thập lục quán môn
Phật Quang Đại Từ Điển
(十六觀門) I. Thập Lục Quán môn. Chỉ cho 16 pháp môn quán tưởng ghi trong kinh Quán vô lượng thọ tu để cầu sinh về Tịnhđộcực lạc phương tây. (xt. Thập Lục Quán). II. Thập Lục Quán Môn. Chỉ cho 16 pháp quán do Mật tông dựa vào pháp quán thuận nghịch thuộc Cửu thứ đệ định của Hiển giáovà thuyết Vô tận pháp giới, vô dư chúng sinh giới mà lập ra. Tức khi Bồ tát tu thiền, trong Cửu thứ đệ định(4Thiền, 4 Không xứ và Diệt tận định), theo thứ tự thuận, nghịch mà nhập định, xuất định một cách tự tại không ngại. Các đức Như lai dần dần chứng nhập Đại bi tạng phát sinh tam ma địa cũng như thế. Hoặc quán Vô tận pháp giới, lấy tất cả tâm làm 1 tâm, lấy tất cả môn làm 1 môn; hoặc quán Vô dư chúng sinh giới, lấy 1 tâm làm tất cả tâm, lấy 1 môn làm tất cả môn. Đó là: 1. Tám môn của Vô tận pháp giới: Lấy tất cả tâm làm một tâm(quán thuận), lấy một tâm làm tất cả tâm(quán nghịch); lấy một tâm làm một tâm, lấy tất cả tâm làm tất cả tâm, lấy tất cả môn làm một môn, lấy một môn làm tất cả môn, lấy một môn làm một môn, lấy tất cả môn làm tất cả môn. Trong đó, Tâm lấy thể sở nhập làm tên, Môn lấy giáo năng nhập làm tên. 2. Tám môn của Vô dư chúng sinh giới: Cũng giống như trên. Lấy Vô tận pháp giới làm một pháp giới môn để quán chư Phật pháp giới; lấy Vô dư chúng sinh giới làm nhiều pháp giới để quán cảnh mê của 9 giới sai biệt. [X. Đại nhật kinh sớ Q.3].