十Thập 八Bát 空Không 論Luận
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch
十thập 八bát 空không 論luận (# 亦diệc 十thập 六lục 亦diệc 十thập 八bát 亦diệc 十thập 四tứ 亦diệc 十thập 七thất )#
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch
問vấn 空không 無vô 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 十thập 八bát 種chủng 耶da 。 答đáp 為vi 顯hiển 人nhân 法pháp 二nhị 無vô 我ngã 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 通thông 相tương/tướng 。 今kim 約ước 諸chư 法pháp 。 種chủng 類loại 不bất 同đồng 。 開khai 為vi 十thập 八bát 。 何hà 者giả 。 一nhất 內nội 空không 。 二nhị 外ngoại 空không 。 三tam 內nội 外ngoại 空không 。 四tứ 大đại 空không 。 五ngũ 空không 空không 。 六lục 真chân 實thật 空không 。 七thất 有hữu 為vi 空không 。 八bát 無vô 為vi 空không 。 九cửu 畢tất 竟cánh 空không 。 十thập 無vô 前tiền 後hậu 空không 。 十thập 一nhất 不bất 捨xả 離ly 空không 。 十thập 二nhị 佛Phật 性tánh 空không 。 十thập 三tam 自tự 相tương/tướng 空không 。 十thập 四tứ 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 十thập 五ngũ 無vô 法pháp 空không 。 十thập 六lục 有hữu 法pháp 空không 。 十thập 七thất 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 十thập 八bát 不bất 可khả 得đắc 空không 。 合hợp 此thử 十thập 八bát 為vi 十thập 六lục 空không 。 凡phàm 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 故cố 。 立lập 十thập 六lục 空không 。 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 。 第đệ 一nhất 內nội 空không 。 亦diệc 名danh 受thọ 者giả 空không 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 謂vị 六lục 入nhập 為vi 受thọ 者giả 。 以dĩ 能năng 受thọ 六lục 塵trần 果quả 報báo 故cố 。 今kim 明minh 但đãn 有hữu 六lục 根căn 。 無vô 有hữu 能năng 執chấp 。 以dĩ 無vô 執chấp 故cố 。 言ngôn 受thọ 者giả 空không 也dã 。
第đệ 二nhị 外ngoại 空không 。 亦diệc 名danh 所sở 受thọ 空không 。 離ly 六lục 外ngoại 入nhập 無vô 別biệt 法pháp 為vi 可khả 受thọ 者giả 也dã 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 所sở 受thọ 所sở 用dụng 。 但đãn 是thị 六lục 塵trần 。 內nội 既ký 無vô 人nhân 能năng 受thọ 。 外ngoại 亦diệc 無vô 法pháp 可khả 受thọ 。 即tức 人nhân 法pháp 俱câu 空không 。 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 。 故cố 名danh 外ngoại 空không 。 以dĩ 無vô 境cảnh 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 識thức 。 即tức 是thị 內nội 空không 。 六lục 入nhập 無vô 識thức 。 即tức 是thị 無vô 人nhân 。 無vô 有hữu 根căn 塵trần 。 即tức 是thị 無vô 法pháp 。 故cố 內nội 外ngoại 二nhị 空không 。 兩lưỡng 義nghĩa 相tương/tướng 成thành 也dã 。
第đệ 三tam 內nội 外ngoại 空không 。 謂vị 身thân 空không 也dã 。 此thử 身thân 四tứ 大đại 為vi 內nội 外ngoại 所sở 依y 。 內nội 依y 即tức 六lục 根căn 若nhược 五ngũ 根căn 。 皆giai 有hữu 淨tịnh 色sắc 及cập 意ý 根căn 。 並tịnh 依y 此thử 身thân 。 故cố 名danh 內nội 依y 。 外ngoại 依y 者giả 。 謂vị 外ngoại 六lục 塵trần 。 若nhược 己kỷ 身thân 四tứ 大đại 。 唯duy 除trừ 五ngũ 根căn 淨tịnh 色sắc 。 所sở 餘dư 色sắc 香hương 等đẳng 。 屬thuộc 外ngoại 六lục 塵trần 。 攝nhiếp 持trì 於ư 五ngũ 根căn 故cố 稱xưng 為vi 外ngoại 。 非phi 謂vị 離ly 身thân 之chi 外ngoại 也dã 。 此thử 身thân 能năng 持trì 根căn 塵trần 。 故cố 名danh 為vi 依y 。 根căn 塵trần 所sở 依y 也dã 。 此thử 根căn 及cập 非phi 根căn 。 皆giai 悉tất 是thị 空không 故cố 。 名danh 內nội 外ngoại 空không 也dã 。
第đệ 四tứ 大đại 空không 。 謂vị 身thân 所sở 拪thiên 託thác 。 即tức 器khí 世thế 界giới 。 十thập 方phương 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 皆giai 悉tất 是thị 空không 。 故cố 名danh 大đại 空không 。
第đệ 五ngũ 空không 空không 。 能năng 照chiếu 真chân 之chi 相tướng 。 會hội 前tiền 四tứ 空không 。 從tùng 境cảnh 得đắc 名danh 。 呼hô 為vi 空không 智trí 。 空không 智trí 亦diệc 空không 。 故cố 立lập 空không 空không 。
第đệ 六lục 真chân 實thật 空không 。 謂vị 真chân 境cảnh 空không 。 行hành 者giả 見kiến 內nội 外ngoại 皆giai 空không 。 無vô 人nhân 無vô 法pháp 。 此thử 境cảnh 真chân 實thật 。 立lập 真chân 實thật 名danh 。 由do 分phân 別biệt 性tánh 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 分phân 別biệt 性tánh 。 性tánh 空không 即tức 真chân 實thật 空không 也dã 。 此thử 六lục 空không 辯biện 。 空không 體thể 自tự 成thành 次thứ 第đệ 。 一nhất 受thọ 者giả 空không 。 二nhị 所sở 受thọ 空không 。 三tam 自tự 身thân 空không 。 四tứ 身thân 所sở 住trú 處xứ 空không 。 五ngũ 能năng 照chiếu 空không 。 六lục 所sở 觀quán 境cảnh 空không 也dã 。 前tiền 四tứ 皆giai 是thị 所sở 觀quán 境cảnh 空không 。 第đệ 五ngũ 能năng 觀quán 智trí 空không 。 第đệ 六lục 所sở 分phân 別biệt 境cảnh 界giới 相tướng 貌mạo 空không 。 又hựu 前tiền 四tứ 所sở 知tri 。 第đệ 五ngũ 能năng 知tri 。 第đệ 六lục 所sở 知tri 相tướng 貌mạo 。 第đệ 五ngũ 智trí 空không 治trị 前tiền 四tứ 境cảnh 。 四tứ 境cảnh 是thị 空không 。 第đệ 六lục 真chân 空không 。 治trị 第đệ 五ngũ 智trí 故cố 智trí 成thành 空không 。 若nhược 無vô 第đệ 五ngũ 智trí 空không 治trị 前tiền 四tứ 境cảnh 。 則tắc 有hữu 人nhân 有hữu 法pháp 。 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 由do 此thử 智trí 見kiến 前tiền 境cảnh 。 是thị 無vô 人nhân 無vô 法pháp 。 即tức 治trị 前tiền 境cảnh 。 若nhược 無vô 第đệ 六lục 境cảnh 空không 治trị 第đệ 五ngũ 智trí 。 此thử 智trí 既ký 但đãn 真chân 解giải 。 還hoàn 成thành 分phân 別biệt 性tánh 故cố 。 言ngôn 第đệ 六lục 真chân 實thật 空không 。 名danh 為vi 治trị 智trí 也dã 。
第đệ 二nhị 義nghĩa 明minh 空không 自tự 有hữu 十thập 二nhị 。 一nhất 者giả 行hành 空không 。 二nhị 非phi 行hành 空không 。 菩Bồ 薩Tát 學học 此thử 兩lưỡng 空không 為vi 得đắc 二nhị 種chủng 善thiện 法Pháp 。 一nhất 謂vị 善thiện 道đạo 。 二nhị 謂vị 善thiện 果quả 。 道đạo 即tức 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 等đẳng 。 善thiện 果quả 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 等đẳng 也dã 。 行hành 空không 者giả 。 明minh 三tam 乘thừa 諸chư 道đạo 無vô 人nhân 法pháp 。 非phi 真chân 實thật 。 非phi 虛hư 妄vọng 。 離ly 此thử 四tứ 種chủng 心tâm 。 是thị 名danh 善thiện 因nhân 。 為vi 得đắc 此thử 善thiện 因nhân 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 學học 觀quán 行hành 空không 。 非phi 行hành 空không 者giả 。 謂vị 二nhị 種chủng 善thiện 果quả 。 即tức 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 有hữu 餘dư 除trừ 集tập 。 此thử 果quả 則tắc 離ly 。 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。 非phi 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 若nhược 無vô 餘dư 滅diệt 苦khổ 。 即tức 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 此thử 第đệ 七thất 第đệ 八bát 兩lưỡng 空không 。 是thị 淨tịnh 菩Bồ 薩Tát 自tự 度độ 。 初sơ 得đắc 道Đạo 後hậu 一nhất 得đắc 果quả 。
第đệ 三tam 畢tất 竟cánh 空không 。 為vi 恆hằng 利lợi 益ích 他tha 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 。 畢tất 竟cánh 恆hằng 欲dục 利lợi 他tha 。 至chí 眾chúng 生sanh 盡tận 。 誓thệ 恆hằng 教giáo 化hóa 。 此thử 心tâm 有hữu 著trước 。 今kim 此thử 觀quán 心tâm 。 此thử 心tâm 定định 令linh 捨xả 畢tất 竟cánh 之chi 心tâm 。 自tự 然nhiên 利lợi 益ích 。 方phương 是thị 真chân 實thật 智trí 名danh 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 若nhược 作tác 畢tất 竟cánh 心tâm 。 能năng 為vi 利lợi 益ích 。 不bất 作tác 不bất 益ích 。 不bất 復phục 自tự 然nhiên 。 恆hằng 利lợi 益ích 不bất 空không 。 此thử 畢tất 竟cánh 之chi 心tâm 。 是thị 智trí 第đệ 九cửu 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。
第đệ 四tứ 無vô 前tiền 後hậu 空không 。 亦diệc 名danh 無vô 始thỉ 空không 。 為vi 成thành 畢tất 竟cánh 空không 利lợi 益ích 他tha 故cố 。 不bất 前tiền 後hậu 即tức 無vô 始thỉ 終chung 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 不bất 解giải 其kỳ 是thị 空không 。 則tắc 生sanh 疲bì 厭yếm 之chi 心tâm 。 捨xả 棄khí 生sanh 死tử 。 既ký 見kiến 生sanh 死tử 是thị 空không 。 則tắc 不bất 分phân 別biệt 。 前tiền 之chi 與dữ 後hậu 。 及cập 以dĩ 始thỉ 終chung 既ký 不bất 分phân 別biệt 始thỉ 終chung 。 則tắc 於ư 短đoản 於ư 長trường/trưởng 。 心tâm 無vô 憂ưu 喜hỷ 。 於ư 長trường/trưởng 不bất 憂ưu 。 聞văn 短đoản 不bất 喜hỷ 。 既ký 離ly 憂ưu 喜hỷ 。 則tắc 能năng 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 以dĩ 不bất 捨xả 故cố 。 畢tất 竟cánh 利lợi 益ích 乃nãi 得đắc 成thành 也dã 。 是thị 故cố 第đệ 十thập 。 觀quán 無vô 始thỉ 空không 。
第đệ 五ngũ 不bất 捨xả 離ly 空không 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 學học 此thử 定định 止chỉ 。 為vi 功công 德đức 善thiện 根căn 無vô 盡tận 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 於ư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 亦diệc 不bất 捨xả 功công 德đức 善thiện 根căn 門môn 。 有hữu 流lưu 果quả 報báo 已dĩ 盡tận 。 功công 德đức 善thiện 根căn 。 本bổn 為vi 化hóa 物vật 故cố 。 恆hằng 有hữu 此thử 用dụng 。 如Như 來Lai 雖tuy 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 隨tùy 眾chúng 生sanh 機cơ 緣duyên 。 現hiện 應ứng 化hóa 兩lưỡng 身thân 。 導đạo 利lợi 含hàm 識thức 。 即tức 是thị 更cánh 起khởi 心tâm 義nghĩa 。 故cố 眾chúng 生sanh 不bất 盡tận 應ứng 化hóa 之chi 用dụng 亦diệc 不bất 盡tận 。 故cố 言ngôn 雖tuy 入nhập 無vô 餘dư 而nhi 不bất 捨xả 功công 德đức 善thiện 根căn 也dã 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 入nhập 滅diệt 。 無vô 更cánh 起khởi 心tâm 。 以dĩ 慈từ 悲bi 薄bạc 少thiểu 。 不bất 化hóa 眾chúng 生sanh 。 若nhược 佛Phật 入nhập 無vô 餘dư 而nhi 更cánh 起khởi 心tâm 者giả 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 三Tam 身Thân 利lợi 物vật 無vô 窮cùng 故cố 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 無vô 流lưu 法pháp 之chi 依y 處xứ 故cố 。 言ngôn 散tán 滅diệt 不bất 捨xả 離ly 功công 德đức 也dã 。 所sở 以dĩ 得đắc 知tri 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 猶do 有hữu 法Pháp 身thân 者giả 。 以dĩ 用dụng 終chung 體thể 。 既ký 覩đổ 應ứng 化hóa 之chi 用dụng 不bất 盡tận 。 故cố 知tri 此thử 身thân 之chi 體thể 。 常thường 自tự 湛trạm 然nhiên 。 永vĩnh 無vô 遷thiên 壞hoại 。 如như 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 自tự 相tướng 。 而nhi 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 為vi 能năng 顯hiển 事sự 用dụng 故cố 。 若nhược 不bất 依y 涅Niết 槃Bàn 不bất 成thành 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 不bất 成thành 則tắc 煩phiền 惱não 不bất 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 既ký 能năng 生sanh 道đạo 。 道đạo 能năng 滅diệt 惑hoặc 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 家gia 事sự 。 既ký 見kiến 有hữu 事sự 。 則tắc 知tri 應ưng 有hữu 體thể 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 也dã 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 在tại 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 即tức 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 為vi 除trừ 分phân 別biệt 涅Niết 槃Bàn 不bất 捨xả 功công 德đức 。 即tức 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 真chân 實thật 義nghĩa 中trung 。 無vô 此thử 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 不bất 捨xả 離ly 空không 。 語ngữ 言ngôn 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 不bất 捨xả 功công 德đức 。 而nhi 涅Niết 槃Bàn 中trung 亦diệc 無vô 不bất 捨xả 之chi 意ý 。 故cố 名danh 不bất 捨xả 空không 。 即tức 成thành 不bất 捨xả 生sanh 死tử 之chi 意ý 。 前tiền 明minh 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 畢tất 竟cánh 利lợi 他tha 。 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 永vĩnh 利lợi 。 今kim 明minh 雖tuy 在tại 生sanh 死tử 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 並tịnh 皆giai 化hóa 物vật 。 此thử 義nghĩa 不bất 異dị 故cố 。 前tiền 來lai 至chí 此thử 。 凡phàm 有hữu 三tam 空không 。 名danh 利lợi 他tha 事sự 。 此thử 即tức 第đệ 十thập 一nhất 不bất 捨xả 空không 。 亦diệc 名danh 不bất 散tán 空không 也dã 六lục 性tánh 空không 。 七thất 相tương/tướng 空không 。 八bát 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 三Tam 明Minh 自tự 利lợi 利lợi 他tha 因nhân 。 問vấn 空không 何hà 所sở 為vi 。 答đáp 為vi 清thanh 淨tịnh 佛Phật 性tánh 即tức 空không 故cố 名danh 性tánh 空không 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 性tánh 空không 。
答đáp 佛Phật 性tánh 者giả 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 自tự 然nhiên 有hữu 故cố 。 但đãn 自tự 性tánh 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 無vô 始thỉ 。 二nhị 因nhân 。 譬thí 如như 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 中trung 。 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。 兩lưỡng 法pháp 自tự 然nhiên 無vô 因nhân 。 若nhược 心tâm 有hữu 因nhân 。 此thử 因nhân 為vi 本bổn 。 有hữu 為vi 始thỉ 有hữu 。 若nhược 本bổn 有hữu 因nhân 。 此thử 因nhân 即tức 是thị 自tự 然nhiên 。 既ký 是thị 自tự 然nhiên 。 亦diệc 應ưng 許hứa 心tâm 是thị 自tự 然nhiên 。 昔tích 未vị 有hữu 因nhân 。 應ưng 無vô 眾chúng 生sanh 。 有hữu 時thời 有hữu 因nhân 。 方phương 有hữu 眾chúng 生sanh 。 如như 土thổ/độ 石thạch 等đẳng 。 若nhược 有hữu 因nhân 時thời 應ưng 成thành 眾chúng 生sanh 。 故cố 知tri 自tự 然nhiên 一nhất 分phân 作tác 有hữu 心tâm 。 一nhất 分phân 作tác 無vô 心tâm 。 故cố 言ngôn 譬thí 如như 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 中trung 。 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。 兩lưỡng 法pháp 自tự 然nhiên 無vô 因nhân 也dã 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 自tự 然nhiên 無vô 因nhân 。 虛hư 妄vọng 尚thượng 有hữu 自tự 然nhiên 義nghĩa 。 何hà 況huống 真chân 實thật 而nhi 不bất 自tự 然nhiên 。 故cố 由do 無vô 始thỉ 佛Phật 性tánh 為vi 因nhân 。 所sở 以dĩ 六lục 入nhập 。 欲dục 求cầu 解giải 脫thoát 。 若nhược 無vô 佛Phật 性tánh 。 解giải 脫thoát 之chi 果quả 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 譬thí 如như 淨tịnh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 以dĩ 佛Phật 性tánh 無vô 始thỉ 故cố 。 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 一nhất 異dị 空không 。 淨tịnh 不bất 淨tịnh 空không 等đẳng 如như 上thượng 說thuyết 。 此thử 空không 性tánh 為vi 離ly 五ngũ 失thất 顯hiển 。 五ngũ 種chủng 功công 德đức 。 人nhân 法pháp 是thị 分phân 別biệt 性tánh 從tùng 人nhân 法pháp 生sanh 分phân 別biệt 。 是thị 依y 他tha 性tánh 。 就tựu 分phân 別biệt 性tánh 覓mịch 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 就tựu 依y 他tha 性tánh 覓mịch 所sở 分phân 別biệt 之chi 人nhân 法pháp 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 真chân 實thật 性tánh 。 真chân 實thật 無vô 體thể 。 無vô 體thể 故cố 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 故cố 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 。 無vô 滅diệt 故cố 寂tịch 靜tĩnh 。 寂tịch 靜tĩnh 即tức 是thị 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 自tự 性tánh 空không 除trừ 五ngũ 種chủng 過quá 失thất 。 一nhất 除trừ 下hạ 劣liệt 心tâm 。 不bất 薄bạc 信tín 佛Phật 性tánh 是thị 有hữu 可khả 得đắc 。 得đắc 之chi 有hữu 無vô 量lượng 功công 德đức 。 則tắc 不bất 能năng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 不bất 發phát 此thử 心tâm 。 常thường 守thủ 下hạ 劣liệt 。 佛Phật 性tánh 令linh 其kỳ 發phát 心tâm 。 故cố 言ngôn 能năng 除trừ 下hạ 劣liệt 心tâm 也dã 。 二nhị 除trừ 高cao 心tâm 。 若nhược 人nhân 不bất 解giải 佛Phật 性tánh 平bình 等đẳng 。 謂vị 我ngã 有hữu 佛Phật 性tánh 。 我ngã 已dĩ 發phát 心tâm 。 他tha 無vô 佛Phật 性tánh 。 不bất 能năng 發phát 心tâm 故cố 高cao 慢mạn 。 若nhược 體thể 此thử 理lý 。 無vô 有hữu 此thử 彼bỉ 。 高cao 心tâm 即tức 滅diệt 。 故cố 言ngôn 能năng 除trừ 高cao 心tâm 也dã 。 三tam 除trừ 著trước 虛hư 妄vọng 棄khí 捨xả 真chân 實thật 。 虛hư 妄vọng 所sở 以dĩ 是thị 生sanh 死tử 過quá 失thất 者giả 。 如như 人nhân 來lai 打đả 拍phách 罵mạ 詈lị 毀hủy 辱nhục 等đẳng 事sự 。 一nhất 非phi 本bổn 有hữu 。 二nhị 由do 心tâm 所sở 作tác 。 虛hư 妄vọng 所sở 起khởi 。 非phi 是thị 自tự 然nhiên 。 即tức 是thị 虛hư 妄vọng 。 若nhược 不bất 體thể 真chân 實thật 道Đạo 理lý 。 謂vị 此thử 是thị 真chân 實thật 。 則tắc 取thủ 著trước 虛hư 妄vọng 。 皆giai 棄khí 真chân 實thật 。 故cố 生sanh 三tam 毒độc 利lợi 等đẳng 煩phiền 惱não 。 若nhược 識thức 生sanh 死tử 虛hư 妄vọng 非phi 是thị 實thật 有hữu 則tắc 不bất 見kiến 能năng 拍phách 所sở 罵mạ 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 過quá 失thất 。 不bất 生sanh 煩phiền 惱não 。 即tức 棄khí 虛hư 妄vọng 。 但đãn 見kiến 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 功công 德đức 圓viên 同đồng 。 即tức 是thị 能năng 取thủ 真chân 實thật 。 由do 此thử 即tức 生sanh 慈từ 悲bi 成thành 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 四tứ 能năng 除trừ 我ngã 見kiến 。 諸chư 法pháp 本bổn 來lai 。 自tự 性tánh 真chân 實thật 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 二nhị 皆giai 平bình 等đẳng 。 若nhược 人nhân 能năng 作tác 此thử 解giải 。 即tức 捨xả 我ngã 見kiến 執chấp 相tướng 之chi 心tâm 也dã 。 五ngũ 除trừ 怖bố 畏úy 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 信tín 受thọ 甚thậm 深thâm 正Chánh 法Pháp 。 正Chánh 法Pháp 有hữu 相tương/tướng 與dữ 無vô 相tướng 體thể 解giải 佛Phật 性tánh 則tắc 能năng 信tín 受thọ 。 無vô 相tướng 正Chánh 法Pháp 。 則tắc 不bất 謗báng 大Đại 乘Thừa 也dã 。 次thứ 明minh 此thử 性tánh 空không 能năng 引dẫn 五ngũ 種chủng 功công 德đức 者giả 。 一nhất 除trừ 下hạ 劣liệt 生sanh 正chánh 勤cần 。 二nhị 除trừ 高cao 慢mạn 生sanh 平bình 等đẳng 。 三tam 除trừ 虛hư 妄vọng 生sanh 慈từ 悲bi 。 四tứ 除trừ 見kiến 生sanh 般Bát 若Nhã 。 五ngũ 除trừ 怖bố 畏úy 受thọ 正Chánh 法Pháp 故cố 言ngôn 性tánh 空không 。 顯hiển 佛Phật 性tánh 理lý 。 有hữu 五ngũ 種chủng 功công 德đức 。 離ly 五ngũ 過quá 失thất 。 治trị 護hộ 性tánh 令linh 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 即tức 是thị 自tự 利lợi 因nhân 故cố 。 此thử 第đệ 十thập 二nhị 名danh 為vi 性tánh 空không 。 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 空không 也dã 。
七thất 自tự 相tương/tướng 空không 。 為vi 得đắc 三tam 十thập 二nhị 大đại 相tương/tướng 。 八bát 十thập 小tiểu 相tương/tướng 。 相tương/tướng 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 色sắc 相tướng 。 謂vị 四tứ 大đại 五ngũ 塵trần 。 二nhị 無vô 色sắc 相tướng 。 謂vị 一nhất 切thiết 四tứ 陰ấm 心tâm 法pháp 也dã 。 化hóa 身thân 非phi 生sanh 死tử 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 死tử 是thị 虛hư 妄vọng 顛điên 倒đảo 。 不bất 過quá 苦khổ 集tập 兩lưỡng 諦đế 。 化hóa 身thân 不bất 爾nhĩ 。 依y 法pháp 應ưng 身thân 而nhi 有hữu 體thể 非phi 顛điên 倒đảo 。 復phục 能năng 除trừ 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 故cố 言ngôn 非phi 生sanh 死tử 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 有hữu 始thỉ 終chung 故cố 以dĩ 非phi 生sanh 死tử 。 則tắc 無vô 生sanh 死tử 。 虛hư 妄vọng 之chi 相tướng 。 以dĩ 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 無vô 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 之chi 相tướng 。 故cố 名danh 相tướng 空không 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 修tu 此thử 相tương/tướng 空không 。 則tắc 令linh 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 即tức 修tu 治trị 化hóa 身thân 之chi 相tướng 貌mạo 。 令linh 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 第đệ 十thập 三tam 名danh 為vi 相tương/tướng 空không 。
八bát 一nhất 切thiết 法pháp 空không 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 法pháp 無vô 量lượng 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 如như 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 明minh 相tướng 離ly 不bất 相tương 離ly 空không 。 若nhược 以dĩ 法Pháp 身thân 望vọng 應ưng 身thân 。 有hữu 離ly 不bất 離ly 。 但đãn 應ưng 身thân 沒một 不bất 離ly 法Pháp 身thân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 為vi 法Pháp 身thân 是thị 本bổn 。 應ưng 身thân 為vi 末mạt 。 末mạt 不bất 離ly 本bổn 。 本bổn 為vi 離ly 末mạt 。 問vấn 法Pháp 身thân 若nhược 不bất 離ly 應ưng 身thân 者giả 。 有hữu 何hà 過quá 咎cữu 。
答đáp 若nhược 爾nhĩ 則tắc 一nhất 人nhân 得đắc 佛Phật 。 一nhất 切thiết 人nhân 皆giai 應ưng 得đắc 。 以dĩ 一nhất 切thiết 人nhân 不bất 同đồng 得đắc 故cố 。 故cố 知tri 法Pháp 身thân 有hữu 不bất 即tức 應ưng 身thân 義nghĩa 。 法Pháp 身thân 亦diệc 不bất 離ly 應ưng 身thân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 法Pháp 身thân 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 常thường 不bất 離ly 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 功công 德đức 故cố 。 若nhược 能năng 如như 此thử 。 亦diệc 離ly 亦diệc 不bất 離ly 。 道Đạo 理lý 而nhi 修tu 行hành 者giả 。 此thử 則tắc 能năng 得đắc 應ưng 身thân 之chi 果quả 。 但đãn 應ứng 化hóa 兩lưỡng 身thân 悉tất 能năng 利lợi 物vật 。 化hóa 身thân 正chánh 為vi 下hạ 種chủng 。 應ưng 身thân 為vi 成thành 熟thục 。 令linh 此thử 一nhất 切thiết 。 法pháp 空không 為vi 清thanh 淨tịnh 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 復phục 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 則tắc 無vô 離ly 無vô 不bất 離ly 。 以dĩ 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 。 二nhị 則tắc 無vô 執chấp 及cập 所sở 執chấp 。 以dĩ 境cảnh 智trí 無vô 差sai 別biệt 故cố 也dã 。 此thử 即tức 第đệ 十thập 四tứ 辨biện 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 至chí 此thử 凡phàm 有hữu 三tam 空không 。 明minh 自tự 利lợi 利lợi 他tha 因nhân 竟cánh 。 第đệ 十thập 五ngũ 有hữu 法pháp 空không 。 第đệ 十thập 六lục 無vô 法pháp 空không 。 此thử 兩lưỡng 空không 通thông 出xuất 前tiền 十thập 四tứ 空không 體thể 。 言ngôn 有hữu 法pháp 空không 者giả 。 謂vị 人nhân 法pháp 二nhị 無vô 所sở 有hữu 。 為vi 除trừ 增tăng 益ích 謗báng 。 言ngôn 無vô 法pháp 空không 者giả 。 謂vị 真chân 實thật 有hữu 。 此thử 無vô 人nhân 無vô 法pháp 之chi 道Đạo 理lý 。 除trừ 眾chúng 生sanh 妄vọng 執chấp 。 謂vị 無vô 此thử 道Đạo 理lý 故cố 名danh 無vô 法pháp 空không 。 為vi 除trừ 損tổn 減giảm 謗báng 。 離ly 增tăng 離ly 減giảm 。 則tắc 非phi 有hữu 無vô 。 故cố 名danh 為vi 空không 體thể 也dã 。 故cố 此thử 兩lưỡng 空không 還hoàn 屬thuộc 前tiền 十thập 四tứ 空không 所sở 攝nhiếp 也dã 。
第đệ 十thập 七thất 有hữu 法pháp 無vô 法pháp 空không 。 此thử 一nhất 空không 出xuất 諸chư 空không 相tướng 。 所sở 言ngôn 有hữu 法pháp 無vô 法pháp 空không 者giả 。 明minh 此thử 空không 體thể 相tướng 。 決quyết 定định 無vô 法pháp 。 即tức 名danh 決quyết 定định 無vô 。 有hữu 此thử 無vô 人nhân 法pháp 之chi 道Đạo 理lý 故cố 。 名danh 決quyết 定định 有hữu 。 此thử 無vô 此thử 有hữu 。 是thị 空không 體thể 相tướng 。 體thể 明minh 理lý 無vô 增tăng 減giảm 。 相tương/tướng 明minh 其kỳ 體thể 決quyết 定định 。 決quyết 定định 是thị 無vô 。 決quyết 定định 是thị 有hữu 。 即tức 是thị 真chân 實thật 無vô 。 真chân 實thật 有hữu 。 真chân 實thật 無vô 人nhân 無vô 法pháp 。 真chân 實thật 有hữu 此thử 道Đạo 理lý 。 此thử 論luận 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 十thập 六lục 空không 者giả 。 正chánh 以dĩ 此thử 兩lưỡng 空không 屬thuộc 前tiền 六lục 空không 體thể 所sở 攝nhiếp 也dã 。 亦diệc 為vi 十thập 四tứ 空không 者giả 。 即tức 後hậu 四tứ 空không 還hoàn 辨biện 前tiền 諸chư 體thể 相tướng 故cố 。 此thử 後hậu 空không 併tinh 屬thuộc 前tiền 十thập 四tứ 攝nhiếp 故cố 。 有hữu 十thập 四tứ 十thập 六lục 十thập 八bát 廣quảng 略lược 不bất 同đồng 。
第đệ 十thập 八bát 出xuất 空không 果quả 。 所sở 言ngôn 不bất 可khả 得đắc 空không 者giả 。 明minh 此thử 果quả 難nan 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 此thử 空không 理lý 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 而nhi 即tức 是thị 大đại 常thường 。 常thường 義nghĩa 既ký 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 斷đoạn 義nghĩa 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 可khả 得đắc 故cố 名danh 難nan 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 之chi 空không 理lý 。 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 而nhi 是thị 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 我ngã 無vô 我ngã 。 而nhi 是thị 大đại 我ngã 。 非phi 淨tịnh 非phi 不bất 淨tịnh 。 而nhi 是thị 大đại 淨tịnh 。 此thử 空không 屬thuộc 八bát 空không 事sự 用dụng 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 見kiến 無vô 人nhân 法pháp 正chánh 是thị 空không 體thể 故cố 名danh 隨tùy 事sự 用dụng 不bất 同đồng 離ly 張trương 成thành 異dị 。 如như 上thượng 所sở 辯biện 。 初sơ 六lục 空không 明minh 空không 體thể 即tức 十thập 空không 明minh 空không 用dụng 。 用dụng 中trung 後hậu 兩lưỡng 空không 。 為vi 十thập 四tứ 空không 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 十thập 七thất 一nhất 空không 。 為vi 六lục 空không 體thể 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 十thập 八bát 一nhất 空không 。 為vi 八bát 空không 用dụng 所sở 攝nhiếp 。 故cố 十thập 八bát 成thành 十thập 六lục 。 十thập 六lục 還hoàn 十thập 四tứ 。 或hoặc 先tiên 廣quảng 後hậu 略lược 。 或hoặc 先tiên 略lược 後hậu 廣quảng 。 理lý 事sự 不bất 同đồng 。 體thể 相tướng 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 若nhược 合hợp 。 其kỳ 義nghĩa 如như 此thử 也dã 。 此thử 下hạ 第đệ 四tứ 分phân 別biệt 空không 道Đạo 理lý 有hữu 三tam 。 一nhất 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 若nhược 言ngôn 空không 。 定định 是thị 不bất 淨tịnh 。 則tắc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 定định 不bất 淨tịnh 不bất 可khả 令linh 淨tịnh 故cố 也dã 。 若nhược 言ngôn 定định 是thị 淨tịnh 。 則tắc 修tu 道Đạo 無vô 用dụng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 得đắc 解giải 脫thoát 。 無vô 漏lậu 道Đạo 時thời 。 空không 體thể 本bổn 已dĩ 自tự 然nhiên 清thanh 淨tịnh 故cố 。 則tắc 無vô 煩phiền 惱não 為vi 能năng 障chướng 智trí 慧tuệ 。 又hựu 能năng 除trừ 則tắc 不bất 依y 功công 力lực 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 得đắc 解giải 脫thoát 。 現hiện 見kiến 離ly 功công 力lực 眾chúng 生sanh 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 知tri 此thử 空không 非phi 是thị 定định 淨tịnh 。 復phục 由do 功công 用dụng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 此thử 空không 非phi 定định 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 淨tịnh 不bất 淨tịnh 不bất 淨tịnh 淨tịnh 道Đạo 理lý 也dã 。 又hựu 釋thích 。 若nhược 言ngôn 空không 理lý 定định 是thị 不bất 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 功công 力lực 則tắc 無vô 果quả 報báo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 空không 界giới 自tự 性tánh 是thị 不bất 淨tịnh 。 雖tuy 復phục 生sanh 道đạo 俗tục 不bất 可khả 除trừ 。 道đạo 則tắc 無vô 用dụng 。 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 故cố 知tri 此thử 空không 非phi 性tánh 不bất 淨tịnh 。
問vấn 若nhược 爾nhĩ 既ký 無vô 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 。 亦diệc 應ưng 無vô 有hữu 自tự 性tánh 淨tịnh 。 云vân 何hà 分phần/phân 判phán 法Pháp 界Giới 。 非phi 淨tịnh 非phi 不bất 淨tịnh 。
答đáp 阿a 摩ma 羅la 識thức 是thị 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 但đãn 為vi 客khách 塵trần 所sở 污ô 故cố 名danh 不bất 淨tịnh 。 為vi 客khách 塵trần 盡tận 故cố 立lập 為vi 淨tịnh 。
問vấn 何hà 故cố 不bất 說thuyết 定định 淨tịnh 定định 不bất 淨tịnh 。 而nhi 言ngôn 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 不bất 淨tịnh 耶da 。
答đáp 為vi 顯hiển 法Pháp 界Giới 與dữ 五ngũ 入nhập 及cập 禪thiền 定định 等đẳng 義nghĩa 異dị 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 淨tịnh 者giả 。 為vi 明minh 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 雖tuy 為vi 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 而nhi 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 又hựu 非phi 是thị 淨tịnh 。 又hựu 非phi 自tự 性tánh 淨tịnh 故cố 不bất 說thuyết 為vi 淨tịnh 。 若nhược 是thị 法Pháp 界Giới 雖tuy 為vi 。 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 而nhi 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 所sở 染nhiễm 故cố 非phi 不bất 淨tịnh 。 而nhi 是thị 自tự 性tánh 淨tịnh 。 以dĩ 是thị 自tự 性tánh 淨tịnh 故cố 。 不bất 說thuyết 為vi 不bất 淨tịnh 。 故cố 知tri 法Pháp 界Giới 與dữ 五ngũ 入nhập 體thể 異dị 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 說thuyết 定định 是thị 不bất 淨tịnh 。 答đáp 為vi 明minh 與dữ 禪thiền 定định 有hữu 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 言ngôn 法Pháp 界Giới 定định 有hữu 煩phiền 惱não 。 即tức 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 。 而nhi 此thử 法Pháp 界Giới 雖tuy 為vi 。 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 而nhi 非phi 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 故cố 。 不bất 得đắc 說thuyết 定định 是thị 不bất 淨tịnh 非phi 不bất 淨tịnh 。 正chánh 是thị 法Pháp 界Giới 之chi 道Đạo 理lý 定định 有hữu 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 說thuyết 如như 如như 定định 淨tịnh 。 而nhi 言ngôn 淨tịnh 不bất 淨tịnh 耶da 。 答đáp 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 修tu 道Đạo 故cố 。 說thuyết 為vi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 即tức 顯hiển 如như 如như 與dữ 五ngũ 根căn 有hữu 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 如như 及cập 五ngũ 根căn 。 同đồng 為vi 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 而nhi 並tịnh 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 同đồng 皆giai 是thị 淨tịnh 而nhi 淨tịnh 義nghĩa 有hữu 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 五ngũ 根căn 體thể 離ly 煩phiền 惱não 。 非phi 煩phiền 惱não 性tánh 故cố 。 五ngũ 根căn 唯duy 淨tịnh 。 非phi 是thị 不bất 淨tịnh 。 若nhược 如như 如như 不bất 離ly 煩phiền 惱não 。 而nhi 是thị 煩phiền 惱não 自tự 性tánh 。 故cố 知tri 淨tịnh 而nhi 復phục 有hữu 不bất 淨tịnh 之chi 義nghĩa 。 又hựu 如như 如như 及cập 禪thiền 定định 。 同đồng 為vi 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 並tịnh 有hữu 不bất 淨tịnh 義nghĩa 而nhi 不bất 淨tịnh 義nghĩa 不bất 同đồng 。 若nhược 是thị 禪thiền 定định 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 而nhi 復phục 被bị 染nhiễm 一nhất 向hướng 失thất 於ư 自tự 性tánh 。 舉cử 體thể 成thành 煩phiền 惱não 亦diệc 成thành 不bất 善thiện 。 若nhược 是thị 如như 如như 。 雖tuy 復phục 不bất 離ly 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 不bất 淨tịnh 。 而nhi 猶do 不bất 失thất 自tự 性tánh 。 亦diệc 不bất 轉chuyển 成thành 煩phiền 惱não 及cập 以dĩ 不bất 善thiện 故cố 。 言ngôn 即tức 不bất 淨tịnh 而nhi 復phục 有hữu 淨tịnh 義nghĩa 。 可khả 為vi 三tam 句cú 。 一nhất 五ngũ 根căn 離ly 煩phiền 惱não 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 則tắc 但đãn 是thị 淨tịnh 。 非phi 是thị 不bất 淨tịnh 。 二nhị 禪thiền 定định 成thành 煩phiền 惱não 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 但đãn 是thị 不bất 淨tịnh 。 無vô 復phục 有hữu 淨tịnh 。 三tam 如như 如như 以dĩ 異dị 五ngũ 根căn 故cố 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 是thị 淨tịnh 而nhi 不bất 離ly 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 不bất 淨tịnh 。 故cố 言ngôn 淨tịnh 而nhi 復phục 有hữu 不bất 淨tịnh 義nghĩa 也dã 。 又hựu 如như 如như 以dĩ 異dị 禪thiền 定định 故cố 。 不bất 離ly 煩phiền 惱não 。 故cố 言ngôn 不bất 淨tịnh 而nhi 猶do 不bất 失thất 自tự 性tánh 。 亦diệc 不bất 轉chuyển 成thành 煩phiền 惱não 及cập 以dĩ 不bất 善thiện 。 故cố 言ngôn 即tức 不bất 淨tịnh 而nhi 復phục 有hữu 淨tịnh 義nghĩa 。 二nhị 明minh 非phi 有hữu 非phi 無vô 道Đạo 理lý 。 無vô 人nhân 無vô 法pháp 。 故cố 言ngôn 非phi 有hữu 實thật 有hữu 。 無vô 人nhân 無vô 法pháp 之chi 道Đạo 理lý 。 故cố 言ngôn 非phi 無vô 。 亦diệc 言ngôn 真chân 實thật 有hữu 真chân 實thật 無vô 。 即tức 非phi 有hữu 非phi 無vô 也dã 。 三Tam 明Minh 不bất 一nhất 不bất 異dị 道Đạo 理lý 。 諸chư 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 淨tịnh 則tắc 離ly 斷đoạn 離ly 常thường 。 常thường 義nghĩa 異dị 我ngã 故cố 言ngôn 不bất 一nhất 。 我ngã 體thể 常thường 故cố 言ngôn 不bất 異dị 。 此thử 明minh 如như 如như 具cụ 三tam 德đức 也dã 就tựu 此thử 十thập 六lục 空không 。 作tác 四tứ 科khoa 料liệu 簡giản 。 初sơ 有hữu 六lục 空không 。 辯biện 空không 之chi 自tự 相tương/tướng 。 次thứ 有hữu 八bát 空không 。 辯biện 空không 事sự 用dụng 。 三tam 有hữu 兩lưỡng 空không 。 辯biện 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 四tứ 明minh 此thử 十thập 六lục 空không 理lý 。 能năng 除trừ 四tứ 種chủng 過quá 失thất 。 一nhất 除trừ 戲hí 論luận 。 二nhị 除trừ 怖bố 畏úy 。 三tam 除trừ 懈giải 怠đãi 。 四tứ 除trừ 疑nghi 惑hoặc 。 一nhất 除trừ 戲hí 論luận 者giả 。 有hữu 兩lưỡng 。 一nhất 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 於ư 內nội 外ngoại 法pháp 中trung 。 起khởi 無vô 量lượng 戲hí 論luận 。 謂vị 有hữu 我ngã 無vô 我ngã 等đẳng 。 皆giai 依y 人nhân 道Đạo 果Quả 等đẳng 。 是thị 名danh 戲hí 論luận 。 若nhược 見kiến 道đạo 及cập 道Đạo 果Quả 皆giai 悉tất 空không 。 則tắc 能năng 除trừ 此thử 等đẳng 戲hí 論luận 。 若nhược 是thị 內nội 空không 。 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 。 大đại 空không 。 此thử 之chi 四tứ 空không 。 能năng 除trừ 世thế 間gian 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 之chi 戲hí 論luận 。 若nhược 是thị 空không 空không 。 及cập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 真chân 實thật 空không 。 此thử 之chi 兩lưỡng 空không 。 能năng 除trừ 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả 境cảnh 智trí 等đẳng 戲hí 論luận 也dã 。 二nhị 除trừ 怖bố 畏úy 者giả 。 眾chúng 生sanh 聞văn 人nhân 皆giai 空không 。 則tắc 生sanh 怖bố 畏úy 。 不bất 肯khẳng 修tu 道Đạo 故cố 。 如Như 來Lai 為vi 說thuyết 。 此thử 空không 有hữu 事sự 用dụng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 人nhân 能năng 修tu 八bát 空không 事sự 用dụng 。 則tắc 能năng 得đắc 道Đạo 及cập 以dĩ 道Đạo 果Quả 。 乃nãi 至chí 三Tam 身Thân 等đẳng 一nhất 切thiết 功công 德đức 也dã 。 三tam 除trừ 懈giải 怠đãi 者giả 。 若nhược 觀quán 定định 淨tịnh 不bất 勞lao 修tu 道Đạo 。 若nhược 言ngôn 定định 是thị 不bất 淨tịnh 。 則tắc 永vĩnh 不bất 可khả 除trừ 滅diệt 。 亦diệc 不bất 假giả 修tu 道Đạo 。 唯duy 處xứ 生sanh 死tử 。 永vĩnh 無vô 解giải 脫thoát 也dã 。 是thị 故cố 須tu 辨biện 是thị 。 有hữu 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 惑hoặc 之chi 時thời 。 則tắc 不bất 淨tịnh 。 除trừ 惑hoặc 已dĩ 後hậu 。 即tức 清thanh 淨tịnh 故cố 。 應ưng 須tu 修tu 道Đạo 。 四tứ 除trừ 疑nghi 惑hoặc 者giả 。 惑hoặc 者giả 之chi 心tâm 。 既ký 聞văn 如như 如như 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 則tắc 生sanh 猶do 豫dự 。 不bất 能năng 決quyết 斷đoán 。 謂vị 如như 見kiến 杌ngột 謂vị 人nhân 。 呼hô 人nhân 為vi 杌ngột 故cố 。 佛Phật 為vi 分phần/phân 判phán 明minh 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 決quyết 定định 是thị 無vô 。 無vô 人nhân 無vô 法pháp 之chi 道Đạo 理lý 。 決quyết 定định 是thị 有hữu 故cố 空không 。 有hữu 無vô 兩lưỡng 義nghĩa 存tồn 焉yên 。 如như 此thử 道Đạo 理lý 能năng 除trừ 疑nghi 之chi 心tâm 也dã 。 第đệ 三Tam 明Minh 唯duy 識thức 真chân 實thật 。 辨biện 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 有hữu 淨tịnh 識thức 。 無vô 有hữu 能năng 疑nghi 。 亦diệc 無vô 所sở 疑nghi 。 廣quảng 釋thích 如như 唯duy 識thức 論luận 。 但đãn 唯duy 識thức 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 。 一nhất 者giả 方phương 便tiện 。 謂vị 先tiên 觀quán 唯duy 有hữu 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 無vô 餘dư 境cảnh 界giới 。 現hiện 得đắc 境cảnh 智trí 兩lưỡng 空không 。 除trừ 妄vọng 識thức 已dĩ 盡tận 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 唯duy 識thức 也dã 。 二nhị 明minh 正chánh 觀quán 唯duy 識thức 。 遣khiển 蕩đãng 生sanh 死tử 虛hư 妄vọng 識thức 心tâm 。 及cập 以dĩ 境cảnh 界giới 。 一nhất 皆giai 淨tịnh 盡tận 。 唯duy 有hữu 阿a 摩ma 羅la 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 。
第đệ 四tứ 明minh 依y 處xứ 真chân 實thật 。 所sở 謂vị 苦khổ 依y 諦đế 。 第đệ 五ngũ 邪tà 行hành 真chân 實thật 。 謂vị 集Tập 諦Đế 。 第đệ 六lục 清thanh 淨tịnh 真chân 實thật 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 第đệ 七thất 正chánh 行hạnh 真chân 實thật 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 。 四Tứ 諦Đế 各các 有hữu 三tam 種chủng 。 已dĩ 如như 別biệt 解giải 也dã 。 解giải 節tiết 經kinh 明minh 。 佛Phật 說thuyết 有hữu 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 一nhất 生sanh 。 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 識thức 。 四tứ 依y 止chỉ 。 五ngũ 邪tà 行hành 。 六lục 清thanh 淨tịnh 。 七thất 正chánh 行hạnh 。 第đệ 一nhất 生sanh 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 並tịnh 皆giai 無vô 如như 。 二nhị 相tương/tướng 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 人nhân 法pháp 二nhị 無vô 我ngã 。 三tam 識thức 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 唯duy 有hữu 識thức 。 四tứ 依y 止chỉ 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 如như 所sở 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 五ngũ 邪tà 行hành 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 如như 所sở 說thuyết 集Tập 諦Đế 六lục 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 如như 所sở 說thuyết 滅Diệt 諦Đế 。 七thất 正chánh 行hạnh 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 如như 所sở 說thuyết 道Đạo 諦đế 。 此thử 之chi 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 即tức 真chân 實thật 性tánh 攝nhiếp 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 前tiền 明minh 七thất 種chủng 真chân 實thật 。 具cụ 如như 三tam 無vô 性tánh 論luận 中trung 廣quảng 釋thích 也dã 。
問vấn 云vân 何hà 知tri 此thử 之chi 七thất 種chủng 皆giai 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 即tức 真chân 實thật 性tánh 攝nhiếp 耶da 。
答đáp 。 由do 兩lưỡng 義nghĩa 故cố 。 知tri 此thử 七thất 種chủng 皆giai 是thị 最tối 勝thắng 最tối 極cực 。 謂vị 即tức 是thị 二nhị 智trí 境cảnh 界giới 。 所sở 言ngôn 最tối 勝thắng 者giả 。 即tức 是thị 如như 如như 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 此thử 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 即tức 為vi 如như 理lý 智trí 所sở 照chiếu 故cố 名danh 最tối 勝thắng 。 最tối 極cực 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 境cảnh 界giới 。 即tức 是thị 俗tục 諦đế 。 此thử 俗tục 諦đế 為vi 如như 量lượng 智trí 所sở 照chiếu 。 如như 理lý 智trí 者giả 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 如như 量lượng 智trí 。 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 後hậu 智trí 。 又hựu 如như 如như 理lý 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 如như 量lượng 智trí 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 。 唯duy 是thị 一nhất 智trí 通thông 真chân 即tức 有hữu 通thông 俗tục 。 即tức 空không 即tức 真chân 義nghĩa 。 而nhi 取thủ 名danh 如như 理lý 智trí 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 若nhược 俗tục 義nghĩa 有hữu 義nghĩa 。 取thủ 名danh 如như 量lượng 智trí 。 亦diệc 名danh 如như 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 言ngôn 最tối 勝thắng 最tối 極cực 。 而nhi 是thị 二nhị 智trí 境cảnh 界giới 。 即tức 如như 理lý 如như 量lượng 兩lưỡng 智trí 所sở 知tri 也dã 。
復phục 有hữu 別biệt 義nghĩa 。 知tri 此thử 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 是thị 真chân 實thật 性tánh 攝nhiếp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 明minh 一nhất 切thiết 真chân 實thật 法pháp 。 皆giai 離ly 一nhất 異dị 等đẳng 妄vọng 想tưởng 謂vị 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 離ly 四tứ 謗báng 故cố 。 明minh 此thử 七thất 種chủng 真Chân 如Như 不bất 可khả 得đắc 。 說thuyết 異dị 於ư 諸chư 相tướng 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 異dị 於ư 諸chư 相tướng 故cố 。 言ngôn 異dị 於ư 諸chư 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 說thuyết 。 不bất 異dị 於ư 諸chư 相tướng 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 亦diệc 異dị 不bất 異dị 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 明minh 此thử 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 於ư 諸chư 相tướng 中trung 不bất 可khả 說thuyết 。 其kỳ 有hữu 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 其kỳ 是thị 無vô 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 離ly 四tứ 謗báng 故cố 。
復phục 有hữu 別biệt 得đắc 信tín 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 即tức 是thị 清thanh 淨tịnh 境cảnh 界giới 故cố 。 故cố 知tri 是thị 有hữu 。 若nhược 有hữu 人nhân 能năng 。 心tâm 緣duyên 此thử 法pháp 。 心tâm 即tức 清thanh 淨tịnh 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 此thử 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 皆giai 是thị 常thường 住trụ 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 性tánh 不bất 異dị 故cố 。 以dĩ 是thị 清thanh 淨tịnh 境cảnh 界giới 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 是thị 真chân 實thật 善thiện 性tánh 由do 此thử 理lý 常thường 是thị 善thiện 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 諦đế 。
何hà 以dĩ 故cố 。 常thường 故cố 所sở 以dĩ 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 善thiện 故cố 所sở 以dĩ 是thị 淨tịnh 。 如như 此thử 七thất 種chủng 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 法pháp 之chi 體thể 性tánh 。 以dĩ 是thị 體thể 性tánh 故cố 。 故cố 說thuyết 為vi 我ngã 。 即tức 是thị 常thường 樂lạc 。 淨tịnh 我ngã 四tứ 德đức 也dã 。 又hựu 釋thích 。 所sở 以dĩ 名danh 此thử 七thất 種chủng 為vi 真Chân 如Như 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真chân 實thật 性tánh 者giả 。 為vi 其kỳ 同đồng 是thị 一nhất 味vị 故cố 也dã 。
一nhất 生sanh 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 因nhân 果quả 體thể 一nhất 。 而nhi 名danh 字tự 有hữu 異dị 。 何hà 故cố 言ngôn 一nhất 。 同đồng 是thị 依y 他tha 故cố 有hữu 。 因nhân 既ký 依y 他tha 。 果quả 亦diệc 依y 他tha 。 此thử 之chi 因nhân 果quả 體thể 即tức 五ngũ 陰ấm 。 五ngũ 陰ấm 無vô 記ký 。 說thuyết 名danh 為vi 果quả 。 五ngũ 陰ấm 善thiện 惡ác 有hữu 記ký 之chi 義nghĩa 。 說thuyết 名danh 為vi 因nhân 。 取thủ 其kỳ 能năng 生sanh 為vi 因nhân 所sở 生sanh 為vi 果quả 。 亦diệc 是thị 對đối 前tiền 為vi 果quả 。 對đối 後hậu 為vi 因nhân 。 故cố 知tri 只chỉ 是thị 一nhất 念niệm 五ngũ 陰ấm 。 而nhi 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 之chi 名danh 。 體thể 實thật 未vị 嘗thường 有hữu 異dị 。 故cố 言ngôn 一nhất 體thể 為vi 名danh 字tự 有hữu 異dị 也dã 。 此thử 因nhân 此thử 果quả 。 既ký 並tịnh 依y 他tha 。 則tắc 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 體thể 不bất 真chân 實thật 。 故cố 名danh 一nhất 味vị 。 即tức 是thị 同đồng 無vô 真chân 實thật 故cố 名danh 生sanh 真Chân 如Như 。 二nhị 言ngôn 一nhất 味vị 者giả 。 此thử 生sanh 真Chân 如Như 既ký 是thị 依y 他tha 性tánh 。 則tắc 無vô 真chân 實thật 。 生sanh 故cố 名danh 生sanh 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 性tánh 空không 。 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 。 即tức 是thị 一nhất 味vị 。 三tam 此thử 依y 他tha 性tánh 。 則tắc 必tất 有hữu 分phân 別biệt 性tánh 。 分phân 別biệt 性tánh 既ký 是thị 無vô 相tướng 性tánh 。 無vô 相tướng 性tánh 即tức 是thị 無vô 相tướng 真Chân 如Như 。 即tức 相tương/tướng 真Chân 如Như 即tức 是thị 一nhất 味vị 。 是thị 故cố 以dĩ 此thử 三tam 義nghĩa 。 名danh 生sanh 真Chân 如Như 也dã 。 二nhị 相tương/tướng 真Chân 如Như 者giả 。 以dĩ 顯hiển 法pháp 通thông 相tương/tướng 故cố 。 是thị 人nhân 法pháp 二nhị 無vô 我ngã 。 即tức 二nhị 空không 之chi 理lý 。 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 通thông 相tương/tướng 。 即tức 名danh 相tướng 真Chân 如Như 也dã 。 三tam 識thức 真Chân 如Như 者giả 。 但đãn 唯duy 有hữu 識thức 。 無vô 有hữu 境cảnh 界giới 。 境cảnh 界giới 不bất 成thành 故cố 。 識thức 亦diệc 不bất 成thành 。 此thử 則tắc 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 同đồng 是thị 不bất 可khả 得đắc 。 性tánh 故cố 名danh 識thức 真Chân 如Như 也dã 。 四tứ 依y 止chỉ 真Chân 如Như 者giả 。 所sở 謂vị 苦khổ 五ngũ 陰ấm 為vi 體thể 。 此thử 五ngũ 陰ấm 者giả 。 為vi 眾chúng 生sanh 依y 處xứ 。 託thác 此thử 為vi 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 等đẳng 。 故cố 名danh 依y 止chỉ 。 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 謂vị 苦khổ 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 。 此thử 之chi 四tứ 義nghĩa 同đồng 是thị 無vô 倒đảo 。 皆giai 名danh 真chân 實thật 。 即tức 是thị 依y 止chỉ 真Chân 如Như 。 二nhị 者giả 此thử 下hạ 四tứ 相tương/tướng 皆giai 是thị 空không 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 皆giai 名danh 真chân 實thật 。 亦diệc 依y 止chỉ 真Chân 如Như 也dã 。 五ngũ 邪tà 行hành 真Chân 如Như 者giả 。 所sở 謂vị 集Tập 諦Đế 。 集tập 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 故cố 稱xưng 真Chân 如Như 。 一nhất 無vô 倒đảo 真Chân 如Như 。 謂vị 能năng 生sanh 之chi 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 真chân 實thật 。 即tức 是thị 集tập 真Chân 如Như 。 二nhị 能năng 生sanh 所sở 生sanh 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 故cố 名danh 邪tà 行hành 真Chân 如Như 。 六lục 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 者giả 。 所sở 謂vị 滅Diệt 諦Đế 。 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 無vô 倒đảo 真Chân 如Như 。 謂vị 四tứ 德đức 皆giai 是thị 無vô 倒đảo 故cố 稱xưng 真Chân 如Như 。 二nhị 滅Diệt 諦Đế 。 與dữ 生sanh 死tử 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 同đồng 一nhất 如như 如như 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 七thất 正chánh 行hạnh 真Chân 如Như 者giả 。 所sở 謂vị 道Đạo 諦Đế 。 道đạo 即tức 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 與dữ 無vô 明minh 。 體thể 性tánh 相tướng 乖quai 。 道đạo 即tức 無vô 倒đảo 。 真Chân 如Như 如như 道đạo 。 及cập 煩phiền 惱não 體thể 同đồng 故cố 。 於ư 二nhị 空không 皆giai 是thị 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 是thị 一nhất 味vị 如như 如như 故cố 。 名danh 正chánh 行hạnh 真Chân 如Như 也dã 。 亦diệc 名danh 真Chân 如Như 。 亦diệc 名danh 如như 如như 。 亦diệc 名danh 真chân 實thật 。 皆giai 盡tận 得đắc 也dã 。 十thập 勝thắng 智trí 真chân 實thật 者giả 。 有hữu 十thập 種chủng 勝thắng 智trí 。 為vi 除trừ 十thập 種chủng 我ngã 見kiến 。 一nhất 一nhất 者giả 執chấp 。 二nhị 因nhân 者giả 執chấp 。 三tam 受thọ 者giả 執chấp 。 四tứ 作tác 者giả 執chấp 。 五ngũ 自tự 在tại 者giả 執chấp 。 六lục 增tăng 上thượng 者giả 執chấp 。 七thất 常thường 者giả 執chấp 。 八bát 不bất 淨tịnh 淨tịnh 者giả 執chấp 。 九cửu 修tu 行hành 者giả 執chấp 。 十thập 繫hệ 縛phược 解giải 脫thoát 者giả 執chấp 。 一nhất 一nhất 者giả 執chấp 。 謂vị 合hợp 集tập 諸chư 法pháp 。 共cộng 立lập 一nhất 名danh 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 七thất 入nhập 論luận 偈kệ 所sở 說thuyết 。 譬thí 如như 岸ngạn 崩băng 。 不bất 更cánh 還hoàn 本bổn 。 乃nãi 至chí 塚trủng 間gian 體thể 不bất 再tái 來lai 。 唯duy 根căn 境cảnh 界giới 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。 若nhược 聖thánh 教giáo 說thuyết 。 有hữu 如như 空không 鳥điểu 跡tích 會hội 可khả 見kiến 。 此thử 謂vị 世thế 入nhập 外ngoại 道đạo 顯hiển 一nhất 者giả 執chấp 。 其kỳ 謂vị 即tức 身thân 是thị 人nhân 。 身thân 滅diệt 我ngã 亡vong 。 相tương/tướng 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。 為vi 破phá 此thử 執chấp 故cố 立lập 五ngũ 陰ấm 。 勝thắng 智trí 雖tuy 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 多đa 合hợp 集tập 別biệt 異dị 。 三tam 世thế 色sắc 心tâm 並tịnh 名danh 為vi 陰ấm 。 故cố 名danh 為vi 多đa 合hợp 集tập 。 三tam 世thế 色sắc 心tâm 同đồng 名danh 為vi 陰ấm 故cố 。 謂vị 合hợp 集tập 色sắc 聚tụ 異dị 受thọ 。 受thọ 聚tụ 異dị 於ư 想tưởng 等đẳng 故cố 名danh 別biệt 異dị 。 是thị 名danh 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 解giải 了liễu 五ngũ 陰ấm 有hữu 此thử 三tam 義nghĩa 。 則tắc 無vô 一nhất 者giả 之chi 執chấp 。 言ngôn 三tam 世thế 者giả 。 過quá 去khứ 已dĩ 謝tạ 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 現hiện 在tại 不bất 住trụ 。 而nhi 以dĩ 一nhất 切thiết 。 內nội 外ngoại 諸chư 色sắc 同đồng 名danh 陰ấm 也dã 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 對đối 治trị 三tam 種chủng 無vô 明minh 。 謂vị 一nhất 假giả 說thuyết 及cập 以dĩ 相tương/tướng 雜tạp 。 一nhất 無vô 明minh 者giả 。 如như 世thế 入nhập 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 謂vị 身thân 是thị 一nhất 物vật 。 一nhất 物vật 是thị 我ngã 。 人nhân 不bất 知tri 但đãn 有hữu 三tam 世thế 五ngũ 陰ấm 故cố 墮đọa 斷đoạn 見kiến 。 此thử 是thị 即tức 陰ấm 計kế 我ngã 。 陰ấm 滅diệt 我ngã 亡vong 故cố 。 佛Phật 為vi 說thuyết 三tam 世thế 五ngũ 陰ấm 是thị 多đa 非phi 一nhất 。 即tức 破phá 其kỳ 一nhất 者giả 之chi 執chấp 也dã 。 二nhị 假giả 說thuyết 無vô 明minh 者giả 。 如như 優ưu 婁lâu 佉khư 等đẳng 外ngoại 道đạo 。 謂vị 身thân 異dị 分phần/phân 。 即tức 執chấp 有hữu 人nhân 異dị 法pháp 。 此thử 是thị 離ly 陰ấm 執chấp 我ngã 故cố 墮đọa 常thường 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 人nhân 法pháp 既ký 異dị 。 則tắc 謂vị 陰ấm 滅diệt 我ngã 存tồn 。 由do 其kỳ 不bất 解giải 。 合hợp 集tập 諸chư 陰ấm 。 假giả 說thuyết 為vi 人nhân 。 但đãn 名danh 無vô 體thể 。 迷mê 此thử 假giả 說thuyết 故cố 。 名danh 假giả 說thuyết 無vô 明minh 。 故cố 佛Phật 為vi 說thuyết 。 合hợp 集tập 假giả 說thuyết 為vi 法pháp 。 體thể 即tức 是thị 空không 。 即tức 破phá 其kỳ 此thử 執chấp 故cố 言ngôn 能năng 除trừ 假giả 說thuyết 無vô 明minh 也dã 。 三tam 相tương/tướng 雜tạp 無vô 明minh 者giả 。 如như 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 所sở 執chấp 。 謂vị 八Bát 聖Thánh 道Đạo 中trung 。 正chánh 思tư 正chánh 見kiến 。 同đồng 是thị 般Bát 若Nhã 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 其kỳ 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 兩lưỡng 異dị 故cố 生sanh 此thử 執chấp 。 故cố 經kinh 部bộ 大Đại 乘Thừa 師sư 說thuyết 。 正chánh 思tư 故cố 者giả 。 欲dục 求cầu 前tiền 理lý 未vị 決quyết 斷đoán 猶do 屬thuộc 作tác 意ý 。 作tác 意ý 即tức 是thị 意ý 業nghiệp 故cố 非phi 是thị 般Bát 若Nhã 所sở 收thu 。 唯duy 有hữu 正chánh 見kiến 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 。 通thông 而nhi 論luận 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 能năng 通thông 達đạt 選tuyển 擇trạch 。 皆giai 屬thuộc 般Bát 若Nhã 。 五ngũ 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 不bất 能năng 分phân 別biệt 受thọ 異dị 想tưởng 。 想tưởng 異dị 行hành 等đẳng 。 謂vị 想tưởng 受thọ 只chỉ 一nhất 物vật 。 則tắc 失thất 其kỳ 體thể 性tánh 故cố 名danh 相tướng 雜tạp 無vô 明minh 。 相tương/tướng 雜tạp 無vô 明minh 故cố 失thất 正chánh 見kiến 。 失thất 正chánh 見kiến 則tắc 不bất 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 佛Phật 為vi 說thuyết 。 五ngũ 陰ấm 體thể 不bất 同đồng 。 分phân 別biệt 受thọ 想tưởng 等đẳng 異dị 。 為vi 立lập 通thông 別biệt 二nhị 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 生sanh 證chứng 見kiến 。 通thông 相tương 生sanh 比tỉ 見kiến 也dã 。 問vấn 五ngũ 陰ấm 云vân 何hà 為vi 根căn 。 本bổn 真chân 實thật 所sở 攝nhiếp 。 答đáp 色sắc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 分phân 別biệt 色sắc 。 亦diệc 有hữu 長trường 短đoản 大đại 小tiểu 方phương 圓viên 等đẳng 義nghĩa 。 皆giai 屬thuộc 分phân 別biệt 假giả 。 以dĩ 無vô 別biệt 體thể 故cố 也dã 。 二nhị 種chủng 類loại 色sắc 。 謂vị 各các 有hữu 種chủng 類loại 。 如như 從tùng 因nhân 生sanh 果quả 。 以dĩ 火hỏa 生sanh 為vi 因nhân 生sanh 火hỏa 家gia 種chủng 類loại 。 種chủng 類loại 既ký 其kỳ 相tương 似tự 。 即tức 是thị 實thật 法pháp 相tướng 生sanh 屬thuộc 依y 他tha 假giả 。 以dĩ 其kỳ 種chủng 類loại 依y 因nhân 得đắc 成thành 。 非phi 是thị 自tự 性tánh 之chi 力lực 也dã 。 三tam 如như 如như 色sắc 。 若nhược 是thị 分phân 別biệt 假giả 名danh 一nhất 向hướng 無vô 體thể 。 即tức 是thị 法pháp 空không 。 若nhược 是thị 依y 他tha 假giả 。 雖tuy 復phục 有hữu 體thể 。 體thể 非phi 真chân 實thật 。 依y 他tha 而nhi 有hữu 。 即tức 有hữu 法pháp 空không 。 此thử 兩lưỡng 空không 之chi 體thể 。 既ký 是thị 真chân 實thật 故cố 名danh 如như 如như 色sắc 。 以dĩ 如như 是thị 色sắc 。 之chi 自tự 性tánh 故cố 。 以dĩ 色sắc 目mục 於ư 如như 如như 。 此thử 是thị 如như 如như 家gia 色sắc 故cố 。 言ngôn 如như 如như 色sắc 也dã 。 以dĩ 末mạt 從tùng 本bổn 為vi 名danh 。 亦diệc 可khả 得đắc 言ngôn 以dĩ 本bổn 來lai 目mục 於ư 末mạt 。 此thử 之chi 真chân 實thật 名danh 真chân 實thật 假giả 。 假giả 體thể 即tức 空không 故cố 名danh 真chân 實thật 。 假giả 空không 即tức 如như 如như 。 真chân 實thật 之chi 相tướng 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 色sắc 陰ấm 既ký 即tức 三tam 假giả 。 為vi 三tam 假giả 所sở 攝nhiếp 者giả 。 受thọ 等đẳng 四tứ 陰ấm 理lý 自tự 皆giai 然nhiên 。 並tịnh 為vi 三tam 假giả 所sở 攝nhiếp 者giả 。 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 是thị 分phân 別biệt 假giả 。 分phân 別biệt 體thể 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 。 即tức 依y 他tha 假giả 。 如như 如như 名danh 真chân 實thật 假giả 。 若nhược 能năng 分phân 別biệt 。 通thông 相tương/tướng 別biệt 相tướng 。 此thử 心tâm 是thị 想tưởng 。 若nhược 受thọ 領lãnh 苦khổ 樂lạc 。 無vô 有hữu 別biệt 執chấp 。 則tắc 名danh 為vi 受thọ 也dã 。
二nhị 因nhân 者giả 執chấp 。 為vi 斷đoạn 此thử 執chấp 。 成thành 十thập 八bát 界giới 勝thắng 智trí 。 諸chư 外ngoại 道đạo 輩bối 。 通thông 執chấp 一nhất 切thiết 法pháp 因nhân 我ngã 得đắc 生sanh 。 名danh 因nhân 者giả 執chấp 。 我ngã 有hữu 九cửu 法pháp 。 謂vị 知tri 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 。 欲dục 。 瞋sân 。 功công 力lực 。 念niệm 。 法pháp 。 非phi 法pháp 。 我ngã 既ký 本bổn 有hữu 。 從tùng 我ngã 生sanh 法pháp 非phi 法pháp 。 法pháp 非phi 法pháp 令linh 心tâm 共cộng 我ngã 和hòa 合hợp 。 和hòa 合hợp 故cố 能năng 有hữu 所sở 知tri 。 知tri 故cố 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 有hữu 苦khổ 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 生sanh 欲dục 。 由do 苦khổ 生sanh 瞋sân 。 欲dục 得đắc 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 以dĩ 厭yếm 苦khổ 。 而nhi 修tu 功công 力lực 。 功công 力lực 故cố 有hữu 正chánh 念niệm 。 欲dục 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 須tu 除trừ 法pháp 非phi 法pháp 。 法pháp 非phi 法pháp 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 有hữu 知tri 。 以dĩ 無vô 知tri 故cố 。 無vô 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 若nhược 求cầu 解giải 脫thoát 。 當đương 修tu 四tứ 法Pháp 。 一nhất 真chân 實thật 語ngữ 。 即tức 持trì 戒giới 。 二nhị 施thí 。 三tam 苦khổ 行hạnh 。 四tứ 者giả 定định 。 若nhược 能năng 修tu 此thử 。 四tứ 種chủng 正Chánh 法Pháp 。 則tắc 得đắc 生sanh 善thiện 道đạo 。 善thiện 道đạo 得đắc 樂lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 則tắc 厭yếm 法pháp 非phi 法pháp 。 厭yếm 法pháp 非phi 法pháp 。 則tắc 得đắc 解giải 脫thoát 。 大Đại 乘Thừa 破phá 言ngôn 。 若nhược 說thuyết 先tiên 有hữu 我ngã 而nhi 未vị 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 。 後hậu 時thời 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 者giả 。 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。 得đắc 解giải 脫thoát 已dĩ 。 亦diệc 應ưng 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 更cánh 生sanh 法pháp 及cập 非phi 法pháp 。 如như 此thử 則tắc 無vô 解giải 脫thoát 時thời 也dã 。 界giới 者giả 種chủng 子tử 義nghĩa 。 自tự 分phần/phân 種chủng 類loại 是thị 名danh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 亦diệc 是thị 一nhất 義nghĩa 。 以dĩ 種chủng 類loại 同đồng 一nhất 故cố 也dã 。 但đãn 分phần/phân 張trương 果quả 。 遂toại 成thành 十thập 八bát 界giới 。 而nhi 種chủng 子tử 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 能năng 執chấp 。 二nhị 者giả 所sở 執chấp 。 三tam 者giả 執chấp 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 根căn 。 能năng 執chấp 種chủng 子tử 名danh 自tự 種chủng 。 種chủng 類loại 即tức 是thị 能năng 生sanh 。 但đãn 隨tùy 因nhân 緣duyên 勝thắng 負phụ 有hữu 異dị 生sanh 果quả 。 優ưu 劣liệt 不bất 同đồng 故cố 。 由do 過quá 去khứ 貪tham 。 六lục 塵trần 生sanh 業nghiệp 熏huân 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 令linh 種chủng 子tử 既ký 同đồng 。 是thị 一nhất 貪tham 故cố 言ngôn 種chủng 子tử 。 是thị 一nhất 能năng 得đắc 六lục 根căn 異dị 果quả 。 故cố 說thuyết 因nhân 有hữu 六lục 種chủng 也dã 。 而nhi 言ngôn 根căn 能năng 執chấp 者giả 。 根căn 現hiện 既ký 非phi 心tâm 法pháp 。 實thật 不bất 能năng 執chấp 。 但đãn 為vi 外ngoại 道đạo 言ngôn 根căn 中trung 別biệt 有hữu 人nhân 。 是thị 能năng 執chấp 者giả 故cố 方phương 便tiện 說thuyết 根căn 為vi 能năng 執chấp 。 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 是thị 所sở 執chấp 。 種chủng 子tử 由do 自tự 種chủng 生sanh 故cố 說thuyết 由do 過quá 去khứ 貪tham 。 內nội 根căn 欲dục 用dụng 外ngoại 塵trần 故cố 。 以dĩ 貪tham 根căn 與dữ 貪tham 生sanh 於ư 此thử 塵trần 。 又hựu 由do 貪tham 六lục 塵trần 故cố 有hữu 六lục 根căn 。 復phục 以dĩ 貪tham 塵trần 之chi 貪tham 生sanh 於ư 六lục 根căn 也dã 。 六lục 識thức 是thị 執chấp 種chủng 子tử 。 從tùng 貪tham 內nội 根căn 外ngoại 塵trần 生sanh 。 此thử 十thập 八bát 從tùng 因nhân 名danh 界giới 。 界giới 是thị 種chủng 子tử 。 假giả 說thuyết 此thử 界giới 。 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 能năng 作tác 。 二nhị 所sở 作tác 。 三tam 作tác 為vi 。 破phá 俱câu 絺hy 羅la 在tại 外ngoại 道đạo 時thời 。 謂vị 我ngã 是thị 能năng 作tác 。 而nhi 來lai 問vấn 佛Phật 佛Phật 方phương 便tiện 假giả 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 是thị 能năng 作tác 。 其kỳ 執chấp 眼nhãn 等đẳng 為vi 我ngã 作tác 。 又hựu 破phá 一nhất 陰ấm 示thị 云vân 。 離ly 根căn 之chi 外ngoại 。 無vô 有hữu 別biệt 我ngã 。 但đãn 是thị 眼nhãn 等đẳng 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 謂vị 為vi 能năng 作tác 。 實thật 非phi 能năng 作tác 。 假giả 說thuyết 六lục 塵trần 。 名danh 為vi 所sở 作tác 。 為vi 破phá 僧Tăng 佉khư 外ngoại 道đạo 所sở 立lập 兩lưỡng 種chủng 常thường 我ngã 。 一nhất 謂vị 有hữu 知tri 我ngã 。 是thị 常thường 我ngã 。 既ký 是thị 常thường 故cố 。 非phi 是thị 能năng 作tác 。 二nhị 執chấp 無vô 知tri 我ngã 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 有hữu 知tri 我ngã 用dụng 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 智trí 非phi 所sở 作tác 是thị 佛Phật 假giả 說thuyết 六lục 塵trần 。 名danh 為vi 所sở 作tác 。 非phi 性tánh 有hữu 既ký 非phi 實thật 有hữu 能năng 作tác 。 故cố 知tri 塵trần 亦diệc 非phi 所sở 作tác 。 是thị 故cố 假giả 說thuyết 作tác 是thị 六lục 識thức 。 一nhất 破phá 外ngoại 道đạo 謂vị 一nhất 切thiết 事sự 皆giai 由do 我ngã 意ý 。 此thử 是thị 增tăng 益ích 謗báng 。 二nhị 邪tà 見kiến 外ngoại 道đạo 謂vị 我ngã 常thường 。 以dĩ 我ngã 常thường 故cố 諸chư 法pháp 亦diệc 常thường 。 既ký 兩lưỡng 種chủng 併tinh 常thường 故cố 。 無vô 有hữu 能năng 作tác 及cập 與dữ 所sở 作tác 。 即tức 損tổn 減giảm 謗báng 。 為vi 離ly 此thử 二nhị 邊biên 故cố 。 假giả 說thuyết 六lục 塵trần 為vi 作tác 。 根căn 塵trần 不bất 作tác 意ý 故cố 無vô 有hữu 作tác 。 若nhược 離ly 根căn 塵trần 。 亦diệc 無vô 有hữu 識thức 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 識thức 必tất 依y 根căn 塵trần 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 不bất 作tác 。 正chánh 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 能năng 作tác 所sở 作tác 等đẳng 三tam 種chủng 無vô 明minh 故cố 立lập 此thử 三tam 義nghĩa 。 為vi 顯hiển 種chủng 子tử 有hữu 能năng 執chấp 所sở 執chấp 等đẳng 故cố 立lập 十thập 八bát 界giới 。 若nhược 解giải 十thập 八bát 界giới 從tùng 四tứ 緣duyên 生sanh 。 則tắc 不bất 執chấp 我ngã 為vi 能năng 生sanh 等đẳng 也dã 。 根căn 名danh 能năng 作tác 者giả 。 能năng 作tác 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 能năng 生sanh 識thức 識thức 。 二nhị 能năng 為vi 塵trần 作tác 緣duyên 。 塵trần 為vi 所sở 作tác 者giả 。 為vi 眼nhãn 作tác 緣duyên 。 為vi 識thức 所sở 依y 。 識thức 是thị 作tác 者giả 。 作tác 是thị 生sanh 起khởi 有hữu 事sự 義nghĩa 界giới 義nghĩa 。 從tùng 根căn 本bổn 真chân 實thật 。 眼nhãn 有hữu 三tam 。 一nhất 分phân 別biệt 眼nhãn 。 二nhị 種chủng 類loại 眼nhãn 。 三tam 如như 眼nhãn 。 乃nãi 至chí 行hành 非phi 行hành 勝thắng 智trí 。 例lệ 如như 五ngũ 陰ấm 中trung 釋thích 。 四tứ 為vi 破phá 作tác 者giả 執chấp 故cố 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 生sanh 因nhân 果quả 事sự 。 三tam 義nghĩa 無vô 增tăng 減giảm 。 言ngôn 增tăng 減giảm 者giả 。 謂vị 於ư 行hành 識thức 等đẳng 十thập 一nhất 支chi 。 立lập 因nhân 不bất 平bình 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 無vô 常thường 法pháp 立lập 常thường 為vi 因nhân 故cố 名danh 不bất 平bình 等đẳng 。 如như 僧Tăng 佉khư 等đẳng 外ngoại 道đạo 。 立lập 無vô 知tri 我ngã 為vi 因nhân 。 亦diệc 如như 優ưu 婁lâu 佉khư 。 立lập 於ư 常thường 我ngã 為vi 因nhân 。 及cập 執chấp 自tự 在tại 天thiên 為vi 常thường 等đẳng 。 而nhi 能năng 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 是thị 立lập 常thường 為vi 因nhân 。 能năng 作tác 無vô 常thường 果quả 。 因nhân 果quả 即tức 不bất 相tương 類loại 故cố 言ngôn 立lập 因nhân 不bất 平bình 等đẳng 理lý 。 而nhi 為vi 論luận 無vô 常thường 之chi 果quả 。 自tự 以dĩ 有hữu 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 而nhi 彼bỉ 謂vị 有hữu 常thường 因nhân 。 即tức 是thị 增tăng 益ích 於ư 因nhân 。 義nghĩa 也dã 損tổn 減giảm 因nhân 者giả 。 如như 尼ni 揵kiền 子tử 等đẳng 外ngoại 道đạo 。 謂vị 諸chư 法pháp 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 實thật 有hữu 謂vị 無vô 故cố 。 言ngôn 損tổn 減giảm 因nhân 也dã 。 增tăng 果quả 者giả 。 如như 僧Tăng 佉khư 等đẳng 所sở 立lập 之chi 義nghĩa 。 謂vị 因nhân 中trung 已dĩ 有hữu 果quả 。 果quả 雖tuy 本bổn 有hữu 由do 因nhân 顯hiển 果quả 。 此thử 既ký 是thị 本bổn 有hữu 則tắc 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 而nhi 理lý 實thật 由do 因nhân 緣duyên 聚tụ 集tập 方phương 有hữu 此thử 果quả 。 而nhi 其kỳ 執chấp 言ngôn 本bổn 有hữu 故cố 名danh 增tăng 果quả 。 損tổn 果quả 者giả 。 如như 斷đoạn 見kiến 等đẳng 外ngoại 道đạo 立lập 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 切thiết 業nghiệp 皆giai 感cảm 果quả 無vô 未vị 來lai 生sanh 。 實thật 有hữu 感cảm 實thật 有hữu 生sanh 。 而nhi 邪tà 執chấp 立lập 無vô 。 故cố 名danh 損tổn 果quả 。 增tăng 事sự 者giả 。 如như 自Tự 在Tại 天Thiên 所sở 執chấp 。 謂vị 一nhất 切thiết 事sự 皆giai 從tùng 我ngã 意ý 心tâm 而nhi 有hữu 。 如như 無vô 明minh 體thể 別biệt 有hữu 作tác 意ý 。 能năng 生sanh 於ư 行hành 。 而nhi 無vô 明minh 體thể 實thật 無vô 別biệt 有hữu 作tác 意ý 而nhi 生sanh 行hành 也dã 。 又hựu 如như 優ưu 婁lâu 佉khư 所sở 執chấp 。 於ư 法pháp 體thể 別biệt 有hữu 動động 轉chuyển 等đẳng 事sự 業nghiệp 。 事sự 業nghiệp 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 上thượng 下hạ 屈khuất 伸thân 等đẳng 執chấp 以dĩ 動động 轉chuyển 為vi 體thể 。 離ly 體thể 之chi 外ngoại 實thật 無vô 別biệt 事sự 業nghiệp 。 而nhi 邪tà 執chấp 為vi 有hữu 故cố 名danh 增tăng 事sự 。 損tổn 事sự 者giả 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 。 謂vị 無vô 明minh 無vô 力lực 能năng 生sanh 行hành 。 無vô 明minh 若nhược 在tại 若nhược 不bất 在tại 。 自tự 然nhiên 有hữu 行hành 故cố 。 知tri 無vô 明minh 無vô 力lực 生sanh 行hành 。 若nhược 解giải 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 能năng 離ly 因nhân 果quả 事sự 等đẳng 增tăng 減giảm 六lục 種chủng 邪tà 執chấp 。 略lược 明minh 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 因nhân 果quả 之chi 義nghĩa 自tự 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 明minh 無vô 常thường 。 二nhị 明minh 無vô 動động 轉chuyển 之chi 意ý 。 三tam 辨biện 因nhân 果quả 體thể 相tướng 。 若nhược 心tâm 是thị 常thường 則tắc 無vô 因nhân 果quả 。 以dĩ 心tâm 是thị 無vô 常thường 故cố 因nhân 果quả 義nghĩa 立lập 。 若nhược 言ngôn 別biệt 有hữu 動động 轉chuyển 意ý 者giả 。 則tắc 因nhân 應ưng 作tác 意ý 生sanh 果quả 。 果quả 應ưng 作tác 意ý 方phương 從tùng 因nhân 生sanh 。 便tiện 是thị 自tự 在tại 。 非phi 謂vị 依y 他tha 。 則tắc 生sanh 依y 他tha 義nghĩa 。 因nhân 依y 果quả 果quả 藉tạ 因nhân 成thành 。 互hỗ 相tương 須tu 待đãi 。 並tịnh 皆giai 依y 他tha 。 所sở 以dĩ 是thị 假giả 。 無vô 有hữu 實thật 性tánh 。 若nhược 不bất 相tương 似tự 則tắc 失thất 因nhân 果quả 之chi 義nghĩa 。 如như 豆đậu 不bất 生sanh 麥mạch 。 以dĩ 非phi 因nhân 故cố 不bất 互hỗ 相tương 生sanh 。 若nhược 令linh 果quả 不bất 似tự 因nhân 。 因nhân 不bất 類loại 果quả 者giả 。 作tác 惡ác 便tiện 應ưng 生sanh 天thiên 。 為vi 善thiện 則tắc 墮đọa 地địa 獄ngục 。 乃nãi 至chí 有hữu 流lưu 應ưng 感cảm 解giải 脫thoát 。 無vô 流lưu 更cánh 增tăng 生sanh 死tử 。 是thị 故cố 無vô 常thường 生sanh 無vô 常thường 。 此thử 任nhậm 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 不bất 勞lao 執chấp 有hữu 作tác 意ý 。 因nhân 果quả 相tương 似tự 名danh 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 。 此thử 義nghĩa 為vi 破phá 三tam 種chủng 煩phiền 惱não 。 謂vị 貪tham 愛ái 皮bì 我ngã 見kiến 肉nhục 無vô 明minh 心tâm 。 此thử 十thập 二nhị 緣duyên 體thể 中trung 。 若nhược 是thị 果quả 報báo 分phần/phân 者giả 。 實thật 若nhược 厭yếm 離ly 以dĩ 破phá 貪tham 愛ái 顯hiển 。 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 。 若nhược 是thị 因nhân 分phần/phân 者giả 。 以dĩ 破phá 我ngã 見kiến 顯hiển 果quả 由do 因nhân 生sanh 。 非phi 我ngã 常thường 作tác 明minh 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 以dĩ 無vô 明minh 還hoàn 顯hiển 無vô 明minh 。 若nhược 能năng 解giải 了liễu 。 諸chư 業nghiệp 行hành 從tùng 無vô 明minh 生sanh 者giả 。 無vô 明minh 顯hiển 闇ám 之chi 心tâm 。 即tức 滅diệt 無vô 明minh 。 即tức 是thị 四tứ 謗báng 執chấp 相tướng 之chi 故cố 。 破phá 此thử 無vô 明minh 以dĩ 顯hiển 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 也dã 。 若nhược 體thể 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 則tắc 除trừ 我ngã 見kiến 離ly 作tác 者giả 執chấp 故cố 。 以dĩ 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 。 正chánh 破phá 此thử 執chấp 也dã 。 三tam 本bổn 所sở 攝nhiếp 者giả 。 無vô 明minh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 分phân 別biệt 所sở 顯hiển 。 即tức 分phân 別biệt 假giả 。 二nhị 有hữu 因nhân 果quả 道Đạo 理lý 。 即tức 依y 他tha 假giả 。 此thử 兩lưỡng 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 真chân 實thật 假giả 。 無vô 明minh 一nhất 支chi 既ký 爾nhĩ 所sở 餘dư 行hành 等đẳng 十thập 一nhất 。 其kỳ 例lệ 皆giai 然nhiên 。 不bất 復phục 具cụ 釋thích 。 五ngũ 破phá 自tự 在tại 者giả 執chấp 故cố 。 說thuyết 處xứ 非phi 處xứ 勝thắng 智trí 。 外ngoại 道đạo 計kế 自Tự 在Tại 天Thiên 。 如như 意ý 能năng 作tác 善thiện 得đắc 。 惡ác 道đạo 果quả 報báo 。 生sanh 惡ác 能năng 招chiêu 善thiện 道đạo 。 作tác 有hữu 流lưu 得đắc 解giải 脫thoát 。 作tác 無vô 流lưu 感cảm 生sanh 死tử 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 為vi 破phá 此thử 執chấp 。 說thuyết 處xứ 非phi 處xứ 。 皆giai 是thị 依y 他tha 。 並tịnh 無vô 自tự 在tại 。 無vô 自tự 在tại 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 依y 業nghiệp 處xứ 非phi 處xứ 。 二nhị 依y 煩phiền 惱não 處xứ 非phi 處xứ 。 三tam 依y 果quả 報báo 處xứ 非phi 處xứ 。 如như 壽thọ 量lượng 義nghĩa 中trung 。 廣quảng 明minh 七thất 種chủng 是thị 處xứ 非phi 處xứ 義nghĩa 。 依y 業nghiệp 處xứ 非phi 處xứ 者giả 。 依y 惡ác 業nghiệp 名danh 惡ác 道đạo 。 名danh 為vi 是thị 處xứ 。 無vô 自tự 在tại 力lực 入nhập 也dã 。 若nhược 依y 惡ác 業nghiệp 。 不bất 入nhập 惡ác 道đạo 。 名danh 為vi 非phi 處xứ 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 善thiện 業nghiệp 亦diệc 然nhiên 。 依y 煩phiền 惱não 者giả 。 若nhược 人nhân 未vị 捨xả 五ngũ 蓋cái 。 未vị 修tu 習tập 七thất 覺giác 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 盡tận 於ư 苦khổ 際tế 。 依y 煩phiền 惱não 不phủ 。 得đắc 至chí 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 無vô 自tự 在tại 業nghiệp 也dã 。 凡phàm 夫phu 依y 煩phiền 惱não 能năng 作tác 殺sát 等đẳng 業nghiệp 無vô 煩phiền 惱não 為vi 依y 處xứ 故cố 並tịnh 無vô 自tự 在tại 力lực 也dã 。 依y 果quả 報báo 者giả 。 土thổ/độ 無vô 二nhị 王vương 。 世thế 無vô 兩lưỡng 佛Phật 。 若nhược 令linh 二nhị 王vương 兩lưỡng 佛Phật 同đồng 時thời 俱câu 興hưng 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 如như 女nữ 人nhân 為vi 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。 小Tiểu 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 及cập 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 得đắc 作tác 佛Phật 者giả 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 及cập 佛Phật 。 同đồng 有hữu 不bất 共cộng 之chi 業nghiệp 。 此thử 業nghiệp 最tối 勝thắng 一nhất 切thiết 依y 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 等đẳng 力lực 。 雖tuy 復phục 作tác 意ý 欲dục 同đồng 一nhất 處xứ 終chung 不bất 得đắc 從tùng 心tâm 也dã 。 女nữ 人nhân 有hữu 兩lưỡng 業nghiệp 。 一nhất 心tâm 善thiện 故cố 感cảm 得đắc 人nhân 身thân 。 二nhị 由do 惡ác 業nghiệp 所sở 以dĩ 為vi 女nữ 。 恆hằng 隷lệ 屬thuộc 於ư 人nhân 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 皆giai 是thị 依y 他tha 果quả 報báo 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 小tiểu 欲dục 知tri 足túc 。 依y 因nhân 此thử 業nghiệp 故cố 得đắc 今kim 果quả 。 已dĩ 得đắc 此thử 果quả 。 欲dục 求cầu 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 自tự 在tại 力lực 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 如như 此thử 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 。 一nhất 依y 業nghiệp 。 二nhị 依y 果quả 。 若nhược 得đắc 此thử 七thất 種chủng 處xứ 非phi 處xứ 勝thắng 智trí 。 則tắc 離ly 我ngã 見kiến 。 後hậu 得đắc 自tự 在tại 。 如như 意ý 能năng 為vi 也dã 。 屬thuộc 三tam 性tánh 根căn 本bổn 義nghĩa 。 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 例lệ 難nan 可khả 得đắc 。 不bất 復phục 重trùng 記ký 。
十thập 八bát 空không 論luận 一nhất 卷quyển