十Thập 牛Ngưu 圖Đồ 頌Tụng
明Minh 胡Hồ 文Văn 煥Hoán 著Trước
新tân 刻khắc 禪thiền 宗tông 十thập 牛ngưu 圖đồ
佛Phật 弟đệ 子tử 覺giác 因nhân 錢tiền 唐đường 。 胡hồ 文văn 煥hoán 。 著trước 。
十thập 牛ngưu 圖đồ 者giả 。 盖# 禪thiền 宗tông 託thác 喻dụ 於ư 此thử 。 以dĩ 修tu 心tâm 證chứng 道đạo 者giả 也dã 。 牧mục 童đồng 即tức 人nhân 也dã 。 牛ngưu 即tức 心tâm 也dã 。 圓viên 光quang 即tức 人nhân 心tâm 俱câu 渾hồn 化hóa 而nhi 證chứng 於ư 本bổn 然nhiên 之chi 道đạo 也dã 。 夫phu 心tâm 孰thục 不bất 有hữu 乎hồ 。 有hữu 則tắc 皆giai 當đương 修tu 也dã 。 道đạo 孰thục 不bất 具cụ 乎hồ 。 具cụ 則tắc 皆giai 當đương 證chứng 也dã 。 然nhiên 此thử 獨độc 為vi 禪thiền 宗tông 之chi 喻dụ 已dĩ 哉tai 。 雖tuy 吾ngô 儒nho 亦diệc 同đồng 然nhiên 矣hĩ 。 獨độc 吾ngô 儒nho 為vi 同đồng 然nhiên 已dĩ 哉tai 。 雖tuy 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 。 亦diệc 皆giai 同đồng 然nhiên 矣hĩ 。 要yếu 之chi 始thỉ 終chung 無vô 異dị 。 其kỳ 理lý 甚thậm 明minh 。 第đệ 為vi 物vật 欲dục 所sở 蔽tế 。 故cố 甘cam 牛ngưu 之chi 不bất 若nhược 耳nhĩ 。
夫phu 牛ngưu 且thả 可khả 馴# 。 而nhi 謂vị 心tâm 不bất 可khả 修tu 者giả 。 未vị 之chi 有hữu 矣hĩ 。 心tâm 可khả 修tu 而nhi 謂vị 道đạo 不bất 可khả 證chứng 者giả 。 又hựu 未vị 之chi 有hữu 矣hĩ 。 且thả 道đạo 既ký 謂vị 本bổn 然nhiên 。 而nhi 心tâm 則tắc 何hà 俟sĩ 乎hồ 修tu 。 物vật 欲dục 之chi 蔽tế 故cố 也dã 。 故cố 予# 既ký 摘trích 十thập 牛ngưu 圖đồ 。 復phục 附phụ 之chi 以dĩ 苦khổ 樂lạc 因nhân 緣duyên 圖đồ 。 將tương 使sử 人nhân 知tri 物vật 欲dục 之chi 故cố 。 而nhi 汲cấp 汲cấp 然nhiên 克khắc 之chi 。 以dĩ 證chứng 乎hồ 本bổn 然nhiên 耳nhĩ 。 然nhiên 二nhị 圖đồ 似tự 出xuất 乎hồ 一nhất 喻dụ 。 而nhi 喻dụ 又hựu 不bất 出xuất 乎hồ 一nhất 理lý 也dã 。 覧# 之chi 者giả 。 了liễu 然nhiên 有hữu 所sở 得đắc 。 擴# 而nhi 充sung 之chi 。 若nhược 云vân 吾ngô 身thân 亦diệc 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 露lộ 電điện 之chi 喻dụ 也dã 。 則tắc 此thử 又hựu 何hà 是thị 喻dụ 哉tai 。 彼bỉ 無vô 待đãi 乎hồ 還hoàn 元nguyên 。 不bất 假giả 於ư 託thác 喻dụ 者giả 。 斯tư 又hựu 最Tối 上Thượng 乘Thừa 矣hĩ 。 噫# 。 下hạ 此thử 者giả 。 其kỳ 亦diệc 勉miễn 之chi 。
普phổ 明minh 詠vịnh 未vị 牧mục
生sanh 獰# 頭đầu 角giác 恣tứ 咆# 哮hao 。 犇# 走tẩu 溪khê 山sơn 路lộ 轉chuyển 遙diêu 。
一nhất 片phiến 黑hắc 雲vân 橫hoạnh/hoành 谷cốc 口khẩu 。 誰thùy 知tri 步bộ 步bộ 犯phạm 嘉gia 苗miêu 。
雲vân 菴am 和hòa 未vị 牧mục
心tâm 狂cuồng 力lực 壯tráng 鎮trấn 咆# 哮hao 。 平bình 貼# 家gia 邦bang 遠viễn 更cánh 遙diêu 。
涉thiệp 險hiểm 登đăng 危nguy 妄vọng 奔bôn 逐trục 。
時thời 時thời 誰thùy 顧cố 食thực 人nhân 苗miêu
普phổ 明minh 詠vịnh 初sơ 調điều
我ngã 有hữu 芒mang 繩thằng 驀# 鼻tị 穿xuyên 。 一nhất 迴hồi 奔bôn 競cạnh 痛thống 加gia 鞭tiên 。
從tùng 來lai 劣liệt 性tánh 難nan 調điều 制chế 。 猶do 得đắc 山sơn 童đồng 盡tận 力lực 牽khiên 。
雲vân 菴am 和hòa 初sơ 調điều
玄huyền 毛mao 遍biến 體thể 鼻tị 初sơ 穿xuyên 。 欲dục 制chế 難nạn/nan 為vi 不bất 著trước 鞭tiên 。
寄ký 語ngữ 牧mục 童đồng 須tu 盡tận 力lực 。 乎hồ 中trung 紖# 索sách 再tái 牢lao 牽khiên 。
普phổ 明minh 詠vịnh 受thọ 制chế
漸tiệm 調điều 漸tiệm 伏phục 息tức 奔bôn 馳trì 。 渡độ 水thủy 穿xuyên 雲vân 步bộ 步bộ 隨tùy 。
手thủ 把bả 芒mang 繩thằng 無vô 少thiểu 緩hoãn 。 牧mục 童đồng 終chung 日nhật 自tự 忘vong 疲bì 。
雲vân 菴am 和hòa 受thọ 制chế
調điều 息tức 心tâm 馳trì 不bất 妄vọng 馳trì 。 急cấp 牽khiên 鼻tị 索sách 急cấp 相tương 隨tùy 。
皤bàn 然nhiên 頭đầu 角giác 沉trầm 階giai 壍tiệm 。 猶do 恨hận 芒mang 童đồng 力lực 未vị 疲bì 。
普phổ 明minh 詠vịnh 迴hồi 首thủ
日nhật 久cửu 功công 深thâm 始thỉ 轉chuyển 頭đầu 。 顛điên 狂cuồng 心tâm 力lực 漸tiệm 調điều 柔nhu 。
山sơn 童đồng 未vị 肯khẳng 全toàn 相tương/tướng 許hứa 。 猶do 把bả 芒mang 繩thằng 且thả 繫hệ 留lưu 。
雲vân 菴am 和hòa 迴hồi 首thủ
牧mục 牛ngưu 牛ngưu 已dĩ 得đắc 回hồi 頭đầu 。 百bách 煉luyện 剛cang 成thành 遶nhiễu 指chỉ 柔nhu 。
鴨áp 綠lục 春xuân 江giang 愁sầu 再tái 浪lãng 。 爛lạn 繩thằng 兒nhi □# 為vi 羈ki 留lưu 。
普phổ 明minh 詠vịnh 馴# 伏phục
綠lục 楊dương 陰ấm 下hạ 古cổ 溪khê 邊biên 。 放phóng 去khứ 收thu 來lai 得đắc 自tự 然nhiên 。
日nhật 暮mộ 碧bích 雲vân 芳phương 草thảo 地địa 。 牧mục 童đồng 歸quy 去khứ 不bất 須tu 牽khiên 。
雲vân 菴am 和hòa 馴# 伏phục
芳phương 草thảo 原nguyên 頭đầu 碧bích 水thủy 邊biên 。 柳liễu 陰ấm 沙sa 暖noãn 步bộ 蕭tiêu 然nhiên 。
霜sương 毛mao 已dĩ 半bán 肥phì 仍nhưng 膩nị 。 馴# 伏phục 相tương 隨tùy 不bất 用dụng 牽khiên 。
普phổ 明minh 詠vịnh 無vô 礙ngại
露lộ 地địa 安an 眠miên 意ý 自tự 如như 。 不bất 勞lao 鞭tiên 策sách 永vĩnh 無vô 拘câu 。
山sơn 童đồng 穩ổn 坐tọa 青thanh 松tùng 下hạ 。 一nhất 曲khúc 昇thăng 平bình 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 餘dư 。
雲vân 菴am 和hòa 無vô 礙ngại
白bạch 牛ngưu 穩ổn 臥ngọa 體thể 如như 如như 。 六lục 戶hộ 虗hư 凝ngưng 總tổng 不bất 拘câu 。
松tùng 下hạ 牧mục 童đồng 吹xuy 一nhất 曲khúc 。 點điểm 諧hài 風phong 明minh 不bất 盈doanh 餘dư 。
普phổ 明minh 詠vịnh 任nhậm 運vận
柳liễu 岸ngạn 春xuân 波ba 夕tịch 照chiếu 中trung 。 淡đạm 烟yên 芳phương 草thảo 綠lục 茸# 茸# 。
饑cơ 食thực 渴khát 飲ẩm 隨tùy 時thời 過quá 。 石thạch 上thượng 山sơn 童đồng 睡thụy 正chánh 濃nồng 。
雲vân 菴am 和hòa 任nhậm 運vận
淺thiển 水thủy 平bình 沙sa 一nhất 望vọng 中trung 。 羅la 裙quần 草thảo 色sắc 正chánh 蒙mông 茸# 。
柳liễu 陰ấm 童đồng 睡thụy 牛ngưu 方phương 食thực 。 誰thùy 問vấn 春xuân 光quang 似tự 酒tửu 濃nồng 。
普phổ 明minh 詠vịnh 相tương/tướng 忘vong
白bạch 牛ngưu 常thường 在tại 白bạch 雲vân 中trung 。 人nhân 自tự 無vô 心tâm 牛ngưu 亦diệc 同đồng 。
月nguyệt 透thấu 白bạch 雲vân 雲vân 影ảnh 白bạch 。 白bạch 雲vân 明minh 月nguyệt 任nhậm 西tây 東đông 。
雲vân 菴am 和hòa 相tương/tướng 忘vong
人nhân 牯# 相tương/tướng 忘vong 澤trạch 國quốc 中trung 。 閑nhàn 閑nhàn 去khứ 就tựu 水thủy 雲vân 同đồng 。
恬điềm 然nhiên 不bất 復phục 江giang 魚ngư 比tỉ 。 從tùng 月nguyệt 流lưu 西tây 日nhật 出xuất 東đông 。
普phổ 明minh 詠vịnh 獨độc 照chiếu
牛ngưu 兒nhi 無vô 處xứ 牧mục 童đồng 閑nhàn 。 一nhất 片phiến 孤cô 雲vân 碧bích 嶂# 間gian 。
拍phách 手thủ 高cao 歌ca 明minh 月nguyệt 下hạ 。 歸quy 來lai 猶do 有hữu 一nhất 重trọng/trùng 關quan 。
雲vân 菴am 和hòa 獨độc 照chiếu
牛ngưu 忘vong 牧mục 笠# 有hữu 餘dư 閑nhàn 。 月nguyệt 白bạch 風phong 清thanh 天thiên 地địa 間gian 。
到đáo 此thử 更cánh 如như 通thông 一nhất 線tuyến 。 自tự 然nhiên 踏đạp 看khán 上thượng 頭đầu 關quan 。
普phổ 明minh 詠vịnh 雙song 泯mẫn
人nhân 牛ngưu 不bất 見kiến 杳# 無vô 蹤tung 。 明minh 月nguyệt 光quang 寒hàn 萬vạn 象tượng 空không 。
若nhược 問vấn 其kỳ 中trung 端đoan 的đích 意ý 。 野dã 花hoa 芳phương 草thảo 自tự 叢tùng 叢tùng 。
雲vân 菴am 和hòa 雙song 泯mẫn
牛ngưu 兒nhi 童đồng 子tử 絕tuyệt 行hành 蹤tung 。 了liễu 了liễu 如như 空không 不bất 是thị 空không 。
好hảo/hiếu 似tự 太thái 平bình 春xuân 色sắc 裏lý 。 依y 然nhiên 幽u 鳥điểu 語ngữ 芳phương 叢tùng 。
昔tích 有hữu 優ưu 填điền 國quốc 王vương 請thỉnh 問vấn 賓tân 頭đầu 盧lô 尊tôn 者giả 。 佛Phật 法Pháp 中trung 脩tu 行hành 如như 何hà 。
尊tôn 者giả 答đáp 曰viết 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 行hành 於ư 曠khoáng 野dã 大đại 火hỏa 之chi 中trung 。 被bị 一nhất 狂cuồng 象tượng 。
所sở 逐trục 。 其kỳ 人nhân 見kiến 一nhất 井tỉnh 畔bạn 有hữu 一nhất 樹thụ 。 上thượng 有hữu 藤đằng 。 其kỳ 人nhân 攀phàn 藤đằng 。 懸huyền 於ư 井tỉnh 上thượng 。 下hạ 有hữu 三tam 毒độc 龍long 。 四tứ 毒độc 蛇xà 。 樹thụ 上thượng 有hữu 黑hắc 白bạch 二nhị 鼠thử 。 互hỗ 相tương 咬giảo 藤đằng 。 四tứ 畔bạn 又hựu 有hữu 毒độc 蜂phong 螫thích 人nhân 。 其kỳ 時thời 復phục 有hữu 蜜mật 少thiểu 許hứa 滴tích 於ư 口khẩu 中trung 。 因nhân 貪tham 蜜mật 故cố 。 遂toại 忘vong 其kỳ 苦khổ 。
王vương 又hựu 問vấn 曰viết 。 此thử 人nhân 苦khổ 多đa 。 樂nhạo/nhạc/lạc 多đa 耶da 。
尊tôn 者giả 答đáp 曰viết 。 此thử 人nhân 都đô 是thị 苦khổ 相tương/tướng 。 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 。
諸chư 智trí 者giả 以dĩ 譬thí 喻dụ 為vi 解giải 。 遂toại 有hữu 偈kệ 云vân 。
二nhị 鼠thử 侵xâm 藤đằng 真chân 百bách 苦khổ 。 四tứ 蛇xà 囲# 井tỉnh 復phục 千thiên 憂ưu 。
忽hốt 然nhiên 咬giảo 斷đoạn 藤đằng 根căn 子tử 。 淪luân 沒một 何hà 時thời 得đắc 出xuất 頭đầu 。
又hựu 夫phu 曠khoáng 野dã 者giả 。 三tam 界giới 也dã 。 樹thụ 者giả 。 苦khổ 身thân 也dã 。 常thường 於ư 眾chúng 苦khổ 行hạnh 業nghiệp 。 不phủ 。
可khả 思tư 議nghị 也dã 。 藤đằng 者giả 。 是thị 命mạng 根căn 也dã 。 象tượng 者giả 。 是thị 無vô 常thường 殺sát 鬼quỷ 也dã 。 黑hắc 白bạch 二nhị 鼠thử 者giả 。 是thị 日nhật 月nguyệt 宛uyển 轉chuyển 也dã 。 井tỉnh 者giả 。 是thị 黃hoàng 泉tuyền 路lộ 也dã 。 三tam 龍long 者giả 。 是thị 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 三tam 毒độc 也dã 。 造tạo 作tác 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 三tam 惡ác 道đạo 。 四tứ 蛇xà 者giả 。 是thị 地địa 。 水thủy 。 火hỏa 。 風phong 四tứ 大đại 。 又hựu 是thị 酒tửu 。 色sắc 。 財tài 。 氣khí 四tứ 非phi 。 又hựu 是thị 生sanh 。 老lão 。 病bệnh 。 死tử 四tứ 門môn 。 手thủ 攀phàn 藤đằng 者giả 。 是thị 愚ngu 癡si 也dã 。 蜂phong 蜜mật 者giả 。 是thị 夫phu 妻thê 也dã 。 婬dâm 欲dục 情tình 愛ái 。 染nhiễm 著trước 於ư 心tâm 。 心tâm 是thị 火hỏa 。 身thân 是thị 宅trạch 。 人nhân 之chi 火hỏa 宅trạch 不bất 知tri 是thị 眾chúng 苦khổ 所sở 集tập 也dã 。 晝trú 夜dạ 交giao 煎tiễn 。 惟duy 貪tham 恩ân 愛ái 。 一nhất 旦đán 命mạng 根căn 斷đoạn 絕tuyệt 。 永vĩnh 墮đọa 沉trầm 淪luân 。 一nhất 失thất 人nhân 身thân 。 萬vạn 劫kiếp 難nạn/nan 復phục 。 切thiết 勸khuyến 諸chư 人nhân 趂# 此thử 色sắc 身thân 康khang 徤# 。 忙mang 裏lý 偷thâu 閑nhàn 。 每mỗi 日nhật 晨thần 昏hôn 一nhất 心tâm 專chuyên 念niệm 。 南Nam 無mô 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 千thiên 遍biến 萬vạn 遍biến 。 現hiện 世thế 長trường/trưởng 福phước 消tiêu 災tai 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 決quyết 定định 往vãng 生sanh 。 西tây 方phương 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 頌tụng 曰viết 。
藤đằng 摧tồi 墮đọa 井tỉnh 命mạng 難nạn 迯# 。 象tượng 鼠thử 蛇xà 攻công 手thủ 要yếu 牢lao 。
自tự 己kỷ 彌di 陀đà 期kỳ 早tảo 悟ngộ 。 三tam 塗đồ 苦khổ 趣thú 莫mạc 教giáo 遭tao 。
肥phì 甘cam 酒tửu 肉nhục 砒# 中trung 蜜mật 。 恩ân 愛ái 夫phu 妻thê 笑tiếu 裏lý 刀đao 。
奉phụng 勸khuyến 世thế 人nhân 須tu 猛mãnh 省tỉnh 。 毋vô 令linh 今kim 日nhật 又hựu 明minh 朝triêu 。
總tổng 題đề
胡hồ 文văn 煥hoán
觀quán 罷bãi 牛ngưu 圖đồ 覺giác 了liễu 然nhiên 。 再tái 觀quán 苦khổ 樂lạc 有hữu 因nhân 緣duyên 。
假giả 饒nhiêu 本bổn 性tánh 非phi 空không 後hậu 。 畢tất 竟cánh 圓viên 光quang 不bất 現hiện 前tiền 。
打đả 破phá 禪thiền 機cơ 心tâm 有hữu 佛Phật 。 脫thoát 離ly 惡ác 趣thú 腹phúc 藏tạng 天thiên 。
要yếu 知tri 此thử 亦diệc 非phi 難nạn/nan 事sự 。 試thí 把bả 工công 夫phu 著trước 一nhất 鞭tiên 。
(# 終chung )#