thập hải
Phật Quang Đại Từ Điển
(十海) I. Thập Hải. Chỉ cho 10 cảnh giới mà đức Phật khai ngộ, rộng lớn vô biên như biển cả khó suy lường được nên dùng biển(hải) để ví dụ.Cứ theo phẩm Lô xá na Phật trong kinh Hoa nghiêm quyển 2 (bản dịch cũ) thì Thập hải là: 1. Thế giới hải: Nơi đức Phật giáo hóa. 2. Chúng sinh hải: Chúng sinh được giáo hóa. 3. Pháp giới phương tiện hải: Pháp giới này có 4 nghĩa: Lí tính(bản tính chân thực xưa nay vốn sẵn có), nhiễm sự(các hiện tượng mê), li cấu(lìa các phiền não) và tịnh dụng (tác dụng của bồ đề thanh tịnh). 4. Điều phục hải: Căn dục của chúng sinh được Phật điều phục. 5. Phật hải: Người chủ của việc giáo hóa nhiều vô lượng, thuyết pháp khắp nơi. 6. Ba la mật hải: Phương pháp thực hành do đức Phật nói và hành vi thực hành của Ngài. 7. Pháp môn hải: Giáo pháp do Phật chỉ dạy và pháp do Phật tu hành chứng ngộ.8. Hóa thân hải: Những hình tướng mà Phật biến hiện tùy theo đối tượng giáo hóa.9. Phật danh hiệu hải: Tùy theo đối tượng mà thị hiện các danh hiệu. 10. Phật thọ lượng hải: Tùy theo đối tượng mà Phật thị hiện thọ lượng dài, ngắn tự tại. Trong kinh Hoa nghiêm quyển 3 (bản dịch cũ) cũng có thuyết Ngũ hải thập trí, nhưng tên hơi khác với phẩm Như lai hiện tướng trong kinh Hoa nghiêm quyển 6 (bản dịch mới). [X. Hoa nghiêm kinh thám huyền kí Q.3].II. Thập Hải. Chỉ cho 10 đức nhân của Bồ tát sâu rộng như biển nói trong kinh Hoa nghiêm quyển 6 (bản dịch mới). Đó là: 1. Nhất thiết bồ tát thệ nguyện hải: Biển thệ nguyện của tất cả Bồ tát. 2. Nhất thiết bồ tát phát thú hải: Biển phát thú của tất cả Bồ tát. 3. Nhất thiết bồ tát trợ đạo hải: Biển trợ đạo của tất cả Bồ tát. 4. Nhất thiết bồ tát thừa hải: Biển pháp môn của tất cả Bồ tát. 5. Nhất thiết bồ tát hạnh hải: Biển hạnh của tất cả Bồ tát. 6. Nhất thiết bồ tát xuất li hải: Biển xuất li của tất cả Bồ tát. 7. Nhất thiết bồ tát thần thông hải: Biển thần thông của tất cả Bồ tát. 8. Nhất thiết bồ tát ba la mật hải: Biển ba la mật của tất cả Bồ tát. 9. Nhất thiết bồ tát địa hải: Biển địa của tất cả Bồ tát. 10. Nhất thiết bồ tát trí hải: Biển trí của tất cả Bồ tát.