Thiền Môn Chương –

禪Thiền 門Môn 章Chương

隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết

禪thiền 門môn 章chương

隋tùy 天thiên 台thai 。 智trí 者giả 大đại 師sư 。 說thuyết 。

祖tổ 習tập 觀quán 行hành 。 凡phàm 有hữu 三tam 通thông 明minh 禪thiền 。 一nhất 則tắc 次thứ 第đệ 。 二nhị 非phi 次thứ 第đệ 。 三tam 赴phó 緣duyên 不bất 定định 或hoặc 次thứ 不bất 次thứ 。 若nhược 次thứ 者giả 。 初sơ 從tùng 安an 般ban 數sổ 息tức 。 欲dục 界giới 未vị 到đáo 。 四tứ 禪thiền 。 四tứ 無vô 量lượng 。 四tứ 空không 。 六lục 妙diệu 門môn 。 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 。 通thông 明minh 九cửu 想tưởng 。 十thập 想tưởng 。 八bát 念niệm 。 八bát 背bối/bội 捨xả 。 勝thắng 處xứ 一nhất 切thiết 處xứ 變biến 化hóa 。 六Lục 通Thông 。 九cửu 定định 。 奮phấn 迅tấn 。 超siêu 越việt 等đẳng 行hàng 行hàng 諸chư 禪thiền 。 次thứ 從tùng 五ngũ 停đình 心tâm 。 四Tứ 諦Đế 。 十thập 六lục 行hành 。 生sanh 諸chư 品phẩm 道đạo 無vô 漏lậu 根căn 十thập 智trí 等đẳng 行hành 慧tuệ 諸chư 禪thiền 。 乃nãi 至chí 於ư 佛Phật 三tam 十thập 四tứ 心tâm 樹thụ 下hạ 跏già 趺phu 斷đoạn 惑hoặc 成thành 聖thánh 。 齊tề 方phương 便tiện 教giáo 中trung 為vi 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 。 漸tiệm 次thứ 明minh 禪thiền 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 一nhất 一nhất 分phân 別biệt 。 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 。 不bất 可khả 以dĩ 念niệm 處xứ 之chi 名danh 安an 無Vô 學Học 之chi 後hậu 。 不bất 得đắc 將tương 四tứ 空không 在tại 數sổ 息tức 之chi 前tiền 。 便tiện 乖quai 經kinh 論luận 不bất 成thành 次thứ 第đệ 。 故cố 次thứ 依y 案án 綸luân 緒tự 而nhi 辨biện 名danh 相tướng 。 故cố 言ngôn 次thứ 第đệ 禪thiền 也dã 。 非phi 次thứ 第đệ 者giả 。 即tức 是thị 利lợi 根căn 頓đốn 悟ngộ 。 大Đại 乘Thừa 之chi 人nhân 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 可khả 集tập 八bát 禪thiền 之chi 眾chúng 。 明minh 九cửu 種chủng 大đại 禪thiền 自tự 性tánh 。 一nhất 切thiết 門môn 善thiện 人nhân 。 一nhất 切thiết 行hành 除trừ 惱não 。 他tha 世thế 樂lạc 清thanh 淨tịnh 等đẳng 禪thiền 。 直trực 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 離ly 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 。 亡vong 去khứ 心tâm 法pháp 。 四tứ 句cú 撿kiểm 洗tẩy 。 體thể 達đạt 虗hư 妄vọng 。 始thỉ 自tự 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 聞văn 思tư 前tiền 行hành 。 終chung 于vu 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。 雖tuy 有hữu 九cửu 禪thiền 之chi 差sai 。 悉tất 是thị 約ước 理lý 研nghiên 心tâm 。 無vô 復phục 事sự 中trung 堦# 梯thê 。 如như 前tiền 之chi 次thứ 。 故cố 名danh 非phi 次thứ 也dã 。 已dĩ 現hiện 止Chỉ 觀Quán (# 云vân 云vân )# 無vô 方phương 赴phó 機cơ 明minh 禪thiền 者giả 。 即tức 是thị 非phi 次thứ 第đệ 非phi 不bất 次thứ 第đệ 也dã 。 自tự 有hữu 一nhất 種chủng 機cơ 緣duyên 亦diệc 非phi 方phương 便tiện 漸tiệm 次thứ 之chi 根căn 。 亦diệc 非phi 頓đốn 悟ngộ 之chi 性tánh 。 不bất 可khả 定định 作tác 次thứ 第đệ 之chi 說thuyết 。 亦diệc 不bất 可khả 定định 作tác 非phi 次thứ 第đệ 說thuyết 。 則tắc 應ưng 以dĩ 無vô 方phương 不bất 定định 赴phó 此thử 機cơ 緣duyên 。 此thử 緣duyên 不bất 定định 不bất 可khả 一nhất 准chuẩn 。 故cố 言ngôn 非phi 次thứ 第đệ 非phi 不bất 次thứ 第đệ 也dã 。 此thử 三tam 直trực 與dữ 常thường 途đồ 所sở 明minh 頓đốn 漸tiệm 。 偏thiên 方phương 。 不bất 定định 。 名danh 字tự 乃nãi 同đồng 。 而nhi 對đối 當đương 無vô 方phương 之chi 意ý 與dữ 常thường 異dị 也dã 。 若nhược 以dĩ 此thử 三tam 意ý 對đối 諸chư 教giáo 者giả 。 三tam 藏tạng 教giáo 毗tỳ 曇đàm 。 成thành 實thật 所sở 說thuyết 者giả 。 即tức 是thị 次thứ 第đệ 意ý 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 。 地địa 論luận 所sở 明minh 集tập 八bát 禪thiền 眾chúng 。 明minh 該cai 六lục 十thập 億ức 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 住trụ 無vô 垢cấu 地địa 。 所sở 辨biện 四tứ 十thập 二nhị 賢hiền 聖thánh 。 所sở 修tu 禪thiền 定định 之chi 相tướng 。 此thử 即tức 非phi 次thứ 第đệ 意ý 也dã 。 若nhược 如như 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 有hữu 無vô 方phương 不bất 定định 者giả 。 即tức 如như 三tam 論luận 正chánh 意ý 也dã 。 欲dục 學học 問vấn 人nhân 。 多đa 以dĩ 智trí 慧tuệ 推thôi 撿kiểm 作tác 三tam 教giáo 名danh 說thuyết 。 今kim 約ước 心tâm 入nhập 道đạo 作tác 三tam 禪thiền 。 名danh 說thuyết 兩lưỡng 意ý 載tái 在tại 餘dư 文văn 。 今kim 正chánh 明minh 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 淺thiển 深thâm 之chi 相tướng 。 故cố 言ngôn 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn 也dã 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 次thứ 第đệ 行hành 學học 道Đạo 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 問vấn 。 應ưng 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 何hà 故cố 說thuyết 此thử 。 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 耶da 。 答đáp 。 為vi 顯hiển 波Ba 若Nhã 故cố 。 如như 波Ba 若Nhã 明minh 真chân 空không 。 為vi 顯hiển 波Ba 若Nhã 故cố 。 亦diệc 明minh 其kỳ 餘dư 次thứ 第đệ 諸chư 法pháp 空không 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 今kim 若nhược 不bất 遍biến 淺thiển 深thâm 次thứ 第đệ 之chi 門môn 。 後hậu 修tu 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 空không 未vị 發phát 。 其kỳ 餘dư 空không 預dự 前tiền 證chứng 。 謬mậu 謂vị 為vi 是thị 。 今kim 明minh 次thứ 第đệ 分phân 別biệt 。 異dị 相tướng 為vi 顯hiển 般Bát 若Nhã 也dã 。 又hựu 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 為vi 既ký 辨biện 諸chư 法pháp 故cố 。 若nhược 修tu 無vô 漏lậu 時thời 。 有hữu 漏lậu 不bất 求cầu 而nhi 自tự 發phát 。 預dự 不bất 先tiên 知tri 。 謂vị 言ngôn 非phi 法pháp 。 謂vị 乖quai 波Ba 若Nhã 。 則tắc 生sanh 棄khí 想tưởng 。 若nhược 一nhất 向hướng 取thủ 。 復phục 混hỗn 魔ma 事sự 。 若nhược 丕# 取thủ 。 復phục 乖quai 波Ba 若Nhã 。 故cố 須tu 分phân 別biệt 。 又hựu 赴phó 物vật 機cơ 緣duyên 故cố 。 若nhược 有hữu 大đại 機cơ 。 但đãn 聞văn 波Ba 若Nhã 即tức 會hội 深thâm 理lý 。 若nhược 無vô 大đại 機cơ 必tất 憑bằng 屋ốc 入nhập 理lý 。 故cố 說thuyết 次thứ 第đệ 也dã 。 又hựu 眾chúng 生sanh 憙hí 樂lạc 不bất 同đồng 故cố 。 以dĩ 欲dục 拘câu 牽khiên 。 後hậu 令linh 入nhập 佛Phật 道Đạo 。

復phục 次thứ 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 為vi 知tri 波Ba 若Nhã 生sanh 處xứ 故cố 。 若nhược 修tu 般Bát 若Nhã 時thời 。 會hội 須tu 一nhất 法Pháp 門môn 為vi 方phương 便tiện 。 為vi 生sanh 般Bát 若Nhã 處xứ 。 隨tùy 得đắc 一nhất 法pháp 調điều 心tâm 則tắc 堪kham 修tu 習tập 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 得đắc 生sanh 也dã 。 所sở 以dĩ 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。 若nhược 直trực 修tu 空không 於ư 五ngũ 度độ 。 成thành 外ngoại 道đạo 空không 。 食thực 鹽diêm 太thái 過quá 。 若nhược 但đãn 五ngũ 度độ 。 五ngũ 度độ 無vô 用dụng 。 成thành 凡phàm 夫phu 法pháp 。 今kim 正Chánh 道Đạo 修tu 空không 明minh 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 五ngũ 度độ 調điều 心tâm 。 方phương 入nhập 般Bát 若Nhã 。 又hựu 說thuyết 此thử 次thứ 第đệ 者giả 。 嚴nghiêm 飾sức 般Bát 若Nhã 故cố 。

復phục 次thứ 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 為vi 益ích 般Bát 若Nhã 故cố 。 如như 薪tân 多đa 火hỏa 猛mãnh 。 般Bát 若Nhã 無vô 名danh 法pháp 。 破phá 諸chư 法pháp 故cố 名danh 般Bát 若Nhã 。 若nhược 不bất 識thức 諸chư 法pháp 。 則tắc 無vô 所sở 破phá 。 成thành 般Bát 若Nhã 少thiểu 。 若nhược 意ý 識thức 廣quảng 破phá 。 如như 火hỏa 益ích 薪tân 也dã 。 又hựu 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 為vi 明minh 助trợ 道đạo 故cố 。 如như 得đắc 初sơ 禪thiền 。 已dĩ 離ly 五ngũ 蓋cái 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 離ly 麤thô 惑hoặc 。 斷đoạn 得đắc 般Bát 若Nhã 。 斷đoạn 十thập 細tế 煩phiền 惱não 則tắc 易dị 。 如như 羅La 漢Hán 先tiên 除trừ 三tam 界giới 惑hoặc 。 後hậu 得đắc 般Bát 若Nhã 斷đoạn 習tập 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 又hựu 直trực 般Bát 若Nhã 斷đoạn 惑hoặc 乾can/kiền/càn 燥táo 故cố 。 得đắc 助trợ 道đạo 資tư 成thành 為vi 易dị 。 又hựu 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 為vi 學học 無vô 所sở 畏úy 故cố 。 直trực 學học 波Ba 若Nhã 是thị 自tự 行hành 。 化hóa 他tha 則tắc 闕khuyết 。 學học 次thứ 第đệ 則tắc 隨tùy 問vấn 能năng 答đáp 。 眾chúng 生sanh 信tín 伏phục 。 後hậu 示thị 真chân 道đạo 。 又hựu 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 機cơ 病bệnh 無vô 量lượng 。 須tu 遍biến 學học 諸chư 法pháp 。 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 故cố 。 又hựu 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 為vi 通thông 諸chư 經kinh 論luận 故cố 。 若nhược 有hữu 事sự 相tướng 不bất 通thông 。 理lý 亦diệc 成thành 壅ủng 。

復phục 次thứ 所sở 以dĩ 明minh 次thứ 第đệ 門môn 者giả 。 為vi 明minh 中trung 道đạo 故cố 。 若nhược 直trực 明minh 空không 。 非phi 是thị 正chánh 觀quán 中trung 道đạo 。 中trung 道đạo 者giả 。 智trí 者giả 見kiến 空không 及cập 與dữ 不bất 空không 。 尚thượng 不bất 住trụ 空không 豈khởi 住trụ 不bất 空không 。 不bất 住trụ 二nhị 邊biên 雙song 照chiếu 二nhị 邊biên 。 方phương 是thị 正Chánh 道Đạo 。 又hựu 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 還hoàn 反phản 質chất 問vấn 者giả 。 為vi 當đương 離ly 次thứ 第đệ 說thuyết 非phi 次thứ 第đệ 。 為vi 即tức 次thứ 第đệ 說thuyết 耶da 。 若nhược 離ly 次thứ 而nhi 說thuyết 非phi 次thứ 。 亦diệc 應ưng 離ly 色sắc 別biệt 說thuyết 於ư 空không 。 若nhược 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 不bất 離ly 色sắc 。 今kim 即tức 次thứ 第đệ 是thị 非phi 次thứ 第đệ 。 非phi 是thị 離ly 次thứ 第đệ 而nhi 條điều 然nhiên 有hữu 非phi 次thứ 第đệ 。 說thuyết 非phi 次thứ 第đệ 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 故cố 經Kinh 云vân 。 修tu 色sắc 無vô 常thường 已dĩ 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 乃nãi 至chí 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 修tu 次thứ 第đệ 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 非phi 次thứ 第đệ 也dã 。

釋thích 十thập 科khoa 意ý 者giả 。 初sơ 五ngũ 是thị 解giải 心tâm 希hy 向hướng 。 欲dục 求cầu 定định 意ý 。 未vị 是thị 修tu 行hành 之chi 法pháp 。 後hậu 五ngũ 是thị 自tự 解giải 而nhi 起khởi 行hành 。 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 方phương 正chánh 是thị 進tiến 。 行hành 若nhược 無vô 解giải 不bất 得đắc 立lập 行hành 。 解giải 是thị 行hành 本bổn 。 故cố 請thỉnh 觀quán 音âm 云vân 。 大đại 智trí 本bổn 行hạnh 。 又hựu 云vân 。 非phi 智trí 不bất 禪thiền 。 智trí 即tức 是thị 解giải 。 禪thiền 即tức 是thị 行hành 。 若nhược 是thị 事sự 中trung 散tán 心tâm 。 布bố 施thí 等đẳng 行hành 。 力lực 用dụng 微vi 少thiểu 。 若nhược 制chế 心tâm 禪thiền 寂tịch 。 發phát 得đắc 六Lục 通Thông 。 能năng 雨vũ 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 珍trân 寶bảo 。 遍biến 十thập 方phương 界giới 。 已dĩ 施thí 眾chúng 生sanh 。 當đương 知tri 修tu 禪thiền 是thị 大Đại 道Đạo 行hành 也dã 。 生sanh 起khởi 十thập 意ý 次thứ 第đệ 如như 文văn 中trung (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 五ngũ 得đắc 心tâm 法pháp 者giả 。 若nhược 是thị 學học 義nghĩa 者giả 名danh 為vi 境cảnh 智trí 。 今kim 禪thiền 門môn 注chú 名danh 名danh 為vi 心tâm 法pháp 。 第đệ 六lục 方phương 便tiện 一nhất 重trọng/trùng 者giả 。 方phương 便tiện 名danh 善thiện 巧xảo 。 於ư 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 將tương 進tiến 得đắc 所sở 。 巧xảo 用dụng 四tứ 悉tất 檀đàn 調điều 心tâm 。 然nhiên 後hậu 能năng 發phát 諸chư 禪thiền 定định 。 故cố 言ngôn 方phương 便tiện 。 向hướng 下hạ 自tự 廣quảng 明minh 之chi 。 十thập 重trọng/trùng 明minh 義nghĩa 止chỉ 齊tề 第đệ 六lục 。 第đệ 七thất 明minh 修tu 證chứng 。 修tu 名danh 習tập 行hành 。 證chứng 名danh 發phát 得đắc 。 此thử 一nhất 科khoa 大đại 有hữu 所sở 開khai 。 具cụ 若nhược 修tu 證chứng 方phương 法pháp 。 始thỉ 論luận 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 上thượng 至chí 四tứ 念niệm 處xứ 。 又hựu 從tùng 四tứ 念niệm 處xứ 對đối 阿A 羅La 漢Hán 行hành 。 行hành 慧tuệ 行hành 等đẳng 。 又hựu 從tùng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 聞văn 思tư 前tiền 行hành 自tự 性tánh 禪thiền 。 及cập 諸chư 地địa 修tu 證chứng 等đẳng 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 修tu 相tương/tướng 各các 各các 異dị 。 證chứng 相tương/tướng 各các 各các 異dị 。 一nhất 一nhất 精tinh 細tế 。 使sử 因nhân 果quả 分phân 明minh 始thỉ 終chung 可khả 見kiến 。 義nghĩa 廣quảng 今kim 不bất 復phục 論luận 。 問vấn 。 阿A 鼻Tỳ 是thị 惡ác 趣thú 。 云vân 何hà 辨biện 修tu 。 答đáp 。 通thông 稱xưng 為vi 修tu 。 真chân 偽ngụy 多đa 種chủng 。 行hành 者giả 為vi 破phá 三Tam 寶Bảo 故cố 而nhi 悟ngộ 禪thiền 。 此thử 則tắc 是thị 修tu 阿A 鼻Tỳ 禪thiền 。 問vấn 。 禪thiền 是thị 棄khí 惡ác 。 其kỳ 既ký 惡ác 心tâm 。 那na 忽hốt 得đắc 禪thiền 。 舊cựu 解giải 云vân 。 此thử 人nhân 遮già 重trọng/trùng 根căn 利lợi 。 雖tuy 發phát 心tâm 時thời 惡ác 。 若nhược 攝nhiếp 心tâm 入nhập 禪thiền 。 根căn 利lợi 故cố 故cố 能năng 發phát 禪thiền 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 禪thiền 有hữu 多đa 種chủng 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 道đạo 。 隨tùy 與dữ 相tương 應ứng 即tức 得đắc 邪tà 禪thiền 鬼quỷ 定định 。 此thử 案án 是thị 邪tà 見kiến 之chi 通thông 。 得đắc 與dữ 其kỳ 修tu 相tương 應ứng (# 云vân 云vân )# 。 如như 調Điều 達Đạt 修tu 禪thiền 。 即tức 是thị 阿A 鼻Tỳ 禪thiền 也dã 。 歷lịch 根căn 本bổn 。 特đặc 勝thắng 。 通thông 明minh 。 行hàng 行hàng 。 慧tuệ 行hành 等đẳng 。 修tu 相tương/tướng 各các 各các 不bất 同đồng 。 邪tà 正chánh 亦diệc 異dị 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 諸chư 地địa 。 修tu 證chứng 各các 有hữu 相tướng 貌mạo 。 具cụ 有hữu 釋thích 當đương 有hữu 十thập 卷quyển 文văn (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 八bát 顯hiển 示thị 果quả 報báo 者giả 。 果quả 報báo 與dữ 修tu 證chứng 若nhược 為vi 異dị 。 修tu 是thị 修tu 習tập 名danh 因nhân 。 證chứng 是thị 尅khắc 獲hoạch 名danh 果quả 。 此thử 果quả 是thị 習tập 果quả 得đắc 報báo 之chi 時thời 。 名danh 為vi 報báo 果quả 。 從tùng 阿A 鼻Tỳ 去khứ 乃nãi 至chí 於ư 佛Phật 。 皆giai 須tu 一nhất 一nhất 顯hiển 示thị 果quả 報báo 。 若nhược 是thị 二Nhị 乘Thừa 。 明minh 但đãn 有hữu 習tập 果quả 無vô 有hữu 報báo 果quả 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 無vô 受thọ 生sanh 處xứ 故cố 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 所sở 明minh 。 此thử 人nhân 受thọ 法pháp 性tánh 身thân 亦diệc 有hữu 報báo 果quả 。 若nhược 是thị 明minh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 。 何hà 容dung 不bất 得đắc 辨biện 果quả 報báo 。 佛Phật 亦diệc 得đắc 言ngôn 報báo 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 願nguyện 得đắc 無vô 上thượng 報báo 。 又hựu 云vân 。 因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 亦diệc 得đắc 明minh 報báo 也dã 。 辨biện 此thử 亦diệc 有hữu 數số 卷quyển 。 第đệ 九cửu 從tùng 禪thiền 起khởi 教giáo 。 此thử 有hữu 亦diệc 行hành 因nhân 得đắc 果quả 。 自tự 行hành 具cụ 足túc 復phục 須tu 化hóa 他tha 。 昔tích 久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。 遍biến 學học 諸chư 禪thiền 。 若nhược 次thứ 若nhược 非phi 次thứ 皆giai 悉tất 究cứu 了liễu 。 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 而nhi 為vi 設thiết 教giáo 。 若nhược 設thiết 人nhân 天thiên 教giáo 。 多đa 從tùng 通thông 明minh 禪thiền 中trung 起khởi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 禪thiền 深thâm 觀quán 五ngũ 藏tạng 。 即tức 能năng 了liễu 達đạt 五ngũ 行hành 。 上thượng 當đương 五ngũ 星tinh 。 下hạ 當đương 五ngũ 岳nhạc 。 陰âm 陽dương 八bát 卦# 五ngũ 常thường 天thiên 文văn 地địa 理lý 。 醫y 方phương 笇# 計kế 軍quân 兵binh 技kỹ 術thuật 曆lịch 數số 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 依y 五ngũ 行hành 八bát 卦# 。 如như 此thử 諸chư 事sự 悉tất 在tại 通thông 明minh 禪thiền 中trung 而nhi 得đắc 明minh 了liễu 。 故cố 知tri 起khởi 人nhân 天thiên 乘thừa 從tùng 此thử 禪thiền 出xuất 也dã 。 若nhược 修tu 禪thiền 時thời 尸thi 羅la 不bất 清thanh 淨tịnh 。 三tam 昧muội 不bất 現hiện 前tiền 。 要yếu 須tu 持trì 戒giới 乃nãi 得đắc 諸chư 禪thiền 。 發phát 禪thiền 之chi 時thời 又hựu 發phát 得đắc 定định 共cộng 戒giới 。 約ước 此thử 而nhi 起khởi 戒giới 藏tạng 。 又hựu 四tứ 禪thiền 即tức 是thị 定định 。 約ước 此thử 起khởi 定định 藏tạng 。 修tu 禪thiền 時thời 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 。 修tu 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 觀quán 慧tuệ 成thành 就tựu 方phương 能năng 見kiến 理lý 。 發phát 得đắc 無vô 漏lậu 。 故cố 約ước 此thử 起khởi 慧tuệ 藏tạng 。 觀quán 空không 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 拆# 空không 。 二nhị 體thể 空không 。 約ước 折chiết 空không 起khởi 三tam 藏tạng 教giáo 之chi 慧tuệ 藏tạng 。 約ước 體thể 空không 起khởi 通thông 教giáo 之chi 慧tuệ 藏tạng 。 禪thiền 中trung 者giả 觀quán 諸chư 法pháp 雖tuy 空không 。 一nhất 心tâm 具cụ 萬vạn 行hạnh 。 假giả 名danh 分phân 別biệt 。 約ước 此thử 起khởi 於ư 名danh 相tướng 。 即tức 別biệt 教giáo 也dã 。 若nhược 禪thiền 中trung 能năng 觀quán 中trung 道đạo 性tánh 空không 真chân 理lý 。 即tức 約ước 此thử 起khởi 圓viên 頓đốn 之chi 教giáo 。 又hựu 法pháp 性tánh 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 約ước 此thử 而nhi 起khởi 涅Niết 槃Bàn 之chi 教giáo 。 大đại 經kinh 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 名danh 深thâm 禪thiền 定định 窟quật 也dã 。 禪thiền 觀quán 於ư 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 能năng 運vận 出xuất 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 。 若nhược 觀quán 實thật 相tướng 理lý 。 即tức 是thị 性tánh 淨tịnh 我ngã 。 若nhược 觀quán 智trí 圓viên 明minh 。 即tức 圓viên 淨tịnh 我ngã 。 若nhược 觀quán 方phương 便tiện 。 權quyền 巧xảo 即tức 方phương 便tiện 權quyền 巧xảo 。 即tức 方phương 便tiện 乘thừa 。 約ước 此thử 起khởi 教giáo 。 即tức 法pháp 華hoa 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 無vô 上thượng 之chi 大Đại 乘Thừa 也dã 。 又hựu 修tu 禪thiền 時thời 觀quán 。 法pháp 性tánh 空không 故cố 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 。 觀quán 假giả 名danh 道đạo 故cố 。 即tức 道đạo 種chủng 智trí 。 觀quán 空không 假giả 不bất 二nhị 。 即tức 中trung 道đạo 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 約ước 此thử 起khởi 教giáo 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 也dã 。 又hựu 禪thiền 中trung 觀quán 法pháp 。 或hoặc 可khả 依y 次thứ 第đệ 觀quán 。 或hoặc 時thời 依y 不bất 次thứ 第đệ 觀quán 。 若nhược 化hóa 他tha 時thời 。 約ước 此thử 赴phó 緣duyên 無vô 方phương 縱túng/tung 任nhậm 。 即tức 是thị 方Phương 等Đẳng 維duy 摩ma 之chi 屬thuộc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 淨tịnh 名danh 彈đàn 斥xích 俗tục 道đạo 無vô 方phương 轉chuyển 變biến 。 不bất 唯duy 一nhất 種chủng 故cố 。 又hựu 方Phương 等Đẳng 中trung 。 或hoặc 大đại 小tiểu 相tương/tướng 並tịnh 並tịnh 對đối 而nhi 說thuyết 。 更cánh 相tương 形hình 斥xích 。 即tức 是thị 此thử 意ý 也dã 。 故cố 知tri 諸chư 教giáo 皆giai 約ước 禪thiền 而nhi 起khởi 。 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 轉chuyển 法pháp 轉chuyển 輪luân 入nhập 涅Niết 槃Bàn 皆giai 。 在tại 四tứ 禪thiền 中trung 。 約ước 禪thiền 起khởi 教giáo 。 何hà 教giáo 不bất 攝nhiếp 。 如như 是thị 等đẳng 約ước 作tác 遍biến 起khởi 諸chư 教giáo 相tương/tướng 。 此thử 自tự 可khả 知tri 。 凡phàm 有hữu 兩lưỡng 卷quyển 明minh 此thử 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 十thập 結kết 會hội 旨chỉ 歸quy 者giả 。 上thượng 九cửu 意ý 明minh 禪thiền 。 自tự 凡phàm 至chí 聖thánh 。 論luận 次thứ 甚thậm 多đa 。 束thúc 其kỳ 旨chỉ 趣thú 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 釋thích 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 但đãn 有hữu 名danh 與dữ 色sắc 。 若nhược 欲dục 如như 實thật 觀quán 。 但đãn 當đương 觀quán 名danh 色sắc 也dã 。 色sắc 從tùng 心tâm 生sanh 。 但đãn 觀quán 心tâm 性tánh 名danh 為vi 上thượng 定định 。 故cố 知tri 研nghiên 心tâm 。 心tâm 収thâu 萬vạn 法pháp 。 如như 得đắc 珠châu 玉ngọc 。 眾chúng 寶bảo 皆giai 獲hoạch 。 如như 牽khiên 衣y 一nhất 角giác 。 諸chư 處xứ 皆giai 動động 。 故cố 條điều 流lưu 萬vạn 緒tự 歸quy 海hải 而nhi 會hội 。 禪thiền 相tương/tướng 不bất 一nhất 。 篤đốc 論luận 但đãn 心tâm 。 觀quán 此thử 心tâm 性tánh 即tức 實thật 相tướng 理lý 。 是thị 故cố 歸quy 宗tông 結kết 要yếu 唯duy 在tại 於ư 此thử 也dã 。 如như 是thị 十thập 科khoa 。 前tiền 五ngũ 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 眾chúng 緣duyên 家gia 所sở 尚thượng 。 明minh 顯hiển 同đồng 異dị 故cố 。 第đệ 六lục 七thất 二nhị 科khoa 是thị 降hàng 心tâm 家gia 急cấp 要yếu 。 即tức 自tự 行hành 用dụng 。 不bất 受thọ 學học 者giả 。 不bất 可khả 為vi 說thuyết 也dã 。 此thử 如như 戒giới 心tâm 不bất 可khả 妄vọng 授thọ 。 下hạ 去khứ 修tu 證chứng 非phi 初sơ 學học 所sở 得đắc 。 說thuyết 之chi 無vô 妨phương 。 如như 律luật 家gia 五ngũ 名danh 小tiểu 戒giới 得đắc 聽thính (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 第đệ 一nhất 大đại 段đoạn 。 明minh 大đại 意ý 中trung 簡giản 非phi 者giả 。 凡phàm 有hữu 十thập 種chủng 。 備bị 如như 止Chỉ 觀Quán 中trung 說thuyết 。 今kim 略lược 明minh 一nhất 兩lưỡng 如như 者giả 。 如như 為vi 求cầu 安an 樂lạc 故cố 修tu 禪thiền 。 此thử 屬thuộc 六Lục 欲Dục 天Thiên 心tâm 。 作tác 意ý 防phòng 持trì 。 離ly 惡ác 修tu 善thiện 。 希hy 於ư 安an 樂lạc 。 名danh 屬thuộc 人nhân 道Đạo 心tâm 。 是thị 故cố 受thọ 報báo 假giả 緣duyên 方phương 得đắc 。 若nhược 任nhậm 運vận 心tâm 成thành 。 不bất 須tu 防phòng 護hộ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 得đắc 禪thiền 味vị 故cố 。 任nhậm 運vận 怡di 悅duyệt 。 或hoặc 三tam 五ngũ 日nhật 入nhập 禪thiền 不bất 起khởi 。 設thiết 起khởi 出xuất 觀quán 。 任nhậm 運vận 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 發phát 心tâm 求cầu 此thử 名danh 為vi 天thiên 心tâm 。 後hậu 受thọ 天thiên 報báo 。 自tự 然nhiên 而nhi 至chí 。 不bất 勞lao 運vận 役dịch 。 故cố 此thử 心tâm 名danh 為vi 天thiên 心tâm 也dã 。 取thủ 譬thí 如như 乾can 牛ngưu 皮bì 。 雖tuy 強cường/cưỡng 卷quyển 舒thư 不bất 隨tùy 處xứ 分phần/phân 。 喻dụ 如như 作tác 意ý 。 如như 牛ngưu 腦não 皮bì 。 牽khiên 觸xúc 軟nhuyễn 善thiện 。 喻dụ 如như 入nhập 禪thiền 。 雖tuy 復phục 出xuất 定định 猶do 有hữu 滋tư 味vị 。 所sở 修tu 戒giới 施thí 不bất 同đồng 散tán 心tâm (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 直trực 求cầu 勢thế 力lực 是thị 魔ma 心tâm 。 如như 魔ma 著trước 於ư 果quả 報báo 。 見kiến 人nhân 出xuất 境cảnh 即tức 來lai 遮già 壞hoại 。 如như 今kim 時thời 人nhân 。 既ký 有hữu 大đại 力lực 受thọ 果quả 報báo 故cố 。 有hữu 人nhân 違vi 之chi 即tức 能năng 損tổn 他tha 也dã 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 見kiến 者giả 是thị 外ngoại 道Đạo 心tâm 。 欲dục 因nhân 禪thiền 發phát 慧tuệ 毀hủy 他tha 顯hiển 己kỷ 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 梨lê 耆kỳ 彌di 因nhân 緣duyên (# 云vân 云vân )# 。 所sở 以dĩ 禪thiền 靜tĩnh 能năng 發phát 邪tà 正chánh 二nhị 慧tuệ 。 本bổn 時thời 邪tà 獲hoạch 取thủ 理lý 。 今kim 以dĩ 靜tĩnh 心tâm 瑩oánh 之chi 。 邪tà 慧tuệ 即tức 發phát 。 便tiện 成thành 邪tà 見kiến 。 本bổn 時thời 心tâm 正chánh 。 用dụng 定định 調điều 之chi 。 便tiện 發phát 正chánh 慧tuệ 。 正chánh 慧tuệ 不bất 須tu 簡giản 。 邪tà 心tâm 修tu 禪thiền 是thị 故cố 須tu 簡giản 也dã 。 又hựu 若nhược 人nhân 俗tục 有hữu 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 欣hân 勢thế 樂nhạo 見kiến 三tam 心tâm 者giả 。 逐trục 其kỳ 強cường 弱nhược 以dĩ 判phán 其kỳ 因nhân 。 若nhược 雖tuy 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 勢thế 力lực 強cường/cưỡng 屬thuộc 魔ma 心tâm 。 若nhược 但đãn 樂nhạo 樂lạc 帶đái 少thiểu 淨tịnh 心tâm 是thị 梵Phạm 民dân 心tâm 。 若nhược 樂nhạo 樂lạc 又hựu 慈từ 人nhân 及cập 物vật 即tức 梵Phạm 王Vương 心tâm 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 見kiến 即tức 屬thuộc 外ngoại 道đạo 。 此thử 三tam 心tâm 相tương/tướng 添# 隨tùy 強cường/cưỡng 判phán 因nhân (# 云vân 云vân )# 。

又hựu 直trực 就tựu 外ngoại 道Đạo 心tâm 自tự 判phán 三tam 種chủng 。 一nhất 直trực 修tu 邪tà 。 二nhị 帶đái 事sự 兼kiêm 人nhân 。 三tam 具cụ 上thượng 二nhị 。 傍bàng 通thông 名danh 字tự 發phát 邪tà 慧tuệ 時thời 。 成thành 三tam 種chủng 外ngoại 道đạo 。 一nhất 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 二nhị 得đắc 神thần 通thông 。 三tam 韋vi 陀đà 總tổng 上thượng 二nhị 也dã 。 通thông 名danh 前tiền 三tam 種chủng 天thiên 心tâm 亦diệc 是thị 外ngoại 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 勢thế 力lực 是thị 神thần 通thông 。 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 見kiến 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 帶đái 淨tịnh 心tâm 兼kiêm 人nhân 是thị 韋vi 陀đà 。 通thông 別biệt 邪tà 僻tích 用dụng 心tâm 皆giai 是thị 不bất 正chánh 也dã 。 是thị 故cố 非phi 乘thừa 中trung 。 翻phiên 邪tà 歸quy 正chánh 。 對đối 破phá 三tam 外ngoại 道đạo 悟ngộ 因nhân 時thời 。 即tức 是thị 三tam 種chủng 念niệm 處xứ 。 獲hoạch 果quả 即tức 是thị 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 。 破phá 邪tà 顯hiển 正chánh (# 云vân 云vân )# 。 但đãn 一nhất 往vãng 判phán 十thập 心tâm 為vi 因nhân 。 何hà 必tất 全toàn 爾nhĩ 。 如như 墮đọa 地địa 獄ngục 自tự 有hữu 多đa 種chủng 。 不bất 止chỉ 一nhất 途đồ 。 今kim 舉cử 強cường/cưỡng 者giả 以dĩ 為vi 義nghĩa 端đoan 耳nhĩ 。 乃nãi 至chí 二Nhị 乘Thừa 入nhập 理lý 亦diệc 多đa 種chủng 法Pháp 門môn 。 略lược 舉cử 數số 修tu 以dĩ 示thị 其kỳ 語ngữ 。 行hành 其kỳ 諸chư 故cố 決quyết 墮đọa 其kỳ 中trung 也dã 。 若nhược 次thứ 第đệ 簡giản 非phi 者giả 。 初sơ 止chỉ 簡giản 三tam 途đồ 之chi 非phi 。 不bất 簡giản 人nhân 天thiên 。 若nhược 進tiến 明minh 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 但đãn 非phi 九cửu 心tâm 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 即tức 非phi 二nhị 邊biên 。 十thập 種chủng 俱câu 非phi 也dã 。 若nhược 作tác 不bất 次thứ 第đệ 簡giản 非phi 者giả 。 更cánh 於ư 菩Bồ 薩Tát 心tâm 中trung 復phục 分phân 別biệt 。 具cụ 在tại 止Chỉ 觀Quán 。 今kim 約ước 次thứ 第đệ 故cố 。 則tắc 十thập 修tu 簡giản 非phi 也dã 。 問vấn 。 發phát 此thử 心tâm 即tức 成thành 業nghiệp 。 為vi 當đương 證chứng 禪thiền 遂toại 其kỳ 所sở 求cầu 方phương 成thành 業nghiệp 耶da 。 答đáp 。 小Tiểu 乘Thừa 動động 七thất 支chi 成thành 業nghiệp 。 發phát 心tâm 未vị 是thị 業nghiệp 。 大Đại 乘Thừa 明minh 一nhất 念niệm 起khởi 惡ác 。 殃ương 墜trụy 無vô 間gian 。 不bất 得đắc 遂toại 與dữ 不bất 遂toại 。 發phát 即tức 是thị 業nghiệp 也dã 。 問vấn 。 此thử 應ưng 有hữu 輕khinh 重trọng 。 答đáp 。 若nhược 止chỉ 發phát 心tâm 是thị 不bất 定định 業nghiệp 。 若nhược 事sự 成thành 是thị 定định 業nghiệp 。 問vấn 。 若nhược 修tu 禪thiền 要yếu 壞hoại 欲dục 界giới 。 或hoặc 發phát 初sơ 禪thiền 。 禪thiền 定định 成thành 方phương 生sanh 上thượng 界giới 。 若nhược 起khởi 惡ác 念niệm 念niệm 破phá 三Tam 寶Bảo 。 其kỳ 事sự 未vị 成thành 那na 得đắc 墮đọa 地địa 獄ngục 。 答đáp 。 為vi 惡ác 若nhược 崩băng 。 故cố 起khởi 惡ác 即tức 成thành 業nghiệp 。 為vi 善thiện 若nhược 作tác 。 發phát 禪thiền 方phương 生sanh 。 又hựu 地địa 獄ngục 是thị 同đồng 界giới 。 發phát 心tâm 即tức 墮đọa 。 色sắc 界giới 是thị 異dị 界giới 。 須tu 發phát 禪thiền 乃nãi 生sanh 。 今kim 簡giản 十thập 種chủng 偽ngụy 心tâm 。 不bất 同đồng 成thành 業nghiệp 不bất 成thành 業nghiệp 。 此thử 心tâm 即tức 名danh 為vi 非phi 。 若nhược 不bất 識thức 者giả 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 即tức 結kết 業nghiệp 成thành 牽khiên 生sanh 。 故cố 須tu 棄khí 捨xả 。 問vấn 。 十thập 非phi 與dữ 法Pháp 界Giới 而nhi 同đồng 異dị 。 答đáp 。 十thập 界giới 則tắc 凡phàm 聖thánh 俱câu 開khai 。 十thập 心tâm 則tắc 開khai 凡phàm 合hợp 聖thánh 。 為vi 明minh 縛phược 脫thoát 二nhị 邊biên 之chi 非phi 也dã 。

第đệ 二nhị 顯hiển 是thị 者giả 是thị 名danh 為vi 正chánh 明minh 修tu 禪thiền 大đại 意ý 。 即tức 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 心tâm 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 緣duyên 於ư 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 法pháp 發phát 心tâm 。 二nhị 者giả 緣duyên 真chân 空không 理lý 發phát 心tâm 。 三tam 緣duyên 俗tục 諦đế 假giả 名danh 發phát 心tâm 。 四tứ 緣duyên 中trung 道Đạo 法Pháp 界giới 發phát 心tâm 。 若nhược 是thị 前tiền 來lai 諸chư 非phi 。 多đa 是thị 緣duyên 無vô 因nhân 緣duyên 。 邪tà 因nhân 緣duyên 。 自tự 善thiện 因nhân 緣duyên 。 自tự 度độ 因nhân 緣duyên 。 非phi 正chánh 因nhân 緣duyên 。 無vô 大đại 慈từ 悲bi 。 不bất 能năng 為vi 物vật 故cố 。 非phi 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 眾chúng 生sanh 起khởi 十thập 種chủng 邪tà 無vô 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 為vi 此thử 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 良lương 由do 眾chúng 生sanh 不bất 識thức 正chánh 因nhân 緣duyên 故cố 而nhi 起khởi 九cửu 種chủng 邪tà 惡ác 。 邪tà 惡ác 即tức 是thị 集tập 。 集tập 招chiêu 苦khổ 果quả 。 菩Bồ 薩Tát 為vì 欲dục 。 拔bạt 此thử 眾chúng 生sanh 苦khổ 習tập 故cố 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 是thị 拔bạt 苦khổ 故cố 起khởi 。 煩phiền 惱não 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 斷đoạn 是thị 拔bạt 集tập 故cố 發phát 。 又hựu 以dĩ 眾chúng 生sanh 苦khổ 集tập 故cố 則tắc 無vô 道đạo 滅diệt 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 欲dục 與dữ 其kỳ 道đạo 滅diệt 故cố 。 而nhi 起khởi 大đại 慈từ 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 法Pháp 門môn 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 知tri 是thị 與dữ 道đạo 。 無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 。 誓thệ 願nguyện 成thành 是thị 與dữ 滅diệt 。 是thị 為vi 緣duyên 正chánh 因nhân 緣duyên 興hưng 起khởi 誓thệ 願nguyện 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 發phát 心tâm 既ký 正chánh 則tắc 行hạnh 願nguyện 不bất 偏thiên 是thị 名danh 緣duyên 正chánh 因nhân 緣duyên 發phát 心tâm 修tu 禪thiền 也dã 。

次thứ 緣duyên 真chân 淨tịnh 空không 理lý 發phát 心tâm 者giả 。 只chỉ 是thị 緣duyên 向hướng 來lai 正chánh 因nhân 緣duyên 觀quán 此thử 即tức 空không 。 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 謂vị 言ngôn 不bất 空không 。 以dĩ 不bất 知tri 空không 故cố 而nhi 起khởi 十thập 種chủng 邪tà 僻tích 之chi 有hữu 。 有hữu 即tức 是thị 集tập 。 集tập 故cố 招chiêu 苦khổ 。 為vi 此thử 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 也dã 。 此thử 之chi 苦khổ 集tập 即tức 體thể 是thị 空không 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 即tức 色sắc 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 色sắc 空không 空không 色sắc 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 是thị 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 中trung 論luận 云vân 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 滅diệt 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 善thiện 滅diệt 。 二nhị 不bất 善thiện 滅diệt 。 不bất 善thiện 滅diệt 即tức 是thị 析tích 法pháp 觀quán 空không 。 滅diệt 色sắc 故cố 空không 。 善thiện 滅diệt 即tức 是thị 體thể 達đạt 。 即tức 色sắc 是thị 空không 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。 是thị 為vi 善thiện 滅diệt 也dã 。 欲dục 與dữ 眾chúng 生sanh 如như 此thử 道đạo 滅diệt 而nhi 起khởi 大đại 慈từ 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 既ký 識thức 正chánh 因nhân 緣duyên 即tức 空không 故cố 。 發phát 心tâm 行hạnh 願nguyện 皆giai 緣duyên 於ư 真chân 。 是thị 為vi 緣duyên 真chân 淨tịnh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

次thứ 緣duyên 俗tục 諦đế 發phát 心tâm 者giả 。 假giả 名danh 差sai 別biệt 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 識thức 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 起khởi 邪tà 起khởi 惡ác 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 空không 心tâm 所sở 不bất 到đáo 以dĩ 空không 為vi 證chứng 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 興hưng 於ư 誓thệ 願nguyện (# 云vân 云vân )# 。

又hựu 緣duyên 中trung 道đạo 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 此thử 心tâm 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 實thật 理lý 心tâm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 佛Phật 性tánh 。 如như 如như 。 實thật 際tế 。 實thật 相tướng 。 無vô 住trụ 。 無vô 生sanh 等đẳng 種chủng 種chủng 異dị 名danh 。 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 多đa 諸chư 名danh 字tự 。 而nhi 皆giai 離ly 縛phược 脫thoát 世thế 出xuất 世thế 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 種chủng 種chủng 二nhị 邊biên 。 故cố 非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 有hữu 為vi 無vô 為vi 等đẳng 。 遮già 此thử 二nhị 邊biên 名danh 為vi 中trung 。 即tức 虗hư 亡vong 寂tịch 絕tuyệt 。 無vô 所sở 依y 猗ỷ 。 待đãi 邊biên 明minh 中trung 中trung 不bất 可khả 得đắc 。 絕tuyệt 名danh 為vi 中trung 。 能năng 如như 是thị 者giả 。 通thông 取thủ 無vô 上thượng 正chánh 真chân 之chi 理lý 。 目mục 之chi 為vi 道đạo 。 此thử 理lý 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 非phi 初sơ 非phi 後hậu 。 非phi 發phát 非phi 不bất 發phát 。 非phi 道đạo 非phi 不bất 道đạo 。 淨tịnh 若nhược 虗hư 空không 而nhi 赴phó 物vật 逗đậu 緣duyên 。 說thuyết 於ư 因nhân 果quả 道Đạo 心tâm 等đẳng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 明minh 智trí 如như 日nhật 。 故cố 曰viết 覆phú 之chi 闇ám 如như 漆tất 。 以dĩ 初sơ 發phát 心tâm 卻khước 除trừ 二nhị 邊biên 之chi 僻tích 。 顯hiển 出xuất 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 究cứu 竟cánh 此thử 理lý 名danh 之chi 為vi 果quả 。 通thông 達đạt 此thử 理lý 。 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 故cố 上thượng 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。 大Đại 乘Thừa 因nhân 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 大Đại 乘Thừa 果quả 者giả 亦diệc 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 然nhiên 此thử 正chánh 觀quán 之chi 心tâm 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 不bất 動động 不bất 退thoái 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 大đại 論luận 云vân 。 不bất 動động 不bất 退thoái 。 是thị 心tâm 名danh 薩tát 埵đóa 。 若nhược 不bất 得đắc 此thử 心tâm 入nhập 諸chư 禪thiền 中trung 。 皆giai 不bất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 以dĩ 此thử 心tâm 入nhập 次thứ 第đệ 諸chư 禪thiền 。 皆giai 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 二Nhị 乘Thừa 凡phàm 夫phu 等đẳng 法pháp 。 皆giai 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 次thứ 第đệ 心tâm 中trung 云vân 眾chúng 生sanh 。 波Ba 若Nhã 云vân 何hà 應ưng 修tu 應ưng 行hành 。

佛Phật 言ngôn 。

心tâm 心tâm 諸chư 數số 不bất 行hành 故cố 名danh 行hành 波Ba 若Nhã 。 名danh 生sanh 名danh 修tu 。 此thử 即tức 是thị 無vô 生sanh 無vô 行hành 。 無vô 修tu 之chi 修tu 行hành 也dã 。 此thử 心tâm 若nhược 發phát 。 任nhậm 運vận 與dữ 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 俱câu 生sanh 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 此thử 依y 猗ỷ 法pháp 。 令linh 免miễn 二nhị 邊biên 繫hệ 縛phược 之chi 苦khổ 。 名danh 為vi 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 與dữ 眾chúng 生sanh 實thật 相tướng 不phủ 動động 之chi 樂lạc 。 名danh 為vi 大đại 慈từ 。 故cố 思tư 益ích 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 中trung 計kế 有hữu 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 凡phàm 三tam 十thập 二nhị 種chủng 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 此thử 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 又hựu 大đại 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 悉tất 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 。 當đương 知tri 實thật 相tướng 之chi 理lý 任nhậm 運vận 與dữ 慈từ 悲bi 俱câu 生sanh 也dã 。 何hà 但đãn 具cụ 此thử 慈từ 悲bi 。 亦diệc 具cụ 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 諸chư 法pháp 雖tuy 空không 。 一nhất 心tâm 具cụ 萬vạn 行hạnh 。 但đãn 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 之chi 時thời 。 非phi 是thị 如Như 來Lai 。 將tương 樂nhạo/nhạc/lạc 授thọ 彼bỉ 。 彼bỉ 自tự 有hữu 之chi 。 如như 貧bần 女nữ 金kim 為vi 其kỳ 耘vân 掘quật 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 又hựu 自tự 得đắc 樂lạc 是thị 自tự 生sanh 。 如Như 來Lai 與dữ 是thị 他tha 生sanh 。 四tứ 句cú 破phá (# 云vân 云vân )# 。 無vô 此thử 四tứ 性tánh 而nhi 說thuyết 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 前tiền 三tam 種chủng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 今kim 稱xưng 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 三tam 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三tam 因nhân 三tam 果quả 。 三tam 種chủng 誓thệ 願nguyện 。 而nhi 不bất 名danh 為vi 弘hoằng 。 今kim 中trung 道đạo 之chi 心tâm 緣duyên 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 該cai 括quát 四tứ 弘hoằng 而nhi 起khởi 誓thệ 願nguyện 。 得đắc 稱xưng 弘hoằng 誓thệ 願nguyện 也dã 。 問vấn 。 何hà 故cố 非phi 弘hoằng 。 以dĩ 不bất 稱xưng 理lý 故cố 。 悉tất 是thị 緣duyên 眾chúng 生sanh 緣duyên 法pháp 而nhi 起khởi 慈từ 悲bi 耶da 。 答đáp 。 如như 女nữ 人nhân 謟siểm 曲khúc 故cố 。 故cố 不bất 稱xưng 為vi 弘hoằng 誓thệ 也dã 。 若nhược 中trung 道đạo 之chi 慈từ 。 此thử 慈từ 稱xưng 理lý 。 不bất 名danh 為vi 謟siểm 。 如như 大Đại 愛Ái 道Đạo 經kinh 。 女nữ 人nhân 而nhi 無vô 謟siểm 也dã 。 實thật 相tướng 之chi 慈từ 。 慈từ 即tức 如Như 來Lai 。 譬thí 如như 慈từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 離ly 石thạch 無vô 吸hấp 。 離ly 吸hấp 無vô 石thạch 。 即tức 吸hấp 是thị 石thạch 。 如như 即tức 慈từ 。 是thị 如Như 來Lai 。 故cố 名danh 弘hoằng 誓thệ 也dã 。 又hựu 如như 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 計kế 諸chư 法pháp 定định 性tánh 。 性tánh 名danh 定định 實thật 。 實thật 有hữu 不bất 可khả 改cải 變biến 。 如như 是thị 則tắc 無vô 四tứ 淨tịnh 四tứ 行hành 賢hiền 聖thánh 道Đạo 果Quả 。 三Tam 寶Bảo 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 亦diệc 無vô 世thế 間gian 罪tội 福phước 一nhất 切thiết 世thế 法pháp 也dã 。 若nhược 計kế 諸chư 法pháp 定định 空không 。 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 中trung 。 亦diệc 無vô 世thế 間gian 出xuất 世thế 賢hiền 聖thánh 因nhân 果quả 等đẳng 法pháp 。 但đãn 有hữu 虗hư 妄vọng 顛điên 倒đảo 流lưu 轉chuyển 以dĩ 自tự 毀hủy 傷thương 。 若nhược 能năng 作tác 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 體thể 達đạt 無vô 性tánh 。 深thâm 識thức 苦khổ 集tập 。 能năng 治trị 之chi 觀quán 即tức 是thị 道đạo 滅diệt 。 是thị 則tắc 三Tam 寶Bảo 四Tứ 諦Đế 八bát 法pháp 寂tịch 然nhiên 。 皆giai 無vô 毀hủy 損tổn 。 故cố 云vân 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 。 是thị 名danh 緣duyên 中trung 道đạo 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

料liệu 簡giản 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 知tri 者giả 。 門môn 名danh 能năng 通thông 。 通thông 即tức 是thị 道đạo 。 無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 誓thệ 願nguyện 成thành 。 此thử 云vân 何hà 異dị 。 答đáp 。 法Pháp 門môn 橫hoạnh/hoành 辨biện 。 佛Phật 道Đạo 竪thụ 論luận 。 問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 名danh 道đạo 。 實thật 相tướng 亦diệc 名danh 道đạo 。 實thật 相tướng 大Đại 道Đạo 佛Phật 從tùng 來lai 故cố 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 名danh 道đạo 。 此thử 三tam 云vân 何hà 。 答đáp 。 若nhược 三tam 德đức 而nhi 論luận 。 法Pháp 身thân 亦diệc 非phi 。 波Ba 若Nhã 亦diệc 非phi 。 解giải 脫thoát 亦diệc 非phi 。 並tịnh 別biệt 一nhất 異dị 皆giai 非phi 。 三tam 法pháp 具cụ 足túc 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。 那na 可khả 偏thiên 論luận 。 今kim 若nhược 別biệt 論luận 法Pháp 身thân 當đương 體thể 。 從tùng 法Pháp 身thân 起khởi 行hành 。 行hành 即tức 波Ba 若Nhã 。 波Ba 若Nhã 名danh 為vi 道đạo 。 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 取thủ 竪thụ 所sở 至chí 處xứ 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 無vô 上thượng 道Đạo 。 度độ 所sở 得đắc 處xứ 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 名danh 為vi 法Pháp 門môn (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 中trung 道đạo 實thật 相tướng 非phi 佛Phật 。 天thiên 。 人nhân 。 修tu 羅la 所sở 作tác 。 云vân 何hà 言ngôn 發phát 。 答đáp 。 雖tuy 非phi 諸chư 作tác 而nhi 隱ẩn 名danh 藏tạng 顯hiển 。 名danh 身thân 能năng 作tác 。 如như 上thượng 體thể 達đạt 。 待đãi 隱ẩn 不bất 發phát 稱xưng 之chi 為vi 發phát 。 問vấn 。 為vi 因nhân 禪thiền 能năng 發phát 心tâm 。 但đãn 希hy 向hướng 論luận 發phát 心tâm 。 答đáp 。 俱câu 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 能năng 希hy 向hướng 名danh 之chi 為vi 解giải 。 解giải 為vi 行hành 本bổn 。 因nhân 禪thiền 增tăng 進tiến 悉tất 稱xưng 為vi 發phát 。 問vấn 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 為vi 當đương 別biệt 有hữu 一nhất 理lý 為vi 當đương 盡tận 此thử 常thường 斷đoạn 。 而nhi 言ngôn 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 答đáp 。 此thử 約ước 空không 有hữu 二nhị 門môn (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 何hà 不bất 取thủ 真chân 為vi 佛Phật 性tánh 耶da 。 答đáp 。 中trung 道đạo 是thị 究cứu 竟cánh 。 真chân 俗tục 是thị 境cảnh 界giới 佛Phật 性tánh 耳nhĩ 。 又hựu 約ước 理lý 為vi 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 悉tất 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 。 何hà 簡giản 真chân 中trung 耶da 。 答đáp 。 約ước 教giáo 見kiến 真chân 者giả 。 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。 問vấn 。 悉tất 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 。 草thảo 木mộc 有hữu 耶da 。 答đáp 。 入nhập 理lý 悟ngộ 於ư 平bình 等đẳng 法Pháp 界giới 者giả 。 無vô 復phục 人nhân 草thảo 之chi 殊thù 。 未vị 悟ngộ 謂vị 其kỳ 事sự 別biệt 。 如như 夢mộng 種chủng 種chủng 。 悟ngộ 已dĩ 則tắc 無vô 之chi 。 問vấn 。 迷mê 實thật 相tướng 起khởi 苦khổ 集tập 。 解giải 實thật 相tướng 生sanh 道đạo 滅diệt 。 道đạo 滅diệt 異dị 苦khổ 集tập 。 苦khổ 集tập 非phi 道đạo 滅diệt 。 苦khổ 習tập 非phi 實thật 相tướng 。 道đạo 滅diệt 亦diệc 非phi 耶da 。 答đáp 。 只chỉ 迷mê 實thật 相tướng 為vi 苦khổ 習tập 。 只chỉ 解giải 實thật 相tướng 為vi 道đạo 滅diệt 。 譬thí 寒hàn 結kết 水thủy 而nhi 為vi 氷băng 。 溫ôn 融dung 氷băng 為vi 水thủy 。 道đạo 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 更cánh 無vô 別biệt 中trung 道đạo 異dị 於ư 道đạo 滅diệt 。 異dị 於ư 苦khổ 習tập 也dã 。 出xuất 法pháp 性tánh 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 。 故cố 不bất 離ly 也dã 。 問vấn 。 寒hàn 結kết 水thủy 為vi 氷băng 。 氷băng 喻dụ 苦khổ 習tập 。 寒hàn 喻dụ 於ư 違vi 。 今kim 融dung 氷băng 為vi 水thủy 。 水thủy 喻dụ 道đạo 滅diệt 。 溫ôn 喻dụ 中trung 道đạo 。 何hà 得đắc 道Đạo 滅diệt 之chi 外ngoại 無vô 中trung 道đạo 耶da 。 答đáp 。 不bất 然nhiên 。 寒hàn 是thị 習tập 。 氷băng 是thị 苦khổ 。 溫ôn 是thị 道đạo 。 融dung 是thị 滅diệt 。 豈khởi 得đắc 異dị 溫ôn 融dung 而nhi 別biệt 有hữu 水thủy 。 水thủy 喻dụ 既ký 然nhiên 。 不bất 得đắc 更cánh 求cầu 中trung 道đạo 也dã 。 問vấn 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 與dữ 願nguyện 有hữu 異dị 耶da 。 答đáp 。 心tâm 是thị 正chánh 體thể 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 名danh 為vi 願nguyện 。 問vấn 。 論luận 云vân 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 名danh 大đại 願nguyện 。 今kim 四tứ 弘hoằng 亦diệc 名danh 願nguyện 。 是thị 則tắc 體thể 用dụng 不bất 別biệt 。 答đáp 。 此thử 用dụng 從tùng 體thể 起khởi 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 體thể 願nguyện 用dụng 願nguyện 故cố 通thông 稱xưng 願nguyện 耳nhĩ 。 問vấn 。 若nhược 願nguyện 能năng 顯hiển 體thể 。 六Lục 度Độ 亦diệc 顯hiển 體thể 。 此thử 今kim 願nguyện 耶da 。 答đáp 。 願nguyện 顯hiển 體thể 者giả 四tứ 弘hoằng 是thị 。 行hành 顯hiển 體thể 者giả 六Lục 度Độ 是thị 。 顯hiển 義nghĩa 乃nãi 同đồng 。 行hạnh 願nguyện 為vi 異dị 。

釋thích 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 修tu 禪thiền 所sở 為vi 者giả 。 前tiền 菩Bồ 提Đề 心tâm 是thị 目mục 。 今kim 修tu 行hành 是thị 足túc 。 目mục 足túc 修tu 故cố 能năng 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。 從tùng 此thử 去khứ 為vi 三tam 。 初sơ 從tùng 欲dục 滿mãn 四tứ 願nguyện 去khứ 是thị 行hàng 行hàng 。 二nhị 從tùng 我ngã 今kim 住trụ 何hà 法Pháp 門môn 去khứ 是thị 依y 禪thiền 為vi 門môn 。 三tam 從tùng 問vấn 曰viết 何hà 不bất 遍biến 行hành 十thập 度độ 去khứ 是thị 明minh 禪thiền 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 今kim 初sơ 修tu 行hàng 行hàng 發phát 四tứ 願nguyện 。 以dĩ 四tứ 譬thí 譬thí 四tứ 願nguyện 。 如như 文văn 。

次thứ 明minh 依y 禪thiền 為vi 門môn 者giả 。 還hoàn 是thị 欲dục 滿mãn 四tứ 願nguyện 。 如như 須tu 入nhập 禪thiền 能năng 令linh 願nguyện 滿mãn 也dã 。 從tùng 六Lục 通Thông 四tứ 辨biện 去khứ 是thị 明minh 滿mãn 第đệ 一nhất 願nguyện 。 六Lục 通Thông 從tùng 禪thiền 定định 生sanh 。 即tức 是thị 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 四tứ 辨biện 即tức 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 先tiên 已dĩ 神thần 通thông 伏phục 高cao 心tâm 。 欲dục 說thuyết 法Pháp 令linh 悟ngộ 道đạo 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 先tiên 以dĩ 定định 動động 。 後hậu 以dĩ 慧tuệ 拔bạt 也dã 。 又hựu 發phát 通thông 有hữu 三tam 種chủng 。 通thông 教giáo 通thông 從tùng 背bối/bội 捨xả 。 勝thắng 處xứ 。 願nguyện 。 智trí 。 頂đảnh 等đẳng 禪thiền 發phát 。 別biệt 教giáo 通thông 從tùng 自tự 性tánh 等đẳng 禪thiền 發phát 。 此thử 二nhị 俱câu 從tùng 禪thiền 發phát 也dã 。 問vấn 。 五ngũ 六lục 云vân 何hà 異dị 。 答đáp 。 通thông 教giáo 為vi 語ngữ 。 斷đoạn 正chánh 使sử 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 六lục 。 但đãn 習tập 氣khí 未vị 盡tận 故cố 稱xưng 五ngũ 。 若nhược 別biệt 教giáo 者giả 。 已dĩ 取thủ 斷đoạn 無vô 明minh 。 亦diệc 稱xưng 六lục 。 未vị 是thị 究cứu 竟cánh 但đãn 稱xưng 五ngũ 。 五ngũ 六lục 俱câu 得đắc 稱xưng 也dã 。 從tùng 欲dục 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 去khứ 是thị 釋thích 第đệ 二nhị 願nguyện 。 夫phu 斷đoạn 惑hoặc 必tất 由do 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 非phi 禪thiền 不bất 開khai 。 大đại 經Kinh 云vân 。 無vô 定định 者giả 平bình 地địa 顛điên 墜trụy 。 手thủ 書thư 異dị 文văn 。 口khẩu 宣tuyên 異dị 語ngữ 。 身thân 涉thiệp 異dị 逕kính 。 故cố 知tri 心tâm 數số 亦diệc 須tu 言ngôn 定định 數số 。 何hà 說thuyết 智trí 慧tuệ 耶da 。 又hựu 如như 小Tiểu 乘Thừa 無vô 漏lậu 因nhân 七thất 。 依y 定định 斷đoạn 見kiến 。 依y 九cửu 地địa 斷đoạn 思tư 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 一nhất 依y 自tự 性tánh 禪thiền 生sanh 似tự 解giải 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 藏tạng 聞văn 思tư 前tiền 行hành 。 因nhân 是thị 得đắc 入nhập 一nhất 切thiết 禪thiền 。 一nhất 切thiết 禪thiền 有hữu 三tam 種chủng 。 現hiện 法pháp 住trụ 禪thiền 。 即tức 是thị 發phát 真chân 見kiến 理lý 。 捨xả 離ly 味vị 著trước 及cập 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 初Sơ 地Địa 正chánh 使sử 及cập 習tập 。 一nhất 時thời 俱câu 盡tận 。 無vô 有hữu 餘dư 者giả 。 此thử 是thị 斷đoạn 通thông 正chánh 集tập 盡tận 。 又hựu 分phần/phân 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 。 分phần/phân 生sanh 真chân 智trí 。 如như 目mục 喻dụ (# 云vân 云vân )# 。 見kiến 理lý 發phát 真chân 。 名danh 為vi 現hiện 法Pháp 樂lạc 禪thiền 也dã 。 二nhị 者giả 出xuất 生sanh 種chủng 性tánh 。 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 即tức 是thị 增tăng 長trưởng 中trung 道đạo 之chi 定định 。 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 三tam 者giả 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 禪thiền 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 禪thiền 。 以dĩ 義nghĩa 饒nhiêu 益ích 。 皆giai 與dữ 同đồng 事sự 。 令linh 離ly 眾chúng 苦khổ 。 但đãn 發phát 一nhất 禪thiền 即tức 具cụ 三tam 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 清thanh 淨tịnh 禪thiền 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 禪thiền 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 果quả 。 皆giai 在tại 禪thiền 中trung 。 故cố 知tri 禪thiền 能năng 滿mãn 第đệ 二nhị 誓thệ 願nguyện 也dã 。 從tùng 欲dục 知tri 法Pháp 門môn 去khứ 是thị 釋thích 第đệ 三tam 誓thệ 願nguyện 。 欲dục 知tri 法Pháp 門môn 者giả 有hữu 兩lưỡng 種chủng 正Chánh 道Đạo 助trợ 道Đạo 行hạnh 行hành 。 智trí 慧tuệ 雖tuy 是thị 助trợ 道đạo 。 且thả 依y 禪thiền 發phát 慧tuệ 行hành 。 正Chánh 道Đạo 只chỉ 是thị 深thâm 觀quán 事sự 觀quán 空không 。 諸chư 助trợ 道đạo 門môn 能năng 發phát 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 是thị 用dụng 禪thiền 。 若nhược 數số 人nhân 只chỉ 觀quán 行hàng 行hàng 。 無vô 相tướng 真chân 空không 名danh 正chánh 慧tuệ 。 雖tuy 復phục 兩lưỡng 殊thù 。 要yếu 修tu 禪thiền 獲hoạch 。 乃nãi 至chí 小Tiểu 乘Thừa 。 佛Phật 樹thụ 下hạ 觀quán 四Tứ 諦Đế 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 斷đoạn 結kết 成thành 道Đạo 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 漏lậu 火hỏa 燒thiêu 身thân 。 如như 皮bì 囊nang 盛thịnh 砂sa 利lợi 益ích 物vật 。 無vô 不bất 悉tất 在tại 禪thiền 中trung 。

復phục 次thứ 大Đại 乘Thừa 為vi 語ngữ 。 禪thiền 最tối 大đại 如như 王vương 。 世thế 間gian 正chánh 助trợ 。 出xuất 世thế 正chánh 助trợ 。 最tối 上thượng 正chánh 助trợ 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 禪thiền 中trung 。 故cố 瓔anh 珞lạc 云vân 。 佛Phật 依y 清thanh 淨tịnh 禪thiền 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 果quả 。 又hựu 入nhập 王vương 三tam 昧muội 說thuyết 大đại 品phẩm 。 入nhập 無vô 量lượng 義nghĩa 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 又hựu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 入nhập 深thâm 禪thiền 定định 窟quật 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 。 令linh 不bất 復phục 滅diệt 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 曾tằng 非phi 禪thiền 。 或hoặc 時thời 現hiện 入nhập 。 或hoặc 時thời 不bất 現hiện 入nhập 。 而nhi 心tâm 常thường 在tại 定định 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 現hiện 諸chư 佛Phật 國quốc 。 無vô 不bất 定định 時thời 。 故cố 知tri 禪thiền 中trung 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 門môn 。 通thông 教giáo 俗tục 諦đế 法Pháp 門môn 為vi 事sự 。 真Chân 諦Đế 法Pháp 門môn 為vi 理lý 。 別biệt 教giáo 真chân 俗tục 皆giai 事sự 。 中trung 道đạo 為vi 理lý 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 理lý 三tam 昧muội 悉tất 在tại 禪thiền 中trung 攝nhiếp 。 故cố 知tri 修tu 禪thiền 能năng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 門môn 。 即tức 是thị 為vi 滿mãn 第đệ 三tam 誓thệ 願nguyện 也dã 。 從tùng 欲dục 具cụ 佛Phật 道Đạo 去khứ 釋thích 上thượng 第đệ 四tứ 誓thệ 願nguyện 者giả 。 佛Phật 道Đạo 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 料liệu 簡giản 橫hoạnh/hoành 竪thụ 如như 前tiền (# 云vân 云vân )# 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 二nhị 。 一nhất 分phần/phân 二nhị 具cụ 。 小Tiểu 乘Thừa 斷đoạn 欲dục 界giới 惑hoặc 生sanh 梵Phạm 天Thiên 。 亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 。 亦diệc 是thị 分phần/phân 滅diệt 義nghĩa 。 故cố 言ngôn 梵Phạm 天Thiên 無vô 欲dục 界giới 惑hoặc 。 若nhược 子tử 縛phược 斷đoạn 名danh 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 名danh 分phần/phân 得đắc 。 若nhược 捨xả 果quả 縛phược 。 名danh 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 小Tiểu 乘Thừa 具cụ 足túc 。 如như 此thử 之chi 法Pháp 。 豈khởi 非phi 禪thiền 定định 之chi 力lực 方phương 得đắc 圓viên 備bị 耶da 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 分phần/phân 具cụ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 具cụ 皆giai 名danh 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 深thâm 惑hoặc 未vị 斷đoạn 故cố 。 若nhược 自tự 性tánh 禪thiền 中trung 住trụ 法Pháp 樂lạc 禪thiền 。 但đãn 見kiến 真chân 者giả 。 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 得đắc 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 從tùng 此thử 任nhậm 運vận 入nhập 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 名danh 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 復phục 無vô 住trụ 。 未vị 是thị 究cứu 竟cánh 。 至chí 清thanh 淨tịnh 時thời 方phương 是thị 究cứu 竟cánh 。 前tiền 三tam 涅Niết 槃Bàn 皆giai 是thị 有hữu 上thượng 。 後hậu 一nhất 是thị 無vô 上thượng 。 無vô 上thượng 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 禪thiền 不bất 剋khắc 。 何hà 況huống 有hữu 上thượng 耶da 。 當đương 知tri 修tu 禪thiền 能năng 滿mãn 第đệ 四tứ 誓thệ 願nguyện 也dã 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 者giả 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 中trung 明minh 無vô 礙ngại 道đạo 最tối 後hậu 心tâm 方phương 。 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 即tức 證chứng 第đệ 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 若nhược 通thông 教giáo 明minh 八bát 地địa 明minh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 若nhược 案án 華hoa 嚴nghiêm 明minh 十thập 發phát 趣thú 。 十thập 長trưởng 養dưỡng 。 十thập 金kim 剛cang 。 金kim 剛cang 即tức 是thị 十thập 迴hồi 向hướng 位vị 。 若nhược 圓viên 教giáo 始thỉ 從tùng 初sơ 心tâm 深thâm 行hành 堅kiên 固cố 。 猶do 若nhược 金kim 剛cang 。 乃nãi 至chí 後hậu 心tâm 亦diệc 稱xưng 金kim 剛cang 。 如như 月nguyệt 明minh 晦hối 。 如như 仁nhân 王vương 云vân 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 入nhập 大đại 寂tịch 定định 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 當đương 知tri 大đại 小tiểu 。 次thứ 位vị 無vô 不bất 入nhập 三tam 昧muội 。 而nhi 成thành 佛Phật 道Đạo 。 禪thiền 滿mãn 四tứ 願nguyện 。 其kỳ 意ý 在tại 此thử 也dã 。 偈kệ 中trung 云vân 。 智trí 藏tạng 福phước 田điền 者giả 。 此thử 是thị 正chánh 助trợ 定định 慧tuệ 之chi 意ý 。 以dĩ 此thử 消tiêu 第đệ 三tam 誓thệ 願nguyện 也dã 。 清thanh 水thủy 洗tẩy 塵trần 。 此thử 證chứng 通thông 教giáo 斷đoạn 惑hoặc 。 金kim 剛cang 鎧khải 。 此thử 證chứng 別biệt 教giáo 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 偈kệ 證chứng 第đệ 二nhị 誓thệ 願nguyện 。 雖tuy 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 去khứ 至chí 摧tồi 結kết 使sử 山sơn 。 證chứng 第đệ 四tứ 誓thệ 願nguyện 。 得đắc 六Lục 通Thông 度độ 人nhân 者giả 。 是thị 證chứng 第đệ 一nhất 誓thệ 願nguyện 。 囂hiêu 塵trần 去khứ 是thị 證chứng 四tứ 誓thệ 願nguyện (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 三tam 從tùng 問vấn 曰viết 何hà 不bất 遍biến 行hành 十thập 度độ 去khứ 是thị 明minh 禪thiền 攝nhiếp 法pháp 盡tận 。 上thượng 文văn 開khai 般Bát 若Nhã 出xuất 方phương 便tiện 智trí 二nhị 度độ 。 今kim 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 名danh 般Bát 若Nhã 度độ 。 道đạo 種chủng 智trí 名danh 方phương 便tiện 度độ 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 名danh 智Trí 度Độ 。 智Trí 度Độ 從tùng 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 三tam 昧muội 出xuất 。 方phương 便tiện 度độ 從tùng 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 出xuất 。 般Bát 若Nhã 度độ 從tùng 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 出xuất 。 上thượng 益ích 於ư 下hạ 。 故cố 智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 。 總tổng 此thử 三tam 法pháp 也dã 。 漚âu 和hòa 俱câu 舍xá 羅la 此thử 翻phiên 為vi 方phương 便tiện 。 泥nê 滓chỉ (# 烏ô 几kỉ 反phản )# 此thử 翻phiên 為vi 願nguyện 。 婆bà 羅la 此thử 翻phiên 為vi 力lực 。 闍xà 那na 此thử 翻phiên 為vi 智trí (# 云vân 云vân )# 。 釋thích 第đệ 二nhị 料liệu 釋thích 名danh 章chương 。 前tiền 簡giản 凡phàm 夫phu 著trước 愛ái 。 外ngoại 道đạo 著trước 見kiến 。 二Nhị 乘Thừa 無vô 大đại 悲bi 方phương 便tiện 。 此thử 通thông 教giáo 簡giản 共cộng 不bất 共cộng 。 後hậu 度Độ 無Vô 極Cực 就tựu 別biệt 教giáo 簡giản 共cộng 不bất 共cộng (# 云vân 云vân )# 。 翻phiên 名danh 以dĩ 定định 對đối 果quả 。 准chuẩn 例lệ 可khả 作tác 此thử 翻phiên 。 然nhiên 釋thích 論luận 料liệu 簡giản 云vân 。 四tứ 禪thiền 但đãn 名danh 禪thiền 。 不bất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 知tri 禪thiền 定định 是thị 異dị 名danh 。 不bất 得đắc 以dĩ 定định 翻phiên 禪thiền 。 又hựu 諸chư 師sư 釋thích 翻phiên 為vi 棄khí 惡ác 。 此thử 乃nãi 對đối 果quả 之chi 名danh 。 定định 發phát 故cố 方phương 能năng 離ly 惡ác 。 離ly 惡ác 是thị 斷đoạn 義nghĩa 。 支chi 林lâm 是thị 智trí 義nghĩa 。 此thử 就tựu 果quả 義nghĩa 以dĩ 棄khí 惡ác 為vi 翻phiên 耳nhĩ 。 三tam 種chủng 釋thích 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 觀quán 真chân 入nhập 理lý 。 此thử 就tựu 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 為vi 便tiện 。 別biệt 教giáo 斷đoạn 塵trần 沙sa 。 假giả 中trung 修tu 行hành 。 此thử 就tựu 事sự 究cứu 竟cánh 翻phiên 為vi 便tiện 。 圓viên 教giáo 事sự 理lý 雙song 窮cùng 。 空không 假giả 洞đỗng 曉hiểu 。 此thử 則tắc 無vô 極cực 翻phiên 為vi 便tiện 。 如như 此thử 三tam 種chủng 即tức 可khả 對đối 慧tuệ 法pháp 佛Phật 三tam 眼nhãn 也dã 。 又hựu 若nhược 圓viên 通thông 為vi 語ngữ 者giả 。 此thử 之chi 種chủng 智trí 至chí 佛Phật 方phương 窮cùng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 空không 。 不bất 窮cùng 空không 源nguyên 。 又hựu 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 時thời 偏thiên 修tu 空không 。 佛Phật 即tức 立lập 喻dụ 起khởi 之chi 云vân 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 皆giai 得đắc 。 汝nhữ 云vân 何hà 欲dục 住trụ 無vô 邊biên 空không 門môn 。 汝nhữ 由do 未vị 入nhập 。 不bất 應ưng 住trụ 空không 。 當đương 知tri 慧tuệ 眼nhãn 至chí 佛Phật 方phương 窮cùng 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 願nguyện 得đắc 如như 世Thế 尊Tôn 。 慧tuệ 眼nhãn 第đệ 一nhất 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 大đại 果quả 既ký 圓viên 。 邊biên 際tế 智trí 滿mãn 。 無vô 量lượng 劫kiếp 中trung 。 例lệ 修tu 凡phàm 夫phu 事sự 。 照chiếu 假giả 分phân 別biệt 至chí 佛Phật 乃nãi 周chu 。 中trung 道đạo 之chi 慧tuệ 居cư 然nhiên 可khả 知tri 。 圓viên 論luận 三tam 義nghĩa 。 具cụ 在tại 一nhất 心tâm 究cứu 竟cánh 妙diệu 覺giác 也dã 。 問vấn 。 五ngũ 住trụ 何hà 輕khinh 重trọng 。 答đáp 。 俱câu 重trọng/trùng 俱câu 輕khinh 。 四tứ 住trụ 乖quai 理lý 起khởi 逆nghịch 名danh 之chi 為vi 重trọng/trùng 。 無vô 明minh 理lý 鄣# 不bất 起khởi 拒cự 逆nghịch 名danh 輕khinh 。 又hựu 無vô 明minh 是thị 根căn 本bổn 佛Phật 智trí 所sở 斷đoạn 名danh 重trọng/trùng 。 四tứ 住trụ 支chi 條điều 方phương 便tiện 智trí 所sở 卻khước 故cố 輕khinh 。 論luận 師sư 云vân 。 上thượng 上thượng 智trí 斷đoạn 下hạ 下hạ 。 下hạ 下hạ 智trí 斷đoạn 上thượng 上thượng 。 此thử 取thủ 四tứ 住trụ 為vi 重trọng/trùng 無vô 明minh 為vi 輕khinh (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 三tam 事sự 窮cùng 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 得đắc 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 答đáp 。 因nhân 中trung 受thọ 果quả 名danh 耳nhĩ 。 問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 果quả 。 二Nhị 乘Thừa 得đắc 受thọ 涅Niết 槃Bàn 名danh 。 何hà 意ý 不bất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 答đáp 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 求cầu 出xuất 苦khổ 。 見kiến 思tư 苦khổ 滅diệt 與dữ 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。 不bất 求cầu 作tác 佛Phật 。 不bất 窮cùng 理lý 本bổn 。 故cố 不bất 受thọ 彼bỉ 岸ngạn 名danh 。 若nhược 通thông 義nghĩa 三tam 獸thú 度độ 河hà 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 稱xưng 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。

問vấn 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 三tam 觀quán 現hiện 前tiền 。 七thất 地địa 云vân 何hà 沉trầm 空không 。 答đáp 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 得đắc 圓viên 時thời 。 三tam 觀quán 現hiện 前tiền 空không 理lý 甚thậm 深thâm 。 或hoặc 時thời 偏thiên 熟thục 此thử 理lý 。 或hoặc 可khả 偏thiên 以dĩ 此thử 化hóa 人nhân 。 譬thí 如như 誦tụng 經Kinh 。 初sơ 則tắc 三tam 契khế 俱câu 度độ 。 後hậu 偏thiên 理lý 一nhất 契khế 。 七thất 地địa 研nghiên 空không 亦diệc 應ưng 類loại 此thử 。 從tùng 第đệ 三tam 料liệu 簡giản 去khứ 有hữu 四tứ 問vấn 答đáp 。 一nhất 明minh 禪thiền 廣quảng 大đại 遍biến 含hàm 故cố 。 二nhị 約ước 四tứ 法pháp 料liệu 簡giản 依y 根căn 本bổn 故cố 。 三tam 者giả 禪thiền 是thị 一nhất 名danh 得đắc 復phục 有hữu 異dị 三tam 。

復phục 次thứ 。 初sơ 問vấn 禪thiền 大đại 含hàm 眾chúng 法pháp 。 二nhị 問vấn 約ước 智trí 定định 等đẳng 。 三tam 約ước 思tư 惟duy 修tu 遍biến 通thông 諸chư 法pháp 。 思tư 惟duy 即tức 是thị 。 翻phiên 禪thiền 之chi 名danh 。 故cố 以dĩ 禪thiền 當đương 名danh 。 若nhược 智trí 定định 等đẳng 者giả 。 四tứ 禪thiền 有hữu 十thập 八bát 支chi 。 四tứ 一nhất 心tâm 支chi 是thị 定định 攝nhiếp 。 十thập 四tứ 支chi 是thị 慧tuệ 攝nhiếp 。 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。 能năng 發phát 無vô 漏lậu 。 故cố 論luận 人nhân 云vân 。 智trí 是thị 苦khổ 難nạn 行hành 。 定định 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 易dị 行hành 。 或hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 難nan 行hành 或hoặc 苦khổ 易dị 行hành 。 若nhược 智trí 中trung 發phát 無vô 漏lậu 即tức 是thị 苦khổ 易dị 行hành 。 不bất 發phát 即tức 苦khổ 難nạn 行hành 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 亦diệc 如như 是thị 。 數số 人nhân 云vân 苦khổ 違vi 通thông 苦khổ 不bất 違vi 通thông 。 此thử 之chi 據cứ 智trí 樂nhạo/nhạc/lạc 違vi 通thông 。 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 違vi 通thông 。 此thử 就tựu 於ư 定định 。 但đãn 無vô 漏lậu 於ư 定định 不bất 發phát 。 如như 應ưng 於ư 慧tuệ 。 四tứ 禪thiền 既ký 具cụ 此thử 定định 慧tuệ 故cố 名danh 為vi 等đẳng 。 餘dư 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 不bất 名danh 為vi 等đẳng 也dã 。 問vấn 。 四tứ 禪thiền 以dĩ 何hà 為vi 境cảnh 體thể 等đẳng 耶da 。 答đáp 。 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 為vi 境cảnh 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 以dĩ 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 為vi 境cảnh 。 問vấn 。 若nhược 以dĩ 覺giác 觀quán 為vi 境cảnh 者giả 。 為vi 用dụng 此thử 覺giác 觀quán 心tâm 觀quán 境cảnh 。 為vi 用dụng 一nhất 心tâm 觀quán 境cảnh 。 若nhược 以dĩ 一nhất 心tâm 觀quán 。 則tắc 不bất 名danh 一nhất 心tâm 。 若nhược 以dĩ 覺giác 觀quán 觀quán 境cảnh 觀quán 。 云vân 何hà 復phục 觀quán 觀quán 。 答đáp 。 數số 人nhân 明minh 心tâm 王vương 心tâm 數số 同đồng 時thời 起khởi 。 此thử 則tắc 有hữu 能năng 觀quán 之chi 心tâm 觀quán 覺giác 觀quán 之chi 境cảnh 。 若nhược 論luận 人nhân 。 明minh 別biệt 有hữu 淨tịnh 細tế 之chi 心tâm 觀quán 於ư 覺giác 觀quán 之chi 境cảnh (# 云vân 云vân )# 。 體thể 者giả 。 論luận 人nhân 五ngũ 支chi 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 一nhất 心tâm 支chi 為vi 體thể 。 數số 人nhân 以dĩ 欲dục 念niệm 等đẳng 為vi 方phương 便tiện 。 五ngũ 支chi 皆giai 是thị 體thể 。 釋thích 論luận 用dụng 此thử 論luận 。 成thành 論luận 人nhân 定định 內nội 辨biện 方phương 便tiện 已dĩ 四tứ 支chi 麤thô 故cố 非phi 體thể 。 數số 人nhân 就tựu 定định 外ngoại 為vi 方phương 便tiện 。 五ngũ 支chi 由do 是thị 起khởi 。 故cố 俱câu 是thị 體thể 。 今kim 釋thích 有hữu 通thông 體thể 別biệt 體thể 。 俱câu 有hữu 一nhất 心tâm 是thị 通thông 體thể 。 以dĩ 通thông 約ước 別biệt 。 初sơ 禪thiền 以dĩ 覺giác 觀quán 為vi 體thể 。 二nhị 禪thiền 內nội 淨tịnh 為vi 體thể 。 三tam 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 體thể 。 四tứ 禪thiền 不bất 動động 為vi 體thể 。 以dĩ 其kỳ 別biệt 體thể 簡giản 於ư 一nhất 心tâm 。 此thử 是thị 覺giác 觀quán 冢# 一nhất 心tâm 。 此thử 是thị 不bất 動động 家gia 一nhất 心tâm 也dã 。 論luận 家gia 明minh 其kỳ 通thông 。 數số 人nhân 合hợp 慧tuệ 。 若nhược 如như 瓔anh 珞lạc 云vân 。 五ngũ 支chi 皆giai 方phương 便tiện 。 第đệ 六lục 哩rị 然nhiên 為vi 體thể 。 此thử 則tắc 以dĩ 五ngũ 支chi 皆giai 麤thô 同đồng 屬thuộc 方phương 便tiện 。 取thủ 其kỳ 靜tĩnh 細tế 為vi 體thể 。 此thử 還hoàn 是thị 通thông 意ý 耳nhĩ 。 四tứ 空không 無vô 支chi 林lâm 。 復phục 云vân 何hà 。 一nhất 則tắc 通thông 以dĩ 定định 心tâm 為vi 體thể 。 二nhị 若nhược 將tương 境cảnh 來lai 約ước 為vi 別biệt 體thể 。 如như 緣duyên 無vô 邊biên 空không 處xứ 明minh 一nhất 心tâm 。 即tức 以dĩ 空không 境cảnh 為vi 體thể 。 瓔anh 珞lạc 云vân 。 四tứ 空không 有hữu 五ngũ 支chi 。 所sở 謂vị 想tưởng 。 護hộ 。 念niệm 。 止Chỉ 觀Quán 。 一nhất 心tâm 。 通thông 皆giai 如như 此thử 。 還hoàn 是thị 通thông 義nghĩa 。 無vô 別biệt 異dị 支chi 如như 四tứ 禪thiền 中trung 相tương/tướng 也dã 。 又hựu 中trung 間gian 禪thiền 未vị 到đáo 地địa 。 若nhược 約ước 四tứ 禪thiền 。 應ưng 通thông 四tứ 中trung 間gian 四tứ 未vị 到đáo 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 毗tỳ 曇đàm 具cụ 出xuất 之chi (# 云vân 云vân )# 。 但đãn 中trung 間gian 未vị 到đáo 相tướng 貌mạo 相tương 似tự 故cố 。 俱câu 束thúc 為vi 一nhất 。 未vị 到đáo 為vi 一nhất 中trung 間gian 。 中trung 間gian 者giả 前tiền 禪thiền 之chi 兩lưỡng 楹doanh 。 故cố 言ngôn 中trung 間gian 。 南nam 岳nhạc 師sư 謂vị 此thử 為vi 離ly 定định 地địa 。 離ly 初sơ 未vị 二nhị 。 故cố 言ngôn 離ly 定định 地địa 。 亦diệc 云vân 篾miệt 屑tiết 禪thiền 。 但đãn 有hữu 一nhất 靜tĩnh 而nhi 已dĩ 。 喜hỷ 是thị 退thoái 禪thiền 處xứ 。 如như 人nhân 遣khiển 婦phụ 人nhân 未vị 得đắc 新tân 婦phụ 。 失thất 樂lạc 生sanh 憂ưu 。 此thử 退thoái 或hoặc 但đãn 還hoàn 初sơ 禪thiền 。 或hoặc 令linh 失thất 初sơ 禪thiền 。 若nhược 能năng 強cường/cưỡng 觀quán 行hành 深thâm 厭yếm 下hạ 。 乃nãi 入nhập 未vị 到đáo 發phát 二nhị 禪thiền 。 此thử 中trung 但đãn 有hữu 智trí 觀quán 而nhi 定định 少thiểu 。 亦diệc 非phi 均quân 等đẳng 也dã 。 次thứ 明minh 思tư 惟duy 修tu 。 此thử 語ngữ 則tắc 通thông 絓# 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 禪thiền 。 皆giai 稱xưng 為vi 思tư 惟duy 修tu 。 又hựu 有hữu 別biệt 名danh 別biệt 往vãng 攝nhiếp 。 則tắc 失thất 思tư 惟duy 修tu 。 思tư 惟duy 修tu 往vãng 攝nhiếp 。 攝nhiếp 得đắc 別biệt 名danh 。 舊cựu 法pháp 不bất 失thất 兼kiêm 攝nhiếp 勝thắng 者giả 。 故cố 用dụng 思tư 惟duy 修tu 以dĩ 翻phiên 禪thiền 也dã 。 次thứ 約ước 四tứ 法pháp 互hỗ 通thông 者giả 。 通thông 則tắc 四tứ 名danh 互hỗ 得đắc 禪thiền 。 以dĩ 有hữu 支chi 故cố 。 亦diệc 定định 以dĩ 一nhất 心tâm 故cố 。 亦diệc 三tam 昧muội 離ly 五ngũ 蓋cái 邪tà 曲khúc 故cố 。 亦diệc 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 五ngũ 支chi 究cứu 竟cánh 故cố 。 餘dư 定định 三tam 昧muội 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 別biệt 論luận 各các 有hữu 主chủ 當đương 。 禪thiền 乃nãi 具cụ 支chi 。 沒một 定định 從tùng 支chi 。 四tứ 空không 乃nãi 有hữu 通thông 支chi 捨xả 支chi 從tùng 定định 。 故cố 瓔anh 珞lạc 云vân 。 禪thiền 名danh 支chi 林lâm 。 定định 名danh 捨xả 攝nhiếp 。 三tam 昧muội 從tùng 緣duyên 理lý 無vô 漏lậu 調điều 直trực 。 波Ba 羅La 蜜Mật 取thủ 。 事sự 理lý 究cứu 竟cánh 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 別biệt 簡giản 之chi 。 令linh 不bất 混hỗn 濫lạm 。 故cố 禪thiền 但đãn 名danh 禪thiền 。 四tứ 空không 但đãn 名danh 定định 。 未vị 到đáo 中trung 間gian 。 從tùng 兩lưỡng 楹doanh 挾hiệp 之chi 。 因nhân 他tha 為vi 名danh 名danh 為vi 禪thiền 也dã 。 未vị 到đáo 將tương 發phát 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。 故cố 受thọ 定định 名danh 。 未vị 緣duyên 理lý 故cố 非phi 三tam 昧muội 。 不bất 究cứu 竟cánh 非phi 波Ba 羅La 蜜Mật 。 空không 無vô 相tướng 者giả 但đãn 緣duyên 理lý 故cố 。 雖tuy 入nhập 初sơ 禪thiền 不bất 受thọ 支chi 林lâm 之chi 名danh 。 設thiết 使sử 名danh 禪thiền 。 但đãn 名danh 淨tịnh 禪thiền 不bất 名danh 味vị 禪thiền 。 但đãn 是thị 調điều 直trực 不bất 名danh 支chi 林lâm 也dã 。 雖tuy 有hữu 理lý 定định 。 正chánh 是thị 深thâm 味vị 著trước 事sự 相tướng 。 直trực 入nhập 於ư 理lý 。 不bất 從tùng 定định 得đắc 名danh 。 未vị 是thị 事sự 理lý 究cứu 竟cánh 。 不bất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 背bối/bội 捨xả 等đẳng 。 因nhân 四tứ 禪thiền 發phát 。 亦diệc 禪thiền 亦diệc 定định 。 以dĩ 空không 無vô 相tướng 心tâm 導đạo 。 亦diệc 不bất 稱xưng 三tam 昧muội 。 從tùng 背bối/bội 捨xả 等đẳng 勝thắng 名danh 也dã 。 非phi 想tưởng 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 具cụ 三tam 法pháp 取thủ 其kỳ 無vô 間gian 。 無vô 間gian 良lương 由do 於ư 定định (# 云vân 云vân )# 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 此thử 亦diệc 是thị 無vô 漏lậu 空không 無vô 相tướng 心tâm 來lai 入nhập 諸chư 禪thiền 。 能năng 斷đoạn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 之chi 曲khúc 。 受thọ 三tam 昧muội 名danh 。 沒một 其kỳ 餘dư 名danh 。 願nguyện 。 智trí 。 頂đảnh 等đẳng 是thị 禪thiền 家gia 功công 用dụng 福phước 德đức 藂tùng 。 從tùng 此thử 勝thắng 用dụng 受thọ 禪thiền 名danh 。 願nguyện 者giả 作tác 願nguyện 要yếu 期kỳ 。

時thời 至chí 乃nãi 起khởi 。 若nhược 智trí 者giả 於ư 禪thiền 中trung 遍biến 知tri 事sự 理lý 。 以dĩ 禪thiền 力lực 能năng 知tri 。 頂đảnh 者giả 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 中trung 一nhất 切thiết 事sự 理lý 最tối 極cực 之chi 處xứ 。 諸chư 定định 之chi 上thượng 。 稱xưng 之chi 為vi 頂đảnh 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 頂đảnh 禪thiền 不bất 爾nhĩ 。 雖tuy 在tại 於ư 定định 。 如như 修tu 羅la 琴cầm 隨tùy 欲dục 出xuất 聲thanh 。 而nhi 於ư 定định 心tâm 不bất 起khởi 不bất 二nhị 。 能năng 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 (# 云vân 云vân )# 。 九cửu 種chủng 大đại 禪thiền 但đãn 名danh 禪thiền 者giả 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 禪thiền 也dã 。 此thử 禪thiền 能năng 出xuất 一nhất 切thiết 。 萬vạn 行hạnh 功công 德đức 無vô 不bất 於ư 此thử 而nhi 生sanh 。 此thử 禪thiền 亦diệc 名danh 定định 。 亦diệc 名danh 三tam 昧muội 。 亦diệc 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 而nhi 今kim 受thọ 禪thiền 名danh 者giả 。 趣thú 舉cử 一nhất 名danh 耳nhĩ 。 集tập 八bát 禪thiền 眾chúng 者giả 。 從tùng 自tự 性tánh 禪thiền 至chí 此thử 世thế 他tha 世thế 樂nhạo/nhạc/lạc 禪thiền 。 集tập 華hoa 嚴nghiêm 中trung 為vi 說thuyết 第đệ 九cửu 禪thiền 。 令linh 入nhập 離ly 垢cấu 三tam 昧muội 。 故cố 言ngôn 集tập 八bát 禪thiền 眾chúng 也dã 。 他tha 家gia 以dĩ 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 為vi 八bát 禪thiền 。 此thử 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 尚thượng 不bất 聞văn 自tự 性tánh 禪thiền 名danh 。 何hà 得đắc 集tập 此thử 八bát 眾chúng 聽thính 。 問vấn 。 無vô 漏lậu 緣duyên 理lý 名danh 三tam 昧muội 者giả 。 為vi 當đương 能năng 緣duyên 。 為vi 無vô 漏lậu 所sở 發phát 之chi 法pháp 名danh 無vô 漏lậu 。 答đáp 。 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 。 皆giai 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 。 所sở 發phát 無vô 漏lậu 導đạo 能năng 發phát 。 皆giai 成thành 無vô 漏lậu 也dã 。

問vấn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 當đương 是thị 究cứu 竟cánh 理lý 名danh 。 為vi 當đương 理lý 中trung 更cánh 有hữu 所sở 生sanh 之chi 名danh 耶da 。 答đáp 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 者giả 是thị 究cứu 理lý 處xứ 名danh 。 更cánh 有hữu 所sở 生sanh 者giả 。 由do 波Ba 若Nhã 照chiếu 一nhất 切thiết 眾chúng 事sự 畢tất 悉tất 。 且thả 得đắc 名danh (# 云vân 云vân )# 。 今kim 此thử 三tam 義nghĩa 。 釋thích 菩Bồ 薩Tát 因nhân 中trung 受thọ 波Ba 羅La 蜜Mật 名danh 者giả 。 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。 如như 說thuyết 金kim 為vi 食thực 。 食thực 由do 金kim 得đắc 名danh 金kim 為vi 食thực 。 菩Bồ 薩Tát 望vọng 果quả 修tu 因nhân 。 因nhân 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 行hành 中trung 道đạo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 既ký 不bất 行hành 佛Phật 果Quả 因nhân 故cố 。 未vị 得đắc 受thọ 此thử 名danh 。 二nhị 者giả 分phần/phân 觀quán 中trung 道đạo 見kiến 佛Phật 。 故cố 受thọ 此thử 名danh 。 二Nhị 乘Thừa 非phi 是thị 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 自tự 此thử 之chi 前tiền 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 如như 星tinh 辰thần 光quang 非phi 月nguyệt 光quang 。 初sơ 月nguyệt 光quang 是thị 分phần/phân 光quang 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 受thọ 名danh 也dã 。 二nhị 不bất 別biệt 得đắc 名danh 者giả 。 此thử 就tựu 理lý 得đắc 名danh 。 一nhất 如như 無vô 二nhị 如như 。 因nhân 是thị 實thật 相tướng 更cánh 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

第đệ 三tam 釋thích 門môn 者giả 。 既ký 知tri 名danh 識thức 體thể 。 則tắc 修tu 之chi 有hữu 由do 。 故cố 次thứ 辨biện 門môn 。 原nguyên 其kỳ 根căn 本bổn 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 更cánh 離ly 心tâm 出xuất 色sắc 。 此thử 二nhị 為vi 根căn 本bổn 。 即tức 是thị 善thiện 惡ác 之chi 本bổn 。 亦diệc 名danh 毒độc 草thảo 亦diệc 名danh 藥dược 王vương 。 亦diệc 名danh 夷di 塗đồ 亦diệc 名danh 嶮hiểm 路lộ 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 色sắc 中trung 無vô 味vị 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 不bất 應ưng 味vị 著trước 。 著trước 故cố 即tức 是thị 毒độc 草thảo 。 嶮hiểm 路lộ 喜hỷ 多đa 害hại 命mạng 。 壅ủng 塞tắc 不bất 通thông 。 不bất 名danh 為vi 門môn 。 又hựu 云vân 。 色sắc 中trung 無vô 離ly 相tương/tướng 。 聖thánh 人nhân 不bất 應ưng 得đắc 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 即tức 是thị 夷di 塗đồ 。 藥dược 王vương 即tức 是thị 通thông 相tương/tướng 。 名danh 之chi 為vi 門môn 。 又hựu 色sắc 中trung 亦diệc 有hữu 非phi 味vị 非phi 離ly 相tương/tướng 。 若nhược 色sắc 但đãn 離ly 為vi 門môn 。 止chỉ 通thông 至chí 化hóa 城thành 。 非phi 味vị 非phi 離ly 為vi 門môn 。 通thông 至chí 究cứu 竟cánh 寶bảo 所sở 。 心tâm 為vi 禪thiền 門môn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 俱câu 有hữu 離ly 相tương/tướng 。 非phi 味vị 非phi 離ly 。 即tức 是thị 大đại 小tiểu 諸chư 禪thiền 本bổn 於ư 色sắc 心tâm 。 出xuất 色sắc 心tâm 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 設thiết 令linh 外ngoại 道đạo 執chấp 此thử 離ly 陰ấm 即tức 陰ấm 。 癡si 心tâm 多đa 想tưởng 。 起khởi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 謂vị 有hữu 諸chư 法pháp 。 終chung 不bất 出xuất 於ư 色sắc 。 滯trệ 此thử 成thành 壅ủng 。 佛Phật 子tử 觀quán 即tức 離ly 等đẳng 。 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 約ước 此thử 論luận 通thông 。 若nhược 作tác 三tam 聚tụ 明minh 義nghĩa 。 色sắc 。 心tâm 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 亦diệc 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 。 按án 無vô 作tác 之chi 色sắc 從tùng 色sắc 法pháp 上thượng 生sanh 。 更cánh 非phi 餘dư 處xứ 。 至chí 受thọ 報báo 時thời 還hoàn 是thị 善thiện 妙diệu 。 色sắc 心tâm 雖tuy 作tác 三tam 聚tụ 。 終chung 不bất 離ly 色sắc 心tâm 。 又hựu 三tam 無vô 為vi 者giả 亦diệc 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 。 若nhược 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 者giả 。 良lương 由do 有hữu 此thử 色sắc 心tâm 得đắc 說thuyết 緣duyên 過quá 之chi 法pháp 。 若nhược 入nhập 過quá 去khứ 名danh 為vi 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 。 若nhược 無vô 此thử 色sắc 心tâm 。 說thuyết 何hà 物vật 為vi 非phi 數số 滅diệt 耶da 。 故cố 不bất 離ly 色sắc 心tâm 也dã 。

若nhược 數số 緣duyên 滅diệt 者giả 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 法Pháp 。 治trị 數số 緣duyên 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 得đắc 滅diệt 。 如như 闇ám 室thất 通thông 夜dạ 有hữu 闇ám 相tương 續tục 至chí 曉hiểu 。 而nhi 今kim 以dĩ 光quang 照chiếu 了liễu 。 令linh 相tương 續tục 之chi 闇ám 不bất 起khởi 。 智trí 慧tuệ 破phá 惑hoặc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 名danh 數số 緣duyên 無vô 為vi 。 明minh 慧tuệ 即tức 而nhi 論luận 也dã 。 虗hư 空không 無vô 為vi 者giả 。 以dĩ 色sắc 心tâm 對đối 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 之chi 處xứ 名danh 為vi 虗hư 空không 。 無vô 此thử 色sắc 心tâm 名danh 。 何hà 物vật 為vi 虗hư 空không 。 相tương 待đãi 而nhi 論luận 。 亦diệc 不bất 離ly 色sắc 心tâm 。 問vấn 。 大Đại 乘Thừa 中trung 復phục 有hữu 法pháp 性tánh 無vô 為vi 。 非phi 佛Phật 作tác 。 天thiên 人nhân 所sở 作tác 。 與dữ 此thử 色sắc 心tâm 復phục 云vân 何hà 。 答đáp 。 性tánh 是thị 名danh 色sắc 性tánh 。 名danh 色sắc 是thị 性tánh 用dụng 。 用dụng 不bất 離ly 性tánh 。 性tánh 不bất 離ly 用dụng 。 若nhược 名danh 色sắc 非phi 性tánh 用dụng 者giả 。 即tức 是thị 離ly 性tánh 外ngoại 別biệt 有hữu 色sắc 心tâm 。 色sắc 心tâm 非phi 性tánh 家gia 之chi 用dụng 。 今kim 不bất 如như 此thử 。 故cố 知tri 色sắc 心tâm 攝nhiếp 盡tận 也dã 。 乃nãi 至chí 陰ấm 。 入nhập 。 界giới 等đẳng 皆giai 是thị 開khai 合hợp 色sắc 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 當đương 知tri 色sắc 心tâm 。 名danh 為vi 法Pháp 界Giới 。 若nhược 通thông 若nhược 塞tắc 。 若nhược 毒độc 若nhược 藥dược 。 若nhược 染nhiễm 若nhược 離ly 。 悉tất 攝nhiếp 其kỳ 中trung 。 故cố 以dĩ 名danh 色sắc 為vi 門môn 也dã 。 今kim 開khai 色sắc 為vi 二nhị 門môn 。 即tức 如như 經kinh 說thuyết 。 一nhất 不bất 淨tịnh 觀quán 。 二nhị 阿a 那na 波ba 那na 門môn 。 對đối 心tâm 為vi 三tam 門môn 。 (# 若nhược 從tùng 佛Phật 教giáo 為vi 次thứ 者giả )# 初sơ 破phá 貪tham 著trước 說thuyết 不bất 淨tịnh 觀quán 。 行hành 人nhân 相tương/tướng 過quá 。 六lục 十thập 比Bỉ 丘Khâu 。 雇cố 麻ma 杖trượng 自tự 害hại 。 佛Phật 便tiện 更cánh 說thuyết 勝thắng 法Pháp 。 所sở 言ngôn 阿a 那na 波ba 那na 。 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 厭yếm 患hoạn 縱túng/tung 容dung 。 無vô 自tự 害hại 之chi 咎cữu 。 是thị 故cố 先tiên 說thuyết 色sắc 門môn 。 次thứ 說thuyết 息tức 門môn 。 若nhược 定định 慧tuệ 相tương 生sanh 次thứ 者giả 。 息tức 是thị 定định 法pháp 。 不bất 淨tịnh 是thị 慧tuệ 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 須tu 先tiên 明minh 阿a 那na 波ba 那na 。 次thứ 明minh 不bất 淨tịnh 。 又hựu 阿a 那na 是thị 舊cựu 法pháp 。 不bất 淨tịnh 是thị 客khách 法pháp 。 今kim 依y 佛Phật 教giáo 。 先tiên 不bất 淨tịnh 觀quán 門môn 也dã 。 此thử 二nhị 門môn 同đồng 是thị 觀quán 色sắc 法pháp 。 色sắc 法pháp 即tức 四tứ 大đại 。 不bất 淨tịnh 觀quán 觀quán 於ư 地địa 水thủy 二nhị 大đại 。 先tiên 作tác 假giả 想tưởng 。 壽thọ 命mạng 之chi 風phong 既ký 斷đoạn 。 火hỏa 勢thế 即tức 滅diệt 。 水thủy 漬tí 地địa 水thủy 。 大đại 地địa 覆phú 阤đà 。 爛lạn 壞hoại 膿nùng 血huyết 不bất 淨tịnh 。 九cửu 想tưởng 十thập 想tưởng 等đẳng 。 皆giai 是thị 觀quán 於ư 水thủy 地địa 能năng 壞hoại 貪tham 欲dục 也dã 。 阿a 那na 波ba 那na 。 是thị 觀quán 於ư 風phong 火hỏa 二nhị 大đại 。 悉tất 依y 於ư 風phong 。 風phong 即tức 出xuất 入nhập 息tức 。 息tức 亦diệc 是thị 色sắc 法pháp 。 能năng 治trị 乱# 心tâm 。 他tha 解giải 壽thọ 命mạng 是thị 無vô 教giáo 法pháp 。 若nhược 以dĩ 出xuất 入nhập 息tức 為vi 命mạng 。 此thử 命mạng 即tức 是thị 色sắc 性tánh 。 觀quán 此thử 息tức 法pháp 入nhập 出xuất 長trường 短đoản 遍biến 身thân 。 能năng 見kiến 身thân 中trung 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 發phát 生sanh 諸chư 禪thiền 。 故cố 以dĩ 此thử 為vi 門môn 也dã 。 今kim 若nhược 總tổng 對đối 三tam 門môn 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 色sắc 息tức 對đối 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 三tam 種chủng 禪thiền 門môn 也dã 。 如như 大đại 品phẩm 明minh 世thế 間gian 法Pháp 施thí 。 即tức 是thị 十Thập 善Thiện 道Đạo 。 四tứ 禪thiền 。 四tứ 空không 十thập 二nhị 門môn 也dã 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 施thí 即tức 是thị 不bất 淨tịnh 。 背bối/bội 捨xả 。 勝thắng 處xứ 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 也dã 。 上thượng 上thượng 法Pháp 施thí 即tức 是thị 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 無vô 畏úy 。 十Thập 力Lực 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 也dã 。 息tức 門môn 既ký 是thị 舊cựu 法pháp 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 共cộng 修tu 。 故cố 屬thuộc 世thế 間gian 法Pháp 施thí 。 色sắc 門môn 是thị 客khách 法pháp 。 能năng 破phá 惑hoặc 出xuất 生sanh 死tử 。 故cố 是thị 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 施thí 。 心tâm 性tánh 幽u 微vi 。 詣nghệ 理lý 深thâm 妙diệu 。 故cố 名danh 上thượng 上thượng 法Pháp 施thí 。 大đại 集tập 明minh 三tam 種chủng 攝nhiếp 心tâm 。 出xuất 法pháp 。 滅diệt 法pháp 。 非phi 出xuất 非phi 滅diệt 法pháp 。 若nhược 依y 數sổ 息tức 故cố 。 發phát 十thập 二nhị 門môn 支chi 林lâm 功công 德đức 。 諸chư 法pháp 生sanh 故cố 。 亦diệc 是thị 出xuất 生sanh 世thế 間gian 之chi 因nhân 。 能năng 招chiêu 世thế 間gian 之chi 果quả 。 故cố 名danh 出xuất 法pháp 漏lậu 心tâm 。 滅diệt 法pháp 滅diệt 壞hoại 因nhân 果quả 。 斷đoạn 子tử 果quả 兩lưỡng 縛phược 。 畢tất 故cố 不bất 造tạo 新tân 。 名danh 為vi 滅diệt 法pháp 漏lậu 心tâm 也dã 。 不bất 出xuất 不bất 滅diệt 者giả 。 不bất 出xuất 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 。 不bất 滅diệt 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 非phi 凡phàm 則tắc 非phi 生sanh 死tử 。 非phi 聖thánh 則tắc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 遮già 此thử 二nhị 邊biên 名danh 為vi 上thượng 上thượng 漏lậu 心tâm 。 明minh 數số 復phục 為vi 三tam 。 一nhất 數sổ 息tức 門môn 通thông 至chí 十thập 二nhị 禪thiền 。 二nhị 隨tùy 息tức 門môn 通thông 至chí 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 。 三tam 觀quán 息tức 門môn 通thông 至chí 通thông 明minh 禪thiền 也dã 。 問vấn 。 前tiền 十thập 二nhị 門môn 可khả 是thị 世thế 法pháp 。 後hậu 二nhị 門môn 不bất 應ưng 是thị 。 答đáp 。 此thử 禪thiền 是thị 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 。 未vị 能năng 決quyết 斷đoán 治trị 惑hoặc 。 斷đoạn 惑hoặc 力lực 弱nhược 。 名danh 有hữu 漏lậu 。 而nhi 復phục 厭yếm 離ly 諸chư 惑hoặc 。 小tiểu 勝thắng 十thập 二nhị 門môn 。 故cố 名danh 無vô 漏lậu 。 又hựu 利lợi 根căn 人nhân 用dụng 此thử 發phát 無vô 漏lậu 。 名danh 無vô 漏lậu 。 鈍độn 人nhân 不bất 能năng 除trừ 名danh 有hữu 漏lậu 。 雖tuy 復phục 如như 此thử 。 同đồng 是thị 息tức 為vi 門môn 。 又hựu 同đồng 依y 四tứ 禪thiền 發phát 故cố 。 故cố 屬thuộc 世thế 間gian 禪thiền 也dã 。 明minh 色sắc 為vi 禪thiền 門môn 。 即tức 開khai 為vi 九cửu 想tưởng 八bát 念niệm 十thập 想tưởng 。 釋thích 論luận 云vân 。 九cửu 想tưởng 為vi 麤thô 。 十thập 想tưởng 為vi 細tế 。 九cửu 想tưởng 如như 縛phược 賊tặc 。 十thập 想tưởng 如như 煞sát 賊tặc 。 或hoặc 言ngôn 九cửu 想tưởng 是thị 十thập 想tưởng 之chi 一nhất 支chi 無vô 常thường 想tưởng 耳nhĩ 。 若nhược 修tu 九cửu 想tưởng 怖bố 畏úy 心tâm 多đa 。 令linh 修tu 八bát 念niệm 。 依y 怙hộ 有hữu 地địa 。 厭yếm 背bối/bội 心tâm 成thành 。 作tác 十thập 想tưởng 分phân 明minh 。 今kim 直trực 就tựu 十thập 想tưởng 對đối 三tam 道đạo 。 前tiền 三tam 想tưởng 對đối 見kiến 道đạo 。 中trung 四tứ 心tâm 對đối 修tu 道Đạo 。 後hậu 三tam 對đối 無Vô 學Học 。 若nhược 是thị 燒thiêu 想tưởng 。 滅diệt 去khứ 骨cốt 人nhân 。 發phát 無vô 漏lậu 時thời 。 成thành 壞hoại 法pháp 羅La 漢Hán 。 不bất 修tu 燒thiêu 想tưởng 。 轉chuyển 變biến 此thử 骨cốt 。 成thành 不bất 壞hoại 羅La 漢Hán 。 即tức 是thị 修tu 八bát 背bối/bội 捨xả 觀quán 也dã 。 所sở 謂vị 內nội 觀quán 色sắc 外ngoại 觀quán 色sắc 名danh 初sơ 背bối/bội 捨xả 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 成thành 八bát 背bối/bội 捨xả 。 皆giai 是thị 約ước 色sắc 而nhi 論luận 。 若nhược 修tu 勝thắng 處xứ 者giả 。 還hoàn 觀quán 色sắc 多đa 少thiểu 好hảo 醜xú 。 更cánh 不bất 約ước 餘dư 也dã 。 若nhược 修tu 一nhất 切thiết 處xứ 者giả 。 還hoàn 是thị 觀quán 淨tịnh 色sắc 遍biến 。 而nhi 若nhược 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 還hoàn 從tùng 初sơ 背bối/bội 捨xả 次thứ 第đệ 無vô 間gian 心tâm 入nhập 。 若nhược 師sư 子tử 奮phấn 迅tấn 者giả 。 還hoàn 從tùng 八bát 背bối/bội 捨xả 次thứ 第đệ 而nhi 出xuất 。 若nhược 是thị 超siêu 越việt 。 還hoàn 約ước 八bát 而nhi 超siêu 。 是thị 名danh 不bất 壞hoại 羅La 漢Hán 俱câu 解giải 脫thoát 人nhân 。 皆giai 以dĩ 色sắc 為vi 門môn 也dã 。 釋thích 論luận 料liệu 簡giản 八bát 解giải 脫thoát 與dữ 背bối/bội 捨xả 異dị 。 因nhân 名danh 背bối/bội 捨xả 。 果quả 名danh 解giải 脫thoát 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 云vân 不bất 異dị 。 若nhược 不bất 異dị 者giả 背bối/bội 捨xả 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 羅La 漢Hán 既ký 具cụ 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 可khả 得đắc 只chỉ 是thị 八bát 背bối/bội 捨xả 。 阿A 那Na 含Hàm 未vị 得đắc 非phi 想tưởng 。 滅diệt 盡tận 兩lưỡng 解giải 脫thoát 。 雖tuy 修tu 八bát 背bối/bội 捨xả 。 那na 得đắc 是thị 八bát 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 應ưng 異dị 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 以dĩ 實thật 相tướng 心tâm 。 行hành 如Như 來Lai 行hạnh 。 入nhập 諸chư 法pháp 中trung 皆giai 是thị 解giải 脫thoát 。 亦diệc 不bất 待đãi 至chí 非phi 想tưởng 。 滅diệt 定định 。 此thử 無vô 俟sĩ 論luận 其kỳ 同đồng 異dị 耳nhĩ 。

心tâm 為vi 禪thiền 門môn 者giả 。 法pháp 華hoa 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 鄣# 海hải 。 皆giai 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 若nhược 欲dục 懺sám 悔hối 者giả 。 當đương 懺sám 六lục 情tình 根căn 。 端đoan 坐tọa 念niệm 實thật 相tướng 。 眾chúng 罪tội 如như 霜sương 露lộ 。 慧tuệ 日nhật 能năng 銷tiêu 除trừ 。 又hựu 云vân 。 我ngã 心tâm 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。 念niệm 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 心tâm 為vi 門môn 也dã 。 般bát 舟chu 云vân 。 有hữu 心tâm 想tưởng 即tức 癡si 。 無vô 想tưởng 即tức 泥Nê 洹Hoàn 。 心tâm 之chi 無vô 垢cấu 名danh 清thanh 淨tịnh 。 五ngũ 道đạo 鮮tiên 潔khiết 不bất 受thọ 色sắc 。 有hữu 解giải 此thử 者giả 成thành 大Đại 道Đạo 。 此thử 亦diệc 是thị 就tựu 心tâm 為vi 門môn 。 若nhược 大đại 品phẩm 中trung 明minh 覺giác 意ý 者giả 。 但đãn 是thị 覺giác 於ư 此thử 心tâm 。 故cố 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 者giả 。 修tu 治trị 於ư 心tâm 猶do 如như 虗hư 空không 。 又hựu 自tự 性tánh 禪thiền 者giả 。 即tức 是thị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 能năng 觀quán 心tâm 性tánh 名danh 為vi 上thượng 定định 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 約ước 心tâm 為vi 門môn 。 心tâm 門môn 或hoặc 但đãn 止chỉ 其kỳ 心tâm 而nhi 無vô 觀quán 慧tuệ 者giả 。 此thử 發phát 禪thiền 時thời 多đa 與dữ 四tứ 禪thiền 相tương/tướng 濫lạm 。 墮đọa 世thế 間gian 禪thiền 中trung 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 修tu 此thử 止chỉ 心tâm 。 若nhược 發phát 未vị 到đáo 地địa 時thời 。 不bất 見kiến 身thân 心tâm 床sàng 鋪phô 。 謂vị 無vô 人nhân 法pháp 。 言ngôn 得đắc 假giả 實thật 二nhị 空không 。 次thứ 發phát 初sơ 禪thiền 。 謂vị 是thị 初sơ 果quả 。 發phát 四tứ 禪thiền 。 謂vị 是thị 無Vô 學Học 。 起khởi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 臨lâm 終chung 見kiến 生sanh 處xứ 起khởi 謗báng 。 便tiện 墮đọa 地địa 獄ngục 。 故cố 真chân 止chỉ 心tâm 與dữ 四tứ 禪thiền 相tương/tướng 濫lạm 也dã 。 今kim 欲dục 止chỉ 心tâm 修tu 空không 時thời 。 當đương 識thức 知tri 空không 法pháp 從tùng 緣duyên 而nhi 生sanh 。 空không 法pháp 塵trần 對đối 意ý 根căn 生sanh 此thử 空không 識thức 。 乃nãi 至chí 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 等đẳng 法pháp 塵trần 對đối 意ý 根căn 生sanh 意ý 識thức 。 此thử 識thức 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 生sanh 即tức 空không 。 不bất 受thọ 不bất 著trước 。 若nhược 初sơ 禪thiền 發phát 時thời 止chỉ 。 知tri 是thị 禪thiền 是thị 法pháp 塵trần 對đối 意ý 而nhi 生sanh 。 眾chúng 緣duyên 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 故cố 空không 。 不bất 染nhiễm 不bất 著trước 。 那na 得đắc 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 中trung 。 又hựu 有hữu 觀quán 心tâm 者giả 是thị 覺giác 心tâm 。 覺giác 心tâm 者giả 是thị 體thể 妄vọng 。 了liễu 心tâm 者giả 是thị 即tức 事sự 體thể 達đạt 。 不bất 煩phiền 撿kiểm 覔# 也dã 。

若nhược 觀quán 心tâm 者giả 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 但đãn 觀quán 四tứ 陰ấm 。 撿kiểm 覔# 此thử 心tâm 為vi 常thường 為vi 斷đoạn 。 為vi 苦khổ 為vi 樂lạc 。 觀quán 此thử 四tứ 心tâm 即tức 是thị 觀quán 於ư 世thế 諦đế 。 發phát 得đắc 禪thiền 定định 。 通thông 至chí 聲Thanh 聞Văn 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 若nhược 人nhân 遭tao 苦khổ 。 厭yếm 老lão 病bệnh 死tử 。 為vi 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 盡tận 諸chư 苦khổ 際tế 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

若nhược 覺giác 心tâm 者giả 。 覺giác 知tri 此thử 心tâm 是thị 無vô 明minh 幻huyễn 。 出xuất 生sanh 死tử 。 滅diệt 斷đoạn 常thường 欲dục 。 知tri 無vô 明minh 是thị 幻huyễn 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 從tùng 無vô 明minh 出xuất 諸chư 行hành 。 名danh 色sắc 取thủ 有hữu 四tứ 心tâm 。 一nhất 切thiết 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 皆giai 是thị 幻huyễn 化hóa 。 若nhược 知tri 無vô 明minh 。 不bất 起khởi 取thủ 有hữu 。 但đãn 覺giác 此thử 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 皆giai 從tùng 無vô 明minh 幻huyễn 生sanh 勞lao 。 權quyền 檢kiểm 即tức 是thị 體thể 妄vọng 之chi 義nghĩa 。 故cố 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 有hữu 福phước 。 曾tằng 供cúng 養dường 佛Phật 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。 為vi 說thuyết 緣Duyên 覺Giác 。 此thử 即tức 通thông 至chí 支chi 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 了liễu 心tâm 者giả 即tức 是thị 了liễu 不bất 即tức 理lý 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 復phục 可khả 滅diệt 。 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 思tư 益ích 云vân 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 退thoái 沒một 生sanh 故cố 。 無vô 明minh 即tức 是thị 明minh 。 不bất 離ly 無vô 明minh 別biệt 有hữu 明minh 。 何hà 用dụng 撿kiểm 心tâm 體thể 妄vọng 然nhiên 後hậu 為vi 是thị 。 故cố 云vân 。 若nhược 有hữu 佛Phật 子tử 。 修tu 種chủng 種chủng 行hạnh 。 志chí 求cầu 淨tịnh 道đạo 。 此thử 即tức 通thông 至chí 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 一nhất 往vãng 心tâm 門môn 。 是thị 出xuất 世thế 上thượng 上thượng 通thông 。 論luận 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。 或hoặc 覺giác 諸chư 心tâm 入nhập 於ư 非phi 心tâm 。 是thị 入nhập 空không 等đẳng 三tam 門môn 。 是thị 三tam 觀quán 意ý 。 問vấn 。 上thượng 明minh 直trực 就tựu 心tâm 修tu 止chỉ 。 發phát 法pháp 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 。 今kim 直trực 修tu 空không 時thời 。 證chứng 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 答đáp 。 直trực 止chỉ 是thị 盲manh 故cố 。 證chứng 不bất 識thức 偽ngụy 。 修tu 空không 是thị 觀quán 慧tuệ 。 發phát 則tắc 知tri 邪tà 正chánh 。 邪tà 正chánh 不bất 濫lạm 。 故cố 云vân 修tu 定định 多đa 受thọ 福phước 悟ngộ 道đạo 難nạn/nan 。 修tu 慧tuệ 少thiểu 果quả 報báo 而nhi 疾tật 成thành 道Đạo 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 問vấn 。 欲dục 界giới 定định 斷đoạn 欲dục 界giới 惑hoặc 耶da 。 答đáp 。 就tựu 禪thiền 論luận 斷đoạn 伏phục 者giả 。 欲dục 界giới 定định 伏phục 五ngũ 盖# 。 名danh 伏phục 欲dục 界giới 事sự 鄣# 惑hoặc 。 得đắc 未vị 到đáo 地địa 。 斷đoạn 事sự 相tướng 惑hoặc 。 伏phục 於ư 得đắc 繩thằng 。 名danh 伏phục 性tánh 惑hoặc 。 得đắc 初sơ 禪thiền 。 斷đoạn 性tánh 惑hoặc 。 是thị 斷đoạn 繫hệ 地địa 得đắc 繩thằng 也dã 。 下hạ 去khứ 例lệ 上thượng 爾nhĩ 。 問vấn 。 未vị 到đáo 斷đoạn 相tương/tướng 伏phục 性tánh 。 應ưng 名danh 欲dục 界giới 定định 。 答đáp 。 本bổn 伏phục 相tương/tướng 已dĩ 受thọ 欲dục 界giới 名danh 。 此thử 更cánh 從tùng 勝thắng 耳nhĩ 。 成thành 論luận 猶do 是thị 欲dục 界giới 定định 也dã 。

釋thích 辨biện 詮thuyên 次thứ 者giả 。 夫phu 禪thiền 本bổn 是thị 門môn 戶hộ 。 詮thuyên 次thứ 淺thiển 深thâm 階giai 級cấp 。 決quyết 應ưng 分phân 明minh 不bất 使sử 謬mậu 濫lạm 。 今kim 三tam 種chủng 次thứ 第đệ 。 先tiên 從tùng 戒giới 起khởi 。 以dĩ 戒giới 淨tịnh 故cố 。 能năng 生sanh 於ư 禪thiền 故cố 。 若nhược 論luận 於ư 戒giới 者giả 。 戒giới 是thị 防phòng 持trì 。 防phòng 持trì 如như 有hữu 人nhân 。 人nhân 即tức 攬lãm 五ngũ 陰ấm 界giới 入nhập 之chi 法pháp 以dĩ 成thành 假giả 人nhân 。 應ưng 須tu 先tiên 辨biện 陰ấm 入nhập 界giới 之chi 法pháp 。 以dĩ 顯hiển 行hành 人nhân 人nhân 法pháp 之chi 相tướng 也dã 。

次thứ 明minh 持trì 戒giới 如như 有hữu 所sở 防phòng 。 所sở 防phòng 者giả 只chỉ 是thị 十thập 六lục 知tri 見kiến 。 見kiến 愛ái 三tam 毒độc 五ngũ 蓋cái 。 十thập 使sử 等đẳng 諸chư 惡ác 為vi 戒giới 所sở 防phòng 。 次thứ 辨biện 能năng 防phòng 法pháp 者giả 。 即tức 是thị 戒giới 也dã 。 即tức 是thị 十Thập 善Thiện 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 等đẳng 法pháp 也dã 。 因nhân 此thử 戒giới 故cố 。 次thứ 發phát 四tứ 禪thiền 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 出xuất 世thế 上thượng 上thượng 等đẳng 禪thiền 。 一nhất 一nhất 次thứ 第đệ 。 皆giai 有hữu 所sở 以dĩ 。 具cụ 如như 法Pháp 界giới 次thứ 第đệ 量lượng 略lược 門môn 所sở 辨biện 。 載tái 在tại 彼bỉ 文văn 。 今kim 不bất 具cụ 說thuyết 。 所sở 以dĩ 根căn 本bổn 禪thiền 為vi 首thủ 。 次thứ 至chí 出xuất 世thế 諸chư 禪thiền 者giả 。 此thử 直trực 約ước 小Tiểu 乘Thừa 漸tiệm 機cơ 論luận 。 次thứ 仍nhưng 明minh 大đại 機cơ 。 次thứ 者giả 。 此thử 約ước 從tùng 漸tiệm 至chí 頓đốn 根căn 機cơ 為vi 次thứ 也dã 。 若nhược 直trực 頓đốn 者giả 。 但đãn 約ước 自tự 性tánh 禪thiền 為vi 首thủ 。 終chung 至chí 離ly 見kiến 清thanh 淨tịnh 淨tịnh 禪thiền 。 問vấn 。 此thử 漸tiệm 漸tiệm 頓đốn 頓đốn 與dữ 大đại 品phẩm 明minh 次thứ 第đệ 行hành 學học 道Đạo 。 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 。 或hoặc 有hữu 解giải 云vân 。 行hành 學học 道Đạo 是thị 一nhất 法pháp 異dị 名danh 。 更cánh 非phi 餘dư 法pháp 物vật 。 今kim 欲dục 分phần/phân 異dị 者giả 。 次thứ 第đệ 行hành 是thị 事sự 相tướng 。 未vị 論luận 觀quán 慧tuệ 。 名danh 之chi 為vi 行hành 。 此thử 即tức 是thị 世thế 間gian 。 禪thiền 次thứ 第đệ 行hành 也dã 。 次thứ 第đệ 學học 者giả 。 論luận 有hữu 觀quán 慧tuệ 。 故cố 修tu 無vô 常thường 。

時thời 有hữu 學học 人nhân 無Vô 學Học 人nhân 俱câu 學học 無vô 相tướng 真chân 理lý 。 故cố 名danh 次thứ 第đệ 。 學học 此thử 即tức 是thị 出xuất 世thế 間gian 禪thiền 。 名danh 次thứ 第đệ 學học 也dã 。 次thứ 第đệ 道đạo 者giả 。 道đạo 名danh 能năng 通thông 。 究cứu 竟cánh 之chi 通thông 通thông 至chí 。 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。 亦diệc 能năng 兼kiêm 通thông 前tiền 學học 至chí 菩Bồ 提Đề 果quả 。 即tức 是thị 出xuất 行hành 世thế 間gian 上thượng 上thượng 禪thiền 。 名danh 次thứ 第đệ 道đạo 也dã 。

復phục 次thứ 只chỉ 就tựu 一nhất 種chủng 禪thiền 中trung 即tức 明minh 三tam 次thứ 。 若nhược 根căn 本bổn 禪thiền 中trung 無vô 觀quán 慧tuệ 時thời 名danh 為vi 行hành 。 有hữu 觀quán 慧tuệ 名danh 為vi 學học 。 發phát 無vô 漏lậu 名danh 為vi 道đạo 。 又hựu 初sơ 調điều 息tức 時thời 名danh 為vi 行hành 。 欲dục 界giới 未vị 到đáo 等đẳng 名danh 為vi 學học 。 非phi 想tưởng 名danh 為vi 道đạo 。 若nhược 就tựu 出xuất 世thế 禪thiền 中trung 明minh 三tam 次thứ 者giả 。 五ngũ 方phương 便tiện 中trung 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 位vị 時thời 。 修tu 諸chư 背bối/bội 捨xả 行hàng 行hàng 之chi 法pháp 。 名danh 為vi 次thứ 第đệ 行hành 。 四Tứ 諦Đế 十thập 六lục 行hành 慧tuệ 行hành 。 苦khổ 忍nhẫn 真chân 明minh 發phát 。 至chí 那na 含hàm 位vị 。 名danh 為vi 學học 。 止chỉ 羅La 漢Hán 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 名danh 為vi 次thứ 第đệ 道đạo 。 若nhược 約ước 通thông 教giáo 。 八bát 人nhân 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 名danh 為vi 行hành 。 見kiến 地địa 去khứ 名danh 為vi 學học 。 六lục 地địa 去khứ 名danh 為vi 道đạo 。 別biệt 教giáo 三tam 十thập 心tâm 名danh 為vi 行hành 。 登đăng 地địa 名danh 學học 。 妙diệu 覺giác 為vi 道đạo 。 圓viên 教giáo 十thập 信tín 為vi 行hành 。 十thập 住trụ 為vi 學học 。 十Thập 地Địa 為vi 道đạo 。 又hựu 十thập 信tín 為vi 相tương 似tự 三tam 次thứ 。 十thập 住trụ 是thị 分phần/phân 證chứng 三tam 次thứ 。 妙diệu 覺giác 是thị 究cứu 竟cánh 三tam 次thứ 。 初sơ 亦diệc 三tam 次thứ 。 後hậu 亦diệc 三tam 次thứ (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 心tâm 法pháp 章chương 。 問vấn 。 九cửu 想tưởng 背bối/bội 捨xả 等đẳng 是thị 事sự 法pháp 。 何hà 得đắc 名danh 無vô 漏lậu 法pháp 。 答đáp 。 雖tuy 是thị 行hành 。 行hàng 行hàng 事sự 法pháp 能năng 發phát 於ư 理lý 。 當đương 此thử 觀quán 時thời 。 厭yếm 背bối/bội 心tâm 強cường/cưỡng 。 決quyết 捨xả 有hữu 漏lậu 。 能năng 發phát 無vô 漏lậu 。 故cố 名danh 無vô 漏lậu 法pháp 。 問vấn 。 自tự 有hữu 人nhân 脩tu 四tứ 禪thiền 。 四tứ 禪thiền 不bất 發phát 。 仍nhưng 修tu 九cửu 想tưởng 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 四tứ 禪thiền 得đắc 發phát 。 此thử 是thị 發phát 有hữu 漏lậu 。 應ưng 名danh 有hữu 漏lậu 法pháp 。 答đáp 。 當đương 體thể 是thị 二nhị 法pháp 能năng 發phát 無vô 漏lậu 。 又hựu 兼kiêm 發phát 有hữu 漏lậu 。 不bất 應ưng 從tùng 發phát 下hạ 為vi 名danh 。

又hựu 問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 修tu 欲dục 界giới 定định 證chứng 電điện 光quang 時thời 。 發phát 無vô 漏lậu 。 亦diệc 應ưng 呼hô 為vi 無vô 漏lậu 法pháp 。 答đáp 。 此thử 是thị 利lợi 根căn 宿túc 習tập 強cường/cưỡng 。 能năng 於ư 欲dục 界giới 定định 發phát 無vô 漏lậu 。 欲dục 界giới 定định 體thể 是thị 有hữu 漏lậu 也dã 。 例lệ 如như 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 人nhân 者giả 。 此thử 欲dục 引dẫn 例lệ 明minh 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 義nghĩa 也dã 。 如như 四tứ 念niệm 處xứ 有hữu 信tín 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 而nhi 退thoái 為vi 闡xiển 提đề 。 名danh 斷đoạn 善thiện 根căn 位vị 。 頂Đảnh 法Pháp 亦diệc 具cụ 信tín 等đẳng 。 而nhi 猶do 退thoái 為vi 。 五ngũ 逆nghịch 四tứ 重trọng 。 只chỉ 不bất 退thoái 為vi 闡xiển 提đề 。 故cố 名danh 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 。 至chí 忍Nhẫn 法Pháp 位vị 。 信tín 等đẳng 成thành 根căn 。 此thử 決quyết 不bất 退thoái 為vi 逆nghịch 重trọng/trùng 。 一nhất 向hướng 昇thăng 入nhập 無vô 漏lậu 。 只chỉ 頂Đảnh 法Pháp 中trung 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 故cố 名danh 亦diệc 有hữu 漏lậu 。 又hựu 自tự 善thiện 根căn 名danh 亦diệc 無vô 漏lậu 。 故cố 引dẫn 此thử 為vi 例lệ 也dã 。 乃nãi 至chí 苦khổ 忍nhẫn 真chân 明minh 發phát 名danh 無vô 漏lậu 。 思tư 惑hoặc 未vị 斷đoạn 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 又hựu 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 故cố 名danh 無vô 漏lậu 。 餘dư 五ngũ 上thượng 分phần/phân 故cố 名danh 有hữu 漏lậu 。 至chí 羅La 漢Hán 得đắc 盡tận 智trí 名danh 無vô 漏lậu 。 未vị 得đắc 無vô 生sanh 名danh 有hữu 漏lậu 。 得đắc 無vô 生sanh 方phương 名danh 無vô 漏lậu 也dã 。 問vấn 。 經kinh 稱xưng 中trung 道đạo 為vi 無vô 漏lậu 。 此thử 中trung 呼hô 為vi 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 耶da 。 答đáp 。 此thử 開khai 張trương 四tứ 句cú 。 使sử 教giáo 語ngữ 方phương 圓viên 。 是thị 故cố 兩lưỡng 非phi 。 經kinh 中trung 句cú 結kết 但đãn 稱xưng 無vô 漏lậu 。 如như 二Nhị 乘Thừa 對đối 生sanh 死tử 為vi 無vô 漏lậu 。 實thật 具cụ 別biệt 惑hoặc 。 勝thắng 鬘man 云vân 。 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 僧Tăng 。 大đại 經kinh 稱xưng 為vi 聲Thanh 聞Văn 是thị 。 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 知tri 是thị 有hữu 漏lậu 。 若nhược 遠viễn 離ly 通thông 別biệt 。 惑hoặc 盡tận 離ly 有hữu 離ly 。 無vô 名danh 真chân 無vô 漏lậu 。 從tùng 束thúc 從tùng 開khai 各các 有hữu 其kỳ 意ý (# 云vân 云vân )# 。 乃nãi 至chí 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 世thế 出xuất 世thế 非phi 世thế 非phi 出xuất 世thế 等đẳng 。 皆giai 例lệ 有hữu 開khai 束thúc (# 云vân 云vân )# 。 世thế 俗tục 漏lậu 真Chân 諦Đế 無vô 漏lậu 。 兩lưỡng 緣duyên 是thị 亦diệc 漏lậu 無vô 漏lậu 。 中trung 道đạo 是thị 兩lưỡng 非phi 。 開khai 即tức 三tam 諦đế 。 束thúc 即tức 二nhị 諦đế 也dã 。 問vấn 。 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 名danh 為vi 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 二Nhị 乘Thừa 初sơ 心tâm 何hà 意ý 不bất 名danh 無vô 漏lậu 。 答đáp 。 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 二nhị 邊biên 俱câu 斷đoạn 。 二Nhị 乘Thừa 初sơ 心tâm 與dữ 思tư 合hợp 。 故cố 不bất 為vi 例lệ 。 四tứ 句cú 判phán 戒giới 者giả 。 十Thập 善Thiện 是thị 舊cựu 戒giới 。 但đãn 防phòng 三tam 途đồ 。 報báo 若nhược 人nhân 天thiên 有hữu 漏lậu 中trung 。 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 亦diệc 未vị 有hữu 厭yếm 背bối/bội 世thế 間gian 。 防phòng 止chỉ 出xuất 世thế 之chi 過quá 。 此thử 皆giai 名danh 有hữu 漏lậu 戒giới 。 八bát 齋trai 戒giới 。 沙Sa 彌Di 戒giới 。 此thử 中trung 防phòng 止chỉ 不bất 執chấp 生sanh 像tượng 嗅khứu 香hương 非phi 時thời 食thực 等đẳng 。 已dĩ 有hữu 防phòng 止chỉ 身thân 口khẩu 。 厭yếm 背bối/bội 而nhi 未vị 決quyết 定định 。 斷đoạn 奠# 世thế 間gian 諸chư 惡ác 。 即tức 是thị 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 。 戒giới 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 為vi 出xuất 世thế 故cố 。 是thị 無vô 漏lậu 戒giới 。 十thập 重trọng 四tứ 十thập 八bát 。 輕khinh 不bất 為vi 化hóa 城thành 。 亦diệc 不bất 為vì 人nhân 。 天thiên 果quả 報báo 故cố 。 兩lưỡng 非phi 之chi 戒giới 也dã 。 所sở 以dĩ 開khai 此thử 四tứ 句cú 者giả 。 教giáo 門môn 化hóa 物vật 。 多đa 約ước 此thử 四tứ 句cú 廣quảng 辨biện 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 今kim 師sư 所sở 明minh 四tứ 門môn 入nhập 道đạo 之chi 意ý 。 一nhất 一nhất 教giáo 中trung 皆giai 約ước 四tứ 門môn 。 四tứ 門môn 即tức 是thị 四tứ 悉tất 檀đàn 。 赴phó 緣duyên 不bất 同đồng 。 會hội 理lý 無vô 異dị 。 若nhược 三tam 藏tạng 中trung 明minh 四tứ 悉tất 。 但đãn 約ước 二nhị 諦đế 。 別biệt 圓viên 約ước 三tam 諦đế (# 云vân 云vân )# 。 三tam 藏tạng 中trung 約ước 禪thiền 為vi 四tứ 悉tất 者giả 。 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 是thị 樂nhạo 欲dục 。 特đặc 勝thắng 通thông 明minh 是thị 為vi 人nhân 。 九cửu 想tưởng 八bát 背bối/bội 等đẳng 是thị 世thế 法pháp 。 如như 以dĩ 屑tiết 出xuất 屑tiết 屑tiết 出xuất 成thành 無vô 。 即tức 是thị 漏lậu 對đối 治trị 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 假giả 想tưởng 觀quán 者giả 。 亦diệc 實thật 亦diệc 虗hư 。 實thật 即tức 無vô 漏lậu 。 虗hư 即tức 有hữu 漏lậu 。 此thử 三tam 是thị 俗tục 諦đế 。 發phát 真chân 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 也dã 。 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 四tứ 悉tất 義nghĩa 同đồng 。 但đãn 以dĩ 發phát 心tâm 作tác 佛Phật 為vi 異dị 耳nhĩ 。 通thông 教giáo 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 不bất 異dị 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 真Chân 諦Đế 有hữu 含hàm 中trung 接tiếp 別biệt 之chi 意ý 。 此thử 真chân 義nghĩa 含hàm 於ư 中trung 而nhi 作tác 真chân 名danh 。 還hoàn 就tựu 此thử 辨biện 四tứ 悉tất 也dã 。 別biệt 教giáo 以dĩ 真chân 俗tục 合hợp 為vi 俗tục 。 即tức 是thị 樂nhạo 欲dục 樂nhạo 說thuyết 。 此thử 兩lưỡng 即tức 為vi 人nhân 。 偏thiên 以dĩ 無vô 治trị 有hữu 即tức 對đối 治trị 。 悟ngộ 中trung 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 圓viên 教giáo 者giả 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 一nhất 切thiết 實thật 等đẳng 四tứ 句cú 皆giai 實thật 。 佛Phật 於ư 此thử 四tứ 廣quảng 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 通thông 論luận 凡phàm 天thiên 四tứ 見kiến 三tam 通thông 別biệt 圓viên 等đẳng 四tứ 門môn 。 即tức 是thị 圓viên 教giáo 四tứ 悉tất 檀đàn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 死tử 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 五ngũ 色sắc 是thị 空không 。 空không 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 尚thượng 即tức 生sanh 死tử 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 何hà 意ý 不bất 即tức 。 生sanh 死tử 是thị 三tam 悉tất 檀đàn 。 生sanh 死tử 尚thượng 是thị 四tứ 悉tất 檀đàn 。 二Nhị 乘Thừa 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 四tứ 門môn 何hà 意ý 不bất 即tức 是thị 。 具cụ 明minh 如như 此thử 等đẳng 法pháp 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 俗tục 。 名danh 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 逗đậu 物vật 便tiện 宜nghi 是thị 為vi 人nhân 。 治trị 惡ác 是thị 對đối 治trị 。 見kiến 真chân 中trung 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 問vấn 。 有hữu 漏lậu 心tâm 生sanh 死tử 沈trầm 沒một 。 今kim 修tu 無vô 漏lậu 法pháp 而nhi 昇thăng 益ích 可khả 。 得đắc 無vô 漏lậu 心tâm 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 升thăng 出xuất 而nhi 修tu 有hữu 漏lậu 法pháp 應ưng 損tổn 失thất 耶da 。 答đáp 。 無vô 漏lậu 治trị 有hữu 漏lậu 。 是thị 故cố 以dĩ 有hữu 漏lậu 心tâm 修tu 無vô 漏lậu 法pháp 能năng 致trí 出xuất 離ly 之chi 益ích 。 有hữu 漏lậu 是thị 福phước 德đức 。 譬thí 如như 膏cao 薪tân 。 無vô 漏lậu 是thị 智trí 慧tuệ 。 譬thí 如như 猛mãnh 火hỏa 。 以dĩ 無vô 漏lậu 修tu 有hữu 漏lậu 。 轉chuyển 令linh 無vô 漏lậu 明minh 。 故cố 不bất 為vi 損tổn 。 問vấn 。 無vô 漏lậu 修tu 無vô 漏lậu 復phục 云vân 何hà 。 答đáp 。 無vô 漏lậu 有hữu 兩lưỡng 種chủng 行hàng 行hàng 。 慧tuệ 行hành 修tu 行hàng 行hàng 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 無vô 漏lậu 修tu 無vô 漏lậu 。 又hựu 云vân 以dĩ 復phục 觀quán 前tiền 。 觀quán 練luyện 前tiền 觀quán 亦diệc 稱xưng 修tu 無vô 漏lậu 也dã 。 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 亦diệc 例lệ 然nhiên 。 問vấn 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 出xuất 入nhập 觀quán 可khả 得đắc 無vô 漏lậu 相tương/tướng 。 修tu 復phục 有hữu 事sự 理lý 。 於ư 義nghĩa 為vi 便tiện 。 中trung 道đạo 不bất 出xuất 觀quán 。 非phi 事sự 非phi 理lý 。 云vân 何hà 為vi 例lệ 。 答đáp 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 。 不bất 思tư 議nghị 俗tục 諦đế 何hà 無vô 事sự 耶da 。 又hựu 經kinh 不bất 如như 二Nhị 乘Thừa 出xuất 入nhập 亦diệc 有hữu 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 。 善thiện 出xuất 入nhập 住trụ 百bách 千thiên 三tam 昧muội 之chi 出xuất 入nhập 。 緣duyên 修tu 用dụng 顯hiển 理lý 真chân 。 修tu 理lý 照chiếu 用dụng 。 此thử 皆giai 其kỳ 義nghĩa 。 何hà 得đắc 不bất 例lệ 耶da 。 問vấn 。 他tha 執chấp 生sanh 為vi 性tánh 。 龍long 樹thụ 以dĩ 四tứ 句cú 破phá 之chi 。 今kim 復phục 云vân 有hữu 生sanh 無vô 生sanh 等đẳng 。 當đương 知tri 復phục 為vi 龍long 樹thụ 破phá 耶da 。 答đáp 。 他tha 明minh 生sanh 定định 名danh 生sanh 性tánh 。 或hoặc 可khả 以dĩ 他tha 生sanh 破phá 自tự 生sanh 而nhi 立lập 他tha 性tánh 。 故cố 須tu 破phá 之chi 。 今kim 龍long 樹thụ 破phá 四tứ 有hữu 性tánh 。 立lập 無vô 四tứ 句cú 。 可khả 有hữu 所sở 破phá 。 既ký 無vô 四tứ 句cú 。 復phục 何hà 所sở 破phá 。 問vấn 。 破phá 他tha 有hữu 四tứ 句cú 。 不bất 立lập 無vô 四tứ 句cú 。 豈khởi 不bất 墮đọa 斷đoạn 。 答đáp 。 雖tuy 四tứ 性tánh 。 不bất 妨phương 假giả 說thuyết 。 四tứ 句cú 文văn 文văn 字tự 字tự 既ký 漸tiệm 。 漸tiệm 則tắc 無vô 性tánh 。 不bất 墮đọa 於ư 常thường 。 假giả 有hữu 四tứ 句cú 。 不bất 墮đọa 於ư 斷đoạn 。 大đại 經Kinh 云vân 。 言ngôn 無vô 不bất 同đồng 兔thố 角giác 。 言ngôn 有hữu 不bất 如như 塊khối 然nhiên 。 問vấn 。 何hà 意ý 立lập 假giả 四tứ 句cú 。 答đáp 。 為vi 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 故cố 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 既ký 為vi 前tiền 緣duyên 。 復phục 墮đọa 為vi 他tha 性tánh 。 答đáp 。 前tiền 已dĩ 四tứ 句cú 撿kiểm 自tự 他tha 不bất 得đắc 。 於ư 他tha 無vô 猗ỷ 無vô 著trước 。 譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 為vi 他tha 幻huyễn 作tác 色sắc 像tượng 耳nhĩ 。 此thử 約ước 無vô 執chấp 為vi 他tha 無vô 咎cữu 。 只chỉ 以dĩ 如như 幻huyễn 故cố 不bất 墮đọa 斷đoạn 。 幻huyễn 非phi 實thật 故cố 不bất 墮đọa 常thường (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 第đệ 二nhị 卷quyển

上thượng 第đệ 一nhất 卷quyển 所sở 辨biện 名danh 之chi 為vi 解giải 目mục 。 自tự 此thử 去khứ 所sở 明minh 名danh 之chi 為vi 行hành 足túc 。 故cố 言ngôn 方phương 便tiện 也dã 。 初sơ 禪thiền 初sơ 品phẩm 定định 難nạn/nan 發phát 。 譬thí 如như 度độ 國quốc 大đại 須tu 功công 力lực 。 多đa 用dụng 方phương 便tiện 乃nãi 可khả 得đắc 勉miễn 。 欲dục 色sắc 難nạn/nan 過quá 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 故cố 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 內nội 信tín 堅kiên 固cố 。 外ngoại 善thiện 覺giác 識thức 。 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 悉tất 在tại 初sơ 禪thiền 之chi 前tiền 。 若nhược 得đắc 初sơ 禪thiền 時thời 亦diệc 得đắc 作tác 方phương 便tiện 。 厭yếm 下hạ 攀phàn 上thượng 。 二nhị 禪thiền 即tức 發phát 。 例lệ 如như 五ngũ 方phương 便tiện 停đình 心tâm 。 總tổng 別biệt 念niệm 處xứ 。 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 乃nãi 發phát 苦khổ 忍nhẫn 。 若nhược 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 任nhậm 運vận 七thất 生sanh 。 尋tầm 加gia 功công 。 有hữu 三tam 二nhị 一nhất 生sanh 成thành 辨biện 四Tứ 果Quả 。 故cố 知tri 前tiền 難nạn/nan 而nhi 後hậu 易dị 也dã 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 十thập 住trụ 。 十thập 信tín 中trung 種chủng 種chủng 苦khổ 到đáo 。 無vô 量lượng 懃cần 苦khổ 。 乃nãi 得đắc 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 似tự 解giải 之chi 位vị 。 若nhược 入nhập 十thập 住trụ 真chân 明minh 成thành 就tựu 。 任nhậm 運vận 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 須tu 委ủy 分phân 別biệt 顯hiển 示thị 真chân 偽ngụy 。 令linh 用dụng 心tâm 善thiện 巧xảo 。 使sử 與dữ 禪thiền 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 也dã 。 外ngoại 方phương 便tiện 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 。 四tứ 出xuất 釋thích 論luận 。 唯duy 調điều 五ngũ 事sự 是thị 法Pháp 師sư 採thải 經kinh 意ý 以dĩ 為vi 調điều 適thích 定định 慧tuệ 法pháp 。 故cố 立lập 五ngũ 方phương 便tiện 也dã 。 就tựu 初sơ 具cụ 五ngũ 緣duyên 。 此thử 名danh 乃nãi 出xuất 論luận 。 論luận 師sư 不bất 具cụ 列liệt 之chi 。 四tứ 緣duyên 雖tuy 具cụ 足túc 。 開khai 導đạo 由do 良lương 師sư 。 此thử 乃nãi 總tổng 名danh 。 今kim 更cánh 將tương 禪thiền 經kinh 分phân 別biệt 釋thích 此thử 五ngũ 緣duyên 名danh 字tự 也dã 。 生sanh 起khởi 外ngoại 五ngũ 方phương 便tiện (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 第đệ 一nhất 方phương 便tiện 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 持trì 戒giới 。 二nhị 辨biện 持trì 犯phạm 。 三Tam 明Minh 懺sám 悔hối 。 初sơ 釋thích 戒giới 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 佛Phật 在tại 世thế 。 深thâm 識thức 機cơ 緣duyên 。 知tri 證chứng 戒giới 相tương/tướng 。 金kim 口khẩu 記ký 莂biệt 。 有hữu 十thập 種chủng 不bất 同đồng 。 佛Phật 既ký 去khứ 世thế 。 故cố 無vô 此thử 緣duyên 。 設thiết 令linh 有hữu 者giả 。 無vô 人nhân 證chứng 莂biệt 。 不bất 可khả 以dĩ 此thử 。 九cửu 法pháp 定định 尊tôn 卑ty 位vị 次thứ 序tự 。 唯duy 取thủ 現hiện 前tiền 十thập 眾chúng 作tác 法pháp 成thành 就tựu 以dĩ 判phán 得đắc 戒giới 。 餘dư 九cửu 不bất 同đồng (# 云vân 云vân )# 。 十thập 利lợi 者giả 。 從tùng 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 。 已dĩ 信tín 令linh 增tăng 長trưởng 。 即tức 是thị 念niệm 處xứ 暖noãn 頂đảnh 等đẳng 位vị 。 從tùng 斷đoạn 今kim 世thế 漏lậu 是thị 苦khổ 忍nhẫn 發phát 見kiến 道đạo 位vị 。 斷đoạn 後hậu 世thế 惡ác 是thị 思tư 惟duy 道đạo 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 那na 含hàm 位vị 。 梵Phạm 行hạnh 久cửu 住trụ 是thị 無Vô 學Học 道đạo 位vị 也dã 。 防phòng 於ư 外ngoại 非phi 名danh 護hộ 。 制chế 於ư 內nội 妄vọng 念niệm 名danh 受thọ 持trì 。 乖quai 本bổn 心tâm 名danh 違vi 犯phạm 。 毀hủy 無vô 作tác 名danh 觸xúc 犯phạm 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 明minh 持trì 犯phạm 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 能năng 持trì 戒giới 。 約ước 本bổn 大Đại 千Thiên 國quốc 土độ 。 有hữu 識thức 無vô 識thức 。 諸chư 境cảnh 上thượng 皆giai 起khởi 無vô 作tác 善thiện 。 若nhược 於ư 一nhất 女nữ 境cảnh 初sơ 犯phạm 者giả 。 名danh 破phá 無vô 作tác 善thiện 戒giới 。 第đệ 二nhị 更cánh 犯phạm 不bất 名danh 破phá 無vô 作tác 。 無vô 作tác 已dĩ 破phá 故cố 。 但đãn 得đắc 作tác 罪tội 。 於ư 一nhất 女nữ 獲hoạch 罪tội 。 餘dư 境cảnh 猶do 有hữu 無vô 作tác 戒giới 。 持trì 戒giới 者giả 即tức 是thị 五ngũ 枝chi 諸chư 戒giới 具cụ 足túc 也dã 。 智trí 所sở 讚tán 者giả 。 此thử 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 眾chúng 生sanh 持trì 戒giới 。 為vi 佛Phật 稱xưng 美mỹ 也dã 。 隨tùy 道đạo 定định 者giả 。 別biệt 約ước 道đạo 定định 上thượng 發phát 得đắc 無vô 作tác 善thiện 名danh 為vi 戒giới 。 犯phạm 戒giới 者giả 。 約ước 愛ái 見kiến 兩lưỡng 羅la 剎sát 乞khất 戒giới 浮phù 囊nang 。 約ước 愛ái 心tâm 纏triền 著trước 五ngũ 欲dục 。 初sơ 以dĩ 微vi 塵trần 許hứa 輸du 羅la 剎sát 。 次thứ 以dĩ 手thủ 許hứa 。 乃nãi 至chí 全toàn 乞khất 。 謂vị 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 以dĩ 恣tứ 情tình 怏ưởng 意ý 為vi 安an 。 稱xưng 此thử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 是thị 生sanh 死tử 。 為vi 愛ái 所sở 噉đạm 。 若nhược 約ước 見kiến 心tâm 者giả 。 隨tùy 取thủ 一nhất 見kiến 言ngôn 是thị 事sự 實thật 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 人nhân 不bất 識thức 。 見kiến 心tâm 中trung 苦khổ 。 習tập 於ư 恚khuể 處xứ 生sanh 恚khuể 。 愛ái 處xứ 生sanh 愛ái 。 稱xưng 美mỹ 則tắc 恚khuể 。 毀hủy 謗báng 則tắc 憂ưu 。 是thị 我ngã 非phi 他tha 則tắc 慢mạn 。 實thật 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 此thử 則tắc 非phi 因nhân 見kiến 因nhân 。 名danh 為vi 因nhân 盜đạo 。 即tức 是thị 戒giới 取thủ 。 實thật 非phi 涅Niết 槃Bàn 而nhi 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 果quả 。 非phi 果quả 果quả 見kiến 。 名danh 為vi 果quả 盜đạo 。 即tức 是thị 見kiến 取thủ 。 邪tà 僻tích 不bất 當đương 即tức 是thị 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 身thân 邊biên 穢uế 污ô 。 五ngũ 陰ấm 即tức 是thị 苦khổ 集tập 。 苦khổ 集tập 故cố 無vô 道đạo 。 無vô 道đạo 故cố 無vô 滅diệt 。 為vi 此thử 見kiến 惑hoặc 所sở 欺khi 。 全toàn 失thất 浮phù 囊nang 。 皆giai 當đương 墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。 凡phàm 人nhân 犯phạm 戒giới 。 出xuất 二nhị 條điều 廣quảng 解giải (# 云vân 云vân )# 。

明minh 懺sám 悔hối 為vi 三tam 。 一nhất 明minh 懺sám 法pháp 。 二nhị 明minh 罪tội 滅diệt 階giai 級cấp 。 三Tam 明Minh 復phục 不bất 復phục 。 今kim 先tiên 明minh 懺sám 法pháp 。 又hựu 為vi 二nhị 。 一nhất 通thông 明minh 懺sám 。 二nhị 別biệt 明minh 懺sám 。 通thông 明minh 懺sám 者giả 。 凡phàm 夫phu 罪tội 從tùng 心tâm 生sanh 。 還hoàn 從tùng 心tâm 滅diệt 。 若nhược 心tâm 顛điên 倒đảo 。 遠viễn 離ly 實thật 道đạo 。 恣tứ 身thân 口khẩu 意ý 。 自tự 愯# 愯# 他tha 。 自tự 受thọ 苦khổ 亦diệc 令linh 他tha 苦khổ 。 出xuất 生sanh 入nhập 死tử 。 常thường 而nhi 與dữ 苦khổ 俱câu 。 若nhược 欲dục 懺sám 悔hối 者giả 。 因nhân 時thời 可khả 救cứu 。 果quả 無vô 如như 何hà 。 今kim 明minh 罪tội 從tùng 心tâm 生sanh 為vi 十thập 種chủng 。 一nhất 內nội 心tâm 顛điên 倒đảo 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 二nhị 為vi 邪tà 師sư 惡ác 友hữu 所sở 誤ngộ 。 三tam 因nhân 此thử 破phá 於ư 善thiện 法Pháp 善thiện 事sự 。 四tứ 縱túng 身thân 口khẩu 意ý 。 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 五ngũ 念niệm 諸chư 惡ác 事sự 。 六lục 常thường 起khởi 惡ác 念niệm 。 七thất 不bất 知tri 發phát 露lộ 改cải 悔hối 。 八bát 不bất 畏úy 惡ác 道đạo 。 九cửu 不bất 生sanh 慙tàm 愧quý 心tâm 。 十thập 不bất 受thọ 善thiện 言ngôn 不bất 信tín 罪tội 福phước 因nhân 果quả 。 以dĩ 無vô 信tín 故cố 能năng 斷đoạn 善thiện 根căn 。 趣thú 向hướng 一nhất 闡xiển 提đề 道đạo 。 不bất 能năng 信tín 用dụng 善thiện 法Pháp 之chi 言ngôn 。 譬thí 如như 無vô 瘡sang 毒độc 不bất 得đắc 入nhập 。 則tắc 為vi 底để 下hạ 極cực 惡ác 之chi 人nhân 。 罪tội 從tùng 心tâm 生sanh 。 其kỳ 義nghĩa 如như 是thị 。 今kim 明minh 懺sám 悔hối 。 翻phiên 破phá 此thử 罪tội 。 還hoàn 從tùng 心tâm 滅diệt 。 亦diệc 為vi 十thập 意ý 。 一nhất 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 二nhị 心tâm 生sanh 慙tàm 愧quý 。 三tam 怖bố 畏úy 惡ác 道đạo 。 四tứ 發phát 露lộ 悔hối 懺sám 。 五ngũ 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 。 六lục 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 七thất 修tu 功công 補bổ 過quá 。 八bát 護hộ 持trì 佛Phật 法Pháp 。 九cửu 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 。 十thập 觀quán 罪tội 性tánh 空không 。 信tín 因nhân 果quả 者giả 。 信tín 造tạo 罪tội 之chi 因nhân 。 是thị 三tam 途đồ 業nghiệp 還hoàn 得đắc 三tam 惡ác 果quả 報báo 。 信tín 愛ái 見kiến 兩lưỡng 羅la 剎sát 是thị 苦khổ 習tập 法pháp 。 隨tùy 是thị 法pháp 故cố 當đương 得đắc 極cực 惡ác 苦khổ 果quả 。 乃nãi 至chí 信tín 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 之chi 因nhân 。 四tứ 種chủng 四tứ 聖thánh 之chi 果quả 。 是thị 名danh 深thâm 信tín 。 若nhược 不bất 如như 此thử 非phi 深thâm 信tín 也dã 。

第đệ 二nhị 慙tàm 愧quý 者giả 。 今kim 我ngã 出xuất 家gia 為vì 道Đạo 。 修tu 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 乃nãi 為vi 愛ái 見kiến 所sở 欺khi 。 尚thượng 不bất 逆nghịch 善thiện 人nhân 之chi 流lưu 。 不bất 令linh 凡phàm 僧Tăng 有hữu 卷quyển 之chi 數số 。 何hà 況huống 聖thánh 眾chúng 。 慙tàm 耻sỉ 內nội 生sanh 。 是thị 為vi 白bạch 法Pháp 。 能năng 救cứu 眾chúng 生sanh 。 (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 三tam 起khởi 重trọng/trùng 怖bố 畏úy 者giả 。 我ngã 已dĩ 造tạo 如như 此thử 惡ác 因nhân 。 必tất 招chiêu 惡ác 果quả 。 無vô 常thường 必tất 有hữu 。 溘# 至chí 不bất 奢xa 。 華hoa 罪tội 未vị 除trừ 苦khổ 事sự 將tương 及cập 。 心tâm 不bất 慙tàm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 常thường 懷hoài 怖bố 畏úy 。 如như 二nhị 女nữ 人nhân 破phá 瓶bình 懊áo 惱não (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 四tứ 須tu 發phát 露lộ 者giả 。 譬thí 如như 種chúng 樹thụ 。 擁ủng 埋mai 之chi 則tắc 茂mậu 。 露lộ 之chi 則tắc 枯khô 。 若nhược 發phát 露lộ 罪tội 。 罪tội 稍sảo 銷tiêu 除trừ 。 故cố 言ngôn 發phát 露lộ 。 心tâm 得đắc 安an 隱ẩn 。 雖tuy 復phục 內nội 懷hoài 慚tàm 怖bố 。 外ngoại 不bất 發phát 露lộ 。 則tắc 猶do 護hộ 惜tích 。 不bất 名danh 真chân 悔hối 。 能năng 不bất 隱ẩn 諱húy 。 是thị 知tri 慙tàm 耻sỉ 。 第đệ 五ngũ 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 者giả 。 雖tuy 復phục 前tiền 來lai 慙tàm 露lộ 。 如như 畵họa 水thủy 還hoàn 合hợp 。 遇ngộ 緣duyên 復phục 起khởi 。 應ưng 須tu 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 。 如như 吐thổ 在tại 地địa 不bất 可khả 更cánh 食thực 。 第đệ 六lục 發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 慈từ 悲bi 怜# 愍mẫn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 起khởi 四tứ 誓thệ 願nguyện 。 眾chúng 生sanh 不bất 覺giác 不bất 悟ngộ 。 為vi 此thử 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 如như 前tiền 四tứ 種chủng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 發phát 此thử 心tâm 。 是thị 即tức 出xuất 家gia 。 是thị 即tức 具cụ 禁cấm 戒giới 。 第đệ 七thất 修tu 功công 補bổ 過quá 。 以dĩ 昔tích 身thân 口khẩu 意ý 起khởi 過quá 。 今kim 亦diệc 身thân 口khẩu 意ý 為vi 功công 。 昔tích 晝trú 夜dạ 造tạo 罪tội 。 今kim 昏hôn 曉hiểu 修tu 福phước 。 昔tích 身thân 受thọ 細tế 觸xúc 。 今kim 身thân 受thọ 苦khổ 受thọ 。 昔tích 口khẩu 為vi 過quá 。 今kim 口khẩu 誦tụng 經Kinh 咒chú 。 昔tích 意ý 思tư 惡ác 覺giác 。 今kim 意ý 念niệm 實thật 相tướng 乃nãi 至chí 六Lục 度Độ 等đẳng 善thiện 法Pháp (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 八bát 護hộ 法Pháp 者giả 。 勝thắng 鬘man 云vân 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 無vô 邊biên 護hộ 法Pháp 。 譬thí 如như 護hộ 國quốc 其kỳ 功công 甚thậm 大đại 。 雖tuy 有hữu 重trọng 罪tội 自tự 得đắc 重trọng 賞thưởng 。 何hà [工*兄]# 不bất 厚hậu 。 今kim 護hộ 惜tích 三Tam 寶Bảo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 福phước 量lượng 無vô 邊biên 尚thượng 得đắc 成thành 聖thánh 。 [工*兄]# 罪tội 不bất 滅diệt 。

第đệ 九cửu 常thường 念niệm 佛Phật 。 佛Phật 是thị 無vô 上thượng 大đại 智trí 慧tuệ 聚tụ 。 無vô 量lượng 神thần 力lực 。 冥minh 加gia 罪tội 滅diệt 。 譬thí 如như 日nhật 出xuất 。 水thủy 雪tuyết 自tự 融dung 。 亦diệc 如như 醜xú 人nhân 在tại 端đoan 正chánh 人nhân 邊biên 自tự 耻sỉ 自tự 愧quý (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 十thập 觀quán 罪tội 性tánh 無vô 生sanh 者giả 。 罪tội 從tùng 心tâm 生sanh 。 心tâm 有hữu 故cố 罪tội 有hữu 。 今kim 觀quán 心tâm 空không 。 心tâm 空không 故cố 罪tội 空không 。 從tùng 前tiền 心tâm 起khởi 十thập 罪tội 。 初sơ 從tùng 煩phiền 惱não 而nhi 起khởi 至chí 一nhất 闡xiển 提đề 。 今kim 論luận 懺sám 悔hối 。 從tùng 信tín 心tâm 而nhi 起khởi 翻phiên 破phá 不bất 信tín 。 生sanh 重trọng 慙tàm 愧quý 破phá 無vô 慙tàm 愧quý 。 止chỉ 生sanh 於ư 怖bố 畏úy 。 翻phiên 破phá 不bất 懼cụ 惡ác 道đạo 。 須tu 發phát 露lộ 者giả 翻phiên 破phá 覆phú 藏tàng 。 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 翻phiên 破phá 恆hằng 常thường 惡ác 念niệm 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 翻phiên 破phá 念niệm 諸chư 惡ác 事sự 。 修tu 功công 補bổ 過quá 翻phiên 破phá 昔tích 。 縱túng 身thân 口khẩu 意ý 。 為vi 護hộ 持trì 佛Phật 法Pháp 。 翻phiên 破phá 破phá 善thiện 法Pháp 善thiện 事sự 。 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 。 翻phiên 破phá 昔tích 為vi 耶da 師sư 惡ác 友hữu 所sở 誤ngộ 。 觀quán 罪tội 性tánh 空không 。 翻phiên 破phá 昔tích 顛điên 倒đảo 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 既ký 淨tịnh 。 即tức 順thuận 入nhập 正chánh 理lý 。 登đăng 聖thánh 人nhân 位vị 。 翻phiên 罪tội 罪tội 滅diệt 。 發phát 真chân 悟ngộ 道đạo 。 是thị 為vi 懺sám 悔hối 之chi 至chí 要yếu 。 改cải 過quá 之chi 良lương 術thuật (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 。 前tiền 五ngũ 法pháp 至chí 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 。 此thử 懺sám 根căn 本bổn 前tiền 後hậu 眷quyến 屬thuộc 兩lưỡng 戒giới 。 從tùng 護hộ 正Chánh 法Pháp 念niệm 佛Phật 補bổ 過quá 三tam 法pháp 。 懺sám 惡ác 覺giác 戒giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 三tam 是thị 善thiện 覺giác 故cố 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 一nhất 法pháp 懺sám 迴hồi 向hướng 三tam 菩Bồ 提Đề 戒giới 。 觀quán 無vô 生sanh 一nhất 法pháp 懺sám 念niệm 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 是thị 名danh 十thập 法Pháp 懺sám 。 五ngũ 支chi 戒giới 即tức 是thị 尸thi 羅la 。 清Thanh 淨Tịnh 三Tam 昧Muội 現hiện 前tiền 。 以dĩ 根căn 本bổn 律luật 儀nghi 惡ác 覺giác 戒giới 淨tịnh 故cố 。 世thế 間gian 三tam 昧muội 現hiện 前tiền 。 以dĩ 念niệm 清thanh 淨tịnh 戒giới 淨tịnh 故cố 。 即tức 是thị 隨tùy 道đạo 戒giới 淨tịnh 。 但đãn 燸nhu 頂đảnh 等đẳng 是thị 相tương 似tự 道đạo 戒giới 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 雖tuy 是thị 似tự 道đạo 非phi 無vô 漏lậu 。 如như 賊tặc 中trung 人nhân 歸quy 心tâm 降giáng/hàng 國quốc 不bất 名danh 為vi 賊tặc 。 念niệm 處xứ 皆giai 是thị 隨tùy 道đạo 故cố 。 此thử 中trung 戒giới 亦diệc 是thị 隨tùy 道đạo 。 能năng 發phát 得đắc 真chân 。 此thử 隨tùy 道đạo 戒giới 淨tịnh 即tức 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 現hiện 前tiền 。 迴hồi 向hướng 三tam 菩Bồ 提Đề 戒giới 淨tịnh 故cố 中trung 道đạo 三tam 昧muội 現hiện 前tiền 。 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 也dã 。 故cố 大đại 經kinh 明minh 持trì 五ngũ 支chi 戒giới 意ý 。 即tức 明minh 發phát 流lưu 光quang 八bát 色sắc 辨biện 初sơ 禪thiền 之chi 相tướng 也dã 。 及cập 八bát 背bối/bội 捨xả 住trụ 堪kham 忍nhẫn 地địa 。 以dĩ 王vương 三tam 昧muội 。 即tức 是thị 五ngũ 支chi 尸thi 羅la 清thanh 。 故cố 三tam 諦đế 三tam 昧muội 現hiện 前tiền (# 云vân 云vân )# 。

別biệt 明minh 懺sám 悔hối 者giả 。 即tức 是thị 三tam 種chủng 懺sám 悔hối 。 一nhất 作tác 相tương/tướng 。 二nhị 觀quán 相tương/tướng 。 三tam 無vô 生sanh 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 通thông 論luận 悉tất 具cụ 此thử 三tam 。 別biệt 論luận 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 作tác 相tương/tướng 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 作tác 法pháp 者giả 。 是thị 運vận 身thân 口khẩu 之chi 善thiện 翻phiên 於ư 身thân 口khẩu 之chi 惡ác 。 觀quán 相tương/tướng 者giả 。 深thâm 識thức 善thiện 業nghiệp 相tương/tướng 以dĩ 翻phiên 惡ác 業nghiệp 。 觀quán 無vô 生sanh 者giả 。 觀quán 察sát 根căn 本bổn 。 根căn 本bổn 既ký 淨tịnh 。 枝chi 葉diệp 條điều 即tức 淨tịnh 。 此thử 三tam 即tức 是thị 戒giới 定định 慧tuệ 。 戒giới 防phòng 形hình 非phi 。 定định 除trừ 乱# 念niệm 。 慧tuệ 悟ngộ 想tưởng 虗hư 。 故cố 約ước 三tam 種chủng 論luận 別biệt 懺sám 也dã 。 作tác 法pháp 懺sám 輕khinh 罪tội 。 一nhất 一nhất 方phương 法pháp 備bị 如như 律luật 文văn 。 但đãn 重trọng 罪tội 四tứ 分phần/phân 不bất 許hứa 。 如như 十thập 誦tụng 但đãn 許hứa 發phát 露lộ 竟cánh 在tại 沙Sa 彌Di 上thượng 。 大đại 僧Tăng 下hạ 不bất 得đắc 預dự 法pháp 事sự 證chứng 戒giới 等đẳng 事sự 。 名danh 與dữ 學học 法pháp 也dã 。 若nhược 如như 四tứ 分phần/phân 前tiền 明minh 結kết 淨tịnh 地địa 。 十thập 誦tụng 復phục 彈đàn 云vân 。 結kết 淨tịnh 地địa 是thị 前tiền 事sự 。 後hậu 時thời 已dĩ 度độ 。 那na 得đắc 用dụng 之chi 。 開khai 學học 不bất 開khai 學học 。 例lệ 應ưng 如như 此thử 。 又hựu 案án 十thập 誦tụng 未vị 許hứa 羯yết 磨ma 懺sám 重trọng/trùng 。 至chí 初sơ 教giáo 經kinh 便tiện 許hứa 羯yết 磨ma 。 十thập 誦tụng 不bất 許hứa 在tại 大đại 僧Tăng 數số 。 初sơ 教giáo 經kinh 懺sám 麤thô 得đắc 在tại 大đại 。 故cố 當đương 知tri 不bất 可khả 定định 執chấp 也dã 。

觀quán 相tương/tướng 懺sám 。 如như 方Phương 等Đẳng 所sở 明minh 方phương 法pháp 。 一nhất 一nhất 在tại 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh (# 云vân 云vân )# 。 觀quán 無vô 生sanh 懺sám 。 文văn 中trung 為vi 六lục 。 一nhất 出xuất 其kỳ 法Pháp 門môn 。 二nhị 明minh 懺sám 心tâm 相tương/tướng 。 三tam 作tác 觀quán 除trừ 滅diệt 。 四tứ 弘hoằng 經kinh 證chứng 。 五ngũ 眾chúng 經kinh 同đồng 爾nhĩ 。 六lục 明minh 罪tội 滅diệt 相tương/tướng 。 此thử 六lục 意ý 在tại 文văn 。 細tế 尋tầm 取thủ 之chi 也dã 。 明minh 懺sám 心tâm 者giả 。 罪tội 起khởi 由do 心tâm 。 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 。 一nhất 事sự 二nhị 理lý 。 迷mê 事sự 起khởi 身thân 口khẩu 諸chư 罪tội 。 迷mê 理lý 起khởi 一nhất 切thiết 邪tà 倒đảo 。 今kim 懺sám 悔hối 翻phiên 此thử 事sự 理lý 二nhị 迷mê 。 遠viễn 成thành 事sự 理lý 二nhị 心tâm 。 事sự 心tâm 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 大đại 悲bi 覆phú 護hộ 。 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 拔bạt 輕khinh 苦khổ 翻phiên 昔tích 事sự 中trung 輕khinh 惱não 眾chúng 生sanh 。 拔bạt 重trọng/trùng 苦khổ 故cố 翻phiên 昔tích 重trọng/trùng 惱não 眾chúng 生sanh 。 與dữ 輕khinh 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 翻phiên 昔tích 奪đoạt 他tha 輕khinh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 與dữ 重trọng/trùng 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 翻phiên 昔tích 奪đoạt 他tha 重trọng/trùng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 是thị 福phước 德đức 大đại 力lực 能năng 排bài 鄣# 道đạo 之chi 罪tội 。 又hựu 理lý 是thị 心tâm 之chi 本bổn 原nguyên 。 良lương 以dĩ 不bất 達đạt 心tâm 性tánh 愚ngu 闇ám 迷mê 惑hoặc 。 今kim 觀quán 此thử 心tâm 性tánh 如như 虗hư 空không 。 智trí 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 。 如như 日nhật 照chiếu 闇ám 。 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 翻phiên 於ư 迷mê 理lý 。 理lý 亦diệc 深thâm 淺thiển 偏thiên 圓viên 二nhị 種chủng 。 慧tuệ 無vô 有hữu 漸tiệm 頓đốn 相tương/tướng 翻phiên (# 云vân 云vân )# 。 修tu 因nhân 時thời 福phước 德đức 名danh 行hàng 行hàng 。 慧tuệ 名danh 慧tuệ 行hành 。 至chí 得đắc 果quả 時thời 即tức 是thị 兩lưỡng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm (# 云vân 云vân )# 。 二nhị 明minh 修tu 觀quán 。 有hữu 兩lưỡng 。 一nhất 約ước 三tam 世thế 。 二nhị 約ước 現hiện 在tại 。 三tam 世thế 則tắc 撿kiểm 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 即tức 是thị 半bán 字tự 教giáo 法pháp 。 若nhược 現hiện 在tại 撿kiểm 四tứ 句cú 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 是thị 大Đại 乘Thừa 滿mãn 字tự 法pháp 。 即tức 就tựu 此thử 為vi 三tam 翻phiên 一nhất 因nhân 。 成thành 相tương 續tục 相tương 待đãi 。 他tha 呼hô 此thử 三tam 法pháp 真chân 是thị 因nhân 緣duyên 。 因nhân 成thành 因nhân 緣duyên 乃nãi 至chí 相tương 待đãi 因nhân 緣duyên 。 今kim 名danh 此thử 三tam 種chủng 皆giai 是thị 解giải 惑hoặc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 三tam 假giả 皆giai 是thị 取thủ 真chân 之chi 方phương 便tiện 。 若nhược 因nhân 成thành 得đắc 悟ngộ 即tức 解giải 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 悟ngộ 即tức 惑hoặc 因nhân 緣duyên 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 因nhân 成thành 就tựu 外ngoại 塵trần 內nội 根căn 。 合hợp 撿kiểm 相tương 續tục 。 但đãn 約ước 內nội 意ý 根căn 撿kiểm 相tương 待đãi 。 不bất 復phục 約ước 別biệt 無vô 生sanh 。 乃nãi 是thị 約ước 通thông 無vô 生sanh 。 別biệt 無vô 生sanh 者giả 。 是thị 生sanh 法pháp 遷thiên 後hậu 名danh 滅diệt 。 此thử 是thị 相tương 續tục 所sở 論luận 。 今kim 虗hư 空không 之chi 無vô 。 生sanh 未vị 如như 是thị 。 生sanh 已dĩ 為vi 無vô 。 乃nãi 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 理lý 。 滅diệt 色sắc 論luận 。 無vô 是thị 事sự 。 今kim 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 理lý 相tương 待đãi 。 此thử 理lý 無vô 生sanh 是thị 相tương 待đãi 相tương/tướng 論luận 。 此thử 理lý 何hà 止chỉ 待đãi 於ư 相tương 待đãi 。 亦diệc 通thông 待đãi 於ư 上thượng 兩lưỡng 。 故cố 開khai 善thiện 云vân 。 因nhân 兼kiêm 二nhị 假giả 。 或hoặc 亦diệc 過quá 之chi 。 兩lưỡng 假giả 中trung 迷mê 。 未vị 必tất 約ước 相tương 待đãi 起khởi 惑hoặc 。 若nhược 相tương 待đãi 中trung 迷mê 。 即tức 具cụ 兩lưỡng 假giả 。 故cố 言ngôn 過quá 之chi 。 具cụ 論luận 觀quán 法pháp 。 備bị 如như 止Chỉ 觀Quán 中trung 辨biện (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 性tánh 罪tội 與dữ 根căn 本bổn 罪tội 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

無vô 作tác 罪tội 約ước 受thọ 戒giới 者giả 有hữu 。 不bất 受thọ 者giả 無vô 。 不bất 受thọ 戒giới 者giả 為vi 惡ác 。 體thể 自tự 是thị 罪tội 。 若nhược 不bất 放phóng 逸dật 。 體thể 自tự 是thị 福phước 。 故cố 名danh 此thử 為vi 性tánh 善thiện 。 亦diệc 名danh 尸thi 羅la 。 尸thi 羅la 即tức 性tánh 戒giới 也dã 。 根căn 本bổn 是thị 無vô 明minh 。 能năng 為vi 眾chúng 罪tội 之chi 本bổn 。 是thị 故cố 為vi 異dị (# 云vân 云vân )# 。 釋thích 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 中trung 頭đầu 陀đà 者giả 。 名danh 斗đẩu 籔# 福phước 也dã 。 蘭lan 若nhã 。 離ly 放phóng 牧mục 聲thanh 處xứ 。 亦diệc 名danh 離ly 牛ngưu 鳴minh 處xứ 也dã 。 理lý 解giải 者giả 。 無vô 所sở 味vị 著trước 。 如như 是thị 數số 福phước 也dã 。 問vấn 。 六Lục 度Độ 中trung 何hà 意ý 尸thi 羅la 清thanh 淨tịnh 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 何hà 不bất 檀đàn 忍nhẫn 等đẳng 清thanh 淨tịnh 為vi 緣duyên 。 答đáp 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 別biệt 二nhị 通thông 。 別biệt 者giả 。 持trì 戒giới 是thị 淨tịnh 業nghiệp 鄣# 。 業nghiệp 鄣# 鄣# 禪thiền 。 故cố 次thứ 須tu 淨tịnh 戒giới 。 又hựu 云vân 施thí 是thị 依y 報báo 。 施thí 與dữ 不bất 施thí 。 不bất 正chánh 鄣# 禪thiền 。 犯phạm 戒giới 是thị 正chánh 報báo 上thượng 起khởi 罪tội 。 遮già 定định 事sự 深thâm 。 故cố 須tu 淨tịnh 尸thi 羅la 方phương 能năng 發phát 定định 。 若nhược 嗔sân 心tâm 是thị 一nhất 。 蓋cái 名danh 煩phiền 惱não 鄣# 亦diệc 能năng 鄣# 禪thiền 。 貪tham 是thị 蓋cái 。 亦diệc 鄣# 禪thiền 。 此thử 皆giai 通thông 論luận 耳nhĩ 。

釋thích 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 呵ha 五ngũ 欲dục 者giả 為vi 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 五ngũ 欲dục 大đại 意ý 。 二nhị 歷lịch 別biệt 出xuất 五ngũ 欲dục 相tương 。 三tam 總tổng 呵ha 過quá 罪tội 。 四tứ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 五ngũ 結kết 成thành 。 從tùng 生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。 去khứ 至chí 貪tham 身thân 無vô 異dị 呵ha 苦khổ 習tập 兩lưỡng 諦đế 。 智trí 者giả 觀quán 身thân 觀quán 苦khổ 。 不bất 貪tham 染nhiễm 無vô 著trước 是thị 觀quán 集tập 。 是thị 名danh 真chân 涅Niết 槃Bàn 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 如như 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 去khứ 是thị 道Đạo 諦Đế 也dã 。

釋thích 第đệ 三tam 方phương 便tiện 棄khí 五ngũ 蓋cái 者giả 。 若nhược 是thị 外ngoại 境cảnh 五ngũ 欲dục 。 一nhất 對đối 五ngũ 根căn 即tức 謝tạ 。 現hiện 在tại 時thời 節tiết 促xúc 若nhược 是thị 。 五ngũ 蓋cái 追truy 緣duyên 二nhị 世thế 五ngũ 塵trần 。

時thời 節tiết 長trường/trưởng 。 念niệm 念niệm 在tại 心tâm 。 覆phú 鄣# 禪thiền 定định 。 名danh 之chi 為vi 蓋cái 也dã 。 數số 人nhân 明minh 嗔sân 不bất 至chí 上thượng 又hựu 下hạ 界giới 名danh 貪tham 上thượng 界giới 名danh 愛ái 。 睡thụy 眠miên 不bất 至chí 初sơ 禪thiền 輕khinh 通thông 於ư 上thượng 上thượng 地địa 。 既ký 有hữu 攀phàn 上thượng 厭yếm 下hạ 故cố 。 掉trạo 悔hối 至chí 上thượng 成thành 論luận 。 明minh 五ngũ 蓋cái 皆giai 通thông 至chí 上thượng 界giới 。 大Đại 乘Thừa 明minh 此thử 五ngũ 蓋cái 束thúc 成thành 三tam 毒độc 。 三tam 毒độc 迷mê 法Pháp 界Giới 而nhi 起khởi 。 法Pháp 界Giới 無vô 邊biên 畔bạn 。 迷mê 亦diệc 無vô 量lượng 。 當đương 知tri 毒độc 蓋cái 通thông 至chí 極cực 果quả 。 極cực 果quả 豁hoát 悟ngộ 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 身thân 無vô 量lượng 故cố 。 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 亦diệc 無vô 量lượng 。 得đắc 報báo 亦diệc 大đại 。 應ưng 亦diệc 無vô 限hạn 。 故cố 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 色sắc 無vô 邊biên 故cố 波Ba 若Nhã 無vô 邊biên 。 乃nãi 至chí 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 大đại 經Kinh 云vân 。 因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 色sắc 若nhược 有hữu 邊biên 豈khởi 得đắc 為vi 常thường 。 當đương 知tri 法Pháp 身thân 大đại 果quả 應ứng 用dụng 圓viên 滿mãn 極cực 在tại 妙diệu 覺giác 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 豈khởi 容dung 舍xá 那na 坐tọa 一nhất 華hoa 瑞thụy 而nhi 判phán 為vi 報báo 。 應ưng 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 何hà 止chỉ 一nhất 釋Thích 迦Ca 耶da 。 明minh 三Tam 身Thân 優ưu 劣liệt 如như 此thử 者giả 。 皆giai 不bất 得đắc 意ý 。 得đắc 意ý 為vi 言ngôn 。 只chỉ 釋Thích 迦Ca 即tức 遮già 那na 。 故cố 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 名danh 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 妙diệu 勝thắng 定định 云vân 。 或hoặc 見kiến 釋Thích 迦Ca 。 或hoặc 見kiến 遮già 那na 。 當đương 知tri 法Pháp 身thân 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 豈khởi 異dị 釋Thích 迦Ca 別biệt 求cầu 遮già 那na 。 遮già 那na 既ký 止chỉ 三tam 界giới 。 釋Thích 迦Ca 何hà 容dung 乖quai 此thử 。 遮già 那na 既ký 遍biến 法Pháp 界Giới 。 五ngũ 蓋cái 云vân 何hà 不bất 通thông 三tam 界giới 耶da 。 今kim 言ngôn 五ngũ 蓋cái 覆phú 禪thiền 者giả 。 有hữu 漏lậu 禪thiền 。 無vô 漏lậu 。 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 。 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 此thử 等đẳng 諸chư 禪thiền 皆giai 。 為vị 五ngũ 蓋cái 所sở 覆phú 。 其kỳ 故cố 如như 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 問vấn 。 蓋cái 通thông 上thượng 地địa 者giả 。 上thượng 地địa 何hà 容dung 更cánh 起khởi 三tam 疑nghi 。 答đáp 。 此thử 三tam 是thị 通thông 始thỉ 終chung 。 自tự 地địa 已dĩ 斷đoạn 。 別biệt 輕khinh 為vi 上thượng 地địa 蓋cái 耳nhĩ 。 問vấn 。 三tam 疑nghi 何hà 不bất 蓋cái 上thượng 地địa 。 答đáp 。 初sơ 心tâm 於ư 己kỷ 實thật 相tướng 於ư 法Pháp 界Giới 於ư 佛Phật 等đẳng 不bất 了liễu 故cố 。 成thành 疑nghi 為vi 蓋cái 。 破phá 此thử 蓋cái 得đắc 發phát 禪thiền 。 上thượng 地địa 不bất 復phục 疑nghi 此thử 。 但đãn 於ư 上thượng 地địa 無vô 量lượng 別biệt 法pháp 未vị 明minh 。 故cố 得đắc 五ngũ 蓋cái 。 又hựu 鄣# 初sơ 禪thiền 是thị 事sự 疑nghi 。 上thượng 去khứ 是thị 理lý 疑nghi (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 為vi 當đương 卻khước 蓋cái 入nhập 禪thiền 。 為vi 斷đoạn 入nhập 禪thiền 。 答đáp 。 若nhược 依y 成thành 論luận 。 伏phục 性tánh 得đắc 未vị 到đáo 定định 。 斷đoạn 性tánh 得đắc 初sơ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 亦diệc 爾nhĩ 。 但đãn 出xuất 觀quán 時thời 不bất 妨phương 散tán 心tâm 中trung 。 上thượng 地địa 輕khinh 惑hoặc 。 今kim 將tương 此thử 例lệ 羅La 漢Hán 斷đoạn 三tam 界giới 子tử 縛phược 。 無vô 正chánh 使sử 。 不bất 妨phương 有hữu 習tập 氣khí 。 卻khước 五ngũ 蓋cái 入nhập 禪thiền 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 入nhập 禪thiền 時thời 無vô 蓋cái 。 出xuất 定định 還hoàn 起khởi 。 起khởi 時thời 輕khinh 微vi 。 不bất 同đồng 未vị 得đắc 定định 時thời 蓋cái 也dã 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 散tán 心tâm 蓋cái 等đẳng 是thị 報báo 法pháp 。 定định 心tâm 數số 亦diệc 是thị 報báo 法pháp 。 心tâm 數số 亦diệc 是thị 報báo 法pháp 。 定định 中trung 起khởi 味vị 貪tham 成thành 鄣# 蓋cái 。 散tán 中trung 起khởi 貪tham 表biểu 成thành 鄣# 蓋cái 。 若nhược 直trực 散tán 直trực 定định 亦diệc 不bất 能năng 鄣# 禪thiền 。 然nhiên 出xuất 禪thiền 時thời 具cụ 有hữu 貪tham 恚khuể 法pháp 。 約ước 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 能năng 鄣# 不bất 能năng 鄣# 。 一nhất 根căn 利lợi 無vô 遮già 利lợi 有hữu 遮già 。 根căn 鈍độn 無vô 遮già 鈍độn 有hữu 遮già 。 有hữu 遮già 者giả 不bất 得đắc 定định 。 唯duy 根căn 利lợi 能năng 得đắc 。 定định 有hữu 遮già 故cố 有hữu 蓋cái 。 今kim 取thủ 其kỳ 遮già 定định 故cố 為vi 鄣# 。 不bất 取thủ 相tương 對đối 治trị 一nhất 品phẩm 治trị 一nhất 品phẩm 鄣# 也dã 。 斷đoạn 卻khước 之chi 意ý 尋tầm 此thử 可khả 知tri 。 問vấn 。 五ngũ 蓋cái 何hà 者giả 正chánh 鄣# 。 有hữu 人nhân 言ngôn 散tán 動động 是thị 正chánh 鄣# 。 掉trạo 悔hối 也dã 。 或hoặc 言ngôn 無vô 知tri 是thị 正chánh 鄣# 。 睡thụy 眠miên 疑nghi 。 是thị 疑nghi 從tùng 癡si 生sanh 。 或hoặc 言ngôn 貪tham 恚khuể 是thị 正chánh 鄣# 。 此thử 皆giai 偏thiên 論luận 其kỳ 鄣# 。 今kim 明minh 五ngũ 皆giai 正chánh 鄣# 皆giai 偏thiên 鄣# 。 故cố 經Kinh 云vân 。 離ly 欲dục 及cập 惡ác 法pháp 。 惡ác 法pháp 即tức 五ngũ 蓋cái 。 何hà 得đắc 止chỉ 一nhất 種chủng 。 是thị 惡ác 而nhi 須tu 離ly 耶da 。 故cố 知tri 五ngũ 種chủng 皆giai 正chánh 也dã 。 如như 身thân 有hữu 四tứ 氣khí 。 氣khí 動động 發phát 俱câu 能năng 煞sát 人nhân 。 今kim 逐trục 其kỳ 傍bàng 者giả 。 或hoặc 言ngôn 熱nhiệt 死tử 。 或hoặc 言ngôn 冷lãnh 死tử 耳nhĩ 。 語ngữ 法pháp 皆giai 正chánh 。 遍biến 人nhân 則tắc 傍bàng 也dã 。

釋thích 第đệ 四tứ 方phương 便tiện 調điều 五ngũ 事sự 。 亦diệc 得đắc 約ước 因nhân 緣duyên 偈kệ 為vi 觀quán 行hành 解giải 釋thích 調điều 適thích 。 身thân 息tức 心tâm 三tam 事sự 縱túng/tung 容dung 得đắc 所sở 。 因nhân 是thị 入nhập 禪thiền 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 若nhược 三tam 事sự 是thị 有hữu 。 可khả 論luận 寬khoan 急cấp 。 若nhược 三tam 事sự 空không 寂tịch 。 何hà 所sở 寬khoan 急cấp 。 是thị 名danh 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 若nhược 三tam 事sự 定định 有hữu 即tức 是thị 性tánh 有hữu 。 性tánh 有hữu 不bất 可khả 令linh 空không 。 若nhược 三tam 事sự 定định 空không 是thị 名danh 性tánh 空không 。 性tánh 空không 不bất 可khả 令linh 有hữu 。 今kim 觀quán 三tam 事sự 非phi 性tánh 有hữu 。 假giả 說thuyết 於ư 有hữu 。 三tam 事sự 非phi 性tánh 空không 。 假giả 說thuyết 於ư 空không 。 假giả 空không 非phi 空không 。 假giả 有hữu 非phi 有hữu 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 幻huyễn 化hóa 無vô 實thật 。 無vô 實thật 故cố 空không 。 雖tuy 空không 而nhi 幻huyễn 。 是thị 故cố 言ngôn 有hữu 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 見kiến 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 見kiến 而nhi 見kiến 。 若nhược 定định 執chấp 有hữu 名danh 急cấp 。 若nhược 定định 執chấp 空không 名danh 寬khoan 。 今kim 如như 幻huyễn 化hóa 。 不bất 定định 有hữu 則tắc 不bất 急cấp 。 不bất 定định 空không 則tắc 不bất 寬khoan 。 遍biến 入nhập 非phi 道đạo 而nhi 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 是thị 名danh 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 者giả 。 若nhược 觀quán 三tam 事sự 是thị 性tánh 空không 性tánh 有hữu 。 墮đọa 有hữu 邊biên 觀quán 。 三tam 事sự 非phi 性tánh 空không 非phi 性tánh 有hữu 。 即tức 墮đọa 無vô 邊biên 。 今kim 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 尚thượng 不bất 見kiến 無vô 性tánh 之chi 空không 有hữu 。 何hà 況huống 定định 性tánh 之chi 空không 有hữu 。 不bất 得đắc 定định 性tánh 之chi 空không 有hữu 。 即tức 是thị 不bất 急cấp 。 不bất 得đắc 無vô 性tánh 之chi 空không 有hữu 。 即tức 是thị 不bất 寬khoan 。 遮già 此thử 二nhị 邊biên 。 故cố 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 悉tất 能năng 施thí 轉chuyển 諸chư 法pháp 皆giai 入nhập 一nhất 法pháp 。 無vô 有hữu 滯trệ 礙ngại 。 是thị 名danh 中Trung 道Đạo 義nghĩa 也dã 。

釋thích 第đệ 五ngũ 方phương 便tiện 行hành 五ngũ 法pháp 者giả 。 亦diệc 約ước 四tứ 偈kệ 。 欲dục 從tùng 欲dục 界giới 入nhập 初sơ 禪thiền 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 也dã 。 欲dục 從tùng 三tam 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 欲dục 從tùng 空không 出xuất 假giả 。 即tức 是thị 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 欲dục 從tùng 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 入nhập 中trung 道đạo 者giả 。 即tức 是thị 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 餘dư 四tứ 可khả 知tri 。 問vấn 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 破phá 性tánh 。 破phá 名danh 以dĩ 入nhập 。 今kim 出xuất 假giả 亦diệc 應ưng 出xuất 此thử 不phủ 。 答đáp 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 物vật 。 物vật 既ký 宜nghi 此thử 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 耶da 。

復phục 次thứ 。 此thử 五ngũ 法pháp 者giả 。 如như 人nhân 乘thừa 船thuyền 。 欲dục 精tinh 進tấn 念niệm 如như 篙# 橧# 巧xảo 。 慧tuệ 如như 點điểm 頭đầu 。 一nhất 心tâm 如như 捉tróc [木*(刀/巴)]# 。 經Kinh 云vân 。 直trực 心tâm 政chánh 前tiền 後hậu 。 方phương 便tiện 乃nãi 得đắc 前tiền 。 又hựu 如như 鳥điểu 飛phi 。 用dụng 眼nhãn 視thị 。 用dụng 翅sí 進tiến 。 用dụng 尾vĩ 正chánh 。 尾vĩ 正chánh 是thị 一nhất 心tâm 。 翅sí 進tiến 是thị 精tinh 進tấn 等đẳng 。 眼nhãn 視thị 是thị 巧xảo 慧tuệ (# 云vân 云vân )# 。 如như 是thị 等đẳng 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 亦diệc 以dĩ 自tự 行hành 亦diệc 以dĩ 授thọ 人nhân 。 俱câu 得đắc 俱câu 失thất 。 自tự 行hành 失thất 者giả 。 雖tuy 行hành 此thử 方phương 便tiện 拘câu 撿kiểm 身thân 心tâm 。 心tâm 無vô 法Pháp 味vị 。 不bất 得đắc 其kỳ 意ý 。 多đa 有hữu 退thoái 墮đọa 。 得đắc 意ý 者giả 。 能năng 以dĩ 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 一nhất 一nhất 經kinh 心tâm 。 善thiện 巧xảo 調điều 和hòa 方phương 便tiện 得đắc 所sở 。 法Pháp 味vị 日nhật 新tân 。 次thứ 第đệ 增tăng 進tiến 。 化hóa 他tha 失thất 者giả 。 若nhược 能năng 深thâm 識thức 前tiền 人nhân 種chủng 種chủng 根căn 緣duyên 。 若nhược 保bảo 滯trệ 有hữu 相tương/tướng 。 心tâm 在tại 證chứng 得đắc 。 此thử 應ứng 用dụng 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 大đại 意ý 章chương 所sở 明minh 中trung 道đạo 菩Bồ 提Đề 心tâm 相tướng 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 并tinh 簡giản 非phi 顯hiển 是thị 。 遣khiển 蕩đãng 對đối 著trước 。 如như 闇ám 室thất 遇ngộ 燈đăng 。 存tồn 保bảo 自tự 淨tịnh 。 若nhược 前tiền 人nhân 修tu 空không 懷hoài 解giải 豁hoát 達đạt 。 平bình 等đẳng 太thái 過quá 。 混hỗn 無vô 分phân 別biệt 。 謂vị 此thử 為vi 是thị 。 此thử 應ứng 用dụng 辨biện 詮thuyên 次thứ 章chương 從tùng 初sơ 世thế 閒gian/nhàn 出xuất 世thế 上thượng 上thượng 。 分phân 別biệt 顯hiển 示thị 。 與dữ 經kinh 論luận 相tương 應ứng 。 令linh 無vô 謬mậu 濫lạm 。 不bất 相tương 負phụ 貸thải 。 猶do 如như 貫quán 華hoa 。 線tuyến 應ưng 有hữu 序tự 。 若nhược 前tiền 人nhân 心tâm 謂vị 禪thiền 是thị 一nhất 門môn 無vô 所sở 關quan 涉thiệp 。 此thử 應ứng 用dụng 釋thích 名danh 章chương 。 以dĩ 禪thiền 之chi 一nhất 名danh 遍biến 通thông 諸chư 法pháp 。 雖tuy 復phục 異dị 稱xưng 殊thù 辨biện 。 終chung 不bất 離ly 禪thiền 。 故cố 禪thiền 大đại 如như 王vương 。 言ngôn 禪thiền 皆giai 攝nhiếp 。 如như 派phái 奔bôn 趣thú 。 朝triêu 宗tông 于vu 海hải 。 若nhược 謂vị 禪thiền 但đãn 是thị 禪thiền 。 無vô 所sở 出xuất 生sanh 。 此thử 應ứng 用dụng 辨biện 禪thiền 門môn 章chương 明minh 色sắc 息tức 心tâm 為vi 行hành 。 從tùng 此thử 三tam 門môn 。 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 。 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 行hàng 行hàng 慧tuệ 行hành 三tam 門môn 悉tất 攝nhiếp 。 如như 品phẩm 物vật 殊thù 類loại 悉tất 依y 地địa 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 對đối 治trị 前tiền 人nhân 。 必tất 使sử 稱xưng 機cơ 。 莫mạc 令linh 差sai 謬mậu 。 廣quảng 引dẫn 經kinh 論luận 。 讚tán 美mỹ 禪thiền 度độ 。 能năng 如như 是thị 者giả 。 前tiền 人nhân 必tất 生sanh 慕mộ 樂nhạo 。 丕# 夙túc 受thọ 道đạo 。 則tắc 應ưng 以dĩ 二nhị 十thập 五ngũ 方phương 便tiện 。 而nhi 教giáo 授thọ 之chi 。 又hựu 觀quán 此thử 人nhân 於ư 五ngũ 蓋cái 中trung 。 何hà 者giả 偏thiên 多đa 。 若nhược 有hữu 所sở 偏thiên 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 而nhi 為vi 除trừ 卻khước 。 前tiền 人nhân 既ký 依y 教giáo 受thọ 學học 。 發phát 諸chư 禪thiền 定định 。 定định 中trung 妨phương 鄣# 。 此thử 應ứng 用dụng 內nội 方phương 便tiện 而nhi 覺giác 悟ngộ 之chi 。 以dĩ 外ngoại 方phương 便tiện 去khứ 蓋cái 除trừ 欲dục 。 淨tịnh 諸chư 遮già 鄣# 。 故cố 名danh 棄khí 惡ác 。 以dĩ 內nội 方phương 便tiện 。 增tăng 長trưởng 善thiện 根căn 。 是thị 名danh 功công 德đức 藂tùng 林lâm 。

復phục 次thứ 。 持trì 戒giới 布bố 施thí 。 但đãn 破phá 慳san 防phòng 非phi 。 不bất 能năng 兼kiêm 有hữu 所sở 治trị 。 若nhược 修tu 禪thiền 者giả 。 廣quảng 伏phục 諸chư 惡ác 方phương 便tiện 。 中trung 所sở 明minh 處xứ 。 亦diệc 廣quảng 如như 發phát 禪thiền 時thời 眾chúng 善thiện 悉tất 起khởi 。 善thiện 利lợi 非phi 一nhất 。 藂tùng 林lâm 之chi 名danh 義nghĩa 在tại 於ư 此thử 。 是thị 名danh 化hóa 他tha 之chi 得đắc 也dã 。 若nhược 不bất 如như 此thử 。 是thị 名danh 為vi 失thất 也dã 。 料liệu 簡giản 內nội 方phương 便tiện 。 亦diệc 得đắc 外ngoại 用dụng 。 如như 未vị 得đắc 定định 時thời 。 魔ma 事sự 病bệnh 患hoạn 起khởi 。 應ưng 以dĩ 內nội 方phương 便tiện 法pháp 而nhi 用dụng 治trị 之chi 。 內nội 方phương 便tiện 亦diệc 得đắc 外ngoại 用dụng 者giả 。 如như 得đắc 禪thiền 定định 。 善thiện 入nhập 出xuất 住trụ 。 調điều 適thích 三tam 事sự 。 是thị 名danh 內nội 用dụng 外ngoại 方phương 便tiện 也dã 。

釋thích 第đệ 三tam 品phẩm 內nội 方phương 便tiện 者giả 。 定định 內nội 用dụng 心tâm 。 深thâm 識thức 得đắc 失thất 。 若nhược 能năng 善thiện 巧xảo 則tắc 禪thiền 定định 增tăng 進tiến 。 若nhược 失thất 誤ngộ 乖quai 僻tích 。 非phi 但đãn 不bất 進tiến 亦diệc 能năng 壞hoại 禪thiền 。 是thị 故cố 須tu 明minh 內nội 方phương 便tiện 。 內nội 方phương 便tiện 為vi 五ngũ 。 一nhất 止chỉ 門môn 。 二nhị 驗nghiệm 善thiện 惡ác 根căn 性tánh 。 三Tam 明Minh 安an 心tâm 法pháp 。 四tứ 治trị 病bệnh 患hoạn 。 五ngũ 覺giác 魔ma 事sự 。 心tâm 若nhược 靜tĩnh 細tế 。 能năng 知tri 世thế 間gian 。 生sanh 滅diệt 法pháp 相tướng 。 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 即tức 現hiện 其kỳ 中trung 。 既ký 識thức 其kỳ 相tương/tướng 。 若nhược 是thị 善thiện 者giả 即tức 安an 心tâm 宿túc 集tập 之chi 。 法pháp 是thị 惡ác 者giả 。 即tức 安an 心tâm 治trị 之chi 。 如như 是thị 修tu 習tập 。 設thiết 身thân 有hữu 疾tật 。 即tức 須tu 治trị 療liệu 。 使sử 身thân 安an 道đạo 隆long 。 道đạo 隆long 故cố 。 道đạo 高cao 而nhi 魔ma 盛thịnh 。 即tức 當đương 覺giác 識thức 。 若nhược 能năng 內nội 心tâm 善thiện 巧xảo 防phòng 護hộ 。 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 破phá 四tứ 魔ma 三tam 障chướng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 善thiện 法Pháp 根căn 性tánh 發phát 即tức 是thị 陰ấm 魔ma 。 惡ác 根căn 性tánh 發phát 即tức 是thị 煩phiền 惱não 魔ma 。 病bệnh 患hoạn 即tức 是thị 死tử 魔ma 。 魔ma 即tức 天thiên 子tử 魔ma 。 惡ác 根căn 性tánh 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 。 善thiện 根căn 性tánh 及cập 魔ma 事sự 等đẳng 是thị 業nghiệp 障chướng 。 病bệnh 患hoạn 是thị 報báo 鄣# 。 若nhược 能năng 善thiện 識thức 魔ma 鄣# 者giả 。 禪thiền 定định 任nhậm 運vận 開khai 發phát 。 安an 心tâm 入nhập 定định 也dã 。

第đệ 一nhất 明minh 止chỉ 門môn 者giả 。 若nhược 法Pháp 眼nhãn 識thức 病bệnh 授thọ 藥dược 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 教giáo 。 若nhược 六Lục 度Độ 通thông 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 圓viên 教giáo 五ngũ 品phẩm 等đẳng 位vị 。 不bất 得đắc 法Pháp 眼nhãn 者giả 。 皆giai 有hữu 差sai 機cơ 之chi 失thất 。 身thân 子tử 如như 是thị 。 猶do 有hữu 浣hoán 衣y 數sổ 息tức 之chi 失thất 。 何hà 況huống 餘dư 人nhân 。 今kim 既ký 不bất 識thức 根căn 性tánh 。 為vi 當đương 前tiền 用dụng 何hà 法pháp 初sơ 教giáo 眾chúng 生sanh 。 今kim 但đãn 以dĩ 止chỉ 通thông 一nhất 切thiết 諸chư 禪thiền 定định 。 初sơ 者giả 為vi 未vị 知tri 根căn 性tánh 宜nghi 先tiên 習tập 止chỉ 也dã 。 問vấn 。 佛Phật 說thuyết 二nhị 為vi 甘cam 露lộ 門môn 。 可khả 得đắc 為vi 初sơ 。 何hà 意ý 說thuyết 止chỉ 。 答đáp 。 初sơ 有hữu 通thông 別biệt 。 二nhị 甘cam 露lộ 是thị 別biệt 。 止chỉ 則tắc 是thị 通thông 。 止chỉ 是thị 靜tĩnh 定định 通thông 發phát 。 宿túc 習tập 之chi 定định 隨tùy 其kỳ 發phát 者giả 。 即tức 用dụng 為vi 門môn 。 又hựu 止chỉ 能năng 通thông 治trị 一nhất 切thiết 惡ác 。 惡ác 是thị 散tán 動động 。 今kim 以dĩ 止chỉ 擊kích 之chi 。 惡ác 強cường/cưỡng 者giả 。 前tiền 現hiện 即tức 隨tùy 強cường/cưỡng 者giả 而nhi 治trị 。 加gia 亦diệc 破phá 之chi 。 即tức 是thị 安an 心tâm 對đối 治trị 。 故cố 止chỉ 通thông 生sanh 諸chư 善thiện 。 通thông 破phá 惡ác 。 故cố 為vi 通thông 門môn 之chi 初sơ 。 今kim 明minh 止chỉ 為vi 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 明minh 止chỉ 義nghĩa 。 二nhị 明minh 立lập 止chỉ 意ý 。 三Tam 明Minh 修tu 止chỉ 方phương 法pháp 。 四tứ 明minh 證chứng 止chỉ 相tương/tướng 。 止chỉ 有hữu 何hà 義nghĩa 。 止chỉ 即tức 定định 義nghĩa 。 經kinh 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 定định 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 下hạ 即tức 十thập 大đại 地địa 中trung 心tâm 數số 定định 也dã 。 心tâm 數số 雖tuy 多đa 。 隨tùy 所sở 向hướng 處xứ 皆giai 有hữu 此thử 定định 。 故cố 云vân 若nhược 無vô 此thử 定định 。 手thủ 書thư 異dị 文văn 。 口khẩu 演diễn 異dị 言ngôn 。 平bình 地địa 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 有hữu 定định 則tắc 不bất 如như 此thử 。 中trung 定định 者giả 。 即tức 是thị 四tứ 禪thiền 定định 法pháp 也dã 。 若nhược 修tu 之chi 相tướng 應ưng 。 挺đĩnh 然nhiên 不bất 亂loạn 。 如như 蛇xà 入nhập 筒đồng 。 筒đồng 令linh 蛇xà 直trực 。 此thử 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 然nhiên 定định 能năng 令linh 發phát 定định 。 上thượng 定định 者giả 即tức 法pháp 性tánh 不bất 動động 定định 。 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。 自tự 性tánh 是thị 定định 。 對đối 於ư 生sanh 死tử 散tán 動động 法pháp 名danh 法pháp 性tánh 為vi 定định 。 而nhi 此thử 法pháp 性tánh 亦diệc 無vô 定định 無vô 可khả 定định 。 尚thượng 無vô 定định 之chi 可khả 定định 。 何hà 得đắc 有hữu 散tán 。 以dĩ 無vô 散tán 無vô 定định 。 名danh 法pháp 性tánh 為vi 定định (# 云vân 云vân )# 。 定định 既ký 有hữu 三tam 。 今kim 明minh 止chỉ 亦diệc 有hữu 三tam 。 一nhất 守thủ 境cảnh 止chỉ 。 二nhị 制chế 心tâm 止chỉ 。 三tam 體thể 真chân 止chỉ 。 以dĩ 有hữu 心tâm 數số 隨tùy 緣duyên 隨tùy 處xứ 故cố 。 故cố 得đắc 有hữu 守thủ 境cảnh 隨tùy 處xứ 得đắc 論luận 修tu 止chỉ 。 若nhược 處xứ 處xứ 無vô 止chỉ 。 不bất 可khả 得đắc 約ước 無vô 止chỉ 處xứ 修tu 止chỉ 。 以dĩ 有hữu 止chỉ 故cố 得đắc 明minh 守thủ 境cảnh 止chỉ 也dã 。 二nhị 以dĩ 有hữu 定định 法pháp 故cố 。 今kim 明minh 制chế 心tâm 止chỉ 。 若nhược 無vô 定định 法pháp 將tương 何hà 制chế 心tâm 。 以dĩ 有hữu 法pháp 故cố 。 制chế 心tâm 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辨biện 。 竊thiết 起khởi 即tức 止chỉ 。 竊thiết 起khởi 即tức 止chỉ 心tâm 與dữ 定định 合hợp 。 束thúc 持trì 心tâm 任nhậm 運vận 不bất 散tán 。 故cố 得đắc 有hữu 制chế 心tâm 止chỉ 。 三tam 體thể 真chân 止chỉ 。 以dĩ 有hữu 理lý 性tánh 不bất 動động 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 理lý 故cố 。 今kim 得đắc 有hữu 體thể 真chân 止chỉ 。 體thể 達đạt 理lý 性tánh 。 性tánh 自tự 清thanh 淨tịnh 。 湛trạm 然nhiên 寂tịch 絕tuyệt 。 無vô 緣duyên 無vô 念niệm 。 緣duyên 理lý 入nhập 定định 故cố 言ngôn 體thể 真chân 止chỉ 。 以dĩ 此thử 三tam 定định 義nghĩa 故cố 修tu 此thử 三tam 止chỉ 。 問vấn 。 此thử 三tam 止chỉ 與dữ 止Chỉ 觀Quán 三tam 止chỉ 云vân 何hà 。 若nhược 是thị 守thủ 境cảnh 制chế 心tâm 。 但đãn 是thị 被bị 隨tùy 緣duyên 方phương 便tiện 止chỉ 耳nhĩ 。 以dĩ 得đắc 此thử 隨tùy 處xứ 有hữu 定định 。 故cố 能năng 隨tùy 入nhập 一nhất 切thiết 非phi 道đạo 之chi 處xứ 無vô 非phi 佛Phật 道Đạo 。 頗phả 有hữu 一nhất 法Pháp 。 無vô 不bất 是thị 定định 取thủ 。 故cố 言ngôn 方phương 便tiện 止chỉ 。 若nhược 是thị 體thể 真chân 止chỉ 即tức 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 不bất 含hàm 中trung 之chi 真chân 即tức 通thông 教giáo 之chi 體thể 真chân 。 含hàm 中trung 之chi 真chân 即tức 是thị 別biệt 教giáo 之chi 體thể 真chân 。 若nhược 開khai 出xuất 中trung 道đạo 即tức 離ly 。 為vi 息tức 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 同đồng 異dị (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 二nhị 明minh 三tam 止chỉ 大đại 意ý 。 何hà 故cố 說thuyết 此thử 三tam 止chỉ 。 為vi 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 故cố 。 若nhược 是thị 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 者giả 。 有hữu 橫hoạnh/hoành 有hữu 竪thụ 。 橫hoạnh/hoành 明minh 世thế 界giới 但đãn 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 。 若nhược 竪thụ 論luận 階giai 位vị 淺thiển 深thâm 。 即tức 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 等đẳng 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 俱câu 是thị 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 也dã 。 為vi 人nhân 者giả 。 自tự 有hữu 人nhân 便tiện 宜nghi 守thủ 不bất 宜nghi 制chế 體thể 等đẳng 。 自tự 有hữu 人nhân 便tiện 宜nghi 制chế 不bất 宜nghi 體thể 守thủ 。 自tự 有hữu 人nhân 宜nghi 體thể 不bất 宜nghi 守thủ 制chế (# 云vân 云vân )# 。 對đối 治trị 者giả 。 乍sạ 將tương 外ngoại 守thủ 境cảnh 以dĩ 破phá 煩phiền 惱não 散tán 心tâm 。 或hoặc 將tương 內nội 境cảnh 制chế 心tâm 破phá 外ngoại 守thủ 境cảnh 。 或hoặc 將tương 理lý 性tánh 止chỉ 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 破phá 於ư 內nội 境cảnh 及cập 以dĩ 外ngoại 境cảnh 。 此thử 豎thụ 明minh 治trị 。 自tự 有hữu 橫hoạnh/hoành 明minh 對đối 治trị 。 將tương 守thủ 境cảnh 破phá 散tán 動động 。 治trị 穴huyệt 鼻tị 無vô 鉤câu 之chi 失thất 。 或hoặc 將tương 制chế 心tâm 破phá 散tán 動động 。 或hoặc 將tương 緣duyên 理lý 破phá 散tán 動động 。 如như 是thị 不bất 定định 。 此thử 三tam 止chỉ 各các 各các 異dị 相tướng 。 守thủ 境cảnh 有hữu 處xứ 可khả 緣duyên 。 守thủ 心tâm 但đãn 制chế 心tâm 而nhi 已dĩ 。 體thể 真chân 緣duyên 理lý 無vô 心tâm 無vô 境cảnh 。 對đối 治trị 不bất 同đồng (# 云vân 云vân )# 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 自tự 有hữu 人nhân 守thủ 境cảnh 不bất 得đắc 道Đạo 體thể 真chân 得đắc 道Đạo 。 自tự 有hữu 體thể 真chân 不bất 得đắc 道Đạo 守thủ 境cảnh 得đắc 道Đạo 。 故cố 法pháp 句cú 經Kinh 云vân 。 有hữu 時thời 佛Phật 說thuyết 生sanh 法pháp 。 於ư 無vô 生sanh 法pháp 得đắc 度độ 。

復phục 次thứ 。 明minh 修tu 止chỉ 者giả 。 一nhất 修tu 守thủ 境cảnh 。 二nhị 修tu 止chỉ 制chế 心tâm 。 三tam 修tu 體thể 真chân 。 修tu 守thủ 境cảnh 者giả 。 繫hệ 念niệm 現hiện 前tiền 。 但đãn 取thủ 五ngũ 處xứ 。 頂đảnh 上thượng 。 髮phát 際tế 。 鼻tị 。 齊tề 。 足túc 指chỉ 。 餘dư 非phi 修tu 止chỉ 處xứ 。 偏thiên 故cố 非phi 修tu 處xứ 故cố 。 但đãn 此thử 五ngũ 處xứ 皆giai 是thị 暫tạm 時thời 攝nhiếp 繫hệ 。 各các 有hữu 所sở 宜nghi 。 不bất 可khả 剩thặng 言ngôn 是thị 長trường 久cửu 好hảo/hiếu 境cảnh 。 若nhược 浮phù 心tâm 動động 。 應ưng 繫hệ 足túc 指chỉ 。 足túc 指chỉ 亦diệc 是thị 修tu 不bất 淨tịnh 所sở 宜nghi 。 若nhược 心tâm 沉trầm 昏hôn 。 應ưng 繫hệ 緣duyên 頂đảnh 上thượng 。 若nhược 修tu 白bạch 骨cốt 。 應ưng 須tu 髮phát 際tế 。 若nhược 易dị 悟ngộ 無vô 常thường 。 應ưng 須tu 鼻tị 隔cách 。 若nhược 欲dục 安an 身thân 治trị 病bệnh 。 應ưng 須tu 緣duyên 齊tề 。 自tự 行hành 修tu 止chỉ 亦diệc 須tu 五ngũ 處xứ 得đắc 宜nghi 。 若nhược 欲dục 化hóa 他tha 亦diệc 應ưng 用dụng 此thử 。 但đãn 此thử 五ngũ 。 若nhược 久cửu 在tại 頂đảnh 。 則tắc 身thân 輕khinh 心tâm 怳hoảng 。 久cửu 在tại 髮phát 際tế 。 自tự 眩huyễn 心tâm 浮phù 。 久cửu 在tại 足túc 。 心tâm 沉trầm 多đa 睡thụy 。 各các 有hữu 所sở 患hoạn 。 可khả 意ý 斟châm 酌chước 。 守thủ 此thử 五ngũ 境cảnh 以dĩ 守thủ 其kỳ 心tâm 。 令linh 心tâm 不bất 散tán 。 譬thí 如như 彌di 猴hầu 鏁tỏa 之chi 於ư 柱trụ 。 及cập 以dĩ 五ngũ 鏁tỏa 不bất 令linh 離ly 柱trụ 。 守thủ 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 復phục 五ngũ 處xứ 移di 易dị 。 不bất 令linh 心tâm 散tán 。 若nhược 猴hầu 疲bì 極cực 依y 柱trụ 而nhi 眠miên 。 眠miên 即tức 夢mộng 心tâm 。 只chỉ 如như 是thị 繫hệ 之chi 不bất 散tán 。 心tâm 則tắc 入nhập 定định 。 定định 則tắc 發phát 生sanh 種chủng 種chủng 諸chư 禪thiền 定định 。 又hựu 譬thí 如như 未vị 調điều 猴hầu 不bất 可khả 教giáo 詔chiếu 。 若nhược 調điều 善thiện 。 教giáo 化hóa 伎kỹ 能năng 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 未vị 被bị 止chỉ 攝nhiếp 不bất 可khả 為vi 觀quán 。 既ký 止chỉ 定định 已dĩ 可khả 令linh 入nhập 觀quán (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 若nhược 宿túc 命mạng 修tu 白bạch 骨cốt 。 於ư 髮phát 際tế 即tức 相tương 應ứng 。 別biệt 先tiên 修tu 不bất 淨tịnh 。 即tức 於ư 足túc 指chỉ 應ưng 。 若nhược 齊tề 下hạ 守thủ 。 名danh 為vi 氣khí 海hải 。 氣khí 出xuất 始thỉ 此thử 。 氣khí 入nhập 趣thú 此thử 。 譬thí 如như 海hải 水thủy 。 水thủy 趣thú 之chi 。 湖hồ 出xuất 之chi 。 若nhược 觀quán 檢kiểm 此thử 氣khí 。 雖tuy 趣thú 無vô 處xứ 所sở 。 雖tuy 出xuất 無vô 根căn 源nguyên 。 緣duyên 此thử 修tu 止chỉ 。 心tâm 道đạo 下hạ 向hướng 。 兼kiêm 能năng 治trị 救cứu 病bệnh 也dã 。 修tu 制chế 心tâm 止chỉ 者giả 。 向hướng 來lai 為vi 外ngoại 境cảnh 馳trì 蕩đãng 。 以dĩ 內nội 境cảnh 守thủ 之chi 。 非phi 心tâm 內nội 外ngoại 。 何hà 可khả 以dĩ 境cảnh 守thủ 之chi 。 心tâm 是thị 靈linh 智trí 之chi 法pháp 。 煩phiền 惱não 起khởi 即tức 制chế 。 即tức 制chế 名danh 制chế 心tâm 止chỉ 。 譬thí 如như 調điều 馬mã 已dĩ 可khả 繫hệ 之chi 於ư 柱trụ 但đãn 騎kỵ 之chi 而nhi 制chế 調điều 。 若nhược 前tiền 透thấu 亦diệc 動động 。 後hậu 縮súc 亦diệc 動động 。 左tả 傍bàng 右hữu 傍bàng 隨tùy 動động 隨tùy 動động 。 動động 已dĩ 馬mã 方phương 得đắc 調điều 。 堪kham 可khả 乘thừa 御ngự 。 去khứ 住trụ 自tự 在tại 。 心tâm 馬mã 亦diệc 爾nhĩ 。 欻hốt 起khởi 即tức 制chế 。 隨tùy 其kỳ 起khởi 處xứ 即tức 便tiện 制chế 之chi 。 心tâm 若nhược 得đắc 止chỉ 。 乃nãi 可khả 入nhập 觀quán 。 若nhược 人nhân 不bất 騎kỵ 此thử 馬mã 。 不bất 知tri 其kỳ 性tánh 。 騎kỵ 之chi 方phương 覺giác 。 人nhân 不bất 生sanh 禪thiền 。 不bất 知tri 其kỳ 心tâm 。 攝nhiếp 之chi 則tắc 知tri 。 是thị 故cố 名danh 制chế 心tâm 止chỉ 。 制chế 若nhược 非phi 住trụ 。 即tức 須tu 凝ngưng 心tâm 。 譬thí 如như 翔tường 鳥điểu 之chi 翅sí 住trụ 其kỳ 細tế 靜tĩnh 。 令linh 禪thiền 得đắc 發phát 。 前tiền 守thủ 境cảnh 止chỉ 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 非phi 想tưởng 餘dư 解giải 。 亦diệc 住trụ 其kỳ 靜tĩnh 住trụ 。 譬thí 如như 獼mi 猴hầu 眠miên 時thời 。 勿vật 以dĩ 杖trượng 策sách (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 三tam 體thể 真chân 止chỉ 。 如như 偈kệ 云vân 。 息tức 心tâm 達đạt 本bổn 原nguyên 。 故cố 號hiệu 為vi 沙Sa 門Môn 。 心tâm 空không 無vô 主chủ 。 無vô 主chủ 即tức 是thị 無vô 性tánh 。 自tự 他tha 性tánh 。 共cộng 性tánh 。 無vô 因nhân 性tánh 。 若nhược 是thị 四tứ 性tánh 可khả 得đắc 有hữu 主chủ 。 今kim 心tâm 無vô 此thử 四tứ 性tánh 。 是thị 故cố 無vô 主chủ 。 故cố 云vân 無vô 明minh 體thể 性tánh 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 是thị 故cố 約ước 因nhân 成thành 相tương 續tục 相tương 待đãi 。 四tứ 句cú 檢kiểm 之chi 不bất 見kiến 其kỳ 性tánh 。 無vô 故cố 即tức 真chân 。 體thể 心tâm 即tức 真chân 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 若nhược 有hữu 心tâm 可khả 制chế 可khả 守thủ 。 今kim 既ký 無vô 心tâm 無vô 性tánh 。 制chế 何hà 所sở 止chỉ 。 譬thí 如như 颺dương 炎diễm 無vô 實thật 。 何hà 所sở 壅ủng 遏át 防phòng 止chỉ 其kỳ 非phi 。 是thị 故cố 體thể 真chân 相tương/tướng 如như 此thử 。 又hựu 守thủ 境cảnh 制chế 心tâm 名danh 為vi 愚ngu 夫phu 禪thiền 。 體thể 真chân 止chỉ 名danh 為vi 推thôi 義nghĩa 禪thiền 。 緣duyên 真Chân 如Như 禪thiền 名danh 如Như 來Lai 禪thiền 。 四tứ 句cú 檢kiểm 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 推thôi 義nghĩa 禪thiền 。 念niệm 念niệm 入nhập 法pháp 流lưu 名danh 緣duyên 真chân 。 湛trạm 然nhiên 寂tịch 照chiếu 名danh 如Như 來Lai 禪thiền 。

第đệ 四tứ 證chứng 止chỉ 者giả 。 舊cựu 云vân 餘dư 禪thiền 門môn 。 從tùng 未vị 到đáo 地địa 。 的đích 有hữu 所sở 發phát 而nhi 止chỉ 。 是thị 通thông 發phát 諸chư 禪thiền 。 通thông 發phát 諸chư 惡ác 。 亦diệc 無vô 的đích 有hữu 所sở 證chứng 。 而nhi 金kim 齒xỉ 三tam 藏tạng 明minh 別biệt 有hữu 證chứng 相tương/tướng 。 即tức 是thị 五ngũ 輪luân 。 一nhất 地địa 。 二nhị 水thủy 。 三tam 風phong 。 四tứ 金kim 沙sa 。 五ngũ 金kim 剛cang 。 若nhược 因nhân 止chỉ 發phát 地địa 輪luân 禪thiền 者giả 。 如như 地địa 遍biến 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 此thử 禪thiền 出xuất 生sanh 既ký 廣quảng 。 不bất 可khả 的đích 用dụng 一nhất 相tương/tướng 制chế 名danh 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 名danh 為vi 地địa 輪luân 。 即tức 對đối 未vị 到đáo 定định 也dã 。 地địa 雖tuy 能năng 生sanh 。 不bất 得đắc 水thủy 不bất 生sanh 。 今kim 水thủy 輪luân 禪thiền 能năng 潤nhuận 漬tí 遍biến 生sanh 一nhất 切thiết 事sự 禪thiền 。 故cố 總tổng 用dụng 水thủy 輪luân 為vi 名danh 。 即tức 對đối 初sơ 禪thiền 也dã 。 風phong 輪luân 與dữ 空không 相tướng 依y 。 如như 風phong 行hành 空không 。 此thử 風phong 三tam 昧muội 行hành 空không 無vô 礙ngại 。 即tức 是thị 伏phục 惑hoặc 。 似tự 於ư 真chân 道đạo 風phong 能năng 破phá 壞hoại 故cố 。 破phá 諸chư 見kiến 。 成thành 伏phục 道đạo 。 又hựu 能năng 搖dao 動động 發phát 生sanh 成thành 似tự 道đạo 故cố 。 即tức 對đối 五ngũ 方phương 便tiện 位vị 。 若nhược 入nhập 真chân 道đạo 。 名danh 金kim 沙sa 輪luân 。 對đối 見kiến 道đạo 。 若nhược 斷đoạn 思tư 惟duy 盡tận 。 名danh 金kim 剛cang 輪luân 。 即tức 對đối 無Vô 學Học 道đạo 。 通thông 稱xưng 輪luân 者giả 。 轉chuyển 也dã 。 從tùng 下hạ 趣thú 上thượng 。 隔cách 凡phàm 成thành 聖thánh 。 是thị 為vi 五ngũ 輪luân 。 次thứ 第đệ 之chi 相tướng 也dã 。 若nhược 約ước 三tam 藏tạng 五ngũ 輪luân 。 多đa 從tùng 繫hệ 緣duyên 止chỉ 入nhập 地địa 輪luân 。 從tùng 制chế 心tâm 止chỉ 發phát 水thủy 輪luân 。 繫hệ 緣duyên 止chỉ 不bất 發phát 水thủy 輪luân 。 若nhược 發phát 宿túc 習tập 。 所sở 不bất 論luận 耳nhĩ 。 非phi 是thị 修tu 繫hệ 緣duyên 能năng 發phát 也dã 。 又hựu 水thủy 輪luân 亦diệc 不bất 發phát 風phong 輪luân 。 從tùng 體thể 真chân 止chỉ 發phát 。 此thử 止chỉ 通thông 發phát 止chỉ 三tam 輪luân 也dã 。 若nhược 通thông 教giáo 。 多đa 從tùng 體thể 真chân 止chỉ 發phát 五ngũ 輪luân 。 修tu 上thượng 下hạ 自tự 發phát 或hoặc 是thị 宿túc 習tập (# 云vân 云vân )# 。 約ước 別biệt 教giáo 者giả 。 體thể 中trung 道đạo 之chi 止chỉ 。 發phát 前tiền 五ngũ 種chủng 輪luân 。 止chỉ 成thành 方phương 便tiện 道đạo 。 入nhập 金kim 沙sa 即tức 初Sơ 地Địa 。 妙diệu 覺giác 名danh 金kim 剛cang 輪luân 。 若nhược 圓viên 教giáo 體thể 中trung 道đạo 真chân 。 前tiền 通thông 別biệt 五ngũ 輪luân 。 只chỉ 風phong 輪luân 方phương 便tiện 道đạo 是thị 六lục 根căn 淨tịnh 位vị 。 若nhược 發phát 金kim 沙sa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 。 金kim 剛cang 即tức 妙diệu 覺giác 。 若nhược 開khai 善thiện 無vô 金kim 剛cang 心tâm 。 莊trang 嚴nghiêm 有hữu 之chi 。 有hữu 者giả 無vô 礙ngại 道đạo 因nhân 轉chuyển 即tức 成thành 佛Phật 智trí 。 仁nhân 王vương 云vân 。 釋Thích 迦Ca 入nhập 寂tịch 定định 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 故cố 知tri 果quả 亦diệc 金kim 剛cang 。 前tiền 兩lưỡng 教giáo 就tựu 後hậu 心tâm 菩Bồ 薩Tát 及cập 佛Phật 。 俱câu 得đắc 此thử 名danh 。 二Nhị 乘Thừa 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 亦diệc 受thọ 。 若nhược 別biệt 教giáo 初Sơ 地Địa 已dĩ 去khứ 。 圓viên 教giáo 初sơ 住trụ 去khứ 。 因nhân 果quả 得đắc 受thọ 耳nhĩ 。 仁nhân 王vương 大đại 有hữu 家gia 辨biện 之chi 。 或hoặc 後hậu 心tâm 或hoặc 七thất 地địa 。 或hoặc 初Sơ 地Địa 或hoặc 初sơ 住trụ 。 若nhược 不bất 將tương 四tứ 教giáo 往vãng 判phán 經kinh 文văn 。 云vân 何hà 釋thích 耶da 。 若nhược 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 諸chư 師sư 說thuyết 有hữu 金kim 剛cang 之chi 惑hoặc 。 為vi 金kim 剛cang 智trí 所sở 破phá 。 此thử 或hoặc 如như 金kim 剛cang 破phá 難nan 可khả 破phá 。 若nhược 還hoàn 白bạch 羊dương 角giác 龜quy 甲giáp 即tức 碎toái 。 此thử 惑hoặc 亦diệc 爾nhĩ 。 餘dư 智trí 無vô 如như 之chi 何hà 。 得đắc 金kim 剛cang 智trí 破phá (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 。 五ngũ 輪luân 不bất 明minh 火hỏa 輪luân 者giả 。 火hỏa 輪luân 立lập 世thế 界giới 時thời 明minh 此thử 為vi 輪luân 。 今kim 更cánh 不bất 言ngôn 者giả 。 言ngôn 水thủy 火hỏa 相tương 違vi 是thị 故cố 不phủ 也dã (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 。 三tam 止chỉ 既ký 發phát 內nội 外ngoại 諸chư 善thiện 。 亦diệc 發phát 習tập 報báo 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 譬thí 如như 毒độc 獸thú 惡ác 賊tặc 潛tiềm 伏phục 人nhân 舍xá 。 若nhược 蹴xúc 迫bách 撿kiểm 授thọ 則tắc 知tri 是thị 惡ác 物vật 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 止chỉ 證chứng 之chi 。 惡ác 心tâm 則tắc 起khởi 。 又hựu 惡ác 應ưng 受thọ 報báo 。 既ký 今kim 修tu 止chỉ 。 惡ác 業nghiệp 快khoái 煩phiền 惱não 悼điệu 而nhi 起khởi 來lai 遮già 其kỳ 善thiện 。 令linh 不bất 成thành 就tựu 。 責trách 其kỳ 報báo 也dã 。 若nhược 不bất 治trị 之chi 。 能năng 壞hoại 行hành 者giả 。 欲dục 知tri 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 報báo 因nhân 發phát 時thời 。 無vô 有hữu 方phương 便tiện 卻khước 之chi 。 有hữu 兩lưỡng 過quá 。 一nhất 無vô 入nhập 福phước 德đức 無vô 以dĩ 資tư 發phát 智trí 慧tuệ 。 二nhị 取thủ 之chi 愛ái 著trước 心tâm 妨phương 進tiến 禪thiền 定định 。 此thử 既ký 報báo 相tương/tướng 。 暫tạm 現hiện 即tức 滅diệt 。 魔ma 知tri 此thử 念niệm 。 續tục 作tác 相tương 似tự 報báo 相tương/tướng 而nhi 迷mê 惑hoặc 之chi 。 能năng 令linh 人nhân 失thất 心tâm 誑cuống 惑hoặc 。 入nhập 於ư 鬼quỷ 道đạo 。 乃nãi 至chí 於ư 死tử 。 若nhược 有hữu 方phương 便tiện 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 能năng 增tăng 人nhân 天thiên 大đại 福phước 德đức 。 又hựu 能năng 助trợ 導đạo 禪thiền 不bất 失thất 正chánh 轍triệt 也dã 。 習tập 因nhân 發phát 者giả 善thiện 。 無vô 方phương 便tiện 卻khước 之chi 。 亦diệc 二nhị 過quá 。 一nhất 卻khước 之chi 不bất 能năng 發phát 宿túc 習tập 種chủng 種chủng 利lợi 益ích 。 二nhị 取thủ 之chi 乃nãi 一nhất 往vãng 是thị 善thiện 心tâm 染nhiễm 著trước 。 則tắc 從tùng 事sự 物vật [虎*殳]# 起khởi 永vĩnh 妨phương 禪thiền 定định 。 若nhược 有hữu 方phương 便tiện 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 但đãn 隨tùy 喜hỷ 一nhất 切thiết 。 善thiện 事sự 及cập 諸chư 習tập 法pháp 即tức 足túc 。 何hà 必tất 經kinh 身thân 造tạo 作tác 。 以dĩ 隨tùy 喜hỷ 故cố 。 宿túc 習tập 自tự 開khai 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 以dĩ 不bất 須tu 經kinh 身thân 故cố 。 不bất 妨phương 禪thiền 定định 。 則tắc 能năng 有hữu 所sở 進tiến 。 分phân 別biệt 善thiện 不bất 善thiện 者giả 。 數số 人nhân 通thông 稱xưng 煩phiền 惱não 為vi 不bất 善thiện 根căn 。 亦diệc 名danh 業nghiệp 。 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 即tức 是thị 三tam 毒độc 。 若nhược 通thông 說thuyết 互hỗ 得đắc 。 若nhược 別biệt 論luận 客khách 客khách 者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 動động 身thân 口khẩu 意ý 成thành 行hành 名danh 業nghiệp 。 令linh 習tập 報báo 兩lưỡng 因nhân 。 因nhân 禪thiền 而nhi 起khởi 。 云vân 何hà 相tướng 貌mạo 。 若nhược 惡ác 境cảnh 界giới 起khởi 苦khổ 惱não 逼bức 身thân 心tâm 者giả 。 名danh 習tập 報báo 。 若nhược 起khởi 成thành 惡ác 心tâm 欲dục 造tạo 五ngũ 逆nghịch 四tứ 重trọng 者giả 。 是thị 習tập 因nhân 起khởi 也dã 。 能năng 治trị 此thử 兩lưỡng 種chủng 惡ác 因nhân 成thành 方phương 便tiện 。 即tức 是thị 智trí 德đức 。 若nhược 翻phiên 惡ác 習tập 因nhân 為vi 善thiện 習tập 因nhân 。 即tức 成thành 智trí 德đức 。 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。 若nhược 翻phiên 惡ác 報báo 因nhân 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 名danh 為vi 斷đoạn 德đức 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 內nội 方phương 便tiện 也dã 。

次thứ 明minh 數sổ 息tức 方phương 法pháp 。 用dụng 二nhị 十thập 五ngũ 方phương 便tiện 研nghiên 魔ma 。 三tam 事sự 若nhược 調điều 。 得đắc 入nhập 麁thô 住trụ 細tế 住trụ 。 若nhược 不bất 入nhập 者giả 。 必tất 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 有hữu 不bất 調điều 處xứ 。 細tế 心tâm 研nghiên 撿kiểm 。 若nhược 不bất 調điều 而nhi 調điều 之chi 。 調điều 竟cánh 而nhi 數số 。 勿vật 數số 風phong 喘suyễn 但đãn 數sổ 息tức 。 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 十thập 過quá 名danh 增tăng 。 十thập 少thiểu 名danh 減giảm 。 若nhược 妄vọng 數số 及cập 疑nghi 。 此thử 是thị 散tán 亂loạn 。 若nhược 能năng 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 十thập 數số 成thành 就tựu 。 名danh 一nhất 念niệm 即tức 。 數số 成thành 名danh 十thập 。 十thập 念niệm 念niệm 成thành 。 必tất 得đắc 入nhập 也dã 。 但đãn 判phán 根căn 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 奢xa 促xúc 耳nhĩ 。 十thập 念niệm 名danh 上thượng 中trung 下hạ 可khả 知tri 。 數số 但đãn 數số 入nhập 。 得đắc 多đa 失thất 少thiểu 。 入nhập 是thị 生sanh 息tức 。 補bổ 養dưỡng 身thân 命mạng 。 如như 人nhân 服phục 藥dược 。 出xuất 是thị 滅diệt 息tức 。 如như 人nhân 吐thổ 逆nghịch 。 又hựu 入nhập 息tức 吹xuy 火hỏa 。 火hỏa 溫ôn 水thủy 。 水thủy 持trì 地địa 。 是thị 故cố 身thân 輕khinh 利lợi 。 出xuất 息tức 乖quai 上thượng 。 令linh 身thân 沉trầm 重trọng/trùng 無vô 氣khí 力lực 。 又hựu 入nhập 息tức 扶phù 心tâm 。 心tâm 細tế 易dị 得đắc 定định 。 出xuất 息tức 散tán 亂loạn 。 乖quai 心tâm 不bất 得đắc 定định 。 入nhập 息tức 能năng 見kiến 內nội 事sự 三tam 十thập 六lục 物vật 發phát 特đặc 勝thắng 。 知tri 五ngũ 陰ấm 空không 。 破phá 倒đảo 見kiến 淨tịnh 理lý 。 出xuất 息tức 扶phù 外ngoại 事sự 。 見kiến 華hoa 光quang 象tượng 貌mạo 多đa 是thị 魔ma 事sự 。 壞hoại 入nhập 定định 。 入nhập 息tức 轉chuyển 細tế 實thật 。 欲dục 界giới 且thả 成thành 色sắc 界giới 法pháp 。 為vi 八bát 緣duyên 入nhập 初sơ 禪thiền 。 出xuất 息tức 不bất 成thành 。 緣duyên 乖quai 禪thiền 也dã 。 是thị 為vi 數số 入nhập 息tức 門môn 相tương/tướng 。 如như 是thị 失thất 相tương/tướng 者giả 。 數sổ 息tức 不bất 得đắc 浪lãng 數số 風phong 喘suyễn 。 遂toại 致trí 成thành 腹phúc 脹trướng 煩phiền 滿mãn 。 應ưng 捨xả 入nhập 數số 出xuất 。 此thử 是thị 暫tạm 治trị 。 非phi 修tu 禪thiền 也dã 。 是thị 為vi 數số 出xuất 家gia 。 得đắc 其kỳ 失thất 如như 上thượng (# 云vân 云vân )# 。 數sổ 息tức 得đắc 定định 凡phàm 有hữu 五ngũ 分phần/phân 。 所sở 謂vị 退thoái 分phần/phân 。 護hộ 分phần/phân 。 住trụ 分phần/phân 。 進tiến 分phần/phân 。 達đạt 分phần/phân 。 退thoái 分phần/phân 者giả 。 或hoặc 外ngoại 緣duyên 退thoái 。 或hoặc 內nội 緣duyên 退thoái 。 外ngoại 退thoái 者giả 。 二nhị 十thập 五ngũ 方phương 便tiện 中trung 有hữu 失thất 。 無vô 巧xảo 慧tuệ 防phòng 持trì 。 自tự 是thị 失thất 定định 。 當đương 歷lịch 二nhị 十thập 五ngũ 緣duyên 以dĩ 辨biện 相tương 違vi 之chi 相tướng 。 明minh 其kỳ 退thoái 失thất 也dã 。 內nội 緣duyên 退thoái 者giả 。 於ư 靜tĩnh 心tâm 內nội 有hữu 三tam 障chướng 四tứ 魔ma 。 能năng 壞hoại 其kỳ 定định 。 若nhược 靜tĩnh 內nội 起khởi 好hảo 惡ác 相tương/tướng 。 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 而nhi 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 致trí 起khởi 動động 念niệm 。 即tức 失thất 於ư 禪thiền 。 是thị 名danh 退thoái 分phần/phân 。 護hộ 分phần/phân 者giả 。 善thiện 識thức 善thiện 惡ác 等đẳng 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 三tam 障chướng 四tứ 魔ma 。 若nhược 業nghiệp 鄣# 有hữu 二nhị 。 一nhất 現hiện 起khởi 業nghiệp 。 業nghiệp 名danh 為vi 作tác 。 於ư 定định 內nội 即tức 有hữu 諸chư 有hữu 為vi 功công 德đức 。 善thiện 業nghiệp 起khởi 業nghiệp 惑hoặc 起khởi 塔tháp 起khởi 寺tự 緣duyên 像tượng 齊tề 講giảng 無vô 集tập 。 種chủng 種chủng 馳trì 求cầu 。 如như 此thử 業nghiệp 起khởi 。 靜tĩnh 散tán 相tương/tướng 乖quai 。 能năng 壞hoại 定định 也dã 。 二nhị 者giả 幽u 冥minh 業nghiệp 相tương/tướng 起khởi 。 所sở 謂vị 過quá 去khứ 造tạo 業nghiệp 。 未vị 得đắc 受thọ 報báo 。 而nhi 今kim 修tu 禪thiền 受thọ 生sanh 色sắc 界giới 。 是thị 故cố 諸chư 業nghiệp 來lai 責trách 其kỳ 報báo 。 令linh 其kỳ 定định 壞hoại 。 不bất 得đắc 生sanh 色sắc 界giới 。 故cố 名danh 業nghiệp 鄣# 。 若nhược 有hữu 此thử 相tương/tướng 起khởi 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 。 良lương 由do 過quá 去khứ 觸xúc 犯phạm 致trí 此thử 罪tội 失thất 。 若nhược 不bất 修tu 禪thiền 。 應ưng 次thứ 第đệ 受thọ 禪thiền 力lực 能năng 出xuất 欲dục 界giới 。 業nghiệp 無vô 之chi 何hà 。 況huống 有hữu 此thử 身thân 。 應ưng 一nhất 心tâm 修tu 在tại 定định 。 勿vật 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 憂ưu 喜hỷ 若nhược 生sanh 。 即tức 壞hoại 禪thiền 。 一nhất 期kỳ 若nhược 謝tạ 。 強cường/cưỡng 者giả 先tiên 牽khiên 。 若nhược 不bất 如như 此thử 。 名danh 為vi 內nội 緣duyên 故cố 退thoái 。 屬thuộc 退thoái 分phần/phân 。 若nhược 能năng 如như 此thử 了liễu 別biệt 。 不bất 失thất 定định 心tâm 。 名danh 護hộ 分phần/phân 。 煩phiền 惱não 鄣# 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 現hiện 起khởi 煩phiền 惱não 相tương/tướng 。 相tương/tướng 起khởi 之chi 後hậu 乃nãi 生sanh 煩phiền 惱não 。 此thử 名danh 煩phiền 惱não 相tương/tướng 起khởi 。 若nhược 現hiện 起khởi 者giả 即tức 是thị 三tam 毒độc 。 毒độc 起khởi 當đương 用dụng 對đối 治trị 治trị 之chi 。 相tương/tướng 起khởi 者giả 。 若nhược 見kiến 端đoan 正chánh 女nữ 人nhân 。 順thuận 情tình 色sắc 來lai 。 即tức 是thị 貪tham 欲dục 相tương 現hiện 。 應ưng 修tu 空không 觀quán 不bất 淨tịnh 。 其kỳ 心tâm 不bất 動động 。 定định 法pháp 令linh 得đắc 。 若nhược 見kiến 無vô 頭đầu 手thủ 足túc 。 殘tàn 缺khuyết 破phá 塔tháp 壞hoại 寺tự 。 佛Phật 像tượng 狼lang 籍tịch 。 即tức 是thị 嗔sân 恚khuể 相tương/tướng 現hiện 。

爾nhĩ 時thời 當đương 修tu 慈từ 定định 心tâm 。 愍mẫn 哀ai 一nhất 切thiết 。 復phục 當đương 念niệm 捨xả 身thân 命mạng 報báo 償thường 罪tội 業nghiệp 。 若nhược 昏hôn 迷mê 闇ám 失thất 境cảnh 界giới 相tương/tướng 來lai 者giả 。 即tức 癡si 相tương/tướng 。 當đương 用dụng 觀quán 智trí 照chiếu 了liễu 我ngã 身thân 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。 一nhất 心tâm 入nhập 於ư 實thật 際tế 之chi 中trung 。 報báo 鄣# 起khởi 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 現hiện 事sự 報báo 。 二nhị 報báo 鄣# 相tương/tướng 。 現hiện 事sự 即tức 是thị 疾tật 病bệnh 懸huyền 官quan 憂ưu 厄ách 等đẳng 事sự 。

爾nhĩ 時thời 安an 心tâm 耐nại 忍nhẫn 。 知tri 不bất 可khả 避tị 。 非phi 山sơn 非phi 海hải 。 心tâm 無vô 動động 亂loạn 。 定định 法pháp 不bất 立lập 相tương/tướng 現hiện 者giả 。 於ư 未vị 受thọ 報báo 前tiền 。 或hoặc 虎hổ 狼lang 師sư 子tử 。 縣huyện 官quan 枷già 理lý 等đẳng 相tương/tướng 起khởi 。 即tức 當đương 忍nhẫn 受thọ 。 作tác 捨xả 身thân 命mạng 心tâm 。 心tâm 若nhược 成thành 。 鄣# 得đắc 轉chuyển 。 後hậu 不bất 受thọ 。 譬thí 如như 巫# 師sư 度độ 厄ách 尚thượng 能năng 禳# 灾# 。 何hà 況huống 定định 心tâm 受thọ 報báo 而nhi 不bất 消tiêu 滅diệt 。 亦diệc 如như 國quốc 法pháp 不bất 重trọng/trùng 害hại 人nhân 。 若nhược 禪thiền 中trung 作tác 受thọ 報báo 意ý 。 業nghiệp 福phước 亦diệc 不bất 再tái 至chí 。 故cố 八bát 念niệm 中trung 有hữu 念niệm 死tử 。 其kỳ 意ý 在tại 此thử (# 云vân 云vân )# 。 欲dục 分phần/phân 業nghiệp 報báo 三tam 相tương/tướng 異dị 者giả 。 若nhược 見kiến 相tương/tướng 後hậu 。 有hữu 報báo 事sự 起khởi 。 屬thuộc 報báo 鄣# 相tương/tướng 。 若nhược 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 但đãn 壞hoại 禪thiền 心tâm 。 未vị 有hữu 報báo 事sự 。 恆hằng 作tác 心tâm 察sát 。 心tâm 轉chuyển 明minh 利lợi 。 相tương/tướng 起khởi 即tức 知tri 。 不bất 俟sĩ 復phục 驗nghiệm 。 魔ma 鄣# 者giả 。 三tam 魔ma 如như 三tam 鄣# 。 天thiên 子tử 魔ma 當đương 分phân 別biệt 。 或hoặc 作tác 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 總tổng 亂loạn 行hành 者giả 。 應ưng 須tu 覺giác 識thức 。 若nhược 覺giác 知tri 有hữu 賊tặc 。 賊tặc 無vô 能năng 為vi 。 入nhập 實thật 際tế 中trung 。 一nhất 心tâm 不bất 動động 。 則tắc 不bất 為vi 害hại 。 內nội 有hữu 十thập 軍quân 等đẳng 名danh 內nội 魔ma 。 種chủng 種chủng 相tương/tướng 名danh 外ngoại 魔ma 。 譬thí 如như 有hữu 瘡sang 毒độc 即tức 得đắc 入nhập 。 外ngoại 由do 內nội 進tiến 。 若nhược 三tam 鄣# 尤vưu 重trọng/trùng 。 當đương 為vi 魔ma 入nhập 鄣# 中trung 也dã 。 外ngoại 魔ma 有hữu 違vi 順thuận 。 射xạ 破phá 五ngũ 根căn 。 順thuận 名danh 華hoa 箭tiễn 。 違vi 直trực 名danh 箭tiễn 。 隨tùy 五ngũ 根căn 入nhập 。 能năng 為vi 惱não 亂loạn (# 云vân 云vân )# 。 由do 不bất 識thức 內nội 外ngoại 妨phương 鄣# 。 是thị 名danh 退thoái 分phần/phân 。 能năng 善thiện 識thức 別biệt 內nội 外ngoại 過quá 患hoạn 。 防phòng 守thủ 定định 心tâm 安an 隱ẩn 者giả 。 即tức 名danh 護hộ 分phần/phân 。 因nhân 護hộ 分phần/phân 故cố 。 即tức 得đắc 住trụ 分phần/phân 。 若nhược 不bất 護hộ 不bất 住trụ 者giả 。 良lương 由do 往vãng 世thế 不bất 習tập 護hộ 故cố 。 今kim 若nhược 不bất 護hộ 。 未vị 來lai 無vô 住trụ 。 為vi 令linh 住trụ 故cố 。 雖tuy 退thoái 艱gian 護hộ 。 後hậu 得đắc 成thành 任nhậm 運vận 住trụ 分phần/phân 也dã 。 進tiến 分phần/phân 有hữu 三tam 。 一nhất 橫hoạnh/hoành 進tiến 。 二nhị 竪thụ 進tiến 。 三tam 橫hoạnh/hoành 竪thụ 頓đốn 進tiến 。 若nhược 進tiến 發phát 初sơ 禪thiền 已dĩ 。 進tiến 入nhập 二nhị 禪thiền 乃nãi 至chí 十thập 二nhị 門môn 等đẳng 者giả 。 是thị 竪thụ 進tiến 。 若nhược 因nhân 數sổ 息tức 遂toại 發phát 特đặc 勝thắng 。 不bất 淨tịnh 。 背bối/bội 捨xả 等đẳng 。 是thị 橫hoạnh/hoành 進tiến 。 或hoặc 頓đốn 橫hoạnh/hoành 竪thụ 一nhất 時thời 俱câu 進tiến 。 或hoặc 直trực 頓đốn 進tiến 。 或hoặc 直trực 橫hoạnh/hoành 頓đốn 進tiến 。 今kim 且thả 約ước 竪thụ 進tiến 之chi 相tướng 。 行hành 者giả 從tùng 調điều 適thích 得đắc 所sở 。 從tùng 麁thô 住trụ 至chí 細tế 住trụ 。 歷lịch 欲dục 界giới 至chí 未vị 到đáo 定định 。 此thử 定định 閑nhàn 靜tĩnh 。 明minh 穴huyệt 如như 月nguyệt 之chi 夜dạ 。

次thứ 覺giác 八bát 觸xúc 身thân 者giả 。 此thử 是thị 發phát 根căn 本bổn 禪thiền 也dã 。 八bát 觸xúc 者giả 。 所sở 謂vị 輕khinh 。 重trọng/trùng 。 冷lãnh 。 煖noãn 。 澁sáp 。 滑hoạt 。 動động 。 庠tường 。 輕khinh 。 動động 是thị 風phong 大đại 。 庠tường 。 煖noãn 是thị 火hỏa 大đại 。 冷lãnh 。 滑hoạt 是thị 水thủy 大đại 。 重trọng/trùng 。 澁sáp 是thị 地địa 大đại 。 此thử 之chi 八bát 觸xúc 還hoàn 是thị 四tứ 大đại 也dã 。 欲dục 界giới 色sắc 界giới 。 身thân 別biệt 攬lãm 淨tịnh 妙diệu 之chi 色sắc 為vi 五ngũ 根căn 。 則tắc 有hữu 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 之chi 用dụng 。 今kim 修tu 禪thiền 靜tĩnh 細tế 。 即tức 發phát 初sơ 禪thiền 色sắc 界giới 淨tịnh 妙diệu 之chi 色sắc 來lai 觸xúc 欲dục 界giới 之chi 身thân 。 是thị 則tắc 八bát 觸xúc 外ngoại 來lai 也dã 。 又hựu 云vân 還hoàn 是thị 欲dục 界giới 妙diệu 色sắc 轉chuyển 妙diệu 起khởi 觸xúc 。 數sổ 息tức 轉chuyển 心tâm 。 心tâm 能năng 轉chuyển 火hỏa 。 火hỏa 能năng 轉chuyển 風phong 。 風phong 能năng 轉chuyển 水thủy 。 水thủy 轉chuyển 地địa 故cố 起khởi 八bát 觸xúc 。 譬thí 如như 變biến 麥mạch 為vi 麵miến 。 變biến 麵miến 為vi 酒tửu 。 酒tửu 帶đái 糠khang 糟tao 。 但đãn 欲dục 界giới 色sắc 無vô 異dị 於ư 色sắc 界giới 色sắc 。 是thị 名danh 觸xúc 從tùng 內nội 出xuất 也dã 。 如như 此thử 八bát 觸xúc 各các 有hữu 體thể 用dụng 。 煖noãn 是thị 火hỏa 體thể 。 庠tường 即tức 是thị 用dụng 。 輕khinh 體thể 動động 用dụng 。 冷lãnh 體thể 滑hoạt 用dụng 。 重trọng/trùng 體thể 澁sáp 用dụng 。 是thị 故cố 為vi 八bát 也dã 。 若nhược 不bất 斷đoạn 欲dục 界giới 性tánh 鄣# 。 八bát 觸xúc 不bất 起khởi 。 斷đoạn 故cố 即tức 起khởi 。 起khởi 亦diệc 無vô 的đích 次thứ 第đệ 。 隨tùy 人nhân 四tứ 大đại 強cường 弱nhược 。 若nhược 風phong 大đại 強cường/cưỡng 。 輕khinh 動động 前tiền 起khởi 。 火hỏa 大đại 強cường/cưỡng 。 暖noãn 庠tường 初sơ 發phát 。 餘dư 例lệ 爾nhĩ 。 今kim 且thả 明minh 動động 觸xúc 發phát 行hạnh 相tương/tướng 。 行hành 者giả 於ư 未vị 到đáo 定định 中trung 。 其kỳ 心tâm 澄trừng 細tế 。 鬱uất 然nhiên 覺giác 其kỳ 身thân 運vận 運vận 如như 風phong 發phát 。 外ngoại 人nhân 不bất 覺giác 。 自tự 知tri 有hữu 此thử 。 若nhược 頭đầu 發phát 成thành 退thoái 分phần/phân 。 腰yêu 發phát 成thành 住trụ 分phần/phân 。 足túc 發phát 成thành 進tiến 分phần/phân 。 發phát 此thử 觸xúc 時thời 。 與dữ 支chi 林lâm 俱câu 生sanh 。 今kim 且thả 復phục 十thập 種chủng 功công 德đức 。 以dĩ 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 空không 。 明minh 。 濡nhu 心tâm 自tự 在tại 。 定định 。 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 解giải 脫thoát 。 善thiện 心tâm 。 智trí 慧tuệ 。 境cảnh 界giới 相tương 應ứng 。 空không 者giả 。 覺giác 身thân 如như 雲vân 影ảnh 。 豁hoát 然nhiên 空không 寂tịch 。 勝thắng 於ư 未vị 到đáo 定định 時thời 。 明minh 者giả 。 心tâm 地địa 明minh 了liễu 。 離ly 諸chư 昏hôn 闇ám 。 濡nhu 心tâm 者giả 。 離ly 欲dục 界giới 麁thô 穬quáng lộng 悷lệ 剛cang 強cường 。 如như 腦não 牛ngưu 皮bì 。 隨tùy 意ý 所sở 用dụng 也dã 。 定định 者giả 。 其kỳ 心tâm 湛trạm 湛trạm 。 無vô 有hữu 散tán 亂loạn 。 喜hỷ 者giả 。 知tri 欲dục 界giới 已dĩ 來lai 未vị 曾tằng 得đắc 此thử 喜hỷ 。 猗ỷ 喜hỷ 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 同đồng 欲dục 界giới 受thọ 。 又hựu 因nhân 此thử 喜hỷ 來lai 誤ngộ 心tâm 。 是thị 故cố 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 同đồng 覺giác 觀quán 。 覺giác 觀quán 非phi 受thọ 。 故cố 不bất 相tương 猗ỷ 。 解giải 脫thoát 者giả 。 離ly 欲dục 界giới 五ngũ 蓋cái 故cố 。 善thiện 心tâm 者giả 。 既ký 離ly 五ngũ 蓋cái 即tức 三tam 善thiện 根căn 生sanh 。 恭cung 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 乘thừa 此thử 淺thiển 定định 尚thượng 然nhiên 。 況huống 三Tam 寶Bảo 理lý 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 是thị 名danh 信tín 敬kính 慙tàm 愧quý 者giả 。 愧quý 於ư 欲dục 界giới 應ưng 散tán 。 慙tàm 於ư 聖thánh 賢hiền 是thị 名danh 慙tàm 愧quý 。 既ký 得đắc 此thử 功công 德đức 。 精tinh 進tấn 不bất 休hưu 。 二nhị 善thiện 根căn 生sanh 。 故cố 名danh 善thiện 心tâm 。 智trí 慧tuệ 者giả 。 以dĩ 定định 靜tĩnh 故cố 世thế 智trí 明minh 了liễu 。 相tương 應ứng 者giả 。 心tâm 與dữ 觸xúc 及cập 諸chư 功công 德đức 。 境cảnh 界giới 相tương 應ứng 。 分phân 別biệt 不bất 謬mậu 。 無vô 所sở 妄vọng 失thất 。 略lược 言ngôn 十thập 。 廣quảng 則tắc 無vô 量lượng 。 唯duy 自tự 明minh 了liễu 。 是thị 為vi 十thập 功công 德đức 相tương/tướng 也dã 。 又hựu 約ước 動động 觸xúc 論luận 五ngũ 支chi 者giả 。 覺giác 此thử 觸xúc 故cố 名danh 覺giác 支chi 。 分phân 別biệt 觸xúc 中trung 諸chư 功công 德đức 故cố 名danh 觀quán 支chi 。 亦diệc 是thị 分phân 別biệt 此thử 觸xúc 與dữ 欲dục 界giới 觸xúc 為vi 千thiên 萬vạn 倍bội 異dị 故cố 名danh 為vi 覺giác 觀quán 。 只chỉ 在tại 一nhất 心tâm 而nhi 初sơ 麁thô 為vi 覺giác 。 後hậu 細tế 尋tầm 為vi 觀quán 。 譬thí 如như 推thôi 鐘chung 一nhất 聲thanh 。 初sơ 麁thô 末mạt 細tế 類loại 此thử 可khả 知tri 。 五ngũ 支chi 皆giai 在tại 一nhất 心tâm 而nhi 判phán 為vi 五ngũ 支chi 者giả 。 例lệ 如như 十thập 心tâm 數số 同đồng 時thời 共cộng 起khởi 而nhi 有hữu 心tâm 王vương 心tâm 數số 之chi 異dị 。 今kim 支chi 雖tuy 同đồng 在tại 一nhất 心tâm 。 何hà 妨phương 有hữu 五ngũ 支chi 。 又hựu 橫hoạnh/hoành 論luận 一nhất 心tâm 具cụ 五ngũ 。 竪thụ 論luận 取thủ 五ngũ 相tương/tướng 成thành 就tựu 。 故cố 言ngôn 五ngũ 支chi 。 譬thí 如như 貧bần 人nhân 。 初sơ 開khai 寶bảo 藏tạng 。 寶bảo 藏tạng 豁hoát 然nhiên 即tức 覺giác 藏tạng 開khai 。 當đương 此thử 藏tạng 開khai 覺giác 之chi 時thời 。 具cụ 魔ma 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 令linh 開khai 覺giác 造tạo 。 初sơ 最tối 強cường/cưỡng 故cố 受thọ 覺giác 名danh 。 次thứ 分phân 別biệt 七thất 寶bảo 是thị 金kim 是thị 銀ngân 等đẳng 而nhi 受thọ 觀quán 名danh 。 此thử 觀quán 亦diệc 有hữu 覺giác 而nhi 觀quán 義nghĩa 顯hiển 後hậu 。 受thọ 覺giác 名danh 分phân 別biệt 知tri 已dĩ 。 即tức 論luận 於ư 喜hỷ 。 喜hỷ 有hữu 昔tích 所sở 不bất 得đắc 而nhi 今kim 得đắc 之chi 歡hoan 。 喜hỷ 少thiểu 歇hiết 而nhi 受thọ 快khoái 樂lạc 。 喜hỷ 樂lạc 乃nãi 但đãn 喜hỷ 強cường/cưỡng 未vị 顯hiển 後hậu 。 樂nhạo/nhạc/lạc 強cường/cưỡng 而nhi 喜hỷ 不bất 動động 涌dũng 。 受thọ 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 。 喜hỷ 樂lạc 既ký 足túc 即tức 入nhập 一nhất 心tâm 定định 體thể 。 如như 人nhân 食thực 飽bão 不bất 須tu 更cánh 食thực 。 又hựu 如như 疲bì 極cực 欲dục 眠miên 不bất 緣duyên 五ngũ 欲dục 。 即tức 是thị 一nhất 心tâm 支chi 。 但đãn 動động 觸xúc 中trung 有hữu 十thập 功công 德đức 。 五ngũ 支chi 成thành 就tựu 。 其kỳ 相tương/tướng 如như 此thử 。 餘dư 七thất 觸xúc 亦diệc 具cụ 十thập 功công 五ngũ 支chi 之chi 相tướng 也dã 。 但đãn 數số 陌mạch 乃nãi 同đồng 而nhi 相tướng 貌mạo 各các 異dị 。 譬thí 如như 人nhân 熱nhiệt 。 中trung 過quá 冷lãnh 水thủy 。 初sơ 頭đầu 極cực 快khoái 。 後hậu 更cánh 得đắc 一nhất 甘cam 泉tuyền 復phục 異dị 於ư 前tiền 。 復phục 更cánh 以dĩ 沙sa 糖đường 石thạch 密mật 冷lãnh 和hòa 水thủy 。 其kỳ 味vị 復phục 異dị 。 又hựu 得đắc 冷lãnh 征chinh 魚ngư 味vị 復phục 異dị 。 冷lãnh 食thực 雖tuy 同đồng 味vị 味vị 殊thù 別biệt 。 又hựu 如như 寒hàn 時thời 遇ngộ 火hỏa 甚thậm 以dĩ 為vi 快khoái 。 復phục 得đắc 熱nhiệt 時thời 食thực 復phục 以dĩ 為vi 快khoái 。 熱nhiệt 羮# 熱nhiệt 曤khoách 熱nhiệt 酒tửu 等đẳng 種chủng 種chủng 熱nhiệt 食thực 。 熱nhiệt 食thực 乃nãi 同đồng 味vị 味vị 各các 異dị 。 今kim 八bát 觸xúc 十thập 功công 五ngũ 支chi 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 各các 各các 相tướng 貌mạo 唯duy 應ưng 證chứng 者giả 曉hiểu 了liễu 分phân 明minh 。 舉cử 譬thí 如như 上thượng 。 得đắc 和hòa 大đại 較giảo 。 但đãn 進tiến 分phần/phân 八bát 觸xúc 有hữu 橫hoạnh/hoành 發phát 竪thụ 發phát 。 竪thụ 發phát 者giả 。 若nhược 發phát 一nhất 動động 觸xúc 。 究cứu 竟cánh 成thành 滿mãn 。 五ngũ 支chi 具cụ 足túc 。 後hậu 時thời 若nhược 坐tọa 斂liểm 念niệm 即tức 入nhập 。 或hoặc 有hữu 難nan 入nhập 。 若nhược 還hoàn 發phát 動động 觸xúc 五ngũ 支chi 成thành 就tựu 。 雖tuy 同đồng 是thị 動động 觸xúc 。 動động 觸xúc 轉chuyển 深thâm 。 十thập 功công 德đức 亦diệc 倍bội 上thượng 法pháp 。 禪thiền 有hữu 多đa 品phẩm 。 品phẩm 品phẩm 有hữu 異dị 。 橫hoạnh/hoành 進tiến 者giả 。 若nhược 發phát 動động 觸xúc 十thập 功công 五ngũ 支chi 已dĩ 。 若nhược 謝tạ 若nhược 未vị 謝tạ 即tức 發phát 冷lãnh 觸xúc 十thập 功công 五ngũ 支chi 。 若nhược 謝tạ 未vị 謝tạ 復phục 發phát 餘dư 觸xúc 者giả 。 是thị 名danh 橫hoạnh/hoành 發phát 。 或hoặc 頓đốn 橫hoạnh/hoành 竪thụ 發phát 可khả 知tri 。 若nhược 一nhất 觸xúc 不bất 定định 如như 此thử 。 餘dư 例lệ 爾nhĩ 。 問vấn 。 未vị 到đáo 亦diệc 有hữu 空không 。 與dữ 八bát 觸xúc 空không 同đồng 耶da 。 答đáp 。 大đại 概khái 為vi 九cửu 品phẩm 。 其kỳ 實thật 無vô 量lượng 。 如như 凡phàm 夫phu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 目Mục 連Liên 。 身thân 子tử 。 佛Phật 皆giai 得đắc 九cửu 品phẩm 定định 。 而nhi 不bất 知tri 上thượng 驗nghiệm 。 欲dục 界giới 定định 淺thiển 。 初sơ 禪thiền 為vi 深thâm 。 問vấn 。 初sơ 禪thiền 八bát 觸xúc 五ngũ 支chi 。 二nhị 禪thiền 何hà 意ý 一nhất 識thức 。 答đáp 。 初sơ 禪thiền 色sắc 麁thô 是thị 言ngôn 語ngữ 法pháp 。 故cố 有hữu 八bát 觸xúc 分phần/phân 張trương 隔cách 別biệt 之chi 異dị 。 若nhược 入nhập 二nhị 禪thiền 時thời 。 呵ha 覺giác 觀quán 。 受thọ 內nội 淨tịnh 喜hỷ 樂lạc 轉chuyển 妙diệu 。 故cố 品phẩm 在tại 一nhất 識thức 不bất 得đắc 分phần/phân 張trương 。 他tha 解giải 五ngũ 支chi 在tại 欲dục 界giới 定định 第đệ 九cửu 品phẩm 中trung 而nhi 明minh 覺giác 觀quán 。 或hoặc 言ngôn 在tại 欲dục 界giới 定định 前tiền 。 今kim 言ngôn 若nhược 前tiền 若nhược 後hậu 皆giai 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 初sơ 禪thiền 名danh 覺giác 觀quán 俱câu 。 禪thiền 那na 得đắc 在tại 欲dục 界giới 耶da 。 問vấn 。 何hà 意ý 坐tọa 禪thiền 人nhân 有hữu 見kiến 相tương/tướng 不bất 見kiến 相tương/tướng 。 答đáp 。 譬thí 如như 人nhân 好hảo/hiếu 夢mộng 不bất 好hảo/hiếu 夢mộng 。 攀phàn 為vi 多đa 好hảo/hiếu 夢mộng 相tương/tướng 。 象tượng 鈍độn 則tắc 昏hôn 熟thục 不bất 夢mộng 。 坐tọa 禪thiền 人nhân 想tưởng 心tâm 多đa 取thủ 假giả 名danh 。 則tắc 喜hỷ 於ư 靜tĩnh 心tâm 與dữ 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 若nhược 想tưởng 心tâm 不bất 利lợi 。 雖tuy 坐tọa 不bất 見kiến 相tương/tướng (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 若nhược 五ngũ 支chi 同đồng 在tại 一nhất 心tâm 中trung 者giả 。 八bát 觸xúc 止chỉ 在tại 一nhất 心tâm 不phủ 。 答đáp 。 八bát 觸xúc 是thị 四tứ 大đại 法pháp 。 水thủy 火hỏa 相tương 違vi 。 故cố 不bất 得đắc 一nhất 時thời 。

次thứ 明minh 八bát 觸xúc 邪tà 正chánh 者giả 。 正chánh 如như 前tiền 說thuyết 。 邪tà 今kim 當đương 辨biện 。 何hà 故cố 。 根căn 本bổn 即tức 須tu 簡giản 邪tà 。 根căn 本bổn 禪thiền 亦diệc 名danh 外ngoại 論luận 禪thiền 。 如như 水thủy 普phổ 潤nhuận 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 如như 前tiền 現hiện 者giả 是thị 善thiện 種chủng 子tử 。 定định 潤nhuận 則tắc 發phát 。 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 。 及cập 等đẳng 邪tà 種chủng 子tử 。 於ư 禪thiền 亦diệc 發phát 。 觸xúc 中trung 有hữu 定định 。 此thử 是thị 定định 種chủng 。 空không 是thị 慧tuệ 種chủng 。 明minh 是thị 通thông 種chủng 。 喜hỷ 是thị 悅duyệt 樂lạc 種chủng 。 如như 是thị 等đẳng 善thiện 法Pháp 種chủng 悉tất 在tại 禪thiền 中trung 。 故cố 言ngôn 根căn 本bổn 。 論luận 云vân 。 如như 囊nang 中trung 有hữu 寶bảo 。 不bất 探thám 現hiện 。 人nhân 人nhân 無vô 見kiến 者giả 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 又hựu 亦diệc 是thị 惡ác 種chủng 者giả 。 如như 空không 太thái 過quá 是thị 惡ác 取thủ 空không 種chủng 。 明minh 太thái 過quá 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 邪tà 通thông 之chi 種chủng 。 如như 是thị 等đẳng 九cửu 十thập 六lục 種chủng 道đạo 。 並tịnh 以dĩ 此thử 為vi 種chủng 為vi 本bổn 。 細tế 搜sưu 道Đạo 理lý 皆giai 約ước 過quá 不bất 及cập 以dĩ 判phán 其kỳ 種chủng 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 須tu 約ước 八bát 觸xúc 以dĩ 明minh 邪tà 正chánh 。 又hựu 觸xúc 亦diệc 在tại 欲dục 界giới 定định 中trung 。

何hà 以dĩ 故cố 。 譬thí 如như 服phục 昌xương 蒲bồ 將tương 欲dục 得đắc 力lực 而nhi 瞋sân 大đại 盛thịnh 。 服phục 黃hoàng 精tinh 將tương 得đắc 力lực 而nhi 欲dục 更cánh 與dữ 非phi 藥dược 。 如như 此thử 麁thô 法pháp 被bị 推thôi 將tương 盡tận 故cố 莊trang 。 今kim 發phát 觸xúc 亦diệc 爾nhĩ 。 色sắc 界giới 淨tịnh 色sắc 將tương 起khởi 。 故cố 界giới 色sắc 身thân 自tự 起khởi 動động 觸xúc 。 觸xúc 亦diệc 冷lãnh 煖noãn 等đẳng 而nhi 無vô 空không 明minh 五ngũ 支chi 。 此thử 則tắc 易dị 判phán 是thị 非phi 。 今kim 但đãn 通thông 就tựu 諸chư 觸xúc 簡giản 邪tà 正chánh 。 即tức 為vi 三tam 。 一nhất 約ước 報báo 鄣# 。 二nhị 約ước 煩phiền 惱não 鄣# 。 三tam 約ước 魔ma 事sự 。 云vân 何hà 報báo 鄣# 。 若nhược 有hữu 觸xúc 起khởi 。 能năng 治trị 身thân 中trung 病bệnh 。 病bệnh 除trừ 身thân 安an 。 身thân 安an 則tắc 道đạo 隆long 。 於ư 禪thiền 有hữu 益ích 。 此thử 是thị 報báo 觸xúc 起khởi 。 若nhược 觸xúc 起khởi 為vi 病bệnh 。 病bệnh 則tắc 妨phương 禪thiền 。 不bất 得đắc 修tu 定định 。 此thử 惡ác 報báo 起khởi 。 為vi 壞hoại 禪thiền 觸xúc 也dã 。 故cố 成thành 論luận 云vân 。 有hữu 風phong 能năng 成thành 雨vũ 。 有hữu 風phong 能năng 壞hoại 雨vũ 。 有hữu 覺giác 能năng 成thành 禪thiền 。 壞hoại 禪thiền 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 論luận 人nhân 云vân 。 善thiện 巧xảo 覺giác 觀quán 成thành 禪thiền 。 不bất 善thiện 覺giác 觀quán 壞hoại 禪thiền 。 此thử 乃nãi 以dĩ 四tứ 支chi 為vi 方phương 便tiện 作tác 如như 此thử 說thuyết 耳nhĩ 。 數số 人nhân 正chánh 取thủ 此thử 為vi 支chi 。 故cố 覺giác 觀quán 不bất 壞hoại 禪thiền 。 釋thích 論luận 亦diệc 然nhiên 。 今kim 明minh 報báo 鄣# 觸xúc 。 不bất 同đồng 二nhị 論luận 所sở 諍tranh 方phương 便tiện 與dữ 正chánh 成thành 禪thiền 壞hoại 禪thiền 之chi 意ý 。 但đãn 是thị 欲dục 界giới 報báo 身thân 有hữu 觸xúc 致trí 身thân 損tổn 益ích 。 故cố 於ư 禪thiền 有hữu 成thành 壞hoại 耳nhĩ 。 未vị 是thị 初sơ 禪thiền 中trung 事sự (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 二nhị 約ước 煩phiền 惱não 明minh 邪tà 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 此thử 觸xúc 起khởi 已dĩ 。 五ngũ 蓋cái 等đẳng 強cường 盛thịnh 。 此thử 是thị 增tăng 煩phiền 惱não 觸xúc 。 若nhược 此thử 觸xúc 起khởi 已dĩ 。 五ngũ 蓋cái 除trừ 者giả 。 此thử 是thị 除trừ 蓋cái 觸xúc 。 若nhược 除trừ 事sự 鄣# 五ngũ 蓋cái 。 此thử 是thị 欲dục 界giới 定định 觸xúc 。 若nhược 除trừ 欲dục 界giới 五ngũ 蓋cái 性tánh 。 欲dục 界giới 繫hệ 得đắc 繩thằng 除trừ 。 此thử 是thị 初sơ 禪thiền 觸xúc 。 問vấn 。 事sự 鄣# 除trừ 是thị 伏phục 。 性tánh 鄣# 除trừ 是thị 斷đoạn 者giả 。 有hữu 頂đảnh 禪thiền 那na 得đắc 還hoàn 生sanh 欲dục 耶da 。 答đáp 。 譬thí 如như 瘧ngược 病bệnh 。 雖tuy 間gian 日nhật 不bất 發phát 。 後hậu 日nhật 即tức 發phát 。 間gian 日nhật 譬thí 伏phục 事sự 善thiện 。 得đắc 善thiện 譬thí 斷đoạn 性tánh 。 雖tuy 復phục 得đắc 差sai 。 非phi 是thị 永vĩnh 斷đoạn 。 明minh 平bình 復phục 瘧ngược 。 世thế 智trí 斷đoạn 性tánh 鄣# 。 非phi 無vô 漏lậu 斷đoạn 。 雖tuy 生sanh 有hữu 頂đảnh 。 還hoàn 墮đọa 三tam 途đồ 。 如như 平bình 明minh 復phục 瘧ngược 也dã 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 世thế 醫y 所sở 療liệu 治trị 。 雖tuy 差sai 已dĩ 復phục 生sanh 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

第đệ 三tam 魔ma 邪tà 者giả 。 此thử 約ước 初sơ 禪thiền 十thập 功công 五ngũ 支chi 明minh 。 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 及cập 。 隨tùy 二nhị 邊biên 有hữu 增tăng 減giảm 之chi 失thất 。 名danh 之chi 為vi 邪tà 。 若nhược 明minh 過quá 則tắc 見kiến 日nhật 月nguyệt 晃hoảng 朗lãng 。 或hoặc 復phục 生sanh 於ư 空không 解giải 。 若nhược 闇ám 證chứng 之chi 禪thiền 。 明minh 慧tuệ 空không 解giải 生sanh 時thời 。 但đãn 明minh 此thử 空không 法pháp 而nhi 不bất 能năng 廣quảng 明minh 法pháp 相tướng 。 若nhược 帶đái 觀quán 發phát 觸xúc 。 明minh 過quá 生sanh 觸xúc 解giải 。 則tắc 世thế 智trí 辨biện 聰thông 。 此thử 師sư 利lợi 使sử 之chi 相tướng 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 歷lịch 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 及cập 。 廣quảng 明minh 邪tà 相tương/tướng 如như 文văn 。 問vấn 。 初sơ 禪thiền 那na 得đắc 有hữu 邪tà 惡ác 。 答đáp 。 惡ác 入nhập 禪thiền 中trung 。 禪thiền 體thể 非phi 惡ác 。 惡ác 入nhập 禪thiền 中trung 能năng 發phát 成thành 一nhất 切thiết 惡ác 種chủng 子tử 。 為vi 諸chư 惡ác 之chi 本bổn 。 又hựu 是thị 邊biên 境cảnh 故cố 身thân 在tại 欲dục 界giới 故cố 。 故cố 令linh 邪tà 惡ác 得đắc 入nhập 。 又hựu 帶đái 欲dục 界giới 心tâm 入nhập 禪thiền 。 故cố 惡ác 得đắc 入nhập 。 如như 人nhân 開khai 門môn 戶hộ 。 賊tặc 隨tùy 而nhi 進tiến 。 以dĩ 欲dục 界giới 心tâm 中trung 先tiên 有hữu 此thử 邪tà 氣khí 分phần/phân 。 是thị 故cố 來lai 入nhập 。 若nhược 初sơ 禪thiền 不bất 覺giác 此thử 二nhị 十thập 種chủng 者giả 。 但đãn 有hữu 一nhất 種chủng 即tức 能năng 壞hoại 禪thiền 。 如như 二nhị 十thập 人nhân 伴bạn 。 一nhất 人nhân 是thị 賊tặc 。 十thập 九cửu 俱câu 罪tội 。 若nhược 能năng 於ư 初sơ 禪thiền 覺giác 識thức 洮đào 練luyện 。 邪tà 惡ác 既ký 滅diệt 。 進tiến 二nhị 禪thiền 中trung 無vô 復phục 邪tà 惡ác 之chi 失thất 也dã 。

復phục 次thứ 十thập 功công 五ngũ 支chi 終chung 是thị 二nhị 十thập 三tam 心tâm 數số 。 略lược 撮toát 要yếu 者giả 為vi 五ngũ 。 更cánh 細tế 分phân 別biệt 為vi 十thập 功công 德đức 。 廣quảng 論luận 是thị 二nhị 十thập 三tam 心tâm 數số 。 例lệ 如như 陰ấm 入nhập 界giới 開khai 合hợp (# 云vân 云vân )# 。 今kim 覺giác 觀quán 還hoàn 欲dục 覺giác 觀quán 。 發phát 喜hỷ 是thị 受thọ 數số 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 猗ỷ 喜hỷ 生sanh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 還hoàn 是thị 受thọ 數số 。 一nhất 心tâm 是thị 王vương 。 故cố 知tri 終chung 是thị 心tâm 數số 中trung 法pháp 也dã 。 今kim 十thập 種chủng 功công 德đức 中trung 。 空không 是thị 相tương/tướng 數số 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 欲dục 界giới 想tưởng 麁thô 相tương/tướng 。 見kiến 森sâm 森sâm 之chi 存tồn 。 初sơ 禪thiền 想tưởng 妙diệu 。 見kiến 有hữu 是thị 空không 如như 雲vân 如như 影ảnh 故cố 。 明minh 者giả 只chỉ 是thị 作tác 意ý 於ư 境cảnh 。 界giới 界giới 分phân 明minh 了liễu 。 所sở 緣duyên 處xứ 的đích 的đích 不bất 亂loạn 不bất 闇ám 也dã 。 濡nhu 心tâm 自tự 在tại 只chỉ 是thị 念niệm 數số 。 念niệm 數số 持trì 憶ức 不bất 失thất 。 出xuất 入nhập 自tự 在tại 。 定định 即tức 定định 數số 。 喜hỷ 樂lạc 即tức 受thọ 數số 。 解giải 脫thoát 即tức 解giải 脫thoát 數số 。 善thiện 心tâm 即tức 行hành 。 行hành 即tức 思tư 數số 。 慧tuệ 即tức 慧tuệ 數số 。 境cảnh 界giới 相tương 應ứng 即tức 是thị 作tác 意ý 於ư 境cảnh 數số 。 禪thiền 既ký 是thị 善thiện 。 但đãn 取thủ 通thông 十thập 大đại 地địa 心tâm 數số 。 取thủ 善thiện 心tâm 數số 。 除trừ 煩phiền 惱não 心tâm 數số 。 但đãn 約ước 二nhị 十thập 三tam 心tâm 數số 以dĩ 明minh 廣quảng 略lược 耳nhĩ 。 若nhược 欣hân 同đồng 者giả 。 為vi 作tác 心tâm 數số 名danh 說thuyết 。 若nhược 欣hân 異dị 者giả 。 為vi 作tác 五ngũ 支chi 十thập 功công 之chi 名danh 以dĩ 赴phó 。 前tiền 人nhân 之chi 欲dục 豈khởi 可khả 聞văn 其kỳ 名danh 異dị 而nhi 生sanh 諍tranh 競cạnh 。 (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 進tiến 入nhập 二nhị 禪thiền 者giả 。 呵ha 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 為vi 患hoạn 。 惱não 亂loạn 禪thiền 心tâm 。 初sơ 禪thiền 即tức 謝tạ 。 二nhị 禪thiền 即tức 發phát 。 云vân 何hà 呵ha 厭yếm 。 如như 禪thiền 經Kinh 云vân 。 如như 人nhân 大đại 極cực 時thời 欲dục 眠miên 。 若nhược 有hữu 喚hoán 呼hô 聲thanh 。 其kỳ 心tâm 大đại 惱não 亂loạn 。 云vân 何hà 喚hoán 呼hô 。 初sơ 禪thiền 有hữu 八bát 觸xúc 等đẳng 法pháp 。 若nhược 於ư 一nhất 動động 觸xúc 發phát 。 即tức 有hữu 十thập 種chủng 功công 德đức 。 五ngũ 支chi 之chi 法pháp 。 乃nãi 至chí 九cửu 品phẩm 進tiến 入nhập 。 即tức 是thị 竪thụ 喚hoán 呼hô 。 若nhược 橫hoạnh/hoành 發phát 諸chư 禪thiền 。 即tức 是thị 橫hoạnh/hoành 喚hoán 呼hô 。 一nhất 動động 觸xúc 如như 此thử 。 餘dư 觸xúc 亦diệc 如như 是thị 。 功công 德đức 既ký 廣quảng 。 觀quán 心tâm 緣duyên 之chi 亦diệc 多đa 。 喜hỷ 樂lạc 動động 心tâm 紛phân 紜vân 重trùng 疊điệp 。 以dĩ 之chi 為vi 惱não 。 得đắc 入nhập 一nhất 心tâm 安an 隱ẩn 為vi 快khoái 。 譬thí 如như 人nhân 受thọ 五ngũ 欲dục 。 疲bì 極cực 方phương 欲dục 眠miên 寢tẩm 。 而nhi 賓tân 容dung 復phục 來lai 。 絃huyền 管quản 又hựu 奏tấu 。 乃nãi 是thị 娛ngu 耳nhĩ 歡hoan 心tâm 。 而nhi 欲dục 眠miên 為vi 惱não 。 今kim 初sơ 禪thiền 以dĩ 覺giác 觀quán 為vi 妨phương 。 三tam 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 之chi 為vi 惱não 。 若nhược 最tối 初sơ 發phát 觸xúc 生sanh 覺giác 觀quán 。 此thử 為vi 成thành 一nhất 心tâm 。 次thứ 一nhất 品phẩm 覺giác 觀quán 起khởi 。 能năng 妨phương 前tiền 一nhất 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 亦diệc 如như 此thử 。 品phẩm 品phẩm 互hỗ 相tương 成thành 壞hoại 。 今kim 呵ha 此thử 覺giác 觀quán 。 覺giác 觀quán 謝tạ 。 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 亦diệc 隨tùy 謝tạ 。 是thị 故cố 初sơ 禪thiền 名danh 覺giác 觀quán 。 俱câu 禪thiền 通thông 體thể 別biệt 體thể 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 覺giác 觀quán 謝tạ 已dĩ 即tức 入nhập 中trung 間gian 。 單đơn 靜tĩnh 轉chuyển 寂tịch 。 名danh 退thoái 禪thiền 地địa 。 如như 前tiền 分phân 別biệt 。 又hựu 入nhập 未vị 到đáo 。 更cánh 增tăng 一nhất 單đơn 靜tĩnh 空không 。 炅# 然nhiên 安an 隱ẩn 。 此thử 即tức 入nhập 海hải 見kiến 於ư 平bình 相tương/tướng 。 發phát 是thị 相tương/tướng 已dĩ 豁hoát 發phát 二nhị 禪thiền 。 其kỳ 心tâm 內nội 淨tịnh 炅# 炅# 。 如như 明minh 淨tịnh 鏡kính 。 逾du 於ư 從tùng 來lai 。 此thử 是thị 二nhị 禪thiền 內nội 淨tịnh 發phát 。 問vấn 。 二nhị 禪thiền 是thị 色sắc 法pháp 。 云vân 何hà 言ngôn 心tâm 內nội 淨tịnh 。 答đáp 。 以dĩ 其kỳ 發phát 得đắc 四tứ 大đại 淨tịnh 妙diệu 之chi 色sắc 。 勝thắng 於ư 初sơ 禪thiền 之chi 色sắc 。 以dĩ 此thử 相tướng 故cố 。 照chiếu 心tâm 即tức 明minh 。 故cố 言ngôn 內nội 淨tịnh 。 此thử 淨tịnh 與dữ 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 俱câu 發phát 。 故cố 名danh 喜hỷ 俱câu 。 禪thiền 淨tịnh 是thị 色sắc 淨tịnh 。 發phát 此thử 淨tịnh 故cố 。 心tâm 喜hỷ 猗ỷ 。 喜hỷ 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 息tức 入nhập 一nhất 心tâm 。 是thị 為vi 四tứ 支chi 。 若nhược 是thị 初sơ 禪thiền 四tứ 大đại 未vị 妙diệu 。 水thủy 大đại 有hữu 別biệt 。 致trí 有hữu 八bát 觸xúc 橫hoạnh/hoành 竪thụ 等đẳng 相tương/tướng 。 不bất 名danh 一nhất 識thức 。 若nhược 入nhập 二nhị 禪thiền 。 四tứ 大đại 和hòa 融dung 。 妙diệu 而nhi 且thả 淨tịnh 。 無vô 復phục 八bát 觸xúc 四tứ 大đại 之chi 異dị 。 但đãn 言ngôn 一nhất 識thức 處xứ 。 初sơ 禪thiền 由do 覺giác 觀quán 故cố 喜hỷ 為vi 麁thô 。 二nhị 禪thiền 以dĩ 內nội 淨tịnh 故cố 喜hỷ 故cố 為vi 深thâm 妙diệu 。 此thử 禪thiền 但đãn 有hữu 竪thụ 進tiến 。 無vô 八bát 觸xúc 橫hoạnh/hoành 進tiến 。 不bất 妨phương 更cánh 有hữu 餘dư 禪thiền 及cập 無vô 漏lậu 之chi 橫hoạnh/hoành 。 是thị 名danh 進tiến 發phát 二nhị 禪thiền 之chi 相tướng 。 若nhược 進tiến 登đăng 三tam 禪thiền 者giả 。 此thử 二nhị 禪thiền 雖tuy 善thiện 而nhi 有hữu 喜hỷ 涌dũng 之chi 過quá 。 喜hỷ 即tức 對đối 憂ưu 故cố 通thông 。 憂ưu 隨tùy 心tâm 至chí 有hữu 頂đảnh 。 何hà 處xứ 不bất 有hữu 。 別biệt 則tắc 在tại 欲dục 界giới 。 而nhi 初sơ 禪thiền 已dĩ 斷đoạn 。 此thử 二nhị 禪thiền 斷đoạn 憂ưu 而nhi 生sanh 喜hỷ 。 喜hỷ 對đối 憂ưu 而nhi 生sanh 。 猶do 為vi 喜hỷ 心tâm 可khả 動động 。 喜hỷ 失thất 則tắc 憂ưu 明minh 。 識thức 二nhị 禪thiền 過quá 患hoạn 。 則tắc 進tiến 發phát 中trung 間gian 至chí 未vị 到đáo 單đơn 靜tĩnh 。 次thứ 發phát 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 色sắc 界giới 淨tịnh 色sắc 最tối 極cực 之chi 樂lạc 。 前tiền 禪thiền 猗ỷ 他tha 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 麤thô 。 此thử 禪thiền 不bất 猗ỷ 他tha 生sanh 。 遍biến 身thân 受thọ 樂lạc 。 凡phàm 夫phu 捨xả 此thử 為vi 難nạn/nan 。 聖thánh 人nhân 得đắc 能năng 捨xả 。 知tri 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 。 生sanh 法pháp 無vô 定định 。 凡phàm 夫phu 染nhiễm 愛ái 貪tham 味vị 故cố 須tu 捨xả 支chi 。 次thứ 念niệm 支chi 慧tuệ 支chi 。 慧tuệ 支chi 是thị 善thiện 巧xảo 防phòng 護hộ 。 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 但đãn 經kinh 論luận 出xuất 處xứ 不bất 同đồng 。 或hoặc 前tiền 捨xả 。 或hoặc 前tiền 慧tuệ 。 此thử 禪thiền 難nạn/nan 故cố 。 故cố 交giao 加gia 前tiền 後hậu 支chi 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 當đương 知tri 為vi 緣duyên 各các 異dị (# 云vân 云vân )# 。 此thử 禪thiền 乃nãi 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 。 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 則tắc 苦khổ 。 故cố 論luận 云vân 。 喜hỷ 樂lạc 雖tuy 是thị 善thiện 。 而nhi 有hữu 憂ưu 苦khổ 患hoạn 。 薄bạc 識thức 過quá 惡ác 則tắc 進tiến 發phát 四tứ 禪thiền 。 中trung 間gian 未vị 到đáo 即tức 發phát 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 支chi 。 亦diệc 名danh 捨xả 俱câu 禪thiền 。 亦diệc 名danh 不bất 動động 支chi 。 乃nãi 至chí 定định 念niệm 捨xả 等đẳng 。 四tứ 支chi 成thành 就tựu (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 此thử 禪thiền 雖tuy 是thị 不bất 動động 安an 快khoái 。 而nhi 是thị 色sắc 法pháp 。 患hoạn 色sắc 如như 窂lao 獄ngục 如như 疎sơ 如như 甑# 。 呵ha 色sắc 緣duyên 空không 。 四tứ 禪thiền 即tức 謝tạ 。 發phát 中trung 間gian 未vị 到đáo 。 即tức 發phát 空không 處xứ 空không 。 空không 廣quảng 心tâm 廣quảng 。 故cố 言ngôn 緣duyên 多đa 即tức 散tán 。

爾nhĩ 時thời 捨xả 空không 緣duyên 識thức 。 識thức 多đa 則tắc 散tán 。 捨xả 識thức 緣duyên 無vô 識thức 。 或hoặc 言ngôn 少thiểu 識thức 。 一nhất 解giải 云vân 多đa 識thức 則tắc 散tán 。 故cố 緣duyên 少thiểu 識thức 則tắc 定định 。 一nhất 解giải 云vân 為vi 緣duyên 識thức 故cố 為vi 多đa 。 今kim 緣duyên 無vô 識thức 。 緣duyên 無vô 法pháp 塵trần 。 捨xả 智trí 緣duyên 無vô 。 名danh 為vi 少thiểu 識thức 。 觀quán 有hữu 識thức 如như 壅ủng 廁trắc 。 無vô 識thức 如như 癡si 。 更cánh 有hữu 妙diệu 定định 。 名danh 為vi 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 非phi 有hữu 則tắc 非phi 有hữu 識thức 。 非phi 無vô 則tắc 非phi 少thiểu 識thức 。 雙song 非phi 有hữu 無vô 。 故cố 言ngôn 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 凡phàm 夫phu 謂vị 為vi 非phi 想tưởng 。 佛Phật 弟đệ 子tử 知tri 其kỳ 無vô 麤thô 想tưởng 亦diệc 有hữu 細tế 想tưởng 。 故cố 佛Phật 呵ha 須tu 跋bạt 。 汝nhữ 既ký 除trừ 麤thô 。 何hà 不bất 除trừ 細tế 。 呵ha 師sư 不bất 能năng 。 何hà 況huống 於ư 汝nhữ 。 故cố 知tri 此thử 定định 具cụ 細tế 想tưởng 煩phiền 惱não 。 約ước 凡phàm 為vi 無vô 。 佛Phật 弟đệ 子tử 為vi 有hữu 。 合hợp 而nhi 名danh 之chi 。 名danh 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 凡phàm 夫phu 謂vị 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 弟đệ 子tử 呵ha 之chi 出xuất 界giới (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。 合hợp 中trung 十thập 七thất 定định 。 俱câu 是thị 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 不phủ 。 答đáp 。 中trung 間gian 定định 是thị 退thoái 禪thiền 地địa 定định 。 乃nãi 不bất 深thâm 而nhi 位vị 居cư 於ư 上thượng 。

又hựu 問vấn 。

若nhược 是thị 定định 者giả 。 俱câu 有hữu 喜hỷ 樂lạc 不phủ 。 答đáp 。 是thị 邊biên 地địa 事sự 。 悲bi 心tâm 禪thiền 故cố 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 問vấn 。 無vô 喜hỷ 應ưng 無vô 定định 。 答đáp 。 雖tuy 無vô 事sự 相tướng 應ưng 之chi 別biệt 喜hỷ 。 不bất 妨phương 有hữu 通thông 喜hỷ 。 進tiến 緣duyên 喜hỷ 境cảnh 之chi 喜hỷ 已dĩ 。 伏phục 事sự 故cố 有hữu 通thông 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 斷đoạn 性tánh 故cố 無vô 別biệt 喜hỷ (# 云vân 云vân )# 。 類loại 始thỉ 如như 四tứ 空không 。 依y 大đại 集tập 亦diệc 有hữu 通thông 五ngũ 支chi 而nhi 無vô 別biệt 異dị 之chi 支chi 林lâm 。 此thử 但đãn 通thông 喜hỷ 。 無vô 別biệt 喜hỷ 也dã 。

復phục 次thứ 橫hoạnh/hoành 進tiến 者giả 。 如như 四tứ 卷quyển 禪thiền 內nội 廣quảng 辨biện 十thập 五ngũ 種chủng 禪thiền 橫hoạnh/hoành 發phát 相tương/tướng 。 不bất 重trọng/trùng 出xuất 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 俱câu 發phát 者giả 。 義nghĩa 則tắc 可khả 解giải (# 云vân 云vân )# 。 進tiến 分phần/phân 相tương/tướng 如như 上thượng 。 次thứ 明minh 達đạt 分phần/phân 者giả 。 達đạt 名danh 為vi 道đạo 。 故cố 道Đạo 諦Đế 四tứ 行hành 云vân 。 道đạo 正chánh 行hạnh 達đạt 。 亦diệc 云vân 道đạo 如như 跡tích 乘thừa 故cố 達đạt 。 只chỉ 是thị 道đạo 以dĩ 其kỳ 識thức 。 達đạt 四tứ 禪thiền 十thập 二nhị 緣duyên 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 理lý 。 稱xưng 之chi 為vi 達đạt 。 達đạt 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 所sở 謂vị 退thoái 達đạt 。 護hộ 達đạt 。 住trụ 達đạt 。 進tiến 達đạt 。 達đạt 達đạt 。 退thoái 達đạt 者giả 。 如như 人nhân 得đắc 未vị 到đáo 定định 即tức 退thoái 。 還hoàn 發phát 電điện 光quang 見kiến 理lý 。 見kiến 理lý 之chi 慧tuệ 得đắc 通thông 。 而nhi 未vị 到đáo 有hữu 失thất 。 是thị 名danh 退thoái 達đạt 。 諸chư 論luận 解giải 退thoái 義nghĩa 不bất 同đồng 。 數số 明minh 苦khổ 忍nhẫn 。 佛Phật 教giáo 不bất 退thoái 。 爾nhĩ 前tiền 有hữu 退thoái 。 成thành 論luận 明minh 四Tứ 念Niệm 處Xứ 已dĩ 不bất 退thoái 。 何hà 況huống 忍Nhẫn 法Pháp 。 若nhược 云vân 不bất 退thoái 者giả 。 真chân 明minh 發phát 時thời 。 一nhất 受thọ 不bất 退thoái 分phần/phân 。 寂tịch 然nhiên 見kiến 諦Đế 解giải 起khởi 。 名danh 真chân 不bất 退thoái 。 此thử 復phục 二nhị 解giải 。 數số 人nhân 云vân 。 見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 不bất 退thoái 。 思tư 惟duy 無vô 漏lậu 有hữu 退thoái 。 故cố 有hữu 退thoái 法pháp 羅La 漢Hán 沙sa 井tỉnh 之chi 喻dụ 。 成thành 論luận 人nhân 云vân 。 思tư 惟duy 無vô 漏lậu 豈khởi 容dung 有hữu 退thoái 。 但đãn 是thị 退thoái 分phần/phân 根căn 性tánh 人nhân 。 今kim 得đắc 無vô 漏lậu 。 仍nhưng 本bổn 立lập 名danh 。 稱xưng 為vi 退thoái 法pháp 人nhân 。 實thật 非phi 退thoái 也dã 。 如như 此thử 等đẳng 種chủng 種chủng 解giải 退thoái 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 護hộ 達đạt 者giả 。 本bổn 是thị 護hộ 分phần/phân 人nhân 。 由do 護hộ 故cố 達đạt 也dã 。 住trụ 達đạt 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 進tiến 達đạt 者giả 。 或hoặc 入nhập 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 等đẳng 。 因nhân 進tiến 故cố 達đạt 。 達đạt 達đạt 者giả 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 見kiến 諦Đế 解giải 起khởi 已dĩ 成thành 初sơ 果quả 。 而nhi 復phục 更cánh 達đạt 二nhị 果quả 三tam 果quả 。 乃nãi 至chí 超siêu 成thành 無Vô 學Học 。 是thị 為vi 達đạt 達đạt 。 此thử 是thị 約ước 三tam 藏tạng 論luận 達đạt 達đạt 也dã 。 若nhược 別biệt 教giáo 者giả 。 達đạt 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 不bất 二nhị 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 名danh 之chi 為vi 達đạt 。 此thử 理lý 轉chuyển 明minh 名danh 為vi 達đạt 達đạt 。 達đạt 分phần/phân 既ký 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 餘dư 四tứ 分phần/phân 亦diệc 如như 是thị 。 退thoái 分phần/phân 五ngũ 者giả 。 若nhược 得đắc 初sơ 禪thiền 。 退thoái 未vị 到đáo 。 又hựu 退thoái 欲dục 界giới 。 至chí 散tán 心tâm 起khởi 五ngũ 逆nghịch 等đẳng 。 是thị 為vi 退thoái 退thoái 。 本bổn 是thị 退thoái 分phần/phân 人nhân 。 今kim 雖tuy 如như 護hộ 亦diệc 退thoái 。 故cố 名danh 護hộ 退thoái 。 住trụ 此thử 定định 人nhân 得đắc 已dĩ 而nhi 失thất 。 是thị 名danh 住trụ 退thoái 。 進tiến 發phát 諸chư 禪thiền 。 已dĩ 而nhi 失thất 。 故cố 名danh 進tiến 退thoái 。 十thập 六lục 心tâm 達đạt 理lý 要yếu 因nhân 於ư 定định 。 而nhi 無vô 漏lậu 不bất 失thất 。 所sở 因nhân 之chi 定định 失thất 。 故cố 名danh 達đạt 退thoái 。 護hộ 分phần/phân 亦diệc 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。 退thoái 分phần/phân 人nhân 而nhi 今kim 決quyết 須tu 防phòng 護hộ 。 良lương 由do 過quá 去khứ 不bất 護hộ 不bất 得đắc 成thành 住trụ 分phần/phân 。 今kim 若nhược 不bất 護hộ 護hộ 分phần/phân 不bất 成thành 。 是thị 故cố 雖tuy 退thoái 要yếu 須tu 護hộ 之chi 。 故cố 言ngôn 退thoái 護hộ 。 退thoái 護hộ 者giả 是thị 護hộ 分phần/phân 根căn 性tánh 。 今kim 又hựu 加gia 護hộ 。 故cố 名danh 護hộ 護hộ 。 住trụ 護hộ 者giả 。 雖tuy 得đắc 住trụ 。 猶do 須tu 護hộ 之chi 。 是thị 名danh 住trụ 護hộ 。 進tiến 護hộ 者giả 。 雖tuy 住trụ 進tiến 一nhất 禪thiền 。 亦diệc 須tu 方phương 便tiện 修tu 於ư 觀quán 法pháp 。 是thị 名danh 進tiến 護hộ 。 達đạt 護hộ 者giả 。 因nhân 此thử 護hộ 故cố 。 又hựu 如như 初sơ 果quả 見kiến 理lý 。 未vị 得đắc 諸chư 禪thiền 。 須tu 方phương 便tiện 修tu 習tập 。 亦diệc 名danh 達đạt 護hộ 也dã 。 住trụ 分phần/phân 亦diệc 為vi 五ngũ 。 如như 人nhân 得đắc 未vị 到đáo 地địa 。 久cửu 久cửu 而nhi 失thất 。 還hoàn 住trụ 欲dục 界giới 定định 。 是thị 名danh 退thoái 住trụ 。 但đãn 護hộ 得đắc 住trụ 。 是thị 名danh 護hộ 住trụ 。 常thường 在tại 一nhất 種chủng 品phẩm 定định 。 是thị 名danh 為vi 住trụ 。 雖tuy 進tiến 上thượng 定định 已dĩ 。 復phục 還hoàn 住trụ 向hướng 定định 故cố 。 故cố 云vân 住trụ 住trụ 。 進tiến 發phát 上thượng 禪thiền 處xứ 處xứ 而nhi 住trụ 。 故cố 言ngôn 進tiến 住trụ 。 因nhân 住trụ 得đắc 無vô 漏lậu 見kiến 諦Đế 。 名danh 為vi 達đạt 。 只chỉ 住trụ 此thử 定định 。 七thất 返phản 生sanh 不bất 更cánh 發phát 禪thiền 。 是thị 名danh 達đạt 住trụ 。 進tiến 分phần/phân 亦diệc 為vi 五ngũ 義nghĩa 。 進tiến 得đắc 初sơ 禪thiền 。 退thoái 還hoàn 未vị 到đáo 。 復phục 更cánh 進tiến 破phá 上thượng 地địa 。 是thị 名danh 進tiến 退thoái 。 雖tuy 有hữu 此thử 進tiến 。 恆hằng 得đắc 防phòng 護hộ 。 故cố 名danh 護hộ 進tiến 。 在tại 一nhất 種chủng 定định 久cửu 久cửu 而nhi 進tiến 。 是thị 名danh 住trụ 進tiến 。 次thứ 第đệ 進tiến 無vô 間gian 者giả 。 名danh 為vi 進tiến 進tiến 。 以dĩ 進tiến 故cố 得đắc 無vô 漏lậu 。 是thị 名danh 達đạt 進tiến 。 亦diệc 是thị 發phát 無vô 漏lậu 已dĩ 。 能năng 橫hoạnh/hoành 竪thụ 發phát 禪thiền 。 故cố 言ngôn 達đạt 進tiến 。 如như 是thị 五ngũ 種chủng 之chi 義nghĩa 分phần/phân 。 各các 各các 為vi 五ngũ 是thị 猶do 為vi 略lược 。 若nhược 更cánh 廣quảng 明minh 。 只chỉ 歷lịch 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 。 禪thiền 禪thiền 之chi 中trung 皆giai 具cụ 五ngũ 分phần/phân 。 又hựu 歷lịch 一nhất 切thiết 禪thiền 。 亦diệc 各các 各các 備bị 五ngũ 分phần/phân 。 例lệ 此thử 可khả 解giải (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 五ngũ 分phần/phân 又hựu 各các 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 者giả 任nhậm 運vận 退thoái 。 二nhị 者giả 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 故cố 退thoái 。 任nhậm 運vận 護hộ 。 善thiện 巧xảo 防phòng 持trì 故cố 護hộ 。 餘dư 例lệ 有hữu 此thử 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 任nhậm 運vận 達đạt 者giả 。 此thử 所sở 不bất 論luận 。 若nhược 善thiện 巧xảo 修tu 達đạt 者giả 。 今kim 當đương 分phân 別biệt 。 則tắc 為vi 二nhị 。 先tiên 簡giản 邪tà 。 二nhị 明minh 修tu 觀quán 。 邪tà 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 有hữu 人nhân 無vô 觀quán 慧tuệ 。 但đãn 闇ám 心tâm 調điều 和hòa 氣khí 息tức 。 數số 一nhất 至chí 十thập 。 心tâm 既ký 靜tĩnh 細tế 。 證chứng 得đắc 欲dục 界giới 。 或hoặc 發phát 未vị 到đáo 。 仍nhưng 發phát 宿túc 習tập 之chi 見kiến 。 或hoặc 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 自tự 性tánh 神thần 我ngã 之chi 法pháp 。 住trụ 在tại 身thân 中trung 。 執chấp 此thử 為vi 實thật 。 計kế 為vi 涅Niết 槃Bàn 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 能năng 問vấn 能năng 答đáp 。 非phi 他tha 是thị 已dĩ 。 見kiến 心tâm 深thâm 入nhập 。 不bất 可khả 移di 轉chuyển 。 此thử 乃nãi 有hữu 見kiến 之chi 法pháp 。 妄vọng 謂vị 為vi 達đạt 。 實thật 非phi 達đạt 也dã 。 次thứ 有hữu 人nhân 如như 是thị 數sổ 息tức 證chứng 未vị 到đáo 定định 。 發phát 宿túc 習tập 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 等đẳng 相tương/tướng 性tánh 無vô 毫hào 末mạt 許hứa 法pháp 。 豁hoát 若nhược 虗hư 空không 。 神thần 解giải 異dị 人nhân 。 辨biện 使sử 無vô 滯trệ 。 竪thụ 執chấp 所sở 見kiến 謂vị 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 撥bát 他tha 是thị 己kỷ 。 空không 見kiến 深thâm 入nhập 。 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。 此thử 妄vọng 謂vị 為vi 達đạt 。 實thật 非phi 達đạt 也dã 。 次thứ 發phát 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 見kiến 。 次thứ 發phát 非phi 有hữu 非phi 無vô 見kiến 。 於ư 如như 是thị 皆giai 妄vọng 謂vị 為vi 達đạt 。 實thật 非phi 達đạt 也dã 。 如như 長trường/trưởng 爪trảo 思tư 惟duy 諸chư 法Pháp 。 不bất 見kiến 性tánh 相tướng 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 入nhập 心tâm 。 如như 此thử 之chi 見kiến 並tịnh 非phi 深thâm 入nhập 定định 見kiến 。 若nhược 非phi 見kiến 者giả 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 一nhất 言ngôn 破phá 之chi 。 即tức 墮đọa 二nhị 負phụ 處xứ 。 識thức 其kỳ 見kiến 心tâm 。 知tri 是thị 苦khổ 習tập 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 若nhược 如như 此thử 者giả 。 何hà 得đắc 稱xưng 之chi 為vi 達đạt 耶da 。 又hựu 如như 論luận 力lực 梵Phạm 志Chí 。 受thọ 雇cố 撰soạn 五ngũ 百bách 明minh 。 難nạn/nan 最tối 初sơ 一nhất 問vấn 。 佛Phật 云vân 。 為vi 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 。 眾chúng 多đa 究cứu 竟cánh 道đạo 。 若nhược 一nhất 。 諸chư 師sư 各các 各các 稱xưng 。 若nhược 多đa 。 理lý 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 于vu 時thời 鹿lộc 頭đầu 歸quy 伏phục 。 在tại 佛Phật 後hậu 扇thiên/phiến 。 佛Phật 指chỉ 之chi 曰viết 。 汝nhữ 識thức 此thử 人nhân 不phủ 。 答đáp 曰viết 識thức 。 佛Phật 云vân 。 此thử 人nhân 得đắc 究cứu 竟cánh 道đạo 耶da 。 答đáp 云vân 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 扇thiên/phiến 耶da 。 於ư 是thị 心tâm 伏phục 。 五ngũ 百bách 之chi 難nạn/nan 從tùng 風phong 自tự 靡mĩ 。 當đương 知tri 眾chúng 多đa 究cứu 竟cánh 道đạo 。 乃nãi 是thị 諸chư 見kiến 妄vọng 謂vị 。 何hà 關quan 於ư 達đạt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 有hữu 見kiến 論luận 愛ái 論luận 。 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 。 不bất 知tri 自tự 撿kiểm 。 常thường 起khởi 苦khổ 集tập 。 而nhi 不bất 覺giác 知tri 。 故cố 言ngôn 外ngoại 道đạo 愛ái 著trước 觀quán 空không 智trí 慧tuệ 故cố 不bất 能năng 發phát 真chân 。 是thị 名danh 闇ám 心tâm 修tu 禪thiền 而nhi 發phát 宿túc 習tập 。 任nhậm 運vận 成thành 見kiến 。 名danh 為vi 邪tà 也dã 。 次thứ 明minh 修tu 觀quán 邪tà 者giả 。 有hữu 人nhân 初sơ 學học 一nhất 種chủng 解giải 心tâm 。 謂vị 言ngôn 諸chư 法pháp 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。 四tứ 句cú 是thị 實thật 。 執chấp 此thử 為vi 解giải 決quyết 定định 喜hỷ 。 以dĩ 此thử 為vi 入nhập 觀quán 方phương 便tiện 。 因nhân 是thị 證chứng 定định 。 定định 心tâm 既ký 靜tĩnh 。 諸chư 見kiến 轉chuyển 明minh 。 堅kiên 執chấp 不bất 可khả 捨xả 。 我ngã 慢mạn 自tự 矜căng 高cao 。 但đãn 知tri 破phá 他tha 之chi 非phi 。 不bất 嘗thường 覺giác 識thức 心tâm 內nội 煩phiền 惱não 。 靜tĩnh 見kiến 決quyết 定định 是thị 謂vị 為vi 達đạt 。 實thật 非phi 是thị 達đạt 。 是thị 為vi 四tứ 種chủng 邪tà 。 就tựu 發phát 見kiến 有hữu 兩lưỡng 。 一nhất 但đãn 發phát 見kiến 心tâm 辨biện 說thuyết 。 見kiến 心tâm 通thông 達đạt 。 說thuyết 見kiến 無vô 盡tận 。 而nhi 不bất 得đắc 五ngũ 通thông 。 一nhất 加gia 得đắc 五ngũ 通thông 。 停đình 河hà 在tại 耳nhĩ 。 變biến 鹵lỗ 化hóa 羊dương 。 刀đao 割cát 香hương 塗đồ 有hữu 如như 無vô 念niệm 。 世thế 謂vị 為vì 一nhất 切thiết 智trí 人nhân 。 然nhiên 通thông 非phi 無vô 漏lậu 。 而nhi 見kiến 慧tuệ 生sanh 著trước 。 著trước 是thị 習tập 。 習tập 故cố 苦khổ 。 終chung 為vi 四tứ 聖Thánh 諦Đế 所sở 破phá 。 乃nãi 可khả 稱xưng 達đạt 。 但đãn 是thị 發phát 見kiến 獲hoạch 通thông 。 廣quảng 讀đọc 韋vi 陀đà 三tam 種chủng 外ngoại 道đạo 耳nhĩ 。 佛Phật 法Pháp 以dĩ 三tam 稱xưng 解giải 脫thoát 謂vị 之chi (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 正Chánh 道Đạo 外ngoại 道đạo 修tu 空không 云vân 何hà 異dị 。 答đáp 。 外ngoại 道đạo 恚khuể 愛ái 處xứ 生sanh 毒độc 。 真chân 空không 人nhân 不bất 爾nhĩ 。 知tri 愛ái 恚khuể 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 不bất 著trước 。 不bất 著trước 故cố 無vô 愛ái 恚khuể 。 愛ái 恚khuể 息tức 故cố 名danh 不bất 生sanh 不phủ 。 生sanh 即tức 是thị 空không 。 空không 見kiến 人nhân 即tức 救cứu 之chi 云vân 。 我ngã 愛ái 恚khuể 者giả 是thị 思tư 惟duy 惑hoặc 。 何hà 關quan 空không 理lý 。 無Vô 學Học 亦diệc 有hữu 習tập 。 何hà 得đắc 以dĩ 此thử 妨phương 空không 。 又hựu 破phá 之chi 即tức 有hữu 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 。 汝nhữ 所sở 起khởi 者giả 乃nãi 是thị 新tân 病bệnh 更cánh 起khởi 。 那na 得đắc 例lệ 同đồng 聖thánh 人nhân 。 聖thánh 人nhân 故cố 病bệnh 即tức 是thị 思tư 惑hoặc 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 滅diệt 即tức 是thị 不bất 起khởi 新tân 病bệnh 。 汝nhữ 以dĩ 世thế 智trí 強cường/cưỡng 伏phục 故cố 病bệnh 。 故cố 病bệnh 不bất 發phát 。 而nhi 於ư 見kiến 心tâm 更cánh 起khởi 新tân 病bệnh 。 順thuận 汝nhữ 見kiến 則tắc 愛ái 。 違vi 汝nhữ 見kiến 則tắc 嗔sân 。 此thử 二nhị 從tùng 癡si 生sanh 。 陵lăng 他tha 為vi 慢mạn 。 具cụ 足túc 八bát 十thập 八bát 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 苦khổ 習tập 浩hạo 然nhiên 。 那na 得đắc 稱xưng 是thị 思tư 惟duy 。 例lệ 同đồng 聖thánh 人nhân 。 此thử 為vi 大đại 謬mậu 。 料liệu 簡giản 四tứ 句cú 如như 止Chỉ 觀Quán (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 何hà 因nhân 能năng 忍nhẫn 故cố 病bệnh 。 復phục 起khởi 新tân 病bệnh 。 答đáp 。 外ngoại 道đạo 亦diệc 具cụ 邪tà 行hành 聞văn 思tư 修tu 。 邪tà 三tam 慧tuệ 。 以dĩ 其kỳ 邪tà 心tâm 推thôi 盡tận 不bất 見kiến 。 現hiện 既ký 未vị 發phát 。 真chân 妄vọng 即tức 為vi 是thị 違vi 順thuận 其kỳ 所sở 是thị 法pháp 。 故cố 新tân 病bệnh 發phát 興hưng 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 修tu 慧tuệ 故cố 。 涉thiệp 事sự 而nhi 行hành 。 忍nhẫn 力lực 得đắc 成thành 。 強cường/cưỡng 作tác 平bình 等đẳng 。 佛Phật 法Pháp 亦diệc 具cụ 正chánh 三tam 慧tuệ 。 以dĩ 正Chánh 道Đạo 方phương 便tiện 智trí 慧tuệ 。 撿kiểm 見kiến 不bất 起khởi 。 故cố 新tân 病bệnh 不bất 生sanh 。 無vô 修tu 慧tuệ 故cố 。 故cố 病bệnh 猶do 在tại (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 二nhị 明minh 修tu 達đạt 觀quán 者giả 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 達đạt 分phân 之chi 觀quán 。 二nhị 約ước 信tín 法pháp 兩lưỡng 行hành 。 明minh 觀quán 法pháp 之chi 相tướng 。 事sự 如như 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 所sở 明minh 。 往vãng 彼bỉ 尋tầm 之chi 也dã 。 二nhị 明minh 兩lưỡng 行hành 者giả 為vi 二nhị 。 即tức 信tín 法pháp 兩lưỡng 行hành 也dã 。 信tín 憑bằng 聞văn 而nhi 解giải 。 法pháp 藉tạ 思tư 乃nãi 生sanh 。 法pháp 行hành 非phi 都đô 不bất 聞văn 。 聞văn 少thiểu 思tư 多đa 。 聞văn 多đa 思tư 少thiểu (# 云vân 云vân )# 。 但đãn 判phán 兩lưỡng 行hành 之chi 位vị 正chánh 在tại 苦khổ 忍nhẫn 。 以dĩ 聞văn 即tức 入nhập 判phán 為vi 信tín 行hành 。 以dĩ 思tư 即tức 入nhập 判phán 為vi 法pháp 行hành 。 今kim 解giải 遠viễn 取thủ 根căn 性tánh 。 初sơ 之chi 元nguyên 起khởi 。 若nhược 多đa 發phát 學học 問vấn 。 為vi 信tín 行hành 根căn 性tánh 。 多đa 有hữu 禪thiền 寂tịch 。 為vi 法pháp 行hành 根căn 性tánh 。 世thế 世thế 研nghiên 修tu 。 故cố 苦khổ 忍nhẫn 之chi 位vị 判phán 其kỳ 兩lưỡng 別biệt 而nhi 得đắc 悟ngộ 道đạo 。 但đãn 此thử 兩lưỡng 行hành 不bất 可khả 令linh 偏thiên 。 至chí 如như 法Pháp 行hành 之chi 人nhân 。 三tam 乘thừa 之chi 初sơ 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 識thức 解giải 有hữu 無vô 等đẳng 相tương/tướng 。 邪tà 正chánh 悉tất 知tri 。 若nhược 無vô 定định 者giả 。 如như 風phong 中trung 燈đăng 。 照chiếu 物vật 不bất 了liễu 。 若nhược 無vô 定định 名danh 狂cuồng 智trí 慧tuệ 。 顛điên 智trí 慧tuệ 。 如như 惡ác 馬mã 而nhi 不bất 群quần 。 雖tuy 有hữu 觀quán 慧tuệ 不bất 名danh 達đạt 也dã 。 又hựu 初sơ 心tâm 不bất 識thức 法pháp 相tướng 。 不bất 解giải 道Đạo 理lý 。 闇ám 心tâm 修tu 禪thiền 。 停đình 心tâm 數sổ 息tức 。 設thiết 令linh 證chứng 未vị 到đáo 等đẳng 禪thiền 。 與dữ 愚ngu 夫phu 禪thiền 不bất 異dị 。 此thử 名danh 為vi 癡si 。 亦diệc 非phi 停đình 心tâm 。 念niệm 處xứ 之chi 觀quán 。 既ký 非phi 念niệm 處xứ 不bất 名danh 似tự 達đạt 賢hiền 人nhân 之chi 位vị 。 如như 世thế 間gian 稱xưng 賢hiền 者giả 。 能năng 知tri 天thiên 文văn 地địa 理lý 。 百bách 家gia 俱câu 達đạt 。 然nhiên 後hậu 立lập 德đức 修tu 行hành 。 仁nhân 慈từ 謙khiêm 讓nhượng 。 解giải 行hành 具cụ 足túc 。 稱xưng 之chi 曰viết 賢hiền 直trực 。 爾nhĩ 質chất 朴phác 徒đồ 讓nhượng 是thị 愚ngu 直trực 。 爾nhĩ 懷hoài 解giải 唐đường 突đột 造tạo 過quá 復phục 是thị 顛điên 狂cuồng 。 解giải 行hành 既ký 偏thiên 不bất 稱xưng 賢hiền 士sĩ 。 具cụ 足túc 兼kiêm 舉cử 號hiệu 之chi 曰viết 賢hiền 。 修tu 道Đạo 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 單đơn 解giải 稱xưng 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 稱xưng 為vi 愚ngu 癡si 論luận 。 何hà 況huống 上thượng 三tam 句cú 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 癡si 是thị 無vô 明minh 。 汝nhữ 於ư 四tứ 句cú 不bất 識thức 四Tứ 諦Đế 苦khổ 習tập 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 諸chư 流lưu 諸chư 縛phược 。 但đãn 用dụng 是thị 見kiến 法pháp 非phi 他tha 之chi 法pháp 。 而nhi 起khởi 生sanh 死tử 。 是thị 事sự 不bất 知tri 。 名danh 為vi 無vô 明minh 。 無vô 明minh 即tức 癡si 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 之chi 法pháp 。 絕tuyệt 四tứ 句cú 百bách 非phi 。 湛trạm 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。 汝nhữ 若nhược 證chứng 此thử 法pháp 者giả 。 言ngôn 行hành 相tương 應ứng 。 此thử 法pháp 治trị 心tâm 平bình 等đẳng 無vô 滯trệ 。 何hà 得đắc 依y 止chỉ 此thử 見kiến 。 是thị 己kỷ 毀hủy 他tha 。 是thị 非phi 既ký 生sanh 。 有hữu 無vô 之chi 心tâm 即tức 起khởi 。 雙song 非phi 安an 在tại 。 若nhược 人nhân 讚tán 之chi 則tắc 喜hỷ 。 違vi 之chi 則tắc 恚khuể 。 謂vị 已dĩ 解giải 。 忽hốt 他tha 為vi 慢mạn 。 於ư 此thử 不bất 了liễu 是thị 癡si 。 今kim 雖tuy 無vô 疑nghi 。 後hậu 當đương 大đại 疑nghi 。 是thị 為vi 五ngũ 鈍độn 宛uyển 然nhiên 。 又hựu 復phục 謂vị 此thử 是thị 道Đạo 行hạnh 。 是thị 道đạo 故cố 能năng 有hữu 所sở 證chứng 。 即tức 是thị 戒giới 取thủ 。 的đích 謂vị 此thử 見kiến 為vi 是thị 。 是thị 事sự 定định 。 餘dư 妄vọng 語ngữ 。 豈khởi 非phi 見kiến 取thủ 。 執chấp 此thử 法pháp 邊biên 。 不bất 取thủ 餘dư 法pháp 邊biên 。 是thị 為vi 邊biên 見kiến 。 此thử 見kiến 偏thiên 僻tích 不bất 當đương 道Đạo 理lý 。 是thị 名danh 為vi 邪tà 見kiến 。 是thị 見kiến 依y 色sắc 是thị 身thân 見kiến 。 如như 是thị 則tắc 五ngũ 利lợi 使sử 具cụ 足túc 。 此thử 十thập 使sử 約ước 三tam 世thế 。 具cụ 有hữu 八bát 十thập 八bát 使sử (# 云vân 云vân )# 。 此thử 見kiến 依y 色sắc 即tức 色sắc 陰ấm 受thọ 。 此thử 見kiến 即tức 三tam 苦khổ 是thị 受thọ 陰ấm 。 想tưởng 此thử 見kiến 像tượng 貌mạo 。 為vi 此thử 起khởi 善thiện 惡ác 行hành 。 了liễu 別biệt 此thử 見kiến 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 受thọ 。 即tức 是thị 苦khổ 想tưởng 行hành 。 即tức 是thị 有hữu 生sanh 死tử 見kiến 愛ái 。 流lưu 轉chuyển 浩hạo 然nhiên 。 真chân 是thị 不bất 識thức 非phi 有hữu 非phi 無vô 之chi 過quá 。 豈khởi 非phi 愚ngu 癡si 論luận 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 見kiến 生sanh 過quá 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 三tam 句cú 過quá 一nhất 一nhất 具cụ 此thử 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 利lợi 鈍độn 等đẳng 使sử 。 以dĩ 不bất 識thức 此thử 過quá 故cố 。 皆giai 稱xưng 為vi 癡si 。 雖tuy 作tác 如như 是thị 。 見kiến 心tâm 心tâm 解giải 。 以dĩ 不bất 得đắc 定định 故cố 。 名danh 為vi 狂cuồng 顛điên 。 名danh 為vi 外ngoại 道đạo 邪tà 僻tích 。 不bất 名danh 三tam 乘thừa 之chi 初sơ 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 正chánh 解giải 之chi 人nhân 。 問vấn 。 佛Phật 弟đệ 子tử 尋tầm 教giáo 作tác 此thử 念niệm 處xứ 。 何hà 意ý 不bất 成thành 賢hiền 人nhân 。 答đáp 。 一nhất 觀quán 無vô 常thường 法pháp 不bất 遍biến 。 二nhị 無vô 七thất 覺giác 調điều 適thích 定định 慧tuệ 將tương 息tức 。 三tam 於ư 觀quán 空không 智trí 慧tuệ 生sanh 染nhiễm 。 為vi 是thị 故cố 不bất 成thành 。 今kim 正chánh 解giải 人nhân 天thiên 者giả 。 洞đỗng 識thức 法pháp 相tướng 。 於ư 四tứ 見kiến 中trung 一nhất 。 皆giai 識thức 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 苦khổ 集tập 五ngũ 陰ấm 隨tùy 心tâm 起khởi 處xứ 。 有hữu 見kiến 生sanh 時thời 即tức 識thức 即tức 撿kiểm 。 四tứ 念niệm 處xứ 破phá 於ư 四tứ 倒đảo 。 窮cùng 覈# 心tâm 路lộ 不bất 令linh 一nhất 念niệm 取thủ 著trước 。 故cố 言ngôn 外ngoại 道đạo 是thị 生sanh 煩phiền 惱não 處xứ 。 佛Phật 法Pháp 是thị 滅diệt 煩phiền 惱não 處xứ 。 如như 此thử 解giải 時thời 。 名danh 有hữu 為vi 法pháp 中trung 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 三tam 乘thừa 之chi 初sơ 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 隨tùy 有hữu 此thử 解giải 亦diệc 未vị 解giải 賢hiền 。 能năng 以dĩ 念niệm 處xứ 之chi 觀quán 。 破phá 六lục 十thập 二nhị 見kiến 之chi 倒đảo 。 斂liểm 心tâm 修tu 定định 。 調điều 和hòa 氣khí 息tức 。 繫hệ 念niệm 修tu 禪thiền 。 能năng 發phát 未vị 到đáo 之chi 定định 。 以dĩ 定định 力lực 故cố 。 解giải 心tâm 轉chuyển 明minh 。 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 不bất 名danh 顛điên 。 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 不bất 名danh 癡si 。 解giải 行hành 既ký 足túc 方phương 稱xưng 為vi 定định 。 得đắc 定định 故cố 。 觀quán 心tâm 專chuyên 的đích 。 定định 所sở 分phân 明minh 。 名danh 為vi 念niệm 處xứ 。 亦diệc 是thị 用dụng 數số 治trị 亂loạn 。 用dụng 慈từ 治trị 瞋sân 等đẳng 五ngũ 方phương 便tiện 觀quán 分phân 明minh 。 故cố 名danh 停đình 心tâm 。 若nhược 都đô 無vô 解giải 。 直trực 爾nhĩ 闇ám 心tâm 。 心tâm 何hà 由do 停đình 。 故cố 請thỉnh 觀quán 音âm 云vân 。 眼nhãn 與dữ 色sắc 相tướng 應ưng 。 云vân 何hà 攝nhiếp 住trụ 。 身thân 子tử 答đáp 云vân 。 地địa 大đại 地địa 無vô 堅kiên 相tương/tướng 。 如như 是thị 皆giai 入nhập 如như 實thật 之chi 際tế 。 達đạt 此thử 觀quán 心tâm 。 方phương 能năng 攝nhiếp 住trụ 。 攝nhiếp 住trụ 故cố 名danh 為vi 停đình 心tâm 。 當đương 知tri 念niệm 處xứ 停đình 心tâm 。 洞đỗng 達đạt 五ngũ 陰ấm 不bất 淨tịnh 。 存tồn 無vô 常thường 等đẳng 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 。 觀quán 慧tuệ 明minh 了liễu 。

爾nhĩ 時thời 名danh 相tướng 似tự 。 遠viễn 是thị 初sơ 賢hiền 之chi 位vị 。 若nhược 不bất 得đắc 念niệm 處xứ 者giả 。 暖noãn 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 得đắc 暖noãn 乃nãi 至chí 亦diệc 不bất 得đắc 初sơ 果quả 。 念niệm 處xứ 成thành 故cố 則tắc 生sanh 暖noãn 乃nãi 至chí 成thành 無Vô 學Học 。 是thị 名danh 法Pháp 行hành 人nhân 也dã 。 次thứ 明minh 信tín 行hành 人nhân 。 若nhược 自tự 思tư 惟duy 。 了liễu 然nhiên 不bất 解giải 。 憑bằng 他tha 為vi 說thuyết 方phương 能năng 得đắc 悟ngộ 。 譬thí 如như 天thiên 數sác 數sác 雨vũ 。 五ngũ 糓cốc 數sác 數sác 熟thục 。 以dĩ 聞văn 法Pháp 故cố 。 即tức 了liễu 邪tà 正chánh 。 無vô 愛ái 無vô 迷mê 深thâm 識thức 法pháp 。 見kiến 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 心tâm 無vô 依y 猗ỷ 。 能năng 破phá 諸chư 倒đảo 。 成thành 就tựu 念niệm 處xứ 相tương 似tự 之chi 道đạo 。 一nhất 一nhất 如như 上thượng 說thuyết 。 但đãn 有hữu 從tùng 他tha 聞văn 為vi 異dị 耳nhĩ 。 若nhược 作tác 如như 此thử 等đẳng 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 兩lưỡng 種chủng 之chi 修tu 。 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 中trung 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 決quyết 定định 能năng 發phát 真chân 似tự 之chi 道đạo 。 然nhiên 達đạt 本bổn 遠viễn 理lý 。 達đạt 何hà 等đẳng 理lý 。 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 論luận 達đạt 即tức 四tứ 教giáo 也dã 。 若nhược 三tam 藏tạng 論luận 達đạt 。

復phục 有hữu 四tứ 門môn 。 有hữu 門môn 作tác 停đình 心tâm 念niệm 處xứ 。 觀quán 色sắc 是thị 不bất 淨tịnh 無vô 常thường 苦khổ 。 乃nãi 至chí 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 有hữu 門môn 判phán 賢hiền 聖thánh 真chân 似tự 。 具cụ 如như 阿a 毗tỳ 曇đàm 。 若nhược 空không 門môn 念niệm 處xứ 。 觀quán 色sắc 是thị 三tam 假giả 因nhân 成thành 。 等đẳng 浮phù 虗hư 不bất 實thật 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 亦diệc 作tác 三tam 假giả 。 不bất 定định 於ư 定định 。 成thành 生sanh 法pháp 二nhị 聖thánh 行hành 。 故cố 阿a 含hàm 云vân 。 是thị 老lão 死tử 。 誰thùy 老lão 死tử 。 二nhị 俱câu 虗hư 妄vọng 。 以dĩ 是thị 觀quán 行hành 。 得đắc 成thành 賢hiền 聖thánh 真chân 似tự 之chi 道đạo 也dã 。 此thử 如như 成thành 論luận 所sở 明minh 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 門môn 。 觀quán 五ngũ 陰ấm 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 故cố 。 是thị 有hữu 緣duyên 生sanh 。 浮phù 虗hư 不bất 定định 是thị 空không 。 以dĩ 是thị 為vi 觀quán 聖thánh 賢hiền 真chân 似tự 之chi 道đạo 也dã 。 此thử 如như 昆côn 勒lặc 所sở 明minh 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 門môn 觀quán 義nghĩa 推thôi 應ưng 有hữu 。 如như 大đại 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 實thật 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 是thị 悟ngộ 理lý 。 悟ngộ 理lý 從tùng 四tứ 門môn 入nhập 。 即tức 是thị 有hữu 無vô 等đẳng 四tứ 門môn 之chi 義nghĩa 也dã 。 又hựu 大đại 論luận 云vân 。 為vi 車Xa 匿Nặc 心tâm 調điều 。 當đương 說thuyết 離ly 有hữu 無vô 經kinh 可khả 得đắc 道Đạo 。 此thử 即tức 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 門môn 得đắc 羅La 漢Hán 。 不bất 可khả 以dĩ 此thử 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 為vi 大Đại 乘Thừa 中trung 道Đạo 意ý 也dã 。 又hựu 成thành 論luận 明minh 離ly 有hữu 離ly 無vô 行hành 聖thánh 中trung 道đạo 。 尋tầm 此thử 語ngữ 。 只chỉ 是thị 離ly 斷đoạn 常thường 之chi 有hữu 無vô 。 指chỉ 偏thiên 真chân 為vi 中trung 道đạo 。 寄ký 濫lạm 大Đại 乘Thừa 也dã 。 以dĩ 不bất 辨biện 佛Phật 性tánh 。 不bất 空không 涅Niết 槃Bàn 。 只chỉ 是thị 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 。 此thử 門môn 通thông 。 行hành 者giả 見kiến 真chân 理lý 也dã 。 問vấn 。 既ký 破phá 六lục 十thập 二nhị 見kiến 之chi 有hữu 無vô 。 那na 忽hốt 以dĩ 更cánh 四tứ 門môn 被bị 物vật 。 豈khởi 不bất 還hoàn 成thành 有hữu 無vô 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 有hữu 無vô 諸chư 見kiến 有hữu 礙ngại 。 不bất 能năng 得đắc 出xuất 離ly 滅diệt 道đạo 。 今kim 將tương 真chân 法pháp 破phá 其kỳ 見kiến 心tâm 。 絕tuyệt 諸chư 有hữu 無vô 。 百bách 非phi 四tứ 句cú 皆giai 遣khiển 於ư 諸chư 見kiến 中trung 。 無vô 復phục 住trụ 著trước 。 是thị 則tắc 無vô 復phục 四tứ 執chấp 之chi 性tánh 。 今kim 四tứ 悉tất 檀đàn 意ý 。 赴phó 機cơ 利lợi 物vật 。 假giả 作tác 四tứ 門môn 說thuyết 。 令linh 得đắc 悟ngộ 解giải 。 若nhược 不bất 破phá 性tánh 實thật 之chi 法pháp 。 不bất 名danh 為vi 假giả 說thuyết 。 已dĩ 破phá 性tánh 。 無vô 性tánh 實thật 四tứ 門môn 。 假giả 施thí 四tứ 門môn 以dĩ 逗đậu 於ư 物vật 。 物vật 既ký 得đắc 悟ngộ 。 亦diệc 無vô 四tứ 門môn 之chi 可khả 存tồn 也dã 。 故cố 大đại 智trí 論luận 云vân 。 佛Phật 向hướng 道Đạo 人Nhân 聞văn 說thuyết 即tức 悟ngộ 。 終chung 不bất 執chấp 門môn 為vi 見kiến 。 同đồng 於ư 有hữu 無vô 等đẳng 執chấp 也dã 。 三tam 藏tạng 中trung 論luận 支chi 佛Phật 。 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 則tắc 觀quán 無vô 明minh 老lão 死tử 。 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 以dĩ 入nhập 真chân 。 二nhị 則tắc 觀quán 無vô 明minh 行hành 業nghiệp 因nhân 緣duyên 相tương 續tục 相tương 待đãi 。 是thị 老lão 死tử 誰thùy 老lão 死tử 。 生sanh 法pháp 二nhị 修tu 。 浮phù 虗hư 悟ngộ 入nhập 空không 平bình 等đẳng 。 餘dư 二nhị 門môn 觀quán 相tương/tướng 可khả 知tri 。 通thông 教giáo 明minh 道đạo 者giả 。 還hoàn 同đồng 用dụng 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 門môn 入nhập 道đạo 。 稱xưng 之chi 為vi 道đạo 。 昔tích 為vi 鈍độn 根căn 今kim 為vi 利lợi 根căn 。 上thượng 推thôi 四tứ 微vi 折chiết 之chi 令linh 空không 。 唯duy 不bất 破phá 隣lân 虗hư 。 空không 門môn 拆# 此thử 三tam 假giả 虗hư 塵trần 平bình 等đẳng 而nhi 入nhập 。 二nhị 論luận 因nhân 是thị 推thôi 拆# 令linh 空không 。 譬thí 如như 實thật 柱trụ 。 若nhược 燒thiêu 若nhược 破phá 。 令linh 此thử 柱trụ 無vô 。 此thử 是thị 實thật 空không 有hữu 。 是thị 為vi 滅diệt 色sắc 拆# 空không 也dã 。 通thông 教giáo 不bất 爾nhĩ 。 觀quán 五ngũ 陰ấm 等đẳng 諸chư 法pháp 。 雖tuy 復phục 四tứ 微vi 所sở 成thành 。 若nhược 假giả 實thật 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 色sắc 如như 幻huyễn 化hóa 。 乃nãi 至chí 識thức 如như 幻huyễn 化hóa 。 十thập 喻dụ 之chi 意ý 正chánh 在tại 於ư 此thử 。 故cố 鏡kính 像tượng 幻huyễn 人nhân 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 無vô 不bất 定định 無vô 。 有hữu 不bất 定định 有hữu 。 體thể 知tri 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 如như 滅diệt 。 雖tuy 復phục 幻huyễn 化hóa 森sâm 羅la 萬vạn 像tượng 之chi 有hữu 。 即tức 此thử 幻huyễn 有hữu 是thị 無vô 。 不bất 須tu 得đắc 其kỳ 滅diệt 已dĩ 方phương 知tri 是thị 無vô 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 異dị 於ư 色sắc 。 可khả 復phục 滅diệt 色sắc 取thủ 空không 。 今kim 色sắc 即tức 是thị 空không 。 故cố 不bất 須tu 滅diệt 色sắc 。 故cố 即tức 色sắc 是thị 空không 也dã 。 即tức 有hữu 是thị 無vô 。 此thử 無vô 非phi 定định 無vô 。

何hà 以dĩ 故cố 。 幻huyễn 無vô 何hà 得đắc 定định 無vô 。 即tức 此thử 是thị 有hữu 。 不bất 須tu 離ly 此thử 無vô 而nhi 明minh 有hữu 。 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 內nội 淨tịnh 空không 而nhi 現hiện 種chủng 種chủng 之chi 色sắc 。 即tức 此thử 空không 是thị 色sắc 。 不bất 可khả 異dị 於ư 此thử 空không 而nhi 辨biện 色sắc 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 即tức 色sắc 是thị 空không 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 故cố 名danh 體thể 法pháp 入nhập 空không 。 不bất 同đồng 拆# 法pháp 之chi 觀quán 也dã 。 以dĩ 根căn 利lợi 故cố 。 覺giác 色sắc 即tức 知tri 。 如như 幻huyễn 等đẳng 十thập 喻dụ 。 若nhược 於ư 色sắc 生sanh 見kiến 心tâm 。 即tức 知tri 此thử 心tâm 不bất 自tự 。 不bất 他tha 。 不bất 共cộng 。 不bất 無vô 因nhân 。 乃nãi 至chí 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 等đẳng 諸chư 塵trần 對đối 心tâm 生sanh 。 亦diệc 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 等đẳng 。 四tứ 句cú 檢kiểm 於ư 生sanh 。 無vô 有hữu 生sanh 。 檢kiểm 無vô 生sanh 。 無vô 有hữu 生sanh 。 撿kiểm 亦diệc 生sanh 亦diệc 無vô 生sanh 。 無vô 有hữu 生sanh 。 撿kiểm 非phi 生sanh 非phi 無vô 生sanh 。 無vô 有hữu 生sanh 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán (# 云vân 云vân )# 。 即tức 是thị 通thông 教giáo 觀quán 法pháp 也dã 。 中trung 論luận 人nhân 云vân 。 由do 滅diệt 故cố 生sanh 。 用dụng 此thử 為vi 假giả 。 向hướng 者giả 由do 生sanh 故cố 生sanh 。 既ký 是thị 自tự 生sanh 而nhi 被bị 破phá 。 今kim 由do 滅diệt 生sanh 。 豈khởi 非phi 他tha 生sanh 而nhi 不bất 破phá 。 云vân 此thử 為vi 假giả 生sanh 者giả 。 此thử 是thị 他tha 生sanh 。 問vấn 。 尚thượng 未vị 被bị 破phá 。 性tánh 義nghĩa 未vị 除trừ 。 云vân 何hà 為vi 假giả 。 今kim 破phá 四tứ 性tánh 義nghĩa 後hậu 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 赴phó 機cơ 立lập 假giả 也dã 。 通thông 教giáo 亦diệc 四tứ 門môn 幻huyễn 有hữu 幻huyễn 無vô 等đẳng 。 以dĩ 此thử 四tứ 門môn 赴phó 利lợi 根căn 引dẫn 入nhập 。 此thử 四tứ 門môn 融dung 妙diệu 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 不bất 可khả 定định 執chấp 。 但đãn 此thử 教giáo 正chánh 為vi 菩Bồ 薩Tát 傍bàng 入nhập 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 經Kinh 云vân 。 欲dục 得đắc 聲Thanh 聞Văn 支chi 佛Phật 乘thừa 者giả 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 即tức 指chỉ 大đại 品phẩm 。 而nhi 大đại 品phẩm 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 今kim 當đương 料liệu 簡giản 。 自tự 有hữu 共cộng 般Bát 若Nhã 共cộng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 即tức 是thị 大đại 品phẩm 。 又hựu 有hữu 共cộng 般Bát 若Nhã 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 即tức 是thị 大đại 品phẩm 。 教giáo 未vị 與dữ 時thời 。 但đãn 用dụng 三tam 藏tạng 逗đậu 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 聲Thanh 聞Văn 爾nhĩ 時thời 不bất 聞văn 通thông 教giáo 。 自tự 有hữu 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 共cộng 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 。 即tức 是thị 大đại 品phẩm 。 命mạng 轉chuyển 教giáo 。 自tự 有hữu 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 。 二Nhị 乘Thừa 如như 聾lung 啞á 。 問vấn 。 那na 不bất 共cộng 。 那na 得đắc 同đồng 說thuyết 。 答đáp 。 即tức 雖tuy 不bất 共cộng 。 為vi 作tác 由do 藉tạ 令linh 至chí 法pháp 華hoa 。 得đắc 共cộng 如như 客khách 作tác 人nhân 。 於ư 長trưởng 者giả 財tài 乃nãi 非phi 己kỷ 分phần/phân 。 而nhi 令linh 領lãnh 知tri 。 為vi 後hậu 時thời 付phó 家gia 業nghiệp 作tác 梯thê 漸tiệm 故cố 也dã 。 今kim 一nhất 一nhất 往vãng 體thể 如như 幻huyễn 之chi 色sắc 。 觀quán 法pháp 虗hư 玄huyền 。 今kim 更cánh 約ước 自tự 生sanh 他tha 生sanh 以dĩ 曉hiểu 行hành 者giả 。 且thả 數sổ 息tức 論luận 之chi 。 能năng 安an 之chi 心tâm 及cập 所sở 數số 之chi 息tức 。 皆giai 如như 鏡kính 像tượng 。 雖tuy 有hữu 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 。 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 此thử 六lục 分phần 悉tất 是thị 虗hư 無vô 。 雖tuy 是thị 虗hư 無vô 不bất 可khả 以dĩ 頭đầu 為vi 足túc 。 世thế 諦Đế 道Đạo 亂loạn 也dã 。 即tức 無vô 而nhi 有hữu 。 故cố 能năng 數sổ 所sở 數số 俱câu 是thị 幻huyễn 化hóa 。 不bất 妨phương 有hữu 一nhất 至chí 十thập 能năng 數sổ 所sở 數số 之chi 法pháp 。 猶do 計kế 此thử 為vi 有hữu 。 不bất 能năng 體thể 達đạt 虗hư 無vô 以dĩ 為vi 無vô 生sanh 者giả 。 即tức 當đương 以dĩ 三tam 假giả 往vãng 撿kiểm 。 但đãn 是thị 如như 幻huyễn 之chi 法pháp 塵trần 。 對đối 如như 幻huyễn 之chi 意ý 根căn 。 生sanh 如như 幻huyễn 之chi 意ý 識thức 。 則tắc 有hữu 如như 幻huyễn 從tùng 一nhất 至chí 十thập 之chi 數số 者giả 。 為vi 當đương 從tùng 幻huyễn 塵trần 生sanh 。 為vi 當đương 從tùng 幻huyễn 意ý 生sanh 。 意ý 生sanh 即tức 自tự 生sanh 。 塵trần 即tức 他tha 生sanh 。 乃nãi 至chí 共cộng 無vô 因nhân 等đẳng 。 若nhược 有hữu 四tứ 生sanh 者giả 即tức 有hữu 四tứ 性tánh 。 有hữu 四tứ 性tánh 故cố 即tức 是thị 空không 有hữu 。 何hà 名danh 為vi 假giả 。 亦diệc 不bất 成thành 幻huyễn 。 以dĩ 四tứ 句cú 往vãng 撿kiểm 。 不bất 得đắc 四tứ 種chủng 之chi 生sanh 。 即tức 是thị 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 生sanh 故cố 即tức 是thị 假giả 生sanh 。 假giả 生sanh 非phi 生sanh 。 是thị 為vi 性tánh 空không 。 性tánh 空không 故cố 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 若nhược 言ngôn 四tứ 句cú 撿kiểm 不bất 得đắc 性tánh 生sanh 。 而nhi 猶do 執chấp 假giả 生sanh 者giả 。 今kim 明minh 假giả 生sanh 本bổn 得đắc 性tánh 體thể 而nhi 立lập 。 今kim 既ký 無vô 自tự 性tánh 。 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 之chi 假giả 名danh 。 無vô 他tha 性tánh 體thể 。 亦diệc 無vô 他tha 性tánh 之chi 假giả 名danh 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 是thị 字tự 不bất 在tại 內nội 。 即tức 不bất 自tự 生sanh 。 不bất 在tại 外ngoại 。 即tức 不bất 他tha 。 不bất 在tại 中trung 間gian 。 即tức 不bất 共cộng 。 亦diệc 不bất 常thường 自tự 有hữu 。 即tức 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 字tự 不bất 住trụ 。 不bất 住trụ 四tứ 性tánh 中trung 。 亦diệc 不bất 不bất 住trụ 。 亦diệc 不bất 在tại 無vô 生sanh 無vô 性tánh 之chi 中trung 。 是thị 故cố 此thử 字tự 。 無vô 所sở 依y 猗ỷ 。 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 名danh 字tự 亦diệc 空không 。 以dĩ 名danh 字tự 空không 故cố 。 亦diệc 不bất 執chấp 是thị 假giả 。 以dĩ 假giả 名danh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 為vi 相tương/tướng 空không 。 相tương/tướng 空không 故cố 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 空không 。 性tánh 空không 故cố 即tức 是thị 俗tục 諦đế 空không 。 以dĩ 真chân 俗tục 性tánh 相tướng 空không 故cố 。 名danh 為vi 無vô 生sanh 。 此thử 即tức 是thị 四tứ 句cú 撿kiểm 幻huyễn 化hóa 因nhân 成thành 假giả 觀quán 門môn 也dã 。 若nhược 謂vị 無vô 因nhân 成thành 之chi 法pháp 者giả 。 此thử 即tức 是thị 無vô 法pháp 塵trần 對đối 意ý 根căn 生sanh 此thử 無vô 塵trần 之chi 計kế 。 還hoàn 以dĩ 四tứ 句cú 撿kiểm 之chi 。

第đệ 一nhất 雖tuy 作tác 如như 此thử 不bất 得đắc 生sanh 相tương/tướng 。 猶do 謂vị 有hữu 如như 幻huyễn 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 如như 幻huyễn 之chi 數số 。 即tức 作tác 相tương 續tục 假giả 撿kiểm 之chi 。 若nhược 如như 幻huyễn 之chi 心tâm 。 前tiền 念niệm 不bất 滅diệt 而nhi 後hậu 念niệm 續tục 生sanh 。 此thử 是thị 生sanh 生sanh 。 以dĩ 前tiền 念niệm 不bất 滅diệt 而nhi 生sanh 。 即tức 為vi 並tịnh 生sanh 。 如như 母mẫu 生sanh 子tử 。 若nhược 前tiền 念niệm 滅diệt 後hậu 念niệm 生sanh 。 即tức 是thị 他tha 生sanh 。 若nhược 前tiền 念niệm 亦diệc 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 後hậu 念niệm 生sanh 。 即tức 是thị 共cộng 生sanh 。 若nhược 離ly 前tiền 念niệm 滅diệt 不bất 滅diệt 而nhi 生sanh 。 即tức 是thị 無vô 因nhân 生sanh 。 今kim 以dĩ 四tứ 句cú 撿kiểm 相tương 續tục 之chi 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 無vô 四tứ 種chủng 性tánh 。 生sanh 即tức 是thị 性tánh 空không 。 性tánh 空không 是thị 空không 俗tục 。 無vô 性tánh 而nhi 說thuyết 為vi 無vô 生sanh 。 但đãn 是thị 假giả 。 名danh 名danh 字tự 字tự 。 無vô 所sở 依y 猗ỷ 。 不bất 內nội 不bất 外ngoại 不bất 中trung 間gian 。 不bất 自tự 有hữu 。 不bất 住trụ 不bất 不bất 住trụ 。 名danh 字tự 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 即tức 是thị 相tương/tướng 空không 。 相tương/tướng 空không 是thị 空không 真chân 。 真chân 俗tục 之chi 空không 本bổn 無vô 一nhất 念niệm 之chi 有hữu 。 何hà 得đắc 有hữu 前tiền 念niệm 續tục 後hậu 念niệm 耶da 。 當đương 知tri 但đãn 假giả 名danh 字tự 說thuyết 。 名danh 字tự 亦diệc 空không 。 此thử 是thị 撿kiểm 相tương 續tục 假giả 入nhập 無vô 生sanh 也dã 。 若nhược 謂vị 相tương 續tục 不bất 可khả 得đắc 而nhi 執chấp 無vô 相tướng 續tục 者giả 。 此thử 亦diệc 是thị 無vô 塵trần 對đối 意ý 生sanh 心tâm 耳nhĩ 。 還hoàn 撿kiểm 此thử 無vô 相tướng 續tục 也dã (# 云vân 云vân )# 。 第đệ 三tam 雖tuy 復phục 撿kiểm 相tương 續tục 相tương/tướng 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 然nhiên 猶do 計kế 此thử 無vô 生sanh 之chi 心tâm 。 必tất 有hữu 待đãi 藉tạ 。 若nhược 本bổn 無vô 生sanh 今kim 何hà 言ngôn 生sanh 。 而nhi 須tu 撿kiểm 破phá 此thử 是thị 無vô 生sanh 。 當đương 知tri 此thử 無vô 生sanh 是thị 待đãi 生sanh 。 得đắc 無vô 生sanh 之chi 名danh 。 就tựu 此thử 即tức 為vi 相tương 待đãi 。 四tứ 句cú 撿kiểm 之chi 。 若nhược 數sổ 息tức 之chi 心tâm 生sanh 。 待đãi 無vô 生sanh 名danh 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 他tha 生sanh 。 待đãi 生sanh 者giả 即tức 是thị 自tự 生sanh 共cộng 無vô 因nhân 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 有hữu 所sở 待đãi 。 還hoàn 成thành 性tánh 等đẳng 。 何hà 謂vị 無vô 生sanh 。 四tứ 句cú 撿kiểm 待đãi 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 而nhi 無vô 待đãi 性tánh 無vô 性tánh 但đãn 假giả 。 此thử 假giả 名danh 不bất 住trụ 亦diệc 不bất 住trụ (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 此thử 三tam 假giả 。 四tứ 句cú 撿kiểm 幻huyễn 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 為vi 伏phục 惑hoặc 。 真chân 明minh 發phát 時thời 名danh 斷đoạn 惑hoặc 。 若nhược 三tam 藏tạng 柝# 定định 色sắc 令linh 盡tận 名danh 伏phục 。 真chân 發phát 為vi 斷đoạn 。 今kim 觀quán 不bất 論luận 除trừ 盡tận 。 但đãn 體thể 知tri 而nhi 已dĩ 。 無vô 性tánh 無vô 相tướng 。 因nhân 是thị 發phát 真chân 。 成thành 通thông 教giáo 達đạt 也dã 。 問vấn 。 若nhược 四tứ 句cú 皆giai 是thị 性tánh 。 云vân 何hà 更cánh 立lập 四tứ 句cú 之chi 教giáo 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 阿a 毗tỳ 曇đàm 見kiến 有hữu 極cực 微vi 之chi 色sắc 不bất 破phá 。 由do 是thị 得đắc 道Đạo 。 豈khởi 非phi 有hữu 性tánh 。 成thành 論luận 三tam 假giả 觀quán 生sanh 法pháp 皆giai 空không 。 拆# 於ư 極cực 微vi 令linh 空không 。 由do 是thị 得đắc 道Đạo 。 豈khởi 非phi 空không 性tánh 。 昆côn 勒lặc 雙song 教giáo 車Xa 匿Nặc 雙song 離ly (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 明minh 阿a 黎lê 耶da 識thức 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 額ngạch 珠châu 寶bảo 藏tạng 即tức 是thị 本bổn 有hữu 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 空không 。 迦ca 毗tỳ 城thành 空không 。 智trí 者giả 見kiến 空không 及cập 與dữ 不bất 空không 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 色sắc 非phi 色sắc 。 中trung 道đạo 實thật 相tướng 遮già 於ư 二nhị 邊biên 。 佛Phật 性tánh 不bất 空không 不bất 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 亦diệc 是thị 四tứ 句cú 。 豈khởi 非phi 約ước 此thử 為vi 教giáo 。 若nhược 離ly 更cánh 無vô 所sở 說thuyết 。 別biệt 說thuyết 只chỉ 在tại 此thử 四tứ 。 將tương 不bất 是thị 性tánh 耶da 。 答đáp 。 若nhược 計kế 有hữu 四tứ 句cú 之chi 實thật 。 執chấp 此thử 為vi 是thị 。 此thử 是thị 性tánh 義nghĩa 。 是thị 故cố 須tu 破phá 。 若nhược 不bất 破phá 性tánh 而nhi 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 。 此thử 是thị 性tánh 定định 。 何hà 得đắc 稱xưng 假giả 名danh 。 今kim 聖thánh 人nhân 正chánh 觀quán 之chi 智trí 。 破phá 除trừ 四tứ 執chấp 。 無vô 四tứ 性tánh 可khả 存tồn 。 前tiền 人nhân 應ưng 以dĩ 四tứ 句cú 得đắc 度độ 。 即tức 以dĩ 四tứ 句cú 施thí 教giáo 。 無vô 自tự 故cố 假giả 施thí 於ư 自tự 。 無vô 他tha 性tánh 故cố 假giả 施thí 於ư 他tha 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。 故cố 大đại 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 見kiến 取thủ 四tứ 句cú 。 皆giai 不bất 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 若nhược 無vô 四tứ 性tánh 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 假giả 說thuyết 無vô 咎cữu (# 云vân 云vân )# 。 通thông 教giáo 亦diệc 有hữu 緣Duyên 覺Giác 從tùng 四tứ 門môn 入nhập 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 習tập 應ưng 無vô 明minh 空không 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 空không 。 無vô 明minh 即tức 空không 。 空không 即tức 無vô 明minh 體thể 。 無vô 明minh 既ký 是thị 空không 。 是thị 為vi 緣Duyên 覺Giác 道Đạo 理lý 之chi 觀quán (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 別biệt 教giáo 四tứ 門môn 達đạt 觀quán 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 達đạt 觀quán 相tương/tướng 。 備bị 如như 止Chỉ 觀Quán 所sở 明minh 。 十thập 種chủng 境cảnh 界giới 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 明minh 。 是thị 為vi 於ư 根căn 本bổn 禪thiền 中trung 發phát 五ngũ 分phần/phân 禪thiền 。 略lược 辨biện 如như 此thử (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 發phát 特đặc 勝thắng 善thiện 根căn 者giả 。 若nhược 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 闇ám 心tâm 數sổ 息tức 。 證chứng 欲dục 界giới 定định 。 謂vị 言ngôn 無vô 身thân 如như 虗hư 空không 相tướng 。 如như 老lão 人nhân 穿xuyên 針châm 謂vị 針châm 無vô 目mục 。 若nhược 特đặc 勝thắng 發phát 初sơ 禪thiền 時thời 。 還hoàn 於ư 身thân 中trung 而nhi 覺giác 八bát 觸xúc 。 覺giác 觀quán 喜hỷ 樂lạc 。 如như 年niên 少thiếu 眼nhãn 諦đế 還hoàn 見kiến 針châm 眼nhãn 。 若nhược 將tương 初sơ 禪thiền 。 特đặc 勝thắng 禪thiền 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 數số 時thời 闇ám 數số 。 證chứng 時thời 闇ám 證chứng 。 特đặc 勝thắng 時thời 緣duyên 息tức 出xuất 入nhập 長trường 短đoản 遍biến 身thân 。 乃nãi 至chí 除trừ 捨xả 棄khí 滅diệt 等đẳng 。 若nhược 發phát 欲dục 界giới 已dĩ 知tri 長trường 短đoản 遍biến 身thân 。 今kim 發phát 初sơ 禪thiền 明minh 。 見kiến 三tam 十thập 六lục 物vật 。 大đại 腸tràng 小tiểu 腸tràng 。 而nhi 見kiến 食thực 若nhược 穀cốc 粟túc 是thị 麻ma 是thị 豆đậu 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 即tức 是thị 特đặc 勝thắng 發phát 也dã 。 或hoặc 經kinh 得đắc 初sơ 禪thiền 已dĩ 而nhi 發phát 特đặc 勝thắng 者giả 。 約ước 明minh 闇ám 可khả 知tri 。 若nhược 未vị 得đắc 初sơ 禪thiền 而nhi 發phát 此thử 有hữu 特đặc 勝thắng 不bất 單đơn 發phát 。 要yếu 憑bằng 根căn 本bổn 一nhất 時thời 共cộng 地địa 所sở 有hữu 五ngũ 支chi 。 乃nãi 是thị 覺giác 於ư 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 觀quán 此thử 三tam 十thập 六lục 物vật 。 喜hỷ 今kim 始thỉ 見kiến 。 入nhập 而nhi 生sanh 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 一nhất 心tâm 如như 是thị 。 五ngũ 支chi 不bất 比tỉ 前tiền 也dã 。 如như 水thủy 和hòa 沙sa 糖đường 石thạch 蜜mật 氣khí 味vị 沉trầm 重trọng/trùng 。 證chứng 者giả 自tự 知tri (# 云vân 云vân )# 。 例lệ 前tiền 亦diệc 應ưng 有hữu 五ngũ 支chi 之chi 義nghĩa 類loại 作tác (# 云vân 云vân )# 。 發phát 通thông 明minh 禪thiền 相tương/tướng 者giả 。 既ký 三tam 事sự 通thông 觀quán 。 所sở 發phát 亦diệc 異dị 。 特đặc 勝thắng 是thị 總tổng 。 通thông 明minh 為vi 別biệt 。 若nhược 初sơ 觀quán 三tam 事sự 已dĩ 覺giác 三tam 事sự 通thông 同đồng 無vô 礙ngại 。 或hoặc 可khả 至chí 欲dục 界giới 空không 中trung 覺giác 三tam 事sự 通thông 同đồng 。 若nhược 本bổn 得đắc 初sơ 禪thiền 。 今kim 發phát 此thử 相tương/tướng 。 自tự 知tri 事sự 別biệt 。 若nhược 未vị 得đắc 初sơ 禪thiền 。 今kim 發phát 此thử 定định 。 要yếu 附phụ 根căn 本bổn 同đồng 。 發phát 即tức 備bị 五ngũ 支chi 。 如như 大đại 集tập 所sở 明minh 。 其kỳ 相tương/tướng 大đại 異dị 覺giác 支chi 者giả 。 如như 心tâm 覺giác 大đại 覺giác 。 思tư 惟duy 大đại 思tư 惟duy 。 如như 心tâm 者giả 如như 。 即tức 無vô 空không 也dã 。 於ư 欲dục 界giới 定định 中trung 不bất 見kiến 身thân 心tâm 相tương/tướng 名danh 為vi 如như 心tâm 。 覺giác 大đại 覺giác 者giả 。 似tự 於ư 無vô 漏lậu 氣khí 分phần/phân 。 殆đãi 如như 理lý 空không 。 故cố 言ngôn 大đại 覺giác 。 後hậu 去khứ 思tư 大đại 思tư 。 行hành 遍biến 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 但đãn 覺giác 身thân 內nội 皮bì 內nội 。 亦diệc 覺giác 外ngoại 間gian 五ngũ 行hành 山sơn 河hà 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 覺giác 無vô 漏lậu 慧tuệ 行hành 。 故cố 言ngôn 遍biến 行hành 大đại 行hành 。 事sự 在tại 別biệt 卷quyển (# 云vân 云vân )# 。 餘dư 一nhất 切thiết 禪thiền 亦diệc 應ưng 分phân 別biệt 。 今kim 不bất 委ủy 論luận (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 三tam 止chỉ 非phi 但đãn 發phát 諸chư 禪thiền 證chứng 。 亦diệc 發phát 諸chư 禪thiền 那na 。 如như 於ư 欲dục 定định 忽hốt 覺giác 氣khí 息tức 長trường 短đoản 毛mao 孔khổng 虗hư 疎sơ 。 即tức 是thị 發phát 特đặc 勝thắng 修tu 義nghĩa 。 餘dư 修tu 例lệ 爾nhĩ 。 若nhược 未vị 經kinh 證chứng 初sơ 禪thiền 而nhi 發phát 諸chư 法pháp 者giả 。 終chung 以dĩ 根căn 本bổn 為vi 本bổn 法pháp 。 如như 數số 人nhân 同đồng 謂vị 。 修tu 義nghĩa 證chứng 者giả 。 一nhất 時thời 證chứng 根căn 本bổn 及cập 諸chư 禪thiền 也dã 。 若nhược 闇ám 證chứng 者giả 。 不bất 別biệt 其kỳ 相tương/tướng 。 知tri 法pháp 者giả 及cập 尋tầm 經kinh 論luận 。 識thức 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 。 五ngũ 支chi 悉tất 異dị (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 驗nghiệm 虗hư 實thật 者giả 。 虗hư 則tắc 是thị 邪tà 。 實thật 則tắc 是thị 正chánh 。 邪tà 是thị 偏thiên 邪tà 為vi 義nghĩa 。 正chánh 是thị 從tùng 客khách 不bất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 若nhược 世thế 間gian 禪thiền 者giả 亦diệc 有hữu 邪tà 心tâm 。 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 及cập 。 二nhị 十thập 種chủng 名danh 邪tà 。 無vô 此thử 名danh 正chánh 。 若nhược 出xuất 世thế 間gian 。 亦diệc 有hữu 邪tà 正chánh 。 以dĩ 前tiền 世thế 間gian 之chi 正chánh 皆giai 名danh 為vi 邪tà 。 墮đọa 在tại 常thường 見kiến 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 所sở 以dĩ 名danh 邪tà 見kiến 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 名danh 之chi 為vi 正chánh 。 若nhược 出xuất 世thế 上thượng 上thượng 禪thiền 亦diệc 有hữu 邪tà 正chánh 。 世thế 與dữ 出xuất 世thế 墮đọa 在tại 二nhị 邊biên 。 名danh 之chi 為vi 邪tà 。 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 。 名danh 之chi 為vi 正chánh 。 問vấn 。 無vô 漏lậu 已dĩ 去khứ 。 不bất 應ưng 為vi 魔ma 所sở 嬈nhiễu 。 答đáp 。 大đại 品phẩm 云vân 。 魔ma 雖tuy 不bất 嬈nhiễu 令linh 還hoàn 三tam 界giới 。 亦diệc 嬈nhiễu 令linh 失thất 中trung 道đạo 。

復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 方phương 便tiện 發phát 得đắc 正chánh 禪thiền 。 正chánh 禪thiền 處xứ 復phục 增tăng 長trưởng 。 設thiết 發phát 邪tà 法pháp 。 即tức 能năng 以dĩ 正Chánh 法Pháp 治trị 之chi 。 令linh 終chung 還hoàn 正chánh 。 即tức 於ư 邪tà 中trung 具cụ 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 邪tà 有hữu 四tứ 緣duyên 。 所sở 生sanh 亦diệc 空không 亦diệc 假giả 亦diệc 中trung 。 非phi 唯duy 能năng 使sử 邪tà 禪thiền 成thành 正chánh 。 後hậu 廣quảng 通thông 諸chư 法pháp 。 若nhược 無vô 巧xảo 方phương 便tiện 止chỉ 能năng 即tức 驗nghiệm 之chi 。 此thử 但đãn 能năng 卻khước 邪tà 定định 顯hiển 正chánh 定định 。 不bất 能năng 於ư 中trung 。 道đạo 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 也dã 。

復phục 次thứ 。 發phát 觸xúc 有hữu 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 及cập 者giả 。 覺giác 已dĩ 除trừ 遣khiển 。 若nhược 久cửu 久cửu 不bất 遣khiển 。 即tức 能năng 破phá 壞hoại 於ư 禪thiền 。 或hoặc 致trí 狂cuồng 悸quý 悸quý 諸chư 病bệnh 。 假giả 令linh 不bất 成thành 於ư 病bệnh 。 此thử 人nhân 所sở 為vi 所sở 作tác 。 諸chư 行hành 漸tiệm 當đương 破phá 壞hoại 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 禪thiền 是thị 功công 德đức 藂tùng 林lâm 。 能năng 周chu 正chánh 人nhân 身thân 口khẩu 。 資tư 成thành 戒giới 行hạnh 。 豈khởi 有hữu 習tập 禪thiền 人nhân 身thân 口khẩu 戒giới 行hạnh 雜tạp 亂loạn 。 當đương 知tri 是thị 因nhân 觸xúc 邪tà 僻tích 故cố 爾nhĩ (# 云vân 云vân )# 。 問vấn 。 發phát 四tứ 禪thiền 皆giai 得đắc 有hữu 不phủ 。 答đáp 。 魑si 魅mị 魍vọng 魎lượng 。 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 。 而nhi 初sơ 禪thiền 隣lân 欲dục 界giới 。 過quá 患hoạn 最tối 多đa 。 故cố 九cửu 十thập 六lục 道đạo 唯duy 三tam 道đạo 是thị 正chánh 。 餘dư 悉tất 是thị 邪tà 。 四tứ 禪thiền 安an 免miễn 邪tà 也dã 。 譬thí 如như 少thiểu 男nam 少thiểu 女nữ 常thường 思tư 念niệm 欲dục 事sự 。 纏triền 綿miên 在tại 心tâm 。 故cố 精tinh 媚mị 所sở 著trước 。 行hành 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 邪tà 念niệm 思tư 想tưởng 。 行hành 其kỳ 邪tà 道đạo 念niệm 其kỳ 法pháp 。 邪tà 即tức 得đắc 入nhập 。 而nhi 狂cuồng 亂loạn 失thất 心tâm 者giả 壞hoại 禪thiền (# 云vân 云vân )# 。 今kim 欲dục 分phần/phân 判phán 九cửu 十thập 三tam 種chủng 相tướng 貌mạo 。 依y 彼bỉ 經kinh 中trung 自tự 說thuyết 諸chư 道đạo 之chi 相tướng 。 來lai 約ước 行hành 者giả 心tâm 中trung 所sở 證chứng 邪tà 法pháp 。 若nhược 相tương 應ứng 者giả 即tức 是thị 其kỳ 道đạo 也dã 。 如như 是thị 一nhất 一nhất 配phối 奠# 。 令linh 使sử 分phân 明minh 。 須tu 識thức 邪tà 假giả 。 自tự 能năng 嚴nghiêm 防phòng 。 亦diệc 使sử 他tha 人nhân 警cảnh 覺giác 。 又hựu 若nhược 以dĩ 九cửu 十thập 三tam 相tương/tướng 來lai 驗nghiệm 心tâm 。 但đãn 識thức 邪tà 名danh 不bất 識thức 心tâm 法pháp 。 是thị 名danh 有hữu 聞văn 無vô 慧tuệ 。 但đãn 識thức 邪tà 心tâm 不bất 識thức 名danh 。 此thử 是thị 有hữu 慧tuệ 無vô 聞văn 。 若nhược 名danh 法pháp 兼kiêm 俱câu 。 心tâm 瞻chiêm 周chu 正chánh 。 假giả 令linh 發phát 如như 此thử 等đẳng 者giả 。 必tất 能năng 遣khiển 卻khước 也dã 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 出xuất 證chứng 。 邪tà 定định 之chi 人nhân 為vi 證chứng (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 約ước 一nhất 動động 觸xúc 判phán 邪tà 正chánh 相tương/tướng 餘dư 不bất 出xuất 者giả 。 如như 五ngũ 部bộ 律luật 種chủng 種chủng 解giải 釋thích 。 假giả 有hữu 一nhất 事sự 非phi 律luật 所sở 載tái 。 亦diệc 引dẫn 例lệ 為vi 解giải 。 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 若nhược 無vô 文văn 。 亦diệc 引dẫn 例lệ 為vi 釋thích 令linh 。 禪thiền 門môn 無vô 量lượng 邪tà 正chánh 不bất 一nhất 。 但đãn 深thâm 得đắc 初sơ 禪thiền 觸xúc 中trung 邪tà 正chánh 之chi 意ý 。 例lệ 通thông 一nhất 切thiết 。 無vô 往vãng 不bất 去khứ 。 故cố 書thư 云vân 。 詩thi 三tam 百bách 。 一nhất 言ngôn 已dĩ 蔽tế 諸chư 。 所sở 云vân 思tư 無vô 邪tà 也dã 。 假giả 令linh 上thượng 風phong 正chánh 治trị 之chi 。 能năng 下hạ 判phán 邪tà 倒đảo 之chi 失thất 。 只chỉ 是thị 一nhất 無vô 邪tà 耳nhĩ 。 故cố 瑞thụy 應ứng 云vân 。 得đắc 一nhất 心tâm 者giả 。 萬vạn 邪tà 滅diệt 矣hĩ 。 能năng 如như 此thử 善thiện 識thức 真chân 偽ngụy 魔ma 事sự 。 萬vạn 端đoan 悉tất 皆giai 滅diệt 矣hĩ 。 正chánh 有hữu 二nhị 。 一nhất 世thế 正chánh 見kiến 。 即tức 是thị 因nhân 果quả 之chi 道đạo 。 如như 世thế 王vương 治trị 法pháp 。 大đại 經Kinh 云vân 。 牛ngưu 中trung 牛ngưu 相tương/tướng 。 馬mã 中trung 馬mã 相tương/tướng 。 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 。 是thị 名danh 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 若nhược 出xuất 世thế 者giả 。 何hà 者giả 是thị 牛ngưu 。 牛ngưu 無vô 牛ngưu 相tương/tướng 。 無vô 牛ngưu 而nhi 計kế 有hữu 牛ngưu 。 即tức 是thị 倒đảo 惑hoặc 。 非phi 出xuất 世thế 正chánh 見kiến 。 今kim 撿kiểm 牛ngưu 無vô 牛ngưu 相tương/tướng 。 馬mã 無vô 馬mã 相tương/tướng 。 故cố 非phi 顛điên 倒đảo 。 則tắc 是thị 出xuất 世thế 正chánh 見kiến 。 破phá 六lục 十thập 二nhị 見kiến 生sanh 空không 。 生sanh 空không 既ký 去khứ 。 法pháp 空không 又hựu 遣khiển 。 念niệm 非phi 正chánh 見kiến 也dã 。 今kim 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 明minh 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 次thứ 明minh 出xuất 世thế 正chánh 見kiến 。 故cố 百bách 論luận 云vân 。 福phước 能năng 去khứ 。 非phi 空không 能năng 去khứ 。 福phước 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 又hựu 十thập 種chủng 正Chánh 法Pháp 互hỗ 相tương 資tư 成thành 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 非phi 正chánh 定định 。 如như 十thập 人nhân 同đồng 心tâm 去khứ 相tương/tướng 來lai 辨biện 。 又hựu 根căn 本bổn 禪thiền 雖tuy 無vô 二nhị 十thập 邪tà 而nhi 發phát 。 餘dư 禪thiền 有hữu 一nhất 邪tà 。 非phi 但đãn 壞hoại 餘dư 禪thiền 亦diệc 壞hoại 根căn 本bổn (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 初sơ 發phát 根căn 本bổn 有hữu 邪tà 。 更cánh 發phát 餘dư 禪thiền 。 餘dư 禪thiền 但đãn 有hữu 正chánh 相tương/tướng 。 而nhi 根căn 本bổn 邪tà 相tương/tướng 亦diệc 自tự 退thoái 失thất 。 邪tà 不bất 干can 正chánh 。 如như 福phước 德đức 人nhân 住trú 處xứ 。 少thiểu 鬼quỷ 遠viễn 去khứ (# 云vân 云vân )# 。 將tương 此thử 發phát 宿túc 習tập 之chi 意ý 。 廣quảng 歷lịch 信tín 行hành 。 發phát 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 後hậu 歷lịch 法pháp 行hành 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 又hựu 魔ma 三tam 乘thừa 人nhân 各các 有hữu 須tu 行hành (# 云vân 云vân )# 。 約ước 此thử 判phán 賢hiền 聖thánh 位vị 。 如như 此thử 翻phiên 轉chuyển 。 出xuất 生sanh 百bách 千thiên 萬vạn 。 種chủng 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 只chỉ 約ước 一nhất 人nhân 。 或hoặc 坐tọa 不bất 悟ngộ 。 因nhân 師sư 即tức 悟ngộ 。 或hoặc 闇ám 即tức 悟ngộ 。 因nhân 坐tọa 而nhi 悟ngộ 。 如như 是thị 不bất 同đồng 。 將tương 此thử 望vọng 如Như 來Lai 放phóng 光quang 。 聖thánh 說thuyết 聖thánh 嘿mặc 。 為vi 緣duyên 差sai 異dị 。 後hậu 應ưng 何hà 量lượng 。 又hựu 復phục 修tu 事sự 發phát 無vô 漏lậu 名danh 發phát 無vô 漏lậu 者giả 。 或hoặc 但đãn 有hữu 退thoái 分phần/phân 習tập 。 或hoặc 但đãn 守thủ 分phần/phân 住trụ 進tiến 達đạt 。 今kim 便tiện 發phát 。 而nhi 昔tích 於ư 一nhất 種chủng 事sự 禪thiền 但đãn 作tác 事sự 修tu 。 是thị 故cố 今kim 但đãn 發phát 於ư 事sự 。 若nhược 昔tích 約ước 事sự 中trung 而nhi 緣duyên 真chân 者giả 。 今kim 修tu 道Đạo 時thời 。 於ư 修tu 法pháp 中trung 少thiểu 許hứa 因nhân 緣duyên 即tức 發phát 無vô 漏lậu 也dã 。

禪thiền 門môn 章chương (# 畢tất )#