thông lĩnh

Phật Quang Đại Từ Điển

(葱嶺 ) Tên dãy núi trên cao nguyên Pamir, phía tây nam tỉnh Tân cương, Trung quốc, là trục giao thông chủ yếu nằm giữa các rặng núi ở đại lục Á tế a, từ xưa đã được gọi là nóc nhà của thế giới. Phía nam giáp Bắc Ấn độ, phía đông giáp nước Ô sát (Usa, hoặc Osh), phía tây giáp nước Hoạt (Kunduz) thuộc Afghanistan, phía bắc giáp Thiên sơn mà chia Tây vực thành 2 phần. Điều Hoạt quốc trong Đại đường tây vực kí (Đại 51, 940 thượng) nói: Núi Thông lĩnh nằm ở giữa châu Nam thiệm bộ, phía nam giáp núi Đại tuyết, phía bắc giáp Nhiệt hải thiền tuyền, phía tây giáp Hoạt quốc, phía đông giáp nước Ô sát. Đông, tây, nam,bắc mỗi bề dài mấy nghìn dặm, ngọn núi chập chùng mấy trăm lớp, hang sâu hiểmhóc,ngọn cao chót vót, lúc nào cũng có băng tuyết, gió lạnh cắt da. Vì cây hành(chữ Hán gọi cây hành là Thông) xanh rờn trên các sườn núi, là sản vật chủ yếu ở đây, nên gọi là Thông lĩnh(núi trồng hành). Trong 4 con sông lớn thì 2 sông Phược sô và Đồ đa bắt nguồn từ núi Thông lĩnh. Sự giao thông giữa Trung quốc và Ấn độ có 2 đường Nam, Bắc, đường phía bắc phần nhiều phải đi qua giữa các núi non trùng điệp của rặng núi này.Con đường mà các vị cao tăng như ngài Pháp hiển đời Đông Tấn, ngài Xà na quật đa, Đạt ma cấp đa đời Tùy, Huyền trang, Tuệ siêu, Ngộ không… đời Đường đi về phía tây đến Ấn độ, hoặc đi sang phía đông đến Trung quốc phải trải qua phần nhiều đều thuộc khu vực dãy núi này. [X. Thích ca phương chí Q.thượng; Đại đường tây vực cầu pháp cao tăng truyện Q.thượng; Giải thuyết tây vực kí].