thập duyên sinh cú
Phật Quang Đại Từ Điển
(十緣生句) Chỉ cho 10 câu trình bày về 10 hiện tượng do nhân duyên sinh ra. Mười câu này có xuất xứ từ phẩm Trụ tâm trong kinh Đại nhật quyển 1. Đó là: 1. Huyễn: Chỉ cho các hình tượng do nhà ảo thuật làm ra. 2. Dương diệm: Sóng nắng do sự hòa hợp của các nhân duyên như hơi nóng, hư không, bụi bặm giữa đồng hoang hiện ra như tướng nước. 3. Mộng: Những cảnh tượng thấy trong chiêm bao. 4. Ảnh: Bóng dáng trong gương. 5. Càn thát bà thành: Lâu đài trên mặt biển do hơi của con thẩn(loài sò lớn) ánh lên ánh sáng mặt trời hiện ra. 6. Hưởng: Tiếng dội lại trong các hang sâu, khe núi. 7. Thủy nguyệt: Bóng trăng trong nước. 8. Phù bào: Bọt nổi trên mặt nước. 9. Hư không hoa: Người bị bệnh mắt thấy trong hư không có các thứ hoa. 10. Toàn hỏa luân: Vòng lửa do người cầm cây đuốc quay tròn. Những hiện tượng trên đây đều ví dụ cho các pháp do nhân duyên sinh, không có tự tính. Y cứ vào 10 câu này quán xét các pháp không tự tính, gọi là Thập duyên sinh cú quán, Thập duyên sinh quán, Thập dụ quán. Tức là 10 quán môn để ngăn dứt tình chấp. Đại nhật kinh sớ quyển 3 cho rằng môn quán này có 3 lớp: 1. Không quán: Quán xét tất cả pháp do nhân duyên sinh đều là không. 2. Tâm quán: Quán xét muôn pháp đều từ tâm hiển hiển. 3. Bất tư nghị quán: Quán xét tâm chẳng phải một chẳng phải khác, xả bỏ tình chấp phàm phu thì không thể nghĩ bàn.