Thiền Lâm Bảo Huấn Âm Nghĩa –

禪Thiền 林Lâm 寶Bảo 訓Huấn 音Âm 義Nghĩa

明Minh 大Đại 建Kiến 較Giảo

寶bảo 訓huấn 一nhất 書thư 。 昔tích 妙diệu 喜hỷ 竹trúc 菴am 二nhị 師sư 。 慮lự 末Mạt 法Pháp 之chi 澆kiêu 漓# 藂tùng 林lâm 之chi 衰suy 替thế 。 於ư 是thị 摭# 古cổ 德đức 之chi 嘉gia 言ngôn 善thiện 行hành 。 會hội 萃tụy 成thành 編biên 。 冀ký 欲dục 挽vãn 回hồi 佛Phật 日nhật 。 重trọng/trùng 整chỉnh 頺đồi 綱cương 。 使sử 凡phàm 庸dong 之chi 輩bối 。 因nhân 言ngôn 企xí 行hành 。 德đức 業nghiệp 惟duy 新tân 者giả 也dã 。 然nhiên 編biên 集tập 雖tuy 成thành 。 未vị 遑hoàng 流lưu 布bố 。 葢# 法pháp 運vận 有hữu 時thời 。 待đãi 緣duyên 方phương 顯hiển 。 嗣tự 有hữu 東đông 吳ngô 淨tịnh 善thiện 師sư 者giả 。 遊du 歷lịch 雲vân 居cư 。 獲hoạch 殘tàn 編biên 於ư 祖tổ 庵am 師sư 。 忻hãn 其kỳ 所sở 遇ngộ 。 脗# 浹# 于vu 懷hoài 。 第đệ 恨hận 首thủ 尾vĩ 不bất 完hoàn 。 難nạn/nan 成thành 教giáo 義nghĩa 。 是thị 以dĩ 重trọng/trùng 加gia 纂toản 集tập 。 廣quảng 搜sưu 先tiên 德đức 之chi 言ngôn 。 積tích 累lũy 三tam 百bách 餘dư 篇thiên 。 斯tư 寶bảo 訓huấn 所sở 繇# 出xuất 也dã 。 其kỳ 中trung 扶phù 揚dương 法pháp 化hóa 。 教giáo 誡giới 僧Tăng 徒đồ 。 革cách 藂tùng 林lâm 之chi 弊tệ 政chánh 。 警cảnh 學học 者giả 之chi 疎sơ 愚ngu 。 則tắc 是thị 編biên 也dã 。 顧cố 可khả 以dĩ 少thiểu 乎hồ 哉tai 。 奈nại 何hà 躁táo 淺thiển 之chi 流lưu 。 視thị 其kỳ 詞từ 章chương 平bình 易dị 。 而nhi 束thúc 之chi 高cao 閣các 者giả 。 比tỉ 比tỉ 有hữu 之chi 。 豈khởi 不bất 負phụ 前tiền 賢hiền 之chi 苦khổ 心tâm 溝câu 壑hác 之chi 言ngôn 哉tai 。 (# 建kiến )# 自tự 戊# 申thân 。 辭từ 雪tuyết 浪lãng 師sư 于vu 蘇tô 之chi 望vọng 亭đình 。 學học 之chi 于vu 長trường/trưởng 安an 。 參tham 預dự 諸chư 師sư 門môn 下hạ 。 凡phàm 宗tông 乘thừa 講giảng 演diễn 之chi 期kỳ 。 曾tằng 不bất 捨xả 此thử 。 諄# 諄# 熟thục 習tập 。 故cố 彼bỉ 方phương 禪thiền 衲nạp 。 淳thuần 朴phác 之chi 風phong 猶do 在tại 矣hĩ 。 惟duy 是thị 集tập 也dã 。 文văn 約ước 義nghĩa 豐phong 。 事sự 多đa 愽# 涉thiệp 。 初sơ 學học 未vị 諳am 。 不bất 無vô 留lưu 阻trở 。 間gian 有hữu 音âm 義nghĩa 。 傳truyền 寫tả 未vị 刊# 。 遞đệ 悞ngộ 成thành 訛ngoa 。 參tham 差sai 魚ngư 魯lỗ 。 繇# 是thị 音âm 義nghĩa 所sở 刊# 。 烏ô 容dung 已dĩ 也dã 。 今kim 也dã 山sơn 中trung 多đa 冊sách 。 擇trạch 其kỳ 簡giản 要yếu 者giả 。 以dĩ 為vi 定định 本bổn 。 復phục 于vu 內nội 外ngoại 經kinh 書thư 。 參tham 互hỗ 考khảo 證chứng 。 繼kế 晷# 焚phần 膏cao 。 日nhật 以dĩ 積tích 月nguyệt 。 讐thù 校giáo 方phương 成thành 。

時thời 諸chư 法pháp 侶lữ 。 覩đổ 斯tư 善thiện 本bổn 。 爰viên 常thường 住trụ 授thọ 梓# 流lưu 通thông 。 以dĩ 便tiện 後hậu 來lai 尋tầm 討thảo 。 不bất 揣đoàn 荒hoang 陋lậu 。 敘tự 其kỳ 本bổn 末mạt 云vân 耳nhĩ 。

旹#

崇sùng 禎# 乙ất 亥hợi 仲trọng 春xuân 三tam 日nhật 梁lương 溪khê 比Bỉ 丘Khâu 大đại 建kiến 識thức

禪thiền 林lâm 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa

雲vân 棲tê 後hậu 學học 比Bỉ 丘Khâu 。 大đại 建kiến 。 較giảo 。

●# 序tự

篇thiên 首thủ 也dã 。 猶do 門môn 之chi 庠tường 序tự 也dã 。

禪thiền 林lâm

禪thiền 者giả 。 靜tĩnh 慮lự 也dã 。 林lâm 者giả 。 叢tùng 林lâm 也dã 。 葢# 謂vị 山sơn 林lâm 之chi 士sĩ 。 湖hồ 海hải 之chi 流lưu 。 雲vân 集tập 招chiêu 提đề 。 同đồng 堂đường 共cộng 命mạng 。 結kết 伴bạn 參tham 學học 。 修tu 習tập 靜tĩnh 業nghiệp 。 以dĩ 此thử 言ngôn 之chi 。 故cố 曰viết 禪thiền 林lâm 。

寶bảo 訓huấn

寶bảo 者giả 。 珍trân 愛ái 也dã 。 訓huấn 者giả 。 教giáo 誡giới 也dã 。 葢# 謂vị 此thử 書thư 所sở 載tái 。 皆giai 諸chư 老lão 嘉gia 言ngôn 善thiện 行hành 也dã 。 足túc 以dĩ 開khai 其kỳ 未vị 悟ngộ 。 訓huấn 其kỳ 未vị 成thành 。 故cố 使sử 後hậu 學học 重trọng/trùng 如như 至chí 寶bảo 。 由do 是thị 名danh 之chi 。 故cố 曰viết 寶bảo 訓huấn 。

者giả

者giả 之chi 一nhất 字tự 。 疊điệp 定định 之chi 辭từ 。 葢# 欲dục 敘tự 一nhất 書thư 之chi 來lai 由do 也dã 。

昔tích 妙diệu 喜hỷ

昔tích 者giả 。 往vãng 古cổ 也dã 。 妙diệu 喜hỷ 者giả 。 臨lâm 安an 府phủ (# 今kim 杭# 州châu )# 徑kính 山sơn 宗tông 杲# 大đại 慧tuệ 普phổ 覺giác 禪thiền 師sư 。 江giang 東đông 宣tuyên 州châu 寧ninh 國quốc 奚hề 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 果Quả 克khắc 勤cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。 十thập 三tam 入nhập 校giáo 。 不bất 樂nhạo 世thế 典điển 。 詣nghệ 東đông 山sơn 慧tuệ 雲vân 院viện 。 惠huệ 濟tế 禪thiền 師sư 。 十thập 七thất 落lạc 髮phát 披phi 緇# 。 後hậu 入nhập 雲vân 居cư 之chi 西tây 。 古cổ 雲vân 門môn 寺tự 之chi 舊cựu 基cơ 。 誅tru 茅mao 結kết 庵am 。 經kinh 二nhị 十thập 年niên 。 辟tịch 地địa 湖hồ 湘# 轉chuyển 仰ngưỡng 山sơn 。 邂giải 逅cấu 竹trúc 菴am 珪# 禪thiền 師sư 。 相tương/tướng 與dữ 著trước 頌tụng 古cổ 百bách 餘dư 篇thiên 。 此thử 寶bảo 訓huấn 。 是thị 其kỳ 時thời 集tập 也dã 。 詳tường 見kiến 通thông 載tái 二nhị 十thập 卷quyển 。

竹trúc 庵am

溫ôn 州châu 龍long 翔tường 竹trúc 庵am 士sĩ 珪# 禪thiền 師sư 。 成thành 都đô 府phủ 史sử 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 眼nhãn 清thanh 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 也dã 。

誅tru 茅mao 江giang 西tây 雲vân 門môn 時thời 共cộng 集tập

誅tru 茅mao 者giả 。 斬trảm 草thảo 也dã 。 謂vị 其kỳ 二nhị 師sư 於ư 雲vân 門môn 寺tự 舊cựu 址# 。 誅tru 斬trảm 茅mao 草thảo 結kết 庵am 隱ẩn 居cư 之chi 時thời 。 同đồng 鳩cưu 集tập 此thử 書thư 也dã 。

予# 淳thuần 熈# 間gian 。 遊du 雲vân 居cư 得đắc 之chi 老lão 僧Tăng 祖tổ 庵am 。

予# 者giả 。 我ngã 也dã 。 不bất 稱xưng 我ngã 而nhi 稱xưng 予# 。 乃nãi 賓tân 主chủ 之chi 謙khiêm 辭từ 也dã 。 淳thuần 熈# 。 宋tống 孝hiếu 宗tông 之chi 年niên 號hiệu 也dã 。 遊du 者giả 。 涉thiệp 歷lịch 也dã 。 謂vị 淨tịnh 善thiện 老lão 師sư 。 遊du 方phương 。 至chí 雲vân 居cư 山sơn 雲vân 門môn 之chi 故cố 址# 。 老lão 僧Tăng 祖tổ 庵am 。 所sở 得đắc 此thử 寶bảo 訓huấn 。 祖tổ 庵am 未vị 詳tường 氏thị 族tộc 法pháp 嗣tự 也dã 。

惜tích 其kỳ 年niên 深thâm 蠧đố 損tổn 。 首thủ 尾vĩ 不bất 完hoàn 。

惜tích 者giả 。 難nạn/nan 之chi 歎thán 惜tích 也dã 。 其kỳ 者giả 。 指chỉ 物vật 之chi 辭từ 。 蠧đố 者giả 。 食thực 紙chỉ 魚ngư 蟲trùng 也dã 。 謂vị 歎thán 惜tích 所sở 得đắc 寶bảo 訓huấn 。 年niên 載tái 深thâm 遠viễn 。 被bị 蠧đố 魚ngư 損tổn 壞hoại 。 上thượng 下hạ 前tiền 後hậu 首thủ 尾vĩ 不bất 得đắc 完hoàn 全toàn 也dã 。

後hậu 來lai 或hoặc 見kiến 于vu 語ngữ 錄lục 傳truyền 記ký 中trung 。 積tích 之chi 十thập 年niên 。 僅cận 五ngũ 十thập 篇thiên 餘dư 。

語ngữ 者giả 。 密mật 顯hiển 真chân 機cơ 曰viết 語ngữ 。 總tổng 集tập 眾chúng 事sự 曰viết 錄lục 。 博bác 載tái 古cổ 今kim 曰viết 傳truyền 。 廣quảng 誌chí 賢hiền 否phủ/bĩ 曰viết 記ký 。 僅cận 方phương 纔tài 也dã 。 謂vị 自tự 得đắc 此thử 書thư 以dĩ 來lai 。 有hữu 不bất 完hoàn 之chi 篇thiên 。 或hoặc 全toàn 覩đổ 見kiến 於ư 諸chư 語ngữ 錄lục 傳truyền 記ký 中trung 。 積tích 聚tụ 十thập 年niên 。 方phương 纔tài 五ngũ 十thập 之chi 餘dư 篇thiên 也dã 。

仍nhưng 取thủ 黃hoàng 龍long

隆long 興hưng 府phủ 。 黃hoàng 龍long 惠huệ 南nam 禪thiền 師sư 。 信tín 州châu 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 石thạch 霜sương 楚sở 圓viên 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

下hạ 至chí 佛Phật 照chiếu

慶khánh 元nguyên 府phủ 。 即tức 明minh 州châu 育dục 王vương 寺tự 。 德đức 光quang 佛Phật 照chiếu 拙chuyết 庵am 禪thiền 師sư 。 臨lâm 江giang 郡quận 彭# 氏thị 子tử 。 嗣tự 大đại 慧tuệ 宗tông 杲# 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。 依y 本bổn 郡quận 東đông 山sơn 華hoa 光quang 寺tự 。 吉cát 禪thiền 師sư 祝chúc 髮phát 。 後hậu 來lai 孝hiếu 宗tông 淳thuần 熈# 三tam 年niên 十thập 一nhất 月nguyệt 。 詔chiếu 入nhập 選tuyển 德đức 殿điện 談đàm 禪thiền 。 淳thuần 熈# 五ngũ 年niên 賜tứ 佛Phật 照chiếu 號hiệu 。 達đạt 於ư 天thiên 下hạ 。 宗tông 風phong 大đại 振chấn 也dã 。

簡giản 堂đường

台thai 州châu 國quốc 清thanh 寺tự 簡giản 堂đường 行hành 機cơ 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 楊dương 氏thị 子tử 。 嗣tự 護hộ 國quốc 景cảnh 元nguyên 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

諸chư 老lão 遺di 語ngữ 。 節tiết 葺# 類loại 三tam 百bách 篇thiên 。

仍nhưng 者giả 。 復phục 也dã 。 節tiết 。 制chế 也dã 。 葺# 。 修tu 補bổ 也dã 。 謂vị 仍nhưng 復phục 取thủ 黃hoàng 龍long 以dĩ 下hạ 至chí 佛Phật 照chiếu 簡giản 堂đường 諸chư 老lão 。 遺di 留lưu 語ngữ 錄lục 。 節tiết 制chế 補bổ 葺# 。 兼kiêm 前tiền 五ngũ 十thập 餘dư 篇thiên 類loại 。 積tích 聚tụ 三tam 百bách 篇thiên 也dã 。

其kỳ 所sở 得đắc 有hữu 先tiên 後hậu 。 而nhi 不bất 以dĩ 古cổ 今kim 為vi 詮thuyên 次thứ 。

其kỳ 助trợ 語ngữ 之chi 辭từ 。 謂vị 其kỳ 所sở 得đắc 簡giản 篇thiên 。 有hữu 先tiên 有hữu 後hậu 而nhi 錄lục 之chi 。 不bất 依y 往vãng 古cổ 為vi 先tiên 。 來lai 今kim 為vi 後hậu 。 作tác 詮thuyên 顯hiển 次thứ 第đệ 耳nhĩ 。 此thử 序tự 約ước 三tam 分phần 分phần 科khoa 。 自tự 此thử 已dĩ 上thượng 。 為vi 序tự 分phần/phân 也dã 。

大đại 槩# 使sử 學học 者giả 。 削tước 勢thế 利lợi 人nhân 我ngã 。 趣thú 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。

槩# 者giả 。 意ý 也dã 。 略lược 也dã 。 削tước 。 刪san 也dã 勢thế 。 威uy 勢thế 。 也dã 。 利lợi 。 財tài 利lợi 也dã 。 人nhân 我ngã 者giả 。 彼bỉ 此thử 之chi 稱xưng 。 趣thú 。 向hướng 也dã 。 又hựu 行hành 而nhi 張trương 足túc 也dã 。 道đạo 者giả 。 事sự 物vật 當đương 然nhiên 之chi 理lý 。 人nhân 所sở 共cộng 由do 也dã 。 德đức 者giả 。 得đắc 也dã 。 行hành 道Đạo 而nhi 得đắc 於ư 心tâm 也dã 。 仁nhân 者giả 。 心tâm 之chi 德đức 。 愛ái 之chi 理lý 。 義nghĩa 者giả 。 心tâm 之chi 制chế 。 事sự 之chi 宜nghi 也dã 。 葢# 此thử 書thư 大đại 意ý 。 使sử 令linh 學học 者giả 削tước 威uy 勢thế 財tài 利lợi 之chi 心tâm 。 人nhân 我ngã 彼bỉ 此thử 之chi 念niệm 。 趣thú 向hướng 道Đạo 德đức 義nghĩa 理lý 而nhi 已dĩ 。 而nhi 已dĩ 者giả 。 結kết 盡tận 無vô 餘dư 之chi 辭từ 。 此thử 言ngôn 寶bảo 訓huấn 之chi 義nghĩa 。

其kỳ 文văn 理lý 優ưu 游du 平bình 易dị 。 無vô 高cao 誕đản 荒hoang 邈mạc 詭quỷ 異dị 之chi 跡tích 。

此thử 伸thân 寶bảo 訓huấn 之chi 文văn 也dã 。 文văn 。 謂vị 文văn 字tự 。 理lý 。 謂vị 條điều 理lý 。 優ưu 游du 者giả 。 自tự 如như 之chi 貌mạo 。 平bình 和hòa 簡giản 易dị 。 高cao 誕đản 者giả 。 孤cô 危nguy 高cao 大đại 也dã 。 誕đản 。 又hựu 誑cuống 妄vọng 也dã 。 荒hoang 。 蕪# 也dã 。 詭quỷ 。 詐trá 也dã 。 謂vị 此thử 書thư 文văn 字tự 。 條điều 理lý 。 優ưu 游du 自tự 如như 。 平bình 和hòa 簡giản 易dị 。 有hữu 如như 此thử 之chi 善thiện 。 無vô 孤cô 危nguy 妄vọng 誕đản 荒hoang 蕪# 無vô 稽khể 之chi 言ngôn 。 邈mạc 慢mạn 詭quỷ 詐trá 異dị 恠# 失thất 據cứ 之chi 事sự 跡tích 也dã 。

實thật 可khả 以dĩ 助trợ 入nhập 道đạo 之chi 遠viễn 猷# 也dã

此thử 深thâm 言ngôn 其kỳ 効hiệu 也dã 。 可khả 。 謂vị 近cận 可khả 而nhi 有hữu 所sở 未vị 盡tận 之chi 辭từ 。 猷# 。 法pháp 也dã 。 道đạo 也dã 。 謂vị 此thử 書thư 其kỳ 文văn 平bình 易dị 。 實thật 可khả 以dĩ 與dữ 學học 者giả 。 助trợ 入nhập 道đạo 之chi 法pháp 則tắc 也dã 。 以dĩ 上thượng 為vi 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 下hạ 乃nãi 流lưu 通thông 分phần/phân 也dã 且thả 將tương 刊# 木mộc 以dĩ 廣quảng 流lưu 傳truyền 。 必tất 有hữu 同đồng 志chí 之chi 士sĩ 。 一nhất 見kiến 而nhi 心tâm 許hứa 者giả 。

予# 雖tuy 老lão 死tử 丘khâu 壑hác 。 而nhi 志chí 願nguyện 足túc 矣hĩ 。

且thả 。 權quyền 且thả 也dã 。 將tương 且thả 然nhiên 未vị 必tất 之chi 辭từ 。 士sĩ 。 謂vị 有hữu 行hành 義nghĩa 之chi 稱xưng 。 許hứa 。 謂vị 允duẫn 從tùng 也dã 。 丘khâu 者giả 。 士sĩ 阜phụ 之chi 高cao 者giả 也dã 。 壑hác 者giả 。 有hữu 水thủy 曰viết 澤trạch 。 無vô 水thủy 曰viết 壑hác 也dã 。 志chí 者giả 。 心tâm 之chi 所sở 之chi 也dã 。 願nguyện 謂vị 情tình 希hy 也dã 。 葢# 謂vị 將tương 此thử 書thư 刊# 木mộc 印ấn 造tạo 。 以dĩ 廣quảng 流lưu 傳truyền 而nhi 不bất 滯trệ 止chỉ 。 如như 有hữu 與dữ 予# 同đồng 志chí 之chi 士sĩ 。 一nhất 見kiến 此thử 書thư 。 心tâm 若nhược 允duẫn 從tùng 者giả 。 予# 縱túng/tung 老lão 死tử 丘khâu 壑hác 之chi 中trung 。 而nhi 心tâm 志chí 情tình 願nguyện 滿mãn 足túc 矣hĩ 。

東đông 吳ngô 沙Sa 門Môn 淨tịnh 善thiện 書thư

東đông 吳ngô 。 蘇tô 州châu 郡quận 名danh 也dã 。 沙Sa 門Môn 。 略lược 梵Phạm 謂vị 也dã 。 全toàn 謂vị 沙sa 迦ca 門môn 曩nẵng 。 此thử 云vân 勤cần 息tức 。 謂vị 勤cần 行hành 善thiện 法Pháp 。 息tức 滅diệt 諸chư 惡ác 。 淨tịnh 善thiện 乃nãi 序tự 主chủ 諱húy 。 後hậu 學học 不bất 可khả 雙song 稱xưng 。 當đương 曰viết 上thượng 淨tịnh 下hạ 善thiện 也dã 。 是thị 東đông 吳ngô 人nhân 也dã 。 書thư 者giả 。 如như 也dã 。 敘tự 事sự 如như 人nhân 之chi 意ý 也dã 。 又hựu 舒thư 也dã 。 劉lưu 勰# 曰viết 。 舒thư 布bố 其kỳ 言ngôn 。 陳trần 於ư 簡giản 牘độc 者giả 曰viết 書thư 。

●# 卷quyển 上thượng

卷quyển 者giả 。 卷quyển 也dã 。 卷quyển 多đa 而nhi 舒thư 少thiểu 也dã 。 上thượng 者giả 。 對đối 待đãi 之chi 義nghĩa 。 有hữu 上thượng 則tắc 有hữu 下hạ 也dã 。

明minh 教giáo

杭# 州châu 佛Phật 日nhật 明minh 教giáo 契khế 嵩tung 禪thiền 師sư 。 字tự 仲trọng 靈linh 自tự 號hiệu 潛tiềm 子tử 藤đằng 州châu 譚đàm 津tân 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 洞đỗng 山sơn 曉hiểu 聰thông 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 世thế 。 七thất 歲tuế 出xuất 家gia 。 十thập 三tam 得đắc 度độ 。 十thập 九cửu 遊du 方phương 。 常thường 戴đái 觀quán 音âm 像tượng 一nhất 軸trục 。 日nhật 誦tụng 聖thánh 號hiệu 十thập 萬vạn 。 率suất 以dĩ 為vi 常thường 。 世thế 間gian 經kinh 書thư 莫mạc 不bất 徧biến 覧# 。 作tác 原nguyên 教giáo 論luận 十thập 萬vạn 餘dư 言ngôn 。 儒nho 釋thích 之chi 道đạo 一nhất 貫quán 。 以dĩ 抗kháng 韓# 愈dũ 排bài 佛Phật 之chi 說thuyết 。 知tri 開khai 封phong 府phủ 龍long 圖đồ 王vương 公công 素tố 。 歐âu 陽dương 修tu 。 程# 師sư 孟# 奏tấu 進tiến 。 仁nhân 宗tông 覧# 之chi 嘉gia 歎thán 。 付phó 編biên 修tu 入nhập 藏tạng 。 曰viết 輔phụ 教giáo 篇thiên 三tam 卷quyển 。 賜tứ 紫tử 衣y 方phương 袍bào 明minh 教giáo 之chi 號hiệu 也dã 。

和hòa 尚thượng

梵Phạm 本bổn 正chánh 名danh 鄔ổ 波ba 迦ca 。 傳truyền 之chi 于vu 闐điền 翻phiên 為vi 和hòa 尚thượng 。 傳truyền 至chí 此thử 土thổ/độ 翻phiên 為vi 力lực 生sanh 。 謂vị 出xuất 家gia 者giả 。 因nhân 師sư 之chi 力lực 。 而nhi 生sanh 長trưởng 法Pháp 身thân 。 出xuất 功công 德đức 財tài 。 養dưỡng 智trí 慧tuệ 命mạng 。 故cố 曰viết 力lực 生sanh 也dã 。

尊tôn

重trọng/trùng 也dã 。 崇sùng 也dã 。

道đạo

心tâm 通thông 曰viết 道đạo 。 又hựu 成thành 名danh 之chi 謂vị 道đạo 。 即tức 佛Phật 祖tổ 微vi 妙diệu 之chi 道đạo 也dã 。 在tại 儒nho 即tức 允duẫn 執chấp 厥quyết 中trung 之chi 妙diệu 道đạo 也dã 。

德đức

身thân 正chánh 曰viết 德đức 。 立lập 身thân 之chi 謂vị 也dã 。 僧Tăng 有hữu 戒giới 定định 慧tuệ 。 儒nho 有hữu 孝hiếu 悌đễ 忠trung 信tín 。 皆giai 謂vị 之chi 德đức 也dã 。

匹thất 夫phu

窮cùng 獨độc 之chi 稱xưng 也dã 。 三tam 軍quân 之chi 中trung 可khả 奪đoạt 帥súy 。 匹thất 夫phu 之chi 志chí 不bất 可khả 奪đoạt 。 註chú 。 三tam 軍quân 之chi 勇dũng 在tại 人nhân 。 匹thất 夫phu 之chi 志chí 在tại 己kỷ 故cố 也dã 。

王vương

王vương 去khứ 聲thanh 。 凡phàm 有hữu 天thiên 下hạ 者giả 。 人nhân 稱xưng 曰viết 王vương 。 又hựu 身thân 臨lâm 四tứ 海hải 曰viết 王vương 。

伯bá 夷di 叔thúc 齊tề

孤cô 竹trúc 君quân 之chi 二nhị 子tử 也dã 。 孤cô 竹trúc 。 即tức 殷ân 湯thang 所sở 封phong 之chi 邦bang 君quân 也dã 。 姓tánh 墨mặc 胎thai 氏thị 。 名danh 初sơ 。 字tự 子tử 期kỳ 。 其kỳ 子tử 伯bá 夷di 名danh 允duẫn 。 字tự 公công 信tín 。 季quý 子tử 叔thúc 齊tề 名danh 智trí 。 字tự 公công 達đạt 。 諡thụy 曰viết 。 伯bá 夷di 叔thúc 齊tề 也dã 。 其kỳ 父phụ 將tương 薨hoăng 。 遺di 命mạng 立lập 叔thúc 齊tề 。 齊tề 以dĩ 天thiên 倫luân 為vi 重trọng/trùng 。 我ngã 在tại 位vị 不bất 義nghĩa 。 伯bá 夷di 以dĩ 父phụ 命mạng 為vi 尊tôn 。 我ngã 在tại 位vị 不bất 孝hiếu 。 二nhị 人nhân 俱câu 迯# 。 國quốc 人nhân 立lập 其kỳ 仲trọng 子tử 為vi 君quân 。 其kỳ 二nhị 人nhân 聞văn 西tây 伯bá 昌xương 善thiện 養dưỡng 老lão 。 盍# 往vãng 而nhi 歸quy 之chi 。 文văn 王vương 卒thốt 。 武võ 王vương 伐phạt 紂# 。 二nhị 人nhân 叩khấu 馬mã 首thủ 而nhi 諫gián 曰viết 。 父phụ 死tử 不bất 葬táng 。 爰viên 及cập 干can 戈qua 。 可khả 謂vị 孝hiếu 乎hồ 。 以dĩ 臣thần 弒# 君quân 。 可khả 謂vị 忠trung 乎hồ 。 左tả 右hữu 欲dục 兵binh 之chi 。 太thái 公công 曰viết 。 此thử 義nghĩa 人nhân 也dã 。 扶phù 而nhi 去khứ 之chi 。 武võ 王vương 平bình 定định 。 天thiên 下hạ 宗tông 周chu 。 夷di 齊tề 耻sỉ 不bất 食thực 周chu 粟túc 。 遂toại 隱ẩn 首thủ 陽dương 山sơn 。 採thải 薇# 而nhi 食thực 。 卒thốt 之chi 餓ngạ 死tử 。 史sử 咏# 云vân 。 孤cô 竹trúc 夷di 齊tề 耻sỉ 戰chiến 爭tranh 。 望vọng 塵trần 遮già 道đạo 請thỉnh 休hưu 兵binh 。 首thủ 陽dương 山sơn 倒đảo 為vi 平bình 地địa 。 應ưng 始thỉ 無vô 人nhân 說thuyết 姓tánh 名danh 。

夏hạ 桀#

名danh 履lý 癸quý 。 帝đế 發phát 之chi 子tử 。 諡thụy 法pháp 。 賊tặc 人nhân 多đa 殺sát 曰viết 桀# 。 荒hoang 婬dâm 無vô 道đạo 。 得đắc 施thí 氏thị 女nữ 名danh 妹muội 喜hỷ 。 作tác 瓊# 樓lâu 瑤dao 臺đài 。 極cực 意ý 取thủ 娛ngu 。 酒tửu 池trì 運vận 船thuyền 。 糟tao 堤đê 可khả 望vọng 十thập 里lý 。 龍long 逢phùng 以dĩ 忠trung 諫gián 不bất 從tùng 而nhi 殺sát 。 殷ân 湯thang 有hữu 德đức 。 伊y 尹# 佐tá 湯thang 伐phạt 桀# 。 桀# 戰chiến 不bất 勝thắng 。 奔bôn 三tam 椶tông 國quốc 。 湯thang 又hựu 從tùng 而nhi 伐phạt 之chi 。 放phóng 桀# 於ư 南nam 巢sào 而nhi 死tử 。 自tự 禹vũ 至chí 桀# 。 一nhất 十thập 七thất 世thế 。 歷lịch 年niên 四tứ 百bách 。 三tam 十thập 有hữu 二nhị 。

商thương 紂#

名danh 辛tân 。 亦diệc 名danh 受thọ 。 帝đế 乙ất 之chi 子tử 。 諡thụy 法pháp 。 殘tàn 義nghĩa 損tổn 善thiện 曰viết 紂# 。 得đắc 蘇tô 氏thị 女nữ 妲# 己kỷ 。 甚thậm 寵sủng 愛ái 之chi 。 設thiết 酒tửu 池trì 肉nhục 林lâm 。 使sử 男nam 女nữ 躶# 形hình 相tướng 逐trục 其kỳ 間gian 。 作tác 長trường 夜dạ 宮cung 。 一nhất 百bách 一nhất 十thập 日nhật 為vi 一nhất 晝trú 。 用dụng 炮bào 烙# 之chi 刑hình 。 刳khô 孕dựng 剒# 涉thiệp 。 造tạo 鹿lộc 臺đài 。 七thất 年niên 乃nãi 成thành 。 業nghiệp 害hại 忠trung 良lương 。 臣thần 叔thúc 比tỉ 干can 。 竭kiệt 忠trung 而nhi 諫gián 。 遂toại 剖phẫu 心tâm 而nhi 死tử 。 太thái 師sư 箕ki 子tử 。 徉dương 狂cuồng 而nhi 為vi 奴nô 。 庶thứ 兄huynh 微vi 子tử 。 為vi 其kỳ 亡vong 仁nhân 。 避tị 而nhi 去khứ 之chi 。 後hậu 武võ 王vương 舉cử 兵binh 伐phạt 之chi 。 敗bại 登đăng 鹿lộc 臺đài 。 蒙mông 頭đầu 赴phó 火hỏa 而nhi 死tử 。 自tự 湯thang 至chí 紂# 。 共cộng 三tam 十thập 世thế 。 歷lịch 年niên 六lục 百bách 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 史sử 咏# 云vân 。 積tích 粟túc 成thành 塵trần 竟cánh 不bất 開khai 。 誰thùy 知tri 拒cự 諫gián 剖phẫu 英anh 才tài 。 武võ 王vương 兵binh 起khởi 無vô 人nhân 敵địch 。 遂toại 作tác 商thương 郊giao 一nhất 聚tụ 灰hôi 。

周chu 幽u

名danh 宮cung 涅niết 。 宣tuyên 王vương 之chi 子tử 。 諡thụy 法pháp 。 壅ủng 遏át 不bất 通thông 曰viết 幽u 。 殆đãi 政chánh 虐ngược 民dân 。 遂toại 致trí 岐kỳ 山sơn 自tự 崩băng 。 山sơn 川xuyên 水thủy 竭kiệt 。 得đắc 褒bao 人nhân 女nữ 名danh 褒bao 姒# 以dĩ 寵sủng 之chi 。 乃nãi 貶biếm 申thân 后hậu 。 并tinh 太thái 子tử 宜nghi 臼cữu 。 褒bao 姒# 不bất 好hảo/hiếu 笑tiếu 。 於ư 驪# 山sơn 舉cử 火hỏa 。 戲hí 媚mị 褒bao 姒# 之chi 笑tiếu 。 後hậu 申thân 侯hầu 怒nộ 。 召triệu 犬khuyển 戎nhung 殺sát 於ư 驪# 山sơn 之chi 下hạ 。 史sử 咏# 曰viết 。 恃thị 寵sủng 多đa 矯kiểu 得đắc 自tự 由do 。 驪# 山sơn 舉cử 火hỏa 戲hí 諸chư 侯hầu 。 豈khởi 知tri 一nhất 笑tiếu 傾khuynh 家gia 國quốc 。 不bất 覺giác 胡hồ 塵trần 滿mãn 玉ngọc 樓lâu 。

周chu 厲lệ

名danh 胡hồ 。 夷di 王vương 之chi 子tử 。 諡thụy 法pháp 。 殺sát 戮lục 無vô 辜cô 曰viết 厲lệ 。 王vương 行hành 無vô 道đạo 。 侈xỉ 傲ngạo 暴bạo 虐ngược 。 國quốc 人nhân 謗báng 之chi 。 王vương 使sử 衛vệ 巫# 監giám 謗báng 。 但đãn 有hữu 謗báng 者giả 盡tận 殺sát 之chi 。 召triệu 公công 諫gián 曰viết 。 塞tắc 下hạ 之chi 口khẩu 。 遂toại 上thượng 之chi 過quá 。 恐khủng 為vi 社xã 稷tắc 憂ưu 。 王vương 不bất 聽thính 。 國quốc 人nhân 叛bạn 之chi 。 禍họa 及cập 於ư 王vương 。 王vương 乃nãi 出xuất 奔bôn 於ư 彘# 。 太thái 子tử 幼ấu 。 周chu 召triệu 二nhị 公công 相tương 和hòa 恊# 。 共cộng 理lý 國quốc 事sự 。 故cố 稱xưng 共cộng 和hòa 也dã 。 小tiểu 雅nhã 二nhị 十thập 二nhị 篇thiên 。 皆giai 文văn 武võ 成thành 康khang 之chi 善thiện 政chánh 。 至chí 此thử 而nhi 盡tận 廢phế 矣hĩ 。

喜hỷ 怒nộ

唐đường 太thái 宗tông 曰viết 。 桀# 紂# 。 天thiên 子tử 也dã 。 以dĩ 桀# 紂# 之chi 名danh 。 加gia 之chi 於ư 匹thất 夫phu 則tắc 怒nộ 。 顏nhan 閔mẫn 匹thất 夫phu 也dã 。 以dĩ 匹thất 夫phu 之chi 名danh 。 加gia 於ư 天thiên 子tử 則tắc 喜hỷ 。 所sở 貴quý 在tại 德đức 。 不bất 在tại 位vị 也dã 。

患hoạn

憂ưu 也dã 。

○# 聖thánh

靈linh 明minh 洞đỗng 鑑giám 曰viết 聖thánh 。 又hựu 聖thánh 猶do 正chánh 也dã 。 以dĩ 正chánh 教giáo 誨hối 人nhân 也dã 。

賢hiền

超siêu 凡phàm 亞# 聖thánh 。 曰viết 賢hiền 。

學học

習tập 學học 也dã 。 已dĩ 知tri 未vị 知tri 未vị 能năng 。 而nhi 欲dục 求cầu 知tri 求cầu 能năng 者giả 也dã 。

學học 以dĩ 聚tụ 之chi

君quân 子tử 學học 以dĩ 聚tụ 之chi 。 問vấn 以dĩ 辯biện 之chi 。 寬khoan 以dĩ 居cư 之chi 。 仁nhân 以dĩ 行hành 之chi 。 註chú 曰viết 。 聖thánh 人nhân 在tại 下hạ 。 雖tuy 顯hiển 而nhi 未vị 得đắc 位vị 。 則tắc 進tiến 德đức 修tu 業nghiệp 而nhi 已dĩ 。 學học 聚tụ 問vấn 辯biện 。 進tiến 業nghiệp 也dã 。 寬khoan 居cư 行hành 仁nhân 。 修tu 德đức 也dã 。 又hựu 學học 聚tụ 問vấn 辯biện 者giả 。 謂vị 人nhân 苟cẩu 不bất 務vụ 學học 。 則tắc 無vô 以dĩ 會hội 眾chúng 理lý 。 而nhi 但đãn 有hữu 諸chư 己kỷ 也dã 。 學học 弗phất 問vấn 。 無vô 以dĩ 辯biện 別biệt 眾chúng 理lý 。 使sử 之chi 條điều 件# 不bất 紊# 。 而nhi 精tinh 麤thô 本bổn 末mạt 。 或hoặc 不bất 知tri 所sở 擇trạch 也dã 。 出xuất 易dị 經kinh 九cửu 二nhị 之chi 文văn 也dã 。

裨bì

補bổ 也dã 。 助trợ 也dã 。

日nhật 新tân

湯thang 之chi 盤bàn 銘minh 曰viết 。 苟cẩu 日nhật 新tân 。 日nhật 日nhật 新tân 。 又hựu 日nhật 新tân 。 然nhiên 在tại 彼bỉ 學học 者giả 。 進tiến 業nghiệp 修tu 德đức 而nhi 轉chuyển 新tân 也dã 。 如như 沐mộc 其kỳ 身thân 滌địch 除trừ 舊cựu 染nhiễm 之chi 污ô 而nhi 自tự 新tân 也dã 。 此thử 文văn 出xuất 大đại 學học 。

○# 太thái 史sử 公công

姓tánh 司ty 馬mã 。 名danh 談đàm 。 為vi 太thái 史sử 令linh 。 其kỳ 子tử 名danh 遷thiên 。 襲tập 其kỳ 父phụ 職chức 。 乃nãi 尊tôn 其kỳ 父phụ 。 故cố 稱xưng 公công 也dã 。 西tây 漢hán 龍long 門môn 人nhân 。

孟# 子tử

名danh 軻kha 。 字tự 子tử 輿dư 。 鄒# 國quốc 人nhân 。 作tác 孟# 子tử 之chi 書thư 七thất 篇thiên 。 上thượng 下hạ 兩lưỡng 卷quyển 也dã 。

梁lương 惠huệ 王vương

魏ngụy 侯hầu [葷-車+(卸-ㄗ)]# 也dã 。 都đô 大đại 梁lương 。 僭# 稱xưng 王vương 位vị 。 諡thụy 曰viết 惠huệ 。 史sử 記ký 惠huệ 王vương 三tam 十thập 五ngũ 年niên 。 卑ty 禮lễ 厚hậu 弊tệ 以dĩ 招chiêu 賢hiền 。 而nhi 孟# 子tử 至chí 。 梁lương 王vương 問vấn 曰viết 。 叟# 。 不bất 遠viễn 千thiên 里lý 而nhi 來lai 。 何hà 以dĩ 利lợi 吾ngô 國quốc 乎hồ 。 孟# 子tử 對đối 曰viết 。 王vương 何hà 必tất 曰viết 利lợi 。 亦diệc 有hữu 仁nhân 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 王vương 問vấn 意ý 。 強cường/cưỡng 兵binh 富phú 國quốc 之chi 類loại 。 孟# 子tử 之chi 對đối 。 不bất 以dĩ 富phú 為vi 利lợi 。 以dĩ 義nghĩa 為vi 利lợi 也dã 。

罕# 言ngôn 利lợi

罕# 者giả 。 少thiểu 也dã 。 罕# 言ngôn 利lợi 與dữ 命mạng 與dữ 仁nhân 。 命mạng 之chi 理lý 微vi 。 仁nhân 之chi 道đạo 大đại 。 利lợi 之chi 害hại 義nghĩa 。 謂vị 聖thánh 人nhân 恐khủng 學học 者giả 陷hãm 溺nịch 於ư 利lợi 。 以dĩ 利lợi 滅diệt 公công 。 貪tham 利lợi 害hại 義nghĩa 。 淪luân 於ư 污ô 下hạ 。 故cố 罕# 言ngôn 之chi 。

尊tôn 崇sùng 下hạ

尊tôn 崇sùng 。 天thiên 子tử 也dã 。 貧bần 賤tiện 。 庶thứ 民dân 也dã 。 謂vị 自tự 天thiên 子tử 至chí 庶thứ 民dân 。 同đồng 害hại 貪tham 利lợi 之chi 病bệnh 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

弊tệ

病bệnh 也dã 。

夫phu

承thừa 上thượng 啟khải 下hạ 之chi 辭từ 。

悖bội 戾lệ

逆nghịch 理lý 乖quai 違vi 法pháp 度độ 也dã 。

是thị 不bất 亦diệc

豈khởi 不bất 是thị 也dã 。

張trương

施thí 也dã 。

征chinh

取thủ 也dã 。

○# 有hữu 形hình 下hạ

論luận 云vân 。 有hữu 形hình 之chi 惡ác 。 其kỳ 來lai 有hữu 方phương 。 其kỳ 敵địch 可khả 禦ngữ 。 無vô 形hình 之chi 惡ác 。 其kỳ 來lai 不bất 測trắc 。 其kỳ 害hại 非phi 細tế 故cố 。 所sở 以dĩ 殺sát 人nhân 之chi 惡ác 小tiểu 。 害hại 人nhân 之chi 惡ác 大đại 。 殺sát 人nhân 者giả 以dĩ 跡tích 言ngôn 之chi 。 害hại 人nhân 者giả 以dĩ 心tâm 言ngôn 之chi 。 跡tích 雖tuy 殺sát 人nhân 。 其kỳ 過quá 可khả 恕thứ 。 忍nhẫn 心tâm 害hại 理lý 。 其kỳ 殃ương 極cực 甚thậm 。 是thị 故cố 有hữu 形hình 之chi 惡ác 。 顯hiển 然nhiên 可khả 見kiến 。 無vô 形hình 之chi 惡ác 。 冥minh 然nhiên 莫mạc 測trắc 。 以dĩ 人nhân 之chi 可khả 見kiến 可khả 知tri 。 故cố 以dĩ 為vi 輕khinh 為vi 小tiểu 。 以dĩ 人nhân 之chi 莫mạc 見kiến 莫mạc 知tri 。 故cố 以dĩ 為vi 重trọng/trùng 為vi 大đại 也dã 。

游du 晏#

游du 。 逸dật 也dã 。 賓tân 主chủ 合hợp 歡hoan 安an 靜tĩnh 之chi 筵diên 也dã 。

鴆chậm 毒độc

鳥điểu 名danh 。 其kỳ 形hình 如như 鷄kê 。 其kỳ 色sắc 紫tử 綠lục 。 頸cảnh 長trường/trưởng 八bát 寸thốn 。 以dĩ 蛇xà 蝮phúc 為vi 食thực 。 其kỳ 毛mao 羽vũ 歷lịch 於ư 飲ẩm 食thực 之chi 間gian 。 食thực 則tắc 殺sát 人nhân 也dã 。

戈qua 矛mâu

皆giai 兵binh 器khí 也dã 。 戈qua 。 平bình 頭đầu 戟kích 。 長trường/trưởng 六lục 尺xích 六lục 寸thốn 。 矛mâu 。 長trường/trưởng 二nhị 丈trượng 。 其kỳ 形hình 如như 鈎câu 。 俱câu 傷thương 人nhân 器khí 也dã 。

堂đường 奧áo

正chánh 房phòng 曰viết 堂đường 。 幽u 深thâm 曰viết 奧áo 。

隣lân 巷hạng

五ngũ 家gia 為vi 隣lân 。 二nhị 十thập 五ngũ 家gia 為vi 巷hạng 。

戎nhung 狄địch

西tây 戎nhung 北bắc 狄địch 也dã 。

禮lễ 法pháp

天thiên 理lý 之chi 節tiết 文văn 。 人nhân 事sự 之chi 儀nghi 則tắc 。 法pháp 者giả 。 制chế 度độ 品phẩm 節tiết 也dã 。 左tả 傳truyền 曰viết 。 藏tạng 於ư 杳# 然nhiên 冥minh 然nhiên 之chi 間gian 。 而nhi 發phát 於ư 卒thốt 然nhiên 之chi 際tế 。 非phi 聖thánh 人nhân 以dĩ 禮lễ 為vi 之chi 防phòng 。 則tắc 人nhân 之chi 類loại 滅diệt 久cửu 矣hĩ 。

○# 大đại 覺giác

明minh 州châu 育dục 王vương 寺tự 懷hoài 璉# 禪thiền 師sư 。 字tự 器khí 之chi 。 福phước 建kiến 漳# 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 泐# 潭đàm 懷hoài 澄trừng 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 四tứ 世thế 。 宋tống 仁nhân 宗tông 皇hoàng 祐hựu 二nhị 年niên 。 正chánh 月nguyệt 詔chiếu 住trụ 京kinh 師sư 十thập 方phương 淨tịnh 因nhân 禪thiền 院viện 。 二nhị 月nguyệt 十thập 九cửu 日nhật 。 詔chiếu 對đối 化hóa 成thành 殿điện 。 問vấn 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 。 奏tấu 對đối 稱xưng 旨chỉ 。 賜tứ 號hiệu 大đại 覺giác 禪thiền 師sư 。 歸quy 居cư 於ư 阿A 育Dục 王Vương 。 山sơn 廣quảng 利lợi 寺tự 。

包bao 公công

名danh 拯chửng 。 字tự 希hy 仁nhân 。 諡thụy 孝hiếu 肅túc 。 官quan 為vi 御ngự 史sử 。 天thiên 性tánh 嚴nghiêm 厲lệ 。 未vị 嘗thường 有hữu 笑tiếu 容dung 。 知tri 開khai 封phong 府phủ 日nhật 。 有hữu 民dân 李# 覺giác 安an 。 生sanh 子tử 年niên 幼ấu 。 因nhân 病bệnh 以dĩ 白bạch 金kim 百bách 兩lưỡng 。 寄ký 與dữ 張trương 惠huệ 明minh 。 覺giác 安an 命mạng 終chung 。 惠huệ 明minh 還hoàn 歸quy 其kỳ 子tử 。 其kỳ 子tử 不bất 受thọ 。 一nhất 謂vị 受thọ 人nhân 之chi 寄ký 可khả 當đương 還hoàn 之chi 。 一nhất 謂vị 父phụ 無vô 所sở 寄ký 。 不bất 當đương 受thọ 之chi 。 各các 盡tận 其kỳ 心tâm 而nhi 已dĩ 。

責trách 付phó

給cấp 散tán 也dã 。

○# 圓viên 通thông

廬lư 山sơn 圓viên 通thông 居cư 訥nột 禪thiền 師sư 。 字tự 仲trọng 敏mẫn 。 西tây 蜀thục 梓# 州châu 蹇kiển 氏thị 子tử 。 嗣tự 延diên 慶khánh 子tử 榮vinh 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 世thế 。 為vi 人nhân 英anh 偉# 。 過quá 目mục 成thành 誦tụng 。 十thập 一nhất 出xuất 家gia 。 十thập 七thất 誦tụng 法pháp 華hoa 經kinh 得đắc 度độ 。 後hậu 遊du 襄tương 州châu 。 密mật 契khế 心tâm 要yếu 。 後hậu 遊du 廬lư 山sơn 。 道đạo 價giá 日nhật 重trọng/trùng 。 南nam 康khang 郡quận 守thủ 程# 師sư 孟# 。 奏tấu 請thỉnh 住trụ 圓viên 通thông 寺tự 。

中trung 正chánh

中trung 而nhi 不bất 偏thiên 。 正chánh 而nhi 不bất 邪tà 。

尊tôn 嚴nghiêm

尊tôn 而nhi 可khả 敬kính 。 嚴nghiêm 而nhi 可khả 威uy 。

誼#

義nghĩa 同đồng 。

言ngôn 簡giản

言ngôn 簡giản 則tắc 誠thành 實thật 而nhi 信tín 。 盡tận 理lý 則tắc 道đạo 體thể 精tinh 明minh 也dã 。

鮮tiên

少thiểu 也dã 。

○# 仁nhân 祖tổ

宋tống 四tứ 帝đế 仁nhân 宗tông 也dã 。

皇hoàng 祐hựu

即tức 年niên 號hiệu 也dã 。

銀ngân 璫đang

耳nhĩ 㻔# 也dã 。 秦tần 漢hán 中trung 以dĩ 小tiểu 宦# 官quan 。 著trước 銀ngân 璫đang 左tả 貂# 。 明minh 帝đế 改cải 為vi 金kim 璫đang 右hữu 貂# 。 宮cung 中trung 出xuất 入nhập 傳truyền 命mạng 使sử 。 悉tất 用dụng 閹# 人nhân 。

綠lục 綈đề

下hạ 音âm 啼đề 。 綠lục 色sắc 也dã 。 即tức 盛thịnh 詔chiếu 書thư 囊nang 也dã 。

尺xích 一nhất

漢hán 時thời 制chế 一nhất 尺xích 之chi 板bản 。 而nhi 駕giá 詔chiếu 書thư 也dã 。

孝hiếu 慈từ

汴# 京kinh 自tự 唐đường 朝triêu 毀hủy 寺tự 。 太thái 祖tổ 建kiến 隆long 間gian 復phục 興hưng 兩lưỡng 街nhai 。 止chỉ 是thị 南nam 山sơn 律luật 部bộ 。 慈từ 恩ân 賢hiền 首thủ 疏sớ/sơ 鈔sao 義nghĩa 學học 而nhi 已dĩ 。 士sĩ 夫phu 聰thông 明minh 超siêu 越việt 者giả 。 皆giai 厭yếm 名danh 相tướng 因nhân 果quả 。 當đương 時thời 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 。 達đạt 磨ma 禪thiền 宗tông 未vị 行hành 。 淳thuần 化hóa (# 太thái 宗tông 年niên 號hiệu )# 以dĩ 來lai 。 四tứ 明minh 尊tôn 者giả 。 天thiên 台thai 懺sám 主chủ 遵tuân 式thức 行hành 道Đạo 東đông 南nam 。 止Chỉ 觀Quán 心tâm 宗tông 慧tuệ 眼nhãn 照chiếu 映ánh 天thiên 下hạ 。 翰hàn 林lâm 楊dương 億ức 晁# 回hồi 。 首thủ 發phát 明minh 之chi 至chí 。 是thị 時thời 內nội 使sử 李# 允duẫn 寧ninh 。 奏tấu 施thí 汴# 宅trạch 一nhất 區khu 。 創sáng/sang 立lập 禪thiền 席tịch 。 賜tứ 額ngạch 十thập 方phương 淨tịnh 因nhân 禪thiền 院viện 。 帝đế 留lưu 意ý 空không 宗tông 。 詔chiếu 下hạ 三tam 省tỉnh 定định 議nghị 。 召triệu 有hữu 道đạo 者giả 住trụ 持trì 。 歐âu 陽dương 修tu 。 程# 師sư 孟# 。 奏tấu 請thỉnh 圓viên 通thông 訥nột 禪thiền 師sư 。 允duẫn 寧ninh 親thân 持trì 詔chiếu 下hạ 江giang 州châu 。 訥nột 稱xưng 目mục 疾tật 耳nhĩ 背bối/bội 不bất 赴phó 。 帝đế 益ích 敬kính 重trọng 。 聽thính 舉cử 自tự 代đại 。 訥nột 舉cử 大đại 覺giác 應ưng 詔chiếu 。 天thiên 下hạ 賢hiền 哲triết 。 在tại 訥nột 得đắc 之chi 矣hĩ 。

伽già 藍lam

譯dịch 為vi 眾chúng 園viên 。 園viên 謂vị 生sanh 植thực 之chi 所sở 。 佛Phật 弟đệ 子tử 則tắc 生sanh 植thực 道đạo 芽nha 。 趣thú 登đăng 聖thánh 果Quả 。 能năng 福phước 利lợi 羣quần 生sanh 。 故cố 曰viết 眾chúng 園viên 也dã 。

旌tinh

旗kỳ 首thủ 曰viết 旌tinh 。 以dĩ 旌tinh 有hữu 功công 者giả 。 又hựu 欽khâm 也dã 。

崇sùng

敬kính 重trọng 也dã 。

固cố 辭từ

辭từ 而nhi 不bất 受thọ 也dã 。 三tam 辭từ 為vi 節tiết 。 一nhất 辭từ 為vi 禮lễ 。 二nhị 辭từ 為vi 謙khiêm 。 三tam 辭từ 為vi 固cố 辭từ 也dã 。

濫lạm 廁trắc

泛phiếm 雜tạp 也dã 。

幸hạnh

不bất 當đương 得đắc 而nhi 得đắc 也dã 。

飯phạn 蔬#

飯phạn 。 食thực 也dã 。 蔬# 。 麤thô 食thực 也dã 。 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 。 渾hồn 然nhiên 天thiên 理lý 。 雖tuy 處xứ 困khốn 極cực 。 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 無vô 不bất 在tại 焉yên 。 其kỳ 視thị 不bất 義nghĩa 之chi 富phú 貴quý 。 如như 浮phù 雲vân 之chi 有hữu 無vô 。 漠mạc 然nhiên 無vô 動động 其kỳ 心tâm 。

不bất 為vi

性tánh 本bổn 如như 空không 。 難nạn/nan 名danh 難nạn/nan 相tương/tướng 。 金kim 屑tiết 雖tuy 貴quý 。 落lạc 眼nhãn 成thành 塵trần 。

先tiên 哲triết

指chỉ 范phạm 蠡lễ 也dã 。

累lũy/lụy/luy

縈oanh 縛phược 也dã 。

厭yếm

滿mãn 足túc 也dã 。

東đông 坡#

姓tánh 蘇tô 。 名danh 軾thức 。 字tự 子tử 瞻chiêm 。 號hiệu 東đông 坡# 居cư 士sĩ 。 眉mi 山sơn 人nhân 。 得đắc 法Pháp 東đông 林lâm 常thường 聰thông 禪thiền 師sư 。 仕sĩ 至chí 翰hàn 林lâm 。 嘗thường 與dữ 佛Phật 印ấn 。 激kích 揚dương 酬thù 唱xướng 。 葢# 可khả 見kiến 之chi 。 宋tống 七thất 哲triết 宗tông 元nguyên 符phù 三tam 年niên 。 於ư 黃hoàng 州châu 築trúc 室thất 城thành 東đông 。 因nhân 號hiệu 東đông 坡# 。 於ư 徽# 宗tông 靖tĩnh 國quốc 元nguyên 年niên 。 卒thốt 于vu 常thường 州châu 。

○# 躄tích

跛bả 而nhi 不bất 能năng 行hành 也dã 。

挾hiệp

兼kiêm 有hữu 恃thị 之chi 稱xưng 也dã 。

○# 百bách 丈trượng

洪hồng 州châu 百bách 丈trượng 山sơn 懷hoài 海hải 大đại 智trí 禪thiền 師sư 。 福phước 州châu 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 王vương 氏thị 子tử 。 嗣tự 馬mã 祖tổ 道đạo 一nhất 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 二nhị 世thế 。

叢tùng 林lâm

乃nãi 眾chúng 僧Tăng 所sở 止chỉ 之chi 處xứ 。 行hành 人nhân 棲tê 心tâm 修tu 道Đạo 之chi 所sở 也dã 。 草thảo 不bất 亂loạn 生sanh 曰viết 叢tùng 。 木mộc 不bất 亂loạn 長trường/trưởng 曰viết 林lâm 。 言ngôn 其kỳ 內nội 有hữu 規quy 矩củ 法pháp 度độ 也dã 。

規quy 矩củ

圓viên 器khí 曰viết 規quy 。 方phương 器khí 曰viết 矩củ 。 乃nãi 叢tùng 林lâm 之chi 模mô 範phạm 也dã 。

盜đạo 規quy 矩củ

因nhân 公công 置trí 私tư 。 監giám 守thủ 自tự 盜đạo 之chi 義nghĩa 。 又hựu 因nhân 法pháp 作tác 奸gian 。 佐tá 監giám 為vi 盜đạo 也dã 。 此thử 言ngôn 因nhân 規quy 矩củ 而nhi 反phản 害hại 叢tùng 林lâm 也dã 。

巢sào 居cư 穴huyệt 處xứ

上thượng 古cổ 之chi 士sĩ 。 未vị 有hữu 叢tùng 林lâm 。 夏hạ 則tắc 居cư 巢sào 。 冬đông 則tắc 居cư 穴huyệt 。 守thủ 典điển 刑hình 而nhi 自tự 律luật 也dã 。

安an 危nguy 興hưng 亡vong

有hữu 德đức 者giả 叢tùng 林lâm 日nhật 安an 。 無vô 德đức 者giả 叢tùng 林lâm 日nhật 危nguy 。 數số 也dã 。

時thời 也dã 。 謂vị 安an 危nguy 在tại 人nhân 。 興hưng 亡vong 在tại 時thời 。 住trụ 持trì 無vô 道Đạo 德đức 。 則tắc 叢tùng 林lâm 將tương 廢phế 。 縱túng/tung 有hữu 道Đạo 德đức 。 苟cẩu 非phi 其kỳ 時thời 。 亦diệc 不bất 可khả 強cường/cưỡng 也dã 。

可khả 將tương

持trì 守thủ 行hành 之chi 。 譚đàm 子tử 化hóa 書thư 云vân 。 苟cẩu 德đức 可khả 將tương 。 何hà 必tất 廣quảng 粟túc 帛bạch 乎hồ 。 苟cẩu 數số 可khả 憑bằng 。 何hà 必tất 廣quảng 甲giáp 兵binh 乎hồ 。

○# 治trị

修tu 必tất 曰viết 治trị 。 定định 心tâm 曰viết 治trị 。 修tu 理lý 其kỳ 事sự 。 方phương 用dụng 其kỳ 力lực 曰viết 治trị 。 事sự 有hữu 條điều 理lý 。 已dĩ 見kiến 効hiệu 故cố 曰viết 治trị 。

震chấn 上thượng 坤# 下hạ 。

重trọng/trùng 門môn 豫dự

雷lôi 地địa 豫dự 卦# 。 安an 和hòa 悅duyệt 樂lạc 之chi 義nghĩa 。 楊dương 氏thị 曰viết 。 川xuyên 途đồ 既ký 通thông 。 則tắc 暴bạo 客khách 至chí 矣hĩ 。 不bất 可khả 不bất 禦ngữ 之chi 術thuật 也dã 。 故cố 取thủ 諸chư 豫dự 。 重trọng/trùng 門môn 以dĩ 禦ngữ 之chi 。 擊kích 柝# 以dĩ 警cảnh 之chi 。 則tắc 暴bạo 客khách 無vô 自tự 而nhi 入nhập 也dã 。 二nhị 陰ấm 在tại 上thượng 。 重trọng/trùng 門môn 之chi 象tượng 。 一nhất 陽dương 在tại 下hạ 。 擊kích 柝# 之chi 象tượng 。 三tam 陰ấm 在tại 內nội 。 悅duyệt 豫dự 之chi 象tượng 。 又hựu 曰viết 。 豫dự 者giả 。 怠đãi 惰nọa 也dã 。 擊kích 柝# 以dĩ 警cảnh 怠đãi 惰nọa 。

柝#

音âm 托thác 。 斫chước 木mộc 為vi 之chi 。 夜dạ 行hành 所sở 擊kích 也dã 。

○# 玉ngọc 不bất 琢trác 下hạ

此thử 二nhị 句cú 。 出xuất 禮lễ 記ký 學học 記ký 篇thiên 。

今kim 之chi 所sở 下hạ

此thử 二nhị 句cú 。 出xuất 韓# 文văn 公công 答đáp 唐đường 順thuận 宗tông 表biểu 狀trạng 。

善thiện 惡ác

善thiện 者giả 所sở 以dĩ 感cảm 發phát 人nhân 之chi 善thiện 心tâm 。 惡ác 者giả 可khả 以dĩ 懲# 創sáng/sang 人nhân 之chi 逸dật 志chí 。

○# 妙diệu

神thần 明minh 不bất 測trắc 。 玄huyền 奧áo 難nan 知tri 。 言ngôn 詞từ 不bất 可khả 示thị 。 分phân 別biệt 不bất 能năng 解giải 。 故cố 曰viết 妙diệu 也dã 。

寓#

寄ký 也dã 。

異dị

恠# 也dã 。

逮đãi

及cập 也dã 。

釋Thích 迦Ca

此thử 云vân 能năng 仁nhân 。 謂vị 以dĩ 仁nhân 德đức 利lợi 化hóa 眾chúng 生sanh 。

醇thuần

精tinh 一nhất 無vô 雜tạp 也dã 。

第Đệ 一Nhất 義Nghĩa

真Chân 諦Đế 非phi 有hữu 。 俗tục 諦đế 非phi 無vô 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 名danh 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。

示thị

垂thùy 示thị 也dã 。 猶do 天thiên 地địa 以dĩ 萬vạn 像tượng 。 垂thùy 示thị 與dữ 人nhân 也dã 。

慈từ 悲bi

慈từ 能năng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 悲bi 能năng 拔bạt 苦khổ 。

生sanh 民dân

葢# 自tự 天thiên 降giáng 生sanh 民dân 。 即tức 陰âm 陽dương 交giao 媾cấu 。 元nguyên 氣khí 感cảm 化hóa 而nhi 生sanh 於ư 人nhân 也dã 。

淳thuần 朴phác

實thật 心tâm 不bất 虗hư 也dã 。

三tam 皇hoàng

皇hoàng 。 大đại 也dã 。 道đạo 。 配phối 天thiên 之chi 大đại 也dã 。 天thiên 之chi 極cực 大đại 之chi 稱xưng 。 煌hoàng 煌hoàng 人nhân 莫mạc 違vi 故cố 也dã 。 太thái 昊hạo 。 伏phục 羲# 氏thị 。 炎diễm 帝đế 。 神thần 農nông 氏thị 。 黃hoàng 帝đế 。 有hữu 熊hùng 氏thị 。 此thử 能năng 廣quảng 其kỳ 道đạo 。 故cố 稱xưng 三tam 皇hoàng 。 善thiện 用dụng 時thời 政chánh 也dã 。

簡giản 素tố

三tam 皇hoàng 之chi 時thời 。 風phong 俗tục 淳thuần 厚hậu 。 人nhân 民dân 質chất 朴phác 。 結kết 繩thằng 作tác 政chánh 。 畫họa 地địa 為vi 牢lao 。 不bất 爭tranh 競cạnh 而nhi 財tài 饒nhiêu 。 無vô 制chế 令linh 而nhi 民dân 自tự 服phục 也dã 。

竇đậu

孔khổng 穴huyệt 也dã 。

鑿tạc

心tâm 無vô 天thiên 游du 。 則tắc 六lục 鑿tạc 相tương/tướng 攘nhương 。 謂vị 之chi 鑿tạc 情tình 也dã 。

五ngũ 帝đế

審thẩm 諦đế 也dã 。 謂vị 審thẩm 諦đế 於ư 萬vạn 物vật 。 王vương 天thiên 下hạ 之chi 號hiệu 也dã 。 少thiểu 昊hạo 。 金kim 天thiên 氏thị 。 顓# 頊# 。 高cao 楊dương 氏thị 。 帝đế 嚳# 。 高cao 辛tân 氏thị 。 帝đế 堯# 。 陶đào 唐đường 氏thị 。 帝đế 舜thuấn 。 有hữu 虞ngu 氏thị 。 主chủ 社xã 稷tắc 。 安an 人nhân 民dân 。 合hợp 於ư 帝đế 道đạo 。 故cố 稱xưng 五ngũ 帝đế 善thiện 用dụng 仁nhân 信tín 也dã 。

詳tường 文văn

五ngũ 帝đế 之chi 時thời 。 風phong 氣khí 漸tiệm 開khai 。 剏# 制chế 立lập 法pháp 。 五ngũ 典điển 敦đôn 而nhi 五ngũ 禮lễ 備bị 。 五ngũ 服phục 彰chương 而nhi 五ngũ 刑hình 周chu 。 法pháp 度độ 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 彰chương 矣hĩ 。

三tam 王vương

往vãng 也dã 。 天thiên 下hạ 所sở 歸quy 往vãng 也dã 。 乃nãi 夏hạ 禹vũ 。 姒# 姓tánh 。 殷ân 湯thang 。 于vu 姓tánh 。 周chu 文văn 王vương 。 姬# 姓tánh 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 善thiện 用dụng 智trí 勇dũng 也dã 。

密mật 嚴nghiêm

三tam 王vương 之chi 時thời 。 九cửu 五ngũ 之chi 位vị 。 不bất 遜tốn 賢hiền 而nhi 傳truyền 子tử 孫tôn 。 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 文văn 章chương 。 刑hình 政chánh 法pháp 度độ 。 至chí 此thử 大đại 備bị 。

誥# 誓thệ

尚thượng 書thư 之chi 篇thiên 名danh 。 如như 商thương 之chi 仲trọng 虺hủy 之chi 誥# 。 湯thang 誥# 。 周chu 之chi 康khang 誥# 。 酒tửu 誥# 。 商thương 之chi 甘cam 誓thệ 。 湯thang 誓thệ 。 周chu 之chi 秦tần 誓thệ 也dã 。 誓thệ 約ước 也dã 。 盟minh 約ước 於ư 諸chư 侯hầu 曰viết 。 朕trẫm 躬cung 有hữu 罪tội 。 無vô 以dĩ 萬vạn 方phương 。 萬vạn 方phương 有hữu 罪tội 。 罪tội 在tại 朕trẫm 躬cung 。

佛Phật

梵Phạn 語ngữ 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 覺giác 也dã 。 謂vị 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 也dã 。

如Như 來Lai

從tùng 如như 實thật 道đạo 而nhi 來lai 。 如như 謂vị 本bổn 覺giác 。 來lai 謂vị 始thỉ 覺giác 。 始thỉ 本bổn 不bất 二nhị 。 故cố 曰viết 如Như 來Lai 。

性tánh 命mạng 理lý

天thiên 之chi 所sở 賦phú 曰viết 命mạng 。 物vật 之chi 所sở 受thọ 曰viết 性tánh 。 性tánh 之chi 所sở 具cụ 曰viết 理lý 。 其kỳ 名danh 雖tuy 殊thù 。 而nhi 理lý 則tắc 一nhất 也dã 。

迭điệt

遞đệ 也dã 。 互hỗ 也dã 。

極cực

窮cùng 盡tận 也dã 。 此thử 明minh 已dĩ 上thượng 諸chư 聖thánh 。 皆giai 造tạo 乎hồ 至chí 極cực 之chi 地địa 。 則tắc 不bất 能năng 無vô 獘# 。 獘# 迹tích 示thị 其kỳ 不bất 通thông 也dã 。 乃nãi 不bất 能năng 周chu 全toàn 萬vạn 備bị 。 如như 夫phu 子tử 大đại 聖thánh 人nhân 不bất 得đắc 位vị 。 而nhi 誅tru 正chánh 卯mão 之chi 迹tích 。 周chu 公công 雖tuy 聖thánh 。 而nhi 誅tru 管quản 蔡thái 之chi 迹tích 。 堯# 舜thuấn 雖tuy 聖thánh 。 不bất 能năng 化hóa 其kỳ 子tử 之chi 善thiện 。 先tiên 聖thánh 後hậu 聖thánh 。 其kỳ 揆quỹ 一nhất 也dã 。 道đạo 之chi 不bất 行hành 。 乃nãi 時thời 數số 之chi 變biến 也dã 。 若nhược 以dĩ 時thời 變biến 。 責trách 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 。 非phi 愚ngu 即tức 狂cuồng 。 孫tôn 莘# 老lão 是thị 其kỳ 人nhân 也dã 。

弊tệ 迹tích

如như 丹đan 朱chu 商thương 均quân 之chi 不bất 肖tiếu 。 桀# 紂# 幽u 厲lệ 之chi 不bất 君quân 。 法Pháp 門môn 教giáo 化hóa 陵lăng 夷di 。 國quốc 家gia 紀kỷ 綱cương 紊# 亂loạn 。 皆giai 稱xưng 獘# 迹tích 也dã 。

靡mĩ 靡mĩ

漸tiệm 漸tiệm 也dã 。 又hựu 壞hoại 散tán 延diên 連liên 也dã 。

鼎đỉnh 立lập

禹vũ 王vương 。 造tạo 鼎đỉnh 三tam 足túc 兩lưỡng 耳nhĩ 。 和hòa 五ngũ 味vị 之chi 器khí 也dã 。 鼎đỉnh 分phần/phân 三tam 足túc 。 一nhất 口khẩu 朝triêu 天thiên 。 一nhất 口khẩu 。 即tức 王vương 道đạo 也dã 。

詆# 訾tí

責trách 謗báng 也dã 。

孫tôn 莘# 老lão 書thư

修tu 撰soạn 侍thị 郎lang 孫tôn 莘# 老lão 。 問vấn 教giáo 於ư 大đại 覺giác 曰viết 。 三tam 代đại 以dĩ 降giáng/hàng 。 列liệt 聖thánh 相tương/tướng 承thừa 。 政chánh 通thông 人nhân 和hòa 。 道đạo 傳truyền 統thống 續tục 。 不bất 以dĩ 佛Phật 教giáo 未vị 來lai 為vi 欠khiếm 。 周chu 姬# 訖ngật 籙# 。 更cánh 秦tần 換hoán 漢hán 。 憲hiến 網võng 刑hình 巢sào 。 蔽tế 空không 落lạc 野dã 。 不bất 以dĩ 佛Phật 教giáo 已dĩ 至chí 而nhi 革cách 。 四tứ 海hải 派phái 分phần/phân 。 異dị 說thuyết 捷tiệp 出xuất 。 由do 唐đường 而nhi 至chí 。 五ngũ 季quý 為vi 甚thậm 。 庶thứ 務vụ 萬vạn 機cơ 。 理lý 亂loạn 非phi 常thường 。 奉phụng 佛Phật 之chi 教giáo 奚hề 益ích 。 間gian 有hữu 草thảo 衣y 木mộc 食thực 。 巖nham 棲tê 澗giản 飲ẩm 。 不bất 過quá 獨độc 善thiện 其kỳ 身thân 耳nhĩ 。 又hựu 有hữu 名danh 而nhi 異dị 行hành 。 假giả 而nhi 非phi 真chân 。 教giáo 化hóa 未vị 孚phu 。 弊tệ 乃nãi 生sanh 焉yên 。 然nhiên 師sư 必tất 有hữu 辯biện 佇trữ 聞văn 其kỳ 說thuyết 。 妙diệu 道đạo 篇thiên 。 師sư 所sở 答đáp 也dã 。

○# 克khắc

除trừ 己kỷ 之chi 私tư 心tâm 也dã 。

四tứ 眾chúng

在tại 家gia 二nhị 眾chúng 。 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 。

○# 聰thông 明minh

見kiến 聞văn 不bất 惑hoặc 。 故cố 曰viết 聰thông 明minh 。

石thạch 門môn 聰thông

襄tương 州châu 谷cốc 隱ẩn 山sơn 石thạch 門môn 寺tự 。 蘊uẩn 聰thông 禪thiền 師sư 。 嗣tự 首thủ 山sơn 念niệm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 。 得đắc 法Pháp 後hậu 住trụ 石thạch 門môn 日nhật 。 襄tương 州châu 太thái 守thủ 。 以dĩ 私tư 意ý 笞si 辱nhục 。 既ký 歸quy 。 眾chúng 僧Tăng 迎nghênh 於ư 道đạo 側trắc 。 首thủ 座tòa 趣thú 前tiền 問vấn 訊tấn 曰viết 。 太thái 守thủ 無vô 辜cô 曲khúc 辱nhục 和hòa 尚thượng 。 師sư 以dĩ 手thủ 指chỉ 地địa 云vân 。 平bình 地địa 起khởi 骨cốt 堆đôi 。 隨tùy 手thủ 湧dũng 一nhất 骨cốt 堆đôi 。 太thái 守thủ 聞văn 知tri 。 令linh 人nhân 削tước 去khứ 。 復phục 湧dũng 如như 初sơ 。 太thái 守thủ 全toàn 家gia 死tử 於ư 襄tương 州châu 也dã 。

棲tê 賢hiền 舜thuấn

南nam 康khang 軍quân 雲vân 居cư 曉hiểu 舜thuấn 禪thiền 師sư 。 字tự 老lão 夫phu 。 嗣tự 洞đỗng 山sơn 聰thông 。 瑞thụy 州châu 胡hồ 氏thị 子tử 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 世thế 。 住trụ 廬lư 山sơn 棲tê 賢hiền 日nhật 。 槐# 都đô 官quan 守thủ 南nam 康khang 。 多đa 貪tham 墨mặc 蹟# 。 舜thuấn 不bất 忍nhẫn 以dĩ 常thường 住trụ 物vật 。 結kết 情tình 固cố 位vị 。 被bị 人nhân 譖trấm 於ư 郡quận 守thủ 問vấn 還hoàn 俗tục 。 民dân 其kỳ 衣y 。 大đại 覺giác 昔tích 曾tằng 入nhập 舜thuấn 之chi 室thất 。 故cố 往vãng 京kinh 都đô 訪phỏng 大đại 覺giác 。 讓nhượng 舜thuấn 正chánh 寢tẩm 。 璉# 居cư 偏thiên 室thất 。 仁nhân 宗tông 數số 詔chiếu 入nhập 內nội 問vấn 道đạo 。 竟cánh 不bất 言ngôn 舜thuấn 事sự 。 偶ngẫu 一nhất 日nhật 。 聖thánh 旨chỉ 勑# 淨tịnh 慈từ 飯phạn 僧Tăng 。 見kiến 大đại 覺giác 侍thị 舜thuấn 甚thậm 恭cung 。 歸quy 奏tấu 。 帝đế 召triệu 見kiến 之chi 。 乃nãi 嘆thán 曰viết 。 道đạo 韻vận 奇kỳ 偉# 。 真chân 山sơn 林lâm 達đạt 士sĩ 。 遂toại 於ư 扇thiên/phiến 書thư 曰viết 。 賜tứ 曉hiểu 舜thuấn 依y 舊cựu 為vi 僧Tăng 。 再tái 住trụ 棲tê 賢hiền 。 仍nhưng 賜tứ 紫tử 衣y 銀ngân 鉢bát 。 舜thuấn 罷bãi 棲tê 賢hiền 日nhật 。 有hữu 二nhị 壯tráng 力lực 。 舁dư 轎kiệu 至chí 羅La 漢Hán 寺tự 前tiền 。 二nhị 人nhân 相tương 謂vị 曰viết 。 今kim 不bất 是thị 我ngã 院viện 長trưởng 老lão 。 不bất 須tu 遠viễn 送tống 。 棄khí 轎kiệu 而nhi 回hồi 。 舜thuấn 既ký 再tái 來lai 。 令linh 人nhân 安an 撫phủ 曰viết 。 你nễ 當đương 時thời 做tố 得đắc 是thị 。 但đãn 安an 心tâm 不bất 必tất 疑nghi 懼cụ 。 入nhập 院viện 上thượng 堂đường 曰viết 。 無vô 端đoan 被bị 譖trấm 枉uổng 遭tao 迍# 。 半bán 年niên 有hữu 餘dư 作tác 俗tục 人nhân 。 今kim 日nhật 再tái 歸quy 三tam 峽# 寺tự 。 幾kỷ 多đa 歡hoan 喜hỷ 幾kỷ 多đa 嗔sân 。

歟#

疑nghi 辭từ 。 謙khiêm 退thoái 而nhi 不bất 敢cảm 質chất 言ngôn 。 而nhi 言ngôn 歟# 也dã 。

隱ẩn 微vi

上thượng 幽u 暗ám 也dã 。 下hạ 細tế 事sự 也dã 。 謂vị 事sự 之chi 首thủ 不bất 足túc 慮lự 。 禍họa 隱ẩn 微vi 深thâm 可khả 憂ưu 也dã 。 葢# 著trước 者giả 。 人nhân 所sở 易dị 見kiến 。 故cố 得đắc 為vi 之chi 。 隱ẩn 者giả 。 人nhân 所sở 難nan 知tri 。 故cố 當đương 謹cẩn 而nhi 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。

尤vưu

甚thậm 也dã 。

○# 罹li

非phi 理lý 而nhi 遭tao 痛thống 毒độc 也dã 。

橫hoạnh/hoành 逆nghịch

強cường/cưỡng 暴bạo 不bất 順thuận 理lý 也dã 。 文văn 出xuất 孟# 子tử 離ly 婁lâu 章chương 。

民dân 衣y

老lão 夫phu 還hoàn 俗tục 。 服phục 民dân 之chi 衣y 也dã 。

疇trù

往vãng 昔tích 之chi 事sự 也dã 。

輦liễn

天thiên 子tử 之chi 車xa 也dã 。 有hữu 輪luân 曰viết 輦liễn 。 無vô 輪luân 曰viết 輿dư 。

○# 賦phú

稟bẩm 也dã 。 均quân 表biểu 敷phu 布bố 曰viết 賦phú 。 謂vị 天thiên 之chi 所sở 賦phú 性tánh 於ư 人nhân 。 均quân 而nhi 無vô 偏thiên 也dã 。

權quyền 衡hành

上thượng 秤xứng 鎚chùy 也dã 。 下hạ 秤xứng 杆# 也dã 。

貨hóa

以dĩ 財tài 變biến 物vật 曰viết 貨hóa 。

殖thực

積tích 聚tụ 財tài 寶bảo 曰viết 殖thực 。 又hựu 貨hóa 之chi 所sở 宜nghi 曰viết 殖thực 。

一nhất 日nhật 不bất 作tác

百bách 丈trượng 寺tự 。 在tại 南nam 嶽nhạc 之chi 絕tuyệt 頂đảnh 也dã 。 大đại 智trí 禪thiền 師sư 。 每mỗi 日nhật 力lực 作tác 以dĩ 償thường 其kỳ 供cung 。 有hữu 勸khuyến 止chỉ 者giả 。 則tắc 曰viết 我ngã 無vô 德đức 以dĩ 勞lao 人nhân 。 眾chúng 不bất 忍nhẫn 而nhi 藏tạng 其kỳ 作tác 具cụ 。 徧biến 索sách 不bất 得đắc 。 遂toại 不bất 食thực 。 故cố 有hữu 一nhất 日nhật 不bất 作tác 一nhất 日nhật 不bất 食thực 之chi 語ngữ 。 流lưu 播bá 寰# 宇vũ 。 先tiên 德đức 率suất 身thân 多đa 如như 此thử 矣hĩ 。

垂thùy

將tương 也dã 。

涉thiệp

歷lịch 也dã 。

○# 傳truyền 持trì

代đại 代đại 相tương 承thừa 曰viết 傳truyền 。 拳quyền 拳quyền 執chấp 守thủ 曰viết 持trì 。

操thao

守thủ 志chí 不bất 改cải 曰viết 操thao 。

履lý

踐tiễn 行hành 不bất 怠đãi 曰viết 履lý 。

住trụ 持trì

安an 住trụ 道Đạo 德đức 。 執chấp 持trì 教giáo 化hóa 。 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 故cố 也dã 。 又hựu 住trụ 於ư 真chân 理lý 。 持trì 而nhi 不bất 失thất 。

衒huyễn

彰chương 賣mại 也dã 。

渝du

變biến 也dã 。

夷di 險hiểm

上thượng 坦thản 而nhi 平bình 也dã 。 下hạ 峻tuấn 而nhi 不bất 平bình 也dã 。

致trí

理lý 也dã 。

○# 遠viễn 錄lục 公công

舒thư 州châu 浮phù 山sơn 法pháp 遠viễn 圓viên 鑑giám 禪thiền 師sư 。 鄭trịnh 州châu 王vương 氏thị 子tử 。 嗣tự 葉diệp 縣huyện 省tỉnh 禪thiền 師sư 。 遠viễn 嘗thường 與dữ 達đạt 觀quán 頴dĩnh 。 薛tiết 大đại 頭đầu 。 七thất 八bát 輩bối 遊du 蜀thục 。 幾kỷ 次thứ 遭tao 迍# 。 師sư 以dĩ 智trí 脫thoát 之chi 。 眾chúng 以dĩ 曉hiểu 吏lại 事sự 。 故cố 稱xưng 遠viễn 公công 也dã 。

益ích 堅kiên

乃nãi 馬mã 援viện 之chi 言ngôn 也dã 。 不bất 墜trụy 青thanh 雲vân 之chi 志chí 。

益ích 壯tráng

寧ninh 識thức 白bạch 首thủ 之chi 心tâm 。

苟cẩu 竊thiết

不bất 正chánh 之chi 貌mạo 。 苟cẩu 容dung 取thủ 安an 也dã 。

志chí

心tâm 之chi 所sở 之chi 曰viết 志chí 。 謹cẩn 守thủ 而nhi 不bất 逐trục 物vật 也dã 。

質chất

本bổn 色sắc 也dã 。

表biểu

耐nại 也dã 。

節tiết 義nghĩa

有hữu 節tiết 操thao 而nhi 所sở 行hành 。 合hợp 乎hồ 義nghĩa 理lý 也dã 。

標tiêu 致trí

標tiêu 。 舉cử 也dã 。 言ngôn 其kỳ 超siêu 卓trác 傑kiệt 立lập 之chi 極cực 也dã 。

自tự 強cường

易dị 云vân 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 終chung 日nhật 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 。 而nhi 自tự 強cường 不bất 息tức 也dã 。

逸dật 翮cách

上thượng 縱túng/tung 也dã 。 下hạ 羽vũ 勁# 也dã 。

○# 陸lục 沉trầm

言ngôn 無vô 水thủy 而nhi 沉trầm 也dã 。 當đương 顯hiển 而nhi 反phản 隱ẩn 。 陸lục 沉trầm 於ư 眾chúng 。 不bất 願nguyện 人nhân 知tri 也dã 。

葉diệp 縣huyện 省tỉnh

汝nhữ 州châu 葉diệp 縣huyện 廣quảng 教giáo 院viện 。 歸quy 省tỉnh 禪thiền 師sư 。 冀ký 州châu 賈cổ 氏thị 子tử 。 嗣tự 首thủ 山sơn 念niệm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 。 其kỳ 住trụ 持trì 枯khô 淡đạm 嚴nghiêm 密mật 。 衲nạp 子tử 畏úy 之chi 。 浮phù 山sơn 遠viễn 。 天thiên 衣y 懷hoài 。 聞văn 其kỳ 高cao 風phong 。 特đặc 往vãng 參tham 叩khấu 。 正chánh 值trị 雪tuyết 寒hàn 。 省tỉnh 喝hát 罵mạ 驅khu 逐trục 。 至chí 以dĩ 將tương 水thủy 潑bát 地địa 。 衣y 服phục 皆giai 濕thấp 。 他tha 僧Tăng 怒nộ 去khứ 。 唯duy 遠viễn 與dữ 懷hoài 。 整chỉnh 衣y 數số 具cụ 。 復phục 坐tọa 如như 故cố 。 師sư 到đáo 呵ha 曰viết 。 你nễ 更cánh 不bất 去khứ 。 待đãi 我ngã 打đả 你nễ 。 遠viễn 。 近cận 前tiền 云vân 。 某mỗ 二nhị 人nhân 數sổ 千thiên 里lý 。 特đặc 來lai 參tham 和hòa 尚thượng 禪thiền 。 豈khởi 以dĩ 一nhất 杓chước 水thủy 潑bát 之chi 便tiện 去khứ 。 師sư 笑tiếu 曰viết 。 你nễ 兩lưỡng 個cá 果quả 來lai 要yếu 參tham 禪thiền 。 卻khước 去khứ 掛quải 搭# 。 遠viễn 充sung 典điển 座tòa 。 眾chúng 苦khổ 其kỳ 枯khô 淡đạm 。 省tỉnh 偶ngẫu 出xuất 庄# 去khứ 。 遠viễn 竊thiết 取thủ 鑰thược 匙thi 取thủ 油du 麵miến 。 作tác 五ngũ 味vị 粥chúc 方phương 熟thục 。 師sư 忽hốt 歸quy 。 粥chúc 罷bãi 詣nghệ 典điển 作tác 。 遠viễn 至chí 。 師sư 云vân 。 汝nhữ 竊thiết 取thủ 油du 麵miến 。 係hệ 盜đạo 用dụng 常thường 住trụ 。 遠viễn 云vân 。 實thật 取thủ 油du 麵miến 。 願nguyện 乞khất 責trách 罰phạt 。 師sư 令linh 筭# 估cổ 衣y 鉢bát 還hoàn 訖ngật 。 更cánh 打đả 三tam 十thập 拄trụ 杖trượng 赶# 出xuất 院viện 。 道đạo 友hữu 勸khuyến 勉miễn 師sư 不bất 允duẫn 。 友hữu 曰viết 。 若nhược 不bất 容dung 歸quy 。 只chỉ 乞khất 隨tùy 眾chúng 聽thính 法Pháp 。 師sư 亦diệc 不bất 許hứa 。 師sư 一nhất 日nhật 出xuất 街nhai 。 見kiến 遠viễn 旅lữ 邸để 前tiền 立lập 。 師sư 曰viết 。 此thử 是thị 院viện 門môn 房phòng 廊lang 。 你nễ 在tại 此thử 許hứa 久cửu 。 曾tằng 還hoàn 店điếm 錢tiền 否phủ/bĩ 。 令linh 筭# 所sở 欠khiếm 追truy 取thủ 。 遠viễn 無vô 難nạn/nan 色sắc 。 持trì 鉢bát 於ư 市thị 化hóa 還hoàn 之chi 。 師sư 一nhất 日nhật 出xuất 街nhai 。 見kiến 遠viễn 持trì 鉢bát 。 歸quy 謂vị 眾chúng 曰viết 。 遠viễn 真chân 意ý 參tham 禪thiền 。 遂toại 令linh 歸quy 。 上thượng 堂đường 對đối 眾chúng 付phó 衣y 法pháp 嗣tự 。

依y 違vi

謀mưu 善thiện 者giả 從tùng 之chi 。 不bất 善thiện 者giả 違vi 之chi 。 亦diệc 何hà 有hữu 所sở 定định 平bình 。 出xuất 小tiểu 雅nhã 也dã 。

姑cô 息tức

苟cẩu 容dung 取thủ 安an 。 出xuất 禮lễ 記ký 。

○# 暴bạo

音âm 曝bộc 。 日nhật 晒# 也dã 。

○# 刻khắc 剝bác

削tước 害hại 於ư 人nhân 也dã 。

中trung 外ngoại

中trung 則tắc 徒đồ 屬thuộc 。 外ngoại 則tắc 四tứ 眾chúng 。

洽hiệp

恩ân 澤trạch 周chu 徧biến 曰viết 洽hiệp 。

哀ai

敢cảm 怒nộ 而nhi 不bất 敢cảm 言ngôn 。

○# 三tam 要yếu

宋tống 仁nhân 宗tông 。 司ty 馬mã 光quang 諫gián 曰viết 仁nhân 明minh 勇dũng 。 註chú 曰viết 。 仁nhân 者giả 。 純thuần 乎hồ 天thiên 理lý 。 斷đoạn 絕tuyệt 眾chúng 惡ác 。 無vô 一nhất 毫hào 私tư 欲dục 也dã 。 明minh 者giả 。 燭chúc 物vật 理lý 。 辯biện 是thị 非phi 。 無vô 一nhất 息tức 之chi 疑nghi 惑hoặc 也dã 。 勇dũng 者giả 。 見kiến 義nghĩa 必tất 為vi 。 聞văn 善thiện 必tất 遷thiên 。 無vô 一nhất 之chi 退thoái 怯khiếp 也dã 。

教giáo 化hóa

以dĩ 道đạo 誨hối 人nhân 曰viết 教giáo 。 躬cung 行hành 於ư 上thượng 。 風phong 動động 於ư 下hạ 曰viết 化hóa 。

侫#

才tài 辨biện 論luận 曲khúc 謂vị 也dã 。

耘vân

鋤# 也dã 。

刈ngải

割cát 也dã 。

○# 智trí 愚ngu 賢hiền 不bất 肖tiếu

稟bẩm 清thanh 和hòa 之chi 氣khí 。 才tài 識thức 明minh 敏mẫn 曰viết 智trí 。 稟bẩm 滓chỉ 濁trược 駁bác 雜tạp 之chi 氣khí 。 頑ngoan 蠢xuẩn 無vô 知tri 曰viết 愚ngu 。 稟bẩm 得đắc 天thiên 地địa 至chí 和hòa 之chi 氣khí 。 慈từ 儉kiệm 溫ôn 良lương 曰viết 賢hiền 。 稟bẩm 陰âm 陽dương 謬mậu 亂loạn 之chi 氣khí 。 凶hung 險hiểm 奸gian 邪tà 曰viết 不bất 肖tiếu 。 如như 明minh 暗ám 相tướng 傾khuynh 。 薰huân 蕕# 不bất 並tịnh 。 決quyết 然nhiên 之chi 理lý 矣hĩ 。

詐trá 侫#

詐trá 侫# 者giả 。 與dữ 君quân 子tử 不bất 似tự 也dã 。 謂vị 發phát 言ngôn 宛uyển 同đồng 聖thánh 賢hiền 。 行hành 事sự 不bất 如như 常thường 人nhân 。

素tố 分phần/phân

命mạng 稟bẩm 於ư 有hữu 生sanh 之chi 前tiền 。 而nhi 清thanh 濁trược 已dĩ 定định 。 故cố 有hữu 智trí 愚ngu 之chi 分phần 也dã 。

醇thuần 懿#

一nhất 色sắc 成thành 體thể 曰viết 醇thuần 。 溫ôn 柔nhu 克khắc 聖thánh 曰viết 懿# 。

嗜thị 慾dục

上thượng 貪tham 也dã 。 下hạ 情tình 之chi 所sở 好hiếu 慾dục 也dã 。

綱cương 紀kỷ

總tổng 繩thằng 曰viết 綱cương 。 眾chúng 目mục 曰viết 紀kỷ 。 網võng 賴lại 綱cương 紀kỷ 。 君quân 賴lại 股cổ 肱# 。 乃nãi 規quy 範phạm 之chi 大đại 者giả 也dã 。

優ưu 劣liệt

上thượng 勝thắng 也dã 。 下hạ 衰suy 弱nhược 也dã 。

烏ô

何hà 也dã 。

○# 從tùng 容dung

上thượng 七thất 恭cung 切thiết 。 含hàm 緩hoãn 而nhi 不bất 迫bách 也dã 。

雍ung 肅túc

和hòa 敬kính 也dã 。

○# 道đạo 悟ngộ 真chân

潭đàm 州châu 道đạo 悟ngộ 寺tự 可khả 真chân 禪thiền 師sư 。 嗣tự 石thạch 霜sương 圓viên 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 十thập 世thế 。

馳trì 騁sính

自tự 誇khoa 也dã 。

丹đan 雘#

彩thải 色sắc 之chi 總tổng 名danh 。 山sơn 海hải 經Kinh 云vân 。 雞kê 足túc 山sơn 下hạ 多đa 丹đan 雘# 。 說thuyết 文văn 云vân 。 雘# 。 美mỹ 也dã 。

○# 五ngũ 祖tổ 演diễn

蘄kì 州châu 五ngũ 祖tổ 法pháp 演diễn 禪thiền 師sư 。 綿miên 州châu 鄧đặng 氏thị 子tử 。 嗣tự 白bạch 雲vân 端đoan 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 。

心tâm 為vi 下hạ

心tâm 者giả 。 神thần 明minh 之chi 府phủ 。 虗hư 靈linh 洞đỗng 徹triệt 。 以dĩ 具cụ 眾chúng 理lý 而nhi 應ưng 萬vạn 事sự 者giả 也dã 。 謂vị 百bách 千thiên 三tam 昧muội 。 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 莫mạc 不bất 皆giai 由do 一nhất 心tâm 而nhi 建kiến 立lập 也dã 。

敬kính

和hòa 悅duyệt 也dã 。

莊trang

端đoan 嚴nghiêm 也dã 。

神thần

靈linh 也dã 。 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 又hựu 陽dương 之chi 精tinh 也dã 。

○# 士sĩ

有hữu 德đức 之chi 稱xưng 。

諦đế 當đương

審thẩm 實thật 曰viết 諦đế 。 中trung 正chánh 曰viết 當đương 。

聞văn

去khứ 聲thanh 。 聲thanh 著trước 於ư 外ngoại 曰viết 聞văn 。

利lợi 養dưỡng

財tài 之chi 所sở 欲dục 曰viết 利lợi 。 利lợi 之chi 所sở 樂lạc 曰viết 養dưỡng 。

把bả 茅mao

出xuất 世thế 為vi 人nhân 而nhi 結kết 菴am 。 乃nãi 草thảo 菴am 也dã 。

勉miễn

加gia 力lực 行hành 之chi 也dã 。

○# 楊dương 岐kỳ

遠viễn 州châu 楊dương 岐kỳ 山sơn 方phương 會hội 禪thiền 師sư 。 宜nghi 春xuân 冷lãnh 氏thị 之chi 子tử 。 嗣tự 慈từ 明minh 圓viên 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 十thập 世thế 。

僅cận

將tương 也dã 。

莫mạc

與dữ 暮mộ 同đồng 。 季quý 冬đông 也dã 。

霰tản

雨vũ 雪tuyết 雜tạp 下hạ 。

遑hoàng

不bất 急cấp 之chi 貌mạo 。 謂vị 雖tuy 有hữu 雪tuyết 霰tản 。 不bất 以dĩ 寒hàn 苦khổ 動động 其kỳ 心tâm 。

詎cự

豈khởi 也dã 。

事sự 豐phong 屋ốc

事sự 。 好hảo/hiếu 也dã 。 宋tống 李# 靖tĩnh 公công 名danh 沆# 。 為vi 丞thừa 相tương/tướng 。 自tự 奉phụng 甚thậm 薄bạc 。 所sở 居cư 陋lậu 巷hạng 。 廳thính 事sự 無vô 重trọng/trùng 門môn 。 家gia 人nhân 勸khuyến 修tu 之chi 。 沆# 曰viết 。 身thân 食thực 厚hậu 祿lộc 。 安an 榮vinh 如như 意ý 。 人nhân 生sanh 朝triêu 暮mộ 不bất 保bảo 。 奚hề 用dụng 功công 夫phu 。 事sự 豐phong 屋ốc 也dã 。

翌#

明minh 日nhật 也dã 。

樹thụ 下hạ 居cư

佛Phật 戒giới 弟đệ 子tử 。 日nhật 中trung 一nhất 食thực 。 樹thụ 下hạ 一nhất 宿túc 。 修tu 身thân 以dĩ 避tị 名danh 。 臨lâm 大đại 節tiết 而nhi 不bất 可khả 奪đoạt 。

○# 心tâm 城thành

謂vị 其kỳ 中trung 有hữu 正chánh 覺giác 法Pháp 王Vương 。 萬vạn 德đức 所sở 聚tụ 。 故cố 曰viết 心tâm 城thành 。 使sử 宼# 不bất 侵xâm 奪đoạt 。 境cảnh 緣duyên 不bất 搖dao 動động 。 方phương 可khả 進tiến 道đạo 。

越việt 思tư

越việt 。 過quá 也dã 。 學học 而nhi 不bất 思tư 則tắc 罔võng 。 思tư 而nhi 不bất 學học 則tắc 殆đãi 。

○# 陶đào 鑄chú

範phạm 土thổ/độ 曰viết 陶đào 。 鎔dong 金kim 曰viết 鑄chú 。

革cách

改cải 也dã 。

○# 病bệnh

憂ưu 也dã 。 聖thánh 人nhân 云vân 。 不bất 患hoạn 人nhân 之chi 不bất 己kỷ 知tri 。 患hoạn 不bất 知tri 人nhân 也dã 。

聽thính 言ngôn 觀quán 行hành

始thỉ 我ngã 觀quán 聽thính 於ư 人nhân 也dã 。 謂vị 聽thính 其kỳ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 為vi 有hữu 德đức 。 但đãn 恐khủng 其kỳ 能năng 言ngôn 而nhi 不bất 能năng 行hành 。 必tất 欲dục 觀quán 其kỳ 所sở 行hành 之chi 行hạnh 也dã 。

南nam 嶽nhạc 讓nhượng

衡hành 州châu 南nam 嶽nhạc 。 懷Hoài 讓Nhượng 禪Thiền 師Sư 。 金kim 州châu 杜đỗ 氏thị 子tử 。 嗣tự 六lục 祖tổ 大đại 鑑giám 禪thiền 師sư 。

大đại 鑑giám

六lục 祖tổ 惠huệ 能năng 大đại 鑑giám 禪thiền 師sư 。 范phạm 陽dương 人nhân 。 即tức 涿# 州châu 也dã 。 盧lô 氏thị 子tử 。 先tiên 父phụ 遷thiên 於ư 嶺lĩnh 南nam 新tân 州châu 住trụ 。 後hậu 生sanh 能năng 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 弘Hoằng 忍Nhẫn 大Đại 師Sư 也dã 。

馬mã 祖tổ

江giang 西tây 馬mã 祖tổ 道đạo 一nhất 禪thiền 師sư 。 漢hán 州châu 什thập 邡# 縣huyện 馬mã 氏thị 子tử 。 嗣tự 南nam 嶽nhạc 讓nhượng 禪thiền 師sư 。 依y 羅La 漢Hán 寺tự 出xuất 家gia 。 容dung 貌mạo 奇kỳ 異dị 。 牛ngưu 行hành 虎hổ 視thị 。 引dẫn 舌thiệt 過quá 鼻tị 。 足túc 下hạ 有hữu 二nhị 輪luân 。 乃nãi 唐đường 德đức 宗tông 時thời 人nhân 也dã 。

固cố 非phi 下hạ

道đạo 高cao 于vu 師sư 。 方phương 堪kham 傳truyền 授thọ 。 見kiến 于vu 師sư 齊tề 。 減giảm 師sư 半bán 德đức 也dã 。

洪hồng 規quy

大đại 法pháp 也dã 。 謂vị 權quyền 衡hành 佛Phật 祖tổ 。 模mô 範phạm 人nhân 天thiên 。 非phi 細tế 事sự 也dã 。

當đương 家gia 種chủng 草thảo

當đương 家gia 者giả 。 選tuyển 有hữu 德đức 之chi 子tử 。 克khắc 紹thiệu 家gia 業nghiệp 。 使sử 祖tổ 風phong 之chi 不bất 遺di 墜trụy 也dã 。 種chủng 草thảo 者giả 。 如như 農nông 家gia 種chúng 田điền 。 相tương/tướng 地địa 厚hậu 薄bạc 而nhi 投đầu 子tử 也dã 。

巧xảo 言ngôn 令linh 色sắc

令linh 。 猶do 善thiện 也dã 。 言ngôn 乃nãi 心tâm 之chi 聲thanh 。 出xuất 於ư 口khẩu 。 當đương 出xuất 而nhi 出xuất 。 色sắc 。 心tâm 之chi 發phát 。 見kiến 於ư 面diện 。 當đương 見kiến 而nhi 見kiến 。 則tắc 天thiên 理lý 存tồn 於ư 內nội 矣hĩ 。 或hoặc 出xuất 諸chư 於ư 外ngoại 。 巧xảo 言ngôn 如như 簧# 。 甘cam 言ngôn 若nhược 醴# 。 象tượng 恭cung 其kỳ 容dung 。 色sắc 莊trang 其kỳ 貌mạo 。 務vụ 以dĩ 悅duyệt 人nhân 之chi 聽thính 觀quán 。 而nhi 本bổn 心tâm 之chi 德đức 全toàn 忘vong 矣hĩ 。

便tiện 僻tích

外ngoại 習tập 威uy 儀nghi 。 舉cử 止chỉ 輕khinh 揚dương 。 而nhi 內nội 無vô 實thật 德đức 也dã 。

謟siểm

屈khuất 己kỷ 侫# 求cầu 。 曰viết 謟siểm 。

媚mị

親thân 順thuận 取thủ 悅duyệt 於ư 人nhân 也dã 。

○# 柄bính

權quyền 也dã 。

惠huệ

以dĩ 恩ân 及cập 人nhân 曰viết 惠huệ 。 愛ái 施thí 者giả 。 仁nhân 之chi 端đoan 。

德đức

以dĩ 敬kính 修tu 身thân 曰viết 德đức 。 修tu 身thân 者giả 。 智trí 之chi 府phủ 。

敷phu

施thí 也dã 。

適thích

當đương 也dã 。 用dụng 也dã 。

養dưỡng

保bảo 守thủ 也dã 。

宣tuyên

布bố 散tán 也dã 。

蓄súc

養dưỡng 也dã 。 積tích 也dã 。

孰thục

誰thùy 也dã 。

○# 省tỉnh 覲cận

省tỉnh 察sát 也dã 。 秋thu 後hậu 見kiến 曰viết 覲cận 。 如như 朝triều 廷đình 。 須tu 為vi 朝triêu 覲cận 。 乃nãi 會hội 合hợp 省tỉnh 察sát 一nhất 年niên 之chi 事sự 。

籌trù 慮lự

方phương 思tư 後hậu 對đối 。 而nhi 不bất 敢cảm 便tiện 答đáp 。

正chánh 色sắc

有hữu 威uy 而nhi 不bất 猛mãnh 。 嚴nghiêm 而nhi 厲lệ 恭cung 。 雖tuy 曰viết 怒nộ 。 而nhi 不bất 失thất 其kỳ 正chánh 也dã 。

細tế 務vụ

急cấp 先tiên 務vụ 心tâm 。 君quân 子tử 務vụ 本bổn 。

慈từ 明minh

潭đàm 州châu 石thạch 霜sương 慈từ 明minh 楚sở 圓viên 禪thiền 師sư 。 金kim 州châu 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 汾# 陽dương 善thiện 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 也dã 。

機cơ 辯biện

機cơ 如như 掣xiết 電điện 。 辯biện 似tự 懸huyền 河hà 。

弟đệ 子tử

學học 於ư 師sư 後hậu 曰viết 弟đệ 。 智trí 從tùng 師sư 生sanh 曰viết 子tử 。

應ứng 對đối

有hữu 呼hô 則tắc 應ưng 。 有hữu 問vấn 則tắc 對đối 。

含hàm 緩hoãn

忍nhẫn 而nhi 不bất 敢cảm 言ngôn 曰viết 含hàm 。 從tùng 容dung 而nhi 不bất 急cấp 曰viết 緩hoãn 。

○# 猥ổi 屑tiết

不bất 可khả 言ngôn 其kỳ 所sở 為vi 謂vị 之chi 惡ác 也dã 。 猥ổi 。 鄙bỉ 也dã 。 屑tiết 。 苟cẩu 也dã 。

愈dũ 加gia 下hạ

施thí 不bất 測trắc 之chi 恩ân 也dã 。

○# 己kỷ 過quá

孟# 子tử 曰viết 。 子tử 路lộ 人nhân 告cáo 之chi 有hữu 過quá 則tắc 喜hỷ 。 喜hỷ 其kỳ 得đắc 聞văn 改cải 之chi 。 其kỳ 勇dũng 於ư 自tự 修tu 如như 此thử 。 程# 子tử 曰viết 。 子tử 路lộ 人nhân 告cáo 之chi 有hữu 過quá 則tắc 喜hỷ 。 可khả 謂vị 百bách 世thế 之chi 師sư 也dã 。

喜hỷ 善thiện

禹vũ 王vương 聞văn 善thiện 言ngôn 則tắc 拜bái 。 葢# 不bất 待đãi 有hữu 過quá 。 而nhi 屈khuất 己kỷ 以dĩ 受thọ 天thiên 下hạ 之chi 善thiện 也dã 。

包bao 荒hoang

易dị 經kinh 泰thái 卦# 。 君quân 子tử 處xứ 泰thái 之chi 道đạo 。 必tất 有hữu 包bao 荒hoang 之chi 量lượng 。 其kỳ 施thí 為vi 寬khoan 裕# 詳tường 密mật 也dã 。 又hựu 量lượng 寬khoan 容dung 眾chúng 。 德đức 廣quảng 安an 居cư 也dã 。

碩#

廣quảng 也dã 。 大đại 也dã 。

○# 啻#

止chỉ 也dã 。

○# 郭quách 功công 輔phụ

提đề 刑hình 郭quách 正chánh 祥tường 。 字tự 功công 輔phụ 。 號hiệu 淨tịnh 空không 居cư 士sĩ 。 問vấn 道đạo 於ư 白bạch 雲vân 端đoan 。

造tạo 物vật

儒nho 言ngôn 天thiên 命mạng 。 釋thích 言ngôn 定định 業nghiệp 也dã 。

○# 絕tuyệt 江giang

直trực 渡độ 也dã 。

訪phỏng 白bạch 雲vân

郭quách 功công 輔phụ 。 乃nãi 現hiện 宰tể 官quan 身thân 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 可khả 謂vị 在tại 欲dục 而nhi 無vô 欲dục 。 居cư 塵trần 不bất 染nhiễm 塵trần 。 亦diệc 是thị 他tha 宿túc 植thực 德đức 本bổn 。 有hữu 大đại 因nhân 緣duyên 。 故cố 致trí 根căn 塵trần 脫thoát 繫hệ 。 一nhất 念niệm 無vô 依y 。 到đáo 此thử 橋kiều 斷đoạn 路lộ 窮cùng 。 不bất 免miễn 求cầu 人nhân 指chỉ 示thị 。 故cố 訪phỏng 白bạch 雲vân 於ư 海hải 會hội 。 白bạch 具cụ 通thông 方phương 正chánh 眼nhãn 。 運vận 匠tượng 石thạch 之chi 功công 。 施thí 無vô 礙ngại 之chi 辯biện 。 便tiện 問vấn 公công 牛ngưu 淳thuần 乎hồ 。 以dĩ 公công 曾tằng 經kinh 大đại 冶dã 鎚chùy 鉗kiềm 。 已dĩ 到đáo 不bất 疑nghi 之chi 地địa 。 謂vị 全toàn 身thân 擔đảm 荷hà 。 脫thoát 體thể 承thừa 當đương 。 向hướng 他tha 道đạo 淳thuần 矣hĩ 。 白bạch 雲vân 居cư 養dưỡng 子tử 之chi 緣duyên 。 婆bà 心tâm 太thái 切thiết 。 只chỉ 恐khủng 他tha 見kiến 道đạo 未vị 穩ổn 。 故cố 以dĩ 雷lôi 轟oanh 電điện 掣xiết 之chi 機cơ 。 振chấn 地địa 威uy 雄hùng 之chi 勢thế 而nhi 叱sất 之chi 。 可khả 謂vị 把bả 關quan 須tu 用dụng 精tinh 嚴nghiêm 吏lại 。 不bất 驗nghiệm 分phân 明minh 不bất 放phóng 行hành 。 正chánh 如như 疾tật 風phong 知tri 勁# 草thảo 。 烈liệt 火hỏa 辯biện 真chân 金kim 。 公công 已dĩ 是thị 鼻tị 孔khổng 撩# 天thiên 。 脚cước 跟cân 點điểm 地địa 的đích 人nhân 。 縱túng/tung 是thị 八bát 面diện 風phong 吹xuy 他tha 不bất 動động 。 得đắc 處xứ 穩ổn 密mật 。 何hà 妨phương 八bát 面diện 風phong 吹xuy 。 見kiến 地địa 唯duy 深thâm 。 豈khởi 懼cụ 四tứ 山sơn 來lai 合hợp 。 遂toại 拱củng 而nhi 立lập 。 謂vị 得đắc 處xứ 自tự 然nhiên 忘vong 計kế 較giảo 。 拈niêm 來lai 全toàn 不bất 費phí 工công 夫phu 。 白bạch 雲vân 到đáo 此thử 。 雪tuyết 後hậu 始thỉ 知tri 松tùng 栢# 操thao 。 事sự 難nạn/nan 方phương 顯hiển 丈trượng 夫phu 兒nhi 。 車xa 不bất 橫hoạnh/hoành 推thôi 。 理lý 無vô 曲khúc 斷đoạn 。 滿mãn 口khẩu 許hứa 他tha 道đạo 。 淳thuần 乎hồ 。 淳thuần 乎hồ 。 南nam 泉tuyền 大đại 溈# 。 無vô 異dị 此thử 也dã 。 仍nhưng 贈tặng 一nhất 偈kệ 。 前tiền 二nhị 句cú 頌tụng 他tha 見kiến 地địa 明minh 白bạch 。 謂vị 饑cơ 飡xan 嫩# 草thảo 遙diêu 山sơn 去khứ 。 渴khát 飲ẩm 寒hàn 泉tuyền 遶nhiễu 澗giản 迴hồi 。 後hậu 二nhị 句cú 頌tụng 他tha 放phóng 曠khoáng 今kim 時thời 。 謂vị 放phóng 曠khoáng 不bất 耕canh 空không 劫kiếp 地địa 。 暮mộ 天thiên 何hà 用dụng 牧mục 歌ca 摧tồi 。 又hựu 曰viết 。 上thượng 大đại 人nhân 者giả 。 一nhất 是thị 歸quy 美mỹ 之chi 辭từ 。 二nhị 是thị 出xuất 身thân 活hoạt 句cú 。 可khả 謂vị 大đại 冶dã 精tinh 金kim 。 還hoàn 他tha 作tác 者giả 。

白bạch 雲vân 端đoan

舒thư 州châu 白bạch 雲vân 守thủ 端đoan 禪thiền 師sư 。 衡hành 陽dương 葛cát 氏thị 子tử 。 嗣tự 楊dương 岐kỳ 方phương 會hội 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 二nhị 世thế 。

南nam 泉tuyền

池trì 州châu 南nam 泉tuyền 普phổ 願nguyện 禪thiền 師sư 。 鄭trịnh 州châu 新tân 鄭trịnh 王vương 氏thị 子tử 。 嗣tự 馬mã 祖tổ 道đạo 一nhất 禪thiền 師sư 。 一nhất 日nhật 上thượng 堂đường 示thị 眾chúng 云vân 。 王vương 老lão 師sư 牧mục 一nhất 頭đầu 水thủy 牯# 牛ngưu 。 擬nghĩ 向hướng 溪khê 東đông 牧mục 。 不bất 免miễn 犯phạm 官quan 家gia 苗miêu 稼giá 。 擬nghĩ 向hướng 溪khê 西tây 牧mục 。 亦diệc 不bất 免miễn 犯phạm 官quan 家gia 苗miêu 稼giá 。 不bất 如như 隨tùy 分phần/phân 納nạp 些# 些# 。 總tổng 不bất 見kiến 得đắc 也dã 。

大đại 溈#

潭đàm 州châu 溈# 山sơn 靈linh 祐hựu 禪thiền 師sư 。 福phước 州châu 長trường/trưởng 溪khê 趙triệu 氏thị 子tử 。 嗣tự 百bách 丈trượng 懷hoài 海hải 禪thiền 師sư 。 一nhất 日nhật 上thượng 堂đường 云vân 。 老lão 僧Tăng 百bách 年niên 後hậu 。 向hướng 山sơn 下hạ 檀đàn 越việt 家gia 。 作tác 一nhất 水thủy 牯# 牛ngưu 。 右hữu 脇hiếp 書thư 五ngũ 字tự 。 溈# 山sơn 僧Tăng 某mỗ 甲giáp 。 當đương 時thời 喚hoán 作tác 溈# 山sơn 僧Tăng 。 卻khước 是thị 水thủy 牯# 牛ngưu 。 喚hoán 作tác 水thủy 牯# 牛ngưu 。 卻khước 是thị 溈# 山sơn 僧Tăng 。 畢tất 竟cánh 喚hoán 作tác 什thập 麼ma 即tức 得đắc 。 仰ngưỡng 山sơn 出xuất 眾chúng 。 禮lễ 拜bái 而nhi 退thoái 。

○# 翠thúy 巖nham 真chân

洪hồng 州châu 翠thúy 巖nham 可khả 真chân 禪thiền 師sư 。 福phước 州châu 人nhân 。 得đắc 法Pháp 於ư 石thạch 霜sương 楚sở 圓viên 禪thiền 師sư 。

點điểm 胸hung

因nhân 他tha 裝trang 點điểm 胸hung 襟khâm 。 欲dục 高cao 過quá 於ư 人nhân 。 故cố 點điểm 胷# 之chi 混hỗn 名danh 。 播bá 揚dương 於ư 叢tùng 林lâm 。

禪thiền 觀quán

秉bỉnh 一nhất 心tâm 而nhi 為vi 禪thiền 。 照chiếu 萬vạn 法pháp 而nhi 為vi 觀quán 。 又hựu 禪thiền 止chỉ 散tán 亂loạn 。 觀quán 照chiếu 心tâm 昏hôn 。

金kim 鑾# 善thiện

慈từ 明minh 之chi 高cao 弟đệ 也dã 。 道đạo 悟ngộ 真chân 。 楊dương 岐kỳ 方phương 會hội 。 皆giai 推thôi 伏phục 之chi 。 未vị 詳tường 法pháp 嗣tự 。

癡si 禪thiền

躭đam 味vị 禪thiền 而nhi 未vị 發phát 慧tuệ 。 曰viết 癡si 禪thiền 。 如như 守thủ 株chu 待đãi 兔thố 等đẳng 。 翠thúy 巖nham 真chân 。 嘗thường 謂vị 親thân 見kiến 慈từ 明minh 。 天thiên 下hạ 無vô 可khả 其kỳ 意ý 者giả 。 一nhất 日nhật 與dữ 金kim 鑾# 善thiện 論luận 道đạo 遊du 山sơn 次thứ 。 善thiện 拈niêm 一nhất 片phiến 瓦ngõa 置trí 於ư 石thạch 上thượng 曰viết 。 向hướng 這giá 裏lý 下hạ 得đắc 一nhất 轉chuyển 語ngữ 。 許hứa 你nễ 親thân 見kiến 慈từ 明minh 。 真chân 擬nghĩ 之chi 。 善thiện 叱sất 之chi 曰viết 。 佇trữ 思tư 停đình 機cơ 。 情tình 關quan 未vị 透thấu 。 何hà 曾tằng 夢mộng 見kiến 先tiên 師sư 在tại 。 師sư 兄huynh 參tham 禪thiền 雖tuy 多đa 。 而nhi 不bất 妙diệu 悟ngộ 。 可khả 謂vị 癡si 禪thiền 矣hĩ 。

○# 朝triêu 市thị

鄽# 闠hội 之chi 所sở 也dã 。 白bạch 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 云vân 。 大đại 隱ẩn 居cư 朝triêu 市thị 。 小tiểu 隱ẩn 住trụ 丘khâu 樊phàn 。 丘khâu 樊phàn 甚thậm 冷lãnh 落lạc 。 朝triêu 市thị 太thái 囂hiêu 喧huyên 。 不bất 如như 作tác 中trung 隱ẩn 。 隱ẩn 作tác 留lưu 司ty 官quan 。

鼓cổ 惑hoặc

鼓cổ 動động 人nhân 心tâm 。 惑hoặc 亂loạn 人nhân 意ý 。

稽khể

考khảo 證chứng 之chi 謂vị 。

○# 無vô 為vi 子tử

姓tánh 楊dương 名danh 傑kiệt 。 字tự 次thứ 公công 。 號hiệu 無vô 為vi 居cư 士sĩ 。 任nhậm 至chí 禮lễ 部bộ 。 無vô 為vi 州châu 人nhân 。 得đắc 法Pháp 於ư 天thiên 衣y 懷hoài 禪thiền 師sư 。

可khả 言ngôn

馬mã 氏thị 曰viết 。 夫phu 可khả 言ngôn 不bất 可khả 行hành 。 君quân 子tử 不bất 言ngôn 也dã 。 則tắc 言ngôn 顧cố 行hành 。 而nhi 言ngôn 不bất 違vi 行hành 矣hĩ 。

可khả 行hành

可khả 行hành 不bất 可khả 言ngôn 。 君quân 子tử 弗phất 行hành 也dã 。 則tắc 行hành 顧cố 言ngôn 。 而nhi 行hành 不bất 違vi 言ngôn 矣hĩ 。

類loại

比tỉ 也dã 。 法pháp 也dã 。

樞xu 機cơ

門môn 轉chuyển 處xứ 曰viết 樞xu 。 機cơ 者giả 弩nỗ 牙nha 也dã 。 易dị 繫hệ 辭từ 曰viết 。 君quân 子tử 居cư 其kỳ 室thất 。 出xuất 其kỳ 言ngôn 。 善thiện 則tắc 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 應ưng 之chi 。 況huống 其kỳ 邇nhĩ 者giả 乎hồ 。 言ngôn 行hạnh 君quân 子tử 之chi 樞xu 機cơ 。 樞xu 機cơ 之chi 發phát 。 榮vinh 辱nhục 之chi 主chủ 也dã 。 所sở 以dĩ 動động 天thiên 地địa 。 感cảm 鬼quỷ 神thần 。 可khả 不bất 慎thận 乎hồ 。 昔tích 成thành 湯thang 有hữu 七thất 年niên 之chi 旱hạn 。 太thái 史sử 占chiêm 之chi 曰viết 。 當đương 以dĩ 人nhân 禱đảo 之chi 。 湯thang 曰viết 。 吾ngô 所sở 為vi 請thỉnh 雨vũ 者giả 民dân 也dã 。 若nhược 以dĩ 人nhân 禱đảo 。 返phản 害hại 其kỳ 民dân 。 吾ngô 當đương 自tự 禱đảo 。 遂toại 齋trai 戒giới 剪tiễn 髮phát 斷đoạn 爪trảo 。 素tố 車xa 白bạch 馬mã 。 身thân 穿xuyên 白bạch 苧# 。 以dĩ 身thân 為vi 犧# 。 禱đảo 於ư 桑tang 林lâm 之chi 野dã 。 祝chúc 曰viết 。 無vô 以dĩ 余dư 一nhất 人nhân 不bất 敏mẫn 。 傷thương 民dân 之chi 命mạng 。 遂toại 以dĩ 六lục 事sự 自tự 責trách 曰viết 。 政chánh 不bất 節tiết 歟# 。 民dân 失thất 職chức 歟# 。 女nữ 謁yết 盛thịnh 歟# 。 宮cung 室thất 崇sùng 歟# 。 苞bao 苴# 行hành 歟# 。 讒sàm 夫phu 昌xương 歟# 。 言ngôn 訖ngật 。 忽hốt 大đại 雨vũ 數sổ 千thiên 里lý 。 湯thang 有hữu 此thử 德đức 。 故cố 言ngôn 行hạnh 遂toại 能năng 動động 天thiên 地địa 也dã 。

○# 止Chỉ 觀Quán 定định 慧tuệ

三tam 觀quán 之chi 總tổng 名danh 也dã 。 停đình 息tức 諸chư 念niệm 曰viết 止chỉ 。 如như 理lý 思tư 惟duy 曰viết 觀quán 。 內nội 心tâm 不bất 動động 曰viết 定định 。 隨tùy 緣duyên 照chiếu 了liễu 曰viết 慧tuệ 。 梵Phạn 語ngữ 奢xa 摩ma 他tha 。 此thử 云vân 止chỉ 。 止chỉ 久cửu 曰viết 定định 。 梵Phạn 語ngữ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 此thử 云vân 觀quán 。 觀quán 久cửu 曰viết 慧tuệ 。 梵Phạn 語ngữ 禪thiền 那na 。 此thử 云vân 等đẳng 該cai 。 等đẳng 該cai 前tiền 二nhị 。 即tức 定định 慧tuệ 之chi 通thông 稱xưng 。 通thông 遮già 通thông 照chiếu 。 故cố 曰viết 等đẳng 該cai 。 在tại 因nhân 曰viết 止Chỉ 觀Quán 。 在tại 果quả 曰viết 定định 慧tuệ 。 若nhược 約ước 三tam 學học 互hỗ 論luận 。 即tức 一nhất 心tâm 不bất 動động 。 人nhân 境cảnh 雙song 忘vong 曰viết 戒giới 。 覺giác 心tâm 圓viên 明minh 。 內nội 外ngoại 湛trạm 然nhiên 曰viết 定định 。 隨tùy 緣duyên 應ưng 物vật 。 妙diệu 用dụng 無vô 窮cùng 曰viết 慧tuệ 。 名danh 雖tuy 有hữu 三tam 。 其kỳ 揆quỹ 一nhất 也dã 。

作tác 止chỉ 任nhậm 滅diệt

作tác 者giả 。 即tức 心tâm 造tạo 心tâm 作tác 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 於ư 本bổn 心tâm 。 作tác 種chủng 種chủng 行hạnh 。 欲dục 求cầu 真chân 理lý 。 即tức 名danh 為vi 病bệnh 。 止chỉ 者giả 。 止chỉ 妄vọng 即tức 真chân 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 今kim 永vĩnh 息tức 諸chư 念niệm 。 寂tịch 然nhiên 平bình 等đẳng 。 欲dục 求cầu 真chân 理lý 。 即tức 名danh 為vi 病bệnh 。 任nhậm 者giả 。 隨tùy 緣duyên 任nhậm 情tình 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 不bất 斷đoạn 生sanh 死tử 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 任nhậm 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 欲dục 求cầu 真chân 理lý 。 是thị 名danh 為vi 病bệnh 。 滅diệt 者giả 。 寂tịch 滅diệt 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 今kim 求cầu 永vĩnh 滅diệt 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 身thân 心tâm 。 根căn 塵trần 虗hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。 欲dục 求cầu 真chân 理lý 。 是thị 名danh 為vi 病bệnh 。 止Chỉ 觀Quán 定định 慧tuệ 為vi 本bổn 。 作tác 止chỉ 任nhậm 滅diệt 為vi 末mạt 。

自tự 欺khi

欺khi 昧muội 也dã 。 大đại 學học 曰viết 。 所sở 謂vị 誠thành 其kỳ 意ý 者giả 。 毋vô 自tự 欺khi 也dã 。 知tri 為vi 善thiện 以dĩ 去khứ 惡ác 。 而nhi 心tâm 之chi 所sở 發phát 由do 未vị 誠thành 。 是thị 為vi 自tự 欺khi 也dã 。

○# 上thượng 下hạ 偷thâu 安an

去khứ 聖thánh 時thời 遙diêu 。 邪tà 侫# 之chi 輩bối 。 寄ký 身thân 於ư 我ngã 教giáo 中trung 。 在tại 上thượng 者giả 。 不bất 教giáo 其kỳ 下hạ 。 其kỳ 下hạ 者giả 。 不bất 奉phụng 其kỳ 上thượng 。 各các 取thủ 一nhất 身thân 之chi 安an 也dã 。

歸quy 宗tông

寺tự 名danh 。 在tại 廬lư 山sơn 之chi 南nam 。 昔tích 年niên 羲# 之chi 隱ẩn 居cư 之chi 處xứ 。 洗tẩy 硯# 池trì 。 今kim 猶do 在tại 也dã 。

○# 晦hối 堂đường

隆long 興hưng 府phủ 黃hoàng 龍long 山sơn 。 祖tổ 心tâm 晦hối 堂đường 寶bảo 覺giác 禪thiền 師sư 。 南nam 雄hùng 鄔ổ 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 。 十thập 二nhị 世thế 也dã 。

寶bảo 峯phong

寺tự 名danh 。

月nguyệt 公công 晦hối

諱húy 曉hiểu 月nguyệt 。 字tự 公công 晦hối 。 得đắc 法Pháp 於ư 瑯# 琊gia 覺giác 禪thiền 師sư 。 於ư 宋tống 熈# 寧ninh 間gian 。 住trụ 洪hồng 州châu 泐# 潭đàm 寶bảo 峯phong 精tinh 舍xá 。 作tác 楞lăng 嚴nghiêm 標tiêu 旨chỉ 。

洞đỗng 徹triệt

洞đỗng 明minh 玄huyền 理lý 。 徹triệt 底để 無vô 依y 。

忝thiểm

辱nhục 也dã 。

功công 名danh 美mỹ 器khí

有hữu 功công 名danh 。 無vô 美mỹ 器khí 。 有hữu 美mỹ 器khí 。 無vô 功công 名danh 。 葢# 天thiên 命mạng 也dã 。 不bất 與dữ 人nhân 全toàn 。 昔tích 種chủng 放phóng 隱ẩn 終chung 南nam 。 聞văn 希hy 夷di 之chi 風phong 。 往vãng 見kiến 之chi 。 希hy 夷di 曰viết 。 當đương 有hữu 顯hiển 宦# 。 但đãn 名danh 者giả 古cổ 今kim 美mỹ 器khí 。 造tạo 物vật 所sở 忌kỵ 。 子tử 名danh 將tương 有hữu 敗bại 之chi 。 後hậu 果quả 如như 言ngôn 也dã 。

終chung

君quân 子tử 曰viết 終chung 。 小tiểu 人nhân 曰viết 死tử 。 謂vị 君quân 子tử 有hữu 益ích 於ư 時thời 。 死tử 聞văn 於ư 後hậu 。 平bình 生sanh 以dĩ 保bảo 身thân 為vi 事sự 。 故cố 沒một 可khả 言ngôn 終chung 也dã 。 死tử 者giả 。 澌tư 盡tận 泯mẫn 沒một 。 濫lạm 朽hủ 無vô 節tiết 。 故cố 小tiểu 人nhân 則tắc 言ngôn 死tử 也dã 。 文văn 見kiến 論luận 語ngữ 大đại 全toàn 。

幾kỷ 微vi

易dị 繫hệ 辭từ 曰viết 。 知tri 幾kỷ 其kỳ 神thần 乎hồ 。 君quân 子tử 上thượng 交giao 不bất 謟siểm 。 下hạ 交giao 不bất 瀆độc 。 其kỳ 知tri 幾kỷ 乎hồ 。 幾kỷ 者giả 。 動động 之chi 微vi 。 吉cát 凶hung 之chi 先tiên 見kiến 者giả 也dã 。

○# 獨độc 步bộ

湖hồ 海hải 孤cô 危nguy 也dã 。 袁viên 淑thục 謂vị 謝tạ 莊trang 曰viết 。 江giang 東đông 無vô 我ngã 。 卿khanh 當đương 獨độc 步bộ 。

扣khấu 礪#

上thượng 取thủ 也dã 。 下hạ 磨ma 礪# 也dã 。 謂vị 取thủ 他tha 有hữu 餘dư 。 補bổ 我ngã 不bất 足túc 。

慊khiểm/khiết

曾tằng 子tử 曰viết 。 晉tấn 楚sở 之chi 富phú 不bất 及cập 也dã 。 彼bỉ 以dĩ 其kỳ 富phú 。 我ngã 以dĩ 吾ngô 仁nhân 。 被bị 以dĩ 其kỳ 爵tước 。 我ngã 以dĩ 吾ngô 義nghĩa 。 吾ngô 何hà 慊khiểm/khiết 乎hồ 哉tai 。 慊khiểm/khiết 自tự 是thị 也dã 。

強cường/cưỡng

勝thắng 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

自tự 廣quảng 而nhi 狹hiệp

自tự 廣quảng 而nhi 狹hiệp 小tiểu 於ư 人nhân 。 出xuất 書thư 經kinh 。

矜căng 式thức

規quy 法pháp 也dã 。 令linh 人nhân 依y 而nhi 行hành 之chi 。 使sử 諸chư 大đại 夫phu 國quốc 人nhân 。 皆giai 有hữu 所sở 矜căng 式thức 。 出xuất 孟# 子tử 。

○# 陳trần 瑩oánh 中trung

延diên 平bình 縣huyện 。 陳trần 了liễu 翁ông 。 名danh 。 壦# 字tự 瑩oánh 中trung 號hiệu 。 華hoa 嚴nghiêm 居cư 士sĩ 。

糅nhữu

米mễ 不bất 絕tuyệt 色sắc 。 謂vị 碎toái 米mễ 而nhi 雜tạp 其kỳ 好hảo/hiếu 飯phạn 。 言ngôn 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 。 相tương/tướng 混hỗn 而nhi 不bất 可khả 辯biện 。

惻trắc 隱ẩn

孟# 子tử 曰viết 。 惻trắc 隱ẩn 之chi 心tâm 。 仁nhân 之chi 端đoan 也dã 。 惻trắc 者giả 傷thương 之chi 切thiết 。 隱ẩn 者giả 痛thống 之chi 深thâm 。 即tức 慈từ 悲bi 不bất 忍nhẫn 之chi 心tâm 也dã 。

障chướng 百bách 川xuyên

迴hồi 眾chúng 流lưu 而nhi 入nhập 海hải 也dã 。 韓# 文văn 公công 進tiến 學học 解giải 曰viết 。 障chướng 百bách 川xuyên 而nhi 東đông 之chi 。 迴hồi 狂cuồng 瀾lan 而nhi 既ký 倒đảo 。 謂vị 入nhập 鄽# 垂thùy 手thủ 。 接tiếp 物vật 利lợi 生sanh 也dã 。

謐mịch

靜tĩnh 也dã 。

○# 感cảm 副phó 寺tự

南nam 嶽nhạc 福phước 巖nham 慈từ 感cảm 禪thiền 師sư 。 潼# 州châu 杜đỗ 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。

化hóa 侍thị 者giả

隆long 興hưng 府phủ 。 雙song 嶺lĩnh 伈# 化hóa 禪thiền 師sư 。 得đắc 法Pháp 於ư 黃hoàng 龍long 惠huệ 南nam 禪thiền 師sư 。

廉liêm

正chánh 直trực 無vô 私tư 曰viết 廉liêm 。

秀tú 莊trang 主chủ

潭đàm 州châu 大đại 溈# 懷hoài 秀tú 禪thiền 師sư 。 信tín 州châu 應ưng 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 禪thiền 師sư 。

量lượng

有hữu 量lượng 則tắc 容dung 納nạp 眾chúng 流lưu 也dã 。

忠trung

有hữu 忠trung 則tắc 盡tận 情tình 奉phụng 上thượng 也dã 。

靈linh 源nguyên

隆long 興hưng 府phủ 黃hoàng 龍long 靈linh 源nguyên 惟duy 清thanh 禪thiền 師sư 本bổn 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 祖tổ 心tâm 。

○# 朱chu 給cấp 事sự

名danh 顯hiển 謨mô 。 字tự 世thế 英anh 。 任nhậm 至chí 給cấp 事sự 。 問vấn 道đạo 於ư 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。

自tự 恃thị

自tự 負phụ 聰thông 明minh 之chi 資tư 。 輕khinh 視thị 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 。

矛mâu 盾#

上thượng 鎗thương 也dã 。 下hạ 護hộ 身thân 牌bài 。 昔tích 人nhân 以dĩ 二nhị 事sự 雙song 賣mại 。 各các 歎thán 其kỳ 勝thắng 。 智trí 者giả 語ngữ 云vân 。 我ngã 買mãi 汝nhữ 矛mâu 。 還hoàn 刺thứ 汝nhữ 盾# 。 入nhập 於ư 不bất 入nhập 。 即tức 無vô 其kỳ 辭từ 。 以dĩ 況huống 自tự 相tương 違vi 也dã 。

祁kỳ

大đại 也dã 。

溽# 暑thử

勝thắng 熱nhiệt 也dã 。

○# 川xuyên 陵lăng

眾chúng 流lưu 入nhập 海hải 曰viết 川xuyên 。 大đại 阜phụ 曰viết 陵lăng 。

昆côn

諸chư 也dã 。

○# 雲vân 峯phong

南nam 嶽nhạc 雲vân 峯phong 文văn 悅duyệt 禪thiền 師sư 。 南nam 昌xương 徐từ 氏thị 子tử 。 嗣tự 大đại 愚ngu 守thủ 芝chi 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

○# 蹙túc/xúc 頞át

攢toàn 眉mi 促xúc 鼻tị 也dã 。

閨# 物vật

胸hung 襟khâm 之chi 識thức 情tình 。 又hựu 私tư 溺nịch 之chi 物vật 。

夯#

音âm 享hưởng 。 荷hà 負phụ 之chi 勢thế 。

○#

乾can/kiền/càn 上thượng 坤# 下hạ 。

否phủ/bĩ 卦#

否phủ/bĩ 。 閉bế 塞tắc 也dã 。 大đại 往vãng 小tiểu 來lai 。 陽dương 往vãng 居cư 外ngoại 。 陰ấm 來lai 居cư 內nội 。 陰ấm 氣khí 不bất 上thượng 升thăng 。 陽dương 氣khí 不bất 下hạ 降giáng 。 二nhị 氣khí 不bất 交giao 。 萬vạn 物vật 不bất 生sanh 。 天thiên 地địa 否bĩ 塞tắc 也dã 。 以dĩ 人nhân 事sự 言ngôn 。 君quân 不bất 下hạ 孚phu 於ư 臣thần 。 臣thần 不bất 上thượng 孚phu 於ư 君quân 。 上thượng 下hạ 不bất 交giao 。 人nhân 情tình 否bĩ 塞tắc 也dã 。 以dĩ 一nhất 人nhân 言ngôn 。 在tại 外ngoại 者giả 。 陽dương 氣khí 散tán 而nhi 不bất 順thuận 。 在tại 內nội 者giả 。 陰ấm 氣khí 附phụ 而nhi 不bất 調điều 。 陰âm 陽dương 不bất 合hợp 。 氣khí 血huyết 不bất 通thông 。 表biểu 裏lý 失thất 度độ 也dã 。 此thử 七thất 月nguyệt 之chi 卦# 。

坤# 上thượng 乾can/kiền/càn 下hạ 。

泰thái 卦#

泰thái 。 通thông 也dã 。 小tiểu 往vãng 大đại 來lai 。 小tiểu 。 陰ấm 也dã 。 往vãng 居cư 於ư 外ngoại 。 大đại 。 陽dương 也dã 。 來lai 居cư 於ư 內nội 。 陽dương 氣khí 下hạ 降giáng 。 陰ấm 氣khí 上thượng 升thăng 。 二nhị 氣khí 相tương 交giao 。 而nhi 萬vạn 物vật 化hóa 生sanh 。 天thiên 地địa 通thông 泰thái 也dã 。 以dĩ 人nhân 事sự 言ngôn 。 大đại 為vi 君quân 。 小tiểu 為vi 臣thần 。 君quân 推thôi 誠thành 以dĩ 任nhậm 下hạ 。 臣thần 進tiến 忠trung 以dĩ 奉phụng 上thượng 。 上thượng 下hạ 之chi 志chí 通thông 。 朝triều 廷đình 通thông 泰thái 也dã 。 陽dương 為vi 君quân 子tử 。 陰ấm 為vi 小tiểu 人nhân 。 君quân 子tử 來lai 在tại 于vu 內nội 。 小tiểu 人nhân 往vãng 在tại 于vu 外ngoại 。 人nhân 情tình 通thông 泰thái 也dã 。 此thử 正chánh 月nguyệt 之chi 卦# 。

艮# 上thượng 兌# 下hạ 。

損tổn 卦#

山sơn 澤trạch 損tổn 卦# 。 損tổn 。 減giảm 損tổn 也dã 。 以dĩ 人nhân 事sự 言ngôn 。 在tại 上thượng 者giả 。 取thủ 民dân 以dĩ 自tự 厚hậu 。 在tại 下hạ 者giả 。 薄bạc 己kỷ 以dĩ 奉phụng 君quân 。 必tất 至chí 上thượng 下hạ 俱câu 損tổn 矣hĩ 。 故cố 本bổn 義nghĩa 云vân 。 損tổn 下hạ 卦# 上thượng 畫họa 之chi 陽dương 。 益ích 上thượng 卦# 上thượng 畫họa 之chi 陰ấm 。 損tổn 兌# 澤trạch 之chi 深thâm 。 益ích 良lương 山sơn 之chi 高cao 。 取thủ 內nội 益ích 外ngoại 。 剝bác 民dân 奉phụng 君quân 之chi 象tượng 。 曰viết 損tổn 。

巽# 上thượng 震chấn 下hạ 。

益ích 卦#

風phong 雷lôi 益ích 卦# 。 益ích 。 增tăng 益ích 也dã 。 巽# 為vi 風phong 。 震chấn 為vi 雷lôi 。 雷lôi 激kích 則tắc 風phong 怒nộ 。 二nhị 物vật 相tương 助trợ 。 所sở 以dĩ 為vi 益ích 。 以dĩ 人nhân 事sự 言ngôn 。 在tại 上thượng 者giả 。 施thí 其kỳ 澤trạch 以dĩ 及cập 下hạ 。 在tại 下hạ 者giả 。 進tiến 其kỳ 誠thành 以dĩ 奉phụng 上thượng 。 是thị 兩lưỡng 相tương/tướng 增tăng 益ích 也dã 。 故cố 本bổn 義nghĩa 云vân 。 損tổn 上thượng 卦# 。 初sơ 畫họa 之chi 陽dương 。 益ích 下hạ 卦# 。 初sơ 畫họa 之chi 陰ấm 。 曰viết 益ích 。

庶thứ

眾chúng 也dã 。

叛bạn

返phản 也dã 。 背bối/bội 也dã 。

聖thánh 人nhân 嘗thường 喻dụ

孔khổng 子tử 答đáp 魯lỗ 哀ai 公công 也dã 。 家gia 語ngữ 。

貫quán 珠châu

貫quán 。 串xuyến 也dã 。 言ngôn 其kỳ 相tương 續tục 不bất 絕tuyệt 也dã 。 累lũy/lụy/luy 累lũy/lụy/luy 如như 貫quán 珠châu 然nhiên 。

觀quán 日nhật

謂vị 興hưng 廢phế 之chi 源nguyên 。 誠thành 在tại 損tổn 益ích 得đắc 失thất 。 故cố 曰viết 觀quán 日nhật 。

元nguyên 龜quy

壽thọ 千thiên 歲tuế 。 滿mãn 尺xích 二nhị 寸thốn 。 預dự 知tri 未vị 來lai 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 也dã 。

○# 荊kinh 公công

姓tánh 王vương 。 名danh 安an 石thạch 。 字tự 介giới 甫phủ 。 臨lâm 川xuyên 人nhân 。 宋tống 朝triêu 六lục 帝đế 神thần 宗tông 。 熙hi 寧ninh 三tam 年niên 拜bái 為vi 相tương/tướng 。 封phong 荊kinh 國quốc 公công 。 七thất 年niên 夏hạ 四tứ 月nguyệt 不bất 雨vũ 。 安an 石thạch 罷bãi 相tương/tướng 。 八bát 年niên 二nhị 月nguyệt 再tái 拜bái 為vi 相tương/tướng 。 九cửu 年niên 十thập 二nhị 月nguyệt 致trí 仕sĩ 。 問vấn 道đạo 於ư 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。

○# 舉cử 措thố

上thượng 處xứ 置trí 勤cần 作tác 也dã 。 下hạ 安an 布bố 施thí 為vi 也dã 。

獨độc 居cư 隱ẩn 微vi

獨độc 者giả 。 人nhân 所sở 不bất 知tri 。 而nhi 己kỷ 所sở 獨độc 知tri 之chi 地địa 也dã 。 隱ẩn 者giả 。 暗ám 處xứ 也dã 。 微vi 者giả 。 細tế 事sự 也dã 。 言ngôn 幽u 暗ám 之chi 中trung 。 微vi 細tế 之chi 事sự 。 跡tích 雖tuy 未vị 形hình 。 而nhi 幾kỷ 則tắc 已dĩ 動động 。 人nhân 雖tuy 不bất 知tri 。 而nhi 己kỷ 獨độc 知tri 之chi 。 至chí 此thử 尤vưu 加gia 戒giới 謹cẩn 也dã 。

○# 隱ẩn 士sĩ

不bất 貴quý 為vi 官quan 。 以dĩ 道đạo 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 。

潘phan 延diên 之chi

名danh 興hưng 。 字tự 延diên 之chi 。 號hiệu 清thanh 逸dật 居cư 士sĩ 。 問vấn 道đạo 於ư 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。

造tạo 次thứ

急cấp 據cứ 苟cẩu 且thả 之chi 時thời 。

擴#

推thôi 廣quảng 之chi 義nghĩa 。 又hựu 引dẫn 張trương 也dã 。

克khắc

滿mãn 也dã 。

○# 父phụ 嚴nghiêm

乃nãi 馬mã 援viện 征chinh 於ư 交giao 趾chỉ 。 以dĩ 書thư 戒giới 於ư 子tử 姪điệt 曰viết 。 莫mạc 貪tham 嗜thị 好hảo/hiếu 。 勤cần 學học 事sự 業nghiệp 。 子tử 姪điệt 從tùng 而nhi 不bất 敢cảm 違vi 。 故cố 知tri 子tử 敬kính 由do 父phụ 嚴nghiêm 也dã 。

隆long 窪#

謂vị 天thiên 下hạ 之chi 道đạo 。 以dĩ 適thích 中trung 為vi 貴quý 。 過quá 與dữ 不bất 及cập 。 俱câu 不bất 可khả 也dã 。 下hạ 之chi 平bình 之chi 。 欲dục 其kỳ 損tổn 有hữu 餘dư 而nhi 益ích 不bất 足túc 。 務vụ 合hợp 中trung 道đạo 也dã 。

姁# 嫗#

上thượng 許hứa 御ngự 切thiết 。 下hạ 衣y 遇ngộ 切thiết 。 陰âm 陽dương 相tương/tướng 得đắc 。 覆phú 育dục 萬vạn 物vật 。 以dĩ 氣khí 曰viết 姁# 。 以dĩ 體thể 曰viết 嫗# 。 姁# 當đương 作tác 煦hú 。 出xuất 禮lễ 記ký 。

○# 三tam 關quan 語ngữ

黃hoàng 龍long 問vấn 龍long 慶khánh 閑nhàn 云vân 。 人nhân 人nhân 有hữu 箇cá 生sanh 緣duyên 。 上thượng 座tòa 生sanh 緣duyên 在tại 甚thậm 麼ma 處xứ 。 閑nhàn 云vân 。 早tảo 晨thần 吃cật 白bạch 粥chúc 。 至chí 晚vãn 又hựu 覺giác 饑cơ 。 又hựu 問vấn 云vân 。 我ngã 手thủ 何hà 如như 佛Phật 手thủ 。 閑nhàn 云vân 。 月nguyệt 下hạ 弄lộng 琵tỳ 琶bà 。 又hựu 問vấn 云vân 。 我ngã 脚cước 何hà 似tự 驢lư 脚cước 。 閑nhàn 云vân 。 鷺lộ 鷥# 立lập 雪tuyết 非phi 同đồng 色sắc 。 三tam 十thập 餘dư 年niên 未vị 有hữu 契khế 其kỳ 機cơ 者giả 。 脫thoát 有hữu 酬thù 對đối 。 唯duy 斂liểm 目mục 危nguy 坐tọa 。 由do 此thử 叢tùng 林lâm 。 目mục 為vi 三tam 關quan 語ngữ 。 師sư 自tự 頌tụng 云vân 。 生sanh 緣duyên 斷đoạn 處xứ 伸thân 驢lư 脚cước 。 驢lư 脚cước 伸thân 時thời 佛Phật 手thủ 開khai 。 為vi 報báo 五ngũ 湖hồ 參tham 禪thiền 客khách 。 三tam 關quan 一nhất 一nhất 透thấu 將tương 來lai 。

脫thoát 有hữu

或hoặc 然nhiên 之chi 辭từ 。

○# 孰thục 與dữ

下hạ 去khứ 聲thanh 。 及cập 也dã 。

○# 越việt

地địa 名danh 。 在tại 紹thiệu 興hưng 府phủ 。

之chi

往vãng 也dã 。

○# 英anh 邵# 武võ

隆long 興hưng 府phủ 泐# 潭đàm 洪hồng 英anh 禪thiền 師sư 。 邵# 武võ 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 惠huệ 南nam 禪thiền 師sư 。

○# 批# 判phán

批# 點điểm 分phần/phân 判phán 。 謂vị 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 如như 寶bảo 鑑giám 。 物vật 來lai 則tắc 現hiện 。 未vị 有hữu 心tâm 念niệm 也dã 。 豈khởi 堪kham 分phần/phân 章chương 析tích 句cú 。 批# 點điểm 拈niêm 提đề 。 此thử 則tắc 無vô 異dị 描# 虗hư 空không 。 而nhi 刻khắc 湛trạm 水thủy 。 亦diệc 乃nãi 向hướng 枝chi 蔓mạn 更cánh 添# 芒mang 索sách 。

公công 案án

乃nãi 喻dụ 公công 府phủ 之chi 案án 牘độc 也dã 。 法pháp 之chi 所sở 在tại 。 而nhi 王vương 道đạo 治trị 焉yên 。 公công 者giả 。 乃nãi 聖thánh 賢hiền 一nhất 期kỳ 之chi 轍triệt 。 天thiên 下hạ 通thông 途đồ 之chi 理lý 也dã 。 案án 者giả 。 聖thánh 賢hiền 之chi 正chánh 文văn 也dã 。 凡phàm 有hữu 天thiên 下hạ 者giả 。 未vị 嘗thường 無vô 公công 府phủ 也dã 。 有hữu 公công 府phủ 。 未vị 嘗thường 無vô 案án 牘độc 。 葢# 取thủ 為vi 法pháp 。 而nhi 治trị 天thiên 下hạ 之chi 不bất 正chánh 矣hĩ 。 夫phu 佛Phật 祖tổ 機cơ 緣duyên 。 目mục 之chi 曰viết 公công 案án 者giả 。 亦diệc 由do 是thị 而nhi 已dĩ 。 葢# 非phi 一nhất 人nhân 之chi 臆ức 見kiến 。 乃nãi 百bách 千thiên 開khai 示thị 同đồng 稟bẩm 。 至chí 理lý 也dã 。

培bồi

益ích 也dã 。

沃ốc

灌quán 也dã 。

益ích 之chi

增tăng 益ích 先tiên 覺giác 之chi 理lý 。

○# 旅lữ 泊bạc

旅lữ 如như 客khách 店điếm 暫tạm 住trụ 。 豈khởi 能năng 久cửu 居cư 。 泊bạc 如như 舟chu 夜dạ 止chỉ 歇hiết 。 天thiên 曉hiểu 復phục 行hành 。 言ngôn 其kỳ 不bất 常thường 住trụ 也dã 。

大đại 丈trượng 夫phu

富phú 貴quý 不bất 能năng 淫dâm 。 貧bần 賤tiện 不bất 能năng 移di 。 威uy 武võ 不bất 能năng 屈khuất 。 此thử 之chi 謂vị 大đại 丈trượng 夫phu 。 語ngữ 出xuất 孟# 子tử 。

恢khôi

大đại 也dã 。

誘dụ 掖dịch

前tiền 導đạo 曰viết 誘dụ 。 傍bàng 扶phù 曰viết 掖dịch 。

忌kỵ

畏úy 也dã 。

媒môi

招chiêu 也dã 。

○# 比Bỉ 丘Khâu

梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 云vân 乞khất 士sĩ 。 謂vị 上thượng 乞khất 諸chư 佛Phật 之chi 智trí 。 以dĩ 資tư 慧tuệ 命mạng 。 下hạ 乞khất 羣quần 生sanh 之chi 食thực 。 以dĩ 資tư 色sắc 身thân 。 比Bỉ 丘Khâu 具cụ 五ngũ 德đức 。 謂vị 乞khất 士sĩ 。 破phá 惡ác 。 怖bố 魔ma 。 淨tịnh 命mạng 。 殺sát 賊tặc 也dã 。

苞bao 苴#

包bao 褁# 奇kỳ 物vật 。 奉phụng 獻hiến 謟siểm 侫# 。 以dĩ 求cầu 托thác 囑chúc 也dã 。

骯# 髒#

體thể 盤bàn 旋toàn 貌mạo 。 漢hán 書thư 云vân 。 曲khúc 眉mi 骯# 髒# 。 倚ỷ 立lập 門môn 傍bàng 也dã 。

搖dao 尾vĩ 乞khất 憐lân

如như 犬khuyển 見kiến 人nhân 搖dao 尾vĩ 以dĩ 媚mị 之chi 。 求cầu 憐lân 憫mẫn 而nhi 已dĩ 。 小tiểu 人nhân 謟siểm 侫# 。 亦diệc 猶do 是thị 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。

天thiên 人nhân

天thiên 上thượng 人nhân 間gian 。

太thái 息tức

大đại 聲thanh 之chi 歎thán 也dã 。

頷hạm

點điểm 頭đầu 而nhi 納nạp 。 口khẩu 不bất 言ngôn 而nhi 心tâm 許hứa 也dã 。

○# 迹tích

有hữu 為vi 功công 用dụng 曰viết 迹tích 。

○# 真chân 淨tịnh 文văn

隆long 興hưng 府phủ 。 寶bảo 峯phong 真chân 淨tịnh 克khắc 文văn 禪thiền 師sư 。 陝# 府phủ 閔mẫn 鄉hương 鄭trịnh 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 一nhất 世thế 。

載tái

爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 夏hạ 曰viết 歲tuế 。 取thủ 歲tuế 行hành 一nhất 次thứ 也dã 。 商thương 曰viết 祀tự 。 取thủ 四tứ 時thời 祭tế 祀tự 一nhất 終chung 也dã 。 周chu 曰viết 年niên 。 取thủ 禾hòa 熟thục 之chi 意ý 。 唐đường 虞ngu 曰viết 載tái 。 取thủ 物vật 終chung 更cánh 始thỉ 之chi 義nghĩa 。 已dĩ 上thượng 俱câu 年niên 也dã 。

再tái 閏nhuận

閏nhuận 月nguyệt 定định 四tứ 時thời 而nhi 成thành 歲tuế 也dã 。 張trương 純thuần 曰viết 。 三tam 年niên 一nhất 閏nhuận 。 天thiên 氣khí 小tiểu 備bị 。 五ngũ 年niên 一nhất 閏nhuận 。 天thiên 氣khí 大đại 備bị 。 葢# 閏nhuận 月nguyệt 之chi 不bất 足túc 。 日nhật 之chi 有hữu 餘dư 也dã 。 古cổ 者giả 一nhất 年niên 三tam 百bách 六lục 十thập 六lục 日nhật 。 分phân 為vi 十thập 二nhị 月nguyệt 。 每mỗi 月nguyệt 三tam 十thập 日nhật 。 一nhất 年niên 共cộng 三tam 百bách 六lục 十thập 日nhật 。 餘dư 剩thặng 六lục 日nhật 。 又hựu 六lục 箇cá 月nguyệt 小tiểu 。 除trừ 六lục 日nhật 為vi 一nhất 歲tuế 。 共cộng 餘dư 十thập 二nhị 日nhật 。 三tam 歲tuế 共cộng 三tam 十thập 六lục 日nhật 閏nhuận 一nhất 月nguyệt 。 還hoàn 餘dư 六lục 日nhật 在tại 後hậu 。 至chí 二nhị 年niên 餘dư 。 二nhị 十thập 四tứ 日nhật 。 連liên 前tiền 六lục 日nhật 。 共cộng 三tam 十thập 日nhật 。 又hựu 閏nhuận 一nhất 月nguyệt 。 是thị 為vi 三tam 載tái 。 故cố 易dị 云vân 。 五ngũ 歲tuế 再tái 閏nhuận 。

聖thánh 人nhân 云vân 下hạ

四tứ 句cú 。 出xuất 左tả 傳truyền 。 范phạm 文văn 子tử 答đáp 晉tấn 景cảnh 公công 之chi 文văn 也dã 。

敏mẫn

勤cần 也dã 。

喆# 侍thị 者giả

潭đàm 州châu 大đại 溈# 真Chân 如Như 慕mộ 喆# 禪thiền 師sư 。 撫phủ 州châu 臨lâm 川xuyên 聞văn 氏thị 子tử 。 嗣tự 翠thúy 巖nham 真chân 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

覺giác

音âm 教giáo 。 睡thụy 醒tỉnh 曰viết 覺giác 。

般Bát 若Nhã

此thử 云vân 智trí 慧tuệ 也dã 。

湘# 西tây

即tức 湖hồ 廣quảng 長trường 沙sa 府phủ 。 相tương/tướng 陰ấm 湘# 潭đàm 縣huyện 也dã 。

目mục 擊kích

溫ôn 伯bá 雪tuyết 子tử 適thích 齊tề 。 途đồ 中trung 相tương 遇ngộ 孔khổng 子tử 。 二nhị 人nhân 各các 辭từ 而nhi 去khứ 。 子tử 路lộ 曰viết 。 夫phu 子tử 久cửu 聞văn 雪tuyết 子tử 。 見kiến 無vô 所sở 言ngôn 者giả 何hà 也dã 。 子tử 曰viết 。 我ngã 與dữ 雪tuyết 子tử 目mục 擊kích 而nhi 道đạo 存tồn 。 豈khởi 用dụng 言ngôn 乎hồ 。 出xuất 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 篇thiên 。

○# 香hương 城thành 順thuận

西tây 山sơn 香hương 城thành 景cảnh 順thuận 禪thiền 師sư 。 蜀thục 州châu 人nhân 也dã 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。 乃nãi 坐tọa 脫thoát 於ư 香hương 城thành 。

諸chư 葛cát

姓tánh 諸chư 葛cát 。 名danh 亮lượng 。 字tự 孔khổng 明minh 。 瑯# 琊gia 人nhân 。 躬cung 耕canh 於ư 南nam 陽dương 之chi 西tây 臥ngọa 龍long 崗# 。 與dữ 徐từ 庶thứ 為vi 友hữu 。

時thời 劉lưu 玄huyền 德đức 屯truân 兵binh 於ư 新tân 野dã 。 庶thứ 見kiến 之chi 告cáo 曰viết 。 諸chư 葛cát 孔khổng 明minh 臥ngọa 龍long 也dã 。 將tướng 軍quân 盍# 往vãng 見kiến 之chi 。 此thử 人nhân 可khả 以dĩ 就tựu 見kiến 。 不bất 可khả 以dĩ 屈khuất 。 由do 是thị 玄huyền 德đức 。 遂toại 詣nghệ 亮lượng 所sở 。 凡phàm 三tam 往vãng 而nhi 從tùng 之chi 。 遂toại 拜bái 為vi 軍quân 師sư 。 後hậu 為vi 蜀thục 漢hán 相tương/tướng 。 史sử 咏# 云vân 。 世thế 亂loạn 雄hùng 兵binh 百bách 戰chiến 餘dư 。 孔khổng 明minh 曾tằng 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 耘vân 鋤# 。 蜀thục 王vương 不bất 自tự 垂thùy 三tam 顧cố 。 爭tranh 得đắc 先tiên 生sanh 出xuất 故cố 廬lư 。

春xuân 力lực

時thời 運vận 該cai 興hưng 。 不bất 能năng 隱ẩn 藏tàng 。

○# 廣quảng 道đạo 者giả

瑞thụy 州châu 九cửu 峯phong 希hy 廣quảng 禪thiền 師sư 。 西tây 蜀thục 梓# 州châu 人nhân 。 師sư 慈từ 仁nhân 惠huệ 物vật 。 不bất 尋tầm 細tế 檢kiểm 。 故cố 叢tùng 林lâm 號hiệu 為vi 廣quảng 無vô 心tâm 。 嗣tự 真chân 淨tịnh 克khắc 文văn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 二nhị 世thế 也dã 。

輿dư

眾chúng 也dã 。

分phần/phân 外ngoại 事sự

官quan 受thọ 爵tước 於ư 國quốc 。 牧mục 民dân 正chánh 國quốc 。 豈khởi 為vi 奇kỳ 特đặc 。 夫phu 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 主chủ 叢tùng 林lâm 。 興hưng 教giáo 化hóa 。 安an 眾chúng 克khắc 己kỷ 。 不bất 干can 常thường 住trụ 。 正chánh 宜nghi 如như 此thử 。 豈khởi 分phần/phân 外ngoại 事sự 耶da 。

○# 雲vân 委ủy

積tích 聚tụ 也dã 。

○# 委ủy 曲khúc

教giáo 之chi 之chi 法pháp 。 常thường 俯phủ 而nhi 就tựu 之chi 。 方phương 便tiện 以dĩ 成thành 其kỳ 德đức 故cố 也dã 。

褫sỉ

音âm 池trì 。 成thành 就tựu 也dã 。

體thể 栽tài

格cách 式thức 也dã 。

○# 舒thư 王vương

宋tống 徽# 宗tông 。 進tiến 荊kinh 公công 為vi 舒thư 王vương 也dã 。 荊kinh 公công 熈# 寧ninh 間gian 拜bái 為vi 相tương/tướng 。 作tác 務vụ 新tân 法pháp 病bệnh 民dân 。 其kỳ 子tử 王vương 雱# 。 為vi 崇sùng 正chánh 殿điện 大đại 學học 士sĩ 。 因nhân 父phụ 佐tá 務vụ 新tân 法pháp 必tất 行hành 。 雱# 卒thốt 。 父phụ 罷bãi 相tương/tướng 。 晏# 閑nhàn 間gian 如như 夢mộng 寐mị 。 見kiến 一nhất 鬼quỷ 使sứ 領lãnh 雱# 。 荷hà 鐵thiết 枷già 。 泣khấp 於ư 公công 前tiền 曰viết 。 因nhân 父phụ 務vụ 新tân 法pháp 所sở 致trí 。 公công 問vấn 使sử 乞khất 解giải 。 使sử 曰viết 。 建kiến 寺tự 飯phạn 僧Tăng 可khả 免miễn 。 公công 遂toại 於ư 金kim 陵lăng 田điền 地địa 。 捨xả 宅trạch 為vi 寺tự 。 賜tứ 額ngạch 保bảo 寧ninh 。 請thỉnh 真chân 淨tịnh 主chủ 之chi 。

縑kiêm

音âm 兼kiêm 。 絹quyên 也dã 。

袈ca 裟sa

具cụ 云vân 迦ca 羅la 沙sa 曳duệ 。 此thử 云vân 不bất 正chánh 色sắc 。 亦diệc 名danh 離ly 塵trần 服phục 。

衣y

去khứ 聲thanh 字tự 。 著trước 衣y 也dã 。

伽già 黎lê

名danh 雜tạp 碎toái 衣y 。 以dĩ 條điều 數số 多đa 故cố 。 大đại 衣y 分phần/phân 三tam 品phẩm 。 九cửu 條điều 。 十thập 一nhất 條điều 。 十thập 三tam 條điều 。 名danh 下hạ 品phẩm 。 十thập 五ngũ 條điều 。 十thập 七thất 條điều 。 十thập 九cửu 條điều 。 名danh 中trung 品phẩm 。 二nhị 十thập 一nhất 條điều 。 二nhị 十thập 三tam 條điều 。 二nhị 十thập 五ngũ 條điều 。 名danh 上thượng 品phẩm 。

估cổ

賣mại 也dã 。 價giá 也dã 。

事sự

好hảo/hiếu 也dã 。

○# 湛trạm 堂đường

隆long 興hưng 府phủ 泐# 潭đàm 湛trạm 堂đường 文văn 準chuẩn 禪thiền 師sư 。 興hưng 元nguyên 府phủ 。 梁lương 氏thị 子tử 。 嗣tự 真chân 淨tịnh 文văn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 也dã 。

兆triệu

形hình 顯hiển 之chi 義nghĩa 。

枯khô 死tử

枯khô 老lão 死tử 滅diệt 殘tàn 缺khuyết 蠹đố 損tổn 也dã 。

卜bốc

決quyết 疑nghi 也dã 。

○# 杜đỗ

斷đoạn 也dã 。 塞tắc 也dã 。

注chú

灌quán 注chú 也dã 。 如như 瓶bình 注chú 水thủy 。 使sử 心tâm 不bất 亂loạn 也dã 。

出xuất 師sư 表biểu

諸chư 葛cát 武võ 侯hầu 。 受thọ 顧cố 命mạng 輔phụ 後hậu 主chủ 。 七thất 擒cầm 孟# 獲hoạch 。 已dĩ 定định 南nam 方phương 。 乃nãi 出xuất 師sư 伐phạt 魏ngụy 。 臨lâm 行hành 遺di 表biểu 於ư 後hậu 主chủ 。 表biểu 曰viết 。 先tiên 帝đế 創sáng/sang 業nghiệp 未vị 半bán 。 而nhi 中trung 道đạo 崩băng 殂tồ 。 今kim 天thiên 下hạ 三tam 分phần/phân 。 益ích 州châu 罷bãi 敝tệ 。 此thử 誠thành 危nguy 急cấp 存tồn 亡vong 之chi 秋thu 也dã 。 然nhiên 侍thị 衛vệ 之chi 臣thần 。 不bất 懈giải 於ư 內nội 。 忠trung 志chí 之chi 士sĩ 。 亡vong 身thân 於ư 外ngoại 者giả 。 葢# 追truy 先tiên 帝đế 之chi 殊thù 遇ngộ 。 欲dục 報báo 之chi 於ư 陛bệ 下hạ 也dã 。 誠thành 宜nghi 開khai 張trương 聖thánh 聽thính 。 以dĩ 光quang 先tiên 帝đế 遺di 德đức 。 恢khôi 弘hoằng 志chí 士sĩ 之chi 氣khí 。 不bất 宜nghi 妄vọng 自tự 菲# 薄bạc 。 引dẫn 喻dụ 失thất 義nghĩa 。 以dĩ 塞tắc 忠trung 諫gián 之chi 路lộ 也dã 。 宮cung 中trung 府phủ 中trung 俱câu 為vi 一nhất 體thể 。 湛trạm 師sư 聞văn 末mạt 二nhị 句cú 。 豁hoát 然nhiên 開khai 悟ngộ 。 如như 訓huấn 文văn 中trung 云vân 。

○# 好hảo 惡ác

好hảo/hiếu 人nhân 之chi 所sở 惡ác 。 惡ác 人nhân 之chi 所sở 好hiếu 。 是thị 為vi 拂phất 人nhân 之chi 性tánh 。 災tai 必tất 逮đãi 夫phu 身thân 。

拂phất

逆nghịch 也dã 。

○# 殢#

係hệ 替thế 二nhị 音âm 。 極cực 困khốn 也dã 。 滯trệ 也dã 。

僧Tăng 問vấn

僧Tăng 問vấn 處xứ 。 名danh 偏thiên 辟tịch 問vấn 。 州châu 答đáp 處xứ 。 名danh 信tín 手thủ 拈niêm 來lai 無vô 意ý 路lộ 話thoại 。 又hựu 謂vị 放phóng 風phong 前tiền 箭tiễn 。 轉chuyển 格cách 外ngoại 機cơ 。 須tu 向hướng 言ngôn 前tiền 領lãnh 旨chỉ 。 句cú 外ngoại 明minh 宗tông 。 不bất 可khả 尋tầm 言ngôn 逐trục 句cú 。 妄vọng 生sanh 揆quỹ 度độ 。 趙triệu 州châu 已dĩ 至chí 不bất 立lập 玄huyền 危nguy 。 平bình 坦thản 之chi 地địa 。 了liễu 無vô 佛Phật 法Pháp 身thân 心tâm 。 凡phàm 酬thù 酢tạc 。 信tín 口khẩu 開khai 合hợp 。 皆giai 無vô 情tình 識thức 。 不bất 可khả 較giảo 量lượng 也dã 。 故cố 雪tuyết 竇đậu 頌tụng 曰viết 。 偏thiên 辟tịch 曾tằng 挨ai 老lão 古cổ 錐trùy 。 七thất 斤cân 衫sam 重trọng/trùng 少thiểu 人nhân 知tri 。 而nhi 今kim 擲trịch 向hướng 西tây 湖hồ 裏lý 。 下hạ 載tái 清thanh 風phong 付phó 與dữ 誰thùy 。

趙triệu 州châu

趙triệu 州châu 觀quán 音âm 院viện 從tùng 諗# 禪thiền 師sư 。 曹tào 州châu 郝# 氏thị 子tử 。 嗣tự 南nam 泉tuyền 普phổ 願nguyện 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 三tam 世thế 。 後hậu 住trụ 觀quán 音âm 院viện 。 聲thanh 傳truyền 大đại 夏hạ 。 名danh 聞văn 九cửu 州châu 。 壽thọ 一nhất 百bách 二nhị 十thập 歲tuế 。 唐đường 昭chiêu 宗tông 乾can/kiền/càn 寧ninh 四tứ 年niên 。 十thập 一nhất 月nguyệt 初sơ 二nhị 日nhật 。 無vô 疾tật 。 右hữu 脇hiếp 而nhi 寂tịch 也dã 。

酬thù 酢tạc

下hạ 音âm 昨tạc 。 客khách 報báo 主chủ 曰viết 酢tạc 。 主chủ 答đáp 客khách 曰viết 酬thù 。

簴#

音âm 巨cự 。 謂vị 飛phi 簴# 天thiên 上thượng 神thần 獸thú 。 鹿lộc 頭đầu 龍long 身thân 。 說thuyết 文văn 云vân 。 鍾chung 皷cổ 之chi 柎# 也dã 。 飾sức 為vi 猛mãnh 獸thú 。 釋thích 名danh 曰viết 。 橫hoạnh/hoành 曰viết 栒# 。 縱túng/tung 曰viết 簴# 。

○# 差sai

楚sở 宜nghi 切thiết 。 略lược 也dã 。

○# 秋thu 晚vãn

末mạt 運vận 之chi 際tế 。 法pháp 道đạo 凋điêu 零linh 。

○# 訥nột

言ngôn 遲trì 也dã 。

尚thượng

加gia 也dã 。

冐mạo

蒙mông 昧muội 也dã 。

殆đãi

乃nãi 也dã 。 危nguy 也dã 。

○# 驥kí 尾vĩ

參tham 逐trục 人nhân 行hành 。 曰viết 附phụ 驥kí 尾vĩ 。 謂vị 蒼thương 蠅dăng 之chi 飛phi 不bất 可khả 數số 步bộ 。 托thác 於ư 驥kí 尾vĩ 。 乃nãi 能năng 千thiên 里lý 之chi 達đạt 也dã 。

居cư 必tất 下hạ

出xuất 荀# 子tử 勸khuyến 學học 篇thiên 。

福phước 嚴nghiêm 雅nhã

澤trạch 州châu 福phước 嚴nghiêm 良lương 雅nhã 禪thiền 師sư 。 嗣tự 洞đỗng 山sơn 守thủ 初sơ 。 青thanh 原nguyên 下hạ 八bát 世thế 也dã 。

大đại 寧ninh 寬khoan

洪hồng 州châu 大đại 寧ninh 道đạo 寬khoan 禪thiền 師sư 。 嗣tự 石thạch 霜sương 楚sở 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

蔣tưởng 山sơn 元nguyên

蔣tưởng 山sơn 贊tán 元nguyên 禪thiền 師sư 。 婺# 州châu 義nghĩa 烏ô 人nhân 。 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 之chi 裔duệ 。 嗣tự 石thạch 霜sương 禪thiền 師sư 。

楷#

同đồng 也dã 。 並tịnh 也dã 。

龍long 象tượng

水thủy 中trung 力lực 大đại 。 龍long 也dã 。 陸lục 中trung 有hữu 威uy 。 象tượng 也dã 。 巨cự 德đức 以dĩ 喻dụ 之chi 者giả 。 言ngôn 其kỳ 有hữu 力lực 而nhi 托thác 。 有hữu 威uy 而nhi 可khả 習tập 故cố 也dã 。

支chi

撑# 持trì 也dã 。

○# 上thượng 下hạ

時thời 民dân 以dĩ 名danh 利lợi 為vi 上thượng 。 師sư 今kim 不bất 愛ái 名danh 利lợi 。 故cố 不bất 為vi 時thời 上thượng 。

時thời 人nhân 以dĩ 庸dong 鄙bỉ 為vi 下hạ 。 師sư 今kim 操thao 道Đạo 德đức 故cố 。 不bất 為vi 時thời 下hạ 也dã 。

○# 死tử 心tâm

隆long 興hưng 府phủ 黃hoàng 龍long 死tử 心tâm 悟ngộ 新tân 禪thiền 師sư 。 韶thiều 州châu 黃hoàng 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 祖tổ 心tâm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 也dã 。

城thành 郭quách

郭quách 。 外ngoại 城thành 也dã 。 孟# 子tử 曰viết 。 三tam 里lý 之chi 城thành 。 七thất 里lý 之chi 郭quách 。

良lương 器khí

良lương 。 大đại 也dã 。 靈linh 源nguyên 知tri 過quá 必tất 改cải 。 死tử 心tâm 正chánh 而nhi 不bất 屈khuất 。

○# 憩khế

息tức 也dã 。

黃hoàng 太thái 史sử

諱húy 庭đình 堅kiên 。 字tự 魯lỗ 直trực 。 號hiệu 山sơn 谷cốc 居cư 士sĩ 。 得đắc 法Pháp 於ư 黃hoàng 龍long 祖tổ 心tâm 禪thiền 師sư 。

特đặc 爾nhĩ

天thiên 性tánh 如như 此thử 。 不bất 可khả 強cường/cưỡng 為vi 。

○# 庶thứ 幾kỷ

方phương 可khả 也dã 。

○# 長trường/trưởng 靈linh 卓trác

東đông 京kinh 天thiên 寧ninh 長trường/trưởng 靈linh 守thủ 卓trác 禪thiền 師sư 。 泉tuyền 州châu 莊trang 氏thị 子tử 。 嗣tự 靈linh 源nguyên 清thanh 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 十thập 四tứ 世thế 。

連liên 城thành

趙triệu 有hữu 卞# 和hòa 璧bích 。 秦tần 昭chiêu 王vương 。 欲dục 以dĩ 十thập 二nhị 連liên 城thành 貿mậu 之chi 。 趙triệu 遣khiển 相tương/tướng 如như 送tống 之chi 入nhập 秦tần 。 相tương/tướng 如như 視thị 秦tần 王vương 。 惟duy 有hữu 愛ái 璧bích 之chi 心tâm 。 而nhi 無vô 割cát 城thành 之chi 意ý 。 乃nãi 詐trá 曰viết 。 璧bích 有hữu 瑕hà 。 請thỉnh 示thị 之chi 。 王vương 授thọ 璧bích 與dữ 相tương/tướng 如như 。 如như 將tương 璧bích 卻khước 倚ỷ 柱trụ 立lập 。 怒nộ 髮phát 衝xung 冠quan 。 謂vị 曰viết 。 臣thần 聞văn 布bố 衣y 之chi 交giao 。 尚thượng 不bất 忍nhẫn 相tương/tướng 欺khi 。 況huống 大đại 國quốc 乎hồ 。 王vương 若nhược 急cấp 臣thần 。 臣thần 頭đầu 璧bích 俱câu 碎toái 於ư 柱trụ 。 王vương 恐khủng 璧bích 碎toái 。 使sử 人nhân 扶phù 相tương/tướng 如như 起khởi 。 頌tụng 曰viết 。 卞# 璧bích 無vô 瑕hà 曜diệu 日nhật 輝huy 。 秦tần 王vương 雖tuy 愛ái 不bất 輸du 機cơ 。 可khả 憐lân 又hựu 入nhập 相tương/tướng 如như 手thủ 。 一nhất 陣trận 清thanh 風phong 滿mãn 路lộ 歸quy 。

礫lịch

小tiểu 石thạch 也dã 。

神thần 鼎đỉnh

潭đàm 州châu 神thần 鼎đỉnh 洪hồng 諲# 禪thiền 師sư 。 襄tương 水thủy 扈hỗ 氏thị 子tử 。 嗣tự 首thủ 山sơn 念niệm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 。 尋tầm 常thường 一nhất 衲nạp 。 以dĩ 度độ 寒hàn 暑thử 。 後hậu 隱ẩn 衡hành 嶽nhạc 。 有hữu 一nhất 豪hào 貴quý 來lai 山sơn 遊du 。 見kiến 師sư 氣khí 貌mạo 閑nhàn 靜tĩnh 。 一nhất 鉢bát 無vô 餘dư 。 遂toại 拜bái 請thỉnh 住trụ 神thần 鼎đỉnh 。 十thập 年niên 枯khô 淡đạm 。 室thất 無vô 升thăng 米mễ 。 一nhất 鉢bát 掛quải 壁bích 。 日nhật 收thu 盞trản 飯phạn 。 一nhất 枯khô 木mộc 床sàng 為vi 法Pháp 座tòa 。 殘tàn 僧Tăng 數số 輩bối 圍vi 之chi 。 始thỉ 終chung 如như 此thử 。 後hậu 宗tông 風phong 大đại 振chấn 。 門môn 弟đệ 子tử 氣khí 吞thôn 諸chư 方phương 。 由do 是thị 慈từ 明minh 。 髮phát 長trường/trưởng 不bất 剪tiễn 。 敝tệ 衣y 而nhi 特đặc 往vãng 見kiến 鼎đỉnh 。 鼎đỉnh 曰viết 。 汾# 陽dương 有hữu 西tây 河hà 師sư 子tử 是thị 否phủ/bĩ 。 慈từ 明minh 指chỉ 後hậu 厲lệ 聲thanh 曰viết 。 屋ốc 倒đảo 矣hĩ 。 鼎đỉnh 回hồi 顧cố 相tương 視thị 。 慈từ 明minh 坐tọa 脫thoát 隻chỉ 履lý 而nhi 視thị 之chi 。 鼎đỉnh 老lão 忘vong 問vấn 。 又hựu 失thất 公công 所sở 在tại 。 慈từ 明minh 遂toại 整chỉnh 衣y 且thả 行hành 且thả 曰viết 。 見kiến 面diện 不bất 如như 聞văn 名danh 。 遂toại 去khứ 。 鼎đỉnh 遣khiển 人nhân 追truy 之chi 不bất 返phản 。 鼎đỉnh 嘆thán 曰viết 。 汾# 陽dương 有hữu 此thử 兒nhi 也dã 。 慈từ 明minh 自tự 此thử 名danh 重trọng/trùng 四tứ 方phương 。

○# 古cổ 人nhân 云vân

前tiền 漢hán 書thư 文văn 帝đế 。 丁đinh 卯mão 六lục 年niên 。 淮hoài 南nam 厲lệ 王vương 長trường/trưởng 謀mưu 反phản 。 廢phế 處xứ 蜀thục 郡quận 。 嗔sân 恚khuể 不bất 食thực 死tử 。 梁lương 太thái 傅phó/phụ 賈cổ 誼# 上thượng 疏sớ/sơ 曰viết 。 臣thần 竊thiết 惟duy 事sự 執chấp 。 可khả 為vi 痛thống 哭khốc 者giả 一nhất 。 可khả 為vi 流lưu 涕thế 者giả 二nhị 。 可khả 為vi 長trường/trưởng 太thái 息tức 者giả 六lục 。 若nhược 其kỳ 他tha 背bối/bội 理lý 而nhi 傷thương 道đạo 者giả 。 難nạn/nan 徧biến 以dĩ 疏sớ/sơ 舉cử 。 進tiến 言ngôn 者giả 。 皆giai 言ngôn 天thiên 下hạ 已dĩ 安an 已dĩ 治trị 矣hĩ 。 臣thần 獨độc 以dĩ 為vi 未vị 也dã 。 曰viết 安an 且thả 治trị 者giả 。 非phi 愚ngu 則tắc 諛du 。 皆giai 非phi 事sự 實thật 知tri 治trị 亂loạn 之chi 體thể 者giả 也dã 。 夫phu 抱bão 火hỏa 厝thố 之chi 積tích 薪tân 之chi 下hạ 。 而nhi 寢tẩm 其kỳ 上thượng 。 火hỏa 未vị 及cập 燃nhiên 。 固cố 為vi 之chi 安an 。 方phương 今kim 之chi 執chấp 。 何hà 以dĩ 異dị 此thử 。 本bổn 末mạt 舛suyễn 逆nghịch 。 首thủ 尾vĩ 衡hành 決quyết 。 國quốc 制chế 搶# 攘nhương 。 非phi 甚thậm 有hữu 紀kỷ 。 陛bệ 下hạ 可khả 不bất 壹nhất 令linh 臣thần 。 得đắc 熟thục 數số 之chi 於ư 前tiền 。 因nhân 陳trần 治trị 安an 之chi 策sách 。 試thí 詳tường 擇trạch 焉yên 。

扼ách 腕oản

上thượng 持trì 也dã 。 下hạ 手thủ 腕oản 也dã 。 謂vị 跌trật 脚cước 捶chúy 胸hung 。 以dĩ 手thủ 持trì 腕oản 。 救cứu 之chi 晚vãn 矣hĩ 。

○# 磨ma 礲#

全toàn 篇thiên 出xuất 說thuyết 苑uyển 正chánh 諫gián 章chương 。

○# 古cổ 和hòa 尚thượng

惠huệ 古cổ 禪thiền 師sư 。 嗣tự 靈linh 源nguyên 清thanh 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 四tứ 世thế 。

相tương/tướng 倚ỷ

背bối/bội 向hướng 之chi 義nghĩa 。 謂vị 背bối/bội 之chi 則tắc 禍họa 生sanh 。 向hướng 之chi 則tắc 福phước 長trường/trưởng 也dã 。

同đồng 域vực

美mỹ 惡ác 之chi 義nghĩa 。 德đức 美mỹ 則tắc 吉cát 。 性tánh 暴bạo 則tắc 凶hung 。 謂vị 心tâm 者giả 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 羣quần 靈linh 之chi 府phủ 。 升thăng 降giáng/hàng 之chi 源nguyên 。 禍họa 福phước 之chi 本bổn 也dã 。

靡mĩ 費phí

奢xa 侈xỉ 也dã 。

悠du 漸tiệm

始thỉ 終chung 之chi 義nghĩa 。

○# 伊y 川xuyên

姓tánh 程# 名danh 頥# 。 字tự 正chánh 淑thục 。 號hiệu 伊y 川xuyên 。 河hà 南nam 人nhân 。 問vấn 道đạo 於ư 靈linh 源nguyên 禪thiền 師sư 。

祗chi

謹cẩn 也dã 。 恭cung 也dã 。

侮vũ

輕khinh 慢mạn 也dã 。

屢lũ

頻tần 煩phiền 也dã 。 數số 也dã 。

僥kiểu 倖hãnh

上thượng 不bất 當đương 求cầu 而nhi 求cầu 之chi 。 下hạ 不bất 當đương 得đắc 而nhi 得đắc 之chi 。

覬kí 覦#

上thượng 音âm 冀ký 。 下hạ 音âm 俞# 。 希hy 望vọng 欲dục 得đắc 也dã 。

○# 惡ác 跡tích 畏úy 影ảnh

此thử 篇thiên 言ngôn 和hòa 妄vọng 歸quy 真chân 。 不bất 起khởi 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 。 所sở 行hành 之chi 事sự 喻dụ 跡tích 。 起khởi 生sanh 滅diệt 心tâm 喻dụ 影ảnh 。 背bối/bội 走tẩu 喻dụ 捨xả 妄vọng 歸quy 真chân 。 就tựu 陰ấm 喻dụ 顯hiển 妄vọng 明minh 真chân 。 所sở 謂vị 揚dương 湯thang 止chỉ 沸phí 。 不bất 如như 釜phủ 底để 抽trừu 薪tân 。 夫phu 欲dục 人nhân 無vô 聞văn 。 莫mạc 若nhược 無vô 聲thanh 。 欲dục 人nhân 無vô 知tri 。 莫mạc 若nhược 無vô 為vi 。 是thị 知tri 跡tích 從tùng 念niệm 起khởi 。 影ảnh 逐trục 身thân 生sanh 。 絕tuyệt 異dị 念niệm 而nhi 妄vọng 跡tích 自tự 消tiêu 。 息tức 幻huyễn 體thể 而nhi 虗hư 影ảnh 當đương 滅diệt 。 學học 者giả 但đãn 解giải 回hồi 光quang 就tựu 己kỷ 。 返phản 境cảnh 觀quán 心tâm 。 則tắc 佛Phật 眼nhãn 明minh 而nhi 業nghiệp 影ảnh 自tự 消tiêu 。 法Pháp 身thân 現hiện 而nhi 塵trần 迹tích 自tự 絕tuyệt 。 若nhược 是thị 則tắc 不bất 滯trệ 化hóa 城thành 。 而nhi 徑kính 趣thú 寶bảo 所sở 矣hĩ 。 日nhật 用dụng 明minh 此thử 。 可khả 坐tọa 進tiến 斯tư 道đạo 。

○# 過quá 任nhậm

德đức 薄bạc 而nhi 位vị 尊tôn 。 任nhậm 重trọng/trùng 而nhi 福phước 淺thiển 。

自tự 廣quảng

自tự 廣quảng 自tự 大đại 。 下hạ 視thị 於ư 人nhân 也dã 。

○# 覺giác 範phạm

瑞thụy 州châu 清thanh 源nguyên 寺tự 。 惠huệ 洪hồng 覺giác 範phạm 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 彭# 氏thị 子tử 。 嗣tự 真chân 淨tịnh 文văn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 。 博bác 覧# 羣quần 書thư 。 有hữu 大đại 辯biện 才tài 。 作tác 林lâm 間gian 錄lục 。 僧Tăng 寶bảo 傳truyền 也dã 。

彌di

遠viễn 也dã 。

浮phù 沉trầm

上thượng 現hiện 也dã 。 下hạ 隱ẩn 也dã 。

聖thánh 人nhân 言ngôn

史sử 記ký 孔khổng 子tử 適thích 周chu 見kiến 老lão 子tử 。 老lão 子tử 曰viết 。 吾ngô 聞văn 富phú 貴quý 者giả 。 送tống 人nhân 以dĩ 財tài 。 仁nhân 者giả 送tống 人nhân 以dĩ 言ngôn 。 吾ngô 雖tuy 不bất 能năng 富phú 貴quý 。 而nhi 竊thiết 仁nhân 者giả 之chi 號hiệu 。 今kim 送tống 子tử 以dĩ 言ngôn 也dã 。 當đương 今kim 之chi 士sĩ 。 聰thông 明minh 深thâm 察sát 。 而nhi 近cận 於ư 死tử 者giả 。 好hảo/hiếu 譏cơ 議nghị 人nhân 者giả 也dã 。 博bác 辯biện 宏hoành 遠viễn 。 而nhi 危nguy 其kỳ 身thân 者giả 。 好hảo/hiếu 發phát 人nhân 之chi 惡ác 也dã 。 為vi 人nhân 臣thần 子tử 。 可khả 不bất 慎thận 乎hồ 。 孔khổng 子tử 敬kính 奉phụng 其kỳ 教giáo 。 自tự 周chu 返phản 魯lỗ 。 道đạo 稱xưng 尊tôn 矣hĩ 。

○# 箋#

傳truyền 之chi 未vị 盡tận 曰viết 箋# 。

參tham 差sai

不bất 齊tề 之chi 貌mạo 。 乃nãi 言ngôn 行hạnh 相tương 違vi 也dã 。

○# 行hành

言ngôn 乃nãi 行hành 之chi 實thật 。 行hành 乃nãi 言ngôn 之chi 表biểu 。

鄙bỉ 樸phác

誠thành 實thật 也dã 。

辭từ 盡tận 下hạ

唐đường 德đức 宗tông 貞trinh 元nguyên 十thập 年niên 。 兵binh 部bộ 侍thị 郎lang 陸lục 贄# 諫gián 曰viết 。 明minh 王vương 不bất 可khả 以dĩ 。 辭từ 盡tận 人nhân 情tình 。 不bất 可khả 以dĩ 意ý 選tuyển 進tiến 士sĩ 。 進tiến 退thoái 隨tùy 憎tăng 愛ái 之chi 情tình 。 離ly 合hợp 繫hệ 異dị 同đồng 之chi 趣thú 。 是thị 由do 捨xả 繩thằng 墨mặc 而nhi 意ý 裁tài 曲khúc 直trực 。 弃khí 權quyền 衡hành 而nhi 手thủ 揣đoàn 重trọng/trùng 輕khinh 。 雖tuy 曰viết 精tinh 微vi 。 不bất 能năng 無vô 謬mậu 。

偶ngẫu

不bất 期kỳ 遇ngộ 也dã 。

耀diệu 乘thừa 珠châu

魏ngụy 惠huệ 王vương 曰viết 。 寡quả 人nhân 有hữu 徑kính 寸thốn 之chi 珠châu 。 照chiếu 車xa 前tiền 後hậu 。 各các 十thập 二Nhị 乘Thừa 者giả 數số 枚mai 。 齊tề 王vương 曰viết 。 吾ngô 有hữu 四tứ 臣thần 。 照chiếu 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 。 豈khởi 特đặc 十thập 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 魏ngụy 王vương 有hữu 媿quý 色sắc 。

學học 易dị

聖thánh 人nhân 雖tuy 生sanh 知tri 。 未vị 嘗thường 自tự 言ngôn 無vô 大đại 過quá 。 似tự 有hữu 小tiểu 過quá 在tại 。 雖tuy 是thị 謙khiêm 辭từ 。 而nhi 道Đạo 理lý 實thật 無vô 窮cùng 盡tận 也dã 。 劉lưu 聘sính 君quân 見kiến 元nguyên 城thành 劉lưu 忠trung 定định 公công 。 自tự 言ngôn 。 嘗thường 讀đọc 他tha 論luận 加gia 作tác 假giả 。 五ngũ 十thập 作tác 卒thốt 。 葢# 加gia 假giả 聲thanh 相tương 近cận 。 而nhi 誤ngộ 讀đọc 。 卒thốt 於ư 五ngũ 十thập 字tự 。 相tương 似tự 而nhi 分phần/phân 也dã 。 愚ngu 按án 此thử 章chương 之chi 言ngôn 。 史sử 記ký 作tác 假giả 數số 年niên 。 我ngã 與dữ 易dị 道đạo 則tắc 彬# 彬# 矣hĩ 。 加gia 。 正chánh 作tác 假giả 。 而nhi 無vô 五ngũ 十thập 字tự 。 葢# 孔khổng 子tử 年niên 七thất 十thập 矣hĩ 。 學học 易dị 則tắc 明minh 乎hồ 吉cát 凶hung 消tiêu 長trường/trưởng 之chi 理lý 。 進tiến 退thoái 存tồn 亡vong 之chi 道đạo 。 故cố 可khả 以dĩ 無vô 大đại 過quá 為vi 言ngôn 爾nhĩ 。 故cố 聖thánh 人nhân 冀ký 永vĩnh 年niên 之chi 窮cùng 經kinh 。 庶thứ 所sở 行hành 之chi 無vô 咎cữu 。

契Khế 經Kinh

梵Phạm 言ngôn 修tu 多đa 羅la 。 此thử 云vân 契Khế 經Kinh 。 謂vị 契khế 理lý 契khế 機cơ 。 乃nãi 契khế 理lý 合hợp 機cơ 之chi 教giáo 。

品phẩm 物vật

言ngôn 高cao 低đê 大đại 小tiểu 利lợi 鈍độn 之chi 人nhân 。 不bất 可khả 遺di 棄khí 也dã 。

巧xảo 梓# 輪luân 桷# 之chi 用dụng

梓# 。 木mộc 匠tượng 也dã 。 輪luân 。 車xa 輪luân 也dã 。 桷# 。 榱# 桷# 也dã 。 葢# 巧xảo 梓# 用dụng 木mộc 之chi 際tế 。 隨tùy 其kỳ 木mộc 性tánh 而nhi 用dụng 之chi 。 枉uổng 者giả 可khả 以dĩ 為vi 輪luân 。 直trực 者giả 可khả 以dĩ 為vi 桷# 。 使sử 不bất 廢phế 其kỳ 材tài 也dã 。 昔tích 齊tề 桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 扁# 斵# 輪luân 於ư 堂đường 下hạ 。 釋thích 鑿tạc 而nhi 問vấn 曰viết 。 敢cảm 問vấn 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 何hà 書thư 。 公công 曰viết 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 扁# 曰viết 。 聖thánh 人nhân 在tại 乎hồ 。 公công 曰viết 。 聖thánh 人nhân 死tử 矣hĩ 。 扁# 曰viết 。 然nhiên 君quân 所sở 讀đọc 者giả 糟tao 粕# 耳nhĩ 。 公công 怒nộ 曰viết 。 寡quả 人nhân 讀đọc 書thư 。 輪luân 人nhân 安an 得đắc 譏cơ 乎hồ 。 有hữu 說thuyết 則tắc 可khả 。 無vô 說thuyết 則tắc 死tử 。 扁# 曰viết 。 以dĩ 臣thần 事sự 觀quán 之chi 。 臣thần 當đương 斵# 輪luân 。 徐từ 則tắc 甘cam 而nhi 不bất 固cố 。 疾tật 則tắc 苦khổ 而nhi 不bất 入nhập 。 不bất 徐từ 不bất 疾tật 。 得đắc 之chi 於ư 心tâm 。 應ưng 之chi 於ư 手thủ 。 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 有hữu 數số 存tồn 焉yên 。 臣thần 不bất 能năng 諭dụ 臣thần 之chi 子tử 。 子tử 不bất 能năng 受thọ 之chi 於ư 臣thần 。 臣thần 年niên 七thất 十thập 而nhi 老lão 斵# 輪luân 。 古cổ 之chi 斵# 輪luân 者giả 。 與dữ 其kỳ 不bất 可khả 傳truyền 而nhi 死tử 者giả 多đa 矣hĩ 。 故cố 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 糟tao 粕# 耳nhĩ 。 桓hoàn 公công 大đại 喜hỷ 。 出xuất 莊trang 子tử 。

良lương 御ngự

使sử 馬mã 之chi 人nhân 也dã 。 善thiện 使sử 馬mã 者giả 。 稱xưng 而nhi 作tác 之chi 。

駑nô 驥kí

上thượng 即tức 鈍độn 馬mã 也dã 。 下hạ 即tức 良lương 馬mã 也dã 。

失thất 性tánh

各các 得đắc 遲trì 疾tật 之chi 宜nghi 。 使sử 不bất 失thất 其kỳ 所sở 賦phú 性tánh 也dã 。

繩thằng 墨mặc

梓# 人nhân 所sở 用dụng 者giả 也dã 。 木mộc 若nhược 得đắc 之chi 。 則tắc 曲khúc 直trực 分phân 明minh 而nhi 見kiến 矣hĩ 。

○# 庸dong 流lưu

心tâm 不bất 存tồn 慎thận 終chung 之chi 規quy 。 口khẩu 不bất 吐thổ 訓huấn 格cách 之chi 言ngôn 。 不bất 擇trạch 人nhân 以dĩ 托thác 身thân 。 不bất 立lập 行hành 以dĩ 自tự 定định 。 見kiến 小tiểu 措thố 大đại 。 而nhi 不bất 知tri 所sở 務vụ 。 從tùng 物vật 而nhi 流lưu 。 不bất 知tri 所sở 執chấp 。 故cố 曰viết 庸dong 流lưu 。

○# 勃bột

色sắc 變biến 也dã 。

誚tiếu

才tài 笑tiếu 切thiết 。 以dĩ 言ngôn 相tương/tướng 責trách 也dã 。

瑯# 琊gia

徐từ 州châu 瑯# 琊gia 。 廣quảng 照chiếu 慧tuệ 覺giác 禪thiền 師sư 。 洛lạc 陽dương 人nhân 。 嗣tự 汾# 陽dương 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 世thế 。

范phạm 希hy 文văn

姓tánh 范phạm 。 名danh 仲trọng 淹yêm 。 字tự 希hy 文văn 。 汝nhữ 南nam 人nhân 。 宋tống 仁nhân 宗tông 慶khánh 曆lịch 中trung 。 拜bái 為vi 參tham 知tri 政chánh 事sự 。 諡thụy 文văn 正chánh 。

緡#

音âm 民dân 。 錢tiền 串xuyến 也dã 。

○# 瑞thụy 光quang

寺tự 有hữu 四tứ 瑞thụy 。 謂vị 鍾chung 皷cổ 自tự 鳴minh 。 寶bảo 塔tháp 放phóng 光quang 。 瑞thụy 竹trúc 交giao 加gia 。 白bạch 龜quy 聽thính 法Pháp 。 故cố 稱xưng 曰viết 瑞thụy 光quang 。 即tức 今kim 之chi 臥ngọa 佛Phật 寺tự 也dã 。

蹈đạo

行hành 也dã 。

閫khổn

門môn 限hạn 也dã 。

上thượng 人nhân

內nội 有hữu 智trí 德đức 。 外ngoại 有hữu 勝thắng 行hành 。 在tại 人nhân 之chi 上thượng 。 故cố 稱xưng 上thượng 人nhân 。

秀tú

即tức 嘉gia 興hưng 府phủ 。

○# 以dĩ 卑ty 自tự 牧mục

象tượng 曰viết 。 謙khiêm 謙khiêm 。 君quân 子tử 以dĩ 卑ty 自tự 牧mục 也dã 。 卑ty 者giả 。 謙khiêm 之chi 至chí 也dã 。 謂vị 君quân 子tử 以dĩ 自tự 謙khiêm 自tự 卑ty 之chi 道đạo 。 自tự 牧mục 自tự 處xứ 也dã 。

自tự 樂nhạo/nhạc/lạc

養dưỡng 道đạo 自tự 樂lạc 處xứ 。 不bất 願nguyện 為vi 人nhân 。 以dĩ 道đạo 為vi 懷hoài 。

苐#

但đãn 也dã 。

乏phạp

少thiểu 也dã 。

色sắc 斯tư 舉cử 矣hĩ

鳥điểu 之chi 為vi 物vật 也dã 。 見kiến 人nhân 顏nhan 色sắc 不bất 善thiện 。 則tắc 飄phiêu 然nhiên 而nhi 逝thệ 。 回hồi 翔tường 審thẩm 視thị 。 至chí 彈đàn 射xạ 不bất 驚kinh 之chi 處xứ 而nhi 後hậu 下hạ 之chi 。 世thế 人nhân 見kiến 機cơ 而nhi 作tác 。 亦diệc 當đương 如như 此thử 。

○# 淫dâm

流lưu 蕩đãng 之chi 過quá 也dã 。

謙khiêm 光quang

位vị 愈dũ 高cao 而nhi 心tâm 愈dũ 下hạ 。 則tắc 尊tôn 而nhi 且thả 光quang 。

寧ninh 克khắc

豈khởi 能năng 也dã 。

○# 純thuần 誠thành

精tinh 一nhất 無vô 雜tạp 曰viết 純thuần 。 真chân 實thật 無vô 妄vọng 曰viết 誠thành 。

儻thảng

或hoặc 然nhiên 之chi 辭từ 。

孚phu

信tín 也dã 。

○# 圓viên 悟ngộ

成thành 都đô 府phủ 昭chiêu 覺giác 寺tự 。 佛Phật 果Quả 克khắc 勤cần 禪thiền 師sư 。 彭# 州châu 駱lạc 氏thị 子tử 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 。

○# 保bảo

全toàn 守thủ 曰viết 保bảo 。

誠thành 信tín

心tâm 實thật 曰viết 誠thành 。 乃nãi 信tín 之chi 體thể 也dã 。 言ngôn 實thật 曰viết 信tín 。 乃nãi 誠thành 之chi 用dụng 也dã 。

惟duy 天thiên 下hạ 至chí 誠thành

能năng 盡tận 其kỳ 性tánh 。 則tắc 能năng 盡tận 人nhân 之chi 性tánh 。 能năng 盡tận 人nhân 之chi 性tánh 。 則tắc 能năng 盡tận 物vật 之chi 性tánh 。 能năng 盡tận 物vật 之chi 性tánh 。 則tắc 可khả 以dĩ 贊tán 天thiên 地địa 之chi 化hóa 育dục 。 可khả 以dĩ 贊tán 天thiên 地địa 化hóa 育dục 。 則tắc 可khả 以dĩ 與dữ 天thiên 地địa 同đồng 參tham 矣hĩ 。 註chú 曰viết 。 性tánh 者giả 德đức 無vô 不bất 實thật 。 理lý 無vô 不bất 具cụ 。 故cố 無vô 人nhân 欲dục 之chi 私tư 。 能năng 盡tận 者giả 。 知tri 之chi 無vô 不bất 明minh 。 處xử 之chi 無vô 不bất 當đương 。 天thiên 地địa 至chí 誠thành 者giả 。 言ngôn 聖thánh 人nhân 之chi 德đức 。 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 加gia 也dã 。 贊tán 。 猶do 助trợ 也dã 。 參tham 者giả 。 與dữ 天thiên 地địa 並tịnh 立lập 。

紿#

欺khi 慢mạn 也dã 。

斯tư 須tu

暫tạm 時thời 也dã 。

○# 過quá 惡ác

無vô 心tâm 失thất 理lý 曰viết 過quá 。 有hữu 心tâm 害hại 理lý 曰viết 惡ác 。

飭sức 非phi

人nhân 有hữu 過quá 非phi 。 恐khủng 人nhân 知tri 之chi 。 以dĩ 巧xảo 言ngôn 自tự 飭sức 。 欲dục 免miễn 過quá 而nhi 譽dự 其kỳ 善thiện 。

義nghĩa 能năng 徙tỉ

徙tỉ 者giả 。 移di 也dã 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 德đức 之chi 不bất 修tu 。 學học 之chi 不bất 講giảng 。 聞văn 義nghĩa 不bất 能năng 徙tỉ 。 不bất 善thiện 不bất 能năng 改cải 。 是thị 吾ngô 憂ưu 也dã 。 尹# 氏thị 曰viết 。 德đức 必tất 修tu 而nhi 後hậu 成thành 。 學học 必tất 講giảng 而nhi 後hậu 明minh 。 見kiến 義nghĩa 能năng 徙tỉ 。 改cải 過quá 無vô 悋lận 。 此thử 四tứ 者giả 日nhật 新tân 之chi 要yếu 。 苟cẩu 未vị 能năng 之chi 。 聖thánh 人nhân 猶do 憂ưu 之chi 。 況huống 學học 者giả 乎hồ 。

○# 隆long 藏tạng 主chủ

平bình 江giang 府phủ 虎hổ 丘khâu 紹thiệu 隆long 禪thiền 師sư 。 和hòa 之chi 含hàm 山sơn 人nhân 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

○# 智trí

分phân 別biệt 是thị 非phi 曰viết 智trí 。 又hựu 知tri 也dã 。 妙diệu 眾chúng 理lý 而nhi 宰tể 萬vạn 物vật 也dã 。

孜tư 孜tư

切thiết 切thiết 也dã 。 汲cấp 汲cấp 也dã 。

遏át

止chỉ 也dã 。

炎diễm

小tiểu 火hỏa 之chi 貌mạo 。

原nguyên

廣quảng 平bình 曰viết 原nguyên 。

煽phiến

大đại 火hỏa 也dã 。

不bất 矜căng 細tế 行hành

書thư 云vân 。 烏ô 乎hồ 。 夙túc 夜dạ 罔võng 或hoặc 不bất 勤cần 。 不bất 矜căng 細tế 行hành 。 終chung 累lũy/lụy/luy 大đại 德đức 。 為vi 山sơn 九cửu 仞nhận 。 功công 虧khuy 一nhất 簣quỹ 。 註chú 曰viết 。 或hoặc 猶do 言ngôn 萬vạn 一nhất 也dã 。 呂lữ 氏thị 曰viết 。 此thử 是thị 勤cần 德đức 工công 夫phu 。 或hoặc 之chi 一nhất 字tự 。 最tối 有hữu 意ý 味vị 。 一nhất 暫tạm 止chỉ 息tức 。 則tắc 非phi 勤cần 德đức 也dã 。 矜căng 者giả 。 持trì 也dã 。 細tế 行hành 者giả 。 一nhất 簣quỹ 也dã 。

累lũy/lụy/luy

去khứ 聲thanh 。 事sự 相tướng 緣duyên 及cập 。

○# 元nguyên 布bố 袋đại

台thai 州châu 護hộ 國quốc 寺tự 。 此thử 菴am 景cảnh 元nguyên 禪thiền 師sư 。 永vĩnh 嘉gia 南nam 溪khê 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

○# 黃hoàng 蘗bách 勝thắng

瑞thụy 州châu 黃hoàng 蘗bách 山sơn 惟duy 勝thắng 禪thiền 師sư 。 潼# 州châu 羅la 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 二nhị 世thế 。

得đắc

豈khởi 也dã 。

○# 佛Phật 鑑giám

舒thư 州châu 太thái 平bình 寺tự 。 佛Phật 鑑giám 惠huệ 懃cần 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 江giang 氏thị 子tử 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 四tứ 世thế 。

前tiền 言ngôn 往vãng 行hành

艮# 上thượng 乾can/kiền/càn 下hạ 。

山sơn 天thiên 大đại 畜súc

象tượng 曰viết 。 天thiên 在tại 山sơn 下hạ 。 大đại 畜súc 。 君quân 子tử 多đa 識thức 前tiền 言ngôn 往vãng 行hành 以dĩ 畜súc 其kỳ 德đức 。 註chú 曰viết 。 前tiền 言ngôn 往vãng 行hành 。 是thị 古cổ 聖thánh 之chi 言ngôn 行hạnh 也dã 。 觀quán 其kỳ 言ngôn 。 察sát 其kỳ 行hành 。 以dĩ 成thành 德đức 。 乃nãi 大đại 畜súc 之chi 義nghĩa 。 畜súc 。 積tích 成thành 也dã 。

故cố 常thường

古cổ 人nhân 不bất 更cánh 之chi 常thường 道đạo 也dã 。

○# 昺# 首thủ 座tòa

韶thiều 州châu 南nam 華hoa 智trí 昺# 禪thiền 師sư 蜀thục 川xuyên 永vĩnh 康khang 人nhân 。 為vi 人nhân 嚴nghiêm 厲lệ 。

時thời 號hiệu 昺# 鐵thiết 面diện 。 嗣tự 佛Phật 鑑giám 懃cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

呈trình 身thân

先tiên 見kiến 其kỳ 身thân 。 後hậu 任nhậm 住trụ 持trì 也dã 。

長trưởng 老lão

耆kỳ 德đức 之chi 稱xưng 。 了liễu 達đạt 法pháp 性tánh 。 內nội 有hữu 智trí 德đức 。 使sử 學học 者giả 尊tôn 從tùng 。 故cố 曰viết 長trưởng 老lão 也dã 。

抑ức

發phát 語ngữ 之chi 辭từ 。

○# 詢tuân 佛Phật 燈đăng

江giang 西tây 吉cát 安an 府phủ 安an 吉cát 州châu 。 何hà 山sơn 佛Phật 燈đăng 守thủ 詢tuân 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 史sử 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 鑑giám 懃cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 也dã 。

挫tỏa

摧tồi 折chiết 也dã 。

効hiệu

獻hiến 也dã 。 盡tận 也dã 。

輸du 誠thành

盡tận 敬kính 之chi 貌mạo 。

○# 賊tặc

侵xâm 害hại 。

愛ái

心tâm 之chi 纏triền 綿miên 不bất 已dĩ 曰viết 愛ái 。

阿a 諛du

上thượng 卑ty 屈khuất 也dã 。 下hạ 謟siểm 詐trá 也dã 。

掊# 克khắc

聚tụ 斂liểm 也dã 。 謂vị 刻khắc 剝bác 民dân 財tài 也dã 。

旃chiên

之chi 也dã 。

○# 綴chuế

補bổ 衲nạp 也dã 。

褐hạt

褐hạt 。 毛mao 布bố 裰# 。 氷băng 火hỏa 二nhị 鼠thử 之chi 毛mao 。 所sở 織chức 之chi 布bố 也dã 。 火hỏa 鼠thử 入nhập 火hỏa 不bất 焚phần 。 毛mao 長trường/trưởng 尺xích 許hứa 。 所sở 謂vị 火hỏa 浣hoán 布bố 是thị 也dã 。 氷băng 鼠thử 者giả 。 北bắc 方phương 有hữu 氷băng 。 厚hậu 百bách 尺xích 。 有hữu 鼠thử 在tại 下hạ 。 但đãn 食thực 氷băng 。 毛mao 長trường/trưởng 數số 寸thốn 。 可khả 以dĩ 為vi 布bố 。 二nhị 事sự 合hợp 成thành 。 冬đông 暖noãn 夏hạ 凉# 。 出xuất 神thần 異dị 記ký 。

○# 根căn 柢#

下hạ 音âm 底để 。 謂vị 無vô 枝chi 末mạt 。 繁phồn 蔓mạn 之chi 事sự 也dã 。

惜tích

痛thống 也dã 。

○# 疏sớ/sơ 通thông

能năng 知tri 遠viễn 古cổ 書thư 籍tịch 也dã 。 又hựu 胸hung 次thứ 岸ngạn 谷cốc 。 海hải 納nạp 山sơn 容dung 。 無vô 彼bỉ 此thử 之chi 念niệm 也dã 。

城thành 府phủ

遮già 蔽tế 之chi 義nghĩa 。 謂vị 外ngoại 無vô 城thành 郭quách 。 內nội 無vô 府phủ 庫khố 。 不bất 積tích 財tài 寶bảo 。 無vô 外ngoại 內nội 之chi 隄đê 防phòng 也dã 。

踴dũng 躍dược

見kiến 義nghĩa 合hợp 理lý 。 踴dũng 躍dược 而nhi 前tiền 進tiến 也dã 。

附phụ 離ly 苟cẩu 合hợp

勝thắng 則tắc 依y 附phụ 。 貧bần 則tắc 離ly 去khứ 。 苟cẩu 且thả 取thủ 衣y 食thực 而nhi 迎nghênh 合hợp 之chi 。 二nhị 者giả 皆giai 不bất 當đương 。 故cố 不bất 喜hỷ 也dã 。

翛#

音âm 肖tiếu 。 鳥điểu 之chi 孤cô 飛phi 也dã 。 又hựu 自tự 如như 也dã 。

○# 銳duệ

利lợi 也dã 。

慮lự 深thâm

不bất 入nhập 虎hổ 穴huyệt 。 焉yên 得đắc 虎hổ 子tử 。 學học 者giả 不bất 可khả 以dĩ 世thế 事sự 關quan 其kỳ 心tâm 。 逍tiêu 遙diêu 乎hồ 微vi 妙diệu 之chi 境cảnh 。 優ưu 游du 乎hồ 何hà 有hữu 之chi 鄉hương 。 然nhiên 後hậu 必tất 蹈đạo 於ư 無vô 事sự 安an 樂lạc 之chi 境cảnh 。

所sở 偏thiên

其kỳ 識thức 不bất 逮đãi 。 則tắc 事sự 理lý 不bất 能năng 圓viên 融dung 也dã 。

闕khuyết

閉bế 而nhi 不bất 通thông 也dã 。

○# 龍long 牙nha 才tài

潭đàm 州châu 龍long 牙nha 寺tự 智trí 才tài 禪thiền 師sư 。 舒thư 州châu 施thí 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 鑑giám 懃cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

亟#

急cấp 也dã 。

○# 㛱# 媟tiết

上thượng 。 鄙bỉ 也dã 。 下hạ 。 苟cẩu 且thả 也dã 。 謂vị 不bất 可khả 言ngôn 其kỳ 所sở 為vi 之chi 惡ác 。

窺khuy 覰#

小tiểu 視thị 貌mạo 。

○# 佛Phật 眼nhãn

舒thư 州châu 龍long 門môn 佛Phật 眼nhãn 清thanh 遠viễn 禪thiền 師sư 。 臨lâm 卭# 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 四tứ 世thế 也dã 。

勁# 挺đĩnh

至chí 公công 而nhi 無vô 私tư 也dã 。

儻thảng 援viện

上thượng 。 希hy 望vọng 也dã 。 倖hãnh 也dã 。 下hạ 。 引dẫn 援viện 也dã 。

○# 蒞# 眾chúng

上thượng 。 臨lâm 也dã 。 謂vị 立lập 身thân 之chi 道đạo 。 內nội 剛cang 而nhi 外ngoại 柔nhu 。 蒞# 眾chúng 之chi 容dung 。 上thượng 承thừa 而nhi 下hạ 順thuận 。 不bất 和hòa 則tắc 不bất 可khả 接tiếp 物vật 。 不bất 嚴nghiêm 則tắc 不bất 可khả 馭ngự 下hạ 也dã 。

昵ni

親thân 近cận 也dã 。

○# 泥nê

去khứ 聲thanh 滯trệ 也dã 。

達đạt 觀quán 頴dĩnh

潤nhuận 州châu 金kim 山sơn 曇đàm 頴dĩnh 禪thiền 師sư 。 嗣tự 石thạch 門môn 聰thông 禪thiền 師sư 。

○# 階giai 墀trì

上thượng 。 階giai 級cấp 也dã 。 下hạ 。 丹đan 墀trì 也dã 。 謂vị 淺thiển 而nhi 深thâm 也dã 。

蔑miệt

輕khinh 也dã 。

○# 高cao 庵am

南nam 康khang 軍quân 雲vân 居cư 高cao 庵am 善thiện 悟ngộ 禪thiền 師sư 。 泮phấn 州châu 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 眼nhãn 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

秋thu 毫hào

莊trang 子tử 曰viết 。 秋thu 獸thú 生sanh 毛mao 至chí 微vi 。 孟# 子tử 曰viết 。 明minh 足túc 以dĩ 察sát 秋thu 毫hào 之chi 末mạt 。 而nhi 不bất 見kiến 輿dư 薪tân 。

睫tiệp

音âm 接tiếp 。 眉mi 毛mao 也dã 。

鈞quân

三tam 十thập 斤cân 也dã 。

○# 區khu 區khu

卑ty 小tiểu 之chi 稱xưng 。 猶do 碌# 碌# 也dã 。

○# 成thành 枯khô 木mộc

東đông 京kinh 淨tịnh 國quốc 枯khô 木mộc 法pháp 成thành 禪thiền 師sư 。 何hà 朔sóc 人nhân 。 嗣tự 芙phù 蓉dung 楷# 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 二nhị 世thế 也dã 。

侈xỉ 靡mĩ

奢xa 費phí 也dã 。

輕khinh 肥phì

乘thừa 肥phì 馬mã 。 衣y 輕khinh 裘cừu 也dã 。 肥phì 馬mã 衣y 輕khinh 裘cừu 。 佯dương 佯dương 過quá 閭lư 里lý 。 雖tuy 得đắc 市thị 廛triền 憐lân 。 還hoàn 為vi 識thức 者giả 鄙bỉ 。

○# 區khu

分phần/phân 也dã 。

係hệ

連liên 及cập 也dã 。

關quan

在tại 也dã 。 干can 也dã 。

弛thỉ

廢phế 也dã 。 弓cung 解giải 。

凌lăng 遲trì

凋điêu 敗bại 也dã 。

育dục 王vương 諶#

慶khánh 元nguyên 府phủ 育dục 王vương 寺tự 無vô 示thị 介giới 諶# 禪thiền 師sư 。 溫ôn 州châu 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 長trường/trưởng 靈linh 卓trác 禪thiền 師sư 。 其kỳ 性tánh 剛cang 毅nghị 。 臨lâm 眾chúng 合hợp 古cổ 法pháp 。 當đương 時thời 有hữu 諶# 鐵thiết 面diện 之chi 稱xưng 。

仰ngưỡng 山sơn 偉#

袁viên 州châu 仰ngưỡng 山sơn 行hành 偉# 禪thiền 師sư 。 何hà 朔sóc 人nhân 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。 其kỳ 為vi 人nhân 性tánh 剛cang 。 蒞# 事sự 有hữu 法pháp 度độ 。 使sử 某mỗ 人nhân 。 幹cán 某mỗ 事sự 。 莫mạc 敢cảm 違vi 者giả 。 嘗thường 將tương 十thập 二nhị 輩bối 名danh 。 付phó 維duy 那na 。 使sử 明minh 日nhật 俱câu 到đáo 方phương 丈trượng 受thọ 曲khúc 折chiết 。 及cập 會hội 茶trà 時thời 。 即tức 失thất 一nhất 人nhân 。 偉# 問vấn 為vi 誰thùy 。 侍thị 曰viết 。 隨tùy 州châu 永vĩnh 泰thái 。 首thủ 座tòa 曰viết 。 泰thái 遊du 山sơn 未vị 回hồi 。 以dĩ 請thỉnh 他tha 僧Tăng 備bị 具cụ 。 偉# 然nhiên 之chi 。 俄nga 有hữu 告cáo 曰viết 。 泰thái 實thật 在tại 。 首thủ 座tòa 匿nặc 之chi 。 偉# 色sắc 莊trang 。 使sử 搜sưu 得đắc 。 泰thái 自tự 陳trần 拙chuyết 弱nhược 。 恐khủng 失thất 所sở 受thọ 之chi 事sự 。 首thủ 座tòa 實thật 不bất 知tri 也dã 。 偉# 令linh 擊kích 鍾chung 集tập 眾chúng 。 白bạch 曰viết 。 昧muội 心tâm 欺khi 眾chúng 。 他tha 人nhân 猶do 不bất 可khả 為vi 。 況huống 首thủ 座tòa 。 以dĩ 分phần/phân 座tòa 授thọ 道đạo 。 是thị 老lão 師sư 所sở 賞thưởng 之chi 職chức 。 而nhi 自tự 破phá 壞hoại 乎hồ 。 二nhị 人nhân 俱câu 受thọ 罸# 出xuất 院viện 。 由do 此thử 諸chư 服phục 其kỳ 公công 。 泰thái 後hậu 嗣tự 法pháp 住trụ 黃hoàng 蘗bách 山sơn 。 首thủ 座tòa 住trụ 溈# 山sơn 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 禪thiền 師sư 。 出xuất 僧Tăng 寶bảo 傳truyền 。

隳huy

毀hủy 也dã 。

夙túc 興hưng

早tảo 起khởi 也dã 。

參tham 會hội

夜dạ 晚vãn 小tiểu 參tham 省tỉnh 會hội 也dã 。

貪tham 饕thao

求cầu 之chi 不bất 足túc 曰viết 貪tham 。 嗜thị 之chi 不bất 足túc 曰viết 饕thao 。

○# 袂#

音âm 眉mi 。 衣y 袂# 也dã 。 袖tụ 也dã 。

征chinh 役dịch

軍quân 差sai 曰viết 征chinh 。 民dân 差sai 曰viết 役dịch 。

○# 延diên 壽thọ 堂đường

撫phủ 安an 老lão 病bệnh 之chi 所sở 也dã 。 古cổ 者giả 叢tùng 林lâm 老lão 僧Tăng 送tống 安an 樂lạc 堂đường 。 病bệnh 者giả 送tống 延diên 壽thọ 堂đường 也dã 。 又hựu 今kim 涅Niết 槃Bàn 堂đường 是thị 。

不bất 幸hạnh 不bất 救cứu

乃nãi 天thiên 命mạng 將tương 盡tận 。 而nhi 不bất 能năng 救cứu 也dã 。

○# 佛Phật 印ấn

南nam 康khang 軍quân 雲vân 居cư 佛Phật 印ấn 了liễu 元nguyên 禪thiền 師sư 。 嗣tự 開khai 元nguyên 善thiện 暹# 禪thiền 師sư 。

燕yên 休hưu

大đại 學học 曰viết 。 燕yên 居cư 獨độc 處xứ 也dã 。 論luận 語ngữ 云vân 。 子tử 之chi 燕yên 居cư 。

從tùng 心tâm

孔khổng 子tử 曰viết 。 吾ngô 十thập 有hữu 五ngũ 。 而nhi 志chí 於ư 學học 。 三tam 十thập 而nhi 立lập 。 四tứ 十thập 而nhi 不bất 惑hoặc 。 五ngũ 十thập 而nhi 知tri 天thiên 命mạng 。 六lục 十thập 而nhi 耳nhĩ 順thuận 。 七thất 十thập 而nhi 從tùng 心tâm 所sở 欲dục 不bất 踰du 矩củ 。 註chú 曰viết 。 從tùng 者giả 。 凡phàm 事sự 隨tùy 心tâm 所sở 欲dục 。 不bất 過quá 法pháp 度độ 也dã 。

長trường/trưởng 庚canh

星tinh 名danh 也dã 。 東đông 有hữu 啟khải 明minh 。 曰viết 金kim 星tinh 。 西tây 有hữu 長trường/trưởng 庚canh 。 曰viết 水thủy 星tinh 。 金kim 星tinh 在tại 西tây 。 日nhật 出xuất 則tắc 現hiện 。 水thủy 星tinh 在tại 東đông 。 日nhật 沒một 則tắc 現hiện 。 又hựu 先tiên 日nhật 而nhi 出xuất 曰viết 啟khải 明minh 。 後hậu 日nhật 而nhi 沒một 謂vị 之chi 長trường/trưởng 庚canh 也dã 。

曉hiểu 月nguyệt

言ngôn 其kỳ 二nhị 十thập 七thất 八bát 之chi 月nguyệt 。 纔tài 出xuất 則tắc 天thiên 曉hiểu 矣hĩ 。 所sở 謂vị 光quang 景cảnh 不bất 長trường/trưởng 。 若nhược 此thử 矣hĩ 。

○# 旌tinh 獎tưởng

上thượng 。 表biểu 顯hiển 也dã 。 下hạ 。 勸khuyến 獎tưởng 也dã 。

璞#

藏tạng 玉ngọc 之chi 石thạch 也dã 。

抵để 擲trịch

拋phao 棄khí 也dã 。

琢trác 磨ma

治trị 玉ngọc 石thạch 者giả 。 既ký 琢trác 而nhi 復phục 磨ma 之chi 。 言ngôn 其kỳ 已dĩ 精tinh 。 而nhi 益ích 求cầu 其kỳ 精tinh 也dã 。

圭# 璋#

瑞thụy 玉ngọc 也dã 。 上thượng 圓viên 下hạ 方phương 。 公công 執chấp 桓hoàn 圭# 九cửu 寸thốn 。 侯hầu 執chấp 信tín 圭# 。 伯bá 執chấp 躬cung 圭# 。 皆giai 七thất 寸thốn 也dã 。

閼át

音âm 遏át 。 塞tắc 也dã 。

濬#

音âm 峻tuấn 。 深thâm 也dã 。

殷ân

大đại 也dã 。

○# 恭cung 敬kính

恭cung 現hiện 於ư 外ngoại 。 敬kính 存tồn 於ư 內nội 。 恭cung 。 莊trang 敬kính 也dã 。

失thất 容dung

無vô 恭cung 敬kính 之chi 容dung 。 顯hiển 我ngã 慢mạn 之chi 相tướng 。

諭dụ

曉hiểu 也dã 。

唐đường 石thạch 頭đầu

南nam 嶽nhạc 石thạch 頭đầu 希hy 遷thiên 禪thiền 師sư 。 瑞thụy 州châu 高cao 安an 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 清thanh 源nguyên 行Hành 思Tư 禪Thiền 師Sư 。 後hậu 於ư 衡hành 嶽nhạc 寺tự 之chi 東đông 。 有hữu 石thạch 狀trạng 如như 臺đài 。 結kết 庵am 居cư 之chi 也dã 。

瞬thuấn

動động 目mục 也dã 。

○# 法Pháp 眼nhãn

金kim 陵lăng 清thanh 涼lương 院viện 文văn 益ích 禪thiền 師sư 。 餘dư 杭# 魯lỗ 氏thị 子tử 。 嘗thường 與dữ 悟ngộ 空không 修tu 山sơn 主chủ 行hành 脚cước 。 至chí 福phước 州châu 湖hồ 外ngoại 。 值trị 天thiên 雨vũ 忽hốt 作tác 溪khê 流lưu 瀑bộc 漲trương 。 暫tạm 寓# 城thành 西tây 地địa 藏tạng 院viện 。 阻trở 雪tuyết 少thiểu 憩khế 。 附phụ 爐lô 次thứ 。 琛# 曰viết 。 上thượng 座tòa 何hà 往vãng 。 師sư 曰viết 。 迤dĩ 邐lệ 行hành 脚cước 。 曰viết 行hành 脚cước 事sự 作tác 麼ma 生sanh 。 師sư 曰viết 。 不bất 知tri 。 曰viết 不bất 知tri 最tối 親thân 切thiết 。 師sư 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 遂toại 嗣tự 其kỳ 法pháp 。 後hậu 剏# 法Pháp 眼nhãn 宗tông 是thị 也dã 。

地địa 藏tạng

漳# 州châu 羅La 漢Hán 院viện 。 珪# 琛# 禪thiền 師sư 。 常thường 山sơn 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 玄huyền 沙sa 師sư 備bị 禪thiền 師sư 。 後hậu 漳# 州châu 。 牧mục 主chủ 請thỉnh 住trụ 地địa 藏tạng 院viện 。 次thứ 遷thiên 羅La 漢Hán 院viện 。 破phá 屋ốc 壞hoại 垣viên 。 師sư 恬điềm 然nhiên 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

明minh 教giáo 見kiến 神thần 鼎đỉnh

嵩tung 禪thiền 師sư 見kiến 神thần 鼎đỉnh 。 鼎đỉnh 坐tọa 其kỳ 堂đường 上thượng 。 嵩tung 展triển 具cụ 敬kính 禮lễ 。 鼎đỉnh 指chỉ 堂đường 上thượng 兩lưỡng 小tiểu 瓮úng 曰viết 。 子tử 來lai 是thị 其kỳ 時thời 。 寺tự 中trung 今kim 年niên 始thỉ 有hữu 醬tương 食thực 。 至chí 明minh 時thời 食thực 粥chúc 。 見kiến 一nhất 淨tịnh 人nhân 。 挾hiệp 筐khuông 取thủ 物vật 。 投đầu 僧Tăng 鉢bát 中trung 。 嵩tung 視thị 上thượng 下hạ 有hữu 咀trớ 嚼tước 者giả 。 有hữu 置trí 之chi 自tự 若nhược 者giả 。 嵩tung 袖tụ 之chi 下hạ 堂đường 看khán 。 乃nãi 碎toái 米mễ 餅bính 餌nhị 。 嵩tung 問vấn 於ư 耆kỳ 宿túc 。 宿túc 曰viết 。 此thử 寺tự 自tự 來lai 不bất 煑chử 粥chúc 。 有hữu 檀đàn 越việt 請thỉnh 齋trai 日nhật 。 次thứ 第đệ 撥bát 僧Tăng 赴phó 之chi 。 剩thặng 其kỳ 乾can/kiền/càn 殘tàn 者giả 。 歸quy 納nạp 庫khố 中trung 。 無vô 齋trai 之chi 日nhật 。 令linh 碎toái 焙# 均quân 而nhi 分phân 之chi 。 表biểu 同đồng 甘cam 苦khổ 也dã 。

○# 風phong 格cách

氣khí 象tượng 度độ 量lương 。

凜# 然nhiên

色sắc 莊trang 敬kính 畏úy 。

殊thù

絕tuyệt 也dã 。

介giới

在tại 也dã 。 動động 也dã 。

裁tài

制chế 也dã 。 謂vị 使sử 學học 者giả 。 至chí 於ư 無vô 過quá 不bất 及cập 之chi 地địa 。 而nhi 終chung 成thành 大đại 德đức 也dã 。

○# 甲giáp

首thủ 也dã 。 以dĩ 十thập 干can 言ngôn 之chi 。 而nhi 甲giáp 居cư 首thủ 。 乃nãi 雲vân 居cư 為vi 江giang 南nam 十thập 剎sát 之chi 首thủ 也dã 。

去khứ 就tựu

見kiến 處xứ 也dã 。 行hành 事sự 也dã 。

○# 招chiêu 提đề

梵Phạn 語ngữ 招chiêu 闘# 提đề 奢xa 。 略lược 云vân 招chiêu 提đề 。 唐đường 言ngôn 四tứ 方phương 僧Tăng 物vật 。 今kim 稱xưng 十thập 方phương 常thường 住trụ 也dã 。

削tước 弱nhược

上thượng 。 減giảm 損tổn 也dã 。 下hạ 。 衰suy 敗bại 也dã 。 謂vị 顛điên 沛# 祖tổ 風phong 。 有hữu 傷thương 法pháp 化hóa 也dã 。

精tinh 舍xá

精tinh 修tu 梵Phạm 行hạnh 之chi 所sở 。 乃nãi 行hành 人nhân 棲tê 心tâm 修tu 道Đạo 之chi 處xứ 也dã 。

調điều 御ngự 師sư

化hóa 物vật 不bất 暴bạo 曰viết 調điều 御ngự 。 三tam 界giới 模mô 範phạm 曰viết 師sư 。

滅diệt 裂liệt

輕khinh 薄bạc 也dã 。

○# 靈linh 源nguyên 門môn 榜bảng

其kỳ 略lược 曰viết 。 惟duy 清thanh 名danh 字tự 住trụ 持trì 。 實thật 同đồng 寄ký 客khách 。 但đãn 以dĩ 領lãnh 徒đồ 弘hoằng 法pháp 。 仰ngưỡng 助trợ 教giáo 風phong 為vi 職chức 事sự 爾nhĩ 。 若nhược 其kỳ 常Thường 住Trụ 財tài 物vật 。 既ký 非phi 己kỷ 有hữu 。 理lý 不bất 得đắc 專chuyên 。 悉tất 委ủy 職chức 事sự 僧Tăng 徒đồ 。 分phần/phân 局cục 主chủ 執chấp 。 照chiếu 依y 公công 私tư 。 合hợp 同đồng 支chi 破phá 。 惟duy 清thanh 止chỉ 同đồng 眾chúng 僧Tăng 齋trai 襯# 。 隨tùy 身thân 瓶bình 鉢bát 。 任nhậm 緣duyên 而nhi 住trụ 。 伏phục 望vọng 四tứ 方phương 君quân 子tử 。 來lai 有hữu 所sở 需# 。 惟duy 顧cố 寢tẩm 食thực 祇kỳ 接tiếp 之chi 餘dư 別biệt 難nạn/nan 應Ứng 供Cúng 。 若nhược 其kỳ 世thế 法pháp 。 則tắc 屬thuộc 官quan 物vật 。 若nhược 其kỳ 佛Phật 法Pháp 。 則tắc 為vi 眾chúng 財tài 。 偷thâu 眾chúng 財tài 。 盜đạo 官quan 物vật 。 買mãi 悅duyệt 人nhân 情tình 。 則tắc 實thật 非phi 素tố 分phần/phân 志chí 之chi 所sở 敢cảm 當đương 。 預dự 具cụ 白bạch 文văn 。 冀ký 垂thùy 鑑giám 察sát 也dã 。

張trương 無vô 盡tận

丞thừa 相tương/tướng 張trương 商thương 英anh 字tự 天thiên 覺giác 。 號hiệu 無vô 盡tận 。 十thập 九cửu 登đăng 第đệ 。 後hậu 深thâm 信tín 佛Phật 乘thừa 。 留lưu 心tâm 祖tổ 道đạo 。 宋tống 哲triết 宗tông 。 元nguyên 祐hựu 六lục 年niên 。 為vi 江giang 西tây 漕# 運vận 使sử 。 後hậu 得đắc 法Pháp 於ư 兜Đâu 率Suất 。 從tùng 悅duyệt 禪thiền 師sư 。

屢lũ 致trí

上thượng 頻tần 數sác 也dã 。 下hạ 請thỉnh 舉cử 也dã 。

可khả 。

許hứa 也dã 。 肯khẳng 也dã 。

飜phiên 然nhiên

變biến 動động 也dã 。 萬vạn 章chương 問vấn 曰viết 。 人nhân 有hữu 言ngôn 。 伊y 尹# 以dĩ 割cát 烹phanh 要yếu 湯thang 有hữu 諸chư 。 孟# 子tử 曰viết 否phủ/bĩ 。 伊y 尹# 耕canh 於ư 有hữu 莘# 之chi 野dã 。 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 堯# 舜thuấn 之chi 道đạo 焉yên 。 湯thang 使sử 三tam 往vãng 而nhi 聘sính 之chi 。 既ký 而nhi 飜phiên 然nhiên 改cải 曰viết 。 與dữ 我ngã 處xứ 畎# 畆# 之chi 中trung 。 由do 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 堯# 舜thuấn 之chi 道đạo 。 吾ngô 豈khởi 若nhược 使sử 君quân 為vi 堯# 舜thuấn 之chi 君quân 哉tai 。 吾ngô 豈khởi 若nhược 使sử 民dân 為vi 堯# 舜thuấn 之chi 民dân 哉tai 。 吾ngô 豈khởi 若nhược 身thân 親thân 見kiến 之chi 哉tai 。 故cố 天thiên 生sanh 斯tư 民dân 也dã 。 使sử 先tiên 知tri 覺giác 後hậu 知tri 也dã 。 予# 將tương 以dĩ 斯tư 道đạo 而nhi 覺giác 斯tư 民dân 。 非phi 予# 覺giác 之chi 而nhi 誰thùy 也dã 。

假giả 我ngã 偷thâu 安an

佛Phật 去khứ 世thế 逾du 遠viễn 。 教giáo 以dĩ 季quý 末mạt 。 何hà 得đắc 無vô 邪tà 佞nịnh 之chi 輩bối 。 寄ký 身thân 於ư 我ngã 教giáo 中trung 。 苟cẩu 且thả 偷thâu 安an 其kỳ 生sanh 也dã 。

跬#

丘khâu 癸quý 切thiết 。 半bán 步bộ 也dã 。

恙dạng

病bệnh 也dã 。

凜#

骨cốt 寒hàn 驚kinh 。 懼cụ 之chi 貌mạo 。

擘phách 窠khòa

上thượng 分phần/phân 也dã 。 下hạ 字tự 眼nhãn 之chi 方phương 楷# 也dã 。

人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo

弘hoằng 。 廓khuếch 大đại 也dã 。 人nhân 外ngoại 無vô 道đạo 。 道đạo 外ngoại 無vô 人nhân 。 然nhiên 人nhân 心tâm 有hữu 覺giác 。 道đạo 體thể 無vô 為vi 。 故cố 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 。 道đạo 不bất 能năng 弘hoằng 人nhân 。 子tử 張trương 曰viết 。 心tâm 能năng 盡tận 性tánh 。 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 也dã 。 性tánh 不bất 能năng 檢kiểm 其kỳ 心tâm 。 道đạo 不bất 能năng 弘hoằng 其kỳ 人nhân 也dã 。

○# 歸quy 雲vân 本bổn

撫phủ 州châu 疎sơ 山sơn 歸quy 雲vân 如như 本bổn 禪thiền 師sư 。 本bổn 州châu 台thai 城thành 人nhân 。 嗣tự 靈linh 隱ẩn 惠huệ 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

富phú 鄭trịnh 公công

丞thừa 相tương/tướng 富phú 弼bật 。 字tự 彥ngạn 國quốc 。 河hà 南nam 府phủ 人nhân 。 宋tống 神thần 宗tông 。 拜bái 為vi 鄭trịnh 國quốc 公công 。 又hựu 封phong 韓# 國quốc 公công 。 諡thụy 文văn 忠trung 定định 公công 。 得đắc 法Pháp 於ư 投đầu 子tử 修tu 顒ngung 也dã 。 致trí 仕sĩ 洛lạc 陽dương 。 以dĩ 書thư 答đáp 蘇tô 州châu 圓viên 照chiếu 本bổn 禪thiền 師sư 云vân 。 曾tằng 見kiến 顒ngung 師sư 悟ngộ 入nhập 深thâm 。 因nhân 緣duyên 傳truyền 得đắc 老lão 師sư 心tâm 。 東đông 南nam 謾man 說thuyết 江giang 山sơn 遠viễn 。 目mục 覩đổ 靈linh 光quang 演diễn 妙diệu 音âm 。

投đầu 子tử 顒ngung

舒thư 州châu 投đầu 子tử 悟ngộ 證chứng 修tu 顒ngung 禪thiền 師sư 。 嗣tự 惠huệ 林lâm 宗tông 本bổn 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 二nhị 世thế 也dã 。

碑bi

豎thụ 石thạch 記ký 功công 曰viết 碑bi 。

灼chước

昭chiêu 然nhiên 也dã 。

篤đốc

誠thành 也dã 。 厚hậu 也dã 。

社xã 稷tắc

社xã 。 土thổ/độ 神thần 。 稷tắc 。 糓cốc 神thần 。 建kiến 國quốc 則tắc 立lập 壇đàn 壝# 以dĩ 祀tự 。 葢# 國quốc 以dĩ 安an 民dân 為vi 本bổn 。 社xã 稷tắc 亦diệc 為vi 民dân 而nhi 立lập 。 君quân 之chi 尊tôn 。 係hệ 於ư 二nhị 者giả 之chi 存tồn 亡vong 。 孟# 子tử 曰viết 。 民dân 為vi 貴quý 。 社xã 稷tắc 次thứ 之chi 。 君quân 為vi 輕khinh 。 又hựu 掃tảo 蕩đãng 烟yên 塵trần 曰viết 社xã 。 起khởi 取thủ 稅thuế 賦phú 曰viết 稷tắc 。

忘vong 齒xỉ

不bất 拘câu 年niên 齒xỉ 。

屈khuất 勢thế

不bất 拘câu 名danh 位vị 之chi 謂vị 也dã 。

楊dương 大đại 年niên

宋tống 楊dương 億ức 。 字tự 大đại 年niên 。 建kiến 州châu 蒲bồ 城thành 人nhân 。 諡thụy 文văn 正chánh 公công 。 官quan 至chí 翰hàn 林lâm 。 得đắc 法Pháp 於ư 廣quảng 慧tuệ 元nguyên 璉# 禪thiền 師sư 。 後hậu 於ư 四tứ 帝đế 仁nhân 宗tông 康khang 定định 間gian 。 與dữ 慈từ 明minh 為vi 友hữu 。

李# 和hòa 文văn

駙# 馬mã 都đô 尉úy 李# 遵tuân 勗úc 。 號hiệu 和hòa 文văn 居cư 士sĩ 。 得đắc 法Pháp 於ư 谷cốc 隱ẩn 蘊uẩn 聰thông 禪thiền 師sư 。 初sơ 參tham 聰thông 時thời 。 聰thông 以dĩ 崔thôi 趙triệu 公công 。 問vấn 徑kính 山sơn 公công 案án 答đáp 之chi 。 公công 於ư 言ngôn 下hạ 有hữu 省tỉnh 。 呈trình 頌tụng 曰viết 。 學học 道Đạo 須tu 是thị 鐵thiết 漢hán 。 著trước 手thủ 心tâm 頭đầu 便tiện 判phán 。 直trực 取thủ 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 是thị 非phi 莫mạc 管quản 。 後hậu 與dữ 慈từ 明minh 。 為vi 方phương 外ngoại 友hữu 。

廣quảng 慧tuệ 璉#

汝nhữ 州châu 廣quảng 慧tuệ 院viện 元nguyên 璉# 禪thiền 師sư 。 泉tuyền 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 首thủ 山sơn 念niệm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 也dã 。

激kích 揚dương

激kích 。 發phát 也dã 。 揚dương 。 舉cử 也dã 。 激kích 濁trược 揚dương 清thanh 之chi 義nghĩa 也dã 。 謂vị 混hỗn 濁trược 者giả 激kích 發phát 之chi 使sử 自tự 勉miễn 。 清thanh 潔khiết 者giả 舉cử 揚dương 之chi 使sử 易dị 見kiến 。

班ban 班ban

明minh 也dã 。 件# 也dã 。

兜Đâu 率Suất 悅duyệt

隆long 興hưng 府phủ 。 兜Đâu 率Suất 寺tự 從tùng 悅duyệt 禪thiền 師sư 。 贛# 州châu 熊hùng 氏thị 子tử 。 嗣tự 真chân 淨tịnh 文văn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 也dã 。

扣khấu 關quan 擊kích 節tiết

扣khấu 關quan 。 緊khẩn 要yếu 處xứ 。 難nạn/nan 過quá 而nhi 能năng 過quá 。 擊kích 節tiết 。 阻trở 隔cách 處xứ 。 不bất 通thông 而nhi 能năng 通thông 也dã 。 謂vị 扣khấu 其kỳ 機cơ 關quan 。 擊kích 其kỳ 節tiết 要yếu 。 提đề 持trì 祖tổ 印ấn 。 顯hiển 露lộ 真chân 機cơ 。 於ư 節tiết 要yếu 處xứ 敲# 擊kích 。 使sử 其kỳ 慶khánh 快khoái 也dã 。

苟cẩu 然nhiên

豈khởi 徒đồ 然nhiên 也dã 。

張trương 無vô 垢cấu

侍thị 郎lang 張trương 九cửu 成thành 。 字tự 子tử 韶thiều 。 號hiệu 無vô 垢cấu 居cư 士sĩ 。 杭# 州châu 鹽diêm 官quan 人nhân 。 得đắc 法Pháp 於ư 妙diệu 喜hỷ 杲# 禪thiền 師sư 。

李# 漢hán 老lão

參tham 政chánh 李# 邴# 。 字tự 漢hán 老lão 。 得đắc 法Pháp 於ư 妙diệu 喜hỷ 禪thiền 師sư 。

呂lữ 居cư 仁nhân

姓tánh 呂lữ 。 名danh 本bổn 中trung 。 字tự 居cư 仁nhân 。 問vấn 道đạo 於ư 妙diệu 喜hỷ 杲# 禪thiền 師sư 。 官quan 至chí 翰hàn 林lâm 。

入nhập 室thất

學học 者giả 請thỉnh 益ích 問vấn 道đạo 。 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 。 於ư 禪thiền 奧áo 之chi 室thất 也dã 。

方phương 外ngoại 友hữu

出xuất 塵trần 勞lao 方phương 隅ngung 之chi 外ngoại 。 脫thoát 凡phàm 情tình 拘câu 繫hệ 之chi 中trung 。 故cố 謂vị 方phương 外ngoại 友hữu 也dã 。

雷lôi 揮huy 電điện 掃tảo

雷lôi 揮huy 。 則tắc 激kích 散tán 長trường/trưởng 空không 。 電điện 掃tảo 。 則tắc 蕩đãng 除trừ 妖yêu 孽nghiệt 。 葢# 情tình 愛ái 順thuận 逆nghịch 逈huýnh 然nhiên 清thanh 淨tịnh 也dã 。

衽#

衣y 襟khâm 也dã 。

辟tịch 易dị

惶hoàng 悚tủng 失thất 守thủ 之chi 貌mạo 。

涯nhai 涘#

水thủy 之chi 邊biên 際tế 也dã 。 言ngôn 其kỳ 不bất 能năng 測trắc 度độ 也dã 。

擬nghĩ

度độ 也dã 。

書thư 刺thứ

下hạ 音âm 七thất 。 古cổ 來lai 未vị 有hữu 紙chỉ 。 削tước 竹trúc 木mộc 以dĩ 書thư 其kỳ 名danh 姓tánh 。

恬điềm

安an 靜tĩnh 也dã 。

餒nỗi

奴nô 罪tội 切thiết 。 饑cơ 也dã 。

折chiết 腰yêu

折chiết 腰yêu 之chi 勢thế 也dã 。 晉tấn 時thời 陶đào 潛tiềm 。 字tự 淵uyên 明minh 。 號hiệu 元nguyên 亮lượng 。 門môn 栽tài 五ngũ 柳liễu 。 自tự 號hiệu 五ngũ 柳liễu 先tiên 生sanh 。 為vi 彭# 澤trạch 令linh 。 性tánh 簡giản 貴quý 。 不bất 私tư 事sự 上thượng 官quan 。 一nhất 日nhật 遣khiển 督# 郵bưu 至chí 縣huyện 。 吏lại 謂vị 應ưng 束thúc 帶đái 見kiến 之chi 。 淵uyên 明minh 歎thán 曰viết 。 吾ngô 豈khởi 能năng 為vi 五ngũ 斗đẩu 米mễ 。 折chiết 腰yêu 向hướng 鄉hương 里lý 小tiểu 兒nhi 。 即tức 日nhật 解giải 綬thụ 去khứ 職chức 。 賦phú 歸quy 去khứ 來lai 辭từ 。 史sử 咏# 云vân 。 英anh 俊# 那na 堪kham 屈khuất 下hạ 僚liêu 。 門môn 栽tài 五ngũ 柳liễu 事sự 蕭tiêu 條điều 。 鳳phượng 凰hoàng 不bất 共cộng 鷄kê 爭tranh 食thực 。 莫mạc 恠# 先tiên 生sanh 懶lãn 折chiết 腰yêu 。

擁ủng 篲#

掃tảo 地địa 之chi 形hình 也dã 。 漢hán 高cao 祖tổ 即tức 位vị 。 五ngũ 日nhật 一nhất 朝triêu 太thái 公công 。 以dĩ 父phụ 子tử 禮lễ 待đãi 之chi 。 其kỳ 家gia 令linh 。 謂vị 太thái 公công 曰viết 。 高cao 祖tổ 雖tuy 子tử 。 人nhân 主chủ 也dã 。 太thái 公công 雖tuy 父phụ 。 人nhân 臣thần 也dã 。 柰nại 何hà 以dĩ 人nhân 主chủ 而nhi 拜bái 人nhân 臣thần 。 如như 此thử 則tắc 威uy 重trọng/trùng 不bất 行hành 矣hĩ 。 後hậu 高cao 祖tổ 朝triêu 太thái 公công 。 公công 擁ủng 篲# 迎nghênh 門môn 卻khước 行hành 。 高cao 祖tổ 大đại 驚kinh 。 下hạ 扶phù 太thái 公công 。 公công 曰viết 。 帝đế 。 人nhân 主chủ 也dã 。 柰nại 何hà 以dĩ 我ngã 亂loạn 天thiên 下hạ 之chi 法pháp 。 於ư 是thị 高cao 祖tổ 。 尊tôn 太thái 公công 為vi 太thái 上thượng 皇hoàng 帝đế 。 善thiện 家gia 令linh 之chi 言ngôn 。 賜tứ 金kim 五ngũ 百bách 斤cân 也dã 。

酸toan 寒hàn

言ngôn 怖bố 畏úy 之chi 勢thế 。 身thân 酸toan 心tâm 寒hàn 也dã 。

跼# 蹐#

上thượng 。 曲khúc 身thân 也dã 。 下hạ 。 累lũy/lụy/luy 足túc 小tiểu 步bộ 也dã 。 謂vị 人nhân 恐khủng 懼cụ 。 其kỳ 身thân 不bất 敢cảm 伸thân 。 足túc 不bất 敢cảm 放phóng 。 謟siểm 勢thế 如như 此thử 也dã 。

鍾chung

聚tụ 也dã 。

申thân

明minh 也dã 。 呈trình 也dã 。

膜mô 拜bái

長trường 跪quỵ 也dã 。

誅tru

明minh 其kỳ 罪tội 而nhi 殺sát 之chi 。 曰viết 誅tru 。

錄lục

收thu 錄lục 其kỳ 名danh 。 而nhi 考khảo 其kỳ 罪tội 。 曰viết 錄lục 。

贖thục

納nạp 金kim 免miễn 罪tội 曰viết 贖thục 。

僧Tăng 遠viễn

齊tề 高cao 祖tổ 建kiến 元nguyên 元nguyên 年niên 。 庚canh 辰thần 八bát 月nguyệt 。 有hữu 事sự 駕giá 臨lâm 鍾chung 山sơn 。 因nhân 幸hạnh 沙Sa 門Môn 僧Tăng 遠viễn 。 帝đế 訪phỏng 之chi 。 遠viễn 床sàng 坐tọa 辭từ 老lão 疾tật 不bất 迎nghênh 。 高cao 祖tổ 將tương 詣nghệ 床sàng 下hạ 見kiến 之chi 。 左tả 右hữu 曰viết 。 房phòng 榻tháp 窄# 狹hiệp 。 不bất 能năng 容dung 輿dư 葢# 。 遂toại 駐trú 輦liễn 。 慇ân 懃cần 致trí 問vấn 而nhi 去khứ 。 且thả 遠viễn 居cư 山sơn 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 初sơ 時thời 飲ẩm 食thực 不bất 繼kế 。 澗giản 飲ẩm 木mộc 食thực 。 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 諸chư 方phương 仰ngưỡng 其kỳ 高cao 風phong 。 壽thọ 終chung 之chi 日nhật 。 以dĩ 表biểu 奏tấu 帝đế 。 帝đế 遂toại 以dĩ 為vi 師sư 。 御ngự 葬táng 鍾chung 山sơn 焉yên 。

慧tuệ 遠viễn

廬lư 山sơn 東đông 林lâm 虎hổ 溪khê 慧tuệ 遠viễn 禪thiền 師sư 。 雁nhạn 門môn 樓lâu 煩phiền 賈cổ 氏thị 子tử 。 晉tấn 孝hiếu 武võ 帝đế 太thái 元nguyên 五ngũ 年niên 。 先tiên 因nhân 秦tần 亂loạn 。 未vị 歸quy 於ư 晉tấn 。 少thiểu 為vi 儒nho 生sanh 。 博bác 通thông 六lục 經kinh 。 尤vưu 邃thúy 周chu 易dị 。 嘗thường 於ư 弟đệ 慧tuệ 持trì 。 造tạo 安an 法Pháp 師sư 席tịch 下hạ 。 聞văn 說thuyết 般Bát 若Nhã 經kinh 。 喜hỷ 歎thán 曰viết 。 儒nho 道đạo 九cửu 流lưu 。 特đặc 糠khang 粃# 耳nhĩ 。 遂toại 祝chúc 髮phát 出xuất 家gia 。 以dĩ 大đại 法pháp 為vì 己kỷ 任nhậm 。 安an 。 弟đệ 子tử 千thiên 餘dư 。 師sư 居cư 第đệ 一nhất 座tòa 。 及cập 關quan 中trung 擾nhiễu 亂loạn 。 安an 。 散tán 其kỳ 徒đồ 。 師sư 南nam 遊du 至chí 潯# 陽dương 。 見kiến 匡khuông 山sơn 愛ái 之chi 。 結kết 廬lư 山sơn 中trung 。 太thái 守thủ 桓hoàn 尹# 尊tôn 其kỳ 道Đạo 德đức 。 為vi 剏# 精tinh 舍xá 。 一nhất 夕tịch 。 雷lôi 風phong 拔bạt 樹thụ 鼓cổ 沙sa 。 蕩đãng 平bình 地địa 基cơ 。 致trí 木mộc 於ư 上thượng 。 以dĩ 為vi 神thần 運vận 焉yên 。 道đạo 價giá 彌di 高cao 。 晉tấn 室thất 衰suy 微vi 。 天thiên 下hạ 奇kỳ 才tài 隱ẩn 居cư 不bất 仕sĩ 。 師sư 結kết 蓮liên 社xã 。 會hội 諸chư 賢hiền 儒nho 。 并tinh 沙Sa 門Môn 千thiên 餘dư 人nhân 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 東đông 晉tấn 安an 帝đế 。 駕giá 臨lâm 潯# 陽dương 。 詔chiếu 遠viễn 一nhất 出xuất 。 師sư 辭từ 以dĩ 老lão 疾tật 不bất 出xuất 。 帝đế 愈dũ 加gia 敬kính 勑# 九cửu 江giang 大đại 守thủ 。 歲tuế 時thời 送tống 資tư 道đạo 之chi 具cụ 。 卜bốc 居cư 三tam 十thập 年niên 。 影ảnh 不bất 出xuất 山sơn 。 凡phàm 送tống 客khách 。 以dĩ 虎hổ 溪khê 橋kiều 為vi 限hạn 。 臨lâm 終chung 數sổ 日nhật 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 來lai 迎nghênh 。 面diện 西tây 端đoan 坐tọa 而nhi 逝thệ 。 壽thọ 八bát 十thập 三tam 歲tuế 。 著trước 匡khuông 山sơn 集tập 三tam 十thập 卷quyển 。 盛thịnh 行hành 於ư 世thế 矣hĩ 。

○# 圓viên 極cực 岑sầm

太thái 平bình 州châu 。 隱ẩn 靜tĩnh 圓viên 極cực 彥ngạn 岑sầm 禪thiền 師sư 。 撫phủ 州châu 台thai 城thành 人nhân 。 嗣tự 雲vân 居cư 法pháp 如như 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

跋bạt

前tiền 曰viết 序tự 。 後hậu 曰viết 跋bạt 。

典điển 刑hình

孟# 子tử 曰viết 。 太thái 甲giáp 顛điên 覆phú 湯thang 之chi 典điển 刑hình 。 乃nãi 謂vị 聖thánh 人nhân 正chánh 暴bạo 除trừ 亂loạn 。 懲# 惡ác 除trừ 非phi 。 勸khuyến 善thiện 之chi 法pháp 度độ 也dã 。

幾kỷ

近cận 也dã 。 將tương 也dã 。

掃tảo 地địa

乃nãi 教giáo 之chi 倒đảo 敗bại 也dã 。

王vương 蠻# 子tử

乃nãi 方phương 語ngữ 。 是thị 法Pháp 門môn 中trung 奴nô 僕bộc 也dã 。

箴#

規quy 誠thành 也dã 。 亦diệc 作tác 藥dược 針châm 。 能năng 除trừ 毒độc 病bệnh 也dã 。

醉túy

昏hôn 迷mê 也dã 。

○# 東đông 山sơn 空không

福phước 州châu 雪tuyết 峯phong 東đông 山sơn 惠huệ 空không 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 泐# 潭đàm 善thiện 清thanh 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 四tứ 世thế 。 幼ấu 歲tuế 圓viên 頂đảnh 披phi 緇# 。 振chấn 錫tích 遊du 方phương 。 契khế 悟ngộ 於ư 草thảo 堂đường 。 開khai 法pháp 於ư 雪tuyết 峯phong 也dã 。

援viện

助trợ 也dã 。

忘vong 於ư 道đạo

莊trang 子tử 大đại 宗tông 師sư 篇thiên 。 孔khổng 子tử 云vân 。 魚ngư 相tương/tướng 忘vong 於ư 江giang 湖hồ 。 鳥điểu 相tương/tướng 忘vong 於ư 虗hư 空không 。 人nhân 相tương/tướng 忘vong 於ư 道đạo 術thuật 。 註chú 云vân 。 水thủy 深thâm 游du 泳# 。 魚ngư 得đắc 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 相tương/tướng 忘vong 。 道đạo 濶# 無vô 涯nhai 。 物vật 我ngã 俱câu 泯mẫn 。 人nhân 得đắc 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 相tương/tướng 忘vong 也dã 。

閩#

福phước 建kiến 之chi 地địa 名danh 也dã 。

償thường 負phụ

上thượng 。 還hoàn 也dã 。 受thọ 貸thải 不bất 償thường 曰viết 負phụ 。

○# 浙chiết 翁ông 琰diêm

金kim 陵lăng 鍾chung 山sơn 如như 琰diêm 禪thiền 師sư 。 號hiệu 浙chiết 翁ông 。 未vị 詳tường 法pháp 嗣tự 。

赦xá

有hữu 罪tội 全toàn 放phóng 曰viết 赦xá 。

璨xán 隱ẩn 山sơn

未vị 詳tường 。

古cổ 人nhân

瑞thụy 州châu 洞đỗng 山sơn 自tự 寶bảo 禪thiền 師sư 。 盧lô 州châu 人nhân 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 戒giới 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 九cửu 世thế 。 為vi 人nhân 嚴nghiêm 謹cẩn 。 嘗thường 在tại 五ngũ 祖tổ 為vi 庫khố 司ty 。 戒giới 病bệnh 。 令linh 侍thị 者giả 。 往vãng 庫khố 中trung 取thủ 生sanh 薑khương 前tiền 藥dược 。 寶bảo 叱sất 之chi 。 侍thị 者giả 白bạch 戒giới 。 戒giới 令linh 取thủ 錢tiền 回hồi 買mãi 。 寶bảo 方phương 取thủ 薑khương 與dữ 之chi 。 後hậu 筠# 州châu 洞đỗng 山sơn 缺khuyết 住trụ 持trì 。 郡quận 守thủ 以dĩ 書thư 托thác 戒giới 。 所sở 舉cử 智trí 者giả 主chủ 之chi 。 戒giới 曰viết 。 賣mại 生sanh 薑khương 漢hán 住trụ 得đắc 。 遂toại 出xuất 世thế 住trụ 洞đỗng 山sơn 。 後hậu 移di 歸quy 宗tông 寺tự 。 一nhất 日nhật 出xuất 門môn 見kiến 喝hát 道đạo 者giả 來lai 。 師sư 問vấn 甚thậm 麼ma 官quan 。 從tùng 曰viết 。 縣huyện 尉úy 。 令linh 避tị 路lộ 。 寶bảo 側trắc 立lập 道đạo 左tả 避tị 之chi 。 馬mã 忽hốt 見kiến 跪quỵ 而nhi 不bất 行hành 。 寶bảo 曰viết 。 畜súc 生sanh 卻khước 識thức 人nhân 。 尉úy 知tri 是thị 寶bảo 。 再tái 拜bái 而nhi 去khứ 。 後hậu 遷thiên 雲vân 居cư 。 一nhất 夜dạ 山sơn 神thần 肩kiên 輿dư 遶nhiễu 寺tự 行hành 。 寶bảo 曰viết 。 擡# 你nễ 爺# 娘nương 。 擡# 上thượng 方phương 丈trượng 去khứ 。 寶bảo 初sơ 行hành 脚cước 時thời 。 嘗thường 宿túc 旅lữ 邸để 。 為vi 娼# 女nữ 所sở 窘# 。 遂toại 讓nhượng 榻tháp 與dữ 之chi 睡thụy 。 寶bảo 夜dạ 危nguy 坐tọa 至chí 旦đán 。 娼# 女nữ 索sách 宿túc 錢tiền 。 寶bảo 與dữ 之chi 。 出xuất 門môn 將tương 火hỏa 。 自tự 燒thiêu 其kỳ 褥nhục 而nhi 去khứ 。 娼# 女nữ 以dĩ 實thật 告cáo 母mẫu 。 遂toại 請thỉnh 師sư 置trí 齋trai 求cầu 懺sám 。 謂vị 真chân 佛Phật 子tử 也dã 。 嘗thường 作tác 達đạt 磨ma 讚tán 。 最tối 播bá 叢tùng 林lâm 。 瑯# 琊gia 覺giác 和hòa 尚thượng 知tri 之chi 。 今kim 載tái 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 中trung 。

踞cứ

大đại 座tòa 居cư 也dã 。

泛phiếm

多đa 也dã 。 浮phù 也dã 。

剎sát

梵Phạn 語ngữ 剎sát 瑟sắt 。 此thử 云vân 竿can/cán 。 即tức 旛phan 柱trụ 也dã 。 凡phàm 沙Sa 門Môn 得đắc 道Đạo 者giả 。 建kiến 旛phan 以dĩ 告cáo 四tứ 方phương 。 出xuất 要yếu 覧# 。

●# 卷quyển 下hạ

義nghĩa 見kiến 上thượng 卷quyển 下hạ 。

雪tuyết 堂đường 行hành

衢cù 州châu 烏ô 巨cự 山sơn 。 雪tuyết 堂đường 道Đạo 行hạnh 禪thiền 師sư 。 迅tấn 州châu 葉diệp 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 眼nhãn 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

沿duyên

從tùng 流lưu 而nhi 下hạ 也dã 。 今kim 謂vị 從tùng 一nhất 路lộ 也dã 。

博bác 山sơn 本bổn

饒nhiêu 州châu 薦tiến 福phước 悟ngộ 本bổn 禪thiền 師sư 。 江giang 州châu 人nhân 。 前tiền 住trụ 博bác 山sơn 。 嗣tự 大đại 慧tuệ 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

入nhập 寺tự 下hạ 六lục 條điều

路lộ 徑kính 開khai 濶# 。 居cư 處xứ 好hảo/hiếu 。 廊lang 廡vũ 修tu 整chỉnh 。 建kiến 立lập 好hảo/hiếu 。 香hương 燈đăng 不bất 絕tuyệt 。 報báo 恩ân 好hảo/hiếu 。 鍾chung 皷cổ 分phân 明minh 。 法pháp 令linh 好hảo/hiếu 。 粥chúc 飯phạn 精tinh 潔khiết 。 恩ân 眾chúng 好hảo/hiếu 。 僧Tăng 行hành 有hữu 禮lễ 。 規quy 矩củ 好hảo/hiếu 。

張trương 希hy 顏nhan 事sự

宋tống 時thời 張trương 希hy 顏nhan 。 為vi 萍bình 鄉hương 邑ấp 宰tể 。 范phạm 延diên 齡linh 為vi 殿điện 直trực 。 押áp 兵binh 過quá 金kim 陵lăng 。 張trương 詠vịnh 上thượng 命mạng 知tri 金kim 陵lăng 事sự 。 問vấn 曰viết 。 天thiên 使sử 沿duyên 路lộ 見kiến 好hảo/hiếu 官quan 員# 麼ma 。 曰viết 。 昨tạc 過quá 萍bình 鄉hương 邑ấp 宰tể 。 張trương 希hy 顏nhan 好hảo/hiếu 官quan 員# 也dã 。 詠vịnh 曰viết 。 焉yên 得đắc 知tri 其kỳ 為vi 好hảo/hiếu 。

答đáp 曰viết 。

自tự 入nhập 其kỳ 境cảnh 。 橋kiều 路lộ 完hoàn 美mỹ 。 田điền 園viên 闊khoát 闢tịch 。 野dã 無vô 墮đọa 農nông 。 市thị 無vô 賭# 博bác 。 夜dạ 聞văn 更cánh 皷cổ 分phân 明minh 。 必tất 知tri 有hữu 美mỹ 政chánh 者giả 。 詠vịnh 曰viết 。 希hy 顏nhan 固cố 賢hiền 矣hĩ 。 天thiên 使sử 亦diệc 好hảo/hiếu 官quan 員# 。 即tức 日nhật 同đồng 薦tiến 於ư 朝triêu 。 希hy 顏nhan 為vi 發phát 運vận 使sử 。 延diên 齡linh 為vi 閣các 門môn 侯hầu 也dã 。 張trương 詠vịnh 字tự 復phục 之chi 。 後hậu 封phong 定định 國quốc 公công 者giả 。 此thử 之chi 致trí 也dã 。

閣các 下hạ

稱xưng 呼hô 之chi 辭từ 。 又hựu 語ngữ 錄lục 云vân 。 宰tể 相tướng 三tam 公công 郡quận 守thủ 。 俱câu 稱xưng 閣các 下hạ 。

○# 金kim 隄đê

上thượng 取thủ 堅kiên 固cố 之chi 義nghĩa 。 下hạ 乃nãi 池trì 塘đường 之chi 岸ngạn 。

潰hội

散tán 也dã 。

非phi 特đặc

不bất 比tỉ 也dã 。

○# 煨ổi 燼tẫn

下hạ 音âm 儘# 。 即tức 火hỏa 之chi 餘dư 也dã 。

○# 晦hối 庵am 光quang

信tín 州châu 龜quy 峯phong 。 晦hối 庵am 惠huệ 光quang 禪thiền 師sư 。 建kiến 寧ninh 人nhân 。 嗣tự 雪tuyết 堂đường 行hành 機cơ 禪thiền 師sư 。

弱nhược 冠quan

古cổ 者giả 二nhị 十thập 歲tuế 方phương 冠quan 。 此thử 十thập 五ngũ 六lục 。 未vị 冠quan 之chi 稱xưng 也dã 。

佩bội

大đại 帶đái 也dã 。 又hựu 凡phàm 帶đái 必tất 有hữu 佩bội 。 古cổ 人nhân 凡phàm 遇ngộ 善thiện 行hành 嘉gia 言ngôn 。 即tức 書thư 於ư 佩bội 。 示thị 其kỳ 不bất 忘vong 也dã 。

準chuẩn

法pháp 則tắc 也dã 。 又hựu 準chuẩn 者giả 。 所sở 以dĩ 揆quỹ 平bình 馭ngự 正chánh 。 註chú 曰viết 。 立lập 水thủy 以dĩ 望vọng 繩thằng 。 以dĩ 水thủy 為vi 平bình 。 即tức 是thị 為vi 平bình 之chi 器khí 。

○# 謾man

空không 也dã 。 欺khi 也dã 。

挺đĩnh 持trì

超siêu 越việt 而nhi 獨độc 立lập 也dã 。

○# 且thả 庵am

真chân 州châu 長trường/trưởng 蘆lô 且thả 庵am 。 守thủ 仁nhân 禪thiền 師sư 。 越việt 之chi 上thượng 虞ngu 人nhân 。 嗣tự 雪tuyết 堂đường 行hành 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

頗phả

不bất 正chánh 之chi 貌mạo 。

就tựu

縱túng/tung 也dã 。

啟khải 廸#

開khai 導đạo 也dã 。

○# 應ưng 庵am 華hoa

明minh 州châu 天thiên 童đồng 應ưng 庵am 曇đàm 華hoa 禪thiền 師sư 。 蘄kì 州châu 汪uông 氏thị 子tử 。 嗣tự 虎hổ 丘khâu 隆long 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

○# 志chí 氣khí

上thượng 心tâm 志chí 也dã 。 下hạ 血huyết 氣khí 也dã 。 以dĩ 理lý 養dưỡng 心tâm 。 志chí 不bất 昏hôn 。 以dĩ 志chí 帥súy 氣khí 。 氣khí 不bất 墮đọa 。 論luận 云vân 。 氣khí 聽thính 命mạng 於ư 心tâm 者giả 。 是thị 賢hiền 也dã 。 心tâm 聽thính 命mạng 於ư 氣khí 者giả 。 為vi 小tiểu 人nhân 也dã 。 夫phu 氣khí 者giả 。 志chí 之chi 卒thốt 也dã 。 志chí 者giả 。 氣khí 之chi 帥súy 也dã 。 苟cẩu 心tâm 隨tùy 氣khí 變biến 。 則tắc 氣khí 反phản 為vi 志chí 之chi 帥súy 也dã 。 氣khí 為vi 帥súy 。 則tắc 吾ngô 心tâm 之chi 志chí 衰suy 。 斯tư 乃nãi 心tâm 為vi 氣khí 役dịch 也dã 。 聖thánh 賢hiền 君quân 子tử 。 以dĩ 心tâm 御ngự 氣khí 。 而nhi 不bất 為vi 氣khí 所sở 御ngự 。 以dĩ 心tâm 移di 氣khí 。 而nhi 不bất 為vi 氣khí 所sở 移di 也dã 。

○# 普phổ 雲vân 圓viên

南nam 康khang 軍quân 普phổ 雲vân 自tự 圓viên 禪thiền 師sư 。 綿miên 州châu 雍ung 氏thị 子tử 。 嗣tự 南nam 庵am 悟ngộ 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

首thủ 座tòa

表biểu 率suất 叢tùng 林lâm 。 人nhân 天thiên 眼nhãn 目mục 。 分phần/phân 座tòa 說thuyết 法Pháp 。 開khai 鑿tạc 後hậu 昆côn 。 故cố 曰viết 首thủ 座tòa 也dã 。

一nhất 材tài 僧Tăng

未vị 詳tường 。 或hoặc 指chỉ 水thủy 庵am 。

書thư 記ký

執chấp 掌chưởng 文văn 翰hàn 。 凡phàm 山sơn 門môn 榜bảng 疏sớ/sơ 。 書thư 簡giản 祈kỳ 禱đảo 語ngữ 祠từ 。 悉tất 皆giai 屬thuộc 之chi 。

白bạch 楊dương 順thuận

撫phủ 州châu 白bạch 楊dương 法pháp 順thuận 禪thiền 師sư 。 綿miên 州châu 文văn 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 眼nhãn 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 也dã 。 師sư 一nhất 日nhật 上thượng 堂đường 曰viết 。 好hảo/hiếu 事sự 堆đôi 堆đôi 疊điệp 疊điệp 來lai 。 不bất 須tu 造tạo 作tác 與dữ 安an 排bài 。 落lạc 林lâm 黃hoàng 葉diệp 水thủy 摧tồi 去khứ 。 橫hoạnh/hoành 谷cốc 白bạch 雲vân 風phong 捲quyển 回hồi 。 寒hàn 雁nhạn 一nhất 聲thanh 情tình 念niệm 斷đoạn 。 霜sương 鐘chung 纔tài 動động 我ngã 山sơn 摧tồi 。 白bạch 楊dương 更cánh 有hữu 過quá 人nhân 處xứ 。 盡tận 夜dạ 寒hàn 爐lô 撥bát 死tử 灰hôi 。

藏tạng 主chủ

執chấp 掌chưởng 經kinh 藏tạng 。 兼kiêm 通thông 義nghĩa 理lý 。 函hàm 帙# 目mục 錄lục 。 常thường 加gia 典điển 對đối 。 缺khuyết 者giả 補bổ 完hoàn 。 斷đoạn 者giả 粘niêm 綴chuế 也dã 。

通thông 烏ô 頭đầu

真chân 州châu 北bắc 山sơn 法pháp 通thông 禪thiền 師sư 。 嗣tự 長trường/trưởng 蘆lô 了liễu 清thanh 禪thiền 師sư 。

知tri 客khách

知tri 典điển 賓tân 客khách 。 緇# 白bạch 相tương 遇ngộ 。 應ứng 對đối 香hương 茶trà 。 迎nghênh 請thỉnh 務vụ 令linh 整chỉnh 齊tề 。

賢hiền 真chân 牧mục

南nam 康khang 軍quân 歸quy 宗tông 真chân 牧mục 正chánh 賢hiền 禪thiền 師sư 。 潼# 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 眼nhãn 遠viễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

維duy 那na

綱cương 維duy 僧Tăng 眾chúng 。 曲khúc 盡tận 調điều 攝nhiếp 。 僧Tăng 事sự 內nội 外ngoại 。 無vô 不bất 掌chưởng 之chi 。 維duy 那na 。 華hoa 梵Phạm 兼kiêm 舉cử 。 即tức 今kim 之chi 悅duyệt 眾chúng 也dã 。

副phó 事sự

掌chưởng 常thường 住trụ 金kim 糓cốc 錢tiền 帛bạch 。 米mễ 麥mạch 出xuất 入nhập 。 隨tùy 時thời 上thượng 曆lịch 也dã 。

用dụng 姪điệt

婺# 州châu 雙song 林lâm 德đức 用dụng 禪thiền 師sư 。 本bổn 郡quận 戴đái 氏thị 子tử 。 嗣tự 高cao 庵am 善thiện 悟ngộ 禪thiền 師sư 。

監giám 寺tự

梵Phạn 語ngữ 摩ma 監giám 帝đế 。 此thử 云vân 寺tự 主chủ 。 即tức 今kim 監giám 寺tự 。 此thử 職chức 早tảo 暮mộ 勤cần 事sự 香hương 火hỏa 。 應ưng 接tiếp 官quan 員# 。 歷lịch 事sự 廉liêm 能năng 公công 謹cẩn 。 上thượng 下hạ 無vô 怨oán 者giả 。 充sung 之chi 矣hĩ 。

海hải 納nạp 山sơn 容dung

量lượng 如như 大đại 海hải 。 無vô 水thủy 不bất 納nạp 。 心tâm 似tự 山sơn 谷cốc 。 無vô 物vật 不bất 容dung 也dã 。

○# 贊tán 祐hựu

佐tá 助trợ 也dã 。

社xã

席tịch 也dã 。 會hội 也dã 。

嘯khiếu

吹xuy 氣khí 之chi 聲thanh 。

冽liệt

寒hàn 氣khí 也dã 。

驤#

騰đằng 躍dược 遠viễn 舉cử 之chi 貌mạo 。

虎hổ 嘯khiếu 龍long 驤#

易dị 乾can/kiền/càn 卦# 九cửu 五ngũ 。 飛phi 龍long 在tại 天thiên 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 何hà 謂vị 也dã 。 子tử 曰viết 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 。 同đồng 氣khí 相tương 求cầu 。 水thủy 流lưu 濕thấp 。 火hỏa 就tựu 燥táo 。 雲vân 從tùng 龍long 。 風phong 從tùng 虎hổ 。 聖thánh 人nhân 作tác 而nhi 萬vạn 物vật 覩đổ 。 本bổn 乎hồ 天thiên 者giả 親thân 乎hồ 上thượng 。 本bổn 乎hồ 地địa 者giả 親thân 乎hồ 下hạ 。 則tắc 各các 從tùng 其kỳ 類loại 也dã 。 又hựu 詩thi 云vân 。 上thượng 下hạ 皆giai 同đồng 德đức 。 風phong 雲vân 際tế 會hội 時thời 。 如như 天thiên 施thí 雨vũ 露lộ 。 萬vạn 物vật 生sanh 光quang 輝huy 。

藥dược 山sơn

澧# 州châu 藥dược 山sơn 惟duy 儼nghiễm 禪thiền 師sư 。 絳giáng 州châu 韓# 氏thị 子tử 。 嗣tự 石thạch 頭đầu 遷thiên 禪thiền 師sư 。

天thiên 皇hoàng

荊kinh 州châu 天thiên 皇hoàng 道đạo 悟ngộ 禪thiền 師sư 。 婺# 州châu 東đông 陽dương 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 石thạch 頭đầu 禪thiền 師sư 。

翼dực

飛phi 舉cử 之chi 貌mạo 。

鴻hồng

大đại 雁nhạn 也dã 。

沛#

水thủy 流lưu 下hạ 急cấp 之chi 貌mạo 。

潸#

音âm 山sơn 。 淚lệ 下hạ 之chi 貌mạo 。

○# 直trực 枉uổng 行hành 道Đạo

直trực 道đạo 而nhi 事sự 人nhân 。 焉yên 往vãng 而nhi 不bất 三tam 黜truất 。 枉uổng 道đạo 而nhi 事sự 人nhân 。 何hà 必tất 去khứ 父phụ 母mẫu 之chi 邦bang 。 此thử 魯lỗ 論luận 中trung 柳liễu 下hạ 惠huệ 語ngữ 也dã 。

芻sô 粟túc

草thảo 子tử 之chi 飯phạn 也dã 。

惓# 惓#

憂ưu 悶muộn 也dã 。

旬tuần 浹#

下hạ 音âm 節tiết 。 十thập 日nhật 為vi 旬tuần 。 十thập 二nhị 日nhật 為vi 浹# 也dã 。

○# 偶ngẫu

象tượng 人nhân 之chi 形hình 曰viết 偶ngẫu 。

○# 萬vạn 庵am

江giang 州châu 東đông 林lâm 萬vạn 庵am 。 道đạo 顏nhan 禪thiền 師sư 。 潼# 州châu 解giải 氏thị 子tử 。 嗣tự 大đại 慧tuệ 杲# 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

貫quán 首thủ 座tòa

未vị 詳tường 。

使sử 符phù

漢hán 制chế 以dĩ 竹trúc 長trường/trưởng 六lục 寸thốn 分phần/phân 而nhi 相tương/tướng 合hợp 。 為vi 符phù 信tín 也dã 。

狼lang

多đa 貪tham 害hại 物vật 曰viết 狼lang 。

間gian 氣khí

不bất 世thế 而nhi 出xuất 曰viết 間gian 氣khí 。 如như 伊y 尹# 周chu 公công 之chi 類loại 也dã 。 又hựu 謂vị 出xuất 格cách 之chi 人nhân 。 與dữ 世thế 無vô 干can 也dã 。

○# 富phú 貴quý

有hữu 財tài 曰viết 富phú 。 有hữu 祿lộc 曰viết 貴quý 。

泚#

千thiên 里lý 切thiết 。 水thủy 清thanh 也dã 。

鑑giám

古cổ 鏡kính 照chiếu 像tượng 。 妍nghiên 醜xú 難nạn/nan 逃đào 。 溪khê 潭đàm 乃nãi 暎ánh 中trung 天thiên 。 寶bảo 鑑giám 毛mao 髮phát 難nạn/nan 逃đào 。 不bất 假giả 造tạo 作tác 。

○# 忠trung 恕thứ

盡tận 己kỷ 之chi 謂vị 忠trung 。 讓nhượng 人nhân 之chi 謂vị 恕thứ 。

俚#

鄙bỉ 俗tục 之chi 言ngôn 。

介giới

所sở 守thủ 之chi 節tiết 。 堅kiên 正chánh 不bất 移di 。

伎kỹ 倆lưỡng

能năng 巧xảo 多đa 藝nghệ 也dã 。

匹thất 似tự 間gian

方phương 語ngữ 。 不bất 要yếu 緊khẩn 也dã 。

○# 方phương 侍thị 者giả

吉cát 州châu 禾hòa 山sơn 超siêu 宗tông 惠huệ 方phương 禪thiền 師sư 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 南nam 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 二nhị 世thế 。

○# 慘thảm 怛đát

慈từ 悲bi 之chi 容dung 。 惻trắc 隱ẩn 之chi 貌mạo 。

撫phủ 循tuần

上thượng 。 安an 也dã 。 下hạ 。 順thuận 也dã 。 乃nãi 屈khuất 尊tôn 就tựu 卑ty 之chi 義nghĩa 也dã 。

中trung 和hòa

理lý 無vô 偏thiên 頗phả 。 事sự 無vô 緩hoãn 急cấp 。 又hựu 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 未vị 發phát 。 謂vị 之chi 中trung 。 發phát 而nhi 皆giai 中trung 節tiết 。 謂vị 之chi 和hòa 。

讎thù

懷hoài 冤oan 相tương/tướng 報báo 之chi 意ý 。 不bất 容dung 寬khoan 恕thứ 之chi 心tâm 。

詬#

音âm 后hậu 。 怒nộ 也dã 。

趂#

逐trục 也dã 。

權quyền 豪hào

當đương 位vị 有hữu 勢thế 曰viết 權quyền 。 財tài 力lực 俱câu 勝thắng 曰viết 豪hào 。

罔võng

無vô 也dã 。

激kích 之chi

感cảm 發phát 其kỳ 忠trung 。

○# 秀tú 圓viên 通thông

汴# 梁lương 法pháp 雲vân 寺tự 圓viên 通thông 法pháp 秀tú 禪thiền 師sư 。 秦tần 州châu 隴# 城thành 辛tân 氏thị 子tử 。 嗣tự 天thiên 衣y 懷hoài 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 一nhất 世thế 。

○# 忿phẫn 啑#

下hạ 本bổn 作tác 懥# 字tự 。 上thượng 怒nộ 之chi 甚thậm 也dã 。 下hạ 怒nộ 之chi 滯trệ 也dã 。

○# 憤phẫn 憤phẫn

心tâm 欲dục 通thông 而nhi 未vị 能năng 也dã 。

悱# 排bài

口khẩu 欲dục 言ngôn 而nhi 未vị 能năng 言ngôn 也dã 。

○# 鄉hương 黨đảng

一nhất 萬vạn 二nhị 千thiên 家gia 為vi 鄉hương 。 五ngũ 百bách 家gia 為vi 黨đảng 。

商thương 賈cổ

下hạ 音âm 古cổ 。 行hành 商thương 坐tọa 賈cổ 。

屠đồ 沽cô

宰tể 殺sát 曰viết 屠đồ 。 賣mại 酒tửu 曰viết 沽cô 。

閭lư 閻diêm

里lý 巷hạng 之chi 門môn 。

負phụ 販phán

上thượng 。 擔đảm 荷hà 也dã 。 下hạ 。 賤tiện 買mãi 貴quý 賣mại 也dã 。

漏lậu 巵chi

注chú 酒tửu 之chi 器khí 也dã 。 古cổ 云vân 江giang 河hà 不bất 能năng 滿mãn 漏lậu 巵chi 。

焦tiêu 釜phủ

秦tần 伐phạt 趙triệu 。 趙triệu 取thủ 救cứu 於ư 齊tề 。 齊tề 不bất 明minh 。 周chu 子tử 曰viết 。 今kim 日nhật 亡vong 趙triệu 。 明minh 日nhật 患hoạn 及cập 齊tề 。 救cứu 趙triệu 之chi 急cấp 務vụ 。 宜nghi 若nhược 捧phủng 漏lậu 巵chi 而nhi 沃ốc 焦tiêu 釜phủ 。

○# 圓viên 照chiếu

東đông 京kinh 惠huệ 林lâm 寺tự 圓viên 照chiếu 宗tông 本bổn 禪thiền 師sư 。 常thường 州châu 無vô 錫tích 管quản 氏thị 子tử 。 嗣tự 天thiên 衣y 義nghĩa 懷hoài 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

○# 鄉hương

與dữ 向hướng 同đồng 。 先tiên 也dã 。

○# 草thảo 堂đường 清thanh

隆long 興hưng 府phủ 草thảo 堂đường 善thiện 清thanh 禪thiền 師sư 。 南nam 雍ung 州châu 何hà 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 龍long 祖tổ 心tâm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 三tam 世thế 。

燎liệu

燒thiêu 也dã 。

熒# 熒#

小tiểu 火hỏa 星tinh 也dã 。

都đô 邑ấp

天thiên 子tử 所sở 居cư 曰viết 都đô 。 周chu 禮lễ 云vân 。 四tứ 縣huyện 曰viết 都đô 。 邑ấp 。 國quốc 也dã 。 四tứ 井tỉnh 為vi 邑ấp 。

燔phần

音âm 煩phiền 。 燒thiêu 也dã 。

○# 僉thiêm

眾chúng 也dã 。 皆giai 也dã 。

卻khước 行hành 求cầu 前tiền

時thời 孔khổng 子tử 在tại 衛vệ 。 冉nhiễm 求cầu 言ngôn 與dữ 季quý 孫tôn 曰viết 。 國quốc 有hữu 聖thánh 人nhân 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 欲dục 求cầu 其kỳ 治trị 。 是thị 猶do 卻khước 行hành 而nhi 求cầu 前tiền 。 豈khởi 可khả 及cập 乎hồ 。

○# 平bình 侍thị 者giả

太thái 陽dương 平bình 侍thị 者giả 。 預dự 明minh 安an 之chi 室thất 。 有hữu 年niên 矣hĩ 。 雖tuy 盡tận 得đắc 其kỳ 旨chỉ 。 惟duy 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vì 己kỷ 任nhậm 。 擠# 陷hãm 同đồng 列liệt 。 忌kỵ 出xuất 其kỳ 右hữu 。

時thời 瑯# 琊gia 廣quảng 照chiếu 。 公công 安an 圓viên 鑑giám 居cư 眾chúng 時thời 。 汾# 陽dương 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 令linh 其kỳ 探thám 明minh 安an 宗tông 旨chỉ 。 太thái 陽dương 明minh 安an 云vân 。 興hưng 洞đỗng 山sơn 一nhất 宗tông 。 非phi 遠viễn 即tức 覺giác 也dã 。 二nhị 師sư 云vân 。 有hữu 平bình 侍thị 者giả 在tại 。 安an 以dĩ 手thủ 指chỉ 胸hung 云vân 。 此thử 處xứ 不bất 佳giai 。 又hựu 揑niết 拇mẫu 指chỉ 。 叉xoa 中trung 示thị 云vân 。 平bình 向hướng 去khứ 當đương 死tử 於ư 此thử 爾nhĩ 。 既ký 明minh 安an 遷thiên 化hóa 。 遺di 囑chúc 云vân 。 瘞ế 身thân 十thập 年niên 無vô 難nạn/nan 。 當đương 為vi 太thái 陽dương 山sơn 打đả 供cung 。 入nhập 塔tháp 時thời 。 門môn 人nhân 恐khủng 平bình 將tương 不bất 利lợi 於ư 師sư 。 遂toại 作tác 李# 和hòa 文văn 都đô 尉úy 。 所sở 施thí 黃hoàng 白bạch 器khí 物vật 。 書thư 於ư 塔tháp 銘minh 。 實thật 無vô 也dã 。 後hậu 平bình 住trụ 太thái 陽dương 。 忽hốt 云vân 。 先tiên 師sư 靈linh 骨cốt 。 風phong 水thủy 不bất 利lợi 。 取thủ 而nhi 焚phần 之chi 。 山sơn 門môn 耆kỳ 宿túc 切thiết 諫gián 。 平bình 云vân 。 與dữ 我ngã 有hữu 妨phương 。 遂toại 發phát 塔tháp 。 見kiến 師sư 顏nhan 貌mạo 如như 生sanh 。 薪tân 盡tận 儼nghiễm 然nhiên 。 眾chúng 皆giai 驚kinh 異dị 。 平bình 以dĩ 钁quắc 破phá 其kỳ 腦não 。 益ích 油du 薪tân 。 俄nga 成thành 灰hôi 燼tẫn 。 眾chúng 以dĩ 其kỳ 事sự 聞văn 於ư 官quan 。 坐tọa 平bình 謀mưu 塔tháp 中trung 物vật 。 不bất 孝hiếu 還hoàn 俗tục 。 平bình 後hậu 自tự 稱xưng 為vi 黃hoàng 秀tú 才tài 。 謁yết 瑯# 琊gia 。 瑯# 琊gia 曰viết 。 昔tích 年niên 平bình 侍thị 者giả 。 今kim 朝triêu 黃hoàng 秀tú 才tài 。 我ngã 在tại 太thái 陽dương 時thời 。 見kiến 你nễ 做tố 出xuất 來lai 。 遂toại 不bất 納nạp 。 又hựu 謁yết 公công 安an 。 安an 亦diệc 然nhiên 。 平bình 流lưu 浪lãng 無vô 依y 。 後hậu 於ư 三tam 叉xoa 路lộ 口khẩu 。 遭tao 大đại 虫trùng 食thực 之chi 。 竟cánh 不bất 免miễn 太thái 陽dương 手thủ 叉xoa 之chi 記ký 。 悲bi 哉tai 。

坎khảm 坷#

不bất 平bình 之chi 貌mạo 。

○# 親thân 疎sơ

愛ái 而nhi 近cận 之chi 曰viết 親thân 。 惡ác 而nhi 遠viễn 之chi 曰viết 疎sơ 。

緘giam 默mặc

上thượng 。 封phong 也dã 。 下hạ 。 不bất 言ngôn 也dã 。

時thời 孔khổng 子tử 觀quán 周chu 。 入nhập 后hậu 稷tắc 之chi 廟miếu 。 有hữu 金kim 人nhân 焉yên 。 三tam 緘giam 其kỳ 口khẩu 。 而nhi 銘minh 其kỳ 背bối/bội 曰viết 。 天thiên 機cơ 不bất 密mật 。 四tứ 時thời 何hà 行hành 。 地địa 機cơ 不bất 密mật 。 萬vạn 物vật 何hà 生sanh 。 人nhân 機cơ 不bất 密mật 。 萬vạn 事sự 何hà 成thành 。 此thử 古cổ 慎thận 言ngôn 之chi 人nhân 也dã 。 又hựu 誡giới 人nhân 之chi 避tị 讒sàm 。

○# 雪tuyết 峯phong

福phước 州châu 雪tuyết 峯phong 義nghĩa 存tồn 禪thiền 師sư 。 南nam 安an 魯lỗ 氏thị 子tử 。 嗣tự 德đức 山sơn 宣tuyên 鑑giám 禪thiền 師sư 。

雲vân 門môn

廣quảng 東đông 韶thiều 州châu 雲vân 門môn 山sơn 光quang 峯phong 院viện 。 文văn 偃yển 禪thiền 師sư 。 嘉gia 興hưng 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 雪tuyết 峯phong 存tồn 禪thiền 師sư 。

俊#

智trí 過quá 千thiên 人nhân 曰viết 俊# 。

駕giá 駿tuấn 駟tứ

四tứ 馬mã 在tại 軛ách 曰viết 駕giá 。 俊# 馬mã 曰viết 駿tuấn 。 一Nhất 乘Thừa 四tứ 馬mã 曰viết 駟tứ 。

六lục 轡bí

下hạ 普phổ 具cụ 切thiết 。 車xa 有hữu 四tứ 馬mã 。 各các 兩lưỡng 轡bí 。 共cộng 八bát 轡bí 。 以dĩ 驂# 馬mã 內nội 兩lưỡng 轡bí 繫hệ 於ư 軾thức 。 驂# 馬mã 外ngoại 兩lưỡng 轡bí 。 及cập 夾giáp 轅viên 兩lưỡng 服phục 。 馬mã 四tứ 轡bí 。 分phần/phân 置trí 兩lưỡng 手thủ 。 以dĩ 為vi 六lục 轡bí 。

策sách

馬mã 箠# 也dã 。 以dĩ 鞭tiên 擊kích 馬mã 也dã 。

顧cố 盻#

回hồi 視thị 也dã 。

○# 山sơn 堂đường

隆long 興hưng 府phủ 。 黃hoàng 龍long 山sơn 堂đường 道đạo 震chấn 禪thiền 師sư 。 金kim 陵lăng 趙triệu 氏thị 子tử 。 嗣tự 泐# 潭đàm 善thiện 禪thiền 師sư 。

梁lương

美mỹ 糓cốc 也dã 。

囓khiết 肥phì

上thượng 。 噬phệ 也dã 。 下hạ 。 肥phì 膩nị 也dã 。 言ngôn 所sở 食thực 者giả 。 皆giai 佳giai 糓cốc 美mỹ 味vị 之chi 物vật 也dã 。

○# 鴟si

充sung 尸thi 切thiết 。 亦diệc 名danh 鳶diên 。 似tự 雁nhạn 而nhi 白bạch 也dã 。

鸜#

音âm 劬cù 。 鸜# 鵒# 也dã 。 即tức 八bát 哥ca 是thị 也dã 。

馭ngự

乘thừa 也dã 。

罔võng 然nhiên

言ngôn 不bất 知tri 其kỳ 理lý 也dã 。

躡niếp

踐tiễn 也dã 。

伍#

聚tụ 也dã 。 五ngũ 人nhân 相tương/tướng 參tham 曰viết 伍# 。 又hựu 伴bạn 也dã 。

老lão 龐#

襄tương 州châu 龐# 蘊uẩn 。 字tự 道đạo 玄huyền 。 衡hành 陽dương 縣huyện 人nhân 。 得đắc 法Pháp 於ư 馬mã 祖tổ 。 嘗thường 作tác 偈kệ 曰viết 。 但đãn 自tự 無vô 心tâm 於ư 萬vạn 物vật 。 何hà 妨phương 萬vạn 物vật 常thường 圍vi 遶nhiễu 。 鐵thiết 牛ngưu 不bất 怕phạ 獅sư 子tử 吼hống 。 恰kháp 似tự 木mộc 人nhân 見kiến 花hoa 鳥điểu 。 木mộc 人nhân 本bổn 體thể 自tự 無vô 情tình 。 花hoa 鳥điểu 逢phùng 人nhân 亦diệc 不bất 驚kinh 。 心tâm 境cảnh 如như 如như 只chỉ 這giá 是thị 。 何hà 慮lự 菩Bồ 提Đề 道Đạo 不bất 成thành 。

○# 御ngự

治trị 也dã 。 使sử 也dã 。

驕kiêu

矜căng 肆tứ 。

辜cô

罪tội 犯phạm 應ưng 死tử 。 曰viết 辜cô 。

○# 韓# 子tử 倉thương

名danh 駒câu 。 字tự 子tử 倉thương 。 問vấn 道đạo 於ư 山sơn 堂đường 道đạo 震chấn 禪thiền 師sư 。 任nhậm 至chí 尚thượng 書thư 。

李# 成thành 兵binh

南nam 宋tống 高cao 宗tông 。 紹thiệu 興hưng 元nguyên 年niên 。 李# 成thành 作tác 亂loạn 。 聚tụ 集tập 浙chiết 江giang 各các 處xứ 。 賊tặc 宼# 十thập 餘dư 萬vạn 。 戰chiến 據cứ 江giang 淮hoài 十thập 餘dư 州châu 。 自tự 號hiệu 李# 天thiên 王vương 。 劫kiếp 掠lược 襄tương 陽dương 。 遇ngộ 岳nhạc 飛phi 殺sát 敗bại 。 投đầu 入nhập 江giang 者giả 。 不bất 知tri 其kỳ 數số 。 李# 成thành 敗bại 走tẩu 投đầu 金kim 。 自tự 此thử 襄tương 漢hán 悉tất 平bình 。 川xuyên 陝# 道đạo 路lộ 方phương 通thông 。 徵trưng 稅thuế 無vô 阻trở 矣hĩ 。

詰cật

問vấn 也dã 。

○# 三tam 請thỉnh 一nhất 辭từ

古cổ 語ngữ 云vân 。 三tam 讓nhượng 而nhi 進tiến 。 一nhất 辭từ 而nhi 退thoái 。 言ngôn 士sĩ 之chi 自tự 重trọng/trùng 也dã 。

○# 野dã 庵am

隆long 興hưng 府phủ 。 石thạch 亭đình 野dã 庵am 祖tổ 璇# 禪thiền 師sư 。 嗣tự 大đại 慧tuệ 宗tông 杲# 禪thiền 師sư 。

○# 李# 商thương 老lão

廬lư 山sơn 李# 商thương 老lão 。 因nhân 修tu 造tạo 動động 土thổ/độ 。 觸xúc 犯phạm 土thổ/độ 神thần 。 致trí 舉cử 家gia 病bệnh 腫thũng 。 求cầu 醫y 不bất 効hiệu 。 乃nãi 焚phần 香hương 齋trai 戒giới 。 誦tụng 念niệm 熾sí 盛thịnh 光quang 王vương 神thần 咒chú 。 未vị 及cập 七thất 日nhật 。 夜dạ 夢mộng 老lão 人nhân 。 著trước 白bạch 衣y 騎kỵ 牛ngưu 。 陷hãm 地địa 旋toàn 沒một 而nhi 去khứ 。 翌# 日nhật 全toàn 家gia 病bệnh 痊thuyên 矣hĩ 。

元nguyên 首thủ 座tòa

成thành 都đô 府phủ 。 昭chiêu 覺giác 寺tự 微vi 庵am 道đạo 元nguyên 禪thiền 師sư 。 嗣tự 佛Phật 果Quả 懃cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 。

唯duy 唯duy

上thượng 聲thanh 應ưng 之chi 速tốc 。 而nhi 無vô 疑nghi 也dã 。 加gia 唯duy 唯duy 兩lưỡng 字tự 者giả 。 順thuận 從tùng 之chi 至chí 也dã 。

蠒# 足túc

足túc 重trọng/trùng 皮bì 也dã 。 楚sở 欲dục 伐phạt 宋tống 。 墨mặc 子tử 。 自tự 魯lỗ 趣thú 楚sở 。 十thập 日nhật 十thập 夜dạ 。 足túc 腫thũng 如như 重trọng/trùng 蠒# 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 謂vị 足túc 傷thương 起khởi 皮bì 。 如như 重trọng/trùng 蠒# 也dã 。

渚chử 宮cung

上thượng 音âm 主chủ 。 地địa 名danh 。 即tức 荊kinh 州châu 府phủ 是thị 也dã 。

塔tháp 銘minh

妙diệu 喜hỷ 禪thiền 師sư 。 因nhân 湛trạm 堂đường 示thị 寂tịch 。 請thỉnh 覺giác 範phạm 狀trạng 其kỳ 行hành 實thật 。 又hựu 得đắc 龍long 安an 照chiếu 然nhiên 禪thiền 師sư 書thư 為vi 紹thiệu 介giới 。 特đặc 往vãng 荊kinh 州châu 。 謁yết 無vô 盡tận 居cư 士sĩ 。 求cầu 塔tháp 銘minh 。 初sơ 見kiến 無vô 盡tận 。 問vấn 。 公công 祇kỳ 任nhậm 麼ma 著trước 草thảo 鞋hài 遠viễn 來lai 。 師sư 曰viết 。 某mỗ 數số 百bách 里lý 。 特đặc 來lai 見kiến 相tương/tướng 公công 。 公công 曰viết 。 年niên 多đa 少thiểu 。 師sư 曰viết 。 二nhị 十thập 四tứ 歲tuế 。

又hựu 問vấn 。

水thủy 牯# 牛ngưu 多đa 少thiểu 。 師sư 曰viết 兩lưỡng 個cá 。 公công 曰viết 。 甚thậm 麼ma 處xứ 學học 得đắc 虗hư 頭đầu 言ngôn 來lai 。 師sư 曰viết 。 今kim 日nhật 親thân 見kiến 相tương/tướng 公công 。 無vô 盡tận 笑tiếu 曰viết 。 且thả 坐tọa 吃cật 茶trà 。 纔tài 坐tọa 又hựu 問vấn 。 遠viễn 來lai 有hữu 何hà 事sự 緣duyên 。 師sư 趣thú 前tiền 曰viết 。 湛trạm 堂đường 和hòa 尚thượng 示thị 寂tịch 茶trà 毗tỳ 。 眼nhãn 睛tình 牙nha 齒xỉ 。 數sổ 珠châu 不bất 壞hoại 。 得đắc 舍xá 利lợi 無vô 數số 。 山sơn 門môn 耆kỳ 宿túc 。 皆giai 欲dục 得đắc 相tương/tướng 公công 大đại 手thủ 筆bút 作tác 塔tháp 銘minh 。 激kích 厲lệ 後hậu 學học 。 特đặc 地địa 遠viễn 來lai 。 冐mạo 凟# 鈞quân 聽thính 。 無vô 盡tận 曰viết 。 被bị 罪tội 在tại 此thử 。 不bất 曾tằng 為vi 人nhân 作tác 文văn 字tự 。 今kim 有hữu 一nhất 問vấn 。 若nhược 道đạo 得đắc 。 即tức 作tác 塔tháp 銘minh 。 道đạo 不bất 得đắc 。 即tức 與dữ 錢tiền 五ngũ 貫quán 。 褁# 足túc 卻khước 歸quy 兜Đâu 率Suất 參tham 禪thiền 去khứ 。 師sư 云vân 。 請thỉnh 相tương/tướng 公công 問vấn 。 公công 曰viết 。 聞văn 準chuẩn 老lão 眼nhãn 睛tình 不bất 壞hoại 是thị 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 是thị 。 公công 曰viết 。 我ngã 不bất 問vấn 你nễ 這giá 箇cá 眼nhãn 睛tình 。 師sư 曰viết 。 問vấn 甚thậm 麼ma 眼nhãn 睛tình 。 公công 曰viết 。 金kim 剛cang 正chánh 眼nhãn 睛tình 。 師sư 曰viết 。 若nhược 是thị 金kim 剛cang 正chánh 眼nhãn 睛tình 。 在tại 相tương/tướng 公công 筆bút 頭đầu 上thượng 。 公công 曰viết 。 如như 此thử 則tắc 老lão 夫phu 為vi 他tha 點điểm 出xuất 光quang 明minh 。 令linh 他tha 照chiếu 天thiên 照chiếu 地địa 去khứ 也dã 。 師sư 乃nãi 趣thú 前tiền 云vân 。 先tiên 師sư 多đa 幸hạnh 。 謝tạ 相tương/tướng 公công 塔tháp 銘minh 。 無vô 盡tận 唯duy 唯duy 而nhi 笑tiếu 。 其kỳ 略lược 曰viết 。 舍xá 利lợi 。 孔khổng 老lão 之chi 書thư 無vô 聞văn 也dã 。 先tiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 弟đệ 子tử 收thu 取thủ 舍xá 利lợi 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 趙triệu 州châu 從tùng 諗# 禪thiền 師sư 。 舍xá 利lợi 多đa 至chí 萬vạn 粒lạp 。 近cận 世thế 龍long 慶khánh 閑nhàn 百bách 丈trượng 肅túc 。 烟yên 氣khí 所sở 及cập 皆giai 成thành 舍xá 利lợi 。 大đại 體thể 出xuất 家gia 人nhân 。 本bổn 為vi 生sanh 死tử 事sự 大đại 。 若nhược 生sanh 死tử 到đáo 來lai 。 不bất 知tri 下hạ 落lạc 。 則tắc 不bất 如như 三tam 家gia 村thôn 裏lý 省tỉnh 事sự 漢hán 。 臨lâm 終chung 囑chúc 付phó 。 一nhất 一nhất 分phân 明minh 。 四tứ 大đại 色sắc 身thân 。 諸chư 緣duyên 假giả 合hợp 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 舍xá 利lợi 豈khởi 有hữu 體thể 性tánh 。 若nhược 梵Phạm 行hạnh 清thanh 潔khiết 白bạch 業nghiệp 堅kiên 固cố 。 靈linh 明minh 廓khuếch 徹triệt 。 預dự 知tri 報báo 謝tạ 。 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 。 則tắc 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 毫hào 釐li 不bất 失thất 。 若nhược 世thế 間gian 麤thô 心tâm 。 於ư 本bổn 分phần/phân 事sự 上thượng 。 十thập 二nhị 時thời 中trung 。 不bất 曾tằng 照chiếu 管quản 。 微vi 細tế 流lưu 注chú 。 生sanh 大đại 我ngã 慢mạn 。 此thử 是thị 業nghiệp 主chủ 鬼quỷ 來lai 借tá 宅trạch 。 如như 此thử 而nhi 欲dục 舍xá 利lợi 流lưu 珠châu 。 諸chư 根căn 不bất 壞hoại 。 豈khởi 可khả 得đắc 乎hồ 。

○# 十thập 金kim

即tức 十thập 兩lưỡng 也dã 。

墨mặc 蹟#

下hạ 與dữ 跡tích 同đồng 。 即tức 書thư 籍tịch 字tự 帖# 也dã 。

茶trà 毗tỳ

梵Phạn 語ngữ 。 此thử 云vân 火hỏa 化hóa 。

○# 佛Phật 性tánh

潭đàm 州châu 大đại 溈# 佛Phật 性tánh 法pháp 泰thái 禪thiền 師sư 。 漢hán 州châu 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 五ngũ 世thế 也dã 。

地địa 客khách

即tức 佃# 戶hộ 也dã 。

祖tổ 超siêu 然nhiên

臨lâm 安an 府phủ 。 超siêu 然nhiên 文văn 祖tổ 禪thiền 師sư 。 嗣tự 天thiên 衣y 懷hoài 禪thiền 師sư 。 清thanh 源nguyên 下hạ 十thập 一nhất 世thế 也dã 。

弒#

以dĩ 下hạ 殺sát 上thượng 。 曰viết 弒# 。

○# 抑ức

逼bức 也dã 。

狡# 猾#

奸gian 頑ngoan 多đa 詐trá 也dã 。

○# 大Đại 士Sĩ

有hữu 德đức 之chi 稱xưng 。 謂vị 當đương 代đại 英anh 賢hiền 。 思tư 拔bạt 羣quần 類loại 。 智trí 出xuất 眾chúng 情tình 。 弘hoằng 道đạo 利lợi 生sanh 。 故cố 曰viết 大Đại 士Sĩ 也dã 。

亮lượng 座tòa 主chủ

西tây 蜀thục 人nhân 。 頗phả 講giảng 經kinh 論luận 。 因nhân 參tham 馬mã 祖tổ 。 發phát 明minh 大đại 事sự 。 隱ẩn 於ư 洪hồng 州châu 西tây 山sơn 。 更cánh 無vô 消tiêu 息tức 。 政chánh 和hòa 間gian 。 有hữu 熊hùng 秀tú 才tài 。 遊du 西tây 山sơn 。 過quá 翠thúy 巖nham 。 長trưởng 老lão 思tư 文văn 。 與dữ 秀tú 才tài 。 俱câu 是thị 鄱# 陽dương 人nhân 。 故cố 遣khiển 二nhị 力lực 士sĩ 。 擡# 籃# 輿dư 送tống 至chí 。 所sở 經kinh 林lâm 壑hác 。 草thảo 木mộc 蔭ấm 翳ế 。 偶ngẫu 見kiến 一nhất 僧Tăng 。 貌mạo 古cổ 神thần 清thanh 。 龐# 眉mi 雪tuyết 頂đảnh 。 編biên 葉diệp 為vi 衣y 。 坐tọa 於ư 盤bàn 石thạch 。 如như 壁bích 間gian 畫họa 佛Phật 圖đồ 澄trừng 之chi 狀trạng 。 熊hùng 自tự 謂vị 曰viết 。 今kim 時thời 無vô 這giá 般bát 僧Tăng 。 嘗thường 聞văn 亮lượng 座tòa 主chủ 。 隱ẩn 於ư 西tây 山sơn 。 疑nghi 其kỳ 猶do 在tại 。 出xuất 輿dư 踧địch 踖# 而nhi 前tiền 曰viết 。 莫mạc 是thị 亮lượng 座tòa 主chủ 麼ma 。 僧Tăng 以dĩ 手thủ 向hướng 東đông 指chỉ 。 熊hùng 方phương 與dữ 二nhị 力lực 。 隨tùy 手thủ 回hồi 視thị 。 失thất 僧Tăng 所sở 在tại 。

時thời 小tiểu 雨vũ 初sơ 歇hiết 。 熊hùng 登đăng 石thạch 視thị 。 其kỳ 座tòa 處xứ 猶do 乾can/kiền/càn 。 躊trù 躇trừ 回hồi 顧cố 。 太thái 息tức 曰viết 。 宿túc 緣duyên 不bất 厚hậu 。 雖tuy 遇ngộ 而nhi 不bất 遇ngộ 也dã 。

隱ẩn 山sơn

潭đàm 州châu 龍long 山sơn 禪thiền 師sư 。 因nhân 參tham 馬mã 祖tổ 。 發phát 明minh 心tâm 要yếu 。 後hậu 隱ẩn 潭đàm 州châu 龍long 山sơn 。 一nhất 日nhật 洞đỗng 山sơn 悟ngộ 本bổn 。 於ư 密mật 師sư 伯bá 遊du 山sơn 。 前tiền 見kiến 溪khê 流lưu 菜thái 葉diệp 。 莫mạc 有hữu 道Đạo 人Nhân 居cư 否phủ/bĩ 。 遂toại 撥bát 草thảo 循tuần 溪khê 。 行hành 六lục 七thất 里lý 。 忽hốt 見kiến 隱ẩn 山sơn 在tại 庵am 前tiền 便tiện 問vấn 。 此thử 山sơn 無vô 路lộ 。 闍xà 黎lê 從tùng 何hà 處xứ 來lai 。 洞đỗng 曰viết 。 無vô 路lộ 且thả 置trí 。 和hòa 尚thượng 從tùng 何hà 而nhi 入nhập 。 師sư 曰viết 。 我ngã 不bất 從tùng 雲vân 水thủy 來lai 。 洞đỗng 曰viết 。 和hòa 尚thượng 住trụ 此thử 山sơn 多đa 少thiểu 時thời 節tiết 。 曰viết 。 春xuân 秋thu 不bất 涉thiệp 。 洞đỗng 曰viết 。 此thử 山sơn 先tiên 住trụ 。 和hòa 尚thượng 先tiên 住trụ 。 師sư 曰viết 。 不bất 知tri 。 洞đỗng 曰viết 。 為vi 甚thậm 麼ma 不bất 知tri 。 師sư 曰viết 。 我ngã 不bất 從tùng 人nhân 天thiên 來lai 。 洞đỗng 曰viết 。 和hòa 尚thượng 得đắc 何hà 道Đạo 理lý 便tiện 住trụ 此thử 山sơn 。 師sư 曰viết 。 我ngã 見kiến 兩lưỡng 箇cá 泥nê 牛ngưu 鬪đấu 入nhập 海hải 。 直trực 至chí 如như 今kim 絕tuyệt 消tiêu 息tức 。 洞đỗng 山sơn 良lương 久cửu 。 具cụ 威uy 儀nghi 禮lễ 拜bái 。 便tiện 問vấn 。 如như 何hà 是thị 主chủ 中trung 主chủ 。 師sư 曰viết 。 長trường/trưởng 年niên 不bất 出xuất 戶hộ 。 洞đỗng 曰viết 。 如như 何hà 主chủ 中trung 賓tân 。 師sư 云vân 。 青thanh 山sơn 覆phú 白bạch 雲vân 。 洞đỗng 曰viết 。 賓tân 主chủ 相tương/tướng 去khứ 幾kỷ 何hà 。 師sư 曰viết 。 長trường/trưởng 江giang 水thủy 上thượng 波ba 。 洞đỗng 曰viết 。 賓tân 主chủ 相tương 見kiến 。 有hữu 何hà 言ngôn 句cú 。 師sư 曰viết 。 清thanh 風phong 拂phất 白bạch 雲vân 。 洞đỗng 山sơn 辭từ 退thoái 。 乃nãi 述thuật 偈kệ 曰viết 。 三tam 間gian 茅mao 屋ốc 從tùng 來lai 住trụ 。 一nhất 道đạo 神thần 光quang 萬vạn 境cảnh 閑nhàn 。 莫mạc 將tương 是thị 非phi 來lai 辯biện 我ngã 。 浮phù 生sanh 穿xuyên 鑿tạc 不bất 相tương 關quan 。 自tự 此thử 焚phần 菴am 。 遁độn 入nhập 深thâm 山sơn 幽u 寂tịch 之chi 處xứ 。 不bất 知tri 所sở 在tại 。 因nhân 號hiệu 隱ẩn 山sơn 。

○# 率suất

尊tôn 也dã 。 修tu 也dã 。

○# 恬điềm 退thoái

樂nhạo/nhạc/lạc 然nhiên 而nhi 退thoái 。 不bất 願nguyện 為vi 人nhân 。

○# 超siêu 然nhiên 居cư 士sĩ

郡quận 王vương 趙triệu 令linh 矜căng 。 字tự 表biểu 之chi 。 號hiệu 超siêu 然nhiên 居cư 士sĩ 。 都đô 郡quận 南nam 康khang 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。

抑ức

止chỉ 也dã 。

慽thích

憂ưu 也dã 。

○# 蒙mông

欺khi 昧muội 遮già 掩yểm 。 曰viết 蒙mông 。

○#

震chấn 上thượng 離ly 下hạ 。

豐phong 亨#

雷lôi 火hỏa 豐phong 卦# 。 豐phong 者giả 。 大đại 也dã 。 以dĩ 明minh 而nhi 動động 。 盛thịnh 大đại 之chi 勢thế 也dã 。 故cố 其kỳ 占chiêm 有hữu 亨# 道đạo 焉yên 。 然nhiên 盛thịnh 極cực 將tương 衰suy 。 又hựu 有hữu 憂ưu 道đạo 焉yên 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 為vi 徒đồ 憂ưu 無vô 益ích 。 但đãn 守thủ 常thường 不bất 至chí 過quá 盛thịnh 。 彖# 辭từ 云vân 。 日nhật 中trung 則tắc [日/亥]# 。 月nguyệt 盈doanh 則tắc 食thực 。 天thiên 地địa 盈doanh 虗hư 。 與dữ 時thời 消tiêu 息tức 。 而nhi 況huống 人nhân 乎hồ 。 況huống 于vu 鬼quỷ 神thần 乎hồ 。 葢# 言ngôn 豐phong 盛thịnh 難nạn/nan 常thường 。 以dĩ 此thử 為vi 戒giới 也dã 。 日nhật 中trung 盛thịnh 極cực 。 則tắc 當đương [日/亥]# 昧muội 。 月nguyệt 盈doanh 極cực 則tắc 有hữu 虧khuy 缺khuyết 。 天thiên 地địa 之chi 盈doanh 虧khuy 。 尚thượng 隨tùy 時thời 消tiêu 息tức 。 況huống 人nhân 生sanh 于vu 。 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 鬼quỷ 神thần 為vi 天thiên 地địa 之chi 氣khí 機cơ 。 豐phong 盛thịnh 之chi 時thời 。 以dĩ 此thử 為vi 戒giới 。 欲dục 人nhân 守thủ 中trung 。 不bất 至chí 於ư 過quá 盛thịnh 也dã 。 處xử 豐phong 之chi 道đạo 。 豈khởi 容dung 易dị 哉tai 。

消tiêu 息tức

陰ấm 死tử 為vi 消tiêu 。 陽dương 死tử 為vi 息tức 。

令linh 聞văn

上thượng 。 善thiện 也dã 。 下hạ 去khứ 聲thanh 。 名danh 遠viễn 達đạt 也dã 。

時thời 乎hồ 難nan 得đắc

夫phu 功công 難nạn/nan 成thành 而nhi 易dị 敗bại 。

時thời 難nan 得đắc 而nhi 易dị 失thất 。 謂vị 時thời 乎hồ 時thời 乎hồ 不bất 再tái 來lai 。 李# 左tả 車xa 。 謂vị 韓# 信tín 之chi 言ngôn 也dã 。

○# 砥chỉ 礪#

琢trác 磨ma 也dã 。

涉thiệp 獵liệp

謂vị 之chi 泛phiếm 覽lãm 流lưu 觀quán 。 譬thí 如như 涉thiệp 水thủy 獵liệp 獸thú 。 意ý 不bất 精tinh 專chuyên 。 終chung 不bất 克khắc 見kiến 深thâm 奧áo 之chi 旨chỉ 也dã 。

面diện 墻tường

論luận 語ngữ 云vân 。 子tử 謂vị 伯bá 魚ngư 曰viết 。 女nữ 為vi 周chu 南nam 召triệu 南nam 矣hĩ 乎hồ 。 曰viết 。 人nhân 而nhi 不bất 為vi 周chu 南nam 召triệu 南nam 。 猶do 面diện 墻tường 而nhi 立lập 也dã 歟# 。 言ngôn 其kỳ 一nhất 物vật 無vô 所sở 見kiến 。 一nhất 步bộ 不bất 可khả 行hành 也dã 。

○# 籍tịch 名danh

但đãn 身thân 離ly 塵trần 世thế 。 跡tích 寄ký 烟yên 霞hà 。 故cố 有hữu 司ty 。 文văn 籍tịch 不bất 得đắc 著trước 其kỳ 名danh 也dã 。

剏#

楚sở 浪lãng 切thiết 。 初sơ 造tạo 也dã 。

汲cấp 汲cấp

小tiểu 人nhân 為vi 利lợi 。 而nhi 無vô 少thiểu 暇hạ 。

○# 津tân 途đồ

渡độ 水thủy 處xứ 曰viết 津tân 。 陸lục 行hành 處xứ 曰viết 途đồ 。

○# 輔phụ 弼bật

扶phù 助trợ 也dã 。 如như 朝triều 廷đình 有hữu 股cổ 肱# 之chi 臣thần 。 則tắc 天thiên 下hạ 治trị 。 叢tùng 林lâm 有hữu 賢hiền 智trí 衲nạp 僧Tăng 。 則tắc 法Pháp 門môn 興hưng 也dã 。

衝xung 寒hàn 下hạ

謂vị 隆long 冬đông 盛thịnh 暑thử 之chi 時thời 。 或hoặc 執chấp 勞lao 。 則tắc 踴dũng 躍dược 以dĩ 身thân 先tiên 之chi 。 未vị 嘗thường 有hữu 懶lãn 惰nọa 之chi 容dung 。 現hiện 於ư 顏nhan 面diện 也dã 。

始thỉ 自tự 南nam 源nguyên

楊dương 大đại 年niên 。 以dĩ 書thư 抵để 宜nghi 春xuân 太thái 守thủ 黃hoàng 守thủ 旦đán 。 使sử 請thỉnh 師sư 出xuất 世thế 說thuyết 法Pháp 。 守thủ 以dĩ 南nam 源nguyên 致trí 請thỉnh 。 後hậu 謁yết 神thần 鼎đỉnh 。 鼎đỉnh 嘆thán 曰viết 。 汾# 陽dương 有hữu 此thử 兒nhi 耶da 。 師sư 自tự 此thử 名danh 重trọng/trùng 四tứ 方phương 。 定định 林lâm 沙Sa 門Môn 本bổn 延diên 。 有hữu 道Đạo 行hạnh 。 雅nhã 為vi 士sĩ 大đại 夫phu 敬kính 信tín 。 見kiến 鼎đỉnh 稱xưng 讚tán 慈từ 明minh 知tri 見kiến 。 可khả 興hưng 臨lâm 濟tế 之chi 道đạo 。

時thời 道đạo 吾ngô 虗hư 席tịch 。 延diên 白bạch 郡quận 守thủ 請thỉnh 以dĩ 主chủ 之chi 。 法pháp 令linh 整chỉnh 肅túc 。 忘vong 軀khu 為vi 眾chúng 。 後hậu 遷thiên 石thạch 霜sương 。 又hựu 居cư 福phước 巖nham 。 又hựu 住trụ 興hưng 化hóa 。

總tổng 柄bính 綱cương 律luật

統thống 束thúc 也dã 。 謂vị 統thống 束thúc 叢tùng 林lâm 。 權quyền 衡hành 僧Tăng 任nhậm 。 立lập 綱cương 陳trần 紀kỷ 。 整chỉnh 頓đốn 規quy 繩thằng 。 救cứu 時thời 之chi 獘# 也dã 。

為vi 法pháp 下hạ

惟duy 知tri 有hữu 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 不bất 知tri 有hữu 其kỳ 身thân 也dã 。

造tạo 次thứ

急cấp 遽cự 苟cẩu 且thả 之chi 時thời 。

顛điên 沛#

傾khuynh 覆phú 流lưu 難nạn/nan 之chi 際tế 。

遽cự

勃bột 然nhiên 而nhi 變biến 其kỳ 色sắc 也dã 。 疾tật 也dã 。

抝#

剛cang 硬ngạnh 孤cô 高cao 。 不bất 近cận 人nhân 情tình 。

孚phu 鐵thiết 脚cước

長trường/trưởng 蘆lô 應ưng 天thiên 永vĩnh 孚phu 禪thiền 師sư 。 嗣tự 泐# 潭đàm 懷hoài 澄trừng 。 其kỳ 遊du 方phương 至chí 一nhất 旅lữ 邸để 。 有hữu 娼# 女nữ 所sở 逼bức 不bất 惑hoặc 。 女nữ 告cáo 母mẫu 。 母mẫu 嘆thán 曰viết 。 真chân 佛Phật 子tử 也dã 。 故cố 叢tùng 林lâm 云vân 。 平bình 生sanh 孚phu 鐵thiết 脚cước 。 道đạo 價giá 喧huyên 宇vũ 宙trụ 。

偃yển

仆phó 也dã 。 倒đảo 也dã 。 論luận 語ngữ 孔khổng 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 德đức 風phong 。 小tiểu 人nhân 之chi 德đức 草thảo 。 草thảo 上thượng 之chi 風phong 必tất 偃yển 。

龜quy 鑑giám

龜quy 知tri 未vị 來lai 之chi 禍họa 福phước 。 鑑giám 照chiếu 現hiện 在tại 之chi 妍nghiên 媸# 。

○# 本bổn 首thủ 座tòa

即tức 博bác 山sơn 悟ngộ 本bổn 也dã 。

當đương

去khứ 聲thanh 。 發phát 言ngôn 之chi 中trung 節tiết 也dã 。

○# 撙# 節tiết

量lượng 其kỳ 所sở 入nhập 。 度độ 其kỳ 所sở 出xuất 。 節tiết 儉kiệm 廉liêm 約ước 。 無vô 使sử 奢xa 侈xỉ 。

儲trữ

積tích 聚tụ 也dã 。 嗣tự 也dã 。 如như 太thái 子tử 嗣tự 君quân 。 故cố 謂vị 之chi 儲trữ 。

○# 曹tào 洞đỗng 宗tông

曹tào 。 乃nãi 撫phủ 州châu 曹tào 山sơn 本bổn 寂tịch 禪thiền 師sư 。 嗣tự 洞đỗng 山sơn 良lương 介giới 禪thiền 師sư 。 初sơ 離ly 洞đỗng 山sơn 。 入nhập 曹tào 溪khê 禮lễ 祖tổ 塔tháp 。 回hồi 吉cát 州châu 之chi 吉cát 水thủy 眾chúng 響hưởng 山sơn 名danh 。 遂toại 請thỉnh 開khai 法pháp 。 師sư 擬nghĩ 曹tào 溪khê 。 凡phàm 隨tùy 所sở 居cư 處xứ 。 立lập 曹tào 為vi 號hiệu 。 洞đỗng 山sơn 之chi 宗tông 。 至chí 師sư 最tối 隆long 。 故cố 稱xưng 曹tào 洞đỗng 宗tông 也dã 。

率suất 然nhiên

輕khinh 忽hốt 也dã 。

○# 衡hành 陽dương

湖hồ 南nam 道đạo 。 衡hành 州châu 府phủ 。 衡hành 陽dương 縣huyện 也dã 。

揭yết

高cao 舉cử 也dã 。 張trương 示thị 也dã 。

涕thế 泗#

目mục 出xuất 汁trấp 曰viết 涕thế 。 鼻tị 出xuất 汁trấp 曰viết 泗# 。

遑hoàng 處xứ

居cư 處xứ 不bất 安an 之chi 貌mạo 。 又hựu 急cấp 也dã 。

婦phụ 女nữ

但đãn 有hữu 閨# 門môn 之chi 志chí 。 而nhi 無vô 境cảnh 外ngoại 之chi 心tâm 。

下hạ 板bản

官quan 謂vị 下hạ 僚liêu 。 下hạ 板bản 。 言ngôn 居cư 於ư 下hạ 位vị 也dã 。

谷cốc 泉tuyền

南nam 嶽nhạc 芭ba 蕉tiêu 庵am 大Đại 道Đạo 谷cốc 泉tuyền 禪thiền 師sư 。 泉tuyền 州châu 人nhân 。 嗣tự 汾# 陽dương 善thiện 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 世thế 也dã 。

大đại 愚ngu

瑞thụy 州châu 太thái 愚ngu 山sơn 。 守thủ 芝chi 禪thiền 師sư 。 嗣tự 汾# 陽dương 。

汾# 陽dương

汾# 州châu 太thái 子tử 院viện 。 善thiện 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 太thái 原nguyên 俞# 氏thị 子tử 。 嗣tự 首thủ 山sơn 念niệm 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 九cửu 世thế 也dã 。

混hỗn 火hỏa 隊đội 中trung

汾# 陽dương 道đạo 望vọng 天thiên 下hạ 。 慈từ 明minh 等đẳng 決quyết 志chí 親thân 謁yết 。 當đương 時thời 河hà 東đông 澤trạch 潞# 。 皆giai 屯truân 兵binh 。 眾chúng 皆giai 無vô 行hành 。 惟duy 公công 等đẳng 。 不bất 顧cố 危nguy 阻trở 。 渡độ 河hà 登đăng 太thái 行hành 山sơn 。 易dị 衣y 混hỗn 軍quân 隊đội 中trung 。 露lộ 眠miên 草thảo 宿túc 。 不bất 辭từ 勞lao 苦khổ 。 遂toại 造tạo 汾# 陽dương 。 參tham 見kiến 。 詳tường 在tại 僧Tăng 寶bảo 傳truyền 。

○# 移di 梅mai 陽dương

即tức 廣quảng 東đông 潮triều 州châu 府phủ 。 梅mai 陽dương 縣huyện 也dã 。 侍thị 郎lang 張trương 九cửu 成thành 。 未vị 第đệ 時thời 。 因nhân 談đàm 楊dương 文văn 公công 呂lữ 微vi 仲trọng 。 諸chư 儒nho 所sở 造tạo 精tinh 妙diệu 。 皆giai 由do 學học 禪thiền 而nhi 至chí 。 於ư 是thị 慕mộ 禪thiền 學học 。 聞văn 寶bảo 印ấn 楚sở 明minh 禪thiền 師sư 道đạo 風phong 。 敬kính 往vãng 參tham 請thỉnh 。 師sư 舉cử 栢# 樹thụ 子tử 話thoại 。 令linh 時thời 時thời 提đề 撕# 一nhất 日nhật 聞văn 蛙# 鳴minh 釋thích 然nhiên 契khế 入nhập 。 有hữu 偈kệ 曰viết 。 春xuân 天thiên 月nguyệt 下hạ 一nhất 聲thanh 蛙# 。 撞chàng 破phá 乾can/kiền/càn 坤# 共cộng 一nhất 家gia 。 正chánh 恁nhẫm 麼ma 時thời 誰thùy 會hội 得đắc 。 嶺lĩnh 頭đầu 脚cước 痛thống 有hữu 玄huyền 沙sa 。 宋tống 高cao 宗tông 紹thiệu 興hưng 七thất 年niên 。 七thất 月nguyệt 十thập 一nhất 日nhật 。 詔chiếu 妙diệu 喜hỷ 住trụ 徑kính 山sơn 能năng 仁nhân 寺tự 。 至chí 紹thiệu 興hưng 十thập 一nhất 年niên 。 張trương 九cửu 成thành 。 與dữ 諸chư 大đại 夫phu 輩bối 往vãng 謁yết 。 評bình 議nghị 格cách 物vật 話thoại 。 妙diệu 喜hỷ 曰viết 。 公công 祇kỳ 知tri 有hữu 格cách 物vật 。 不bất 知tri 有hữu 物vật 格cách 。 諸chư 公công 茫mang 然nhiên 。 妙diệu 喜hỷ 大đại 笑tiếu 。 公công 曰viết 。 師sư 能năng 開khai 諭dụ 乎hồ 。 喜hỷ 曰viết 。 不bất 見kiến 小tiểu 說thuyết 載tái 。 唐đường 人nhân 與dữ 安an 祿lộc 山sơn 叛bạn 者giả 。 其kỳ 人nhân 先tiên 為vi 閬# 州châu 守thủ 。 有hữu 畫họa 像tượng 在tại 焉yên 。

時thời 唐đường 明minh 皇hoàng 。 幸hạnh 蜀thục 見kiến 之chi 怒nộ 。 令linh 使sử 臣thần 以dĩ 劒kiếm 擊kích 之chi 。 像tượng 首thủ 落lạc 。

時thời 閬# 州châu 守thủ 。 隱ẩn 居cư 陝# 西tây 。 首thủ 忽hốt 然nhiên 墮đọa 地địa 。 公công 聞văn 頓đốn 領lãnh 深thâm 旨chỉ 。 呈trình 偈kệ 題đề 於ư 軒hiên 壁bích 。 曰viết 。 子tử 韶thiều 格cách 物vật 。 妙diệu 喜hỷ 物vật 格cách 。 欲dục 識thức 一nhất 貫quán 。 兩lưỡng 箇cá 五ngũ 百bách 。 妙diệu 喜hỷ 重trọng/trùng 其kỳ 悟ngộ 入nhập 。

時thời 為vi 上thượng 堂đường 。 引dẫn 神thần 臂tý 弓cung 一nhất 發phát 。 透thấu 過quá 千thiên 層tằng 甲giáp 。 老lão 僧Tăng 拈niêm 來lai 看khán 。 直trực 甚thậm 臭xú 皮bì 襪vạt 之chi 句cú 。 是thị 時thời 軍quân 國quốc 邊biên 事sự 。 方phương 議nghị 神thần 臂tý 弓cung 之chi 用dụng 。 右hữu 相tương/tướng 秦tần 檜# 。 以dĩ 為vi 譏cơ 議nghị 朝triêu 政chánh 。 五ngũ 月nguyệt 民dân 佛Phật 日nhật 。 竄thoán 衡hành 陽dương 。 貶biếm 九cửu 成thành 為vi 南nam 康khang 軍quân 。 妙diệu 喜hỷ 紹thiệu 興hưng 七thất 年niên 。 住trụ 徑kính 山sơn 。 十thập 一nhất 年niên 五ngũ 月nguyệt 內nội 貶biếm 衡hành 陽dương 。 著trước 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 三tam 帙# 。 被bị 人nhân 重trọng/trùng 譖trấm 。 復phục 貶biếm 梅mai 陽dương 。 未vị 幾kỷ 。 詔chiếu 復phục 形hình 服phục 。

時thời 四tứ 方phương 虗hư 席tịch 以dĩ 邀yêu 。 不bất 就tựu 。 紹thiệu 興hưng 二nhị 十thập 年niên 。 十thập 一nhất 月nguyệt 詔chiếu 住trụ 明minh 州châu 。 阿a 育dục 王vương 寺tự 。 二nhị 十thập 八bát 年niên 。 再tái 詔chiếu 住trụ 徑kính 山sơn 。 孝hiếu 宗tông 隆long 興hưng 元nguyên 年niên 八bát 月nguyệt 初sơ 一nhất 日nhật 。 示thị 寂tịch 。 宋tống 時thời 自tự 秦tần 檜# 專chuyên 國quốc 。 士sĩ 大đại 夫phu 名danh 望vọng 者giả 。 悉tất 屏bính 之chi 遠viễn 方phương 。 齷# 齪# 委ủy 靡mĩ 。 不bất 振chấn 之chi 徒đồ 。 一nhất 言ngôn 契khế 合hợp 。 即tức 登đăng 正chánh 府phủ 。 仍nhưng 止chỉ 除trừ 一nhất 廳thính 。 謂vị 之chi 伴bạn 拜bái 。 稍sảo 出xuất 一nhất 言ngôn 。 斥xích 而nhi 去khứ 之chi 。 不bất 異dị 奴nô 隸lệ 也dã 。

○# 侔mâu

齊tề 也dã 。

臨lâm 濟tế

鎮trấn 州châu 臨lâm 濟tế 院viện 義nghĩa 玄huyền 禪thiền 師sư 。 曹tào 州châu 南nam 華hoa 邢# 氏thị 子tử 。 嗣tự 黃hoàng 蘗bách 希hy 運vận 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 四tứ 世thế 。

德đức 山sơn

鼎đỉnh 州châu 德đức 山sơn 宣tuyên 鑑giám 禪thiền 師sư 。 簡giản 州châu 周chu 氏thị 子tử 。 嗣tự 龍long 潭đàm 崇sùng 信tín 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 四tứ 世thế 也dã 。

○# 古cổ 之chi 聖thánh 人nhân

司ty 馬mã 光quang 曰viết 。 楚sở 莊trang 以dĩ 無vô 災tai 為vi 懼cụ 。 曰viết 。 天thiên 豈khởi 棄khí 不bất 糓cốc 乎hồ 。

不bất 糓cốc

不bất 善thiện 人nhân 也dã 。 亦diệc 是thị 謙khiêm 辭từ 。 又hựu 罪tội 也dã 。 謂vị 我ngã 有hữu 罪tội 。 天thiên 豈khởi 棄khí 而nhi 不bất 誅tru 也dã 。

謗báng 辱nhục

堯# 有hữu 不bất 慈từ 之chi 心tâm 。 舜thuấn 有hữu 不bất 孝hiếu 之chi 過quá 。

堯# 舜thuấn

翊dực 善thiện 傳truyền 聖thánh 。 曰viết 堯# 。 仁nhân 盛thịnh 聖thánh 明minh 。 曰viết 舜thuấn 。

○# 不bất 涉thiệp 典điển 章chương

孟# 浪lãng 之chi 談đàm 。 取thủ 笑tiếu 傍bàng 觀quan 也dã 。 作tác 事sự 輕khinh 率suất 。 曰viết 孟# 浪lãng 。

妄vọng 號hiệu 帝đế 王vương

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 妄vọng 號hiệu 帝đế 王vương 。 自tự 取thủ 誅tru 滅diệt 。 況huống 復phục 法Pháp 王Vương 。 如như 何hà 妄vọng 竊thiết 也dã 。 今kim 謂vị 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 妄vọng 稱xưng 有hữu 道đạo 。 欺khi 罔võng 聾lung 俗tục 。 切thiết 取thủ 聲thanh 利lợi 。 以dĩ 自tự 斷đoạn 送tống 。 詎cự 可khả 救cứu 乎hồ 。 葢# 聖thánh 賢hiền 貴quý 真chân 正chánh 難nan 聞văn 。 豈khởi 凡phàm 夫phu 而nhi 可khả 妄vọng 稱xưng 哉tai 。

水thủy 潦lạo 鶴hạc

阿A 難Nan 至chí 竹trúc 林lâm 中trung 。 聞văn 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 誦tụng 法pháp 偈kệ 曰viết 。 若nhược 人nhân 生sanh 百bách 歲tuế 。 不bất 見kiến 水thủy 潦lạo 鶴hạc 。 不bất 如như 生sanh 一nhất 日nhật 。 而nhi 得đắc 覩đổ 見kiến 之chi 。 阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 。 慘thảm 然nhiên 歎thán 曰viết 。 世thế 間gian 眼nhãn 滅diệt 。 何hà 其kỳ 速tốc 乎hồ 。 煩phiền 惱não 諸chư 惡ác 。 如như 何hà 便tiện 起khởi 。 違vi 返phản 聖thánh 教giáo 。 自tự 生sanh 妄vọng 滅diệt 。 無vô 有hữu 慧tuệ 明minh 。 常thường 處xứ 癡si 暗ám 。 永vĩnh 當đương 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 便tiện 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 非phi 佛Phật 語ngữ 。 不bất 可khả 修tu 行hành 。 汝nhữ 今kim 當đương 知tri 。 二nhị 人nhân 謗báng 佛Phật 。 一nhất 雖tuy 多đa 聞văn 。 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 二nhị 解giải 深thâm 義nghĩa 。 顛điên 倒đảo 妄vọng 說thuyết 。 有hữu 此thử 二nhị 法pháp 。 為vi 自tự 毀hủy 傷thương 。 不bất 能năng 令linh 人nhân 。 離ly 三tam 惡ác 道đạo 。 汝nhữ 今kim 當đương 聽thính 。 我ngã 演diễn 佛Phật 偈kệ 。 若nhược 人nhân 生sanh 百bách 歲tuế 。 不bất 解giải 生sanh 滅diệt 法pháp 。 不bất 如như 生sanh 一nhất 日nhật 。 而nhi 得đắc 解giải 了liễu 知tri 。

爾nhĩ 時thời 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 向hướng 其kỳ 師sư 而nhi 告cáo 之chi 。 師sư 曰viết 。 阿A 難Nan 老lão 朽hủ 。 言ngôn 多đa 錯thác 謬mậu 。 不bất 可khả 信tín 矣hĩ 。 汝nhữ 今kim 當đương 依y 前tiền 偈kệ 而nhi 誦tụng 。 阿A 難Nan 後hậu 聞văn 。 比Bỉ 丘Khâu 復phục 誦tụng 前tiền 偈kệ 。 問vấn 其kỳ 故cố 。

答đáp 言ngôn 。

吾ngô 師sư 告cáo 我ngã 。 阿A 難Nan 老lão 朽hủ 。 言ngôn 多đa 虗hư 妄vọng 。 汝nhữ 可khả 依y 前tiền 而nhi 誦tụng 。 阿A 難Nan 思tư 惟duy 。 彼bỉ 輕khinh 我ngã 言ngôn 。 或hoặc 受thọ 餘dư 教giáo 。 即tức 入nhập 三tam 昧muội 。 推thôi 求cầu 勝thắng 德đức 。 不bất 見kiến 有hữu 能năng 。 回hồi 挽vãn 彼bỉ 意ý 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。 異dị 哉tai 異dị 哉tai 。 不bất 復phục 正chánh 也dã 。 當đương 墮đọa 三tam 途đồ 。 文văn 出xuất 阿a 育dục 王vương 傳truyền 。

屬thuộc 庵am

上thượng 音âm 祝chúc 。 值trị 遇ngộ 也dã 。

條điều 陳trần

上thượng 。 目mục 也dã 。 下hạ 。 設thiết 也dã 。 謂vị 布bố 列liệt 條điều 章chương 。 陳trần 設thiết 法pháp 度độ 。 以dĩ 救cứu 末Mạt 法Pháp 之chi 弊tệ 也dã 。

兢căng 業nghiệp

兢căng 兢căng 。 戒giới 謹cẩn 也dã 。 履lý 薄bạc 氷băng 而nhi 懼cụ 陷hãm 。 業nghiệp 業nghiệp 。 恐khủng 懼cụ 也dã 。 蹈đạo 劒kiếm 刃nhận 而nhi 恐khủng 傷thương 。

知tri 我ngã

孔khổng 子tử 作tác 春xuân 秋thu 。 以dĩ 寓# 王vương 法pháp 。 其kỳ 大đại 要yếu 皆giai 天thiên 子tử 之chi 事sự 。 知tri 孔khổng 子tử 者giả 。 謂vị 此thử 書thư 之chi 作tác 遏át 人nhân 欲dục 於ư 橫hoạnh/hoành 流lưu 。 存tồn 天thiên 理lý 於ư 既ký 滅diệt 。 為vi 後hậu 世thế 慮lự 至chí 深thâm 遠viễn 也dã 。

罪tội 我ngã

罪tội 孔khổng 子tử 者giả 。 以dĩ 謂vị 無vô 其kỳ 位vị 。 而nhi 托thác 二nhị 百bách 四tứ 十thập 二nhị 年niên 南nam 面diện 之chi 權quyền 。 使sử 亂loạn 臣thần 賊tặc 子tử 禁cấm 其kỳ 欲dục 。 而nhi 不bất 敢cảm 肆tứ 。 則tắc 慽thích 矣hĩ 。

○# 杜đỗ 撰soạn

上thượng 。 塞tắc 也dã 。 下hạ 。 造tạo 也dã 。 述thuật 也dã 。 言ngôn 不bất 通thông 古cổ 法pháp 。 而nhi 自tự 造tạo 也dã 。 如như 杜đỗ 光quang 庭đình 。 假giả 佛Phật 經Kinh 。 而nhi 作tác 道đạo 經kinh 也dã 。

○# 方phương 冊sách

以dĩ 竹trúc 為vi 紙chỉ 。 書thư 載tái 典điển 章chương 。 合hợp 而nhi 成thành 帙# 。 曰viết 方phương 冊sách 。

東đông 坡# 見kiến 佛Phật 印ấn

佛Phật 印ấn 了liễu 元nguyên 禪thiền 師sư 。 一nhất 日nhật 與dữ 學học 徒đồ 坐tọa 次thứ 。 東đông 坡# 詣nghệ 金kim 山sơn 。 值trị 佛Phật 印ấn 入nhập 室thất 。 師sư 云vân 。 此thử 間gian 無vô 坐tọa 處xứ 。 坡# 云vân 。 借tá 師sư 四tứ 大đại 作tác 禪thiền 床sàng 。 師sư 云vân 。 老lão 僧Tăng 有hữu 一nhất 問vấn 。 道đạo 得đắc 即tức 坐tọa 。 道đạo 不bất 得đắc 。 即tức 輸du 腰yêu 間gian 玉ngọc 帶đái 。 坡# 即tức 解giải 帶đái 置trí 案án 云vân 。 請thỉnh 師sư 問vấn 。 師sư 云vân 。 老lão 僧Tăng 四tứ 大đại 本bổn 空không 。 五ngũ 陰ấm 非phi 有hữu 。 汝nhữ 向hướng 甚thậm 麼ma 處xứ 坐tọa 。 坡# 無vô 語ngữ 。 印ấn 召triệu 侍thị 者giả 。 留lưu 下hạ 玉ngọc 帶đái 。 永vĩnh 鎮trấn 山sơn 門môn 。 以dĩ 衲nạp 衣y 酬thù 之chi 。 坡# 作tác 賦phú 云vân 。 病bệnh 骨cốt 難nan 堪kham 玉ngọc 帶đái 圍vi 。 鈍độn 根căn 仍nhưng 落lạc 箭tiễn 鋒phong 機cơ 。 會hội 當đương 乞khất 食thực 歌ca 姬# 院viện 。 換hoán 得đắc 雲vân 山sơn 舊cựu 衲nạp 衣y 。

特đặc 地địa

無vô 故cố 換hoán 也dã 。

○# 決quyết 擇trạch

決quyết 擇trạch 深thâm 奧áo 。 啟khải 悟ngộ 真chân 源nguyên 。

降giáng/hàng 欵khoản

輸du 誠thành 盡tận 敬kính 之chi 貌mạo 。

○# 懸huyền 讖sấm

上thượng 。 遠viễn 也dã 。 下hạ 。 將tương 來lai 之chi 事sự 也dã 。 達đạt 磨ma 大đại 師sư 。 得đắc 法Pháp 後hậu 。 問vấn 般Bát 若Nhã 多đa 羅la 云vân 。 當đương 往vãng 何hà 國quốc 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 師sư 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 得đắc 法Pháp 。 未vị 可khả 遠viễn 行hành 。 且thả 止chỉ 南nam 天thiên 。 待đãi 吾ngô 滅diệt 後hậu 。 六lục 十thập 七thất 歲tuế 。 當đương 往vãng 震chấn 旦đán 說thuyết 大đại 法pháp 藥dược 。 直trực 接tiếp 上thượng 根căn 。 慎thận 勿vật 遠viễn 行hành 。 衰suy 於ư 日nhật 下hạ 。

又hựu 問vấn 。

彼bỉ 有hữu 大Đại 士Sĩ 。 堪kham 為vi 法Pháp 器khí 否phủ/bĩ 。 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 有hữu 留lưu 難nạn 否phủ/bĩ 。 師sư 曰viết 。 汝nhữ 之chi 所sở 化hóa 。 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 者giả 。 不bất 可khả 勝thắng 數số 。 吾ngô 滅diệt 度độ 後hậu 。 六lục 十thập 七thất 載tái 。 彼bỉ 國quốc 有hữu 難nạn/nan 。 水thủy 中trung 文văn 布bố 。 善thiện 自tự 降giáng/hàng 之chi 。 汝nhữ 至chí 時thời 勿vật 住trụ 。 彼bỉ 國quốc 唯duy 好hảo/hiếu 有hữu 為vi 功công 德đức 。 不bất 見kiến 佛Phật 理lý 。 聽thính 吾ngô 偈kệ 曰viết 。 路lộ 行hành 跨khóa 水thủy 復phục 逢phùng 羊dương 。 獨độc 自tự 悽thê 悽thê 暗ám 渡độ 江giang 。 日nhật 下hạ 可khả 憐lân 雙song 像tượng 馬mã 。 二nhị 株chu 嫩# 桂quế 久cửu 昌xương 昌xương 。 又hựu 云vân 。 一nhất 百bách 五ngũ 十thập 年niên 。 有hữu 小tiểu 難nạn/nan 。 聽thính 吾ngô 偈kệ 曰viết 。 心tâm 中trung 雖tuy 吉cát 外ngoại 頭đầu 凶hung 。 川xuyên 下hạ 僧Tăng 房phòng 名danh 不bất 中trung 。 若nhược 有hữu 毒độc 龍long 生sanh 武võ 子tử 。 忽hốt 逢phùng 小tiểu 鼠thử 寂tịch 無vô 窮cùng 。 又hựu 曰viết 。 卻khước 後hậu 林lâm 下hạ 見kiến 一nhất 人nhân 。 當đương 得đắc 道Đạo 果quả 。 聽thính 吾ngô 偈kệ 曰viết 。 震chấn 旦đán 雖tuy 濶# 無vô 別biệt 路lộ 。 要yếu 假giả 兒nhi 孫tôn 脚cước 下hạ 行hành 。 金kim 雞kê 解giải 銜hàm 一nhất 粒lạp 粟túc 。 供cúng 養dường 十thập 方phương 羅La 漢Hán 僧Tăng 。 謂vị 首thủ 句cú 。 即tức 道đạo 一nhất 也dã 。 次thứ 句cú 。 乃nãi 石thạch 頭đầu 也dã 。 第đệ 三tam 句cú 。 即tức 南nam 嶽nhạc 讓nhượng 。 讓nhượng 乃nãi 金kim 雞kê 縣huyện 人nhân 。 第đệ 四tứ 句cú 。 頌tụng 馬mã 祖tổ 。 祖tổ 是thị 四tứ 川xuyên 什thập 邡# 縣huyện 。 羅La 漢Hán 寺tự 僧Tăng 。 嗣tự 南nam 嶽nhạc 之chi 法pháp 故cố 爾nhĩ 。 謂vị 達đạt 磨ma 。 懸huyền 讖sấm 石thạch 頭đầu 南nam 嶽nhạc 。 為vi 曹tào 洞đỗng 臨lâm 濟tế 之chi 宗tông 祖tổ 也dã 。

密mật 證chứng

明minh 教giáo 曰viết 。 密mật 也dã 者giả 。 非phi 不bất 言ngôn 而nhi 暗ám 證chứng 也dã 。 真chân 密mật 也dã 。 註chú 。 外ngoại 傳truyền 信tín 衣y 。 內nội 授thọ 密mật 證chứng 。 乃nãi 吾ngô 佛Phật 祖tổ 真chân 實thật 秘bí 密mật 之chi 法pháp 也dã 。

比tỉ

每mỗi 也dã 。 往vãng 也dã 。

顯hiển 微vi 下hạ

謂vị 妙diệu 音âm 幽u 微vi 。 玄huyền 宗tông 淵uyên 奧áo 。 語ngữ 言ngôn 文văn 字tự 。 有hữu 所sở 不bất 能năng 形hình 容dung 矣hĩ 。 故cố 至chí 理lý 絕tuyệt 言ngôn 。 非phi 言ngôn 可khả 及cập 。 雖tuy 云vân 道đạo 本bổn 無vô 言ngôn 。 非phi 言ngôn 不bất 顯hiển 。 謂vị 真chân 心tâm 離ly 相tương/tướng 。 即tức 諸chư 相tướng 而nhi 顯hiển 真chân 心tâm 。 至chí 理lý 絕tuyệt 言ngôn 。 假giả 微vi 言ngôn 而nhi 昭chiêu 彰chương 至chí 道đạo 也dã 。

抑ức 揚dương

縱túng/tung 奪đoạt 之chi 義nghĩa 。

炊xuy

音âm 吹xuy 。 爨thoán 也dã 。

雪tuyết 竇đậu

明minh 州châu 雪tuyết 竇đậu 重trọng/trùng 顯hiển 禪thiền 師sư 。 遂toại 州châu 李# 氏thị 子tử 。 嗣tự 智trí 門môn 光quang 祚tộ 禪thiền 師sư 。 一nhất 日nhật 示thị 眾chúng 云vân 。 三tam 分phần/phân 光quang 陰ấm 二nhị 早tảo 過quá 。 靈linh 臺đài 一nhất 點điểm 不bất 揩khai 磨ma 。 貪tham 生sanh 逐trục 日nhật 區khu 區khu 走tẩu 。 喚hoán 不bất 回hồi 頭đầu 怎chẩm 柰nại 何hà 。

汪uông 洋dương

廣quảng 有hữu 之chi 貌mạo 。

渾hồn 淳thuần

清thanh 濁trược 未vị 分phần/phân 也dã 。

○# 維duy 摩ma

經Kinh 云vân 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 諸chư 婬dâm 舍xá 。 示thị 欲dục 之chi 過quá 。 雖tuy 有hữu 妻thê 子tử 。 常thường 修tu 梵Phạm 行hạnh 。

圓viên 覺giác

經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 障chướng 礙ngại 。 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 。 乃nãi 至chí 諸chư 戒giới 定định 慧tuệ 。 及cập 婬dâm 怒nộ 癡si 。 俱câu 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 此thử 大đại 權quyền 聖thánh 人nhân 示thị 跡tích 利lợi 生sanh 。 而nhi 外ngoại 道đạo 邪tà 人nhân 。 以dĩ 此thử 誑cuống 人nhân 。 濫lạm 膺ưng 恭cung 敬kính 。

貪tham 瞋sân 癡si

引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 。 曰viết 貪tham 。 又hựu 愛ái 欲dục 也dã 。 由do 愛ái 心tâm 計kế 著trước 而nhi 發phát 也dã 。 怒nộ 心tâm 之chi 盛thịnh 曰viết 瞋sân 。 又hựu 剛cang 烈liệt 也dã 。 由do 心tâm 氣khí 相tương/tướng 作tác 而nhi 發phát 也dã 。 然nhiên 心tâm 屬thuộc 火hỏa 。 氣khí 屬thuộc 金kim 。 心tâm 火hỏa 轉chuyển 氣khí 。 金kim 轉chuyển 剛cang 故cố 也dã 。 迷mê 惑hoặc 無vô 知tri 曰viết 癡si 。 又hựu 愚ngu 昧muội 也dã 。 由do 輕khinh 慢mạn 恃thị 己kỷ 而nhi 發phát 也dã 。

離ly 上thượng 乾can/kiền/càn 下hạ 。

火hỏa 天thiên 大đại 有hữu 卦#

所sở 有hữu 之chi 大đại 也dã 。 火hỏa 在tại 天thiên 上thượng 。 無vô 物vật 不bất 照chiếu 。 故cố 聖thánh 人nhân 有hữu 大đại 作tác 為vi 。 非phi 凡phàm 可khả 比tỉ 也dã 。 特đặc 為vi 凡phàm 夫phu 。 興hưng 大đại 慈từ 心tâm 。 作tác 大đại 利lợi 益ích 。 遂toại 設thiết 戒giới 定định 慧tuệ 三tam 學học 。

戒giới 定định 慧tuệ

防phòng 非phi 止chỉ 惡ác 曰viết 戒giới 。 止chỉ 息tức 諸chư 緣duyên 曰viết 定định 。 破phá 惑hoặc 證chứng 真chân 曰viết 慧tuệ 。 此thử 三tam 者giả 。 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 泥Nê 洹Hoàn 之chi 要yếu 。 凡phàm 為vi 僧Tăng 者giả 。 於ư 此thử 宜nghi 盡tận 心tâm 焉yên 。

○# 曲khúc 折chiết

聽thính 分phân 付phó 發phát 放phóng 也dã 。

拾thập 遺di 牌bài

古cổ 者giả 叢tùng 林lâm 。 凡phàm 興hưng 佛Phật 事sự 。 必tất 須tu 掛quải 牌bài 。 曉hiểu 諭dụ 大đại 眾chúng 。 今kim 掛quải 拾thập 遺di 者giả 。 類loại 餘dư 也dã 。

○# 小tiểu 參tham

禪thiền 門môn 話thoại 。 早tảo 旦đán 陞thăng 堂đường 曰viết 早tảo 參tham 。 日nhật 晡bô 時thời 念niệm 誦tụng 曰viết 晚vãn 參tham 。 隨tùy 時thời 說thuyết 法Pháp 曰viết 小tiểu 參tham 。 普phổ 參tham 者giả 。 凡phàm 聖thánh 皆giai 集tập 。 緇# 素tố 咸hàm 臻trăn 。 主chủ 法pháp 者giả 。 以dĩ 等đẳng 心tâm 應ưng 物vật 。 垂thùy 示thị 萬vạn 機cơ 。 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 矣hĩ 。 或hoặc 小tiểu 參tham 乃nãi 家gia 訓huấn 也dã 。 訓huấn 誨hối 學học 者giả 之chi 規quy 範phạm 也dã 。

糲#

米mễ 不bất 精tinh 也dã 。

○# 辯biện 首thủ 座tòa

都đô 府phủ 昭chiêu 覺giác 寺tự 辯biện 禪thiền 師sư 。 嗣tự 大đại 溈# 法pháp 泰thái 禪thiền 師sư 。

儻thảng

或hoặc 然nhiên 之chi 辭từ 。

蟲trùng 豸#

有hữu 足túc 曰viết 蟲trùng 。 無vô 足túc 曰viết 豸# 。

繩thằng 墨mặc

規quy 矩củ 也dã 。 木mộc 隨tùy 繩thằng 墨mặc 而nhi 正chánh 直trực 。 心tâm 隨tùy 教giáo 化hóa 而nhi 離ly 邪tà 。 凡phàm 行hành 道Đạo 德đức 。 興hưng 教giáo 化hóa 。 不bất 可khả 須tu 臾du 忘vong 也dã 。

○# 筇#

竹trúc 杖trượng 也dã 。

屨lũ

音âm 巨cự 。 草thảo 履lý 也dã 。

適thích

稱xưng 也dã 。

獰#

惡ác 也dã 。

栗lật 棘cức 蓬bồng

楊dương 岐kỳ 示thị 眾chúng 云vân 。 透thấu 得đắc 金kim 剛cang 圈quyển 。 吞thôn 得đắc 栗lật 棘cức 蓬bồng 。 便tiện 與dữ 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 把bả 手thủ 共cộng 行hành 。 歷lịch 代đại 祖tổ 師sư 。 共cộng 一nhất 鼻tị 孔khổng 。 其kỳ 或hoặc 未vị 然nhiên 。 參tham 須tu 實thật 參tham 。 悟ngộ 須tu 實thật 悟ngộ 者giả 也dã 。

○# 佛Phật 智trí

慶khánh 元nguyên 府phủ 。 育dục 王vương 寺tự 。 佛Phật 智trí 端đoan 裕# 禪thiền 師sư 。 吳ngô 越việt 王vương 之chi 裔duệ 也dã 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。

水thủy 庵am

臨lâm 安an 府phủ 淨tịnh 慈từ 。 水thủy 庵am 端đoan 一nhất 禪thiền 師sư 。 婺# 州châu 馬mã 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 智trí 裕# 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

冲# 澹đạm

上thượng 。 和hòa 也dã 。 下hạ 。 恬điềm 靜tĩnh 也dã 。

昂ngang

孤cô 高cao 自tự 如như 之chi 貌mạo 。

屑tiết

輕khinh 苟cẩu 也dã 。 又hựu 顧cố 也dã 。

䖃# 苴#

上thượng 。 郎lang 假giả 切thiết 。 下hạ 。 音âm 鮓# 。 中trung 州châu 人nhân 。 謂vị 蜀thục 人nhân 不bất 遵tuân 軌quỹ 轍triệt 。 曰viết 䖃# 苴# 。 又hựu 苴# 不bất 熟thục 之chi 貌mạo 也dã 。

社xã 火hỏa

俗tục 呼hô 會hội 伴bạn 也dã 。

○# 禦ngữ

制chế 也dã 。

○# 迂#

遠viễn 也dã 。

陵lăng 夷di

上thượng 。 小tiểu 山sơn 也dã 。 下hạ 。 平bình 也dã 。 言ngôn 丘khâu 陵lăng 潰hội 墮đọa 。 漸tiệm 至chí 於ư 地địa 。 教giáo 化hóa 漸tiệm 廢phế 。 以dĩ 類loại 此thử 也dã 。

○# 徑kính 挺đĩnh

當đương 機cơ 直trực 指chỉ 。 絕tuyệt 無vô 迴hồi 避tị 。 擬nghĩ 議nghị 之chi 間gian 。 白bạch 雲vân 千thiên 里lý 。

○# 月nguyệt 堂đường

臨lâm 安an 府phủ 。 淨tịnh 慈từ 月nguyệt 堂đường 道đạo 昌xương 禪thiền 師sư 。 潮triều 州châu 寶bảo 谿khê 吳ngô 氏thị 子tử 。 嗣tự 妙diệu 湛trạm 惠huệ 禪thiền 師sư 。

巽# 上thượng 艮# 下hạ 。

風phong 山sơn 漸tiệm 卦#

漸tiệm 。 漸tiệm 進tiến 之chi 義nghĩa 。 象tượng 曰viết 。 山sơn 上thượng 有hữu 木mộc 漸tiệm 。 君quân 子tử 以dĩ 居cư 賢hiền 德đức 善thiện 裕# 。 註chú 云vân 。 二nhị 者giả 皆giai 當đương 以dĩ 漸tiệm 而nhi 進tiến 。 賢hiền 字tự 衍diễn 。 唐đường 丘khâu 志chí 曰viết 。 居cư 安an 慮lự 危nguy 。 防phòng 微vi 杜đỗ 漸tiệm 。 此thử 古cổ 人nhân 憂ưu 之chi 深thâm 。 慮lự 之chi 遠viễn 。 而nhi 防phòng 其kỳ 未vị 然nhiên 也dã 。

鬻dục

賣mại 也dã 。

○# 尤vưu 延diên 之chi

姓tánh 尤vưu 。 名danh 袤# 。 字tự 延diên 之chi 。 號hiệu 遂toại 初sơ 居cư 士sĩ 。 問vấn 道đạo 於ư 水thủy 庵am 一nhất 禪thiền 師sư 。

荒hoang 逸dật

恣tứ 情tình 放phóng 意ý 。 怠đãi 惰nọa 荒hoang 淫dâm 。 流lưu 蕩đãng 無vô 返phản 也dã 。

○# 苟cẩu 簡giản

苟cẩu 求cầu 聲thanh 利lợi 。 簡giản 去khứ 仁nhân 義nghĩa 。

六lục 人nhân

慈từ 明minh 圓viên 。 大đại 愚ngu 芝chi 。 瑯# 琊gia 覺giác 。 谷cốc 泉tuyền 道đạo 。 法pháp 華hoa 峯phong 。 天thiên 勝thắng 泰thái 。

○# 投đầu 子tử

舒thư 州châu 投đầu 子tử 山sơn 。 義nghĩa 清thanh 禪thiền 師sư 。 嗣tự 水thủy 庵am 一nhất 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 七thất 世thế 也dã 。

九cửu 重trọng/trùng

天thiên 子tử 之chi 門môn 有hữu 九cửu 重trọng/trùng 也dã 。

選tuyển 德đức

乃nãi 內nội 宮cung 殿điện 名danh 也dã 。

上thượng

仁nhân 君quân 即tức 位vị 後hậu 。 皆giai 稱xưng 上thượng 。 乃nãi 宋tống 孝hiếu 宗tông 也dã 。

青thanh 出xuất 於ư 藍lam

出xuất 荀# 子tử 勸khuyến 學học 篇thiên 。 青thanh 色sắc 。 乃nãi 由do 藍lam 中trung 之chi 靛# 。 而nhi 染nhiễm 之chi 。 其kỳ 色sắc 返phản 深thâm 於ư 藍lam 。 弟đệ 子tử 學học 不bất 止chỉ 。 而nhi 勝thắng 於ư 師sư 。 乃nãi 末mạt 勝thắng 本bổn 也dã 。

如như 魚ngư 有hữu 水thủy

劉lưu 玄huyền 德đức 。 得đắc 武võ 侯hầu 。 雲vân 長trường/trưởng 。 翼dực 德đức 。 皆giai 不bất 悅duyệt 。 玄huyền 德đức 乃nãi 云vân 。 孤cô 之chi 有hữu 孔khổng 明minh 。 猶do 魚ngư 之chi 有hữu 水thủy 也dã 。 願nguyện 君quân 請thỉnh 無vô 復phục 言ngôn 。 重trọng/trùng 孔khổng 明minh 。 以dĩ 曉hiểu 二nhị 人nhân 也dã 。

紫tử 巖nham 居cư 士sĩ

張trương 浚tuấn 。 字tự 德đức 遠viễn 。 號hiệu 紫tử 巖nham 居cư 士sĩ 。 紹thiệu 興hưng 初sơ 。 拜bái 封phong 為vi 和hòa 國quốc 公công 。 問vấn 道đạo 於ư 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。

師sư 資tư

師sư 者giả 。 人nhân 之chi 模mô 範phạm 。 為vi 人nhân 之chi 長trường/trưởng 。 訓huấn 物vật 之chi 規quy 。 資tư 者giả 。 助trợ 也dã 。 助trợ 發phát 己kỷ 身thân 之chi 行hành 業nghiệp 。 又hựu 師sư 以dĩ 道đạo 傳truyền 於ư 弟đệ 子tử 。 弟đệ 子tử 資tư 學học 於ư 師sư 也dã 。

○# 累lũy/lụy/luy 卵noãn

晉tấn 靈linh 公công 。 建kiến 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 。 三tam 年niên 不bất 起khởi 。 有hữu 臣thần 荀# 息tức 。 諫gián 曰viết 。 臣thần 能năng 累lũy/lụy/luy 十thập 二nhị 棊kì 子tử 。 又hựu 加gia 九cửu 卵noãn 在tại 其kỳ 上thượng 。 公công 曰viết 。 危nguy 哉tai 。 息tức 曰viết 。 不bất 危nguy 。 公công 造tạo 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 。 三tam 年niên 不bất 成thành 。 男nam 不bất 耕canh 。 女nữ 不bất 織chức 。 其kỳ 危nguy 甚thậm 矣hĩ 。 公công 聞văn 之chi 。 遂toại 止chỉ 也dã 。

毋vô

音âm 無vô 。 禁cấm 止chỉ 之chi 辭từ 。

宸# 庭đình

即tức 選tuyển 德đức 殿điện 。 乃nãi 天thiên 子tử 北bắc 辰thần 之chi 宮cung 也dã 。

伐phạt

誇khoa 也dã 。

○# 倜# 儻thảng

上thượng 音âm 剔dịch 。 窮cùng 而nhi 不bất 變biến 也dã 。 下hạ 音âm 倘thảng 。 卓trác 異dị 貌mạo 。 謂vị 雅nhã 致trí 慷khảng 慨khái 。 瀟tiêu 灑sái 無vô 覊# 也dã 。

岸ngạn 谷cốc

岸ngạn 。 露lộ 額ngạch 也dã 。 谷cốc 。 兩lưỡng 山sơn 間gian 流lưu 道đạo 。 葢# 胷# 次thứ 冲# 虗hư 。 如như 高cao 岸ngạn 空không 谷cốc 。 有hữu 容dung 川xuyên 之chi 量lượng 。

徇#

以dĩ 身thân 逐trục 物vật 。 曰viết 徇# 。

殞vẫn 穫hoạch

儒nho 行hành 篇thiên 云vân 。 不bất 殞vẫn 穫hoạch 於ư 貧bần 賤tiện 。 註chú 云vân 。 如như 蘀# 殞vẫn 而nhi 飄phiêu 零linh 。 似tự 禾hòa 穫hoạch 而nhi 枯khô 槁cảo 也dã 。 又hựu 殞vẫn 者giả 。 如như 有hữu 所sở 墜trụy 。 穫hoạch 者giả 。 如như 有hữu 所sở 割cát 刈ngải 也dã 。 乃nãi 困khốn 迫bách 失thất 志chí 之chi 貌mạo 。

秀tú 之chi 天thiên 寧ninh

嘉gia 興hưng 府phủ 。 秀tú 水thủy 縣huyện 。 天thiên 寧ninh 寺tự 也dã 。

○# 攸du 司ty

所sở 主chủ 掌chưởng 也dã 。

十thập 局cục 頭đầu

今kim 十thập 局cục 。 即tức 百bách 丈trượng 清thanh 規quy 中trung 。 兩lưỡng 序tự 要yếu 也dã 。 餘dư 不bất 預dự 焉yên 。 謂vị 兩lưỡng 堂đường 首thủ 座tòa 。 書thư 記ký 。 藏tạng 主chủ 。 知tri 客khách 。 都đô 管quản 。 監giám 寺tự 。 副phó 寺tự 。 維duy 那na 。 典điển 座tòa 也dã 。

翼dực 戴đái

上thượng 。 恭cung 敬kính 也dã 。 下hạ 。 頂đảnh 戴đái 也dã 。

拳quyền 拳quyền

勤cần 而nhi 奉phụng 持trì 。

惴# 惴#

之chi 端đoan 切thiết 。 憂ưu 也dã 。

睽#

音âm 奎# 。 斜tà 視thị 也dã 。

屠đồ 獪#

宰tể 殺sát 曰viết 屠đồ 。 殺sát 戮lục 曰viết 獪# 。 又hựu 害hại 也dã 。

襲tập

合hợp 也dã 。

○# 妙diệu 湛trạm

福phước 州châu 雪tuyết 峯phong 。 妙diệu 湛trạm 思tư 慧tuệ 禪thiền 師sư 。 錢tiền 塘đường 俞# 氏thị 子tử 。 嗣tự 法pháp 雲vân 善thiện 本bổn 禪thiền 師sư 。

適thích

的đích 從tùng 也dã 。 相tương 稱xứng 也dã 。

○# 懇khẩn

至chí 誠thành 求cầu 也dã 。

○# 建kiến 炎diễm

宋tống 高cao 宗tông 年niên 號hiệu 。

上thượng 巳tị 日nhật

即tức 三tam 月nguyệt 三tam 日nhật 也dã 。

鍾chung 相tương/tướng

紹thiệu 興hưng 五ngũ 年niên 。 洞đỗng 庭đình 湖hồ 賊tặc 。 鍾chung 相tương/tướng 作tác 亂loạn 。 傷thương 殘tàn 人nhân 民dân 。 得đắc 張trương 俊# 官quan 兵binh 。 鍾chung 相tương/tướng 敗bại 死tử 。 不bất 數sổ 日nhật 客khách 商thương 來lai 往vãng 。 居cư 民dân 耕canh 植thực 。 鍾chung 相tương/tướng 。 號hào 天thiên 皇hoàng 大đại 王vương 。

澧# 陽dương

湖hồ 廣quảng 常thường 德đức 府phủ 。 澧# 陽dương 州châu 是thị 也dã 。

文Văn 殊Thù 導đạo

常thường 德đức 府phủ 。 文Văn 殊Thù 正chánh 導đạo 禪thiền 師sư 。 眉mi 州châu 徐từ 氏thị 子tử 。 嗣tự 佛Phật 鑑giám 勤cần 禪thiền 師sư 。 十thập 三tam 得đắc 度độ 。 詣nghệ 都đô 習tập 唯duy 識thức 論luận 。 自tự 以dĩ 為vi 至chí 得đắc 。 同đồng 學học 詰cật 曰viết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 今kim 目mục 前tiền 萬vạn 象tượng 凝ngưng 然nhiên 。 心tâm 識thức 安an 在tại 。 師sư 無vô 對đối 。 由do 是thị 周chu 遊du 江giang 淮hoài 。 得đắc 法Pháp 後hậu 應ưng 世thế 。 住trụ 文Văn 殊Thù 寺tự 。 宋tống 高cao 宗tông 建kiến 炎diễm 三tam 年niên 春xuân 。 示thị 眾chúng 。 舉cử 臨lâm 濟tế 臨lâm 滅diệt 。 囑chúc 三tam 聖thánh 因nhân 緣duyên 。 曰viết 。 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 瞎hạt 驢lư 滅diệt 。 臨lâm 濟tế 何hà 曾tằng 有hữu 此thử 說thuyết 。 古cổ 今kim 時thời 人nhân 皆giai 妄vọng 傳truyền 。 不bất 信tín 但đãn 看khán 後hậu 三tam 月nguyệt 。 果quả 至chí 後hậu 三tam 月nguyệt 。 鍾chung 相tương/tướng 叛bạn 於ư 澧# 陽dương 。 其kỳ 徒đồ 欲dục 與dữ 師sư 南nam 奔bôn 。 師sư 曰viết 。 學học 道Đạo 所sở 以dĩ 了liễu 生sanh 死tử 。 何hà 得đắc 避tị 之chi 。 俄nga 然nhiên 賊tặc 至chí 。 師sư 曰viết 。 速tốc 然nhiên 見kiến 殺sát 。 快khoái 汝nhữ 心tâm 意ý 。 賊tặc 舉cử 槊sóc 殘tàn 之chi 。 血huyết 皆giai 白bạch 乳nhũ 。 賊tặc 驚kinh 駭hãi 。 引dẫn 蓆# 覆phú 而nhi 去khứ 。

毅nghị

音âm 義nghĩa 。 果quả 敢cảm 也dã 。 端đoan 也dã 。

至chí 人nhân

行hành 到đáo 之chi 人nhân 。 又hựu 聖thánh 人nhân 也dã 。

丹đan 稜lăng

即tức 四tứ 川xuyên 眉mi 州châu 。 丹đan 稜lăng 縣huyện 。

○# 心tâm 聞văn

台thai 州châu 萬vạn 年niên 寺tự 。 心tâm 聞văn 雲vân 賁# 禪thiền 師sư 。 永vĩnh 嘉gia 人nhân 。 嗣tự 育dục 王vương 介giới 諶# 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

瞠#

撑# 直trực 視thị 也dã 。

劃hoạch

音âm 獲hoạch 。 以dĩ 刀đao 破phá 物vật 也dã 。

劄#

竹trúc 洽hiệp 切thiết 。 刺thứ 也dã 。

搭# 滯trệ

凝ngưng 止chỉ 不bất 脫thoát 也dã 。 言ngôn 未vị 得đắc 徹triệt 證chứng 。 猶do 有hữu 疑nghi 礙ngại 。 今kim 用dụng 一nhất 錐trùy 一nhất 劄# 。 使sử 其kỳ 超siêu 然nhiên 。 默mặc 契khế 本bổn 心tâm 。 不bất 存tồn 凡phàm 聖thánh 。 廓khuếch 落lạc 無vô 依y 。 縱tung 橫hoành 自tự 在tại 而nhi 已dĩ 。

○# 風phong 穴huyệt

汝nhữ 州châu 風phong 穴huyệt 延diên 沼chiểu 禪thiền 師sư 。 錢tiền 塘đường 餘dư 杭# 劉lưu 氏thị 子tử 。 嗣tự 南nam 院viện 惠huệ 顒ngung 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 七thất 世thế 也dã 。

白bạch 丁đinh

地địa 名danh 。 地địa 多đa 小tiểu 人nhân 。 風phong 穴huyệt 隱ẩn 匿nặc 數số 年niên 。 未vị 知tri 孰thục 是thị 。

大đại 梅mai

明minh 州châu 。 大đại 梅mai 山sơn 法pháp 常thường 禪thiền 師sư 。 襄tương 陽dương 鄭trịnh 氏thị 子tử 。 嗣tự 馬mã 祖tổ 。 後hậu 隱ẩn 居cư 於ư 大đại 梅mai 。

悠du 悠du

優ưu 也dã 。 尋tầm 常thường 遊du 行hành 之chi 人nhân 。

詒#

音âm 移di 。 慢mạn 也dã 欺khi 也dã 。

叔thúc

季quý 也dã 。 末Mạt 法Pháp 之chi 時thời 也dã 。

靡mĩ

偃yển 也dã 。 歸quy 也dã 。

矧#

音âm 審thẩm 。 況huống 也dã 。

瓌khôi 偉#

上thượng 。 公công 回hồi 切thiết 。 玉ngọc 美mỹ 也dã 。 下hạ 。 音âm 葦vi 。 乃nãi 奇kỳ 大đại 也dã 。

○# 天thiên 禧#

宋tống 三tam 帝đế 。 真chân 宗tông 年niên 號hiệu 也dã 。

籠lung 絡lạc

如như 鳥điểu 之chi 在tại 籠lung 。 馬mã 著trước 覊# 絡lạc 。 不bất 能năng 脫thoát 去khứ 。 學học 者giả 溺nịch 之chi 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。

宣tuyên 政chánh

宋tống 八bát 帝đế 徽# 宗tông 年niên 號hiệu 也dã 。

碧bích 巖nham 集tập

山sơn 名danh 。 圓viên 悟ngộ 禪thiền 師sư 。 在tại 此thử 作tác 評bình 唱xướng 。 釋thích 雪tuyết 竇đậu 頌tụng 古cổ 。 為vi 碧bích 巖nham 集tập 也dã 。

寧ninh 道đạo 者giả

潭đàm 州châu 開khai 福phước 道đạo 寧ninh 禪thiền 師sư 。 歙# 溪khê 汪uông 氏thị 子tử 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 四tứ 世thế 。

紹thiệu 興hưng

宋tống 十thập 帝đế 。 高cao 宗tông 年niên 號hiệu 也dã 。

佛Phật 日nhật

即tức 妙diệu 喜hỷ 也dã 。

騖#

音âm 務vụ 。 奔bôn 也dã 。

漬tí

音âm 自tự 。 浸tẩm 潤nhuận 也dã 。

祛khư

除trừ 卻khước 也dã 。

劇kịch

增tăng 也dã 。 尤vưu 甚thậm 也dã 。

○# 拙chuyết 庵am

慶khánh 元nguyên 府phủ 。 育dục 王vương 山sơn 佛Phật 照chiếu 德đức 光quang 禪thiền 師sư 。 臨lâm 江giang 軍quân 彭# 氏thị 子tử 。 嗣tự 大đại 慧tuệ 杲# 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 。

顱#

頂đảnh 骨cốt 。

顙tảng

額ngạch 也dã 。

頥#

頷hạm 也dã 。

七thất 處xứ

兩lưỡng 手thủ 兩lưỡng 足túc 。 兩lưỡng 眉mi 及cập 頂đảnh 。

○# 虞ngu 尹# 文văn

姓tánh 虞ngu 。 名danh 尹# 。 字tự 彬# 文văn 。 幼ấu 十thập 歲tuế 時thời 。 善thiện 賦phú 詩thi 詞từ 。 有hữu 驚kinh 人nhân 之chi 語ngữ 。 後hậu 孝hiếu 宗tông 為vi 相tương/tướng 。 置trí 翹kiều 村thôn 舘# 舍xá 。 以dĩ 筵diên 四tứ 方phương 賢hiền 士sĩ 。

伊y 尹#

性tánh 伊y 。 名danh 尹# 。 傷thương 中trung 國quốc 無vô 賢hiền 君quân 。 歎thán 斯tư 道đạo 不bất 行hành 。 隱ẩn 耕canh 於ư 有hữu 莘# 之chi 野dã 。 湯thang 三tam 往vãng 聘sính 之chi 。 拜bái 為vi 相tương/tướng 。

呂lữ 望vọng

東đông 海hải 人nhân 。 姓tánh 姜# 。 名danh 尚thượng 。 字tự 子tử 牙nha 。 釣điếu 魚ngư 磻# 溪khê 之chi 寶bảo 雞kê 縣huyện 。 西tây 伯bá 將tương 出xuất 獵liệp 。 卜bốc 之chi 曰viết 。 所sở 獲hoạch 者giả 非phi 熊hùng 非phi 羆bi 。 非phi 虎hổ 非phi 彪# 。 霸# 王vương 之chi 輔phụ 。 果quả 獲hoạch 姜# 尚thượng 於ư 渭# 水thủy 之chi 陽dương 。 與dữ 語ngữ 大đại 悅duyệt 曰viết 。 自tự 吾ngô 先tiên 君quân 太thái 公công 。 嘗thường 云vân 。 當đương 有hữu 聖thánh 人nhân 適thích 周chu 。 太thái 公công 望vọng 子tử 久cửu 矣hĩ 。 故cố 號hiệu 太thái 公công 望vọng 。 立lập 為vi 師sư 。 封phong 為vi 呂lữ 。 後hậu 佐tá 武võ 王vương 伐phạt 紂# 也dã 。 詠vịnh 曰viết 。 岸ngạn 草thảo 青thanh 青thanh 渭# 水thủy 流lưu 。 子tử 牙nha 曾tằng 此thử 獨độc 垂thùy 鈎câu 。 當đương 時thời 未vị 入nhập 飛phi 熊hùng 兆triệu 。 幾kỷ 向hướng 斜tà 陽dương 嘆thán 白bạch 頭đầu 。

階giai 級cấp

上thượng 。 階giai 梯thê 也dã 。 下hạ 。 次thứ 第đệ 也dã 。

箕ki 踞cứ

長trường/trưởng 伸thân 兩lưỡng 足túc 。 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 按án 兩lưỡng 膝tất 上thượng 。 其kỳ 形hình 似tự 箕ki 。 唐đường 詩thi 云vân 。 綠lục 樹thụ 陰ấm 濃nồng 足túc 四tứ 隣lân 。 青thanh 苔# 日nhật 厚hậu 自tự 無vô 塵trần 。 科khoa 頭đầu 箕ki 踞cứ 長trường/trưởng 松tùng 下hạ 。 白bạch 眼nhãn 看khán 他tha 世thế 上thượng 人nhân 。

○# 揵kiền

所sở 擊kích 之chi 物vật 也dã 。 鍾chung 磬khánh 板bản 木mộc 魚ngư 等đẳng 物vật 。 凡phàm 擊kích 之chi 有hữu 聲thanh 者giả 。 皆giai 名danh 為vi 揵kiền 。

柱trụ 石thạch

漢hán 。 田điền 延diên 年niên 。 謂vị 霍hoắc 光quang 曰viết 。 將tướng 軍quân 為vi 國quốc 柱trụ 石thạch 。 今kim 謂vị 柱trụ 石thạch 者giả 。 欲dục 撑# 柱trụ 宗tông 門môn 。 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 也dã 。

芥giới 蔕#

上thượng 。 音âm 介giới 。 下hạ 。 音âm 瘥sái 。 望vọng 人nhân 豁hoát 略lược 曰viết 。 幸hạnh 勿vật 芥giới 蔕# 。 又hựu 刺thứ 鯁# 也dã 。 鯁# 者giả 。 骨cốt 不bất 下hạ 咽yến/ế/yết 也dã 。 古cổ 謂vị 蹇kiển 諤# 直trực 言ngôn 。 為vi 骨cốt 鯁# 也dã 直trực 言ngôn 難nan 受thọ 。 如như 鯁# 骨cốt 留lưu 咽yến/ế/yết 也dã 。

○# 剗sản

削tước 也dã 。 謂vị 去khứ 其kỳ 疑nghi 執chấp 。 斷đoạn 其kỳ 情tình 思tư 也dã 。

○# 可khả 親thân 下hạ

三tam 句cú 出xuất 孔khổng 子tử 家gia 語ngữ 。 儒nho 行hành 篇thiên 也dã 。

淫dâm 溽#

禮lễ 記ký 云vân 。 居cư 家gia 不bất 淫dâm 。 飲ẩm 食thực 不bất 溽# 。 註chú 。 淫dâm 。 流lưu 蕩đãng 也dã 。 恣tứ 縱túng/tung 貪tham 味vị 。 曰viết 溽# 也dã 。

干can 將tương 鏌# 鎁#

孝hiếu 子tử 傳truyền 云vân 。 楚sở 王vương 夫phu 人nhân 。 夏hạ 乘thừa 凉# 抱bão 鐵thiết 柱trụ 感cảm 孕dựng 。 產sản 生sanh 一nhất 鐵thiết 塊khối 。 楚sở 王vương 。 令linh 干can 將tương 造tạo 劒kiếm 。 三tam 年niên 乃nãi 成thành 雙song 劒kiếm 。 一nhất 雌thư 一nhất 雄hùng 。 干can 將tương 密mật 將tương 雄hùng 劒kiếm 以dĩ 匿nặc 。 進tiến 雌thư 劒kiếm 。 王vương 秘bí 匣hạp 中trung 。 嘗thường 聞văn 悲bi 鳴minh 。 王vương 問vấn 羣quần 臣thần 。 臣thần 曰viết 。 劒kiếm 有hữu 雌thư 雄hùng 。 鳴minh 者giả 憶ức 雄hùng 耳nhĩ 。 王vương 大đại 怒nộ 。 干can 將tương 知tri 罪tội 必tất 死tử 。 將tương 劒kiếm 藏tạng 於ư 屋ốc 柱trụ 中trung 。 囑chúc 妻thê 鏌# 鎁# 曰viết 。 日nhật 出xuất 北bắc 戶hộ 。 南nam 山sơn 有hữu 松tùng 。 松tùng 生sanh 於ư 石thạch 。 劍kiếm 在tại 其kỳ 中trung 。 妻thê 後hậu 生sanh 男nam 。 名danh 眉mi 間gian 赤xích 。 年niên 十thập 五ngũ 歲tuế 。 問vấn 母mẫu 曰viết 。 吾ngô 父phụ 何hà 在tại 。 母mẫu 述thuật 前tiền 事sự 。 思tư 惟duy 剖phẫu 柱trụ 。 果quả 得đắc 其kỳ 劍kiếm 。 欲dục 為vi 父phụ 報báo 讐thù 。 楚sở 王vương 知tri 之chi 。 勑# 令linh 覔# 得đắc 其kỳ 人nhân 。 當đương 厚hậu 賞thưởng 之chi 。 眉mi 間gian 赤xích 。 遂toại 逃đào 。 俄nga 有hữu 客khách 曰viết 。 子tử 莫mạc 非phi 眉mi 間gian 赤xích 否phủ/bĩ 。 曰viết 然nhiên 。 客khách 曰viết 。 吾ngô 甑# 山sơn 人nhân 。 能năng 為vi 子tử 報báo 父phụ 讐thù 。 赤xích 曰viết 。 父phụ 昔tích 無vô 辜cô 。 枉uổng 被bị 荼đồ 毒độc 。 君quân 今kim 見kiến 惠huệ 。 當đương 何hà 所sở 須tu 。 客khách 曰viết 。 當đương 得đắc 子tử 頭đầu 。 并tinh 劍kiếm 。 赤xích 乃nãi 自tự 刎# 其kỳ 頭đầu 。 客khách 得đắc 其kỳ 頭đầu 并tinh 劍kiếm 。 進tiến 與dữ 楚sở 王vương 。 王vương 曰viết 大đại 幸hạnh 。 客khách 曰viết 。 願nguyện 將tương 此thử 頭đầu 。 以dĩ 油du 烹phanh 之chi 。 王vương 遂toại 與dữ 頭đầu 投đầu 鼎đỉnh 。 烹phanh 至chí 三tam 日nhật 不bất 爛lạn 。 客khách 請thỉnh 王vương 視thị 。 客khách 以dĩ 劍kiếm 揮huy 王vương 頭đầu 。 落lạc 於ư 鼎đỉnh 中trung 。 二nhị 頭đầu 相tương/tướng 囓khiết 。 客khách 恐khủng 眉mi 間gian 赤xích 頭đầu 不bất 勝thắng 。 乃nãi 自tự 刎# 頭đầu 助trợ 之chi 。 三tam 頭đầu 相tương/tướng 囓khiết 。 俄nga 頃khoảnh 俱câu 爛lạn 。

虞ngu

憂ưu 慮lự 也dã 。

闕khuyết

損tổn 失thất 也dã 。

○# 末mạt 學học 膚phu 受thọ

東đông 京kinh 賦phú 云vân 。 末mạt 學học 膚phu 受thọ 。 貴quý 耳nhĩ 賤tiện 目mục 。 註chú 。 膚phu 。 皮bì 膚phu 也dã 。 皮bì 膚phu 之chi 受thọ 。 故cố 云vân 膚phu 受thọ 也dã 。 此thử 外ngoại 受thọ 淺thiển 薄bạc 。 非phi 內nội 實thật 所sở 受thọ 。 貴quý 於ư 耳nhĩ 。 賤tiện 於ư 目mục 也dã 。

溟minh 淵uyên

上thượng 。 水thủy 之chi 黑hắc 色sắc 也dã 。 以dĩ 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 四tứ 海hải 為vi 四tứ 溟minh 。 下hạ 。 深thâm 也dã 。 海hải 有hữu 九cửu 轉chuyển 。 回hồi 水thủy 漩tuyền 澓phục 。 其kỳ 水thủy 至chí 深thâm 。 故cố 為vi 九cửu 淵uyên 。

○# 庶thứ 幾kỷ

從tùng 容dung 審thẩm 察sát 也dã 。

亘tuyên

通thông 也dã 。

○# 蓬bồng 蓽tất

織chức 荊kinh 為vi 門môn 也dã 。 禮lễ 記ký 二nhị 十thập 九cửu 卷quyển 。 儒nho 行hành 篇thiên 四tứ 十thập 一nhất 。 儒nho 有hữu 一nhất 畝mẫu 之chi 宮cung 。 環hoàn 堵đổ 之chi 室thất 。 蓽tất 門môn 圭# 竇đậu 。 蓬bồng 戶hộ 甕úng 牖dũ 。

憔tiều 悴tụy

枯khô 療liệu 也dã 。 憂ưu 勞lao 也dã 。

磊lỗi 落lạc

如như 眾chúng 石thạch 之chi 崩băng 落lạc 。 而nhi 無vô 阻trở 滯trệ 。 皆giai 大đại 人nhân 之chi 相tướng 。 無vô 物vật 滯trệ 於ư 胸hung 中trung 。 如như 干can 戈qua 叢tùng 裏lý 。 橫hoạnh/hoành 身thân 直trực 過quá 。 荊kinh 棘cức 林lâm 中trung 。 擺bãi 手thủ 便tiện 行hành 。 脚cước 跟cân 下hạ 無vô 五ngũ 色sắc 線tuyến 。 舌thiệt 頭đầu 上thượng 無vô 十thập 字tự 關quan 。 鼻tị 端đoan 無vô 泥nê 痕ngân 。 眼nhãn 中trung 無vô 金kim 屑tiết 故cố 也dã 。

頥# 指chỉ

但đãn 動động 頥# 而nhi 指chỉ 麾huy 。 不bất 勞lao 用dụng 力lực 。 皆giai 如như 意ý 也dã 。

洋dương 洋dương

流lưu 蕩đãng 之chi 貌mạo 。

趦# 趄#

上thượng 。 音âm 咨tư 。 下hạ 。 音âm 菹# 。 欲dục 趣thú 而nhi 不bất 行hành 也dã 。

攫quặc 金kim

上thượng 。 爪trảo 持trì 也dã 。 列liệt 子tử 云vân 。 昔tích 齊tề 人nhân 有hữu 欲dục 金kim 者giả 。 青thanh 旦đán 衣y 冠quan 之chi 市thị 。 適thích 鬻dục 金kim 之chi 所sở 。 竊thiết 金kim 而nhi 去khứ 。 金kim 主chủ 捕bộ 之chi 曰viết 。 人nhân 皆giai 在tại 焉yên 。 子tử 何hà 攫quặc 人nhân 之chi 金kim 。

答đáp 曰viết 。

取thủ 金kim 之chi 時thời 不bất 見kiến 其kỳ 人nhân 。 而nhi 獨độc 見kiến 其kỳ 金kim 。 言ngôn 人nhân 貪tham 其kỳ 利lợi 而nhi 忘vong 其kỳ 耻sỉ 。 見kiến 其kỳ 利lợi 而nhi 忘vong 其kỳ 害hại 也dã 。

上thượng 池trì 之chi 水thủy

古cổ 史sử 云vân 。 蘆lô 越việt 之chi 東đông 有hữu 扁# 鵲thước 。 姓tánh 秦tần 名danh 緩hoãn 。 渤bột 海hải 郡quận 人nhân 。 少thiểu 時thời 為vi 舍xá 長trường/trưởng 。 客khách 長trường/trưởng 桑tang 君quân 。 見kiến 扁# 鵲thước 獨độc 奇kỳ 。 常thường 勤cần 遇ngộ 之chi 。 出xuất 入nhập 十thập 餘dư 年niên 。 一nhất 日nhật 呼hô 扁# 鵲thước 私tư 坐tọa 。 間gian 語ngữ 之chi 曰viết 。 我ngã 有hữu 藥dược 方phương 。 年niên 將tương 老lão 矣hĩ 。 欲dục 傳truyền 與dữ 公công 。 公công 無vô 泄tiết 漏lậu 。 鵲thước 敬kính 諾nặc 。 遂toại 出xuất 懷hoài 中trung 藥dược 方phương 與dữ 之chi 。 示thị 以dĩ 上thượng 池trì 水thủy 服phục 之chi 。 三tam 七thất 日nhật 當đương 見kiến 物vật 矣hĩ 。 盡tận 取thủ 方phương 以dĩ 授thọ 之chi 。 忽hốt 不bất 見kiến 其kỳ 人nhân 也dã 。 鵲thước 如như 其kỳ 言ngôn 。 以dĩ 藥dược 水thủy 服phục 之chi 。 三tam 七thất 日nhật 視thị 垣viên 外ngoại 一nhất 方phương 人nhân 。 後hậu 視thị 病bệnh 。 盡tận 見kiến 五ngũ 臟tạng 癥# 結kết 。 持trì 以dĩ 胗chẩn 脈mạch 名danh 耳nhĩ 。 註chú 。 水thủy 未vị 至chí 於ư 地địa 。 承thừa 取thủ 竹trúc 木mộc 上thượng 露lộ 水thủy 。 故cố 名danh 上thượng 池trì 之chi 水thủy 。

○# 中trung 興hưng

廢phế 而nhi 復phục 興hưng 曰viết 。 中trung 興hưng 也dã 。 如như 漢hán 光quang 武võ 中trung 。 興hưng 漢hán 業nghiệp 也dã 。

佚# 豫dự

縱túng/tung 意ý 悅duyệt 情tình 而nhi 為vi 。

態thái

美mỹ 意ý 也dã 。

便tiện

利lợi 也dã 。

圖đồ

謀mưu 也dã 。

○# 密mật 庵am

慶khánh 元nguyên 府phủ 。 天thiên 童đồng 密mật 庵am 咸hàm 傑kiệt 禪thiền 師sư 。 福phước 州châu 鄭trịnh 氏thị 子tử 。 嗣tự 應ưng 庵am 華hoa 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 七thất 世thế 。

○# 懦#

弱nhược 也dã 。

韜# 晦hối

韜# 藏tạng 虗hư 名danh 而nhi 棄khí 華hoa 務vụ 實thật 。 晦hối 隱ẩn 其kỳ 跡tích 。 而nhi 和hòa 光quang 同đồng 塵trần 也dã 。

毀hủy 方phương 瓦ngõa 合hợp

禮lễ 記ký 二nhị 十thập 九cửu 卷quyển 。 儒nho 行hành 第đệ 四tứ 十thập 一nhất 。 儒nho 有hữu 博bác 學học 而nhi 不bất 窮cùng 。 篤đốc 行hành 而nhi 不bất 惓# 。 乃nãi 慕mộ 賢hiền 而nhi 容dung 眾chúng 。 毀hủy 方phương 而nhi 瓦ngõa 合hợp 。 寬khoan 裕# 有hữu 如như 此thử 者giả 。 略lược 註chú 云vân 。 毀hủy 方phương 瓦ngõa 合hợp 者giả 。 陶đào 瓦ngõa 之chi 事sự 。 其kỳ 初sơ 則tắc 圓viên 。 剖phẫu 而nhi 為vi 四tứ 。 其kỳ 形hình 則tắc 方phương 。 毀hủy 其kỳ 圓viên 以dĩ 為vi 方phương 。 合hợp 其kỳ 方phương 而nhi 復phục 圓viên 。 葢# 於ư 涵# 容dung 之chi 中trung 。 未vị 嘗thường 無vô 分phần/phân 辨biện 。 故cố 曰viết 寬khoan 裕# 有hữu 如như 此thử 者giả 也dã 。

○# 嫉tật 妬đố

殉# 自tự 名danh 利lợi 。 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 曰viết 嫉tật 妬đố 。 又hựu 害hại 賢hiền 曰viết 嫉tật 。 忌kỵ 色sắc 曰viết 妬đố 。

○# 管quản 見kiến

小tiểu 見kiến 也dã 。 如như 管quản 窺khuy 天thiên 。 能năng 見kiến 多đa 許hứa 。 此thử 言ngôn 識thức 見kiến 暗ám 短đoản 。 而nhi 無vô 高cao 明minh 遠viễn 大đại 之chi 見kiến 者giả 。

險hiểm 詖#

不bất 平bình 謟siểm 詐trá 之chi 言ngôn 。

猜# 忌kỵ

心tâm 多đa 疑nghi 曰viết 猜# 。 意ý 多đa 憎tăng 曰viết 忌kỵ 。 謂vị 忘vong 人nhân 大đại 恩ân 。 記ký 人nhân 小tiểu 過quá 。 是thị 己kỷ 非phi 人nhân 也dã 。

沮trở

壞hoại 也dã 。 止chỉ 遏át 也dã 。

訐kiết

攻công 發phát 人nhân 之chi 私tư 。 曰viết 訐kiết 。

○# 自tự 得đắc 輝huy

杭# 州châu 淨tịnh 慈từ 自tự 得đắc 慧tuệ 輝huy 禪thiền 師sư 。 會hội 稽khể 張trương 氏thị 子tử 。 嗣tự 天thiên 童đồng 正chánh 覺giác 禪thiền 師sư 。

○# 條điều 理lý

上thượng 整chỉnh 。 下hạ 治trị 也dã 。 始thỉ 條điều 理lý 。 終chung 條điều 理lý 。 見kiến 孟# 子tử 。

弛thỉ

音âm 豸# 。 壞hoại 也dã 。

隳huy

毀hủy 壞hoại 也dã 。

賊tặc

私tư 取thủ 也dã 。

○# 駑nô 駘#

鈍độn 馬mã 也dã 。

瑩oánh

玉ngọc 之chi 光quang 也dã 。

○# 或hoặc 庵am

鎮trấn 江giang 府phủ 。 焦tiêu 山sơn 或hoặc 庵am 禪thiền 師sư 。 台thai 州châu 羅la 氏thị 子tử 。 嗣tự 護hộ 國quốc 景cảnh 元nguyên 禪thiền 師sư 。 南nam 嶽nhạc 下hạ 十thập 六lục 世thế 也dã 。

選tuyển 佛Phật 頌tụng

龐# 居cư 士sĩ 。 問vấn 馬mã 祖tổ 。 不bất 與dữ 萬vạn 法pháp 為vi 侶lữ 者giả 是thị 甚thậm 麼ma 人nhân 。 祖tổ 云vân 。 待đãi 汝nhữ 一nhất 口khẩu 吸hấp 盡tận 西tây 江giang 水thủy 。 即tức 向hướng 汝nhữ 道đạo 。 居cư 士sĩ 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 呈trình 偈kệ 曰viết 。 十thập 方phương 同đồng 聚tụ 會hội 。 个# 个# 學học 無vô 為vi 。 此thử 是thị 選tuyển 佛Phật 場tràng 。 心tâm 空không 及cập 第đệ 歸quy 。

錢tiền 公công

宋tống 丞thừa 相tương/tướng 。 姓tánh 錢tiền 。 名danh 相tướng 祖tổ 。 字tự 象tượng 先tiên 。 問vấn 道đạo 於ư 或hoặc 庵am 體thể 禪thiền 師sư 。

解giải

會hội 也dã 。

遁độn

隱ẩn 藏tàng 也dã 。

乾can/kiền/càn 道đạo

宋tống 孝hiếu 宗tông 年niên 號hiệu 。

瞎hạt 堂đường

臨lâm 安an 府phủ 。 靈linh 隱ẩn 寺tự 瞎hạt 堂đường 慧tuệ 遠viễn 禪thiền 師sư 。 眉mi 山sơn 彭# 氏thị 子tử 。 嗣tự 圓viên 悟ngộ 勤cần 禪thiền 師sư 。

○# 翩#

孤cô 鳥điểu 疾tật 飛phi 之chi 貌mạo 。 又hựu 自tự 如như 也dã 。

○# 凌lăng 然nhiên

超siêu 越việt 也dã 。

○# 翕#

如như 鳥điểu 之chi 聚tụ 也dã 。

杜đỗ 抝#

不bất 依y 軌quỹ 轍triệt 曰viết 杜đỗ 。 不bất 順thuận 人nhân 情tình 曰viết 抝# 。

拍phách

拊phụ 也dã 。 自tự 不bất 能năng 行hành 。 拍phách 人nhân 肩kiên 而nhi 行hành 之chi 。

隊đội

羣quần 也dã 。

匡khuông

止chỉ 也dã 。

○# 一nhất 賢hiền 衲nạp 子tử

如như 國quốc 得đắc 一nhất 賢hiền 臣thần 。 則tắc 興hưng 國quốc 治trị 邦bang 。 法Pháp 門môn 得đắc 一nhất 賢hiền 衲nạp 子tử 。 則tắc 叢tùng 林lâm 永vĩnh 賴lại 。

○# 悼điệu

挽vãn 也dã 。 哀ai 而nhi 至chí 痛thống 。

陶đào 泓hoằng

泓hoằng 。 寶bảo 泓hoằng 。 石thạch 泓hoằng 。 涵# 星tinh 泓hoằng 。 皆giai 硯# 之chi 別biệt 名danh 也dã 。

底để

何hà 也dã 。

無vô 筆bút

老lão 師sư 一nhất 段đoạn 光quang 明minh 。 猶do 若nhược 虗hư 空không 。 無vô 筆bút 可khả 判phán 也dã 。

○# 楮#

楮# 皮bì 。 蔡thái 倫luân 將tương 此thử 而nhi 作tác 紙chỉ 也dã 。

綆#

音âm 梗# 。 取thủ 水thủy 之chi 繩thằng 。 訓huấn 言ngôn 。 楮# 小tiểu 不bất 可khả 懷hoài 大đại 。 綆# 短đoản 不bất 可khả 汲cấp 深thâm 。 此thử 二nhị 句cú 出xuất 莊trang 子tử 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 篇thiên 。 言ngôn 其kỳ 才tài 小tiểu 。 不bất 堪kham 大đại 用dụng 也dã 。

鴟si 鵂hưu

亦diệc 名danh 鵂hưu 鶹lưu 。 恠# 鳥điểu 也dã 。 鳴minh 之chi 則tắc 雨vũ 。 晝trú 則tắc 無vô 所sở 見kiến 。 夜dạ 則tắc 目mục 明minh 也dã 。 此thử 出xuất 莊trang 子tử 秋thu 水thủy 篇thiên 。 言ngôn 人nhân 見kiến 小tiểu 。 而nhi 不bất 能năng 見kiến 大đại 也dã 。

靜tĩnh 南nam 堂đường

彭# 州châu 大đại 隨tùy 南nam 堂đường 元nguyên 靜tĩnh 禪thiền 師sư 。 閬# 州châu 玉ngọc 山sơn 。 大đại 儒nho 趙triệu 約ước 仲trọng 之chi 子tử 。 嗣tự 五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 。

頴dĩnh

鋒phong 利lợi 也dã 。

○# 番phiên

音âm 婆bà 。 即tức 饒nhiêu 州châu 鄱# 陽dương 縣huyện 也dã 。 番phiên 。 與dữ 鄱# 同đồng 。

筦#

音âm 管quản 。 樂nhạc 器khí 。

藜#

藜# 藿hoắc 似tự 蒿hao 而nhi 可khả 食thực 。

斂liểm 具cụ

即tức 棺quan 槨# 也dã 。

貸thải

音âm 代đại 。 賖# 借tá 也dã 。

樞xu 密mật

即tức 今kim 都đô 察sát 院viện 官quan 之chi 稱xưng 。

宣tuyên 撫phủ

即tức 巡tuần 按án 也dã 。

路lộ

昔tích 謂vị 之chi 路lộ 。 今kim 名danh 之chi 府phủ 。

死tử 貓miêu 頭đầu

明minh 向hướng 上thượng 事sự 也dã 。 此thử 物vật 本bổn 是thị 腥tinh 臭xú 之chi 物vật 。 若nhược 有hữu 具cụ 眼nhãn 衲nạp 僧Tăng 。 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 一nhất 口khẩu 吞thôn 之chi 。 則tắc 佛Phật 祖tổ 之chi 病bệnh 悉tất 除trừ 。 通thông 身thân 輕khinh 快khoái 。 舉cử 僧Tăng 問vấn 曹tào 山sơn 。 世thế 間gian 何hà 物vật 最tối 貴quý 。 山sơn 云vân 。 死tử 貓miêu 頭đầu 為vi 貴quý 。 丹đan 霞hà 頌tụng 云vân 。 腥tinh 臊tao 紅hồng 爛lạn 不bất 堪kham 聞văn 。 動động 處xứ 輕khinh 輕khinh 血huyết 污ô 身thân 。 何hà 事sự 杳# 無vô 人nhân 著trước 價giá 。 為vi 伊y 不bất 是thị 世thế 間gian 珍trân 。 喻dụ 向hướng 上thượng 事sự 。

○# 榱# 桷#

即tức 椽chuyên 也dã 。

楹doanh 枋#

上thượng 柱trụ 。 下hạ 丕# 木mộc 也dã 。

梁lương 棟đống

脊tích 木mộc 曰viết 棟đống 。 負phụ 棟đống 曰viết 梁lương 。

齟# 齬#

上thượng 咀trớ 。 下hạ 語ngữ 。 不bất 相tương 當đương 也dã 。 又hựu 坎khảm 坷# 也dã 。

溥phổ

音âm 普phổ 。 廣quảng 也dã 。

○# 芾#

音âm 肺phế 。

膏cao

潤nhuận 也dã 。 以dĩ 膏cao 脂chi 膏cao 運vận 車xa 也dã 。

孱#

音âm 巉# 。 重trọng/trùng 巖nham 孤cô 峻tuấn 之chi 貌mạo 。

培bồi 塿#

土thổ/độ 阜phụ 之chi 山sơn 。

木mộc 末mạt

日nhật 在tại 木mộc 之chi 稍sảo 。 不bất 久cửu 而nhi 沒một 。 如như 人nhân 老lão 年niên 。 不bất 久cửu 而nhi 亡vong 也dã 。

蒼thương 黃hoàng

驚kinh 見kiến 失thất 措thố 之chi 貌mạo 。 蜀thục 南nam 常thường 雨vũ 。 日nhật 出xuất 則tắc 犬khuyển 吠phệ 。 南nam 越việt 數số 州châu 。 犬khuyển 皆giai 蒼thương 黃hoàng 。 下hạ 雪tuyết 則tắc 犬khuyển 噬phệ 狂cuồng 走tẩu 。 至chí 無vô 雪tuyết 方phương 至chí 。

空không 谷cốc

師sư 以dĩ 無vô 心tâm 而nhi 應ưng 物vật 也dã 。

央ương

盡tận 也dã 。

負phụ

恃thị 也dã 。

大đại 機cơ

杭# 州châu 天thiên 寧ninh 寺tự 。 重trọng/trùng 機cơ 明minh 真chân 禪thiền 師sư 。 台thai 州châu 人nhân 。 嗣tự 玄huyền 沙sa 師sư 備bị 禪thiền 師sư 。

小tiểu 機cơ

即tức 簡giản 堂đường 行hành 機cơ 禪thiền 師sư 。

一nhất 岑sầm

即tức 圓viên 極cực 岑sầm 禪thiền 師sư 。

庸dong 僧Tăng

戚thích 戚thích 於ư 衣y 食thực 。 念niệm 念niệm 於ư 名danh 利lợi 。 生sanh 不bất 知tri 來lai 。 死tử 不bất 知tri 去khứ 。 尋tầm 常thường 粥chúc 飯phạn 之chi 流lưu 也dã 。

西tây 歸quy 履lý

達đạt 磨ma 御ngự 葬táng 熊hùng 耳nhĩ 。 魏ngụy 武võ 帝đế 。 使sử 宋tống 雲vân 使sử 西tây 域vực 而nhi 回hồi 。 至chí 葱thông 嶺lĩnh 遇ngộ 師sư 。 手thủ 携huề 隻chỉ 履lý 。 雲vân 乃nãi 問vấn 何hà 往vãng 。 師sư 曰viết 。 西tây 天thiên 去khứ 也dã 。 雲vân 歸quy 告cáo 帝đế 。 帝đế 令linh 起khởi 壙khoáng 。 唯duy 空không 龕khám 隻chỉ 履lý 在tại 耳nhĩ 。

買mãi 帖#

將tương 書thư 買mãi 院viện 。 作tác 住trụ 持trì 之chi 說thuyết 也dã 。 又hựu 買mãi 求cầu 權quyền 貴quý 。 討thảo 帖# 坐tọa 禪thiền 也dã 。

恃thị

賴lại 也dã 。 言ngôn 既ký 無vô 好hảo/hiếu 僧Tăng 。 佛Phật 法Pháp 恃thị 賴lại 何hà 人nhân 而nhi 興hưng 也dã 。

高cao 僧Tăng

行hành 解giải 雙song 運vận 。 不bất 入nhập 世thế 流lưu 。

○# 紫tử 泥nê

天thiên 子tử 六lục 璽# 。 皆giai 以dĩ 武võ 都đô 紫tử 泥nê 。 以dĩ 封phong 函hàm 匣hạp 。 使sử 鬼quỷ 神thần 不bất 敢cảm 視thị 也dã 。 武võ 都đô 。 即tức 今kim 階giai 州châu 。 其kỳ 山sơn 水thủy 皆giai 赤xích 泥nê 。 為vi 印ấn 色sắc 至chí 赤xích 也dã 。

卒thốt

終chung 亡vong 也dã 。

○# 信tín 疑nghi 輕khinh 愛ái

遮già 敝tệ 不bất 明minh 。 在tại 所sở 信tín 之chi 偏thiên 。 阻trở 隔cách 不bất 通thông 。 在tại 所sở 疑nghi 之chi 甚thậm 。 忽hốt 亡vong 其kỳ 事sự 。 在tại 所sở 輕khinh 之chi 過quá 。 溺nịch 在tại 其kỳ 人nhân 。 在tại 所sở 愛ái 其kỳ 事sự 也dã 。

博bác 採thải

詩thi 云vân 。 勞lao 心tâm 博bác 採thải 用dụng 。 又hựu 廣quảng 覧# 之chi 謂vị 也dã 。

高cao 異dị

捨xả 近cận 趣thú 遠viễn 。 曰viết 慕mộ 高cao 。 厭yếm 常thường 悅duyệt 恠# 。 曰viết 好hảo/hiếu 異dị 也dã 。

○# 清thanh 明minh

廉liêm 而nhi 不bất 淈# 曰viết 清thanh 。 善thiện 知tri 賢hiền 否phủ/bĩ 曰viết 明minh 。

詿#

恠# 卦# 二nhị 音âm 。 過quá 差sai 。

適thích 值trị

上thượng 的đích 。 下hạ 當đương 。

饘#

音âm 占chiêm 。 厚hậu 曰viết 饘# 。 薄bạc 曰viết 粥chúc 。

榾# 柮#

樹thụ 無vô 枝chi 葉diệp 。 又hựu 短đoản 木mộc 也dã 。

自tự 適thích

下hạ 音âm 失thất 。 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

○# 楓phong 橋kiều

蘇tô 州châu 寒hàn 山sơn 寺tự 前tiền 楓phong 橋kiều 也dã 。

紛phân 紛phân

多đa 亂loạn 而nhi 無vô 取thủ 之chi 貌mạo 。 皆giai 商thương 賈cổ 之chi 事sự 。

啐# 啄trác

如như 雞kê 抱bão 卵noãn 。 小tiểu 雞kê 欲dục 出xuất 。 以dĩ 嘴chủy 吮duyện 聲thanh 曰viết 啐# 。 母mẫu 雞kê 憶ức 出xuất 。 以dĩ 嘴chủy 嚙giảo 之chi 曰viết 啄trác 。 作tác 家gia 機cơ 緣duyên 相tương/tướng 投đầu 。 見kiến 機cơ 而nhi 解giải 。 亦diệc 猶do 是thị 矣hĩ 。

稗bại 販phán

上thượng 音âm 敗bại 。 草thảo 也dã 。 似tự 稻đạo 而nhi 非phi 稻đạo 。 俗tục 謂vị 良lương 田điền 中trung # 稗bại 。 松tùng 林lâm 中trung 荊kinh 棘cức 也dã 。 販phán 者giả 。 賤tiện 買mãi 。 貴quý 賣mại 也dã 。 稗bại 。 或hoặc 作tác 裨bì 。 附phụ 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 裨bì 販phán 如Như 來Lai 也dã 。 雖tuy 裨bì 附phụ 我ngã 教giáo 之chi 中trung 。 以dĩ 佛Phật 法Pháp 貪tham 販phán 利lợi 養dưỡng 也dã 。

○# 慈từ 受thọ 深thâm

東đông 京kinh 慧tuệ 林lâm 慈từ 受thọ 懷hoài 深thâm 禪thiền 師sư 。 夏hạ 氏thị 子tử 。 嗣tự 長trường/trưởng 蘆lô 崇sùng 信tín 禪thiền 師sư 。

徑kính 山sơn 訥nột

臨lâm 安an 府phủ 。 徑kính 山sơn 妙diệu 空không 智trí 訥nột 禪thiền 師sư 。 嗣tự 長trường/trưởng 蘆lô 信tín 禪thiền 師sư 。

殆đãi

甚thậm 也dã 。

碌# 碌#

庸dong 常thường 多đa 石thạch 之chi 貌mạo 。

行hành 解giải

泯mẫn 解giải 而nhi 修tu 曰viết 行hành 。 心tâm 明minh 朗lãng 徹triệt 曰viết 解giải 。

涸hạc

水thủy 乾can/kiền/càn 也dã 。

區khu 區khu

卑ty 屈khuất 也dã 。 自tự 謙khiêm 也dã 。

○# 靈linh 芝chi 照chiếu

杭# 州châu 靈linh 芝chi 寺tự 圓viên 照chiếu 禪thiền 師sư 。 字tự 湛trạm 然nhiên 。 餘dư 姚diêu 唐đường 氏thị 子tử 。 嗣tự 未vị 詳tường 。

讒sàm 謗báng

佞nịnh 言ngôn 深thâm 切thiết 。 譖trấm 言ngôn 賢hiền 良lương 。 曰viết 讒sàm 。 未vị 至chí 深thâm 切thiết 。 但đãn 言ngôn 人nhân 惡ác 。 曰viết 謗báng 。

反phản 目mục

怒nộ 目mục 相tương 視thị 也dã 。 易dị 云vân 。 夫phu 妻thê 反phản 目mục 。

攘nhương 臂tý

宣tuyên 袂# 出xuất 臂tý 也dã 。 孟# 子tử 云vân 。 馮bằng 婦phụ 攘nhương 臂tý 下hạ 車xa 。

宼# 讐thù

上thượng 。 敵địch 暴bạo 也dã 。 下hạ 。 冤oan 仇cừu 也dã 。 孟# 子tử 云vân 。 君quân 之chi 視thị 臣thần 如như 草thảo 芥giới 。 則tắc 臣thần 視thị 君quân 如như 宼# 讐thù 。

子tử 游du 下hạ

子tử 游du 。 孔khổng 子tử 弟đệ 子tử 。 姓tánh 言ngôn 。 名danh 偃yển 。 字tự 子tử 游du 。 註chú 云vân 。 數số 。 頻tần 凟# 也dã 。 事sự 君quân 苟cẩu 諫gián 之chi 不bất 行hành 。 則tắc 去khứ 之chi 可khả 也dã 。 若nhược 諫gián 之chi 頻tần 凟# 。 則tắc 聽thính 者giả 厭yếm 。 輕khinh 者giả 去khứ 其kỳ 爵tước 。 重trọng/trùng 則tắc 傷thương 其kỳ 身thân 。 是thị 求cầu 榮vinh 於ư 君quân 。 而nhi 反phản 取thủ 其kỳ 辱nhục 也dã 。 導đạo 友hữu 不bất 納nạp 。 則tắc 止chỉ 之chi 可khả 也dã 。 若nhược 導đạo 之chi 頻tần 凟# 。 令linh 聽thính 者giả 厭yếm 。 乃nãi 至chí 口khẩu 然nhiên 而nhi 心tâm 不bất 然nhiên 。 言ngôn 和hòa 而nhi 意ý 不bất 和hòa 。 一nhất 言ngôn 不bất 和hòa 。 怒nộ 氣khí 相tương/tướng 加gia 。 是thị 則tắc 求cầu 親thân 而nhi 反phản 疎sơ 也dã 。

噎ế 鬱uất

上thượng 。 氣khí 不bất 通thông 也dã 。 下hạ 。 氣khí 變biến 色sắc 也dã 。

鬬đấu 搆câu

權quyền 巧xảo 方phương 便tiện 。 令linh 人nhân 暗ám 結kết 冤oan 讐thù 。 如như 兩lưỡng 將tương 相tương 敵địch 。 兵binh 仗trượng 在tại 後hậu 。 相tương/tướng 鬪đấu 之chi 形hình 。 故cố 曰viết 鬪đấu 搆câu 也dã 。

孔khổng 子tử

姓tánh 孔khổng 。 名danh 丘khâu 。 字tự 仲trọng 尼ni 。 周chu 靈linh 王vương 。 庚canh 戌tuất 二nhị 十thập 一nhất 年niên 。 十thập 一nhất 月nguyệt 初sơ 四tứ 日nhật 。 生sanh 於ư 魯lỗ 國quốc 兖# 州châu 鄒# 邑ấp 。 平bình 鄉hương 晉tấn 昌xương 里lý 。 父phụ 叔thúc 梁lương 紇hột 。 母mẫu 顏nhan 氏thị 。 至chí 唐đường 七thất 帝đế 玄huyền 宗tông 。 諡thụy 號hiệu 曰viết 文văn 宣tuyên 。

譖trấm 愬#

子tử 張trương 問vấn 明minh 。 子tử 曰viết 。 浸tẩm 潤nhuận 之chi 譖trấm 。 膚phu 受thọ 之chi 愬# 。 不bất 行hành 焉yên 。 可khả 謂vị 明minh 矣hĩ 。 註chú 曰viết 。 浸tẩm 潤nhuận 者giả 。 如như 水thủy 浸tẩm 灌quán 。 滋tư 潤nhuận 漸tiệm 漬tí 。 而nhi 不bất 驟sậu 也dã 。 譖trấm 者giả 。 毀hủy 人nhân 之chi 行hành 也dã 。 言ngôn 毀hủy 人nhân 之chi 行hành 。 漸tiệm 漬tí 而nhi 不bất 驟sậu 。 則tắc 聽thính 者giả 。 不bất 覺giác 其kỳ 入nhập 。 而nhi 信tín 之chi 深thâm 矣hĩ 。 膚phu 受thọ 。 謂vị 肌cơ 膚phu 所sở 受thọ 。 利lợi 害hại 切thiết 身thân 。 愬# 。 與dữ 訴tố 同đồng 。 愬# 者giả 。 愬# 己kỷ 之chi 冤oan 也dã 。 言ngôn 愬# 冤oan 急cấp 迫bách 而nhi 切thiết 。 則tắc 聽thính 者giả 。 不bất 及cập 致trí 詳tường 而nhi 發phát 之chi 暴bạo 矣hĩ 。 二nhị 者giả 難nạn/nan 察sát 能năng 察sát 之chi 。 則tắc 可khả 見kiến 其kỳ 心tâm 之chi 明minh 。 照chiếu 之chi 遠viễn 。 不bất 蔽tế 於ư 近cận 也dã 。

曾tằng 參tham

姓tánh 曾tằng 。 名danh 參tham 。 字tự 子tử 輿dư 。 孔khổng 子tử 弟đệ 子tử 。 武võ 城thành 人nhân 。 至chí 孝hiếu 。 孔khổng 子tử 因nhân 之chi 作tác 孝hiếu 經kinh 。 秦tần 之chi 甘cam 茂mậu 曰viết 。 魯lỗ 人nhân 與dữ 曾tằng 參tham 同đồng 名danh 者giả 殺sát 人nhân 。 人nhân 告cáo 其kỳ 母mẫu 。 母mẫu 曰viết 。 吾ngô 子tử 不bất 殺sát 人nhân 。 織chức 機cơ 自tự 若nhược 。 少thiểu 傾khuynh 人nhân 又hựu 告cáo 曾tằng 參tham 殺sát 人nhân 。 母mẫu 又hựu 自tự 若nhược 。 又hựu 一nhất 人nhân 告cáo 之chi 。 其kỳ 母mẫu 投đầu 機cơ 杼trữ 。 下hạ 機cơ 踰du 墻tường 而nhi 走tẩu 。 臣thần 賢hiền 不bất 及cập 曾tằng 參tham 。 王vương 信tín 臣thần 又hựu 不bất 及cập 其kỳ 母mẫu 。 疑nghi 臣thần 者giả 。 非phi 特đặc 三tam 人nhân 。 臣thần 恐khủng 大đại 王vương 投đầu 抒trữ 矣hĩ 。 秦tần 武võ 王vương 。 任nhậm 使sử 甘cam 茂mậu 伐phạt 韓# 。 韓# 侵xâm 宜nghi 陽dương 之chi 言ngôn 。

市thị 有hữu 虎hổ

韓# 子tử 曰viết 。 龐# 共cộng 太thái 子tử 。 質chất 於ư 邯# 鄲# 。 謂vị 魏ngụy 王vương 曰viết 。 今kim 有hữu 一nhất 人nhân 。 言ngôn 市thị 中trung 有hữu 虎hổ 。 大đại 王vương 曰viết 否phủ/bĩ 。 又hựu 一nhất 人nhân 言ngôn 信tín 乎hồ 。 王vương 曰viết 否phủ/bĩ 。 三tam 人nhân 言ngôn 有hữu 虎hổ 。 王vương 信tín 乎hồ 。 王vương 曰viết 。 寡quả 人nhân 信tín 之chi 矣hĩ 。 龐# 共cộng 曰viết 。 市thị 無vô 虎hổ 明minh 矣hĩ 。 三tam 人nhân 言ngôn 城thành 市thị 有hữu 虎hổ 。 王vương 既ký 信tín 矣hĩ 。 而nhi 說thuyết 佞nịnh 之chi 言ngôn 。 慎thận 勿vật 輕khinh 信tín 。 願nguyện 王vương 察sát 之chi 。 王vương 大đại 悅duyệt 。

凂#

音âm 每mỗi 。 染nhiễm 污ô 也dã 。

申thân

呈trình 也dã 。 明minh 也dã 。

文văn 中trung 子tử

姓tánh 王vương 。 名danh 通thông 。 字tự 仲trọng 淹yêm 。 洛lạc 陽dương 龍long 門môn 人nhân 。 沒một 後hậu 。 門môn 人nhân 諡thụy 為vi 文văn 中trung 子tử 。 隋tùy 煬# 帝đế 時thời 人nhân 。 西tây 遊du 長trường/trưởng 安an 。 見kiến 帝đế 於ư 太thái 極cực 殿điện 。 奏tấu 太thái 平bình 十thập 二nhị 策sách 。 遵tuân 王vương 道đạo 。 推thôi 覇phách 略lược 。 稽khể 古cổ 驗nghiệm 今kim 。 帝đế 大đại 悅duyệt 曰viết 。 得đắc 生sanh 幾kỷ 晚vãn 。 下hạ 其kỳ 議nghị 於ư 公công 卿khanh 不bất 允duẫn 。 文văn 中trung 子tử 。 知tri 謀mưu 之chi 不bất 用dụng 。 作tác 東đông 征chinh 歌ca 而nhi 歸quy 。 讀đọc 詩thi 書thư 。 正chánh 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 修tu 六lục 經kinh 。 贊tán 易dị 道đạo 。 九cửu 年niên 六lục 經kinh 大đại 備bị 。 門môn 人nhân 自tự 遠viễn 而nhi 至chí 者giả 。 河hà 南nam 董# 常thường 。 太thái 山sơn 姚diêu 義nghĩa 。 京kinh 兆triệu 杜đỗ 如như 晦hối 。 趙triệu 郡quận 李# 靖tĩnh 。 南nam 陽dương 陳trần 元nguyên 。 河hà 東đông 薜bệ 守thủ 。 中trung 山sơn 賈cổ 瓊# 。 太thái 原nguyên 王vương 珪# 。 清thanh 河hà 房phòng 玄huyền 齡linh 。 鉅# 鹿lộc 魏ngụy 徵trưng 。 頴dĩnh 川xuyên 陳trần 叔thúc 達đạt 。 咸hàm 稱xưng 為vi 師sư 。 面diện 南nam 而nhi 受thọ 王vương 佐tá 之chi 道đạo 。 及cập 餘dư 往vãng 來lai 。 受thọ 道đạo 千thiên 餘dư 人nhân 。 賈cổ 瓊# 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 息tức 謗báng 。 文văn 中trung 子tử 曰viết 。 無vô 辯biện 。 問vấn 如như 何hà 止chỉ 怨oán 。 曰viết 無vô 爭tranh 。 乃nãi 云vân 。 聞văn 謗báng 而nhi 怒nộ 者giả 。 讒sàm 之chi 囮# 。 見kiến 譽dự 而nhi 喜hỷ 者giả 。 佞nịnh 之chi 媒môi 。 絕tuyệt 囮# 去khứ 媒môi 。 讒sàm 佞nịnh 遠viễn 矣hĩ 。 囮# 。 音âm 由do 。 鳥điểu 之chi 媒môi 也dã 。

事sự

承thừa 也dã 。 習tập 也dã 。

○# 懶lãn 庵am 樞xu

臨lâm 安an 府phủ 靈linh 隱ẩn 寺tự 。 懶lãn 庵am 道đạo 樞xu 禪thiền 師sư 。 嗣tự 道Đạo 場Tràng 居cư 惠huệ 禪thiền 師sư 。

渠cừ

他tha 也dã 。

○# 四tứ 種chủng 常thường 住trụ

鈔sao 云vân 。 僧Tăng 物vật 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 。 常thường 住trụ 常thường 住trụ 。 謂vị 眾chúng 僧Tăng 舍xá 宅trạch 什thập 物vật 。 樹thụ 木mộc 田điền 園viên 僕bộc 畜súc 。 米mễ 麥mạch 等đẳng 物vật 。 以dĩ 體thể 局cục 當đương 處xứ 。 不bất 通thông 餘dư 界giới 。 但đãn 得đắc 受thọ 用dụng 。 不bất 許hứa 分phần/phân 賣mại 。 故cố 重trọng/trùng 云vân 常thường 住trụ 常thường 住trụ 。 二nhị 者giả 。 十thập 方phương 常thường 住trụ 。 謂vị 寺tự 中trung 供cung 僧Tăng 成thành 熟thục 之chi 。 飲ẩm 食thực 等đẳng 物vật 。 體thể 具cụ 十thập 方phương 。 非phi 局cục 本bổn 處xứ 。 善thiện 現hiện 律luật 云vân 。 不bất 打đả 鐘chung 食thực 。 犯phạm 偷thâu 盜đạo 罪tội 。 今kim 諸chư 寺tự 居cư 同đồng 食thực 。 食thực 既ký 成thành 熟thục 。 乃nãi 打đả 鐘chung 皷cổ 。 葢# 明minh 十thập 方phương 僧Tăng 。 俱câu 有hữu 分phần/phân 故cố 也dã 。 三tam 者giả 。 現hiện 前tiền 常thường 住trụ 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 一nhất 物vật 現hiện 前tiền 。 二nhị 僧Tăng 眾chúng 現hiện 前tiền 。 但đãn 此thử 物vật 。 惟duy 施thí 此thử 處xứ 現hiện 前tiền 僧Tăng 眾chúng 故cố 也dã 。 四tứ 者giả 。 十thập 方phương 現hiện 前tiền 常thường 住trụ 。 謂vị 亡vong 僧Tăng 之chi 物vật 。 施thí 輕khinh 體thể 同đồng 十thập 方phương 。 唯duy 本bổn 處xứ 現hiện 在tại 僧Tăng 得đắc 分phần/phân 故cố 。 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 盜đạo 亡vong 僧Tăng 物vật 。 則tắc 於ư 誰thùy 處xứ 得đắc 根căn 本bổn 罪tội 。 答đáp 。 已dĩ 作tác 羯yết 磨ma 者giả 。 於ư 羯yết 磨ma 眾chúng 處xứ 得đắc 。 若nhược 未vị 作tác 羯yết 磨ma 者giả 。 普phổ 於ư 一nhất 切thiết 。 善thiện 諸chư 說thuyết 法Pháp 眾chúng 得đắc 。 今kim 詳tường 分phần/phân 亡vong 僧Tăng 物vật 。 十thập 方phương 來lai 僧Tăng 。 在tại 羯yết 磨ma 數số 前tiền 即tức 得đắc 。 羯yết 磨ma 後hậu 來lai 不bất 得đắc 也dã 。

○# 涅Niết 槃Bàn

梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 云vân 滅diệt 度độ 。 謂vị 除trừ 煩phiền 惱não 。 度độ 過quá 生sanh 死tử 故cố 也dã 。 又hựu 涅niết 而nhi 不bất 生sanh 。 槃bàn 而nhi 不bất 滅diệt 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。

不bất 作tác 下hạ

字tự 相tương/tướng 。 文văn 字tự 空không 也dã 。 句cú 相tương/tướng 。 語ngữ 言ngôn 性tánh 空không 也dã 。 聞văn 相tương/tướng 。 能năng 聞văn 性tánh 空không 也dã 。 佛Phật 相tương/tướng 。 能năng 說thuyết 法Pháp 人nhân 空không 也dã 。 說thuyết 相tương/tướng 。 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 空không 也dã 。

航#

渡độ 人nhân 之chi 舟chu 也dã 。

譊#

音âm 嬈nhiễu 。 喧huyên 爭tranh 也dã 。

噫#

恨hận 嘆thán 之chi 辭từ 。

謂vị 此thử 書thư 。 有hữu 三tam 百bách 篇thiên 。 所sở 載tái 者giả 。 皆giai 諸chư 老lão 嘉gia 言ngôn 善thiện 行hành 。 使sử 後hậu 學học 者giả 。 則tắc 依y 而nhi 行hành 之chi 。 泯mẫn 利lợi 慾dục 之chi 心tâm 。 去khứ 人nhân 我ngã 之chi 見kiến 。 而nhi 造tạo 乎hồ 道Đạo 德đức 之chi 域vực 矣hĩ 。 猶do 恐khủng 溺nịch 跡tích 名danh 言ngôn 。 故cố 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 置trí 於ư 卷quyển 終chung 。 故cố 使sử 拂phất 名danh 言ngôn 。 而nhi 明minh 無vô 相tướng 之chi 旨chỉ 也dã 。

●# 後hậu 序tự

後hậu 。 前tiền 後hậu 也dã 。 序tự 。 緒tự 也dã 。 如như 繭kiển 得đắc 緒tự 。 緒tự 盡tận 一nhất 繭kiển 之chi 絲ti 。 此thử 書thư 得đắc 序tự 。 序tự 盡tận 一nhất 書thư 之chi 義nghĩa 。

幻huyễn 居cư

南nam 京kinh 鍾chung 山sơn 靈linh 谷cốc 寺tự 。 定định 巖nham 禪thiền 師sư 之chi 庵am 名danh 。

墳phần 典điển

三tam 皇hoàng 之chi 書thư 。 曰viết 墳phần 。 五ngũ 帝đế 之chi 書thư 。 曰viết 典điển 。

易dị

更cánh 改cải 。 謂vị 經kinh 歷lịch 改cải 易dị 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 也dã 。

繕thiện

編biên 錄lục 文văn 字tự 也dã 。

鋟# 梓#

以dĩ 刀đao 鏤lũ 板bản 也dã 。

音âm 義nghĩa 卷quyển 終chung 謹cẩn 跋bạt 以dĩ 賦phú 云vân 。 (# 較giảo 妙diệu 雲vân 師sư 寫tả 本bổn )# 。

禪thiền 林lâm 音âm 義nghĩa 咸hàm 抄sao 本bổn 。 烏ô 焉yên 成thành 馬mã 豈khởi 堪kham 模mô 。

于vu 今kim 讐thù 較giảo 鋟# 梨lê 棗táo 。 免miễn 使sử 人nhân 傳truyền 遞đệ 寫tả 訛ngoa 。

崇sùng 禎# 乙ất 亥hợi 孟# 春xuân 上thượng 元nguyên 日nhật 大đại 建kiến 書thư 于vu 雲vân 棲tê 之chi 淨tịnh 業nghiệp 山sơn 房phòng

禪thiền 林lâm 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa 卷quyển 終chung