禪Thiền 宗Tông 指Chỉ 掌Chưởng
清Thanh 行Hành 海Hải 述Thuật
禪thiền 宗tông 指chỉ 掌chưởng
後hậu 學học 沙Sa 門Môn 。 行hành 海hải 。 述thuật 。
第đệ 一nhất 篇thiên
蓋cái 聞văn 。 處xử 俗tục 者giả 貴quý 乎hồ 中trung 庸dong 之chi 理lý 。 出xuất 塵trần 者giả 全toàn 憑bằng 般Bát 若Nhã 之chi 功công 。 處xử 俗tục 乖quai 乎hồ 中trung 庸dong 。 則tắc 事sự 事sự 失thất 準chuẩn 。 出xuất 塵trần 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 。 則tắc 必tất 成thành 魔ma 道đạo 。 夫phu 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 。 祇kỳ 是thị 明minh 其kỳ 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真chân 空không 妙diệu 理lý 。 若nhược 非phi 得đắc 其kỳ 般Bát 若Nhã 根căn 本bổn 大đại 智trí 。 則tắc 不bất 能năng 了liễu 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真chân 空không 妙diệu 理lý 也dã 。 何hà 為vi 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真chân 空không 妙diệu 理lý 耶da 。 謂vị 非phi 空không 非phi 有hữu 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 無vô 得đắc 無vô 失thất 。 無vô 凡phàm 無vô 聖thánh 。 無vô 生sanh 死tử 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 無vô 一nhất 切thiết 世thế 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 之chi 法pháp 。 乃nãi 至chí 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 也dã 。 故cố 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 設thiết 有hữu 一nhất 法pháp 。 過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 (# 云vân 云vân )# 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 其kỳ 唯duy 是thị 獨độc 一nhất 真chân 心tâm 故cố 也dã 。 何hà 則tắc 謂vị 世thế 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 。 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 之chi 法pháp 。 皆giai 不bất 出xuất 自tự 我ngã 一nhất 真chân 心tâm 故cố 。 故cố 海Hải 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 問vấn 淨tịnh 印ấn 法Pháp 門môn 經kinh 。 第đệ 七thất 云vân 。
復phục 次thứ
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 子Tử 言ngôn 。
譬thí 如như 耆kỳ 婆bà 醫y 王vương 。 普phổ 觀quán 大đại 地địa 。 一nhất 切thiết 草thảo 木mộc 。 無vô 非phi 是thị 藥dược 。 修tu 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 菩Bồ 提Đề 者giả 。 即tức 真chân 心tâm 也dã 。 既ký 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 真chân 心tâm 矣hĩ 。 既ký 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 我ngã 真chân 心tâm 。 則tắc 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 矣hĩ 。 故cố 有hữu 云vân 。 識thức 得đắc 自tự 心tâm 。 大đại 地địa 無vô 寸thốn 土thổ/độ 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 既ký 萬vạn 法pháp 皆giai 是thị 自tự 己kỷ 真chân 心tâm 。 豈khởi 大đại 地địa 非phi 心tâm 耶da 。 大đại 地địa 即tức 己kỷ 。 全toàn 為vi 我ngã 之chi 真chân 心tâm 。 豈khởi 更cánh 有hữu 寸thốn 土thổ/độ 可khả 得đắc 耶da 。 非phi 但đãn 寸thốn 土thổ/độ 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 一nhất 微vi 塵trần 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 若nhược 有hữu 一nhất 微vi 塵trần 百bách 分phần 之chi 一nhất 可khả 得đắc 者giả 。 則tắc 唯duy 心tâm 之chi 義nghĩa 不bất 成thành 矣hĩ 。 如như 大đại 地địa 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 如như 是thị 方phương 可khả 稱xưng 為vi 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 真chân 空không 妙diệu 理lý 也dã 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 拙chuyết 度độ 。 析tích 法pháp 明minh 空không 。 墮đọa 於ư 偏thiên 空không 。 不bất 能năng 即tức 萬vạn 法pháp 而nhi 為vi 自tự 體thể 。 教giáo 中trung 斥xích 為vi 焦tiêu 芽nha 敗bại 種chủng 。 斷đoạn 佛Phật 種chủng 性tánh 之chi 徒đồ 。 二Nhị 乘Thừa 尚thượng 爾nhĩ 。 降giáng/hàng 斯tư 可khả 知tri 矣hĩ 。 問vấn 曰viết 。 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 。 即tức 萬vạn 法pháp 為vi 自tự 真chân 心tâm 。 則tắc 心tâm 外ngoại 無vô 毫hào 釐li 許hứa 法pháp 可khả 得đắc 。 此thử 理lý 甚thậm 明minh 。 皎hiệu 然nhiên 可khả 見kiến 。 已dĩ 無vô 所sở 惑hoặc 。 又hựu 云vân 非phi 空không 非phi 有hữu 等đẳng 。 其kỳ 義nghĩa 何hà 謂vị 。 請thỉnh 釋thích 所sở 以dĩ 。
答đáp 曰viết 。
空không 者giả 無vô 也dã 。 今kim 既ký 稱xưng 一nhất 心tâm 。 豈khởi 是thị 空không 無vô 耶da 。 既ký 惟duy 一nhất 心tâm 。 豈khởi 是thị 有hữu 耶da 。 夫phu 稱xưng 有hữu 者giả 。 須tu 要yếu 二nhị 物vật 相tương 對đối 。 方phương 可khả 成thành 有hữu 。 謂vị 能năng 有hữu 所sở 有hữu 。 今kim 唯duy 獨độc 一nhất 真chân 心tâm 。 對đối 何hà 物vật 而nhi 稱xưng 有hữu 耶da 。 故cố 云vân 非phi 空không 非phi 有hữu 也dã 。 不bất 斷đoạn 者giả 。 謂vị 有hữu 一nhất 種chủng 。 不bất 悟ngộ 自tự 心tâm 真chân 空không 妙diệu 理lý 之chi 人nhân 。 聞văn 說thuyết 無vô 人nhân 無vô 我ngã 。 非phi 色sắc 非phi 空không 。 及cập 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 等đẳng 言ngôn 。 以dĩ 不bất 悟ngộ 故cố 。 妄vọng 謂vị 法Pháp 身thân 同đồng 於ư 虗hư 無vô 。 頑ngoan 空không 。 墮đọa 於ư 斷đoạn 滅diệt 。 故cố 宗tông 鏡kính 錄lục 九cửu 十thập 二nhị 云vân 。 若nhược 非phi 色sắc 非phi 空không 。 都đô 無vô 分phân 別biệt 。 不bất 見kiến 性tánh 之chi 人nhân 。 到đáo 此thử 之chi 時thời 。 全toàn 歸quy 斷đoạn 滅diệt 。 便tiện 同đồng 外ngoại 道đạo 。 拘Câu 舍Xá 離Ly 等đẳng 。 己kỷ 眼nhãn 不bất 開khai 。 昧muội 為vi 冥minh 諦đế 。 以dĩ 冥minh 寂tịch 闇ám 昧muội 無vô 知tri 。 以dĩ 為vi 至chí 極cực 。 從tùng 此thử 復phục 立lập 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 。 迷mê 真chân 實thật 心tâm 。 成thành 外ngoại 道đạo 種chủng 。 或hoặc 有hữu 禪thiền 宗tông 。 不bất 得đắc 旨chỉ 者giả 。 法pháp 學học 起khởi 空không 見kiến 人nhân 。 多đa 拂phất 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。 執chấp 無vô 分phân 別biệt 。 將tương 狂cuồng 解giải 癡si 盲manh 。 以dĩ 為vi 至chí 道đạo 。 (# 云vân 云vân )# 今kim 既ký 稱xưng 一nhất 心tâm 。 豈khởi 同đồng 彼bỉ 虗hư 無vô 頑ngoan 空không 斷đoạn 滅diệt 之chi 無vô 耶da 。 故cố 云vân 不bất 斷đoạn 。 不bất 常thường 者giả 。 謂vị 有hữu 執chấp 著trước 。 五ngũ 陰ấm 幻huyễn 身thân 以dĩ 為vi 真chân 我ngã 。 墮đọa 於ư 常thường 見kiến 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 執chấp 著trước 五ngũ 陰ấm 身thân 中trung 。 有hữu 個cá 真chân 常thường 之chi 我ngã 。 以dĩ 執chấp 著trước 故cố 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 今kim 既ký 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 豈khởi 有hữu 二nhị 物vật 成thành 執chấp 。 而nhi 墮đọa 常thường 見kiến 耶da 。 謂vị 凡phàm 有hữu 執chấp 者giả 。 必tất 具cụ 二nhị 物vật 方phương 成thành 執chấp 故cố 。 謂vị 能năng 執chấp 所sở 執chấp 。 今kim 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 故cố 不bất 能năng 成thành 執chấp 。 墮đọa 常thường 見kiến 也dã 。 故cố 云vân 不bất 常thường 。 無vô 得đắc 者giả 。 既ký 唯duy 一nhất 心tâm 。 豈khởi 有hữu 得đắc 耶da 。 夫phu 言ngôn 得đắc 者giả 。 必tất 有hữu 二nhị 物vật 相tương 對đối 。 方phương 可khả 成thành 得đắc 。 謂vị 能năng 得đắc 人nhân 。 所sở 得đắc 物vật 。 今kim 既ký 唯duy 獨độc 一nhất 真chân 心tâm 。 豈khởi 更cánh 有hữu 外ngoại 物vật 對đối 待đãi 。 而nhi 成thành 其kỳ 得đắc 耶da 。 故cố 云vân 無vô 得đắc 。 無vô 失thất 者giả 。 既ký 稱xưng 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 獨độc 露lộ 堂đường 堂đường 。 有hữu 何hà 所sở 失thất 耶da 。 故cố 云vân 無vô 失thất 。 無vô 凡phàm 等đẳng 者giả 。 凡phàm 即tức 六lục 凡phàm 。 聖thánh 即tức 四tứ 聖thánh 。 生sanh 死tử 即tức 世thế 閒gian/nhàn 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 出xuất 世thế 法pháp 。 既ký 十thập 法Pháp 界Giới 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 皆giai 即tức 自tự 心tâm 。 豈khởi 更cánh 有hữu 生sanh 死tử 等đẳng 法pháp 可khả 得đắc 耶da 。 故cố 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 矣hĩ 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 者giả 。 既ký 一nhất 切thiết 世thế 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 凡phàm 聖thánh 之chi 法pháp 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 可khả 形hình 具cụ 言ngôn 耶da 。 既ký 唯duy 獨độc 一nhất 真chân 心tâm 。 豈khởi 更cánh 有hữu 第đệ 二nhị 法pháp 。 為vi 心tâm 所sở 緣duyên 耶da 。 夫phu 心tâm 不bất 自tự 緣duyên 。 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 。 指chỉ 不bất 自tự 觸xúc 。 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 必tất 有hữu 一nhất 法pháp 。 為vi 心tâm 所sở 緣duyên 。 心tâm 方phương 得đắc 起khởi 。 今kim 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 為vi 心tâm 所sở 緣duyên 。 則tắc 此thử 心tâm 無vô 緣duyên 得đắc 起khởi 。 而nhi 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 矣hĩ 。 故cố 云vân 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 也dã 。 又hựu 上thượng 來lai 。 雖tuy 說thuyết 一nhất 心tâm 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 亦diệc 無vô 心tâm 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 此thử 依y 俗tục 諦đế 。 不bất 依y 真Chân 諦Đế 。 以dĩ 真Chân 諦Đế 中trung 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 若nhược 執chấp 實thật 有hữu 真chân 心tâm 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 邪tà 見kiến 。 不bất 合hợp 正chánh 理lý 。 問vấn 曰viết 。 既ký 云vân 真chân 心tâm 。 為vi 何hà 又hựu 不bất 可khả 得đắc 耶da 。 答đáp 。 汝nhữ 將tương 誰thùy 得đắc 耶da 。 曰viết 。 我ngã 將tương 心tâm 得đắc 。 曰viết 。 汝nhữ 將tương 心tâm 得đắc 。 即tức 是thị 以dĩ 心tâm 得đắc 心tâm 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 故cố 文Văn 殊Thù 菩Bồ 薩Tát 云vân 。 我ngã 不bất 求cầu 菩Bồ 提Đề 。
何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 提Đề 即tức 我ngã 。 我ngã 即tức 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 刀đao 輪luân 害hại 閻Diêm 浮Phù 人nhân 頭đầu 。 其kỳ 失thất 猶do 少thiểu 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 者giả 。 其kỳ 罪tội 過quá 彼bỉ 也dã 。 又hựu 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 不bất 空không 者giả 。 已dĩ 顯hiển 法pháp 體thể 。 空không 無vô 妄vọng 故cố 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 常thường 恆hằng 不bất 變biến 。 淨tịnh 法pháp 滿mãn 足túc 。 則tắc 名danh 不bất 空không 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 可khả 取thủ 。 以dĩ 離ly 念niệm 境cảnh 界giới 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 故cố 。
第đệ 二nhị 篇thiên
有hữu 問vấn 曰viết 。 妙diệu 明minh 真chân 心tâm 。 如như 何hà 得đắc 知tri 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 能năng 悟ngộ 空không 而nhi 不bất 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。 知tri 有hữu 而nhi 不bất 落lạc 常thường 見kiến 。 即tức 是thị 無vô 妄vọng 真chân 心tâm 之chi 謂vị 。 曰viết 。 請thỉnh 示thị 所sở 以dĩ 。 答đáp 。 略lược 舉cử 一nhất 喻dụ 。 可khả 以dĩ 得đắc 知tri 。 譬thí 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 。 非phi 謂vị 無vô 眼nhãn 。 以dĩ 有hữu 眼nhãn 故cố 。 不bất 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。 以dĩ 不bất 見kiến 故cố 。 不bất 落lạc 常thường 邊biên 。 眼nhãn 喻dụ 真chân 心tâm 。 不bất 見kiến 喻dụ 無vô 妄vọng 。 心tâm 不bất 自tự 見kiến 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 。 非phi 無vô 心tâm 之chi 自tự 體thể 也dã 。 真chân 心tâm 絕tuyệt 待đãi 。 可khả 謂vị 真chân 矣hĩ 。 心tâm 不bất 自tự 見kiến 。 可khả 無vô 妄vọng 矣hĩ 。 此thử 理lý 微vi 妙diệu 。 最tối 難nạn/nan 究cứu 竟cánh 。 非phi 多đa 集tập 善thiện 根căn 。 聰thông 明minh 利lợi 智trí 者giả 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 也dã 。 客khách 曰viết 。 誠thành 如như 所sở 云vân 矣hĩ 。
第đệ 三tam 篇thiên
夫phu 參tham 禪thiền 貴quý 其kỳ 善thiện 巧xảo 用dụng 心tâm 。 若nhược 用dụng 心tâm 不bất 巧xảo 。 則tắc 多đa 招chiêu 愆khiên 尤vưu 。 大đại 則tắc 橫hoạnh/hoành 遭tao 魔ma 事sự 。 癡si 狂cuồng 失thất 心tâm 。 小tiểu 則tắc 以dĩ 假giả 為vi 真chân 。 認nhận 虗hư 為vi 實thật 。 以dĩ 致trí 虗hư 棄khí 一nhất 生sanh 。 而nhi 更cánh 難nan 免miễn 善thiện 因nhân 反phản 招chiêu 惡ác 果quả 。 可khả 不bất 慎thận 乎hồ 。 蓋cái 愚ngu 拙chuyết 用dụng 心tâm 。 有hữu 其kỳ 多đa 種chủng 。 總tổng 在tại 二nhị 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 一nhất 者giả 著trước 有hữu 。 二nhị 者giả 執chấp 無vô 。 此thử 二nhị 種chủng 見kiến 。 俱câu 是thị 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 。 佛Phật 法Pháp 之chi 所sở 不bất 收thu 。 今kim 人nhân 參tham 禪thiền 。 雖tuy 知tri 色sắc 身thân 虗hư 假giả 。 而nhi 復phục 執chấp 著trước 。 靈linh 性tánh 是thị 實thật 。 謂vị 之chi 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 有hữu 個cá 靈linh 明minh 覺giác 照chiếu 。 思tư 想tưởng 分phân 別biệt 心tâm 性tánh 。 認nhận 為vi 真chân 實thật 之chi 我ngã 。 或hoặc 執chấp 屏bính 息tức 妄vọng 想tưởng 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 身thân 同đồng 枯khô 木mộc 。 心tâm 等đẳng 死tử 灰hôi 。 以dĩ 為vi 真chân 實thật 。 究cứu 竟cánh 之chi 處xứ 。 此thử 二nhị 皆giai 為vi 愚ngu 拙chuyết 用dụng 心tâm 。 甚thậm 可khả 憐lân 憫mẫn 。 譬thí 如như 壓áp 砂sa 取thủ 油du 。 cấu 角giác 求cầu 乳nhũ 。 縱túng 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 終chung 無vô 一nhất 得đắc 。 且thả 認nhận 心tâm 性tánh 為vi 我ngã 者giả 。 知tri 我ngã 者giả 誰thùy 。 若nhược 心tâm 性tánh 是thị 我ngã 。 知tri 心tâm 性tánh 是thị 我ngã 者giả 又hựu 是thị 那na 一nhất 個cá 。 若nhược 二nhị 俱câu 是thị 我ngã 。 豈khởi 不bất 一nhất 身thân 有hữu 二nhị 我ngã 耶da 。 諸chư 細tế 思tư 之chi 。 故cố 知tri 心tâm 性tánh 非phi 我ngã 也dã 。 又hựu 認nhận 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 為vi 真chân 實thật 者giả 。 若nhược 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 則tắc 與dữ 木mộc 石thạch 何hà 異dị 。 若nhược 與dữ 木mộc 石thạch 無vô 異dị 是thị 真chân 實thật 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 木mộc 石thạch 。 應ưng 可khả 成thành 佛Phật 。 豈khởi 有hữu 此thử 理lý 乎hồ 。 又hựu 者giả 認nhận 著trước 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 為vi 真chân 實thật 者giả 。 即tức 是thị 執chấp 著trước 。 執chấp 著trước 即tức 是thị 生sanh 念niệm 。 豈khởi 是thị 無vô 念niệm 乎hồ 。 又hựu 汝nhữ 若nhược 言ngôn 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 亦diệc 不bất 執chấp 著trước 。 為vi 真chân 實thật 者giả 。 則tắc 與dữ 無vô 知tri 愚ngu 人nhân 無vô 異dị 。 又hựu 何hà 名danh 為vi 知tri 禪thiền 知tri 道đạo 者giả 乎hồ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。 不bất 可khả 鹵lỗ 莽mãng 。 如như 何hà 是thị 善thiện 巧xảo 用dụng 心tâm 處xứ 耶da 。 謂vị 纔tài 舉cử 一nhất 念niệm 如như 何hà 是thị 我ngã 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 只chỉ 看khán 這giá 舉cử 念niệm 的đích 是thị 誰thùy 。 須tu 知tri 此thử 舉cử 念niệm 的đích 。 元nguyên 即tức 是thị 我ngã 自tự 己kỷ 舉cử 也dã 。 豈khởi 他tha 人nhân 乎hồ 。 雖tuy 是thị 我ngã 自tự 己kỷ 。 而nhi 要yếu 無vô 我ngã 可khả 得đắc 。 無vô 我ngã 可khả 見kiến 。 方phương 是thị 真chân 我ngã 也dã 。 何hà 也dã 。 我ngã 不bất 得đắc 我ngã 故cố 。 我ngã 不bất 見kiến 我ngã 故cố 。 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 。 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 思tư 之chi 。 我ngã 若nhược 得đắc 我ngã 。 有hữu 二nhị 我ngã 之chi 過quá 故cố 。 謂vị 若nhược 認nhận 著trước 這giá 舉cử 念niệm 的đích 即tức 是thị 我ngã 者giả 。 知tri 舉cử 念niệm 的đích 是thị 我ngã 又hựu 是thị 那na 一nhất 個cá 。 若nhược 二nhị 俱câu 是thị 我ngã 。 豈khởi 非phi 有hữu 二nhị 我ngã 耶da 。 又hựu 若nhược 舉cử 念niệm 的đích 不bất 是thị 我ngã 者giả 。 則tắc 落lạc 斷đoạn 空không 。 是thị 亦diệc 不bất 可khả 。 或hoặc 離ly 此thử 舉cử 念niệm 的đích 之chi 外ngoại 尋tầm 個cá 我ngã 者giả 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 此thử 理lý 最tối 難nạn/nan 明minh 白bạch 。 須tu 是thị 誠thành 心tâm 懇khẩn 切thiết 。 方phương 有hữu 入nhập 處xứ 。 若nhược 能năng 知tri 舉cử 念niệm 的đích 是thị 我ngã 。 而nhi 不bất 落lạc 常thường 見kiến 之chi 過quá 。 若nhược 知tri 舉cử 念niệm 的đích 不bất 是thị 我ngã 。 而nhi 不bất 招chiêu 斷đoạn 空không 之chi 尤vưu 。 方phương 是thị 善thiện 巧xảo 用dụng 心tâm 處xứ 。 慎thận 之chi 。
第đệ 四tứ 篇thiên
有hữu 問vấn 曰viết 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 是thị 有hữu 耶da 。 是thị 無vô 耶da 。 因nhân 反phản 問vấn 彼bỉ 曰viết 。 汝nhữ 現hiện 在tại 自tự 己kỷ 是thị 有hữu 耶da 。 是thị 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 現hiện 在tại 自tự 己kỷ 是thị 有hữu 也dã 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 現hiện 在tại 將tương 何hà 為vi 自tự 己kỷ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 現hiện 在tại 。 以dĩ 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 為vi 自tự 己kỷ 也dã 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 現hiện 在tại 以dĩ 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 為vi 自tự 己kỷ 者giả 。 知tri 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 是thị 自tự 己kỷ 者giả 是thị 誰thùy 耶da 。
答đáp 曰viết 。
知tri 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 亦diệc 是thị 我ngã 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 知tri 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 是thị 汝nhữ 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 又hựu 是thị 汝nhữ 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 汝nhữ 豈khởi 非phi 有hữu 二nhị 我ngã 耶da 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 現hiện 在tại 自tự 己kỷ 是thị 有hữu 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。 則tắc 我ngã 現hiện 在tại 自tự 己kỷ 是thị 無vô 耶da 。 反phản 問vấn 彼bỉ 曰viết 。 汝nhữ 現hiện 在tại 以dĩ 何hà 為vi 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 現hiện 在tại 以dĩ 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 是thị 無vô 也dã 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 現hiện 在tại 能năng 見kiến 聞văn 能năng 覺giác 知tri 否phủ/bĩ 。
答đáp 曰viết 。
能năng 見kiến 聞văn 能năng 覺giác 知tri 。 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 能năng 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 豈khởi 是thị 無vô 耶da 。 汝nhữ 若nhược 能năng 知tri 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 是thị 我ngã 者giả 。 則tắc 不bất 復phục 見kiến 。 有hữu 我ngã 及cập 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 也dã 。 如như 金kim 指chỉ 鐶hoàn 下hạ 爐lô 鎔dong 成thành 本bổn 金kim 。 則tắc 不bất 復phục 見kiến 。 有hữu 指chỉ 鐶hoàn 之chi 相tướng 。 汝nhữ 若nhược 見kiến 有hữu 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 是thị 我ngã 者giả 。 則tắc 永vĩnh 失thất 真chân 我ngã 所sở 在tại 。 如như 金kim 復phục 成thành 指chỉ 鐶hoàn 。 則tắc 失thất 金kim 之chi 本bổn 相tương/tướng 。 故cố 古cổ 人nhân 偈kệ 云vân 。 知tri 妄vọng 為vi 妄vọng 。 即tức 妄vọng 是thị 真chân 。 認nhận 妄vọng 為vi 真chân 。 雖tuy 真chân 亦diệc 妄vọng 。 思tư 之chi 。 思tư 之chi 。 更cánh 有hữu 一nhất 偈kệ 。 知tri 有hữu 難nan 得đắc 無vô 。 知tri 無vô 難nan 得đắc 有hữu 。 有hữu 無vô 俱câu 不bất 著trước 。 說thuyết 法Pháp 獅sư 子tử 吼hống 。
第đệ 五ngũ 篇thiên
有hữu 問vấn 曰viết 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 是thị 有hữu 耶da 。 是thị 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
非phi 有hữu 非phi 無vô 也dã 。 問vấn 曰viết 。 如như 何hà 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 本bổn 來lai 面diện 目mục 是thị 有hữu 者giả 。 是thị 誰thùy 本bổn 來lai 面diện 目mục 耶da 。
答đáp 曰viết 。
是thị 我ngã 本bổn 來lai 面diện 目mục 也dã 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 是thị 誰thùy 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 是thị 我ngã 自tự 己kỷ 也dã 。 問vấn 曰viết 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 是thị 誰thùy 耶da 。
答đáp 曰viết 。
亦diệc 是thị 我ngã 自tự 己kỷ 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 是thị 汝nhữ 自tự 己kỷ 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 又hựu 是thị 汝nhữ 自tự 己kỷ 。 如như 是thị 汝nhữ 豈khởi 有hữu 兩lưỡng 個cá 自tự 己kỷ 耶da 。 是thị 故cố 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 非phi 是thị 有hữu 也dã 。 問vấn 曰viết 。 如như 何hà 是thị 非phi 無vô 耶da 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 覺giác 有hữu 知tri 有hữu 見kiến 有hữu 聞văn 尚thượng 不bất 是thị 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 何hà 況huống 無vô 覺giác 無vô 知tri 。 無vô 見kiến 無vô 聞văn 。 虗hư 妄vọng 斷đoạn 滅diệt 為vi 本bổn 來lai 面diện 目mục 耶da 。 是thị 故cố 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 非phi 是thị 無vô 也dã 。 問vấn 曰viết 。 畢tất 竟cánh 如như 何hà 是thị 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。
答đáp 曰viết 。
如như 眼nhãn 不bất 能năng 自tự 見kiến 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 是thị 有hữu 也dã 。 以dĩ 實thật 有hữu 眼nhãn 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 是thị 無vô 也dã 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 不bất 能năng 自tự 見kiến 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 是thị 有hữu 也dã 。 以dĩ 實thật 有hữu 本bổn 來lai 面diện 目mục 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 是thị 無vô 也dã 。 思tư 之chi 。 思tư 之chi 。
第đệ 六lục 篇thiên
一nhất 日nhật 靜tĩnh 坐tọa 。 忽hốt 有hữu 一nhất 居cư 士sĩ 。 排bài 門môn 而nhi 入nhập 。 因nhân 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 是thị 何hà 人nhân 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 名danh 悟ngộ 空không 。 有hữu 事sự 特đặc 來lai 請thỉnh 教giáo 。 久cửu 聞văn 大đại 師sư 有hữu 云vân 。 知tri 有hữu 而nhi 不bất 落lạc 常thường 見kiến 。 知tri 無vô 而nhi 不bất 墮đọa 斷đoạn 空không 。 如như 何hà 是thị 知tri 無vô 而nhi 不bất 墮đọa 斷đoạn 空không 之chi 義nghĩa 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 今kim 問vấn 汝nhữ 。 隨tùy 汝nhữ 意ý 答đáp 。 汝nhữ 今kim 眼nhãn 見kiến 色sắc 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 見kiến 。 心tâm 著trước 色sắc 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 不bất 著trước 。 如như 是thị 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 鼻tị 齅khứu 香hương 。 舌thiệt 嘗thường 味vị 。 身thân 覺giác 觸xúc 。 意ý 知tri 法pháp 。 汝nhữ 心tâm 還hoàn 著trước 有hữu 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 不bất 著trước 。 到đáo 此thử 之chi 時thời 。 汝nhữ 心tâm 中trung 還hoàn 有hữu 何hà 見kiến 解giải 。
答đáp 曰viết 。
到đáo 此thử 之chi 時thời 。 我ngã 心tâm 中trung 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 唯duy 有hữu 無vô 見kiến 在tại 。 曰viết 。 即tức 此thử 無vô 見kiến 亦diệc 須tu 拋phao 卻khước 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 此thử 無vô 見kiến 亦diệc 拋phao 棄khí 者giả 。 則tắc 我ngã 心tâm 中trung 百bách 無vô 所sở 得đắc 。 豈khởi 不bất 落lạc 斷đoạn 空không 耶da 。 因nhân 喚hoán 彼bỉ 云vân 悟ngộ 空không 。 答đáp 曰viết 諾nặc 。 云vân 。 豈khởi 斷đoạn 空không 耶da 。 彼bỉ 乃nãi 曰viết 善thiện 哉tai 。 多đa 蒙mông 指chỉ 教giáo 。 今kim 日nhật 方phương 知tri 解giải 空không 而nhi 不bất 墮đọa 斷đoạn 見kiến 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 快khoái 何hà 如như 也dã 。 再tái 三tam 拜bái 謝tạ 而nhi 去khứ 。
第đệ 七thất 篇thiên
問vấn 曰viết 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 可khả 得đắc 見kiến 否phủ/bĩ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 可khả 得đắc 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 為vi 甚thậm 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
本bổn 來lai 面diện 目mục 。 是thị 汝nhữ 自tự 己kỷ 。 汝nhữ 自tự 己kỷ 又hựu 欲dục 見kiến 個cá 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 豈khởi 不bất 是thị 兩lưỡng 個cá 本bổn 來lai 面diện 目mục 耶da 。 以dĩ 是thị 故cố 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 不bất 可khả 得đắc 見kiến 也dã 。 思tư 之chi 。 問vấn 曰viết 。 如như 何hà 是thị 我ngã 自tự 己kỷ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
即tức 今kim 問vấn 者giả 豈khởi 不bất 是thị 汝nhữ 自tự 己kỷ 問vấn 耶da 。 問vấn 曰viết 。 即tức 將tương 此thử 問vấn 者giả 為vi 我ngã 自tự 己kỷ 。 可khả 否phủ/bĩ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 可khả 。 問vấn 曰viết 。 為vi 甚thậm 不bất 可khả 。
答đáp 曰viết 。
問vấn 者giả 雖tuy 是thị 自tự 己kỷ 。 若nhược 認nhận 著trước 自tự 己kỷ 。 即tức 成thành 兩lưỡng 個cá 自tự 己kỷ 了liễu 。 謂vị 問vấn 者giả 是thị 汝nhữ 自tự 己kỷ 。 又hựu 認nhận 著trước 問vấn 者giả 為vi 自tự 己kỷ 。 豈khởi 非phi 兩lưỡng 個cá 自tự 己kỷ 耶da 。 思tư 之chi 。
第đệ 八bát 篇thiên
問vấn 曰viết 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 如như 何hà 用dụng 心tâm 參tham 耶da 。
答đáp 曰viết 。
要yếu 不bất 著trước 外ngoại 六lục 塵trần 。 內nội 六lục 根căn 。 中trung 六lục 識thức 。 參tham 。 是thị 正chánh 用dụng 心tâm 處xứ 。 問vấn 曰viết 。 如như 是thị 。 則tắc 無vô 用dụng 心tâm 處xứ 。 如như 何hà 用dụng 心tâm 耶da 。
答đáp 曰viết 。
無vô 處xứ 用dụng 心tâm 。 方phương 是thị 正chánh 用dụng 心tâm 處xứ 。 有hữu 處xứ 用dụng 心tâm 者giả 。 皆giai 是thị 著trước 相tương/tướng 故cố 。 問vấn 曰viết 。 無vô 處xứ 用dụng 心tâm 。 豈khởi 不bất 落lạc 空không 耶da 。
答đáp 曰viết 。
知tri 落lạc 空không 者giả 誰thùy 。 曰viết 。 是thị 我ngã 也dã 。 曰viết 。 此thử 既ký 是thị 你nễ 。 豈khởi 落lạc 空không 耶da 。 問vấn 曰viết 。 即tức 將tương 此thử 知tri 落lạc 空không 者giả 為vi 我ngã 。 可khả 否phủ/bĩ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 可khả 。 曰viết 。 為vi 甚thậm 不bất 可khả 。
答đáp 曰viết 。
金kim 屑tiết 雖tuy 貴quý 。 落lạc 眼nhãn 成thành 翳ế 。
以dĩ 上thượng 八bát 條điều 。 皆giai 為vi 破phá 斥xích 斷đoạn 常thường 兩lưỡng 邊biên 虗hư 妄vọng 之chi 執chấp 。 直trực 顯hiển 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 。 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。 閱duyệt 者giả 。 宜nghi 細tế 心tâm 焉yên 。
乾can/kiền/càn 隆long 五ngũ 十thập 二nhị 年niên 四tứ 月nguyệt 望vọng 日nhật 新tân 刊# 。
板bản 存tồn 常thường 州châu 府phủ 天thiên 寧ninh 寺tự 禪thiền 堂đường 。
光quang 緒tự 十thập 九cửu 年niên 四tứ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 甯ninh 鄞# 太thái 白bạch 峯phong 參tham 契khế 學học 人nhân 重trọng/trùng 鐫# 。
此thử 抄sao 本bổn 多đa 所sở 錯thác 訛ngoa 伏phục 乞khất
明minh 眼nhãn 宏hoành 慈từ 削tước 正chánh 流lưu 通thông 切thiết 禱đảo 。
新tân 藏tạng 天thiên 童đồng 弘hoằng 法pháp 禪thiền 寺tự 般Bát 若Nhã 堂đường 。
假giả 使sử 頂đảnh 戴đái 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 身thân 為vi 床sàng 座tòa 徧biến 三tam 千thiên 。
若nhược 不bất 傳truyền 法pháp 度độ 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 無vô 能năng 報báo 恩ân 者giả 。
唯duy 有hữu 傳truyền 持trì 正Chánh 法Pháp 藏tạng 。 宣tuyên 揚dương 教giáo 理lý 施thí 羣quần 生sanh 。
修tu 習tập 一nhất 念niệm 契khế 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 真chân 報báo 如Như 來Lai 者giả 。