天Thiên 童Đồng 弘Hoằng 覺Giác 忞 禪Thiền 師Sư 北Bắc 遊Du 集Tập
Quyển 3
清Thanh 道Đạo 忞 說Thuyết 真Chân 樸Phác 編Biên 次Thứ
弘Hoằng 覺Giác 忞# 禪Thiền 師Sư 北Bắc 遊Du 集Tập 卷quyển 第đệ 三tam
門môn 人nhân 真chân 樸phác 編biên 次thứ
奏tấu 對đối 別biệt 記ký 上thượng
上thượng 一nhất 日nhật 同đồng 師sư 坐tọa 次thứ 侍thị 臣thần 抱bão 書thư 一nhất 束thúc 約ước 十thập 餘dư 本bổn 置trí 。 上thượng 前tiền 上thượng 因nhân 語ngữ 師sư 曰viết 此thử 朕trẫm 讀đọc 過quá 底để 書thư 請thỉnh 老lão 和hòa 尚thượng 看khán 看khán 師sư 細tế 簡giản 一nhất 遍biến 皆giai 左tả [巾*又]# 莊trang 騷# 先tiên 秦tần 兩lưỡng 漢hán 唐đường 宋tống 八bát 大đại 家gia 以dĩ 及cập 元nguyên 明minh 撰soạn 著trước 無vô 不bất 畢tất 備bị 至chí 末mạt 一nhất 本bổn 有hữu 二nhị 百bách 篇thiên 制chế 藝nghệ 則tắc 洪hồng 武võ 開khai 科khoa 以dĩ 來lai 鄉hương 會hội 程# 文văn 師sư 曰viết 此thử 八bát 股cổ 頭đầu 文văn 字tự 。 皇hoàng 上thượng 讀đọc 他tha 何hà 用dụng 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 顧cố 不bất 知tri 那na 朕trẫm 要yếu 覆phú 試thí 進tiến 士sĩ 文văn 章chương 如như [巾*又]# 大đại 成thành 孫tôn 承thừa 恩ân 徐từ 元nguyên 文văn 三tam 科khoa 狀trạng 元nguyên 皆giai 朕trẫm 親thân 自tự 擢trạc 取thủ 的đích 是thị 敝tệ 門môn 生sanh 也dã 師sư 曰viết 狀trạng 元nguyên 本bổn 稱xưng 天thiên 子tử 門môn 生sanh 今kim 又hựu 出xuất 自tự 。 陛bệ 下hạ 房phòng 中trung 則tắc 是thị 親thân 上thượng 加gia 親thân 矣hĩ 。 上thượng 為vi 大đại 笑tiếu 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 朕trẫm 極cực 不bất 幸hạnh 五ngũ 歲tuế 時thời 先tiên 太thái 宗tông 早tảo 已dĩ 晏# 駕giá 皇hoàng 太thái 后hậu 生sanh 朕trẫm 一nhất 身thân 又hựu 極cực 嬌kiều 養dưỡng 無vô 人nhân 教giáo 訓huấn 坐tọa 此thử 失thất 學học 年niên 至chí 十thập 四tứ 九cửu 王vương 薨hoăng 方phương 始thỉ 親thân 政chánh 閱duyệt 諸chư 臣thần 奏tấu 章chương 茫mang 然nhiên 不bất 解giải 由do 是thị 發phát 憤phẫn 讀đọc 書thư 每mỗi 晨thần 牌bài 至chí 午ngọ 理lý 軍quân 國quốc 大đại 事sự 外ngoại 即tức 讀đọc 至chí 晚vãn 然nhiên 頑ngoan 心tâm 尚thượng 在tại 多đa 不bất 能năng 記ký 逮đãi 五ngũ 更cánh 起khởi 讀đọc 天thiên 宇vũ 空không 明minh 始thỉ 能năng 背bối/bội 誦tụng 師sư 曰viết 如như 五ngũ 百bách 言ngôn 一nhất 篇thiên 文văn 字tự 。 皇hoàng 上thượng 要yếu 幾kỷ 遍biến 可khả 背bội 上thượng 曰viết 六lục 七thất 遍biến 亦diệc 強cường 記ký 得đắc 來lai 然nhiên 半bán 月nguyệt 十thập 日nhật 即tức 忘vong 殺sát 矣hĩ 朕trẫm 書thư 皆giai 誦tụng 至chí 五ngũ 十thập 遍biến 如như 經kinh 四tứ 則tắc 已dĩ 背bối/bội 溫ôn 七thất 次thứ 計kế 前tiền 後hậu 諸chư 書thư 讀đọc 了liễu 九cửu 年niên 曾tằng 經kinh 歐âu 血huyết 從tùng 老lão 和hòa 尚thượng 來lai 後hậu 始thỉ 不bất 苦khổ 讀đọc 今kim 唯duy 廣quảng 覽lãm 而nhi 已dĩ 師sư 曰viết 帝đế 王vương 之chi 學học 貴quý 在tại 正chánh 心tâm 誠thành 意ý 明minh 倫luân 察sát 物vật 正chánh 不bất 必tất 如như 經kinh 生sanh 家gia 區khu 區khu 呫# 嗶# 為vi 也dã 。 上thượng 曰viết 朕trẫm 觀quán 前tiền 代đại 帝đế 王vương 如như 唐đường 之chi 太thái 宗tông 亦diệc 少thiếu 年niên 雅nhã 能năng 武võ 戡# 亂loạn 文văn 經kinh 邦bang 今kim 朕trẫm 年niên 齒xỉ 不bất 少thiểu 徒đồ 置trí 身thân 臣thần 民dân 之chi 上thượng 是thị 以dĩ 不bất 敢cảm 自tự 懷hoài 安an 佚# 耳nhĩ 師sư 曰viết 。 陛bệ 下hạ 虛hư 懷hoài 好hiếu 學học 如như 此thử 將tương 來lai 不bất 難nan 軼# 湯thang 駕giá 禹vũ 恐khủng 文văn 皇hoàng 未vị 足túc 當đương 我ngã 皇hoàng 也dã 。 上thượng 又hựu 曰viết 朕trẫm 向hướng 來lai 讀đọc 底để 書thư 多đa 虧khuy 了liễu 曹tào 化hóa 淳thuần 為vi 時thời 常thường 習tập 他tha 語ngữ 音âm 遂toại 成thành 了liễu 夸# 話thoại 老lão 和hòa 尚thượng 可khả 曉hiểu 得đắc 夸# 麼ma 師sư 曰viết 道đạo 忞# 聞văn 得đắc 到đáo 了liễu 山sơn 東đông 北bắc 京kinh 都đô 叫khiếu 做tố 夸# 子tử 。 上thượng 曰viết 北bắc 京kinh 城thành 裏lý 又hựu 叫khiếu 做tố 奤# 子tử 曹tào 化hóa 淳thuần 是thị 裏lý 八bát 府phủ 人nhân 故cố 名danh 夸# 也dã 師sư 曰viết 忞# 實thật 不bất 知tri 。
上thượng 亟# 稱xưng 狀trạng 元nguyên 徐từ 元nguyên 文văn 年niên 少thiếu 而nhi 才tài 高cao 學học 博bác 朕trẫm 親thân 試thí 天thiên 將tương 以dĩ 天thiên 子tử 為vi 木mộc 鐸đạc 之chi 文văn 蓮liên 華hoa 荷hà 葉diệp 蕅# 之chi 對đối 及cập 孚phu 齋trai 說thuyết 瀛doanh 臺đài 賦phú 莫mạc 不bất 妙diệu 有hữu 奇kỳ 思tư 師sư 曰viết 此thử 鳳phượng 鳴minh 岡# 河hà 出xuất 圖đồ 之chi 瑞thụy 也dã 易dị 稱xưng 聖thánh 人nhân 作tác 而nhi 萬vạn 物vật 睹đổ 有hữu 我ngã 。 皇hoàng 聖thánh 人nhân 在tại 上thượng 故cố 元nguyên 文văn 出xuất 而nhi 瑞thụy 世thế 耳nhĩ 。 上thượng 曰viết 御ngự 河hà 之chi 南nam 有hữu 臺đài 明minh 稱xưng 南nam 臺đài 朕trẫm 今kim 改cải 之chi 所sở 謂vị 瀛doanh 臺đài 也dã 宮cung 城thành 之chi 北bắc 有hữu 山sơn 明minh 稱xưng 煤# 山sơn 朕trẫm 今kim 改cải 之chi 所sở 謂vị 景cảnh 山sơn 也dã 煤# 山sơn 即tức 崇sùng 禎# 帝đế 投đầu 繯# 之chi 所sở 語ngữ 畢tất 潸# 然nhiên 復phục 歔hư 欷hi 歎thán 息tức 曰viết 崇sùng 禎# 帝đế 亦diệc 英anh 主chủ 惜tích 乎hồ 有hữu 君quân 而nhi 無vô 臣thần 不bất 幸hạnh 為vi 李# 闖# 窘# 迫bách 畢tất 命mạng 于vu 此thử 殊thù 為vi 可khả 恨hận 然nhiên 明minh 制chế 過quá 于vu 文văn 法pháp 太thái 嚴nghiêm 下hạ 情tình 上thượng 閼át 睽# 隔cách 不bất 通thông 未vị 免miễn 有hữu 壅ủng 蔽tế 之chi 患hoạn 耳nhĩ 我ngã 朝triêu 則tắc 不bất 拘câu 大đại 小tiểu 臣thần 工công 一nhất 概khái 寬khoan 之chi 文văn 法pháp 從tùng 容dung 召triệu 對đối 使sử 常thường 陛bệ 見kiến 既ký 才tài 略lược 可khả 以dĩ 盡tận 知tri 且thả 因nhân 以dĩ 覘# 其kỳ 人nhân 之chi 詐trá 與dữ 誠thành 忠trung 與dữ 佞nịnh 也dã 師sư 曰viết 我ngã 。 皇hoàng 御ngự 下hạ 可khả 謂vị 唯duy 聖thánh 人nhân 為vi 能năng 通thông 天thiên 下hạ 之chi 情tình 明minh 庭đình 反phản 是thị 固cố 及cập 于vu 亡vong 即tức 先tiên 帝đế 亦diệc 口khẩu 舌thiệt 喜hỷ 怒nộ 進tiến 退thoái 臣thần 工công 殊thù 乏phạp 知tri 人nhân 之chi 鑑giám 。 上thượng 曰viết 知tri 人nhân 則tắc 哲triết 自tự 古cổ 為vi 難nạn/nan 者giả 也dã 怪quái 他tha 不bất 得đắc 第đệ 崇sùng 禎# 帝đế 極cực 聰thông 明minh 卻khước 不bất 信tín 有hữu 佛Phật 。 法pháp 將tương 宮cung 中trung 累lũy/lụy/luy 葉diệp 所sở 崇sùng 事sự 象tượng 設thiết 命mạng 人nhân 使sử 麻ma 繩thằng 鐵thiết 索sách 拖tha 曳duệ 而nhi 出xuất 其kỳ 媟tiết 瀆độc 神thần 明minh 如như 此thử 若nhược 我ngã 朝triêu 于vu 三Tam 寶Bảo 決quyết 不bất 敢cảm 少thiểu 有hữu 輕khinh 忽hốt 也dã 師sư 曰viết 國quốc 家gia 尊tôn 崇sùng 象tượng 教giáo 使sử 忞# 與dữ 天thiên 下hạ 緇# 侶lữ 得đắc 安an 泉tuyền 石thạch 真chân 殫đàn 躬cung 莫mạc 報báo 。 皇hoàng 恩ân 矣hĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 言ngôn 及cập 新tân 進tiến 士sĩ 當đương 朕trẫm 考khảo 選tuyển 翰hàn 林lâm 時thời 有hữu 剃thế 去khứ 髭tì 髯nhiêm 假giả 充sung 年niên 少thiếu 以dĩ 希hy 入nhập 選tuyển 者giả 不bất 數sổ 日nhật 髭tì 鬚tu 仍nhưng 出xuất 則tắc 面diện 如như 墨mặc 塗đồ 有hữu 嘲# 之chi 以dĩ 西tây 湖hồ 詩thi 曰viết 刪san 即tức 刪san 兮hề 留lưu 不bất 留lưu 鬚tu 鬍# 抱bão 怨oán 幾kỷ 時thời 休hưu 冷lãnh 風phong 吹xuy 得đắc 通thông 身thân 戰chiến 卻khước 把bả 常thường 州châu 作tác 滿mãn 州châu 此thử 翰hàn 林lâm 蓋cái 毘tỳ 陵lăng 籍tịch 也dã 師sư 曰viết 進tiến 士sĩ 周chu 漁ngư 係hệ 廣quảng 陵lăng 人nhân 滿mãn 面diện 髭tì 鬚tu 不bất 剃thế 而nhi 亦diệc 選tuyển 得đắc 翰hàn 林lâm 何hà 也dã 。 上thượng 笑tiếu 曰viết 如như 周chu 漁ngư 之chi 髭tì 鬚tu 方phương 可khả 稱xưng 將tương 謂vị 鬍# 鬚tu 赤xích 更cánh 有hữu 赤xích 鬚tu 鬍# 者giả 矣hĩ 第đệ 朕trẫm 于vu 翰hàn 林lâm 不bất 過quá 就tựu 其kỳ 才tài 品phẩm 高cao 雅nhã 者giả 選tuyển 之chi 豈khởi 有hữu 偏thiên 比tỉ 其kỳ 間gian 偶ngẫu 有hữu 一nhất 二nhị 少thiếu 年niên 選tuyển 入nhập 彼bỉ 遂toại 以dĩ 此thử 迎nghênh 合hợp 朕trẫm 意ý 耳nhĩ 老lão 和hòa 尚thượng 相tương/tướng 周chu 漁ngư 豈khởi 不bất 才tài 品phẩm 高cao 雅nhã 者giả 師sư 曰viết 誠thành 如như 。 聖thánh 諭dụ 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 何hà 從tùng 識thức 周chu 漁ngư 師sư 曰viết 忞# 居cư 昭chiêu 陽dương 時thời 曾tằng 及cập 門môn 問vấn 道đạo 蓋cái 親thân 近cận 牧mục 雲vân 弟đệ 之chi 門môn 人nhân 完hoàn 白bạch 者giả 為vi 既ký 久cửu 故cố 其kỳ 人nhân 亦diệc 頗phả 有hữu 見kiến 處xứ 。 上thượng 遂toại 使sử 學học 士sĩ 以dĩ 孔khổng 顏nhan 樂lạc 處xứ 問vấn 漁ngư 漁ngư 答đáp 云vân 滿mãn 座tòa 春xuân 風phong 又hựu 以dĩ 向hướng 上thượng 一nhất 事sự 千thiên 聖thánh 不bất 傳truyền 為vi 問vấn 答đáp 云vân 我ngã 者giả 裏lý 用dụng 者giả 閒gian/nhàn 家gia 具cụ 不bất 著trước 。 上thượng 大đại 喜hỷ 特đặc 召triệu 至chí 孚phu 齋trai 賜tứ 坐tọa 與dữ 茶trà 命mạng 作tác 孚phu 齋trai 說thuyết 為vi 刊# 布bố 中trung 外ngoại 焉yên 。
上thượng 出xuất 狩thú 昌xương 平bình 回hồi 為vi 言ngôn 明minh 之chi 諸chư 陵lăng 規quy 模mô 弘hoằng 敝tệ 工công 費phí 浩hạo 繁phồn 當đương 日nhật 用dụng 金kim 非phi 數số 百bách 萬vạn 不bất 可khả 其kỳ 中trung 龍long 神thần 結kết 聚tụ 堂đường 局cục 周chu 正chánh 唯duy 長trường/trưởng 陵lăng 最tối 佳giai 可khả 惜tích 朕trẫm 去khứ 遲trì 了liễu 數số 百bách 年niên 合hợp 抱bão 蒼thương 松tùng 翠thúy 柏# 砍# 伐phạt 幾kỷ 盡tận 朕trẫm 已dĩ 特đặc 下hạ 嚴nghiêm 旨chỉ 仍nhưng 加gia 護hộ 植thực 矣hĩ 但đãn 崇sùng 禎# 帝đế 陵lăng 寢tẩm 湫# 隘ải 不bất 堪kham 合hợp 朕trẫm 自tự 捐quyên 金kim 修tu 葺# 奈nại 國quốc 用dụng 匱quỹ 乏phạp 思tư 諭dụ 明minh 臣thần 共cộng 襄tương 厥quyết 事sự 師sư 曰viết 伐phạt 陵lăng 斷đoạn 脈mạch 古cổ 今kim 通thông 弊tệ 以dĩ 元nguyên 世thế 祖tổ 之chi 仁nhân 明minh 不bất 能năng 忘vong 情tình 于vu 宋tống 世thế 六lục 陵lăng 乃nãi 。 皇hoàng 上thượng 不bất 唯duy 覆phú 護hộ 之chi 反phản 加gia 崇sùng 飾sức 焉yên 此thử 至chí 仁nhân 至chí 聖thánh 之chi 美mỹ 政chánh 真chân 足túc 為vi 萬vạn 世thế 有hữu 天thiên 下hạ 者giả 師sư 法pháp 也dã 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 老lão 和hòa 尚thượng 幾kỷ 年niên 上thượng 住trụ 天thiên 童đồng 師sư 曰viết 道đạo 忞# 于vu 崇sùng 禎# 十thập 六lục 年niên 癸quý 未vị 春xuân 住trụ 持trì 天thiên 童đồng 初sơ 意ý 只chỉ 展triển 三tam 年niên 廬lư 墓mộ 之chi 思tư 四tứ 眾chúng 勉miễn 請thỉnh 開khai 法pháp 至chí 順thuận 治trị 三tam 年niên 心tâm 器khí 畢tất 將tương 有hữu 他tha 山sơn 之chi 行hành 為vi 魯lỗ 國quốc 主chủ 起khởi 義nghĩa 越việt 州châu 江giang 于vu 阻trở 塞tắc 是thị 秋thu 明minh 師sư 潰hội 大đại 兵binh 渡độ 江giang 時thời 寧ninh 波ba 新tân 任nhậm 知tri 府phủ 韋vi 忞# 適thích 忘vong 其kỳ 名danh 矣hĩ 。 上thượng 曰viết 韋vi 克khắc 振chấn 也dã 其kỳ 子tử 韋vi 成thành 賢hiền 亦diệc 上thượng 科khoa 翰hàn 林lâm 今kim 補bổ 江giang 寧ninh 督# 糧lương 道đạo 去khứ 了liễu 師sư 曰viết 因nhân 韋vi 知tri 府phủ 請thỉnh 忞# 齋trai 始thỉ 得đắc 謝tạ 事sự 詣nghệ 郡quận 庭đình 屬thuộc 以dĩ 費phí 隱ẩn 容dung 兄huynh 使sử 請thỉnh 繼kế 席tịch 焉yên 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 門môn 下hạ 亦diệc 有hữu 宰tể 官quan 嗣tự 法pháp 者giả 麼ma 師sư 曰viết 只chỉ 有hữu 舉cử 人nhân 張trương 立lập 廉liêm 亦diệc 崑# 山sơn 世thế 家gia 子tử 幼ấu 掇xuyết 科khoa 名danh 一nhất 上thượng 公công 車xa 即tức 杜đỗ 門môn 學học 道Đạo 垂thùy 二nhị 十thập 年niên 矣hĩ 與dữ 上thượng 科khoa 進tiến 士sĩ 葉diệp 有hữu 恆hằng 為vi 中trung 表biểu 弟đệ 兄huynh 也dã 。 上thượng 曰viết 崑# 山sơn 進tiến 士sĩ 只chỉ 有hữu 葉diệp 方phương 恆hằng 其kỳ 弟đệ 方phương 藹ái 現hiện 登đăng 探thám 華hoa 及cập 第đệ 蓋cái 老lão 和hòa 尚thượng 錯thác 記ký 為vi 葉diệp 有hữu 恆hằng 耳nhĩ 師sư 曰viết 慚tàm 媿quý 。 皇hoàng 上thượng 日nhật 應ưng 萬vạn 幾kỷ 于vu 疏sớ/sơ 逖# 新tân 進tiến 之chi 臣thần 尚thượng 然nhiên 簡giản 在tại 帝đế 心tâm 乃nãi 忞# 老lão 昏hôn 健kiện 忘vong 如như 此thử 揆quỹ 諸chư 。 天thiên 聰thông 豈khởi 不bất 雲vân 泥nê 相tương/tướng 隔cách 哉tai 。
上thượng 一nhất 日nhật 與dữ 師sư 評bình 論luận 古cổ 今kim 名danh 臣thần 宿túc 將tương 摘trích 瑕hà 指chỉ 瑜du 纖tiêm 悉tất 無vô 遺di 師sư 因nhân 問vấn 。 上thượng 廿# 一nhất [巾*又]# 想tưởng 經kinh 。 御ngự 覽lãm 多đa 矣hĩ 。 上thượng 曰viết 間gian 嘗thường 寓# 目mục 百bách 不bất 記ký 一nhất 若nhược 資tư 治trị 通thông 鑑giám 則tắc 朝triêu 夕tịch 在tại 案án 不bất 時thời 展triển 觀quán 也dã 師sư 曰viết 宋tống 臣thần 李# 綱cương 明minh 臣thần 劉lưu 大đại 夏hạ 精tinh 忠trung 練luyện 達đạt 誠thành 如như 聖thánh 鑒giám 然nhiên 宋tống 明minh 兩lưỡng 代đại 享hưởng 國quốc 靈linh 長trường/trưởng 多đa 由do 大đại 臣thần 輔phụ 弼bật 之chi 力lực 如như 趙triệu 普phổ 之chi 逢phùng 君quân 張trương 居cư 正chánh 之chi 攬lãm 權quyền 姑cô 置trí 不bất 論luận 至chí 若nhược 韓# 琦kỳ 之chi 調điều 停đình 兩lưỡng 宮cung 梁lương 儲trữ 之chi 迎nghênh 立lập 世thế 廟miếu 不bất 可khả 謂vị 非phi 精tinh 忠trung 練luyện 達đạt 者giả 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 許hứa 二nhị 臣thần 精tinh 忠trung 練luyện 達đạt 所sở 謂vị 其kỳ 智trí 可khả 及cập 也dã 朕trẫm 許hứa 二nhị 臣thần 精tinh 忠trung 練luyện 達đạt 所sở 謂vị 其kỳ 愚ngu 不bất 可khả 及cập 也dã 即tức 老lão 和hòa 尚thượng 罪tội 居cư 正chánh 攬lãm 權quyền 是thị 矣hĩ 彼bỉ 時thời 主chủ 少thiểu 國quốc 疑nghi 使sử 居cư 正chánh 不bất 朝triêu 綱cương 獨độc 握ác 則tắc 道đạo 傍bàng 築trúc 室thất 誰thùy 秉bỉnh 其kỳ 成thành 亦diệc 未vị 可khả 以dĩ 攬lãm 權quyền 罪tội 居cư 正chánh 也dã 師sư 曰viết 。 聖thánh 智trí 淵uyên 深thâm 誠thành 非phi 凡phàm 見kiến 可khả 測trắc 矣hĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 先tiên 老lão 和hòa 尚thượng 及cập 師sư 語ngữ 錄lục 雜tạp 著trước 師sư 合hợp 并tinh 進tiến 呈trình 。 上thượng 逐trục 部bộ 繙# 揭yết 至chí 師sư 語ngữ 錄lục 問vấn 山sơn 翁ông 莫mạc 是thị 老lão 和hòa 尚thượng 別biệt 號hiệu 麼ma 師sư 曰viết 不bất 敢cảm 又hựu 問vấn 老lão 和hòa 尚thượng 原nguyên 號hiệu 木mộc 陳trần 此thử 何hà 意ý 義nghĩa 師sư 曰viết 本bổn 婺# 州châu 山sơn 名danh 趙triệu 州châu 門môn 下hạ 有hữu 從tùng 朗lãng 禪thiền 師sư 者giả 住trụ 此thử 忞# 景cảnh 慕mộ 趙triệu 州châu 高cao 風phong 竊thiết 比tỉ 門môn 弟đệ 子tử 為vi 私tư 淑thục 諸chư 人nhân 耳nhĩ 。 上thượng 曰viết 文văn 集tập 名danh 布bố 水thủy 臺đài 何hà 也dã 師sư 曰viết 廬lư 山sơn 有hữu 瀑bộc 布bố 遊du 人nhân 題đề 詠vịnh 最tối 多đa 李# 青thanh 蓮liên 所sở 謂vị 銀ngân 河hà 倒đảo 挂quải 三tam 石thạch 梁lương 者giả 是thị 也dã 旁bàng 有hữu 峰phong 筍duẩn 削tước 與dữ 瀑bộc 齊tề 上thượng 平bình 如như 砥chỉ 可khả 坐tọa 十thập 數số 人nhân 故cố 名danh 布bố 水thủy 臺đài 瀑bộc 之chi 上thượng 為vi 黃hoàng 嵒# 寺tự 蒙mông 山sơn 道đạo 明minh 歸quy 宗tông 智trí 常thường 咸hàm 居cư 于vu 此thử 忞# 出xuất 家gia 開khai 先tiên 住trụ 靜tĩnh 黃hoàng 嵒# 文văn 集tập 因nhân 遂toại 託thác 其kỳ 名danh 。 上thượng 復phục 展triển 閱duyệt 見kiến 其kỳ 中trung 有hữu 薦tiến 嚴nghiêm 毅nghị 宗tông 烈liệt 皇hoàng 帝đế 疏sớ/sơ 。 上thượng 曰viết 毅nghị 宗tông 莫mạc 不bất 是thị 崇sùng 禎# 帝đế 麼ma 師sư 曰viết 然nhiên 。 上thượng 曰viết 本bổn 朝triêu 諡thụy 思tư 宗tông 非phi 毅nghị 宗tông 也dã 師sư 曰viết 忞# 僻tích 遠viễn 疏sớ/sơ 虞ngu 聞văn 江giang 南nam 諡thụy 如như 此thử 而nhi 不bất 知tri 本bổn 朝triêu 有hữu 別biệt 諡thụy 也dã 。 上thượng 曰viết 此thử 亦diệc 何hà 妨phương 復phục 披phi 簡giản 見kiến 禪thiền 燈đăng 世thế 譜# 。 上thượng 曰viết 此thử 書thư 老lão 和hòa 尚thượng 集tập 得đắc 極cực 好hảo 便tiện 于vu 查# 考khảo 展triển 閱duyệt 至chí 終chung 復phục 語ngứ 師sư 曰viết 幻huyễn 有hữu 傳truyền 和hòa 尚thượng 下hạ 因nhân 甚thậm 不bất 載tái 雪tuyết 大đại 師sư 師sư 曰viết 本bổn 有hữu 名danh 字tự 在tại 磬khánh 山sơn 前tiền 即tức 先tiên 師sư 豎thụ 龍long 池trì 碑bi 亦diệc 載tái 于vu 法pháp 嗣tự 之chi 列liệt 而nhi 雪tuyết 師sư 自tự 謂vị 上thượng 嗣tự 雲vân 門môn 肆tứ 罵mạ 先tiên 師sư 乃nãi 始thỉ 刊# 去khứ 其kỳ 名danh 。 上thượng 曰viết 後hậu 來lai 因nhân 甚thậm 又hựu 拈niêm 龍long 池trì 香hương 師sư 曰viết 先tiên 師sư 入nhập 塔tháp 時thời 雪tuyết 師sư 以dĩ 弔điếu 慰úy 至chí 天thiên 童đồng 見kiến 叢tùng 林lâm 之chi 盛thịnh 禪thiền 眾chúng 之chi 多đa 深thâm 為vi 感cảm 慨khái 因nhân 書thư 扇thiên/phiến 頭đầu 送tống 忞# 同đồng 參tham 唯duy 一nhất 潤nhuận 者giả 潤nhuận 數số 其kỳ 侍thị 者giả 曰viết 大đại 師sư 老lão 矣hĩ 今kim 天thiên 童đồng 圓viên 逝thệ 座tòa 下hạ 英anh 靈linh 如như 我ngã 唯duy 一nhất 者giả 奚hề 啻# 萬vạn 千thiên 何hà 不bất 住trụ 箇cá 院viện 子tử 總tổng 與dữ 收thu 拾thập 門môn 下hạ 終chung 日nhật 作tác 詩thi 寫tả 字tự 成thành 得đắc 甚thậm 麼ma 邊biên 事sự 大đại 師sư 聞văn 之chi 笑tiếu 曰viết 唯duy 一nhất 到đáo 也dã 說thuyết 得đắc 是thị 老lão 僧Tăng 便tiện 去khứ 討thảo 箇cá 院viện 子tử 住trụ 只chỉ 是thị 你nễ 們môn 不bất 要yếu 哄hống 我ngã 潤nhuận 曰viết 哄hống 即tức 不bất 哄hống 但đãn 要yếu 大đại 師sư 撥bát 轉chuyển 船thuyền 頭đầu 拈niêm 龍long 池trì 香hương 乃nãi 頭đầu 正chánh 尾vĩ 正chánh 若nhược 遠viễn 扳# 雲vân 門môn 我ngã 輩bối 決quyết 不bất 肯khẳng 做tố 那na 無vô 尾vĩ 巴ba 底để 猢# 猻# 大đại 師sư 曰viết 是thị 是thị 老lão 僧Tăng 出xuất 山sơn 就tựu 上thượng 龍long 池trì 埽# 塔tháp 撥bát 轉chuyển 船thuyền 頭đầu 去khứ 自tự 後hậu 住trụ 東đông 塔tháp 雲vân 門môn 遂toại 拈niêm 龍long 池trì 香hương 焉yên 。 上thượng 笑tiếu 曰viết 雪tuyết 大đại 師sư 到đáo 底để 心tâm 如như 赤xích 子tử 不bất 謾man 訶ha 風phong 罵mạ 雨vũ 顛điên 了liễu 一nhất 生sanh 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 漢hán 月nguyệt 在tại 先tiên 和hòa 尚thượng 付phó 法pháp 弟đệ 子tử 中trung 是thị 第đệ 幾kỷ 位vị 師sư 曰viết 五ngũ 峰phong 學học 兄huynh 下hạ 即tức 漢hán 月nguyệt 藏tạng 兄huynh 也dã 。 上thượng 曰viết 聞văn 得đắc 後hậu 來lai 先tiên 老lão 和hòa 尚thượng 復phục 有hữu 書thư 闢tịch 其kỳ 謬mậu 妄vọng 是thị 否phủ/bĩ 師sư 曰viết 語ngữ 載tái 總tổng 直trực 說thuyết 中trung 誠thành 有hữu 此thử 事sự 。 上thượng 曰viết 果quả 爾nhĩ 則tắc 見kiến 地địa 全toàn 乖quai 先tiên 和hòa 尚thượng 當đương 日nhật 何hà 必tất 付phó 他tha 師sư 曰viết 漢hán 月nguyệt 藏tạng 兄huynh 未vị 見kiến 先tiên 師sư 時thời 已dĩ 匡khuông 徒đồ 領lãnh 眾chúng 所sở 以dĩ 先tiên 師sư 在tại 廬lư 山sơn 即tức 見kiến 其kỳ 語ngữ 錄lục 曾tằng 謂vị 侍thị 僧Tăng 曰viết 此thử 人nhân 聰thông 明minh 不bất 亞# 博bác 山sơn 第đệ 語ngữ 欠khiếm 師sư 承thừa 在tại 緣duyên 藏tạng 兄huynh 負phụ 性tánh 堅kiên 剛cang 兼kiêm 之chi 造tạo 道đạo 英anh 銳duệ 在tại 學học 地địa 中trung 本bổn 有hữu 悟ngộ 處xứ 但đãn 才tài 高cao 意ý 廣quảng 未vị 免miễn 師sư 心tâm 自tự 用dụng 喜hỷ 于vu 鑿tạc 空không 見kiến 奇kỳ 故cố 其kỳ 失thất 也dã 流lưu 為vi 支chi 離ly 怪quái 誕đản 如như 判phán 六lục 祖tổ 本bổn 來lai 無vô 一nhất 物vật 。 為vi 墮đọa 空không 落lạc 外ngoại 者giả 是thị 也dã 。 上thượng 曰viết 先tiên 老lão 和hòa 尚thượng 何hà 不bất 教giáo 訓huấn 他tha 師sư 曰viết 先tiên 師sư 亦diệc 幾kỷ 次thứ 移di 書thư 規quy 誡giới 藏tạng 兄huynh 反phản 往vãng 往vãng 于vu 提đề 唱xướng 語ngữ 中trung 雌thư 黃hoàng 先tiên 師sư 故cố 先tiên 師sư 發phát 明minh 從tùng 上thượng 綱cương 宗tông 徵trưng 其kỳ 謬mậu 妄vọng 乃nãi 有hữu 數sổ 萬vạn 言ngôn 闢tịch 書thư 與dữ 前tiền 後hậu 三tam 錄lục 之chi 說thuyết [卄/卬]# 溪khê 進tiến 曰viết 即tức 磬khánh 山sơn 先tiên 老lão 人nhân 亦diệc 為vi 藏tạng 公công 有hữu 復phục 問vấn 萬vạn 餘dư 言ngôn 現hiện 在tại 行hành 森sâm 袱# 中trung 。 上thượng 命mạng 筇# 溪khê 持trì 來lai 時thời 青thanh 州châu 大đại 覺giác 在tại 坐tọa 上thượng 曰viết 天thiên 岸ngạn 可khả 為vi 朕trẫm 朗lãng 誦tụng 一nhất 遍biến 至chí 中trung 間gian 。 上thượng 不bất 覺giác 勃bột 然nhiên 變biến 色sắc 誦tụng 畢tất 。 上thượng 曰viết 此thử 真chân 法Pháp 門môn 跋bạt 扈hỗ 之chi 夫phu 也dã 因nhân 述thuật 笑tiếu 譚đàm 有hữu 嘲# 人nhân 妄vọng 自tự 尊tôn 大đại 者giả 云vân 一nhất 村thôn 學học 究cứu 每mỗi 言ngôn 開khai 天thiên 闢tịch 地địa 以dĩ 來lai 祇kỳ 有hữu 五ngũ 箇cá 聖thánh 人nhân 或hoặc 問vấn 為vi 誰thùy 村thôn 學học 究cứu 數số 曰viết 盤bàn 古cổ 伏phục 羲# 周chu 公công 孔khổng 子tử 或hoặc 曰viết 第đệ 五ngũ 位vị 聖thánh 人nhân 又hựu 是thị 那na 箇cá 村thôn 學học 究cứu 笑tiếu 而nhi 不bất 荅# 或hoặc 曰viết 莫mạc 不bất 是thị 老lão 先tiên 生sanh 麼ma 村thôn 學học 究cứu 拱củng 手thủ 曰viết 不bất 敢cảm 便tiện 是thị 者giả 般bát 樣# 人nhân 眾chúng 皆giai 大đại 笑tiếu 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 昨tạc 在tại 宮cung 看khán 先tiên 和hòa 尚thượng 語ngữ 錄lục 見kiến 總tổng 直trực 說thuyết 中trung 有hữu 辯biện 天thiên 三tam 說thuyết 道Đạo 理lý 固cố 極cực 于vu 透thấu 頂đảnh 透thấu 底để 更cánh 無vô 餘dư 地địa 可khả 臻trăn 矣hĩ 即tức 文văn 字tự 亦diệc 排bài 山sơn 倒đảo 海hải 遮già 障chướng 不bất 得đắc 使sử 人nhân 讀đọc 之chi 胸hung 次thứ 豁hoát 然nhiên 雲vân 披phi 月nguyệt 現hiện 朕trẫm 向hướng 亦diệc 有hữu 意ý 與dữ 他tha 辯biện 折chiết 一nhất 番phiên 今kim 見kiến 先tiên 和hòa 尚thượng 此thử 書thư 雖tuy 聖thánh 人nhân 復phục 起khởi 不bất 易dị 斯tư 言ngôn 故cố 已dĩ 命mạng 閣các 臣thần 馮bằng 銓thuyên 及cập 詞từ 臣thần 製chế 序tự 將tương 謀mưu 剞# 劂# 宣tuyên 示thị 中trung 外ngoại 使sử 天thiên 下hạ 愚ngu 民dân 不bất 為vi 左tả 道đạo 所sở 惑hoặc 師sư 曰viết 。 皇hoàng 上thượng 此thử 舉cử 功công 流lưu 萬vạn 世thế 奚hề 啻# 出xuất 民dân 水thủy 火hỏa 之chi 中trung 顧cố 先tiên 師sư 大đại 義nghĩa 微vi 言ngôn 何hà 幸hạnh 折chiết 衷# 我ngã 。 皇hoàng 聖thánh 人nhân 哉tai 。 上thượng 遂toại 問vấn 師sư 天thiên 主chủ 教giáo 書thư 老lão 和hòa 尚thượng 曾tằng 看khán 過quá 麼ma 師sư 曰viết 崇sùng 禎# 末mạt 年niên 廣quảng 閩# 盛thịnh 行hành 其kỳ 說thuyết 有hữu 同đồng 參tham 唯duy 一nhất 潤nhuận 者giả 從tùng 福phước 建kiến 回hồi 持trì 有hữu 此thử 書thư 因nhân 而nhi 獲hoạch 睹đổ 。 上thượng 曰viết 湯thang 若nhược 望vọng 曾tằng 將tương 進tiến 御ngự 朕trẫm 亦diệc 備bị 知tri 其kỳ 詳tường 意ý 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 荒hoang 唐đường 悠du 謬mậu 之chi 說thuyết 無vô 踰du 此thử 書thư 何hà 緣duyên 惑hoặc 世thế 反phản 從tùng 其kỳ 教giáo 真chân 不bất 可khả 解giải 師sư 曰viết 此thử 含hàm 生sanh 之chi 所sở 以dĩ 出xuất 沒một 三tam 途đồ 如như 遊du 園viên 觀quán 。 蓋cái 邪tà 見kiến 為vi 之chi 糾# 纏triền 也dã 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 聞văn 具cụ 德đức 為vi 一nhất 麤thô 行hành 僧Tăng 痛thống 打đả 一nhất 頓đốn 真chân 有hữu 此thử 事sự 否phủ/bĩ 師sư 曰viết 有hữu 之chi 。 上thượng 曰viết 者giả 僧Tăng 何hà 處xứ 人nhân 見kiến 甚thậm 麼ma 道Đạo 理lý 敢cảm 打đả 善Thiện 知Tri 識Thức 師sư 。 曰viết 聞văn 是thị 河hà 南nam 固cố 始thỉ 人nhân 科khoa 頭đầu 赤xích 腳cước 到đáo 處xứ 叢tùng 林lâm 行hành 杜đỗ 多đa 苦khổ 行hạnh 便tiện 以dĩ 己kỷ 方phương 人nhân 見kiến 知tri 識thức 過quá 如như 為vi 神thần 農nông 之chi 言ngôn 者giả 責trách 滕# 君quân 厲lệ 民dân 自tự 養dưỡng 底để 意ý 思tư 故cố 非phi 但đãn 靈linh 隱ẩn 即tức 報báo 恩ân 和hòa 尚thượng 亦diệc 思tư 痛thống 下hạ 一nhất 番phiên 毒độc 手thủ 因nhân 伺tứ 候hậu 兩lưỡng 月nguyệt 不bất 得đắc 其kỳ 便tiện 乃nãi 止chỉ 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 曾tằng 著trước 他tha 手thủ 麼ma 師sư 云vân 道đạo 忞# 在tại 維duy 揚dương 曾tằng 來lai 會hội 下hạ 住trụ 了liễu 數sổ 日nhật 幸hạnh 而nhi 得đắc 免miễn 想tưởng 叨# 。 皇hoàng 上thượng 威uy 靈linh 故cố 耳nhĩ 上thượng 為vi 大đại 笑tiếu 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 明minh 季quý 狀trạng 元nguyên 楊dương 廷đình 鑑giám 老lão 和hòa 尚thượng 可khả 曾tằng 與dữ 他tha 相tương/tướng 會hội 麼ma 師sư 曰viết 道đạo 忞# 昔tích 年niên 過quá 毘tỳ 陵lăng 叨# 承thừa 供cúng 養dường 。 上thượng 曰viết 他tha 與dữ 我ngã 朝triêu 狀trạng 元nguyên 呂lữ 宮cung 為vi 兩lưỡng 聯liên 襟khâm 一nhất 箇cá 人nhân 家gia 生sanh 兩lưỡng 女nữ 嫁giá 了liễu 兩lưỡng 箇cá 狀trạng 元nguyên 亦diệc 是thị 人nhân 間gian 希hy 有hữu 之chi 事sự 。 今kim 廷đình 鑑giám 子tử 又hựu 入nhập 翰hàn 林lâm 年niên 甚thậm 少thiểu 而nhi 才tài 學học 亦diệc 高cao 師sư 曰viết 三tam 十thập 年niên 來lai 江giang 南nam 科khoa 第đệ 之chi 盛thịnh 獨độc 數số 毘tỳ 陵lăng 至chí 兩lưỡng 婿tế 皆giai 狀trạng 元nguyên 恐khủng 古cổ 今kim 罕# 有hữu 也dã 。
上thượng 一nhất 日nhật 持trì 一nhất 韻vận 本bổn 示thị 師sư 曰viết 此thử 詞từ 曲khúc 家gia 所sở 用dụng 之chi 韻vận 與dữ 沈trầm 約ước 詩thi 韻vận 大đại 不bất 相tương 同đồng 師sư 為vi 展triển 閱duyệt 一nhất 過quá 。 上thượng 曰viết 北bắc 京kinh 說thuyết 話thoại 獨độc 遺di 入nhập 聲thanh 韻vận 蓋cái 凡phàm 遇ngộ 入nhập 聲thanh 字tự 眼nhãn 皆giai 翻phiên 作tác 平bình 上thượng 去khứ 聲thanh 耳nhĩ 於ư 是thị 。 上thượng 親thân 以dĩ 喉hầu 脣thần 齒xỉ 舌thiệt 鼻tị 之chi 音âm 調điều 為vi 平bình 上thượng 去khứ 入nhập 之chi 韻vận 與dữ 師sư 聽thính 之chi 又hựu 言ngôn 西tây 廂sương 亦diệc 有hữu 南nam 北bắc 調điều 之chi 不bất 同đồng 老lão 和hòa 尚thượng 可khả 曾tằng 看khán 過quá 麼ma 師sư 曰viết 少thiếu 年niên 曾tằng 繙# 閱duyệt 至chí 於ư 南nam 北bắc 西tây 廂sương 忞# 實thật 未vị 辦biện 也dã 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 看khán 此thử 詞từ 何hà 如như 師sư 曰viết 風phong 情tình 韻vận 致trí 皆giai 從tùng 男nam 女nữ 居cư 室thất 上thượng 體thể 貼# 出xuất 來lai 故cố 非phi 諸chư 詞từ 所sở 逮đãi 也dã 師sư 乃nãi 問vấn 。 上thượng 紅hồng 拂phất 記ký 曾tằng 經kinh 。 御ngự 覽lãm 否phủ/bĩ 。 上thượng 曰viết 紅hồng 拂phất 詞từ 妙diệu 而nhi 道đạo 白bạch 不bất 佳giai 師sư 曰viết 何hà 如như 。 上thượng 曰viết 不bất 合hợp 用dụng 四tứ 六lục 詞từ 反phản 覺giác 頭đầu 巾cân 氣khí 使sử 人nhân 聽thính 之chi 生sanh 趣thú 索sách 然nhiên 矣hĩ 師sư 曰viết 敬kính 服phục 。 聖thánh 論luận 。
上thượng 曰viết 蘇tô 州châu 有hữu 箇cá 金kim 若nhược 寀# 老lão 和hòa 尚thượng 可khả 知tri 其kỳ 人nhân 麼ma 師sư 曰viết 聞văn 有hữu 箇cá 金kim 聖thánh 歎thán 未vị 知tri 是thị 否phủ/bĩ 。 上thượng 曰viết 正chánh 是thị 其kỳ 人nhân 。 他tha 曾tằng 批# 評bình 得đắc 有hữu 西tây 廂sương 水thủy 滸# 傳truyền 議nghị 論luận 儘# 有hữu 遐hà 思tư 未vị 免miễn 太thái 生sanh 穿xuyên 鑿tạc 想tưởng 是thị 才tài 高cao 而nhi 見kiến 僻tích 者giả 師sư 曰viết 與dữ 明minh 朝triêu 李# 贄# 所sở 謂vị 卓trác 吾ngô 子tử 者giả 同đồng 一nhất 派phái 頭đầu 耳nhĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 朕trẫm 前tiền 者giả 因nhân 海hải 氛phân 之chi 警cảnh 將tương 親thân 統thống 六lục 師sư 屆giới 于vu 南nam 徐từ 會hội 江giang 寧ninh 捷tiệp 至chí 中trung 止chỉ 若nhược 果quả 南nam 行hành 當đương 親thân 入nhập 天thiên 童đồng 見kiến 老lão 和hòa 尚thượng 不bất 須tu 法pháp 錫tích 遠viễn 來lai 也dã 師sư 曰viết 父phụ 召triệu 無vô 諾nặc 君quân 命mạng 召triệu 不bất 俟sĩ 駕giá 而nhi 行hành 以dĩ 。 皇hoàng 上thượng 君quân 父phụ 之chi 命mạng 臨lâm 忞# 艸thảo 莽mãng 之chi 臣thần 敢cảm 憚đạn 修tu 途đồ 第đệ 慚tàm 愚ngu 拙chuyết 無vô 由do 克khắc 副phó 。 宸# 衷# 耳nhĩ 。 上thượng 曰viết 鄭trịnh 成thành 功công 真chân 箇cá 起khởi 義nghĩa 興hưng 復phục 明minh 朝triêu 此thử 亦diệc 好hảo/hiếu 事sự 朕trẫm 豈khởi 怪quái 他tha 緣duyên 順thuận 治trị 初sơ 年niên 曾tằng 經kinh 投đầu 順thuận 今kim 復phục 入nhập 海hải 楊dương 波ba 則tắc 是thị 在tại 清thanh 在tại 明minh 均quân 為vi 叛bạn 賊tặc 此thử 朕trẫm 所sở 以dĩ 饒nhiêu 他tha 不bất 得đắc 師sư 曰viết 聞văn 渠cừ 父phụ 芝chi 龍long 在tại 京kinh 不bất 知tri 存tồn 沒một 何hà 如như 。 上thượng 曰viết 收thu 禁cấm 在tại 城thành 亦diệc 是thị 沒một 帳trướng 算toán 底để 人nhân 就tựu 教giáo 他tha 下hạ 海hải 濟tế 得đắc 甚thậm 事sự 打đả 死tử 不bất 如như 放phóng 生sanh 故cố 著trước 人nhân 好hảo/hiếu 好hiếu 養dưỡng 活hoạt 他tha 一nhất 生sanh 罷bãi 了liễu 師sư 合hợp 掌chưởng 曰viết 我ngã 。 皇hoàng 真chân 天thiên 覆phú 地địa 載tái 之chi 量lượng 也dã 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 適thích 纔tài 為vi 雲vân 南nam 獻hiến 俘# 朕trẫm 特đặc 臨lâm 軒hiên 召triệu 問vấn 蓋cái 明minh 朝triêu 國quốc 公công 姓tánh 桑tang 名danh 某mỗ 者giả 本bổn 義nghĩa 王vương 孫tôn 可khả 望vọng 將tương 領lãnh 投đầu 了liễu 李# 定định 國quốc 故cố 義nghĩa 王vương 失thất 勢thế 歸quy 順thuận 我ngã 朝triêu 頃khoảnh 定định 國quốc 敗bại 逃đào 此thử 人nhân 落lạc 竄thoán 民dân 間gian 為vi 遊du 徼# 偵# 獲hoạch 并tinh 妻thê 孥# 七thất 八bát 口khẩu 杻nữu 械giới 至chí 京kinh 朕trẫm 熟thục 視thị 其kỳ 人nhân 亦diệc 是thị 箇cá 漢hán 及cập 詳tường 細tế 問vấn 他tha 則tắc 慷khảng 慨khái 陳trần 詞từ 殊thù 無vô 悚tủng 戁# 之chi 意ý 乃nãi 命mạng 解giải 其kỳ 束thúc 縛phược 與dữ 他tha 散tán 官quan 一nhất 員# 俾tỉ 隨tùy 朕trẫm 駕giá 師sư 曰viết 此thử 人nhân 有hữu 一nhất 千thiên 箇cá 死tử 字tự 在tại 項hạng 賴lại 我ngã 。 皇hoàng 起khởi 白bạch 骨cốt 而nhi 肉nhục 之chi 然nhiên 復phục 宜nghi 何hà 縻# 軀khu 而nhi 報báo 聖thánh 恩ân 也dã 。 上thượng 曰viết 天thiên 下hạ 之chi 大đại 似tự 此thử 等đẳng 輩bối 奚hề 啻# 萬vạn 千thiên 必tất 欲dục 依y 罪tội 議nghị 刑hình 將tương 不bất 勝thắng 其kỳ 誅tru 戮lục 矣hĩ 太thái 上thượng 以dĩ 好hảo/hiếu 生sanh 為vi 德đức 只chỉ 當đương 買mãi 雀tước 放phóng 生sanh 也dã 好hảo/hiếu 師sư 曰viết 。 皇hoàng 上thượng 深thâm 仁nhân 厚hậu 澤trạch 如như 此thử 豈khởi 直trực 令linh 他tha 反phản 側trắc 子tử 自tự 安an 從tùng 此thử 窮cùng 荒hoang 絕tuyệt 漠mạc 盡tận 入nhập 版# 章chương 矣hĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 早tảo 朝triêu 後hậu 見kiến 師sư 曰viết 今kim 晨thần 有hữu 官quan 赴phó 巡tuần 撫phủ 任nhậm 辭từ 朝triêu 者giả 其kỳ 人nhân 才tài 略lược 儘# 好hảo/hiếu 朕trẫm 慮lự 他tha 過quá 用dụng 其kỳ 才tài 因nhân 面diện 諭dụ 之chi 你nễ 才tài 足túc 辦biện 此thử 方phương 事sự 但đãn 隨tùy 力lực 隨tùy 分phân 。 任nhậm 運vận 做tố 去khứ 便tiện 了liễu 若nhược 更cánh 加gia 豪hào 末mạt 其kỳ 間gian 則tắc 生sanh 事sự 害hại 民dân 非phi 國quốc 家gia 與dữ 你nễ 之chi 福phước 也dã 師sư 曰viết 大đại 哉tai 王vương 言ngôn 昔tích 曹tào 參tham 治trị 齊tề 用dụng 此thử 道đạo 也dã 人nhân 謂vị 其kỳ 善thiện 黃hoàng 老lão 術thuật 不bất 知tri 即tức 三tam 代đại 牧mục 民dân 之chi 法pháp 也dã 忞# 見kiến 處xứ 處xứ 地địa 方phương 清thanh 靜tĩnh 寧ninh 一nhất 後hậu 遂toại 不bất 靜tĩnh 寧ninh 者giả 皆giai 官quan 更cánh 擾nhiễu 之chi 耳nhĩ 我ngã 。 皇hoàng 此thử 訓huấn 足túc 垂thùy 萬vạn 世thế 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 曹tào 洞đỗng 下hạ 近cận 來lai 有hữu 甚thậm 麼ma 人nhân 師sư 曰viết 儘# 有hữu 說thuyết 法Pháp 主chủ 導đạo 一nhất 方phương 者giả 如như 雲vân 門môn 下hạ 弁# 山sơn 之chi 子tử 百bách 愚ngu 曾tằng 繼kế 道đạo 忞# 住trụ 大đại 能năng 仁nhân 寺tự 可khả 稱xưng 善thiện 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 座tòa 下hạ 常thường 有hữu 數số 百bách 眾chúng 即tức 學học 問vấn 行hành 解giải 亦diệc 色sắc 色sắc 俱câu 佳giai 。 上thượng 曰viết 何hà 處xứ 人nhân 名danh 甚thậm 麼ma 師sư 曰viết 名danh 淨tịnh 斯tư 河hà 南nam 人nhân 又hựu 石thạch 雨vũ 和hòa 尚thượng 亦diệc 雲vân 門môn 下hạ 有hữu 天thiên 愚ngu 遠viễn 門môn 輩bối 一nhất 般ban 好hảo/hiếu 門môn 人nhân 。 上thượng 曰viết 聞văn 三tam 宜nghi 亦diệc 曹tào 洞đỗng 宗tông 師sư 曰viết 百bách 愚ngu 輩bối 即tức 其kỳ 姪điệt 也dã 上thượng 曰viết 聞văn 他tha 常thường 講giảng 經kinh 既ký 稱xưng 宗tông 師sư 當đương 提đề 持trì 向hướng 上thượng 事sự 講giảng 經kinh 卻khước 不bất 相tương 宜nghi 師sư 曰viết 始thỉ 于vu 雲vân 門môn 湛trạm 和hòa 尚thượng 以dĩ 堠# 卒thốt 出xuất 家gia 信tín 得đắc 此thử 事sự 銳duệ 于vu 參tham 禪thiền 雖tuy 浩hạo 然nhiên 打đả 徹triệt 卻khước 一nhất 丁đinh 不bất 識thức 因nhân 親thân 依y 雲vân 棲tê 始thỉ 得đắc 宗tông 說thuyết 俱câu 通thông 後hậu 來lai 出xuất 世thế 念niệm 學học 者giả 根căn 器khí 不bất 同đồng 庶thứ 幾kỷ 多đa 方phương 淘đào 汰# 可khả 以dĩ 廣quảng 利lợi 群quần 品phẩm 故cố 禪thiền 餘dư 亦diệc 為vi 講giảng 說thuyết 三tam 和hòa 尚thượng 初sơ 依y 缾bình 匋# 聞văn 谷cốc 大đại 師sư 業nghiệp 通thông 經kinh 論luận 洎kịp 參tham 湛trạm 師sư 開khai 悟ngộ 後hậu 廣quảng 歷lịch 南nam 北bắc 宗tông 教giáo 後hậu 出xuất 住trụ 顯hiển 聖thánh 亦diệc 間gian 為vi 學học 者giả 譚đàm 經kinh 此thử 雲vân 門môn 家gia 法pháp 也dã 。 上thượng 曰viết 有hữu 箇cá 覺giác 浪lãng 亦diệc 是thị 曹tào 洞đỗng 宗tông 聞văn 其kỳ 善thiện 作tác 文văn 字tự 是thị 否phủ/bĩ 師sư 曰viết 浪lãng 和hòa 尚thượng 又hựu 出xuất 壽thọ 昌xương 之chi 後hậu 下hạ 筆bút 千thiên 言ngôn 思tư 如như 涌dũng 泉tuyền 但đãn 稍sảo 欠khiếm 精tinh 練luyện 耳nhĩ 至chí 若nhược 持trì 論luận 超siêu 邁mại 皆giai 發phát 前tiền 人nhân 之chi 所sở 未vị 發phát 如như 哀ai 公công 問vấn 社xã 章chương 往vãng 多đa 說thuyết 壞hoại 宰tể 我ngã 他tha 卻khước 別biệt 生sanh 議nghị 論luận 謂vị 孔khổng 子tử 與dữ 宰tể 我ngã 同đồng 一nhất 鼻tị 孔khổng 出xuất 氣khí 。 總tổng 為vi 有hữu 國quốc 有hữu 家gia 者giả 垂thùy 一nhất 鑒giám 戒giới 見kiến 得đắc 一nhất 箇cá 天thiên 下hạ 數số 百bách 年niên 之chi 內nội 倏thúc 爾nhĩ 為vi 夏hạ 倏thúc 爾nhĩ 為vi 殷ân 倏thúc 爾nhĩ 為vi 周chu 金kim 甌# 易dị 缺khuyết 寶bảo 曆lịch 難nạn/nan 長trường/trưởng 使sử 人nhân 惴# 惴# 焉yên 不bất 勝thắng 天thiên 命mạng 靡mĩ 常thường 之chi 懼cụ 。 上thượng 曰viết 下hạ 文văn 卻khước 難nan 消tiêu 釋thích 師sư 曰viết 他tha 說thuyết 孔khổng 子tử 底để 話thoại 正chánh 是thị 雪tuyết 上thượng 加gia 霜sương 之chi 意ý 謂vị 夏hạ 后hậu 殷ân 周chu 者giả 還hoàn 是thị 成thành 遂toại 既ký 往vãng 底để 事sự 不bất 必tất 理lý 論luận 他tha 了liễu 只chỉ 是thị 後hậu 來lai 底để 人nhân 當đương 思tư 祈kỳ 天thiên 永vĩnh 命mạng 不bất 要yếu 蹈đạo 他tha 覆phú 轍triệt 此thử 意ý 須tu 於ư 言ngôn 外ngoại 見kiến 之chi 上thượng 曰viết 卻khước 違vi 了liễu 朱chu 註chú 師sư 曰viết 他tha 正chánh 謂vị 朱chu 子tử 強cường/cưỡng 解giải 所sở 以dĩ 翻phiên 案án 見kiến 奇kỳ 。 上thượng 曰viết 我ngã 朝triêu 制chế 舉cử 凡phàm 中trung 式thức 文văn 字tự 要yếu 遵tuân 朱chu 註chú 蓋cái 文văn 運vận 與dữ 國quốc 運vận 相tương/tướng 關quan 自tự 天thiên 啟khải 年niên 來lai 倍bội 叛bạn 經kinh 傳truyền 好hảo/hiếu 尚thượng 子tử 書thư 刱# 為vi 一nhất 種chủng 荒hoang 唐đường 悠du 謬mậu 之chi 說thuyết 互hỗ 相tương 染nhiễm 習tập 由do 是thị 乖quai 僻tích 中trung 于vu 人nhân 心tâm 國quốc 隨tùy 以dĩ 亡vong 今kim 朕trẫm 深thâm 懲# 此thử 蔽tế 力lực 還hoàn 正chánh 始thỉ 不bất 拘câu 鄉hương 會hội 小tiểu 考khảo 文văn 字tự 過quá 五ngũ 百bách 言ngôn 試thí 官quan 參tham 罰phạt 諸chư 士sĩ 退thoái 革cách 師sư 曰viết 。 皇hoàng 上thượng 如như 斯tư 維duy 士sĩ 風phong 即tức 是thị 培bồi 國quốc 脈mạch 天thiên 下hạ 將tương 還hoàn 淳thuần 返phản 樸phác 再tái 見kiến 熙hi 和hòa 之chi 象tượng 矣hĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 命mạng 近cận 侍thị 李# 國quốc 柱trụ 持trì 一nhất 黃hoàng 篋khiếp 傳truyền 旨chỉ 命mạng 師sư 起khởi 字tự 師sư 恭cung 議nghị 覺giác 王vương 義nghĩa 成thành 二nhị 字tự 進tiến 之chi 。 上thượng 旋toàn 命mạng 中trung 使sử 宣tuyên 傳truyền 諭dụ 師sư 曰viết 此thử 乃nãi 諸chư 佛Phật 洪hồng 名danh 朕trẫm 何hà 人nhân 敢cảm 當đương 此thử 字tự 願nguyện 老lão 和hòa 尚thượng 勿vật 以dĩ 天thiên 子tử 視thị 朕trẫm 當đương 如như 門môn 弟đệ 子tử 旅lữ 菴am 相tương 待đãi 可khả 也dã 師sư 乃nãi 更cánh 議nghị 慧tuệ 橐# 山sơn 臆ức 字tự 面diện 進tiến 之chi 。 上thượng 以dĩ 慧tuệ 橐# 自tự 名danh 山sơn 臆ức 作tác 字tự 刻khắc 玉ngọc 為vi 章chương 用dụng 之chi 書thư 畫họa 焉yên 嗣tự 後hậu 復phục 命mạng 師sư 起khởi 號hiệu 欲dục 以dĩ 菴am 字tự 為vi 準chuẩn 師sư 議nghị 穆mục 菴am 亹# 菴am 簡giản 菴am 幻huyễn 菴am 十thập 二nhị 號hiệu 進tiến 呈trình 。 上thượng 用dụng 幻huyễn 菴am 二nhị 字tự 又hựu 命mạng 師sư 起khởi 堂đường 名danh 師sư 議nghị 得đắc 師sư 蕘# 復phục 著trước 說thuyết 以dĩ 進tiến 由do 是thị 上thượng 益ích 擊kích 節tiết 嘉gia 歎thán 以dĩ 為vi 極cực 謙khiêm 卑ty 又hựu 極cực 尊tôn 光quang 卻khước 移di 在tại 他tha 處xứ 不bất 得đắc 蓋cái 非phi 有hữu 天thiên 下hạ 者giả 不bất 可khả 擅thiện 用dụng 也dã 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 經kinh 生sanh 家gia 唐đường 器khí 一nhất 世thế 光quang 陰ấm 只chỉ 為vì 得đắc 幾kỷ 篇thiên 腐hủ 爛lạn 時thời 文văn 于vu 己kỷ 躬cung 下hạ 性tánh 命mạng 二nhị 字tự 全toàn 不bất 留lưu 心tâm 殊thù 可khả 閔mẫn 傷thương 朕trẫm 于vu 鄉hương 會hội 兩lưỡng 場tràng 必tất 命mạng 出xuất 理lý 學học 題đề 目mục 也dã 教giáo 他tha 思tư 索sách 一nhất 番phiên 與dữ 他tha 種chủng 箇cá 因nhân 也dã 得đắc 師sư 曰viết 此thử 。 皇hoàng 上thượng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 度độ 盡tận 眾chúng 生sanh 心tâm 也dã 然nhiên 性tánh 命mạng 關quan 頭đầu 須tu 當đương 人nhân 信tín 得đắc 己kỷ 躬cung 下hạ 有hữu 恁nhẫm 般bát 大đại 事sự 方phương 可khả 留lưu 心tâm 若nhược 只chỉ 向hướng 文văn 字tự 上thượng 理lý 會hội 任nhậm 他tha 千thiên 般ban 思tư 萬vạn 般ban 索sách 只chỉ 打đả 向hướng 得đắc 名danh 場tràng 流lưu 轉chuyển 今kim 。 皇hoàng 上thượng 但đãn 縣huyện 一nhất 格cách 有hữu 人nhân 悟ngộ 得đắc 祖tổ 師sư 禪thiền 定định 與dữ 他tha 今kim 科khoa 狀trạng 元nguyên 自tự 然nhiên 箇cá 箇cá 留lưu 心tâm 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 說thuyết 得đắc 極cực 是thị 。
上thượng 一nhất 日nhật 語ngữ 師sư 韓# 愈dũ 是thị 唐đường 朝triêu 最tối 不bất 信tín 有hữu 佛Phật 。 法pháp 底để 人nhân 故cố 其kỳ 原nguyên 道đạo 一nhất 篇thiên 語ngữ 多đa 支chi 離ly 卻khước 有hữu 李# 翱cao 一nhất 箇cá 好hảo/hiếu 門môn 生sanh 于vu 性tánh 命mạng 之chi 學học 反phản 極cực 通thông 透thấu 師sư 曰viết 他tha 曾tằng 經kinh 藥dược 山sơn 點điểm 化hóa 過quá 來lai 故cố 贈tặng 藥dược 山sơn 有hữu 鍊luyện 得đắc 身thân 形hình 似tự 鶴hạc 形hình 千thiên 株chu 松tùng 下hạ 兩lưỡng 函hàm 經kinh 我ngã 來lai 問vấn 道đạo 無vô 餘dư 事sự 雲vân 在tại 青thanh 天thiên 水thủy 在tại 缾bình 之chi 偈kệ 。 上thượng 曰viết 李# 翱cao 有hữu 復phục 性tánh 四tứ 篇thiên 老lão 和hòa 尚thượng 曾tằng 看khán 過quá 麼ma 師sư 曰viết 忞# 向hướng 未vị 見kiến 。 上thượng 命mạng 侍thị 臣thần 李# 國quốc 柱trụ 取thủ 其kỳ 書thư 來lai 與dữ 師sư 同đồng 誦tụng 既ký 畢tất 師sư 曰viết 宋tống 杭# 州châu 佛Phật 日nhật 寺tự 有hữu 禪thiền 師sư 名danh 契khế 嵩tung 者giả 曾tằng 著trước 輔phụ 教giáo 編biên 及cập 傳truyền 法pháp 正chánh 宗tông 記ký 以dĩ 萬vạn 言ngôn 書thư 達đạt 。 御ngự 覽lãm 仁nhân 宗tông 為vi 歎thán 賞thưởng 中trung 宵tiêu 錫tích 以dĩ 明minh 教giáo 禪thiền 師sư 之chi 號hiệu 忞# 常thường 疑nghi 其kỳ 文văn 字tự 高cao 古cổ 卻khước 非phi 先tiên 秦tần 兩lưỡng 漢hán 之chi 體thể 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 祖tổ 述thuật 李# 翱cao 也dã 然nhiên 翱cao 之chi 通thông 透thấu 性tánh 學học 真chân 難nạn/nan 逃đào 。 聖thánh 鑒giám 矣hĩ 。
上thượng 一nhất 日nhật 問vấn 師sư 在tại 俗tục 名danh 姓tánh 師sư 曰viết 道đạo 忞# 俗tục 姓tánh 林lâm 名danh 蒞# 。 上thượng 曰viết 昆côn 仲trọng 可khả 有hữu 幾kỷ 人nhân 師sư 曰viết 祇kỳ 有hữu 胞bào 兄huynh 一nhất 人nhân 。 上thượng 曰viết 甚thậm 麼ma 名danh 字tự 師sư 曰viết 兄huynh 名danh 涵# 字tự 元nguyên 孺nhụ 。 上thượng 曰viết 與dữ 老lão 和hòa 尚thượng 別biệt 來lai 幾kỷ 載tái 不bất 相tương 見kiến 矣hĩ 師sư 曰viết 去khứ 歲tuế 五ngũ 月nguyệt 兄huynh 涵# 攜huề 姪điệt 輩bối 數số 人nhân 來lai 天thiên 童đồng 看khán 道đạo 忞# 適thích 赴phó 召triệu 上thượng 京kinh 只chỉ 住trụ 得đắc 一nhất 箇cá 月nguyệt 。 上thượng 曰viết 子tử 姪điệt 兄huynh 弟đệ 亦diệc 有hữu 在tại 仕sĩ 途đồ 者giả 麼ma 師sư 曰viết 堂đường 姪điệt 于vu 達đạt 僅cận 以dĩ 歲tuế 貢cống 現hiện 作tác 本bổn 省tỉnh 羅la 定định 州châu 教giáo 官quan 。 上thượng 曰viết 聞văn 得đắc 廣quảng 東đông 比tỉ 北bắc 方phương 人nhân 尤vưu 不bất 信tín 向hướng 三Tam 寶Bảo 老lão 和hòa 尚thượng 少thiếu 年niên 因nhân 甚thậm 出xuất 家gia 師sư 曰viết 道đạo 忞# 因nhân 見kiến 目Mục 連Liên 傳truyền 痛thống 念niệm 生sanh 死tử 遂toại 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 [卄/卬]# 溪khê 進tiến 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 未vị 棄khí 俗tục 時thời 敝tệ 省tỉnh 最tối 鄙bỉ 薄bạc 僧Tăng 家gia 以dĩ 為vi 遊du 手thủ 好hảo/hiếu 閒gian/nhàn 極cực 不bất 堪kham 齒xỉ 錄lục 底để 人nhân 近cận 三tam 十thập 年niên 來lai 則tắc 世thế 家gia 公công 子tử 舉cử 監giám 生sanh 員# 亦diệc 多đa 有hữu 出xuất 家gia 者giả 。 浙chiết 直trực 素tố 稱xưng 佛Phật 地địa 覺giác 似tự 不bất 如như 廣quảng 東đông 矣hĩ 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 乘thừa 願nguyện 而nhi 來lai 引dẫn 導đạo 此thử 方phương 固cố 非phi 偶ngẫu 然nhiên 也dã 師sư 曰viết 時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 如như 此thử 忞# 何hà 與dữ 焉yên 。 上thượng 復phục 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 法pháp 諱húy 不bất 襲tập 龍long 池trì 派phái 何hà 也dã 師sư 曰viết 道đạo 忞# 在tại 先tiên 師sư 門môn 下hạ 未vị 曾tằng 更canh 名danh 尤vưu 仍nhưng 受thọ 業nghiệp 師sư 派phái 。 上thượng 曰viết 受thọ 業nghiệp 派phái 如như 何hà 師sư 曰viết 受thọ 業nghiệp 先tiên 師sư 出xuất 家gia 維duy 揚dương 法pháp 名danh 上thượng 智trí 下hạ 明minh 派phái 從tùng 西tây 山sơn 戒giới 壇đàn 分phần/phân 去khứ 底để 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 字tự 所sở 謂vị 佛Phật 法Pháp 。 能năng 仁nhân 智trí 慧tuệ 本bổn 來lai 自tự 性tánh 圓viên 明minh 者giả 是thị 也dã 然nhiên 道đạo 忞# 不bất 從tùng 慧tuệ 而nhi 從tùng 道đạo 者giả 緣duyên 受thọ 業nghiệp 先tiên 師sư 住trụ 廬lư 山sơn 開khai 先tiên 寺tự 時thời 又hựu 演diễn 為vi 佛Phật 道Đạo 興hưng 隆long 有hữu 開khai 必tất 先tiên 傳truyền 燈đăng 紹thiệu 祖tổ 以dĩ 永vĩnh 萬vạn 年niên 一nhất 十thập 六lục 字tự 今kim 忞# 以dĩ 開khai 先tiên 屬thuộc 了liễu 別biệt 家gia 復phục 演diễn 為vi 二nhị 十thập 八bát 字tự 曰viết 道đạo 本bổn 玄huyền 成thành 佛Phật 祖tổ 先tiên 明minh 於ư 杲# 日nhật 麗lệ 中trung 天thiên 靈linh 源nguyên 廣quảng 潤nhuận 慈từ 風phong 溥phổ 炤chiếu 世thế 真chân 燈đăng 萬vạn 古cổ 縣huyện 道đạo 字tự 宗tông 開khai 先tiên 本bổn 字tự 溯# 戒giới 壇đàn 以dĩ 志chí 不bất 忘vong 水thủy 木mộc 根căn 源nguyên 之chi 意ý 耳nhĩ 。 上thượng 曰viết 老lão 和hòa 尚thượng 可khả 將tương 此thử 派phái 寫tả 與dữ 朕trẫm 師sư 即tức 寫tả 呈trình 。 上thượng 命mạng 侍thị 臣thần 收thu 藏tạng 宮cung 內nội 。
弘Hoằng 覺Giác 忞# 禪Thiền 師Sư 北Bắc 遊Du 集Tập 卷quyển 第đệ 三tam