thụ bồ tát giới nghi

Phật Quang Đại Từ Điển

(授菩薩戒儀) Từ gọi chung các tác phẩm nói về nghi thức, phép tắc truyền thụ giới Bồ tát. Cứ theo Bồ tát giới nghĩa sớ quyển thượng của ngài Thiên thai Trí khải thì loại giới nghi này có 6 thứ: Bản Phạm võng, bản Địatrì, bản Caoxương, bản Anhlạc, bản Tân soạn và bản Chế chỉ. Ngoài ra còn có mười mấy loại như: 1. Thụ Bồ tát giới nghi,1 quyển, do ngài Tuệ tư (cũng gọi Huệ tư, 513-577)soạn vào đời Nam triều. Cũng gọi Thụ bồ tát giới pháp, Thụ bồ tát giới văn, được thu vào Vạn tục tạng tập 105. Nội dung trình bày về thứ tự truyền thụ giới pháp Đại thừa, sơ lược như sau: Dẫn thỉnh, quán 5 pháp, lập 3 nguyện, phát 4 thệ nguyện rộng lớn, thỉnhGiới sư, pháp vấn nạn, chính thức thụ giới, nguyện quảng đại…Giới nghi này là phép tắc thụ giới Đại thừa sớm nhất ở Trung quốc, nhưng Tục cao tăng truyện quyển 17 và Đại đường nội điển lục quyển 5 đều không nói giới nghi này là tác phẩm của ngài Tuệ tư. 2. Thụ Bồ tát giới nghi, 1 quyển, do ngài Trạm nhiên (711-782) soạn vào đời Đường, được thu vào Vạn tục tạng tập 105.Nội dung Giới nghi này gồm 12 môn: Khai đạo, Tam qui, Thỉnh sư, Sám hối, Phát tâm, Vấn giá, Thụ giới, Chứng minh, Hiện tướng, Thuyết tướng, Quảng nguyện và Khuyến trì. 3. Đại đường Tam tạng pháp sư truyền tây vực chính pháp tạng thụ Bồ Tát giới pháp, do ngài Tuệ chiểu soạn vào đời Đường, được thu vào Khuyết phát bồ đề tâm tập quyển hạ trong Vạn tục tạng tập 98. 4. Phạmvõng kinhbồtát giới bản sớ, 3quyển, do ngài Nghĩatịch người nước Tân la (nay là Triềutiên) soạn vào đời Đường. Quyển thượng y theo thuyết Bồtát địa trong luận Dugià sư địa mà lập 8 môn Bồ tát giới nghi: Thỉnh sư, Cầu lực, Khất giới, Trưởng dưỡng, Tịnh tâm, Vấn duyên, Chính thụ, Khải bạch thỉnh chứng và Lễ thoái. 5. Thụ Bồ Tát giới nghi thức, do ngài Tuân Thức (964-1032) soạn vào đời Tống, được thu vào Kim viên tập quyển thượng trong Vạn tục tạng tập 101. Nội dung bao gồm 10 khoa giới nghi: Khai đạo tín tâm, Thỉnh Tam bảo chư thiên gia hộ, Qui y Tam bảo, Thỉnh ngũ thánh sư, Hạ tọa Phật tiền khất giới, Phát tứ hoằng thệ nguyện, Khai giá vấn nạn, Tam phiên yết ma, Thỉnh Phật chứng minh và Thị trì phạm giới tướng. 6. Thụ trìbồtát giới nghi, do ngài Tri lễ soạn vào đời Tống, được thu vào Tứ minh tôn giả giáo hành lục quyển 1 trong Đại chính tạng tập 46. Nội dung liệt kê 12 khoa giới nghi: Cầu sư thụ pháp, Sách đạo khuyến tín, Thỉnh thánh chứng minh, Thụ tam quy y, Triệu thỉnh thánh sư, Bạch Phật khất giới, Sám hối tội khiên, Vấn vô giá nạn, Yết ma thụ giới, Lược thuyết giới tướng, Phát hoằng thệ nguyện và Kết toát hồi hướng. 7. Thụ đại thừa bồ tát giới nghi, do ngài Nguyên chiếu (1048-1116) soạn vào đời Tống, được thu vào Chi uyển di biên quyển trung trong Vạn tục tạng tập 105. Nội dung sách này bao gồm 10 môn giới nghi: Cầu sư thụ pháp, Thỉnh thánh chứng minh, Qui Phật cầu gia, Sách đạo khuyến tín, Lộ quá cầu hối, Thỉnh sư khất giới, Lập thệ vấn giá, Gia pháp nạp thể, Thuyết ư thị giới và Thán đắc phát nguyện. 8. Thụ bồ tát giới pháp, 1 quyển (cũng gọi Thụ bồ tát giới pháp tịnh tự), do ngài Vĩnh minh Diên thọ (904-957) soạn vào đời Tống, được thu vào Vạn tục tạng tập 105.Sách này được chia làm 2 phần: Tựa và Thụ giới pháp, phần Thụ giới pháp đã bị thất lạc, chỉ còn lại phần tựa. Nội dung lấy thuyết Giáo Thiền nhất trí làm cơ sở, nói về công đức truyền thụ giới Bồ tát, cho rằng giới Bồ tát là cội gốc của tất cả các hạnh. 9. Thiền môn thụ Bồ Tát giới nghi, 1 quyển, do ngài Ẩn nguyên Long kì (1592- 1673) biên soạn vào đời Minh. 10. Hòa bồ tát giới văn, 1 bản, được thu vào đoạn sau bản Đôn hoàng mang số A.Stein 1073, hoàn thành vào năm Càn phù thứ 4 (877) đời vua Hi tông nhà Đường. 11. Xuất gia nhân thụbồtát giới pháp, bản Đôn hoàng mang số Pelliot 2196. (xt. Thụ Bồ Tát Giới Nghi).