thọ giả tướng

Phật Quang Đại Từ Điển

(壽者相) Phạm:Jìvasaôjĩà. Tướng của thọ mệnh. Tức tư tưởng chủ trương Cá thể (jìva) có sinh mệnh. Thông thường cho rằng cá thể tức là linh hồn hoặc chủ thể của nhân cách, nhưng nói theo lập trường tư tưởng Phật giáo, nhất là quan điểm của Bát nhã thì không thừa nhận thật có sự tồn tại của loại cá thể, tính mệnh, linh hồn…như vậy. Kinh Kim cương (Đại 8, 749 thượng) nói: Tu bồ đề! Nếu Bồ tát cho rằng có ngã tướng, nhân tướng, chúng sinh tướng, thọ giả tướng thì chẳng phải là Bồ tát. Chữ Tướng trong đoạn trích dẫn trên đây, hàm ý là chấp trước thật có Tướng, chấp trước Tướng có thực chất cụ thể, là pháp có thật. Còn từ ngữ Thọ giả thì ngoài cách giải thích trên, trong Kim cương bát nhã sớ quyển 3 của ngài Cát tạng cũng nói (Đại 33, 106 trung): Ngoại đạo chấp có thần ngã, chết nơi này sinh nơi khác, vòng quanh 6 đường, cho nên gọi Thọ giả. Kim cương bát nhã kinh tán thuật quyển thượng của ngài Khuy cơ (Đại 33, 131 trung) ghi: Thấy mệnh căn đoạn diệt ở quá khứ, đời sau sinh trong 6 đường, gọi là Thọ giả tướng. Ngoài ra, kinh Đại phẩm bát nhã quyển 2 thì cho rằng danh từ Thọ giả là 1 trong 16 tên gọi khác của Ngã.