天Thiên 台Thai 宗Tông 未Vị 決Quyết （ 附Phụ 釋Thích 疑Nghi ）
Quyển 0006
日Nhật 本Bổn 最Tối 澄Trừng 圓Viên 澄Trừng 義Nghĩa 真Chân 光Quang 定Định 德Đức 圓Viên 問Vấn 唐Đường 道Đạo 邃Thúy 廣Quảng 修Tu 維Duy 蠲Quyên 宗Tông 頴Dĩnh 答Đáp
-# 一nhất 。 法pháp 華hoa 經kinh 六lục 十thập 食thực 項hạng 與dữ 五ngũ 十thập 半bán 日nhật 意ý 趣thú 。
-# 二nhị 。 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 百bách 佛Phật 世thế 界giới 其kỳ 趣thú 。
-# 三tam 。 生sanh 佛Phật 不bất 異dị 何hà 度độ 眾chúng 生sanh 。
-# 四tứ 。 圓viên 實thật 報báo 與dữ 別biệt 實thật 報báo 同đồng 異dị 。
-# 五ngũ 。 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 與dữ 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 同đồng 異dị 。
-# 六lục 。 本bổn 地địa 釋Thích 迦Ca 與dữ 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 同đồng 異dị 。
-# 七thất 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 與dữ 法pháp 華hoa 經kinh 前tiền 後hậu 教giáo 部bộ 所sở 攝nhiếp 。
-# 八bát 。 即tức 身thân 成thành 佛Phật 時thời 無vô 明minh 所sở 感cảm 之chi 身thân 捨xả 不bất 捨xả 。
-# 九cửu 。 非phi 情tình 草thảo 木mộc 等đẳng 自tự 成thành 佛Phật 說thuyết 法Pháp 否phủ/bĩ 。
-# 十thập 。 究cứu 竟cánh 佛Phật 位vị 性tánh 惡ác 斷đoạn 不bất 斷đoạn 。
日nhật 本bổn 國quốc 比tỉ 叡duệ 山sơn 延diên 曆lịch 寺tự 天thiên 台thai 法pháp 華hoa 宗tông 內nội 供cung 奉phụng 大đại 德đức 德đức 圓viên 法Pháp 師sư 。 疑nghi 問vấn 壹nhất 拾thập 條điều 。
第Đệ 一Nhất 法Pháp 華Hoa 經Kinh 六Lục 十Thập 食Thực 頃Khoảnh 與Dữ 五Ngũ 十Thập 半Bán 日Nhật 疑Nghi
法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 云vân 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 謂vị 如như 食thực 頃khoảnh 。 又hựu 第đệ 五ngũ 云vân 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 謂vị 如như 半bán 日nhật 。 又hựu 云vân 從tùng 地địa 涌dũng 出xuất 。 以dĩ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 種chủng 讚tán 法Pháp 。 而nhi 讚tán 於ư 佛Phật 。 如như 是thị 時thời 間gian 。 經kinh 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 又hựu 第đệ 七thất 云vân 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 放phóng 無vô 量lượng 光quang 。 現hiện 神thần 力lực 時thời 。 滿mãn 百bách 千thiên 歲tuế 。 等đẳng (# 云vân 云vân )# 今kim 疑nghi 云vân 法pháp 華hoa 經kinh 是thị 八bát 箇cá 年niên 說thuyết 然nhiên 今kim 經Kinh 云vân 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 及cập 百bách 千thiên 歲tuế 其kỳ 意ý 如như 何hà 若nhược 約ước 晝trú 夜dạ 月nguyệt 時thời 年niên 為vi 劫kiếp 者giả 應ưng 云vân 八bát 日nhật 八bát 夜dạ 八bát 月nguyệt 八bát 時thời 八bát 年niên 也dã 今kim 五ngũ 十thập 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 及cập 百bách 千thiên 歲tuế 者giả 意ý 趣thú 如như 何hà 天thiên 台thai 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 與dữ 半bán 日nhật 者giả 此thử 是thị 時thời 節tiết 不bất 思tư 議nghị 又hựu 云vân 解giải 者giả 即tức 短đoản 而nhi 長trường/trưởng 謂vị 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 惑hoặc 者giả 即tức 長trường/trưởng 而nhi 短đoản 謂vị 如như 半bán 日nhật 。 又hựu 云vân 如như 世thế 人nhân 苦khổ 則tắc 以dĩ 短đoản 為vi 長trường/trưởng 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 以dĩ 長trường/trưởng 為vi 短đoản 表biểu 重trọng/trùng 法pháp 之chi 志chí 故cố 寄ký 時thời 云vân 耳nhĩ (# 云vân 云vân )# 。 今kim 疑nghi 云vân 法pháp 華hoa 之chi 日nhật 誰thùy 為vi 惑hoặc 者giả 誰thùy 為vi 解giải 者giả 惑hoặc 者giả 有hữu 苦khổ 則tắc 可khả 即tức 短đoản 而nhi 長trường/trưởng 謂vị 之chi 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 解giải 者giả 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 乃nãi 可khả 即tức 長trường/trưởng 而nhi 短đoản 謂vị 之chi 半bán 日nhật 云vân 何hà 地địa 涌dũng 之chi 眾chúng 謂vị 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 靈linh 山sơn 之chi 眾chúng 謂vị 半bán 日nhật 。
通thông 云vân 既ký 云vân 不bất 思tư 議nghị 時thời 節tiết 不bất 妨phương 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 為vi 百bách 千thiên 歲tuế 等đẳng 並tịnh 遠viễn 八bát 年niên 之chi 內nội 十thập 方phương 三tam 世thế 。 猶do 未vị 出xuất 俄nga 爾nhĩ 一nhất 念niệm 況huống 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 如như 半bán 日nhật 之chi 間gian 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 如như 食thực 之chi 頃khoảnh 何hà 足túc 恠# 焉yên 固cố 知tri 百bách 千thiên 歲tuế 月nguyệt 不bất 足túc 為vi 長trường/trưởng 食thực 頃khoảnh 半bán 日nhật 亦diệc 未vị 為vi 短đoản 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 。 時thời 節tiết 非phi 定định 長trường 短đoản 故cố 也dã 所sở 言ngôn 法pháp 華hoa 之chi 日nhật 誰thùy 為vi 解giải 者giả 誰thùy 為vi 惑hoặc 者giả 云vân 法pháp 華hoa 之chi 席tịch 已dĩ 有hữu 發phát 起khởi 等đẳng 四tứ 眾chúng 都đô 攝nhiếp 迷mê 解giải 者giả 盡tận 且thả 七thất 種chủng 具cụ 足túc 煩phiền 惱não 。 性tánh 人nhân 有hữu 七thất 種chủng 上thượng 慢mạn 三tam 種chủng 無vô 煩phiền 惱não 人nhân 具cụ 三tam 染nhiễm 慢mạn 未vị 聞văn 七thất 喻dụ 三tam 平bình 等đẳng 之chi 說thuyết 皆giai 名danh 惑hoặc 者giả 聞văn 而nhi 悟ngộ 解giải 方phương 名danh 解giải 者giả 諸chư 求cầu 三tam 乘thừa 人nhân 。 未vị 蒙mông 三tam 周chu 一Nhất 乘Thừa 之chi 時thời 皆giai 是thị 惑hoặc 者giả 聞văn 已dĩ 領lãnh 解giải 方phương 名danh 解giải 者giả 又hựu 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 之chi 後hậu 未vị 聞văn 壽thọ 量lượng 已dĩ 前tiền 有hữu 昧muội 久cửu 遠viễn 成thành 佛Phật 理lý 者giả 皆giai 名danh 惑hoặc 者giả 得đắc 聞văn 壽thọ 量lượng 已dĩ 後hậu 方phương 名danh 解giải 者giả 況huống 乃nãi 本bổn 跡tích 二nhị 門môn 發phát 起khởi 影ảnh 嚮hướng 內nội 鑒giám 而nhi 扣khấu 擊kích 者giả 豈khởi 不bất 是thị 解giải 者giả 乎hồ 解giải 者giả 有hữu 苦khổ 有hữu 樂lạc 。 之chi 釋thích 亦diệc 不bất 思tư 議nghị 。 之chi 一nhất 意ý 也dã 靈linh 山sơn 之chi 眾chúng 未vị 必tất 皆giai 是thị 惑hoặc 者giả 地địa 涌dũng 之chi 人nhân 亦diệc 非phi 皆giai 是thị 解giải 者giả 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 靈linh 山sơn 已dĩ 皆giai 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 不bất 思tư 議nghị 理lý 固cố 宜nghi 是thị 解giải 者giả 乎hồ 地địa 涌dũng 之chi 眾chúng 皆giai 有hữu 所sở 化hóa 誠thành 知tri 未vị 必tất 皆giai 是thị 解giải 者giả 又hựu 不bất 言ngôn 地địa 涌dũng 之chi 眾chúng 但đãn 謂vị 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 靈linh 山sơn 之chi 眾chúng 但đãn 謂vị 半bán 日nhật 但đãn 包bao 含hàm 而nhi 云vân 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 佛Phật 神thần 力lực 故cố 。 令linh 諸chư 大đại 眾chúng 。 謂vị 如như 半bán 日nhật 。 此thử 乃nãi 本bổn 不bất 思tư 議nghị 之chi 一nhất 端đoan 也dã 解giải 者giả 非phi 唯duy 了liễu 達đạt 即tức 長trường/trưởng 而nhi 短đoản 亦diệc 能năng 曉hiểu 知tri 即tức 短đoản 而nhi 長trường/trưởng 惑hoặc 者giả 但đãn 恠# 半bán 日nhật 之chi 忽hốt 過quá 未vị 知tri 所sở 經kinh 之chi 長trường/trưởng 劫kiếp 又hựu 不bất 測trắc 半bán 日nhật 能năng 容dung 五ngũ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 之chi 根căn 源nguyên 云vân 何hà 得đắc 短đoản 而nhi 長trường/trưởng 之chi 理lý 由do 斯tư 致trí 有hữu 解giải 惑hoặc 之chi 殊thù 耳nhĩ 。
第đệ 二nhị 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 百bách 佛Phật 世thế 界giới 疑nghi
華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 卷quyển 十thập 行hành 品phẩm 第đệ 九cửu 善thiện 法Pháp 行hành 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 。 十thập 種chủng 身thân 所sở 謂vị 入nhập 無vô 邊biên 法Pháp 界Giới 非phi 趣thú 身thân 滅diệt 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 入nhập 無vô 邊biên 法Pháp 界Giới 諸chư 趣thú 身thân 出xuất 一nhất 切thiết 間gian 等đẳng 又hựu 第đệ 十thập 真chân 實thật 行hạnh 文văn 云vân 念niệm 念niệm 遍biến 十thập 方phương 世thế 界giới 。 念niệm 念niệm 普phổ 詣nghệ 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 念niệm 念niệm 見kiến 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 及cập 莊trang 嚴nghiêm 清thanh 淨tịnh 國quốc 土độ 。 等đẳng 智Trí 度Độ 論luận 云vân 以dĩ 一nhất 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 為vi 一nhất 數sác 數sác 至chí 恆Hằng 沙sa 為vi 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 經kinh 數số 此thử 世thế 界giới 復phục 至chí 無vô 量lượng 。 恆Hằng 沙sa 為vi 佛Phật 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 所sở 化hóa 分phân 齊tề 瑜du 伽già 論luận 云vân 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 念niệm 之chi 頃khoảnh 。 經kinh 百bách 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 供cúng 養dường 百bách 千thiên 佛Phật 。 等đẳng 然nhiên 有hữu 華hoa 嚴nghiêm 師sư 依y 此thử 等đẳng 經kinh 論luận 以dĩ 世thế 界giới 性tánh 世thế 界giới 海hải 世thế 界giới 種chủng 為vi 一nhất 佛Phật 土độ 。 又hựu 相tương/tướng 宗tông 以dĩ 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 一nhất 佛Phật 土độ 。 今kim 天thiên 台thai 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 云vân 初sơ 住trụ 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 顯hiển 一nhất 分phần/phân 我ngã 性tánh 橫hoạnh/hoành 則tắc 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 分phân 身thân 散tán 影ảnh 作tác 十thập 界giới 像tượng 利lợi 祐hựu 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 今kim 疑nghi 橫hoạnh/hoành 則tắc 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 者giả 為vi 一nhất 百bách 三tam 界giới 稱xưng 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 為vi 當đương 百bách 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 又hựu 取thủ 智Trí 度Độ 論luận 世thế 界giới 相tương/tướng 等đẳng 為vi 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 為vi 復phục 相tương/tướng 宗tông 所sở 云vân 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 請thỉnh 示thị 其kỳ 趣thú 。
通thông 曰viết 諸chư 經kinh 論luận 明minh 佛Phật 土độ 各các 不bất 同đồng 且thả 據cứ 說thuyết 梵Phạm 網võng 經kinh 一nhất 蓮liên 華hoa 臺đài 周chu 迊táp 千thiên 華hoa 葉diệp 一nhất 華hoa 葉diệp 則tắc 一nhất 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 便tiện 是thị 一nhất 釋Thích 迦Ca 佛Phật 土độ 千thiên 華hoa 乃nãi 一nhất 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 千thiên 佛Phật 國quốc 土độ 。 也dã 臺đài 上thượng 之chi 佛Phật 以dĩ 此thử 一nhất 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 所sở 居cư 土thổ/độ 若nhược 據cứ 千thiên 釋Thích 迦Ca 各các 居cư 三Tam 千Thiên 界Giới 即tức 一nhất 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 千thiên 佛Phật 國quốc 土độ 。 即tức 第đệ 二nhị 地địa 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 居cư 佛Phật 土độ 。 也dã 若nhược 為vì 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 現hiện 佛Phật 身thân 。 坐tọa 百bách 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 臺đài 一nhất 百bách 華hoa 葉diệp 則tắc 百bách 三Tam 千Thiên 界Giới 每mỗi 三Tam 千Thiên 界Giới 各các 一nhất 釋Thích 迦Ca 便tiện 是thị 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 居cư 佛Phật 土độ 。 也dã 初sơ 住trụ 共cộng 初Sơ 地Địa 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 知tri 初sơ 住trụ 菩Bồ 薩Tát 於ư 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 佛Phật 利lợi 生sanh 者giả 即tức 可khả 一nhất 百bách 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 也dã 第đệ 二nhị 住trụ 於ư 千thiên 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 佛Phật 利lợi 生sanh 等đẳng 准chuẩn 例lệ 可khả 知tri 有hữu 云vân 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 一nhất 佛Phật 土độ 。 者giả 據cứ 第đệ 三tam 地địa 說thuyết 耳nhĩ 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 為vi 第đệ 三tam 地địa 所sở 現hiện 佛Phật 身thân 。 坐tọa 百bách 千thiên 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 臺đài 上thượng 百bách 千thiên 葉diệp 乃nãi 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 每mỗi 三Tam 千Thiên 界Giới 有hữu 一nhất 釋Thích 迦Ca 於ư 百bách 億ức 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 主chủ 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 是thị 百bách 千thiên 佛Phật 土độ 。 即tức 當đương 第đệ 三Tam 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 居cư 佛Phật 土độ 。 若nhược 臺đài 上thượng 佛Phật 即tức 以dĩ 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 一nhất 國quốc 土độ 故cố 云vân 百bách 千thiên 三Tam 千Thiên 界Giới 為vi 一nhất 佛Phật 土độ 。 也dã 住trụ 准chuẩn 地địa 說thuyết 可khả 知tri 隨tùy 其kỳ 地địa 位vị 所sở 悟ngộ 法Pháp 門môn 所sở 為vi 佛Phật 事sự 皆giai 轉chuyển 倍bội 於ư 前tiền 。 展triển 轉chuyển 殊thù 勝thắng 深thâm 廣quảng 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 智trí 論luận 所sở 說thuyết 世thế 界giới 性tánh 海hải 種chủng 為vi 一nhất 佛Phật 國quốc 土độ 。 者giả 應ưng 是thị 隣lân 極cực 者giả 所sở 居cư 也dã 此thử 乃nãi 一nhất 往vãng 竪thụ 辨biện 地địa 位vị 耳nhĩ 若nhược 橫hoạnh/hoành 論luận 之chi 從tùng 初sơ 一nhất 地địa 具cụ 足túc 諸chư 地Địa 。 功công 德đức 且thả 初sơ 住trụ 菩Bồ 薩Tát 於ư 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 分phần/phân 影ảnh 利lợi 物vật 之chi 時thời 遍biến 於ư 法Pháp 界Giới 任nhậm 運vận 現hiện 身thân 妙diệu 覺giác 已dĩ 來lai 諸chư 地địa 賢hiền 聖thánh 所sở 居cư 。 佛Phật 土độ 所sở 證chứng 法Pháp 門môn 所sở 作tác 佛Phật 事sự 。 於ư 此thử 初sơ 住trụ 皆giai 隨tùy 分phần/phân 見kiến 之chi 知tri 之chi 作tác 之chi 矣hĩ 據cứ 此thử 初sơ 住trụ 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 遍biến 於ư 法Pháp 界Giới 皆giai 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 以dĩ 圓viên 人nhân 從tùng 初sơ 遍biến 現hiện 之chi 法Pháp 界Giới 之chi 理lý 纔tài 入nhập 初sơ 住trụ 證chứng 理lý 之chi 時thời 分phần/phân 證chứng 法Pháp 界Giới 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 皆giai 見kiến 一nhất 分phân 解giải 脫thoát 但đãn 有hữu 明minh 昧muội 宜nghi 顯hiển 優ưu 劣liệt 之chi 殊thù 然nhiên 唯duy 說thuyết 初sơ 住trụ 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 佛Phật 利lợi 生sanh 者giả 竪thụ 辨biện 當đương 位vị 正chánh 動động 機cơ 顯hiển 益ích 之chi 齊tề 限hạn 而nhi 已dĩ 諸chư 位vị 行hành 相tương/tướng 比tỉ 準chuẩn 可khả 知tri 。
第đệ 三tam 生sanh 佛Phật 不bất 異dị 何hà 度độ 眾chúng 生sanh 疑nghi
法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 及cập 四tứ 教giáo 義nghĩa 等đẳng 云vân 若nhược 知tri 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 是thị 為vi 無vô 作tác 之chi 苦Khổ 諦Đế 若nhược 知tri 菩Bồ 提Đề 即tức 煩phiền 惱não 是thị 為vi 無vô 作tác 之chi 集Tập 諦Đế 若nhược 知tri 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 是thị 為vi 無vô 作tác 滅Diệt 諦Đế 若nhược 知tri 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 無vô 作tác 道Đạo 諦Đế 以dĩ 非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 非phi 菩Bồ 提Đề 非phi 煩phiền 惱não 是thị 一nhất 實thật 諦đế 一nhất 實thật 諦đế 論luận 此thử 四Tứ 諦Đế 者giả 即tức 是thị 無vô 作tác 。 四tứ 實thật 諦đế 又hựu 云vân 無vô 緣duyên 大đại 慈từ 。 觀quán 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 與dữ 眾chúng 生sanh 此thử 滅diệt 道đạo 之chi 樂lạc 也dã 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 觀quán 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 菩Bồ 提Đề 即tức 煩phiền 惱não 欲dục 拔bạt 眾chúng 生sanh 。 此thử 虗hư 妄vọng 苦khổ 也dã 。 今kim 疑nghi 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 不bất 觀quán 夢mộng 法pháp 專chuyên 觀quán 緣duyên 起khởi 彼bỉ 緣duyên 起khởi 法pháp 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 生sanh 佛Phật 不bất 異dị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 異dị 虗hư 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 體thể 無vô 二nhị 何hà 生sanh 有hữu 苦khổ 何hà 法pháp 是thị 虗hư 與dữ 云vân 誓thệ 度độ 眾chúng 生sanh 。 拔bạt 虗hư 妄vọng 苦khổ 其kỳ 意ý 如như 何hà 若nhược 言ngôn 觀quán 有hữu 實thật 眾chúng 生sanh 有hữu 實thật 苦khổ 者giả 同đồng 於ư 三tam 藏tạng 若nhược 言ngôn 見kiến 生sanh 之chi 與dữ 苦khổ 皆giai 是thị 幻huyễn 者giả 同đồng 於ư 通thông 教giáo 若nhược 言ngôn 見kiến 次thứ 第đệ 者giả 同đồng 於ư 別biệt 人nhân 三tam 種chủng 慈từ 悲bi 既ký 已dĩ 混hỗn 乱# 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 法pháp 體thể 本bổn 來lai 非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 非phi 煩phiền 惱não 非phi 菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 言ngôn 是thị 一nhất 不bất 可khả 言ngôn 是thị 異dị 無vô 苦khổ 集tập 可khả 斷đoạn 無vô 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。 於ư 無vô 想tưởng 中trung 妄vọng 想tưởng 執chấp 有hữu 。 相tương/tướng 無vô 苦khổ 集tập 中trung 生sanh 苦khổ 集tập 相tương 隨tùy 妄vọng 所sở 見kiến 無vô 始thỉ 相tương 續tục 自tự 積tích 苦khổ 集tập 輪luân 迴hồi 不bất 息tức 由do 此thử 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 慈từ 悲bi 之chi 用dụng 無vô 休hưu 息tức 時thời 。 遂toại 於ư 無vô 言ngôn 說thuyết 中trung 假giả 立lập 道đạo 滅diệt 之chi 說thuyết 本bổn 無vô 相tướng 中trung 強cưỡng 說thuyết 苦khổ 集tập 之chi 名danh 度độ 寂tịch 滅diệt 之chi 眾chúng 生sanh 斷đoạn 如như 虗hư 空không 之chi 煩phiền 惱não 不bất 得đắc 在tại 其kỳ 拔bạt 濟tế 之chi 不bất 歇hiết 終chung 日nhật 斷đoạn 之chi 不bất 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 。 可khả 度độ 不bất 見kiến 有hữu 苦khổ 集tập 可khả 斷đoạn 既ký 無vô 苦khổ 集tập 之chi 相tướng 矣hĩ 道đạo 滅diệt 之chi 詮thuyên 本bổn 寂tịch 焉yên 以dĩ 達đạt 苦khổ 集tập 之chi 幻huyễn 無vô 實thật 體thể 故cố 。 不bất 同đồng 三tam 藏tạng 以dĩ 三tam 觀quán 圓viên 鑒giám 故cố 不bất 同đồng 通thông 教giáo 非phi 離ly 邊biên 非phi 次thứ 第đệ 故cố 與dữ 別biệt 教giáo 有hữu 殊thù 所sở 以dĩ 圓viên 融dung 慈từ 悲bi 與dữ 前tiền 三tam 教giáo 不bất 相tương 濫lạm 矣hĩ 。
第đệ 四tứ 圓viên 實thật 報báo 與dữ 別biệt 實thật 報báo 同đồng 異dị 疑nghi
天thiên 台thai 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 云vân 夫phù 生sanh 變biến 易dị 則tắc 三tam 種chủng 不bất 同đồng 一nhất 全toàn 未vị 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 即tức 是thị 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 及cập 通thông 教giáo 三tam 乘thừa 是thị 也dã 二nhị 伏phục 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 者giả 即tức 是thị 別biệt 教giáo 三tam 十thập 心tâm 人nhân 是thị 也dã 三tam 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 者giả 即tức 是thị 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 斷đoạn 惑hoặc 是thị 也dã 若nhược 未vị 斷đoạn 伏phục 者giả 以dĩ 方phương 便tiện 真chân 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 而nhi 生sanh 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 若nhược 伏phục 斷đoạn 者giả 順thuận 道Đạo 法Pháp 愛ái 為vi 因nhân 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 生sanh 實thật 報báo 土thổ/độ 。 今kim 疑nghi 於ư 此thử 等đẳng 中trung 何hà 為vi 圓viên 實thật 報báo 為vi 別biệt 實thật 報báo 為vi 取thủ 初sơ 住trụ 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 證chứng 一nhất 分phần/phân 真chân 因nhân 名danh 圓viên 實thật 報báo 法pháp 愛ái 為vi 因nhân 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 稱xưng 別biệt 實thật 報báo 為vi 復phục 二nhị 俱câu 並tịnh 為vi 圓viên 實thật 報báo 耶da 若nhược 言ngôn 二nhị 俱câu 皆giai 為vi 圓viên 實thật 報báo 者giả 證chứng 真chân 之chi 邊biên 為vi 不bất 生sanh 滅diệt 未vị 盡tận 無vô 明minh 此thử 為vi 生sanh 滅diệt 然nhiên 則tắc 圓viên 教giáo 大đại 果quả 報báo 身thân 可khả 帶đái 生sanh 滅diệt 此thử 義nghĩa 如như 何hà 又hựu 若nhược 言ngôn 證chứng 真chân 之chi 邊biên 為vi 圓viên 實thật 報báo 無vô 明minh 未vị 盡tận 為vi 別biệt 實thật 報báo 者giả 別biệt 教giáo 既ký 有hữu 實thật 報báo 何hà 故cố 諸chư 文văn 皆giai 云vân 別biệt 教giáo 但đãn 有hữu 各các 字tự 而nhi 無vô 實thật 體thể 故cố 。 到đáo 初Sơ 地Địa 便tiện 入nhập 圓viên 初sơ 住trụ 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 初sơ 住trụ 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 證chứng 一nhất 分phần 真Chân 如Như 。 者giả 固cố 宜nghi 是thị 圓viên 實thật 報báo 若nhược 法pháp 愛ái 為vi 因nhân 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 生sanh 實thật 報báo 者giả 兩lưỡng 向hướng 攝nhiếp 若nhược 隨tùy 教giáo 道đạo 觀quán 次thứ 第đệ 理lý 者giả 於ư 別biệt 教giáo 攝nhiếp 觀quán 圓viên 理lý 者giả 即tức 圓viên 教giáo 攝nhiếp 若nhược 別biệt 實thật 報báo 若nhược 圓viên 實thật 報báo 皆giai 證chứng 理lý 之chi 邊biên 則tắc 無vô 生sanh 滅diệt 。 無vô 明minh 未vị 盡tận 故cố 亦diệc 有hữu 生sanh 滅diệt 若nhược 是thị 極cực 聖thánh 垂thùy 影ảnh 應ưng 于vu 賢hiền 聖thánh 者giả 雖tuy 示thị 同đồng 生sanh 滅diệt 而nhi 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 已dĩ 斷đoạn 無vô 明minh 究cứu 竟cánh 盡tận 故cố 。 也dã 有hữu 處xứ 說thuyết 云vân 教giáo 道đạo 有hữu 名danh 無vô 實thật 。 者giả 實thật 無vô 證chứng 次thứ 第đệ 理lý 者giả 故cố 云vân 爾nhĩ 若nhược 入nhập 地địa 證chứng 圓viên 者giả 非phi 教giáo 道đạo 攝nhiếp 也dã 。
第đệ 五ngũ 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 與dữ 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 同đồng 異dị 疑nghi
八bát 教giáo 大đại 意ý 云vân 漸tiệm 頓đốn 祕bí 密mật 不bất 定định 能năng 化hóa 之chi 儀nghi 式thức 譬thí 如như 藥dược 方phương 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 所sở 化hóa 之chi 法pháp 譬thí 如như 藥dược 味vị 也dã 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ 云vân 今kim 文văn 隨tùy 教giáo 雖tuy 說thuyết 若nhược 八bát 若nhược 四tứ 本bổn 意ý 唯duy 為vi 成thành 佛Phật 乘thừa 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 佛Phật 在tại 法Pháp 身thân 之chi 地địa 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 恆hằng 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 洞đỗng 覽lãm 無vô 遺di 豈khởi 始thỉ 至chí 道Đạo 場Tràng 淹yêm 留lưu 三tam 七thất 方phương 思tư 此thử 事sự 言ngôn 三tam 七thất 日nhật 者giả 明minh 有hữu 所sở 表biểu 也dã 表biểu 佛Phật 初sơ 欲dục 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 故cố 假giả 言ngôn 三tam 七thất 耳nhĩ 初sơ 七thất 思tư 法pháp 說thuyết 次thứ 七thất 思tư 譬thí 說thuyết 後hậu 七thất 思tư 因nhân 緣duyên 說thuyết 皆giai 無vô 機cơ 不bất 得đắc 是thị 故cố 息tức 大đại 施thí 小tiểu 也dã 此thử 偏thiên 就tựu 圓viên 教giáo 大Đại 乘Thừa 為vi 釋thích 耳nhĩ 若nhược 通thông 途đồ 約ước 大Đại 乘Thừa 釋thích 者giả 初sơ 七thất 思tư 惟duy 欲dục 說thuyết 圓viên 教giáo 大Đại 乘Thừa 次thứ 七thất 思tư 惟duy 欲dục 說thuyết 別biệt 教giáo 大Đại 乘Thừa 後hậu 七thất 思tư 惟duy 欲dục 說thuyết 通thông 教giáo 大Đại 乘Thừa 皆giai 無vô 機cơ 不bất 得đắc 是thị 故cố 息tức 大đại 說thuyết 三tam 藏tạng (# 云vân 云vân )# 今kim 自tự 宗tông 中trung 有hữu 人nhân 依y 此thử 等đẳng 文văn 乃nãi 云vân 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 外ngoại 更cánh 無vô 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 唯duy 有hữu 八bát 教giáo 至chí 無vô 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 又hựu 有hữu 人nhân 云vân 四tứ 教giáo 有hữu 兩lưỡng 種chủng 謂vị 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 及cập 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 言ngôn 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 者giả 法Pháp 身thân 地địa 中trung 所sở 思tư 惟duy 四tứ 教giáo 名danh 建kiến 立lập 也dã 言ngôn 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 者giả 阿a 含hàm 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 之chi 中trung 所sở 說thuyết 四tứ 教giáo 也dã 。 今kim 疑nghi 此thử 二nhị 師sư 義nghĩa 取thủ 何hà 為vi 正chánh 又hựu 有hữu 人nhân 云vân 法pháp 華hoa 之chi 圓viên 建kiến 立lập 四tứ 中trung 所sở 攝nhiếp 不bất 關quan 開khai 漸tiệm 四tứ 也dã 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 圓viên 亦diệc 建kiến 立lập 中trung 所sở 攝nhiếp 不bất 是thị 開khai 漸tiệm 所sở 攝nhiếp 此thử 人nhân 所sở 立lập 得đắc 否phủ/bĩ 如như 何hà 又hựu 疑nghi 法Pháp 身thân 地địa 所sở 思tư 惟duy 四tứ 教giáo 即tức 是thị 前tiền 四tứ 味vị 中trung 所sở 說thuyết 四tứ 教giáo 為vi 復phục 法Pháp 身thân 地địa 相tương/tướng 思tư 惟duy 四tứ 教giáo 外ngoại 別biệt 說thuyết 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 所sở 言ngôn 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 者giả 雖tuy 未vị 有hữu 文văn 而nhi 有hữu 義nghĩa 可khả 通thông 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 佛Phật 於ư 法Pháp 身thân 之chi 地địa 心tâm 中trung 所sở 建kiến 立lập 者giả 。 出xuất 世thế 方phương 說thuyết 之chi 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 建kiến 立lập 四tứ 教giáo 非phi 無vô 所sở 以dĩ 矣hĩ 建kiến 立lập 亦diệc 無vô 妨phương 但đãn 准chuẩn 義nghĩa 推thôi 之chi 法Pháp 身thân 地địa 之chi 所sở 思tư 惟duy 者giả 宜nghi 名danh 心tâm 地địa 四tứ 教giáo 也dã 將tương 意ý 地địa 所sở 思tư 望vọng 赴phó 機cơ 之chi 說thuyết 但đãn 冥minh 顯hiển 時thời 異dị 然nhiên 兩lưỡng 時thời 四tứ 教giáo 法pháp 體thể 無vô 殊thù 八bát 教giáo 中trung 四tứ 種chủng 化hóa 法pháp 還hoàn 是thị 法Pháp 身thân 地địa 所sở 思tư 惟duy 四tứ 法pháp 以dĩ 法pháp 體thể 同đồng 故cố 但đãn 約ước 時thời 論luận 則tắc 異dị 也dã 法pháp 華hoa 之chi 圓viên 與dữ 開khai 漸tiệm 中trung 圓viên 教giáo 體thể 不bất 二nhị 據cứ 此thử 理lý 則tắc 相tương/tướng 攝nhiếp 無vô 妨phương 若nhược 約ước 時thời 論luận 未vị 開khai 之chi 時thời 不bất 同đồng 已dĩ 開khai 之chi 日nhật 況huống 乃nãi 漸tiệm 中trung 之chi 圓viên 猶do 有hữu 對đối 帶đái 之chi 異dị 乎hồ 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 圓viên 與dữ 漸tiệm 中trung 別biệt 圓viên 亦diệc 據cứ 時thời 則tắc 異dị 以dĩ 頓đốn 部bộ 與dữ 漸tiệm 部bộ 時thời 有hữu 異dị 故cố 若nhược 論luận 教giáo 體thể 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 圓viên 與dữ 漸tiệm 中trung 別biệt 圓viên 無vô 異dị 所sở 以dĩ 有hữu 云vân 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 圓viên 及cập 法pháp 華hoa 之chi 圓viên 並tịnh 於ư 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 得đắc 其kỳ 一nhất 理lý 法Pháp 身thân 地địa 所sở 思tư 惟duy 四tứ 教giáo 開khai 漸tiệm 四tứ 教giáo 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 據cứ 時thời 則tắc 有hữu 前tiền 後hậu 之chi 異dị 若nhược 論luận 其kỳ 法pháp 兩lưỡng 時thời 四tứ 法pháp 體thể 皆giai 同đồng 也dã 。
第đệ 六lục 本bổn 地địa 釋Thích 迦Ca 與dữ 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 同đồng 異dị 疑nghi
普phổ 賢hiền 觀quán 經Kinh 云vân 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 名danh 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 普phổ 賢hiền 觀quán 結kết 成thành 法pháp 華hoa 文văn 云vân 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 乃nãi 是thị 異dị 名danh 非phi 異dị 體thể 等đẳng 又hựu 法Pháp 身thân 如Như 來Lai 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 此thử 翻phiên 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 報báo 身thân 如Như 來Lai 名danh 盧lô 遮già 那na 此thử 翻phiên 淨tịnh 滿mãn 應ưng 身thân 如Như 來Lai 名danh 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 此thử 翻phiên 度độ 沃ốc 燋tiều 是thị 三tam 如Như 來Lai 若nhược 單đơn 取thủ 者giả 則tắc 不bất 可khả 也dã 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 云vân 境cảnh 妙diệu 究cứu 竟cánh 顯hiển 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 智trí 妙diệu 究cứu 竟cánh 滿mãn 名danh 盧lô 舍xá 那na 行hành 妙diệu 究cứu 竟cánh 滿mãn 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 三tam 佛Phật 不bất 一nhất 異dị 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành (# 云vân 云vân )# 今kim 天thiên 台thai 門môn 人nhân 等đẳng 依y 上thượng 件# 文văn 云vân 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 與dữ 本bổn 地địa 釋Thích 迦Ca 同đồng 體thể 之chi 佛Phật 俱câu 體thể 俱câu 用dụng 但đãn 是thị 名danh 之chi 差sai 別biệt 無vô 有hữu 異dị 解giải 又hựu 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經Kinh 云vân 八bát 葉diệp 正chánh 圓viên 從tùng 此thử 華hoa 臺đài 中trung 大đại 日nhật 勝thắng 尊tôn 現hiện 乃nãi 至chí 須tu 經kinh 第đệ 二nhị 院viện 力lực 東đông 方phương 初sơ 門môn 中trung 臺đài 盡tận 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 (# 云vân 云vân )# 一nhất 行hành 和hòa 尚thượng 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 須tu 經kinh 第đệ 二nhị 院viện 盡tận 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 阿a 闍xà 梨lê 言ngôn 此thử 中trung 第đệ 二nhị 院viện 密mật 語ngữ 耳nhĩ 從tùng 中trung 向hướng 外ngoại 當đương 以dĩ 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 眷quyến 屬thuộc 為vi 第đệ 三tam 院viện 今kim 則tắc 以dĩ 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 法Pháp 門môn 眷quyến 屬thuộc 為vi 第đệ 一nhất 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 生sanh 身thân 眷quyến 屬thuộc 為vi 第đệ 二nhị 今kim 有hữu 真chân 言ngôn 宗tông 依y 上thượng 件# 文văn 乃nãi 云vân 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 佛Phật 為vi 下hạ 劣liệt 佛Phật 若nhược 說thuyết 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 佛Phật 為vi 高cao 勝thắng 佛Phật (# 云vân 云vân )# 。 今kim 疑nghi 彼bỉ 此thử 據cứ 是thị 非phi 難nạn/nan 分phần/phân 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 是thị 一nhất 體thể 之chi 異dị 名danh 也dã 經kinh 有hữu 明minh 文văn 大đại 體thể 言ngôn 之chi 森sâm 羅la 萬vạn 像tượng 無vô 非phi 法Pháp 身thân 之chi 一nhất 體thể 良lương 以dĩ 凡phàm 夫phu 迷mê 自tự 本bổn 體thể 隨tùy 執chấp 差sai 別biệt 所sở 樂lạc 各các 殊thù 聖thánh 人nhân 為vi 之chi 權quyền 示thị 種chủng 種chủng 身thân 土thổ/độ 夫phu 理lý 體thể 無vô 邊biên 有hữu 何hà 中trung 外ngoại 若nhược 理lý 有hữu 外ngoại 即tức 有hữu 不bất 遍biến 之chi 處xứ 。 若nhược 無vô 外ngoại 者giả 望vọng 何hà 立lập 中trung 然nhiên 惟duy 非phi 外ngoại 而nhi 現hiện 外ngoại 非phi 中trung 而nhi 現hiện 中trung 者giả 只chỉ 赴phó 緣duyên 以dĩ 假giả 示thị 所sở 以dĩ 佛Phật 土độ 無vô 實thật 中trung 邊biên 之chi 相tướng 苟cẩu 執chấp 中trung 外ngoại 之chi 定định 實thật 者giả 實thật 迷mê 法Pháp 界Giới 之chi 互hỗ 融dung 也dã 只chỉ 見kiến 一nhất 體thể 之chi 差sai 別biệt 不bất 識thức 差sai 別biệt 一nhất 體thể 可khả 謂vị 求cầu 悟ngộ 而nhi 逾du 迷mê 者giả 哉tai 聞văn 大đại 日nhật 之chi 名danh 便tiện 謂vị 高cao 勝thắng 見kiến 釋Thích 迦Ca 之chi 相tướng 即tức 言ngôn 下hạ 劣liệt 者giả 令linh 昧muội 平bình 等đẳng 之chi 體thể 理lý 仍nhưng 違vi 經kinh 文văn 經kinh 金kim 剛cang 祕bí 密mật 。 主chủ 請thỉnh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 云vân 願nguyện 大đại 牟Mâu 尼Ni 說thuyết 誠thành 心tâm 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 亦diệc 是thị 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 說thuyết 與dữ 法pháp 華hoa 經kinh 何hà 殊thù 又hựu 普phổ 賢hiền 經Kinh 云vân 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 名danh 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 等đẳng 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 或hoặc 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 或hoặc 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 等đẳng 豈khởi 唯duy 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 帝Đế 釋Thích 而nhi 憍kiêu 尸thi 迦ca 非phi 帝Đế 釋Thích 乎hồ 。
第Đệ 七Thất 毗Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 經Kinh 與Dữ 法Pháp 華Hoa 經Kinh 前Tiền 後Hậu 教Giáo 部Bộ 所Sở 攝Nhiếp 疑Nghi
今kim 天thiên 台thai 一nhất 處xứ 所sở 立lập 初sơ 自tự 華hoa 嚴nghiêm 終chung 至chí 涅Niết 槃Bàn 一nhất 代đại 之chi 教giáo 以dĩ 四tứ 教giáo 五ngũ 時thời 攝nhiếp 盡tận 而nhi 今kim 未vị 知tri 。 中trung 天thiên 三tam 藏tạng 善thiện 無vô 畏úy 所sở 譯dịch 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 五ngũ 時thời 之chi 中trung 何hà 時thời 攝nhiếp 四tứ 教giáo 八bát 教giáo 之chi 中trung 何hà 教giáo 攝nhiếp 也dã 是thị 法pháp 華hoa 之chi 前tiền 說thuyết 為vi 復phục 在tại 法pháp 華hoa 後hậu 說thuyết 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 將tương 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 於ư 五ngũ 時thời 中trung 收thu 攝nhiếp 又hựu 與dữ 法pháp 華hoa 經kinh 辨biện 其kỳ 前tiền 後hậu 者giả 本bổn 宗tông 教giáo 中trung 未vị 見kiến 明minh 文văn 輙triếp 難nạn/nan 的đích 折chiết 若nhược 以dĩ 義nghĩa 推thôi 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 可khả 屬thuộc 第đệ 五ngũ 時thời 攝nhiếp 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 前tiền 四tứ 味vị 中trung 有hữu 兼kiêm 但đãn 對đối 帶đái 之chi 義nghĩa 今kim 大đại 日nhật 經kinh 純thuần 談đàm 圓viên 教giáo 無vô 兼kiêm 等đẳng 之chi 殊thù 故cố 也dã 如như 別biệt 有hữu 憑bằng 說thuyết 者giả 逾du 妙diệu 耳nhĩ 但đãn 四tứ 教giáo 中trung 合hợp 是thị 圓viên 教giáo 何hà 以dĩ 得đắc 彼bỉ 經Kinh 云vân 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 盡tận 是thị 印ấn 契khế 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 無vô 非phi 直trực 言ngôn 又hựu 云vân 從tùng 佛Phật 至chí 于vu 蠍yết 虫trùng 等đẳng 無vô 非phi 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 法Pháp 界Giới 身thân 等đẳng 便tiện 與dữ 圓viên 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 義nghĩa 理lý 冥minh 符phù 固cố 宜nghi 是thị 圓viên 教giáo 攝nhiếp 所sở 以dĩ 一nhất 行hành 禪thiền 師sư 全toàn 用dụng 圓viên 義nghĩa 消tiêu 釋thích 經kinh 文văn 也dã 。
第đệ 八bát 即tức 身thân 成thành 佛Phật 時thời 無vô 明minh 所sở 感cảm 之chi 身thân 捨xả 不bất 捨xả 疑nghi
法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 八bát 歲tuế 龍long 女nữ 從tùng 海hải 涌dũng 出xuất 忽hốt 然nhiên 之chi 間gian 。 變biến 成thành 男nam 子tử 。 具cụ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 即tức 往vãng 南nam 方phương 。 無Vô 垢Cấu 世Thế 界Giới 。 坐tọa 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 當đương 佛Phật 現hiện 此thử 神thần 變biến 之chi 時thời 十thập 千thiên 女nữ 人nhân 現hiện 轉chuyển 女nữ 身thân 。 得đắc 神thần 通thông 三tam 昧muội 。 無vô 量lượng 天thiên 人nhân 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 成thành 佛Phật 一nhất 行hành 和hòa 尚thượng 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 略lược 有hữu 三tam 喻dụ 事sự 一nhất 者giả 身thân 密mật 二nhị 者giả 語ngữ 密mật 門môn 三tam 者giả 心tâm 密mật 門môn 以dĩ 此thử 三tam 方phương 便tiện 自tự 淨tịnh 三tam 業nghiệp 。 即tức 為vi 如Như 來Lai 。 三tam 密mật 之chi 所sở 加gia 持trì 。 乃nãi 至chí 能năng 於ư 此thử 生sanh 滿mãn 足túc 地địa 波ba 羅la 密mật 不bất 復phục 經kinh 歷lịch 。 劫kiếp 數số 備bị 修tu 諸chư 對đối 治trị 行hành 故cố 大đại 品phẩm 經kinh 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 即tức 上thượng 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 。 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 即tức 得đắc 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 便tiện 得đắc 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 今kim 有hữu 真chân 言ngôn 宗tông 依y 上thượng 件# 文văn 乃nãi 云vân 真chân 言ngôn 加gia 持trì 變biến 作tác 金kim 身thân 不bất 是thị 捨xả 此thử 身thân 受thọ 別biệt 身thân 也dã 又hựu 有hữu 真chân 言ngôn 宗tông 云vân 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 必tất 捨xả 無vô 明minh 所sở 感cảm 之chi 身thân 更cánh 受thọ 無vô 漏lậu 果quả 身thân 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 言ngôn 即tức 身thân 成thành 佛Phật 者giả 心tâm 中trung 體thể 具cụ 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 三tam 平bình 等đẳng 身thân 便tiện 成thành 名danh 為vi 正chánh 覺giác 非phi 謂vị 以dĩ 夢mộng 感cảm 身thân 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 若nhược 不bất 捨xả 此thử 身thân 成thành 正chánh 覺giác 豈khởi 以dĩ 龍long 女nữ 身thân 登đăng 蓮liên 臺đài 華hoa 等đẳng 。 今kim 疑nghi 此thử 二nhị 人nhân 所sở 立lập 何hà 者giả 為vi 正chánh 又hựu 相tương/tướng 宗tông 云vân 變biến 易dị 之chi 身thân 練luyện 有hữu 漏lậu 報báo 成thành 無vô 漏lậu 身thân 今kim 與dữ 此thử 義nghĩa 同đồng 異dị 如như 何hà 。
通thông 曰viết 佛Phật 教giáo 多đa 門môn 入nhập 之chi 者giả 各các 隨tùy 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 即tức 身thân 隔cách 生sanh 俱câu 期kỳ 成thành 佛Phật 眾chúng 流lưu 之chi 行hành 直trực 入nhập 海hải 同đồng 味vị 者giả 也dã 即tức 身thân 成thành 佛Phật 者giả 冣# 上thượng 根căn 性tánh 頓đốn 悟ngộ 圓viên 理lý 勤cần 修tu 者giả 所sở 致trí 也dã 若nhược 不bất 勤cần 下hạ 歟# 根căn 性tánh 漸tiệm 悟ngộ 者giả 不bất 免miễn 隔cách 生sanh 經kinh 劫kiếp 方phương 至chí 所sở 期kỳ 成thành 果quả 方phương 知tri 所sở 經kinh 之chi 俄nga 爾nhĩ 如như 夢mộng 百bách 年niên 覺giác 唯duy 一nhất 念niệm 經Kinh 云vân 轉chuyển 龍long 女nữ 身thân 變biến 成thành 男nam 子tử 。 者giả 只chỉ 換hoán 龍long 女nữ 之chi 根căn 形hình 不bất 是thị 捨xả 命mạng 別biệt 受thọ 生sanh 也dã 用dụng 轉chuyển 龍long 女nữ 身thân 根căn 者giả 為vi 令linh 物vật 生sanh 尊tôn 重trọng 心tâm 故cố 。 於ư 所sở 說thuyết 法Pháp 令linh 生sanh 深thâm 信tín 故cố 所sở 以dĩ 換hoán 舊cựu 劣liệt 根căn 變biến 成thành 勝thắng 體thể 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 若nhược 嫌hiềm 龍long 角giác 之chi 佛Phật 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 不bất 令linh 復phục 作tác 披phi 毛mao 戴đái 角giác 之chi 形hình 將tương 彼bỉ 相tương/tướng 宗tông 練luyện 根căn 成thành 無vô 漏lậu 義nghĩa 與dữ 此thử 圓viên 門môn 即tức 身thân 成thành 佛Phật 辨biện 同đồng 異dị 者giả 彼bỉ 則tắc 行hành 解giải 俱câu 漸tiệm 此thử 乃nãi 行hành 解giải 俱câu 頓đốn 。
第đệ 九cửu 非phi 情tình 草thảo 木mộc 等đẳng 自tự 成thành 佛Phật 說thuyết 法Pháp 否phủ/bĩ 疑nghi
止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ 云vân 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 故cố 若nhược 無vô 佛Phật 乘thừa 法Pháp 身thân 體thể 許hứa 遍biến 亦diệc 不bất 應ưng 云vân 佛Phật 法Pháp 身thân 體thể 同đồng 於ư 無vô 情tình 及cập 以dĩ 不bất 同đồng 金kim 剛cang 錍bề 論luận 云vân 今kim 立lập 眾chúng 生sanh 正chánh 因nhân 體thể 遍biến 經kinh 文văn 並tịnh 以dĩ 虗hư 空không 譬thí 之chi 故cố 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 一nhất 切thiết 處xứ 有hữu 。 猶do 如như 虗hư 空không 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 若nhược 內nội 外ngoại 者giả 云vân 何hà 得đắc 名danh 。 一nhất 切thiết 處xứ 有hữu 。 情tình 觀quán 有hữu 之chi 一nhất 字tự 虗hư 空không 何hà 不bất 收thu 故cố 知tri 經kinh 文văn 不bất 許hứa 唯duy 內nội 專chuyên 外ngoại 。 今kim 疑nghi 為vi 心tâm 遍biến 無vô 情tình 等đẳng 故cố 草thảo 木mộc 成thành 佛Phật 為vi 當đương 草thảo 木mộc 等đẳng 自tự 修tu 因nhân 故cố 得đắc 成thành 佛Phật 為vi 復phục 以dĩ 正chánh 報báo 攝nhiếp 依y 報báo 故cố 草thảo 木mộc 成thành 佛Phật 此thử 義nghĩa 如như 何hà 若nhược 言ngôn 以dĩ 正chánh 攝nhiếp 依y 故cố 草thảo 木mộc 成thành 佛Phật 者giả 與dữ 相tương/tướng 宗tông 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 故cố 草thảo 木mộc 成thành 佛Phật 有hữu 何hà 異dị 乎hồ 若nhược 言ngôn 不bất 說thuyết 外ngoại 色sắc 成thành 佛Phật 但đãn 說thuyết 內nội 色sắc 成thành 佛Phật 者giả 即tức 同đồng 三tam 論luận 宗tông 云vân 凡phàm 有hữu 心tâm 者giả 方phương 得đắc 成thành 佛Phật 。 非phi 墻tường 壁bích 等đẳng 又hựu 若nhược 言ngôn 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 故cố 草thảo 木mộc 等đẳng 自tự 成thành 佛Phật 者giả 何hà 草thảo 何hà 樹thụ 自tự 修tu 六Lục 度Độ 成thành 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 其kỳ 例lệ 如như 何hà 。
通thông 曰viết 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 法Pháp 界Giới 依y 正chánh 本bổn 來lai 一nhất 體thể 所sở 以dĩ 唯duy 心tâm 之chi 外ngoại 無vô 別biệt 草thảo 木mộc 之chi 相tướng 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 於ư 非phi 自tự 他tha 而nhi 見kiến 自tự 他tha 於ư 無vô 彼bỉ 此thử 而nhi 執chấp 彼bỉ 此thử 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 斯tư 執chấp 彌di 堅kiên 遂toại 於ư 不bất 二nhị 之chi 體thể 固cố 執chấp 依y 正chánh 之chi 殊thù 及cập 迷mê 尋tầm 源nguyên 三tam 千thiên 依y 正chánh 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 心tâm 無vô 相tướng 故cố 。 諸chư 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 草thảo 木mộc 叢tùng 林lâm 。 何hà 處xứ 生sanh 乎hồ 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 佛Phật 土độ 亦diệc 淨tịnh 欲dục 得đắc 淨tịnh 土độ 當đương 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 若nhược 心tâm 土thổ/độ 異dị 者giả 縱túng/tung 使sử 心tâm 淨tịnh 而nhi 土thổ/độ 不bất 合hợp 淨tịnh 即tức 以dĩ 心tâm 土thổ/độ 不bất 二nhị 故cố 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 佛Phật 土độ 亦diệc 淨tịnh 誠thành 知tri 佛Phật 心tâm 覺giác 之chi 時thời 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 。 非phi 覺giác 者giả 矣hĩ 今kim 說thuyết 一nhất 心tâm 即tức 諸chư 法pháp 諸chư 法pháp 即tức 一nhất 心tâm 故cố 依y 之chi 與dữ 心tâm 皆giai 一nhất 佛Phật 乘thừa 所sở 以dĩ 不bất 同đồng 相tương/tướng 宗tông 心tâm 色sắc 體thể 殊thù 又hựu 異dị 三tam 論luận 墻tường 壁bích 非phi 情tình 等đẳng 若nhược 妄vọng 執chấp 不bất 消tiêu 苦khổ 求cầu 草thảo 木mộc 自tự 修tu 六Lục 度Độ 者giả 如như 以dĩ 病bệnh 眼nhãn 求cầu 見kiến 空không 華hoa 之chi 結kết 果quả 而nhi 已dĩ 夫phu 依y 正chánh 不bất 二nhị 一Nhất 乘Thừa 之chi 法pháp 悟ngộ 之chi 者giả 法Pháp 界Giới 洞đỗng 融dung 迷mê 之chi 者giả 舉cử 自tự 皆giai 隔cách 焉yên 。
第đệ 十thập 究cứu 竟cánh 佛Phật 位vị 性tánh 惡ác 斷đoạn 不bất 斷đoạn 決quyết
止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ 云vân 佛Phật 本bổn 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 法pháp 故cố 性tánh 惡ác 若nhược 斷đoạn 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 從tùng 何hà 而nhi 立lập 止Chỉ 觀Quán 輔phụ 行hành 記ký 云vân 如Như 來Lai 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 以dĩ 不bất 斷đoạn 善thiện 故cố 緣duyên 因nhân 本bổn 有hữu 又hựu 云vân 闡xiển 提đề 斷đoạn 修tu 善thiện 但đãn 有hữu 性tánh 善thiện 在tại 如Như 來Lai 斷đoạn 修tu 惡ác 但đãn 有hữu 性tánh 惡ác 在tại 。 今kim 疑nghi 究cứu 竟cánh 佛Phật 位vị 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 障chướng 現hiện 行hành 種chủng 子tử 有hữu 何hà 性tánh 惡ác 若nhược 有hữu 性tánh 惡ác 者giả 應ưng 起khởi 修tu 惡ác 若nhược 言ngôn 起khởi 修tu 惡ác 者giả 佛Phật 應ưng 墮đọa 惡ác 道đạo 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 了liễu 達đạt 性tánh 惡ác 故cố 不bất 起khởi 修tu 惡ác 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 者giả 為vi 雖tuy 有hữu 性tánh 惡ác 已dĩ 了liễu 達đạt 是thị 惡ác 故cố 修tu 惡ác 不bất 起khởi 為vi 復phục 惡ác 變biến 成thành 智trí 故cố 修tu 惡ác 不bất 起khởi 若nhược 言ngôn 雖tuy 有hữu 性tánh 惡ác 已dĩ 了liễu 達đạt 是thị 惡ác 故cố 修tu 惡ác 不bất 起khởi 者giả 諸chư 具cụ 縛phược 之chi 人nhân 亦diệc 知tri 此thử 是thị 惡ác 凡phàm 夫phu 亦diệc 不bất 應ưng 起khởi 。 惡ác 若nhược 言ngôn 惡ác 變biến 成thành 智trí 故cố 修tu 惡ác 不bất 起khởi 者giả 惡ác 體thể 既ký 成thành 智trí 已dĩ 更cánh 有hữu 何hà 性tánh 惡ác 若nhược 猶do 有hữu 惡ác 者giả 不bất 可khả 言ngôn 佛Phật 果Quả 位vị 無vô 惡ác 若nhược 佛Phật 果Quả 位vị 猶do 有hữu 性tánh 惡ác 者giả 行hành 相tướng 如như 何hà 。 為vi 如như 棒bổng 机cơ 雖tuy 有hữu 尚thượng 永vĩnh 不bất 生sanh 枝chi 葉diệp 為vi 復phục 如như 白bạch 疊điệp 上thượng 有hữu 一nhất 點điểm 墨mặc 在tại 此thử 義nghĩa 如như 何hà 。
通thông 曰viết 善thiện 惡ác 體thể 性tánh 即tức 空không 假giả 中trung 若nhược 斷đoạn 性tánh 惡ác 則tắc 斷đoạn 三tam 諦đế 不bất 合hợp 言ngôn 佛Phật 斷đoạn 性tánh 惡ác 若nhược 斷đoạn 性tánh 惡ác 如Như 來Lai 應ưng 闕khuyết 法Pháp 界Giới 威uy 儀nghi 。 隨tùy 類loại 示thị 現hiện 從tùng 何hà 處xứ 起khởi 又hựu 貪tham 嗔sân 癡si 性tánh 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 經kinh 有hữu 明minh 文văn 若nhược 斷đoạn 性tánh 惡ác 即tức 斷đoạn 菩Bồ 提Đề 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 善thiện 惡ác 法Pháp 門môn 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 以dĩ 此thử 法pháp 作tác 佛Phật 事sự 故cố 。 誠thành 知tri 諸chư 惡ác 作tác 佛Phật 法Pháp 界Giới 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 如Như 來Lai 明minh 照chiếu 三tam 毒độc 法Pháp 界Giới 朗lãng 達đạt 諸chư 惡ác 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 於ư 惡ác 已dĩ 證chứng 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 而nhi 不bất 為vi 惡ác 。 所sở 染nhiễm 凡phàm 夫phu 乃nãi 唯duy 知tri 惡ác 是thị 不bất 善thiện 而nhi 不bất 識thức 諸chư 惡ác 即tức 空không 假giả 中trung 於ư 惡ác 不bất 見kiến 三tam 諦đế 理lý 故cố 於ư 此thử 長trường 生sanh 實thật 有hữu 之chi 想tưởng 所sở 以dĩ 常thường 被bị 眾chúng 惡ác 牽khiên 迴hồi 不bất 得đắc 為vi 例lệ 而nhi 致trí 結kết 難nạn/nan 夫phu 帝đế 網võng 示thị 現hiện 者giả 皆giai 是thị 寶bảo 珠châu 法Pháp 界Giới 互hỗ 融dung 者giả 無vô 非phi 三tam 諦đế 固cố 知tri 無vô 間gian 之chi 依y 正chánh 在tại 佛Phật 自tự 心tâm 而nhi 非phi 穢uế 苦khổ 法Pháp 身thân 之chi 身thân 土thổ/độ 在tại 凡phàm 一nhất 念niệm 心tâm 常thường 清thanh 淨tịnh 。 良lương 由do 善thiện 惡ác 皆giai 以dĩ 實thật 相tướng 為vi 自tự 體thể 實thật 相tướng 還hoàn 以dĩ 善thiện 惡ác 為vi 自tự 相tương/tướng 故cố 也dã 善thiện 之chi 與dữ 惡ác 。 在tại 佛Phật 地địa 皆giai 為vi 佛Phật 界giới 如như 眾chúng 像tượng 之chi 好hảo 惡ác 在tại 明minh 鏡kính 皆giai 光quang 淨tịnh (# 矣hĩ )# 欲dục 知tri 佛Phật 地địa 性tánh 惡ác 之chi 相tướng 者giả 如như 三tam 諦đế 之chi 相tướng 佛Phật 界giới 性tánh 惡ác 亦diệc 如như 此thử 相tương/tướng 斯tư 乃nãi 非phi 心tâm 言ngôn 所sở 宣tuyên 測trắc (# 矣hĩ )# 非phi 諸chư 世thế 間gian 。 喻dụ 所sở 喻dụ 焉yên 若nhược 取thủ 少thiểu 分phần 強cường/cưỡng 立lập 喻dụ 者giả 如như 臨lâm 清thanh 水thủy 現hiện 乎hồ 波ba 相tương/tướng 又hựu 如như 水thủy 中trung 鹽diêm 味vị 色sắc 裏lý 膠giao 清thanh 也dã 此thử 乃nãi 佛Phật 界giới 莊trang 嚴nghiêm 之chi 具cụ 。 似tự 惡ác 而nhi 常thường 善thiện 不bất 得đắc 謂vị 之chi 不bất 善thiện 。
上thượng 都đô 右hữu 衛vệ 醴# 泉tuyền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 宗tông 頴dĩnh 。 上thượng 。