thời lượng

Phật Quang Đại Từ Điển

(時量) Chỉ cho những đơn vị nói về thời gian. Theo luận Câu xá quyển 12, người Ấn độ thời xưa cho rằng đơn vị thời gian nhỏ nhất là sát na (Phạm:Kfaịa), 120 sát na là 1 đát sát na (Phạm:Tat-Kfaịa), 60 đát sát na là 1 lạp phạ (Phạm:Lava), 30 lạp phạ là 1 mâu hô lật đa (Phạm: Muhàrta), 30 mâu hô lật đa là 1 ngày đêm (Phạm: Ahoràtra), 30 ngày đêm là 1 tháng (Phạm: Màsa), 12 tháng là 1 năm (Phạm: Varwa). Lại còn có các đơn vị như tiểu kiếp, trung kiếp, đại kiếp, a tăng kì kiếp… Một năm lại chia ra 3 thời kì hoặc 3 mùa là mùa lạnh, mùa nóng và mùa mưa. Ngoài ra, về sự quan hệ giữa một niệm, sát na và sinh diệt thì kinh Nhân vương bát nhã quyển thượng cho rằng 1 niệm là 90 sát na, 1 sát na có 900 sinh diệt, cho nên trong khoảng thời gian 1 niệm có 81000 sinh diệt. Còn theo luận Tạp tâm quyển 2 thì 1 cái khảy móng tay, có 64 sát na; luận Đại trí độ quyển 15 thì cho rằng 1 cái khảy móng tay là 60 sát na.[X. luận Đại tì bà sa Q.136; Ma ha chỉ quán Q.3 thượng].