Thập Trụ Tỳ Bà Sa Luận – Quyển 1

Chuẩn
Leave a comment

十Thập 住Trụ 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận
Quyển 1
聖Thánh 者Giả 龍Long 樹Thụ 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

十Thập 住Trụ 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

序Tự 品Phẩm 第đệ 一nhất

敬kính 禮lễ 一nhất 切thiết 佛Phật 。無vô 上thượng 之chi 大Đại 道Đạo 。

及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。堅kiên 心tâm 住trụ 十Thập 地Địa 。

聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。無vô 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。

今kim 解giải 十Thập 地Địa 義nghĩa 。隨tùy 順thuận 佛Phật 所sở 說thuyết 。

問vấn 曰viết 汝nhữ 欲dục 解giải 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 義nghĩa 。以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。餓ngạ 鬼quỷ 人nhân 天thiên 阿a 修tu 羅la 。六lục 趣thú 險hiểm 難nạn 。恐khủng 怖bố 大đại 畏úy 。是thị 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。大đại 海hải 旋toàn 流lưu 洄hồi 澓phục 。隨tùy 業nghiệp 往vãng 來lai 是thị 其kỳ 濤đào 波ba 。涕thế 淚lệ 乳nhũ 汁trấp 流lưu 汗hãn 膿nùng 血huyết 是thị 惡ác 水thủy 聚tụ 。瘡sang 癩lại 乾can 枯khô 嘔# 血huyết 淋lâm 瀝lịch 。上thượng 氣khí 熱nhiệt 病bệnh 瘭tiếu 疽thư 癰ung 漏lậu 吐thổ 逆nghịch 脹trướng 滿mãn 。如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。惡ác 病bệnh 為vi 惡ác 羅la 剎sát 。憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 為vi 水thủy 。嬈nhiễu 動động 啼đề 哭khốc 悲bi 號hào 為vi 波ba 浪lãng 聲thanh 。苦khổ 惱não 諸chư 受thọ 以dĩ 為vi 沃ốc 焦tiêu 。死tử 為vi 崖nhai 岸ngạn 無vô 能năng 越việt 者giả 。諸chư 結kết 煩phiền 惱não 。有hữu 漏lậu 業nghiệp 風phong 鼓cổ 扇thiên/phiến 不bất 定định 。諸chư 四tứ 顛điên 倒đảo 以dĩ 為vi 欺khi 誑cuống 。愚ngu 癡si 無vô 明minh 為vi 大đại 黑hắc 闇ám 。隨tùy 愛ái 凡phàm 夫phu 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。常thường 行hành 其kỳ 中trung 。如như 是thị 往vãng 來lai 。生sanh 死tử 大đại 海hải 。未vị 曾tằng 有hữu 得đắc 。到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。或hoặc 有hữu 到đáo 者giả 兼kiêm 能năng 濟tế 渡độ 。無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 說thuyết 。菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 義nghĩa 。問vấn 曰viết 。若nhược 人nhân 不bất 能năng 。修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。不bất 得đắc 度độ 生sanh 死tử 大đại 海hải 耶da 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 有hữu 人nhân 行hành 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 者giả 。是thị 人nhân 得đắc 度độ 生sanh 死tử 大đại 海hải 。若nhược 人nhân 欲dục 以dĩ 無vô 上thượng 大Đại 乘Thừa 。度độ 生sanh 死tử 大đại 海hải 者giả 。是thị 人nhân 必tất 當đương 具cụ 足túc 修tu 行hành 十Thập 地Địa 。問vấn 曰viết 。行hành 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 者giả 。幾kỷ 時thời 得đắc 度độ 生sanh 死tử 大đại 海hải 。

答đáp 曰viết 。

行hành 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 者giả 。或hoặc 以dĩ 一nhất 世thế 得đắc 度độ 。或hoặc 以dĩ 二nhị 世thế 。或hoặc 過quá 是thị 數số 。隨tùy 根căn 利lợi 鈍độn 。又hựu 以dĩ 先tiên 世thế 宿túc 行hành 。因nhân 緣duyên 行hành 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 者giả 。或hoặc 以dĩ 七thất 世thế 得đắc 度độ 。或hoặc 以dĩ 八bát 世thế 。若nhược 行hành 大Đại 乘Thừa 者giả 。或hoặc 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 大đại 劫kiếp 。或hoặc 二nhị 三tam 四tứ 。至chí 十thập 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。或hoặc 過quá 是thị 數số 。然nhiên 後hậu 乃nãi 得đắc 。具cụ 足túc 修tu 行hành 。菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。而nhi 成thành 佛Phật 道Đạo 。亦diệc 隨tùy 根căn 之chi 利lợi 鈍độn 。又hựu 以dĩ 先tiên 世thế 宿túc 行hành 因nhân 緣duyên 。問vấn 曰viết 。聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 佛Phật 。俱câu 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。於ư 解giải 脫thoát 中trung 。有hữu 差sai 別biệt 不phủ 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 應ưng 當đương 分phân 別biệt 。於ư 諸chư 煩phiền 惱não 。得đắc 解giải 脫thoát 是thị 中trung 無vô 差sai 別biệt 。因nhân 是thị 解giải 脫thoát 。入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。是thị 中trung 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。無vô 有hữu 相tướng 故cố 。但đãn 諸chư 佛Phật 甚thậm 深thâm 禪thiền 定định 障chướng 解giải 脫thoát 。一nhất 切thiết 法pháp 障chướng 解giải 脫thoát 。於ư 諸chư 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。有hữu 差sai 別biệt 非phi 說thuyết 所sở 盡tận 。亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 。譬thí 喻dụ 為vi 比tỉ 。問vấn 曰viết 。三tam 乘thừa 所sở 學học 皆giai 為vi 。無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。若nhược 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。中trung 無vô 差sai 別biệt 者giả 。我ngã 等đẳng 何hà 用dụng 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 大đại 劫kiếp 。往vãng 來lai 生sanh 死tử 。具cụ 足túc 十Thập 地Địa 。不bất 如như 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。乘thừa 速tốc 滅diệt 諸chư 苦khổ 。

答đáp 曰viết 。

是thị 語ngữ 弱nhược 劣liệt 。非phi 是thị 大đại 悲bi 有hữu 益ích 之chi 言ngôn 。若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。効hiệu 汝nhữ 小tiểu 心tâm 無vô 慈từ 悲bi 意ý 。不bất 能năng 精tinh 勤cần 。修tu 十Thập 地Địa 者giả 。諸chư 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。何hà 由do 得đắc 度độ 。亦diệc 復phục 無vô 有hữu 。三tam 乘thừa 差sai 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 皆giai 由do 佛Phật 出xuất 。若nhược 無vô 諸chư 佛Phật 。何hà 由do 而nhi 出xuất 。若nhược 不bất 修tu 十Thập 地Địa 何hà 有hữu 諸chư 佛Phật 。若nhược 無vô 諸chư 佛Phật 亦diệc 無vô 法pháp 僧Tăng 。是thị 故cố 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 則tắc 。斷đoạn 三Tam 寶Bảo 種chủng 。非phi 是thị 大đại 人nhân 。有hữu 智trí 之chi 言ngôn 。不bất 可khả 聽thính 察sát 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。世thế 間gian 有hữu 四tứ 種chủng 人nhân 。一nhất 者giả 自tự 利lợi 二nhị 者giả 利lợi 他tha 三tam 者giả 共cộng 利lợi 四tứ 者giả 不bất 共cộng 利lợi 。是thị 中trung 共cộng 利lợi 者giả 。能năng 行hành 慈từ 悲bi 饒nhiêu 益ích 於ư 他tha 。名danh 為vi 上thượng 人nhân 。如như 說thuyết 。

世thế 間gian 可khả 愍mẫn 傷thương 。常thường 背bối/bội 於ư 自tự 利lợi 。

一nhất 心tâm 求cầu 富phú 樂lạc 。墮đọa 於ư 邪tà 見kiến 網võng 。

常thường 懷hoài 於ư 死tử 畏úy 。流lưu 轉chuyển 六lục 道đạo 中trung 。

大đại 悲bi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。能năng 極cực 為vi 希hy 有hữu 。

眾chúng 生sanh 死tử 至chí 時thời 。無vô 能năng 救cứu 護hộ 者giả 。

沒một 在tại 深thâm 黑hắc 闇ám 。煩phiền 惱não 網võng 所sở 纏triền 。

若nhược 有hữu 能năng 發phát 行hành 。大đại 悲bi 之chi 心tâm 者giả 。

荷hà 負phụ 眾chúng 生sanh 故cố 。為vi 之chi 作tác 重trọng/trùng 任nhậm 。

若nhược 人nhân 決quyết 定định 心tâm 。獨độc 受thọ 諸chư 勤cần 苦khổ 。

所sở 獲hoạch 安an 隱ẩn 果quả 。而nhi 與dữ 一nhất 切thiết 共cộng 。

諸chư 佛Phật 所sở 稱xưng 歎thán 。第đệ 一nhất 最tối 上thượng 人nhân 。

亦diệc 是thị 希hy 有hữu 者giả 。功công 德đức 之chi 大đại 藏tạng 。

世thế 間gian 有hữu 常thường 言ngôn 。家gia 不bất 生sanh 惡ác 子tử 。

但đãn 能năng 成thành 己kỷ 利lợi 。不bất 能năng 利lợi 於ư 人nhân 。

若nhược 生sanh 於ư 善thiện 子tử 。能năng 利lợi 於ư 人nhân 者giả 。

是thị 則tắc 如như 滿mãn 月nguyệt 。照chiếu 明minh 於ư 其kỳ 家gia 。

有hữu 諸chư 福phước 德đức 人nhân 。以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。

饒nhiêu 益ích 如như 大đại 海hải 。又hựu 亦diệc 如như 大đại 地địa 。

無vô 求cầu 於ư 世thế 間gian 。以dĩ 慈từ 愍mẫn 故cố 住trụ 。

此thử 人nhân 生sanh 為vi 貴quý 。壽thọ 命mạng 第đệ 一nhất 最tối 。

如như 是thị 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 佛Phật 煩phiền 惱não 解giải 脫thoát 。雖tuy 無vô 差sai 別biệt 。以dĩ 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。多đa 所sở 利lợi 益ích 。具cụ 足túc 菩Bồ 薩Tát 。十Thập 地Địa 故cố 有hữu 大đại 差sai 別biệt 。問vấn 曰viết 。佛Phật 有hữu 大đại 悲bi 。汝nhữ 為vi 弟đệ 子tử 種chủng 種chủng 稱xưng 讚tán 。慈từ 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。誠thành 如như 所sở 說thuyết 。汝nhữ 以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。明minh 了liễu 分phân 別biệt 。開khai 悟ngộ 引dẫn 導đạo 。行hành 慈từ 悲bi 者giả 聞văn 則tắc 心tâm 淨tịnh 我ngã 甚thậm 欣hân 悅duyệt 。汝nhữ 先tiên 偈kệ 說thuyết 十Thập 地Địa 之chi 義nghĩa 。願nguyện 為vi 解giải 釋thích 。

答đáp 曰viết 。

敬kính 名danh 恭cung 敬kính 心tâm 。禮lễ 名danh 曲khúc 身thân 接tiếp 足túc 。一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 者giả 。三tam 世thế 十thập 方phương 佛Phật 。無vô 上thượng 大Đại 道Đạo 者giả 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。如như 實thật 知tri 見kiến 。通thông 達đạt 無vô 餘dư 。更cánh 無vô 勝thắng 者giả 。故cố 曰viết 無vô 上thượng 。大đại 人nhân 所sở 行hành 。故cố 曰viết 大Đại 道Đạo 。菩Bồ 薩Tát 眾chúng 者giả 。為vì 無vô 上thượng 道Đạo 。發phát 心tâm 名danh 曰viết 菩Bồ 薩Tát 。問vấn 曰viết 。但đãn 發phát 心tâm 便tiện 。是thị 菩Bồ 薩Tát 耶da 。

答đáp 曰viết 。

何hà 有hữu 但đãn 發phát 心tâm 。而nhi 為vi 菩Bồ 薩Tát 。若nhược 人nhân 發phát 心tâm 必tất 能năng 成thành 無vô 上thượng 。道đạo 乃nãi 名danh 菩Bồ 薩Tát 。或hoặc 有hữu 但đãn 發phát 心tâm 亦diệc 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

何hà 以dĩ 故cố 。若nhược 離ly 初sơ 發phát 心tâm 則tắc 。不bất 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。如như 大đại 經kinh 說thuyết 。新tân 發phát 意ý 者giả 。名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。猶do 如như 比Bỉ 丘Khâu 。雖tuy 未vị 得đắc 道Đạo 。亦diệc 名danh 道Đạo 人Nhân 。是thị 名danh 字tự 菩Bồ 薩Tát 。漸tiệm 漸tiệm 修tu 習tập 轉chuyển 成thành 實thật 法pháp 。後hậu 釋thích 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 中trung 。當đương 廣quảng 說thuyết 如như 實thật 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 。眾chúng 者giả 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。至chí 金kim 剛cang 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 道đạo 。於ư 其kỳ 中trung 間gian 。過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 菩Bồ 薩Tát 。名danh 之chi 為vi 眾chúng 。堅kiên 心tâm 者giả 。心tâm 如như 須Tu 彌Di 。山sơn 王vương 不bất 可khả 沮trở 壞hoại 。亦diệc 如như 大đại 地địa 。不bất 可khả 傾khuynh 動động 。住trụ 十Thập 地Địa 者giả 。歡hoan 喜hỷ 等đẳng 十Thập 地Địa 。後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。問vấn 曰viết 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 更cánh 有hữu 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。何hà 故cố 但đãn 稱xưng 堅kiên 心tâm 。

答đáp 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 有hữu 堅kiên 心tâm 功công 德đức 能năng 成thành 大đại 業nghiệp 。不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 。軟nhuyễn 心tâm 者giả 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 。自tự 念niệm 何hà 為vi 久cửu 在tại 生sanh 死tử 。受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。不bất 如như 疾tật 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。乘thừa 速tốc 滅diệt 諸chư 苦khổ 。又hựu 軟nhuyễn 心tâm 者giả 。於ư 活hoạt 地địa 獄ngục 黑Hắc 繩Thằng 地Địa 獄Ngục 。眾Chúng 合Hợp 地Địa 獄Ngục 。叫Khiếu 喚Hoán 地Địa 獄Ngục 。大Đại 叫Khiếu 喚Hoán 地Địa 獄Ngục 。燒thiêu 炙chích 地địa 獄ngục 大đại 燒thiêu 炙chích 地địa 獄ngục 無vô 間gian 大đại 地địa 獄ngục 。及cập 眷quyến 屬thuộc 炭thán 火hỏa 地địa 獄ngục 沸phí 屎thỉ 地địa 獄ngục 。燒thiêu 林lâm 地địa 獄ngục 劍kiếm 樹thụ 地địa 獄ngục 。刀đao 道đạo 地địa 獄ngục 銅đồng 柱trụ 地địa 獄ngục 刺thứ 棘cức 地địa 獄ngục 鹹hàm 河hà 地địa 獄ngục 。其kỳ 中trung 斧phủ 鉞việt 刀đao 矟sáo 矛mâu 戟kích 弓cung 箭tiễn 鐵thiết 剗sản 椎chùy 棒bổng 鐵thiết 鏘thương tật 鏫lê 鐵thiết 䂎# 刀đao 鐵thiết 臼cữu 鐵thiết 杵xử 鐵thiết 輪luân 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。治trị 罪tội 器khí 物vật 斬trảm 斫chước 割cát 刺thứ 打đả 棒bổng 剝bác 裂liệt 繫hệ 縛phược 枷già 鎖tỏa 。燒thiêu 煮chử 考khảo 掠lược 。磨ma 碎toái 其kỳ 身thân 擣đảo 令linh 爛lạn 熟thục 。狐hồ 狗cẩu 虎hổ 狼lang 師sư 子tử 。惡ác 獸thú 競cạnh 來lai 䶥# 掣xiết 食thực 噉đạm 其kỳ 身thân 。烏ô 鵄si 鵰điêu 鷲thứu 鐵thiết [口*(隹/乃)]# 所sở 啄trác 。惡ác 鬼quỷ 驅khu 逼bức 令linh 緣duyên 劍kiếm 樹thụ 。上thượng 下hạ 火hỏa 山sơn 以dĩ 鐵thiết 火hỏa 車xa 加gia 其kỳ 頸cảnh 領lãnh 。以dĩ 熱nhiệt 鐵thiết 杖trượng 而nhi 隨tùy 捶chúy 之chi 。千thiên 釘đinh/đính 鏒# 身thân 剗sản 刀đao 刮# 削tước 。入nhập 黑hắc 闇ám 中trung 熢phùng 勃bột 臭xú 處xứ 熱nhiệt 鐵thiết 鍱diệp 身thân 臠luyến 割cát 其kỳ 肉nhục 剝bác 其kỳ 身thân 皮bì 還hoàn 繫hệ 手thủ 足túc 。鑊hoạch 湯thang 涌dũng 沸phí 炮bào 煮chử 其kỳ 身thân 。鐵thiết 棒bổng 棒bổng 頭đầu 腦não 壞hoại 眼nhãn 出xuất 。貫quán 著trước 鐵thiết 丳# 舉cử 身thân 火hỏa 燃nhiên 。血huyết 流lưu 澆kiêu 地địa 。或hoặc 沒một 屎thỉ 河hà 。行hành 於ư 刀đao 劍kiếm 鏘thương 刺thứ 惡ác 道đạo 。自tự 然nhiên 刀đao 劍kiếm 。從tùng 空không 而nhi 下hạ 。猶do 如như 駛sử 雨vũ 割cát 截tiệt 支chi 體thể 。辛tân 鹹hàm 苦khổ 臭xú 穢uế 惡ác 之chi 河hà 浸tẩm 漬tí 其kỳ 身thân 。肌cơ 肉nhục 爛lạn 壞hoại 舉cử 身thân 墮đọa 落lạc 唯duy 有hữu 骨cốt 在tại 。獄ngục 卒tốt 牽khiên 抴duệ 蹴xúc 蹋đạp 搥trùy 撲phác 。有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 苦khổ 毒độc 。壽thọ 命mạng 極cực 長trường 。求cầu 死tử 不bất 得đắc 。若nhược 見kiến 若nhược 聞văn 。如như 是thị 之chi 事sự 。何hà 得đắc 不bất 怖bố 求cầu 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。又hựu 於ư 寒Hàn 氷Băng 地Địa 獄Ngục 。頞Át 浮Phù 陀Đà 地Địa 獄Ngục 。尼ni 羅la 浮phù 陀đà 地địa 獄ngục 。阿A 波Ba 波Ba 地Địa 獄Ngục 。阿A 羅La 羅La 地Địa 獄Ngục 。阿a 睺hầu 睺hầu 地địa 獄ngục 。青thanh 蓮liên 華hoa 地địa 獄ngục 。白bạch 蓮liên 華hoa 地địa 獄ngục 。雜tạp 色sắc 蓮liên 華hoa 地địa 獄ngục 。紅hồng 蓮liên 華hoa 地địa 獄ngục 。赤xích 蓮liên 華hoa 地địa 獄ngục 。常thường 在tại 幽u 闇ám 大đại 怖bố 畏úy 處xứ 。謗báng 毀hủy 賢hiền 聖thánh 。生sanh 在tại 其kỳ 中trung 。形hình 如như 屋ốc 舍xá 山sơn 陵lăng 埠phụ 阜phụ 。麁thô 惡ác 冷lãnh 風phong 聲thanh 猛mãnh 可khả 畏úy 。悲bi 激kích 吹xuy 身thân 如như 轉chuyển 枯khô 草thảo 。肌cơ 肉nhục 墮đọa 落lạc 猶do 如như 冬đông 葉diệp 。凍đống 剝bác 創sáng/sang 夷di 。膿nùng 血huyết 流lưu 出xuất 。身thân 體thể 不bất 淨tịnh 臭xú 處xứ 難nan 忍nhẫn 。寒hàn 風phong 切thiết 裂liệt 苦khổ 毒độc 辛tân 酸toan 。唯duy 有hữu 憂ưu 悲bi 啼đề 哭khốc 更cánh 無vô 餘dư 心tâm 。號hào 咷đào 煢quỳnh 獨độc 無vô 所sở 依y 恃thị 。斯tư 罪tội 皆giai 由do 。誹phỉ 謗báng 賢hiền 聖thánh 。其kỳ 軟nhuyễn 心tâm 者giả 。見kiến 聞văn 此thử 事sự 。何hà 得đắc 不bất 怖bố 求cầu 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。又hựu 於ư 畜súc 生sanh 猪trư 狗cẩu 野dã 干can 猫miêu 狸li 狖dứu 鼠thử 獼mi 猴hầu 㹢gia 玃quặc 虎hổ 狼lang 師sư 子tử 。兕hủy 豹báo 熊hùng 羆bi 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。蜈ngô 蚣công 蚰du 蜒diên 。蚖ngoan 蛇xà 蝮phúc 蝎hạt 黿ngoan 龜quy 魚ngư 鼈miết 蛟giao 虬cầu 螺loa 蜯bạng 烏ô 鵲thước 鵄si 梟kiêu 鷹ưng 鴿cáp 之chi 類loại 。如như 是thị 鳥điểu 獸thú 。共cộng 相tương 殘tàn 害hại 。又hựu 弶cương 網võng 伺tứ 捕bộ 屠đồ 割cát 不bất 一nhất 。生sanh 則tắc 羇ki 絆bán 穿xuyên 鼻tị 絡lạc 首thủ 。負phụ 乘thừa 捶chúy 杖trượng 鉤câu 刺thứ 其kỳ 身thân 皮bì 肉nhục 破phá 裂liệt 。痛thống 不bất 可khả 忍nhẫn 。煙yên 熏huân 火hỏa 燒thiêu 。苦khổ 毒độc 萬vạn 端đoan 。死tử 則tắc 剝bác 皮bì 。食thực 噉đạm 其kỳ 肉nhục 。有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 苦khổ 痛thống 。其kỳ 軟nhuyễn 心tâm 者giả 聞văn 見kiến 此thử 事sự 。何hà 得đắc 不bất 怖bố 求cầu 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。又hựu 於ư 鍼châm 頸cảnh 餓ngạ 鬼quỷ 火hỏa 口khẩu 餓ngạ 鬼quỷ 火hỏa 癭# 餓ngạ 鬼quỷ 食thực 吐thổ 餓ngạ 鬼quỷ 食thực 盪# 滌địch 餓ngạ 鬼quỷ 食thực 膿nùng 餓ngạ 鬼quỷ 食thực 屎thỉ 餓ngạ 鬼quỷ 浮phù 陀đà 鬼quỷ 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ 夜dạ 叉xoa 鬼quỷ 羅la 剎sát 鬼quỷ 毘tỳ 舍xá 闍xà 鬼quỷ 。富phú 單đơn 那na 鬼quỷ 迦ca 羅la 富phú 單đơn 那na 。鬼quỷ 等đẳng 諸chư 鬼quỷ 。鬚tu 髮phát 蓬bồng 亂loạn 長trường/trưởng 爪trảo 大đại 鼻tị 。身thân 中trung 多đa 虫trùng 。臭xú 穢uế 可khả 畏úy 。眾chúng 惱não 所sở 切thiết 常thường 有hữu 慳san 嫉tật 。飢cơ 渴khát 苦khổ 患hoạn 。未vị 曾tằng 得đắc 食thực 得đắc 不bất 能năng 咽yến/ế/yết 。常thường 求cầu 膿nùng 血huyết 屎thỉ 尿niệu 。涕thế 唾thóa 盪# 滌địch 不bất 淨tịnh 。有hữu 力lực 者giả 奪đoạt 而nhi 不bất 得đắc 食thực 。裸lõa 形hình 無vô 衣y 。寒hàn 熱nhiệt 倍bội 甚thậm 。惡ác 風phong 吹xuy 身thân 宛uyển 轉chuyển 苦khổ 痛thống 。蚊văn 虻manh 毒độc 蟲trùng 。唼xiệp 食thực 其kỳ 體thể 。腹phúc 中trung 飢cơ 熱nhiệt 常thường 如như 火hỏa 然nhiên 。其kỳ 軟nhuyễn 心tâm 者giả 。見kiến 聞văn 此thử 事sự 。何hà 得đắc 不bất 怖bố 求cầu 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。又hựu 於ư 人nhân 中trung 恩ân 愛ái 別biệt 苦khổ 。怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。貧bần 窮cùng 求cầu 苦khổ 。有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 眾chúng 苦khổ 。及cập 諸chư 天thiên 阿a 修tu 羅la 。退thoái 沒một 時thời 苦khổ 。其kỳ 軟nhuyễn 心tâm 者giả 見kiến 此thử 諸chư 苦khổ 。何hà 得đắc 不bất 怖bố 求cầu 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。若nhược 堅kiên 心tâm 者giả 見kiến 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。餓ngạ 鬼quỷ 天thiên 人nhân 阿a 修tu 羅la 。中trung 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。無vô 有hữu 怖bố 畏úy 。作tác 是thị 願nguyện 言ngôn 。是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。深thâm 入nhập 衰suy 惱não 。無vô 有hữu 救cứu 護hộ 。無vô 所sở 歸quy 依y 。我ngã 得đắc 滅diệt 度độ 當đương 度độ 此thử 等đẳng 。以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。不bất 久cửu 得đắc 成thành 所sở 願nguyện 。是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。菩Bồ 薩Tát 諸chư 功công 德đức 中trung 堅kiên 心tâm 第đệ 一nhất 。

復phục 次thứ 菩Bồ 薩Tát 。有hữu 八bát 法pháp 能năng 集tập 。一nhất 切thiết 功công 德đức 。一nhất 者giả 大đại 悲bi 。二nhị 者giả 堅kiên 心tâm 。三tam 者giả 智trí 慧tuệ 。四tứ 者giả 方phương 便tiện 。五ngũ 者giả 不bất 放phóng 逸dật 。六lục 者giả 勤cần 精tinh 進tấn 。七thất 者giả 常thường 攝nhiếp 念niệm 。八bát 者giả 善Thiện 知Tri 識Thức 。是thị 故cố 初sơ 發phát 。心tâm 者giả 疾tật 行hành 八bát 法pháp 。如như 救cứu 頭đầu 然nhiên 。然nhiên 後hậu 當đương 修tu 。諸chư 餘dư 功công 德đức 。又hựu 依y 此thử 八bát 法pháp 故cố 。有hữu 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。四Tứ 雙Song 八Bát 輩Bối 。所sở 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。向hướng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 。辟Bích 支Chi 佛Phật 無vô 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。世thế 間gian 無vô 佛Phật 無vô 佛Phật 法Pháp 時thời 有hữu 得đắc 道Đạo 者giả 。名danh 辟Bích 支Chi 佛Phật 。諸chư 賢hiền 聖thánh 離ly 我ngã 我ngã 所sở 貪tham 著trước 故cố 。名danh 為vi 無vô 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。今kim 解giải 十Thập 地Địa 義nghĩa 隨tùy 順thuận 佛Phật 所sở 說thuyết 者giả 。十Thập 地Địa 經kinh 中trung 次thứ 第đệ 說thuyết 。今kim 當đương 隨tùy 次thứ 具cụ 解giải 。問vấn 曰viết 。汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 不bất 異dị 於ư 經kinh 。經kinh 義nghĩa 已dĩ 成thành 何hà 須tu 更cánh 說thuyết 。為vi 欲dục 自tự 現hiện 所sở 能năng 求cầu 名danh 利lợi 耶da 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 不bất 為vi 自tự 現hiện 。莊trang 嚴nghiêm 於ư 文văn 辭từ 。

亦diệc 不bất 貪tham 利lợi 養dưỡng 。而nhi 造tạo 於ư 此thử 論luận 。

問vấn 曰viết 。若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。何hà 以dĩ 造tạo 此thử 論luận 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 為vi 欲dục 慈từ 悲bi 。饒nhiêu 益ích 於ư 眾chúng 生sanh 。

不bất 以dĩ 餘dư 因nhân 緣duyên 。而nhi 造tạo 於ư 此thử 論luận 。

見kiến 眾chúng 生sanh 於ư 六lục 道đạo 受thọ 苦khổ 。無vô 有hữu 救cứu 護hộ 。為vi 欲dục 度độ 此thử 等đẳng 故cố 。以dĩ 智trí 慧tuệ 力lực 。而nhi 造tạo 此thử 論luận 。不bất 為vi 自tự 現hiện 智trí 力lực 求cầu 於ư 名danh 利lợi 。亦diệc 無vô 嫉tật 妬đố 。自tự 高cao 之chi 心tâm 。求cầu 於ư 供cúng 養dường 。問vấn 曰viết 。慈từ 愍mẫn 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 事sự 。經kinh 中trung 已dĩ 說thuyết 。何hà 須tu 復phục 解giải 徒đồ 自tự 疲bì 苦khổ 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 但đãn 見kiến 佛Phật 經kinh 。通thông 達đạt 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

有hữu 得đắc 善thiện 解giải 釋thích 。而nhi 解giải 實thật 義nghĩa 者giả 。

有hữu 利lợi 根căn 深thâm 智trí 之chi 人nhân 。聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 諸chư 深thâm 經Kinh 。即tức 能năng 通thông 達đạt 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。所sở 謂vị 深thâm 經Kinh 者giả 。即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。即tức 是thị 十Thập 地Địa 如như 實thật 義nghĩa 。有hữu 諸chư 論luận 師sư 。有hữu 慈từ 悲bi 心tâm 。隨tùy 佛Phật 所sở 說thuyết 。造tạo 作tác 論luận 議nghị 莊trang 嚴nghiêm 辭từ 句cú 。有hữu 人nhân 因nhân 是thị 而nhi 得đắc 通thông 達đạt 。十Thập 地Địa 義nghĩa 者giả 。如như 說thuyết 。

有hữu 人nhân 好hảo/hiếu 文văn 飾sức 。莊trang 嚴nghiêm 章chương 句cú 者giả 。

有hữu 好hảo/hiếu 於ư 偈kệ 頌tụng 。有hữu 好hảo/hiếu 雜tạp 句cú 者giả 。

有hữu 好hảo/hiếu 於ư 譬thí 喻dụ 。因nhân 緣duyên 而nhi 得đắc 解giải 。

所sở 好hiếu 各các 不bất 同đồng 。我ngã 隨tùy 而nhi 不bất 捨xả 。

章chương 句cú 名danh 莊trang 嚴nghiêm 句cú 義nghĩa 。不bất 為vi 偈kệ 頌tụng 。偈kệ 名danh 義nghĩa 趣thú 。言ngôn 辭từ 在tại 諸chư 句cú 中trung 。或hoặc 四tứ 言ngôn 五ngũ 言ngôn 七thất 言ngôn 等đẳng 。偈kệ 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 者giả 四tứ 句cú 偈kệ 名danh 為vi 波ba 蔗giá 。二nhị 者giả 六lục 句cú 偈kệ 名danh 祇kỳ 夜dạ 。雜tạp 句cú 者giả 名danh 直trực 說thuyết 語ngữ 言ngôn 。譬thí 喻dụ 者giả 。以dĩ 人nhân 不bất 解giải 深thâm 義nghĩa 故cố 。假giả 喻dụ 令linh 解giải 。喻dụ 有hữu 或hoặc 實thật 或hoặc 假giả 。因nhân 緣duyên 者giả 。推thôi 尋tầm 所sở 由do 隨tùy 其kỳ 所sở 好hiếu 。而nhi 不bất 捨xả 之chi 。問vấn 曰viết 。眾chúng 生sanh 自tự 所sở 樂lạc 不bất 同đồng 。於ư 汝nhữ 何hà 事sự 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 發phát 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 故cố 。不bất 捨xả 一nhất 切thiết 。隨tùy 力lực 饒nhiêu 益ích 。或hoặc 以dĩ 財tài 或hoặc 以dĩ 法pháp 。如như 說thuyết 。

若nhược 有hữu 大đại 智trí 人nhân 。得đắc 聞văn 如như 是thị 經kinh 。

不bất 復phục 須tu 解giải 釋thích 。則tắc 解giải 十Thập 地Địa 義nghĩa 。

若nhược 有hữu 福phước 德đức 利lợi 根căn 者giả 。但đãn 直trực 聞văn 是thị 十Thập 地Địa 經kinh 。即tức 解giải 其kỳ 義nghĩa 。不bất 須tu 解giải 釋thích 。不bất 為vi 是thị 人nhân 而nhi 造tạo 此thử 論luận 。問vấn 曰viết 。云vân 何hà 為vi 善thiện 人nhân 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 聞văn 佛Phật 語ngữ 即tức 能năng 自tự 解giải 。如như 丈trượng 夫phu 能năng 服phục 苦khổ 藥dược 。小tiểu 兒nhi 則tắc 以dĩ 蜜mật 和hòa 。善thiện 人nhân 者giả 略lược 說thuyết 有hữu 十thập 法pháp 。何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

一nhất 者giả 信tín 。二nhị 者giả 精tinh 進tấn 。三tam 者giả 念niệm 。四tứ 者giả 定định 。五ngũ 者giả 善thiện 身thân 業nghiệp 。六lục 者giả 善thiện 口khẩu 業nghiệp 。七thất 者giả 善thiện 意ý 業nghiệp 。八bát 者giả 無vô 貪tham 。九cửu 者giả 無vô 恚khuể 。十thập 者giả 無vô 癡si 。如như 說thuyết 。

若nhược 人nhân 以dĩ 經kinh 文văn 。難nan 可khả 得đắc 讀đọc 誦tụng 。

若nhược 作tác 毘tỳ 婆bà 沙sa 。於ư 此thử 人nhân 大đại 益ích 。

若nhược 人nhân 鈍độn 根căn 懈giải 慢mạn 。以dĩ 經kinh 文văn 難nạn/nan 故cố 。不bất 能năng 讀đọc 誦tụng 。難nạn/nan 者giả 文văn 多đa 難nạn/nan 誦tụng 難nạn/nan 說thuyết 難nạn/nan 諳am 。若nhược 有hữu 好hiếu 樂nhạo 莊trang 嚴nghiêm 語ngữ 言ngôn 雜tạp 飾sức 譬thí 喻dụ 諸chư 偈kệ 頌tụng 等đẳng 。為vi 利lợi 益ích 此thử 等đẳng 故cố 造tạo 此thử 論luận 。是thị 故cố 汝nhữ 先tiên 說thuyết 但đãn 佛Phật 經Kinh 便tiện 足túc 。利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。何hà 須tu 解giải 釋thích 者giả 。是thị 語ngữ 不bất 然nhiên 。如như 說thuyết 。

思tư 惟duy 造tạo 此thử 論luận 。深thâm 發phát 於ư 善thiện 心tâm 。

以dĩ 然nhiên 此thử 法pháp 故cố 。無vô 比tỉ 供cúng 養dường 佛Phật 。

我ngã 造tạo 此thử 論luận 時thời 。思tư 惟duy 分phân 別biệt 。多đa 念niệm 三Tam 寶Bảo 及cập 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。又hựu 念niệm 布bố 施thí 持trì 戒giới 忍nhẫn 。辱nhục 精tinh 進tấn 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 故cố 。深thâm 發phát 善thiện 心tâm 則tắc 是thị 自tự 利lợi 。又hựu 演diễn 說thuyết 照chiếu 明minh 此thử 正Chánh 法Pháp 故cố 。名danh 為vi 無vô 比tỉ 。供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。則tắc 是thị 利lợi 他tha 。如như 說thuyết 。

說thuyết 法Pháp 然nhiên 法pháp 燈đăng 。建kiến 立lập 於ư 法Pháp 幢tràng 。

此thử 幢tràng 是thị 賢hiền 聖thánh 。妙diệu 法Pháp 之chi 印ấn 相tương/tướng 。

我ngã 今kim 造tạo 此thử 論luận 。諦đế 捨xả 及cập 滅diệt 慧tuệ 。

是thị 四tứ 功công 德đức 處xứ 。自tự 然nhiên 而nhi 修tu 集tập 。

今kim 造tạo 此thử 論luận 。是thị 四tứ 種chủng 功công 德đức 。自tự 然nhiên 修tu 集tập 。是thị 故cố 心tâm 無vô 有hữu 倦quyện 。諦đế 者giả 一nhất 切thiết 真chân 實thật 。名danh 之chi 為vi 諦đế 。一nhất 切thiết 實thật 中trung 佛Phật 語ngữ 為vi 真chân 實thật 。不bất 變biến 壞hoại 故cố 。我ngã 解giải 說thuyết 此thử 佛Phật 法Pháp 即tức 集Tập 諦Đế 處xứ 。捨xả 名danh 布bố 施thí 。施thí 有hữu 二nhị 種chủng 。法Pháp 施thí 財tài 施thí 。二nhị 種chủng 施thí 中trung 法Pháp 施thí 為vi 勝thắng 。如như 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。一nhất 當đương 法Pháp 施thí 二nhị 當đương 財tài 施thí 。二nhị 施thí 之chi 中trung 法Pháp 施thí 為vi 勝thắng 。是thị 故cố 我ngã 法Pháp 。施thí 時thời 即tức 集tập 捨xả 處xứ 。我ngã 若nhược 義nghĩa 說thuyết 十Thập 地Địa 時thời 。無vô 有hữu 身thân 口khẩu 意ý 惡ác 業nghiệp 。又hựu 亦diệc 不bất 起khởi 欲dục 恚khuể 癡si 念niệm 及cập 諸chư 餘dư 結kết 。障chướng 此thử 罪tội 故cố 即tức 名danh 集tập 滅diệt 處xứ 。為vì 他tha 解giải 說thuyết 。法pháp 得đắc 大đại 智trí 報báo 。以dĩ 是thị 說thuyết 法Pháp 故cố 即tức 集tập 慧tuệ 處xứ 。如như 是thị 造tạo 此thử 論luận 。集tập 此thử 四tứ 功công 德đức 處xứ 。

復phục 次thứ 。

我ngã 說thuyết 十Thập 地Địa 論luận 。其kỳ 心tâm 得đắc 清thanh 淨tịnh 。

深thâm 貪tham 是thị 心tâm 故cố 。精tinh 勤cần 而nhi 不bất 倦quyện 。

若nhược 人nhân 聞văn 受thọ 持trì 。心tâm 有hữu 清thanh 淨tịnh 者giả 。

我ngã 亦diệc 深thâm 樂nhạo/nhạc/lạc 此thử 。一nhất 心tâm 造tạo 此thử 論luận 。

此thử 二nhị 偈kệ 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 顯hiển 。不bất 須tu 復phục 說thuyết 。但đãn 以dĩ 自tự 心tâm 他tha 。心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。造tạo 此thử 十Thập 地Địa 義nghĩa 。清thanh 淨tịnh 心tâm 至chí 所sở 應ưng 至chí 處xứ 。得đắc 大đại 果quả 報báo 。如như 佛Phật 語ngữ 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。勿vật 恨hận 阿A 難Nan 。若nhược 我ngã 不bất 記ký 阿A 難Nan 。於ư 我ngã 滅diệt 後hậu 。作tác 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。以dĩ 是thị 清thanh 淨tịnh 心tâm 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。當đương 於ư 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。七thất 反phản 為vi 王vương 。如như 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。

入Nhập 初Sơ 地Địa 品Phẩm 第đệ 二nhị

問vấn 曰viết 。汝nhữ 說thuyết 此thử 語ngữ 開khai 悟ngộ 我ngã 心tâm 甚thậm 以dĩ 欣hân 悅duyệt 。今kim 解giải 十Thập 地Địa 必tất 。多đa 所sở 利lợi 益ích 。何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

答đáp 曰viết 。

此thử 中trung 十Thập 地Địa 法pháp 。去khứ 來lai 今kim 諸chư 佛Phật 。

為vi 諸chư 佛Phật 子tử 故cố 。已dĩ 說thuyết 今kim 當đương 說thuyết 。

初Sơ 地Địa 名danh 歡hoan 喜hỷ 。第đệ 二nhị 離Ly 垢Cấu 地Địa 。

三tam 名danh 為vi 明minh 地địa 。第đệ 四tứ 名danh 焰Diễm 地Địa 。

五ngũ 名danh 難Nan 勝Thắng 地Địa 。六lục 名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。

第đệ 七thất 深thâm 遠viễn 地địa 。第đệ 八bát 不bất 動động 地địa 。

九cửu 名danh 善Thiện 慧Tuệ 地Địa 。十thập 名danh 法Pháp 雲Vân 地Địa 。

分phân 別biệt 十Thập 地Địa 相tương/tướng 。次thứ 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。

此thử 中trung 者giả 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 中trung 。十thập 者giả 數số 法pháp 。地địa 者giả 菩Bồ 薩Tát 善thiện 根căn 。階giai 級cấp 住trú 處xứ 。諸chư 佛Phật 者giả 。十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 如Như 來Lai 。說thuyết 者giả 。開khai 示thị 解giải 釋thích 。諸chư 佛Phật 子tử 者giả 。諸chư 佛Phật 真chân 實thật 子tử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 是thị 。是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。名danh 為vi 佛Phật 子tử 。過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。皆giai 說thuyết 此thử 十Thập 地Địa 。是thị 故cố 言ngôn 已dĩ 說thuyết 今kim 說thuyết 當đương 說thuyết 。菩Bồ 薩Tát 在tại 初Sơ 地Địa 始thỉ 得đắc 善thiện 法Pháp 味vị 心tâm 多đa 歡hoan 喜hỷ 故cố 。名danh 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。行hành 十Thập 善Thiện 道Đạo 。離ly 諸chư 垢cấu 故cố 。名danh 離Ly 垢Cấu 地Địa 。第đệ 三Tam 地Địa 中trung 。廣quảng 博bác 多đa 學học 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。能năng 作tác 照chiếu 明minh 。故cố 名danh 為vi 明minh 地địa 。第đệ 四Tứ 地Địa 中trung 。布bố 施thí 持trì 戒giới 。多đa 聞văn 轉chuyển 增tăng 。威uy 德đức 熾sí 盛thịnh 。故cố 名danh 為vi 炎diễm 地địa 。第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。功công 德đức 力lực 盛thịnh 。一nhất 切thiết 諸chư 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。故cố 名danh 難Nan 勝Thắng 地Địa 。第đệ 六Lục 地Địa 中trung 。障chướng 魔ma 事sự 已dĩ 。諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。法pháp 皆giai 現hiện 在tại 前tiền 。故cố 名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。去khứ 三tam 界giới 遠viễn 近cận 法Pháp 王Vương 位vị 故cố 。名danh 深thâm 遠viễn 地địa 。第đệ 八Bát 地Địa 中trung 。若nhược 天thiên 魔ma 梵Phạm 。沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。無vô 能năng 動động 其kỳ 願nguyện 故cố 名danh 不bất 動động 地địa 。第đệ 九Cửu 地Địa 中trung 。其kỳ 慧tuệ 轉chuyển 明minh 調điều 柔nhu 增tăng 上thượng 故cố 。名danh 善Thiện 慧Tuệ 地Địa 。第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。菩Bồ 薩Tát 於ư 十thập 方phương 無vô 量lượng 世thế 界giới 。能năng 一nhất 時thời 雨vũ 法Pháp 雨vũ 如như 劫kiếp 燒thiêu 已dĩ 。普phổ 澍chú 大đại 雨vũ 。名danh 法Pháp 雲Vân 地Địa 。問vấn 曰viết 。已dĩ 聞văn 十Thập 地Địa 名danh 。今kim 云vân 何hà 入nhập 初Sơ 地Địa 。得đắc 地địa 相tướng 貌mạo 及cập 修tu 習tập 地địa 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 厚hậu 種chúng 善thiện 根căn 。善thiện 行hành 於ư 諸chư 行hành 。

善thiện 集tập 諸chư 資tư 用dụng 。善thiện 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。

善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 護hộ 。具cụ 足túc 於ư 深thâm 心tâm 。

悲bi 心tâm 念niệm 眾chúng 生sanh 。信tín 解giải 無vô 上thượng 法pháp 。

具cụ 此thử 八bát 法pháp 已dĩ 。當đương 自tự 發phát 願nguyện 言ngôn 。

我ngã 得đắc 自tự 度độ 已dĩ 。當đương 復phục 度độ 眾chúng 生sanh 。

為vì 得đắc 十Thập 力Lực 故cố 。入nhập 於ư 必tất 定định 聚tụ 。

則tắc 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。無vô 有hữu 諸chư 過quá 咎cữu 。

即tức 轉chuyển 世thế 間gian 道đạo 。入nhập 出xuất 世thế 上thượng 道đạo 。

是thị 以dĩ 得đắc 初Sơ 地Địa 。此thử 地địa 名danh 歡hoan 喜hỷ 。

厚hậu 種chúng 善thiện 根căn 者giả 。如như 法Pháp 修tu 集tập 諸chư 功công 德đức 。名danh 為vi 厚hậu 種chúng 善thiện 根căn 。善thiện 根căn 者giả 不bất 貪tham 不bất 恚khuể 不bất 癡si 。一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。從tùng 此thử 三tam 生sanh 故cố 名danh 為vi 善thiện 根căn 。如như 一nhất 切thiết 惡ác 法pháp 。皆giai 從tùng 貪tham 恚khuể 癡si 生sanh 。是thị 故cố 此thử 三tam 名danh 不bất 善thiện 根căn 。阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 。種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。欲dục 界giới 繫hệ 色sắc 界giới 繫hệ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 不bất 繫hệ 合hợp 為vi 十thập 二nhị 。有hữu 心tâm 相tương 應ứng 有hữu 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。合hợp 二nhị 十thập 四tứ 。此thử 中trung 無vô 漏lậu 善thiện 根căn 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 修tu 集tập 。餘dư 九cửu 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 修tu 集tập 。又hựu 未vị 發phát 心tâm 時thời 久cửu 修tu 集tập 。或hoặc 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 三tam 。或hoặc 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 六lục 。或hoặc 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 九cửu 。或hoặc 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 十thập 二nhị 。或hoặc 但đãn 集tập 心tâm 相tương 應ứng 不bất 集tập 。心tâm 不bất 相tương 應ứng 。或hoặc 集tập 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。不bất 集tập 心tâm 相tương 應ứng 。或hoặc 集tập 心tâm 相tương 應ứng 亦diệc 。心tâm 不bất 相tương 應ứng 。或hoặc 不bất 集tập 心tâm 相tương 應ứng 。心tâm 不bất 相tương 應ứng 。是thị 諸chư 善thiện 根căn 分phân 別biệt 。如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 廣quảng 說thuyết 。此thử 中trung 善thiện 根căn 為vi 眾chúng 生sanh 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 故cố 。所sở 行hành 諸chư 善thiện 法Pháp 。皆giai 名danh 善thiện 根căn 。能năng 生sanh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。智trí 故cố 名danh 為vi 善thiện 根căn 。行hành 於ư 諸chư 行hành 者giả 。善thiện 行hành 名danh 清thanh 淨tịnh 。諸chư 行hành 名danh 持trì 戒giới 。清thanh 淨tịnh 持trì 戒giới 。次thứ 第đệ 而nhi 行hành 。是thị 持trì 戒giới 與dữ 七thất 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 名danh 為vi 善thiện 行hành 。何hà 等đẳng 為vi 七thất 。

一nhất 慚tàm 二nhị 愧quý 三tam 多đa 聞văn 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 念niệm 六lục 慧tuệ 七thất 淨tịnh 命mạng 淨tịnh 身thân 口khẩu 業nghiệp 。行hành 此thử 七thất 法Pháp 。具cụ 持trì 諸chư 戒giới 。是thị 名danh 善thiện 行hành 諸chư 行hành 。又hựu 經kinh 說thuyết 諸chư 禪thiền 為vi 行hành 處xứ 。是thị 故cố 得đắc 禪thiền 者giả 名danh 為vi 。善thiện 行hành 諸chư 行hành 。此thử 論luận 中trung 不bất 必tất 以dĩ 禪thiền 乃nãi 得đắc 發phát 心tâm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。佛Phật 在tại 世thế 時thời 。無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。皆giai 亦diệc 發phát 心tâm 不bất 必tất 有hữu 禪thiền 。又hựu 白bạch 衣y 在tại 家gia 亦diệc 名danh 為vi 行hành 。善thiện 集tập 資tư 用dụng 者giả 。上thượng 偈kệ 中trung 所sở 說thuyết 。厚hậu 種chúng 善thiện 根căn 善thiện 行hành 諸chư 行hành 。多đa 供cúng 養dường 佛Phật 善Thiện 知Tri 識Thức 護hộ 具cụ 足túc 深thâm 心tâm 悲bi 念niệm 眾chúng 生sanh 。信tín 解giải 上thượng 法pháp 。是thị 名danh 資tư 用dụng 。又hựu 本bổn 行hạnh 善thiện 法Pháp 必tất 應ưng 修tu 行hành 亦diệc 名danh 資tư 用dụng 。所sở 謂vị 布bố 施thí 。忍nhẫn 辱nhục 質chất 直trực 不bất 諂siểm 。心tâm 柔nhu 和hòa 同đồng 止chỉ 。樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 慍uấn 恨hận 性tánh 殫đàn 盡tận 不bất 隱ẩn 過quá 。不bất 偏thiên 執chấp 不bất 佷hận 戾lệ 。不bất 諍tranh 訟tụng 不bất 自tự 恃thị 不bất 放phóng 逸dật 。捨xả 憍kiêu 慢mạn 。離ly 矯kiểu 異dị 。不bất 讚tán 身thân 堪kham 忍nhẫn 事sự 。決quyết 定định 心tâm 能năng 果quả 敢cảm 受thọ 。不bất 捨xả 易dị 教giáo 授thọ 。少thiểu 欲dục 知tri 足túc 。樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 獨độc 處xứ 。如như 是thị 等đẳng 諸chư 法pháp 隨tùy 行hành 已dĩ 。漸tiệm 能năng 具cụ 足túc 。殊thù 勝thắng 功công 德đức 。是thị 法Pháp 味vị 堅kiên 牢lao 故cố 名danh 為vi 本bổn 行hạnh 。若nhược 離ly 是thị 法pháp 不bất 能năng 進tiến 得đắc 。勝thắng 妙diệu 功công 德đức 。是thị 故cố 此thử 本bổn 行hạnh 法pháp 與dữ 八bát 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 。為vi 初Sơ 地Địa 資tư 用dụng 。善thiện 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 者giả 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 世thế 世thế 。如như 法Pháp 常thường 多đa 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。供cúng 養dường 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 者giả 善thiện 聽thính 大Đại 乘Thừa 正Chánh 法Pháp 。若nhược 廣quảng 若nhược 略lược 。二nhị 者giả 四tứ 事sự 供cúng 養dường 。恭cung 敬kính 禮lễ 侍thị 等đẳng 。具cụ 此thử 二nhị 法Pháp 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。名danh 為vi 善thiện 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 四tứ 種chủng 善Thiện 知Tri 識Thức 。此thử 中trung 所sở 說thuyết 能năng 教giáo 入nhập 大Đại 乘Thừa 。具cụ 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。能năng 令linh 住trụ 十Thập 地Địa 者giả 。所sở 謂vị 諸chư 佛Phật 。菩Bồ 薩Tát 及cập 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。能năng 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。大Đại 乘Thừa 之chi 法Pháp 。令linh 不bất 退thoái 轉chuyển 。守thủ 護hộ 者giả 。常thường 能năng 慈từ 愍mẫn 教giáo 誨hối 。令linh 得đắc 增tăng 長trưởng 善thiện 根căn 。是thị 名danh 守thủ 護hộ 。具cụ 足túc 深thâm 心tâm 者giả 。深thâm 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 乘thừa 無vô 上thượng 。大Đại 乘Thừa 一Nhất 切Thiết 智Trí 乘thừa 。名danh 為vi 具cụ 足túc 深thâm 心tâm 。問vấn 曰viết 。無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。於ư 和hòa 合hợp 品phẩm 中trung 。告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 。有hữu 發phát 心tâm 皆giai 名danh 深thâm 心tâm 。從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。故cố 名danh 為vi 趣thú 心tâm 。增tăng 益ích 功công 德đức 故cố 。名danh 為vi 過quá 心tâm 。得đắc 無vô 上thượng 事sự 故cố 名danh 為vi 頂đảnh 心tâm 。攝nhiếp 取thủ 上thượng 法pháp 故cố 名danh 為vi 上thượng 心tâm 。現hiện 前tiền 得đắc 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。名danh 為vi 現hiện 前tiền 心tâm 。集tập 利lợi 益ích 法pháp 故cố 名danh 為vi 緣duyên 心tâm 。通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。故cố 名danh 為vi 度độ 心tâm 。所sở 願nguyện 不bất 倦quyện 故cố 名danh 為vi 決quyết 定định 心tâm 。滿mãn 所sở 願nguyện 故cố 名danh 為vi 喜hỷ 心tâm 。身thân 自tự 成thành 辦biện 故cố 名danh 無vô 侶lữ 心tâm 。離ly 敗bại 壞hoại 相tương/tướng 故cố 名danh 調điều 和hòa 心tâm 。無vô 諸chư 惡ác 故cố 名danh 為vi 善thiện 心tâm 。遠viễn 離ly 惡ác 人nhân 。故cố 名danh 不bất 雜tạp 心tâm 。以dĩ 頭đầu 施thí 故cố 名danh 難nan 捨xả 心tâm 。救cứu 破phá 戒giới 人nhân 故cố 。名danh 持trì 難nạn/nan 戒giới 心tâm 。能năng 受thọ 下hạ 劣liệt 加gia 惡ác 故cố 名danh 難nan 忍nhẫn 心tâm 。得đắc 涅Niết 槃Bàn 能năng 捨xả 故cố 名danh 難nạn/nan 精tinh 進tấn 心tâm 。不bất 貪tham 禪thiền 故cố 名danh 難nạn/nan 禪thiền 定định 心tâm 。助trợ 道đạo 善thiện 根căn 無vô 厭yếm 。足túc 故cố 名danh 難nạn/nan 慧tuệ 心tâm 。能năng 成thành 一nhất 切thiết 事sự 故cố 。名danh 度độ 諸chư 行hành 心tâm 。智trí 慧tuệ 善thiện 思tư 惟duy 。故cố 名danh 離ly 慢mạn 大đại 慢mạn 我ngã 慢mạn 心tâm 。不bất 望vọng 報báo 故cố 。是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 福phước 田điền 心tâm 。觀quán 諸chư 佛Phật 深thâm 法Pháp 。故cố 名danh 無vô 畏úy 心tâm 。不bất 障chướng 閡ngại 故cố 名danh 增tăng 功công 德đức 心tâm 。常thường 發phát 精tinh 進tấn 故cố 。名danh 無vô 盡tận 心tâm 。能năng 荷hà 受thọ 重trọng 擔đảm 故cố 名danh 不bất 悶muộn 心tâm 。又hựu 深thâm 心tâm 義nghĩa 者giả 。等đẳng 念niệm 眾chúng 生sanh 。普phổ 慈từ 一nhất 切thiết 。供cúng 養dường 賢hiền 善thiện 悲bi 念niệm 惡ác 人nhân 。尊tôn 敬kính 師sư 長trưởng 。救cứu 無vô 救cứu 者giả 無vô 歸quy 作tác 歸quy 無vô 洲châu 作tác 洲châu 。無vô 究cứu 竟cánh 者giả 為vi 作tác 究cứu 竟cánh 。無vô 有hữu 侶lữ 者giả 能năng 為vi 作tác 侶lữ 。曲khúc 人nhân 中trung 行hành 於ư 直trực 心tâm 。敗bại 壞hoại 人nhân 中trung 行hành 真chân 正chánh 心tâm 。諛du 諂siểm 人nhân 中trung 行hành 無vô 諂siểm 心tâm 。不bất 知tri 恩ân 中trung 行hành 於ư 知tri 恩ân 。不bất 知tri 作tác 中trung 而nhi 行hành 知tri 作tác 。無vô 利lợi 益ích 中trung 能năng 行hành 利lợi 益ích 。邪tà 眾chúng 生sanh 中trung 行hành 於ư 正chánh 行hạnh 。憍kiêu 慢mạn 人nhân 中trung 行hành 無vô 慢mạn 行hành 。不bất 隨tùy 教giáo 中trung 而nhi 不bất 慍uấn 恚khuể 罪tội 眾chúng 生sanh 中trung 。常thường 作tác 守thủ 護hộ 。眾chúng 生sanh 所sở 有hữu 。過quá 不bất 見kiến 其kỳ 失thất 。供cúng 養dường 福phước 田điền 隨tùy 順thuận 教giáo 誨hối 。受thọ 化hóa 不bất 難nan 。阿a 練luyện 若nhã 處xứ 。一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。不bất 求cầu 利lợi 養dưỡng 。不bất 惜tích 身thân 命mạng 。

復phục 次thứ 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 。故cố 無vô 有hữu 誑cuống 惑hoặc 。善thiện 口khẩu 業nghiệp 故cố 不bất 自tự 稱xưng 歎thán 。知tri 止chỉ 足túc 故cố 不bất 行hành 威uy 迫bách 。心tâm 無vô 垢cấu 故cố 行hành 於ư 柔nhu 和hòa 。集tập 善thiện 根căn 故cố 能năng 入nhập 生sanh 死tử 。為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。忍nhẫn 一nhất 切thiết 苦khổ 。菩Bồ 薩Tát 有hữu 如như 是thị 等đẳng 深thâm 心tâm 相tương/tướng 。故cố 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。汝nhữ 今kim 但đãn 說thuyết 深thâm 心tâm 相tương/tướng 何hà 得đắc 不bất 少thiểu 。

答đáp 曰viết 。

不bất 少thiểu 也dã 。無vô 盡tận 意ý 。總tổng 一nhất 切thiết 深thâm 心tâm 相tương/tướng 在tại 一nhất 處xứ 說thuyết 。而nhi 此thử 中trung 分phân 布bố 諸chư 地địa 。此thử 十thập 住trụ 經kinh 。地địa 地địa 別biệt 說thuyết 深thâm 心tâm 相tương/tướng 。是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。隨tùy 諸chư 地địa 中trung 皆giai 得đắc 深thâm 心tâm 深thâm 心tâm 之chi 義nghĩa 即tức 在tại 其kỳ 地địa 。今kim 初Sơ 地Địa 中trung 說thuyết 二nhị 深thâm 心tâm 。一nhất 者giả 發phát 大đại 願nguyện 。二nhị 者giả 在tại 必tất 定định 地địa 。是thị 故cố 當đương 知tri 。隨tùy 在tại 十Thập 地Địa 善thiện 說thuyết 深thâm 心tâm 。汝nhữ 說thuyết 何hà 得đắc 不bất 少thiểu 。是thị 事sự 不bất 然nhiên 。悲bi 心tâm 於ư 眾chúng 生sanh 者giả 。成thành 就tựu 悲bi 故cố 名danh 為vi 悲bi 者giả 。何hà 謂vị 為vi 悲bi 。悼điệu 愍mẫn 眾chúng 生sanh 救cứu 濟tế 苦khổ 難nạn 。信tín 解giải 諸chư 上thượng 法pháp 者giả 。於ư 諸chư 佛Phật 法Pháp 。信tín 力lực 通thông 達đạt 。發phát 願nguyện 我ngã 得đắc 自tự 度độ 已dĩ 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 者giả 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。願nguyện 為vi 其kỳ 本bổn 。離ly 願nguyện 則tắc 不bất 成thành 。是thị 故cố 發phát 願nguyện 。問vấn 曰viết 。何hà 故cố 不bất 言ngôn 。我ngã 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。而nhi 言ngôn 自tự 得đắc 。度độ 已dĩ 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。

答đáp 曰viết 。

自tự 未vị 得đắc 度độ 。不bất 能năng 度độ 彼bỉ 。如như 人nhân 自tự 沒một 淤ứ 泥nê 。何hà 能năng 拯chửng 拔bạt 餘dư 人nhân 。又hựu 如như 為vị 水thủy 所sở 漂phiêu 。不bất 能năng 濟tế 溺nịch 。是thị 故cố 說thuyết 我ngã 。度độ 已dĩ 當đương 度độ 彼bỉ 。如như 說thuyết 。

若nhược 人nhân 自tự 度độ 畏úy 。能năng 度độ 歸quy 依y 者giả 。

自tự 未vị 度độ 疑nghi 悔hối 。何hà 能năng 度độ 所sở 歸quy 。

若nhược 人nhân 自tự 不bất 善thiện 。不bất 能năng 令linh 人nhân 善thiện 。

若nhược 不bất 自tự 寂tịch 滅diệt 。安an 能năng 令linh 人nhân 寂tịch 。

是thị 故cố 先tiên 自tự 善thiện 寂tịch 而nhi 後hậu 化hóa 人nhân 。又hựu 如như 法Pháp 句cú 偈kệ 說thuyết 。

若nhược 能năng 自tự 安an 身thân 。在tại 於ư 善thiện 處xứ 者giả 。

然nhiên 後hậu 安an 餘dư 人nhân 。自tự 同đồng 於ư 所sở 利lợi 。

凡phàm 物vật 皆giai 先tiên 自tự 利lợi 後hậu 能năng 利lợi 人nhân 。

何hà 以dĩ 故cố 。如như 說thuyết 。

若nhược 自tự 成thành 己kỷ 利lợi 。乃nãi 能năng 利lợi 於ư 彼bỉ 。

自tự 捨xả 欲dục 利lợi 他tha 。失thất 利lợi 後hậu 憂ưu 悔hối 。

是thị 故cố 說thuyết 自tự 度độ 已dĩ 。當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。問vấn 曰viết 。得đắc 何hà 利lợi 故cố 能năng 成thành 此thử 事sự 入nhập 必tất 定định 地địa 。又hựu 以dĩ 何hà 心tâm 能năng 發phát 是thị 願nguyện 。

答đáp 曰viết 。

得đắc 佛Phật 十Thập 力Lực 能năng 成thành 此thử 事sự 。入nhập 必tất 定định 地địa 能năng 發phát 是thị 願nguyện 。問vấn 曰viết 。何hà 等đẳng 是thị 佛Phật 十Thập 力Lực 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 悉tất 了liễu 達đạt 一nhất 切thiết 。法pháp 因nhân 果quả 名danh 為vi 初sơ 力lực 。如như 實thật 知tri 去khứ 來lai 今kim 。所sở 起khởi 業nghiệp 果quả 報báo 處xứ 名danh 為vi 二nhị 力lực 。如như 實thật 知tri 諸chư 禪thiền 定định 三tam 昧muội 。分phân 別biệt 垢cấu 淨tịnh 入nhập 出xuất 相tương/tướng 名danh 為vi 三tam 力lực 。如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。名danh 為vi 四tứ 力lực 。如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 所sở 樂lạc 。不bất 同đồng 名danh 為vi 五Ngũ 力Lực 。如như 實thật 知tri 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。異dị 性tánh 名danh 為vi 六lục 力lực 。如như 實thật 知tri 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 道đạo 名danh 為vi 七thất 力lực 。如như 實thật 知tri 宿túc 命mạng 事sự 名danh 為vi 八bát 力lực 。如như 實thật 知tri 生sanh 死tử 事sự 名danh 為vi 九cửu 力lực 。如như 實thật 知tri 漏lậu 盡tận 事sự 。名danh 為vi 十Thập 力Lực 。為vì 得đắc 如như 是thị 。佛Phật 十Thập 力Lực 故cố 。大đại 心tâm 發phát 願nguyện 即tức 入nhập 必tất 定định 聚tụ 。問vấn 曰viết 。凡phàm 初sơ 發phát 心tâm 皆giai 有hữu 如như 是thị 相tướng 耶da 。

答đáp 曰viết 。

或hoặc 有hữu 人nhân 說thuyết 。初sơ 發phát 心tâm 便tiện 。有hữu 如như 是thị 相tướng 。而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。

何hà 以dĩ 故cố 。是thị 事sự 應ưng 分phân 別biệt 不bất 應ưng 定định 答đáp 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。初sơ 發phát 心tâm 時thời 。不bất 應ưng 悉tất 入nhập 於ư 必tất 定định 。或hoặc 有hữu 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。即tức 入nhập 必tất 定định 。或hoặc 有hữu 漸tiệm 修tu 功công 德đức 。如như 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。初sơ 發phát 心tâm 時thời 。不bất 入nhập 必tất 定định 。後hậu 修tu 集tập 功công 德đức 。值trị 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 得đắc 入nhập 必tất 定định 。是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。初sơ 發phát 心tâm 便tiện 入nhập 必tất 定định 是thị 為vi 邪tà 論luận 。問vấn 曰viết 。若nhược 是thị 邪tà 論luận 者giả 。何hà 故cố 汝nhữ 說thuyết 以dĩ 是thị 心tâm 入nhập 必tất 定định 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。心tâm 即tức 入nhập 必tất 定định 。以dĩ 是thị 心tâm 能năng 得đắc 初Sơ 地Địa 。因nhân 是thị 人nhân 故cố 說thuyết 初sơ 發phát 心tâm 入nhập 必tất 定định 中trung 。問vấn 曰viết 。是thị 菩Bồ 薩Tát 初sơ 心tâm 。釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 初sơ 發phát 心tâm 。是thị 心tâm 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

是thị 心tâm 不bất 雜tạp 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。是thị 心tâm 相tương 續tục 不bất 貪tham 異dị 乘thừa 。是thị 心tâm 堅kiên 牢lao 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。無vô 能năng 勝thắng 者giả 。是thị 心tâm 一nhất 切thiết 眾chúng 魔ma 。不bất 能năng 破phá 壞hoại 。是thị 心tâm 為vi 常thường 能năng 集tập 善thiện 根căn 。是thị 心tâm 能năng 知tri 。有hữu 為vi 無vô 常thường 。是thị 心tâm 無vô 動động 能năng 攝nhiếp 佛Phật 法Pháp 。是thị 心tâm 無vô 覆phú 。離ly 諸chư 邪tà 行hành 。是thị 心tâm 安an 住trụ 不bất 可khả 動động 故cố 。是thị 心tâm 無vô 比tỉ 無vô 相tướng 違vi 故cố 。是thị 心tâm 如như 金kim 剛cang 。通thông 達đạt 諸chư 法pháp 故cố 。是thị 心tâm 不bất 盡tận 集tập 無vô 盡tận 福phước 德đức 故cố 。是thị 心tâm 平bình 等đẳng 等đẳng 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。是thị 心tâm 無vô 高cao 下hạ 。無vô 差sai 別biệt 故cố 。是thị 心tâm 清thanh 淨tịnh 性tánh 無vô 垢cấu 故cố 。是thị 心tâm 離ly 垢cấu 慧tuệ 炤chiếu 明minh 故cố 。是thị 心tâm 無vô 垢cấu 不bất 捨xả 深thâm 心tâm 故cố 。是thị 心tâm 為vi 廣quảng 慈từ 。如như 虛hư 空không 故cố 。是thị 心tâm 為vi 大đại 受thọ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。是thị 心tâm 無vô 閡ngại 至chí 無vô 障chướng 智trí 故cố 。是thị 心tâm 遍biến 到đáo 不bất 斷đoạn 大đại 悲bi 故cố 。是thị 心tâm 不bất 斷đoạn 能năng 。正chánh 迴hồi 向hướng 故cố 。是thị 心tâm 眾chúng 所sở 趣thú 向hướng 。智trí 者giả 所sở 讚tán 故cố 。是thị 心tâm 可khả 觀quán 小Tiểu 乘Thừa 瞻chiêm 仰ngưỡng 故cố 。是thị 心tâm 難nan 見kiến 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。不bất 能năng 覩đổ 故cố 。是thị 心tâm 難nạn/nan 破phá 能năng 善thiện 入nhập 佛Phật 法Pháp 故cố 。是thị 心tâm 為vi 住trụ 一nhất 切thiết 樂nhạc 具cụ 。所sở 住trú 處xứ 故cố 。是thị 心tâm 莊trang 嚴nghiêm 福phước 德đức 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 選tuyển 擇trạch 智trí 慧tuệ 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 淳thuần 厚hậu 以dĩ 布bố 施thí 為vi 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 大đại 願nguyện 持trì 戒giới 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 難nan 沮trở 忍nhẫn 辱nhục 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 難nan 勝thắng 精tinh 進tấn 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 寂tịch 滅diệt 禪thiền 定định 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 無vô 惱não 害hại 。慧tuệ 資tư 用dụng 故cố 。是thị 心tâm 無vô 瞋sân 閡ngại 慈từ 心tâm 深thâm 故cố 。是thị 心tâm 根căn 深thâm 悲bi 心tâm 厚hậu 故cố 。是thị 心tâm 悅duyệt 樂lạc 喜hỷ 心tâm 厚hậu 故cố 。是thị 心tâm 苦khổ 樂lạc 不bất 動động 。捨xả 心tâm 厚hậu 故cố 。是thị 心tâm 護hộ 念niệm 。諸chư 佛Phật 神thần 力lực 故cố 。是thị 心tâm 相tương 續tục 三Tam 寶Bảo 不bất 斷đoạn 故cố 。如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 功công 德đức 。莊trang 嚴nghiêm 初sơ 必tất 定định 心tâm 。如như 無vô 盡tận 意ý 品phẩm 中trung 廣quảng 說thuyết 。是thị 心tâm 不bất 雜tạp 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 者giả 。見kiến 諦Đế 思tư 惟duy 。所sở 斷đoạn 二nhị 百bách 九cửu 十thập 四tứ 煩phiền 惱não 不bất 與dữ 心tâm 和hòa 合hợp 故cố 名danh 為vi 不bất 雜tạp 。是thị 心tâm 相tương 續tục 不bất 貪tham 異dị 乘thừa 者giả 。從tùng 初sơ 心tâm 相tương 續tục 來lai 。不bất 貪tham 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘thừa 。但đãn 為vì 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。名danh 為vi 相tương 續tục 不bất 貪tham 異dị 乘thừa 。如như 是thị 等đẳng 四tứ 十thập 句cú 論luận 。應ưng 如như 是thị 知tri 。問vấn 曰viết 。汝nhữ 說thuyết 是thị 心tâm 常thường 。一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 皆giai 無vô 常thường 。如như 法Pháp 印ấn 經kinh 中trung 說thuyết 。行hành 者giả 觀quán 世thế 間gian 空không 無vô 有hữu 常thường 而nhi 不bất 變biến 壞hoại 。是thị 事sự 何hà 得đắc 不bất 相tương 違vi 耶da 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 於ư 是thị 義nghĩa 不bất 得đắc 正chánh 理lý 故cố 作tác 此thử 難nạn/nan 。是thị 中trung 不bất 說thuyết 心tâm 為vi 常thường 。此thử 中trung 雖tuy 口khẩu 說thuyết 常thường 。常thường 義nghĩa 名danh 必tất 定định 初sơ 心tâm 生sanh 必tất 能năng 常thường 集tập 諸chư 善thiện 根căn 。不bất 休hưu 不bất 息tức 。故cố 名danh 為vi 常thường 。生sanh 如Như 來Lai 家gia 者giả 。如Như 來Lai 家gia 則tắc 是thị 佛Phật 家gia 。如Như 來Lai 者giả 。如như 名danh 為vi 實thật 。來lai 名danh 為vi 至chí 。至Chí 真Chân 實thật 中trung 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。何hà 等đẳng 為vi 真chân 實thật 。所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。

不bất 虛hư 誑cuống 故cố 是thị 名danh 如như 實thật 。如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。

第đệ 一nhất 聖Thánh 諦Đế 無vô 有hữu 虛hư 誑cuống 。涅Niết 槃Bàn 是thị 也dã 。

復phục 次thứ 如như 名danh 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。所sở 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 是thị 。來lai 名danh 智trí 慧tuệ 。到đáo 實thật 相tướng 中trung 通thông 達đạt 其kỳ 義nghĩa 。故cố 名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 名danh 為vi 如như 。諸chư 佛Phật 來lai 至chí 。三tam 解giải 脫thoát 門môn 。亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。到đáo 此thử 門môn 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 如như 名danh 四Tứ 諦Đế 。以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。見kiến 四Tứ 諦Đế 故cố 名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 如như 名danh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。所sở 謂vị 布bố 施thí 。持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。精tinh 進tấn 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。以dĩ 是thị 六lục 法pháp 來lai 至chí 佛Phật 地địa 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 諦đế 捨xả 滅diệt 慧tuệ 四tứ 功công 德đức 處xứ 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。以dĩ 是thị 四tứ 法Pháp 。來lai 至chí 佛Phật 地địa 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 名danh 為vi 如như 。是thị 如Như 來Lai 至chí 諸chư 佛Phật 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 地Địa 。喜hỷ 淨tịnh 明minh 炎diễm 難nan 勝thắng 現hiện 前tiền 深thâm 遠viễn 不bất 動động 善thiện 慧tuệ 法pháp 雲vân 名danh 為vi 如như 。諸chư 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 。是thị 十Thập 地Địa 來lai 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。又hựu 以dĩ 如như 實thật 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。來lai 故cố 名danh 為vi 如Như 來Lai 。

復phục 次thứ 權quyền 智trí 二nhị 足túc 來lai 至chí 佛Phật 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。如như 去khứ 不bất 還hoàn 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 。如Như 來Lai 者giả 。所sở 謂vị 十thập 方phương 。三tam 世thế 諸chư 佛Phật 是thị 。是thị 諸chư 佛Phật 家gia 名danh 為vi 如Như 來Lai 家gia 。今kim 是thị 菩Bồ 薩Tát 。行hành 如Như 來Lai 道đạo 。相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。名danh 為vi 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。必tất 成thành 如Như 來Lai 故cố 。名danh 為vi 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。譬thí 如như 生sanh 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。家gia 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 相tướng 。是thị 人nhân 必tất 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。是thị 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。生sanh 如Như 來Lai 家gia 。發phát 是thị 心tâm 故cố 必tất 成thành 如Như 來Lai 。是thị 名danh 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。如Như 來Lai 家gia 者giả 。有hữu 人nhân 言ngôn 。是thị 四tứ 功công 德đức 處xứ 所sở 謂vị 諦đế 捨xả 滅diệt 慧tuệ 。諸chư 如Như 來Lai 從tùng 此thử 中trung 生sanh 故cố 。名danh 為vi 如Như 來Lai 家gia 。有hữu 人nhân 言ngôn 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 及cập 方phương 便tiện 。是thị 如Như 來Lai 家gia 。如như 助trợ 道đạo 經kinh 中trung 說thuyết 。

智Trí 度Độ 無Vô 極Cực 母mẫu 。善thiện 權quyền 方phương 便tiện 父phụ 。

生sanh 故cố 名danh 為vi 父phụ 。養dưỡng 育dục 故cố 名danh 母mẫu 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 。以dĩ 父phụ 母mẫu 為vi 家gia 。是thị 二nhị 似tự 父phụ 母mẫu 故cố 名danh 之chi 為vi 家gia 。有hữu 人nhân 言ngôn 。善thiện 慧tuệ 名danh 諸chư 佛Phật 家gia 。從tùng 是thị 二nhị 法pháp 。出xuất 生sanh 諸chư 佛Phật 。是thị 二nhị 則tắc 是thị 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 之chi 根căn 本bổn 。如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。是thị 二nhị 法pháp 俱câu 行hành 能năng 成thành 正Chánh 法Pháp 。善thiện 是thị 父phụ 慧tuệ 是thị 母mẫu 。是thị 二nhị 和hòa 合hợp 名danh 為vi 諸chư 佛Phật 家gia 。如như 說thuyết 。

菩Bồ 薩Tát 善thiện 法Pháp 父phụ 。智trí 慧tuệ 以dĩ 為vi 母mẫu 。

一nhất 切thiết 諸chư 如Như 來Lai 。皆giai 從tùng 是thị 二nhị 生sanh 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。及cập 大đại 悲bi 名danh 諸chư 佛Phật 家gia 。從tùng 此thử 二nhị 法pháp 生sanh 諸chư 如Như 來Lai 。此thử 中trung 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 為vi 父phụ 。大đại 悲bi 為vi 母mẫu 。

復phục 次thứ 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 是thị 父phụ 。無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 母mẫu 。如như 助trợ 菩Bồ 提Đề 中trung 說thuyết 。

般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 父phụ 。大đại 悲bi 無vô 生sanh 母mẫu 。

一nhất 切thiết 諸chư 如Như 來Lai 。從tùng 是thị 二nhị 法pháp 生sanh 。

家gia 無vô 過quá 咎cữu 者giả 。家gia 清thanh 淨tịnh 故cố 。清thanh 淨tịnh 者giả 。六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。四tứ 功công 德đức 處xứ 方phương 便tiện 般Bát 若Nhã 。波Ba 羅La 蜜Mật 善thiện 慧tuệ 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。大đại 悲bi 諸chư 忍nhẫn 。是thị 諸chư 法pháp 清thanh 淨tịnh 。無vô 有hữu 過quá 故cố 名danh 家gia 清thanh 淨tịnh 。是thị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。諸chư 法pháp 為vi 家gia 故cố 。無vô 有hữu 過quá 咎cữu 。轉chuyển 於ư 過quá 咎cữu 轉chuyển 於ư 世thế 間gian 道đạo 入nhập 出xuất 世thế 上thượng 道đạo 者giả 。世thế 間gian 道đạo 名danh 即tức 是thị 凡phàm 夫phu 所sở 行hành 道Đạo 轉chuyển 名danh 休hưu 息tức 。凡phàm 夫phu 道đạo 者giả 不bất 能năng 究cứu 竟cánh 。至chí 涅Niết 槃Bàn 常thường 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。是thị 名danh 凡phàm 夫phu 道đạo 。出xuất 世thế 間gian 者giả 。因nhân 是thị 道đạo 得đắc 出xuất 三tam 界giới 。故cố 名danh 世thế 間gian 道đạo 。上thượng 者giả 妙diệu 故cố 名danh 為vi 上thượng 。入nhập 者giả 正chánh 行hạnh 道đạo 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。以dĩ 是thị 心tâm 入nhập 。初Sơ 地Địa 名danh 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。問vấn 曰viết 。初Sơ 地Địa 何hà 故cố 名danh 為vi 歡hoan 喜hỷ 。

答đáp 曰viết 。

如như 得đắc 於ư 初sơ 果quả 。究cứu 竟cánh 至chí 涅Niết 槃Bàn 。

菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 地Địa 。心tâm 常thường 多đa 歡hoan 喜hỷ 。

自tự 然nhiên 得đắc 增tăng 長trưởng 。諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 種chủng 。

是thị 故cố 如như 此thử 人nhân 。得đắc 名danh 賢hiền 善thiện 者giả 。

如như 得đắc 初sơ 果quả 者giả 。如như 人nhân 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。善thiện 閉bế 三tam 惡ác 道đạo 門môn 。見kiến 法pháp 入nhập 法pháp 得đắc 法Pháp 。住trụ 堅kiên 牢lao 法pháp 。不bất 可khả 傾khuynh 動động 。究cứu 竟cánh 至chí 涅Niết 槃Bàn 。斷đoạn 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。法pháp 故cố 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。設thiết 使sử 睡thụy 眠miên 嬾lãn 惰nọa 不bất 至chí 二nhị 十thập 九cửu 有hữu 。如như 以dĩ 一nhất 毛mao 為vi 百bách 分phần 。以dĩ 一nhất 分phần 毛mao 。分phần/phân 取thủ 大đại 海hải 水thủy 。若nhược 二nhị 三tam 渧đế 。苦khổ 已dĩ 滅diệt 者giả 。如như 大đại 海hải 水thủy 。餘dư 未vị 滅diệt 者giả 如như 二nhị 三tam 渧đế 。心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。得đắc 初Sơ 地Địa 已dĩ 。名danh 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。一nhất 切thiết 天thiên 龍long 。夜dạ 叉xoa 乾càn 闥thát 婆bà 阿a 修tu 羅la 迦ca 樓lâu 羅la 。緊khẩn 那na 羅la 摩ma 。睺hầu 羅la 伽già 天thiên 王vương 梵Phạm 王Vương 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。所sở 共cộng 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。

何hà 以dĩ 故cố 。是thị 家gia 無vô 有hữu 過quá 咎cữu 故cố 。轉chuyển 世thế 間gian 道đạo 入nhập 出xuất 世thế 間gian 道đạo 。但đãn 樂nhạo/nhạc/lạc 敬kính 佛Phật 得đắc 四tứ 功công 德đức 處xứ 得đắc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。果quả 報báo 滋tư 味vị 。不bất 斷đoạn 諸chư 佛Phật 。種chủng 故cố 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 。有hữu 餘dư 苦khổ 如như 二nhị 三tam 水thủy 渧đế 。雖tuy 百bách 千thiên 億ức 劫kiếp 。得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。於ư 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 苦khổ 。如như 二nhị 三tam 水thủy 渧đế 。所sở 可khả 滅diệt 苦khổ 。如như 大đại 海hải 水thủy 。是thị 故cố 此thử 地địa 。名danh 為vi 歡Hoan 喜Hỷ 。

十Thập 住Trụ 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất