 。 住trụ 地địa 無vô 明minh 皆giai 由do 根căn 識thức 更cánh 非phi 他tha 物vật 。 想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。 識thức 情tình 為vi 垢cấu 。 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 莫mạc 不bất 由do 斯tư 故cố 下hạ 推thôi 徵trưng 令linh 知tri 虛hư 妄vọng （# 標tiêu 同đồng 上thượng 文văn ）# )# 。
首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 義Nghĩa 海Hải 卷quyển 第đệ 二nhị
音âm 釋thích
旃chiên 陀đà 羅la
梵Phạn 語ngữ 也dã 此thử 云vân 屠đồ 者giả 旃chiên 諸chư # 切thiết )# 。
劊#
(# 古cổ 外ngoại 切thiết )# 。
窘#
(# 巨cự 殞vẫn 切thiết 窮cùng 迫bách 也dã )# 。