成Thành 實Thật 論Luận
Quyển 5
訶Ha 梨Lê 跋Bạt 摩Ma 造Tạo 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
成Thành 實Thật 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ
訶ha 梨lê 跋bạt 摩ma 造tạo
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
根căn 不bất 定định 品phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ 。
問vấn 曰viết 。 諸chư 根căn 為vi 定định 。 為vi 不bất 定định 耶da 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 名danh 定định 。 云vân 何hà 名danh 不bất 定định 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 根căn 所sở 知tri 及cập 因nhân 。 是thị 名danh 為vi 定định 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 根căn 非phi 定định 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 根căn 非phi 是thị 眼nhãn 等đẳng 所sở 知tri 及cập 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 童đồng 子tử 及cập 舌thiệt 身thân 。 可khả 以dĩ 眼nhãn 見kiến 。 耳nhĩ 鼻tị 在tại 內nội 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
死tử 人nhân 亦diệc 有hữu 童đồng 子tử 舌thiệt 身thân 。 而nhi 實thật 無vô 根căn 。 問vấn 曰viết 。 童đồng 子tử 二nhị 種chủng 。 有hữu 是thị 根căn 非phi 根căn 。 死tử 人nhân 根căn 童đồng 子tử 滅diệt 非phi 根căn 者giả 在tại 。
答đáp 曰viết 。
根căn 童đồng 子tử 無vô 能năng 見kiến 者giả 。 故cố 非phi 眼nhãn 等đẳng 所sở 得đắc 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 五ngũ 根căn 是thị 色sắc 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 若nhược 是thị 可khả 見kiến 。 則tắc 可khả 分phân 別biệt 此thử 童đồng 子tử 是thị 根căn 此thử 童đồng 子tử 非phi 根căn 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 經kinh 中trung 說thuyết 因nhân 四tứ 大đại 成thành 清thanh 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 五ngũ 根căn 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 。 五ngũ 根căn 是thị 色sắc 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 耶da 。
答đáp 曰viết 。
是thị 故cố 可khả 疑nghi 業nghiệp 力lực 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 以dĩ 業nghiệp 力lực 故cố 。 四tứ 大đại 變biến 而nhi 為vi 根căn 。 佛Phật 恐khủng 弟đệ 子tử 謂vị 此thử 五ngũ 根căn 自tự 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 故cố 言ngôn 是thị 色sắc 。 又hựu 外ngoại 道đạo 說thuyết 五ngũ 根căn 從tùng 我ngã 生sanh 。 我ngã 即tức 非phi 色sắc 。 又hựu 言ngôn 。 五ngũ 根căn 知tri 大đại 知tri 小tiểu 。 故cố 非phi 決quyết 定định 。 是thị 人nhân 亦diệc 以dĩ 。 無vô 色sắc 為vi 根căn 。 是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。 諸chư 根căn 是thị 色sắc 因nhân 色sắc 等đẳng 成thành 。 或hoặc 謂vị 因nhân 色sắc 等đẳng 成thành 。 應ưng 可khả 見kiến 故cố 說thuyết 不bất 可khả 見kiến 亦diệc 非phi 耳nhĩ 等đẳng 根căn 之chi 所sở 得đắc 。 或hoặc 謂vị 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 應ưng 無vô 對đối 。 故cố 說thuyết 有hữu 對đối 。 對đối 諸chư 塵trần 故cố 。 若nhược 色sắc 有hữu 形hình 有hữu 對đối 。 是thị 名danh 麁thô 色sắc 。 但đãn 眼nhãn 所sở 見kiến 。 又hựu 外ngoại 道đạo 言ngôn 。 諸chư 數số 量lượng 一nhất 異dị 合hợp 離ly 好hảo 醜xú 作tác 業nghiệp 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 及cập 陀đà 羅la 驃phiếu 。 雖tuy 非phi 色sắc 法pháp 。 亦diệc 是thị 可khả 見kiến 。 故cố 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。 於ư 此thử 等đẳng 中trung 但đãn 色sắc 可khả 見kiến 。 非phi 餘dư 法pháp 也dã 。 礙ngại 於ư 手thủ 等đẳng 。 故cố 名danh 有hữu 對đối 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 皆giai 應ưng 受thọ 觸xúc 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 俱câu 障chướng 礙ngại 。 非phi 一nhất 切thiết 處xứ 盡tận 生sanh 。 身thân 識thức 隨tùy 生sanh 識thức 。 故cố 分phân 別biệt 諸chư 根căn 。
復phục 次thứ 諸chư 根căn 實thật 非phi 決quyết 定định 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 法pháp 若nhược 決quyết 定định 。 如như 手thủ 取thủ 物vật 。 唯duy 取thủ 一nhất 手thủ 。 眼nhãn 能năng 見kiến 大đại 小tiểu 。 故cố 非phi 定định 也dã 。 又hựu 若nhược 定định 物vật 觸xúc 則tắc 有hữu 作tác 。 如như 觸xúc 火hỏa 則tắc 燒thiêu 觸xúc 刀đao 則tắc 割cát 。 眼nhãn 遠viễn 而nhi 能năng 見kiến 。 故cố 非phi 決quyết 定định 。 又hựu 若nhược 法pháp 決quyết 定định 。 則tắc 礙ngại 決quyết 定định 法pháp 。 如như 手thủ 礙ngại 手thủ 。 眼nhãn 於ư 水thủy 精tinh 雲vân 翳ế 等đẳng 中trung 。 亦diệc 不bất 障chướng 礙ngại 。 故cố 非phi 決quyết 定định 。 又hựu 根căn 若nhược 決quyết 定định 。 應ưng 在tại 身thân 內nội 。 在tại 身thân 內nội 故cố 。 雖tuy 與dữ 意ý 合hợp 。 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 外ngoại 塵trần 。 而nhi 實thật 能năng 見kiến 。 故cố 非phi 決quyết 定định 。 又hựu 法pháp 若nhược 決quyết 定định 。 則tắc 可khả 數số 名danh 五ngũ 根căn 。 而nhi 眼nhãn 等đẳng 各các 二nhị 并tinh 舌thiệt 與dữ 身thân 。 是thị 名danh 為vi 八bát 故cố 非phi 決quyết 定định 。 但đãn 處xứ 有hữu 定định 。 根căn 非phi 定định 也dã 。 又hựu 左tả 眼nhãn 見kiến 。 右hữu 眼nhãn 亦diệc 識thức 。 不bất 應ưng 異dị 見kiến 異dị 識thức 。 以dĩ 根căn 無vô 左tả 右hữu 根căn 故cố 。 非phi 是thị 決quyết 定định 。 又hựu 根căn 塵trần 合hợp 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 決quyết 定định 也dã 。 又hựu 得đắc 決quyết 定định 。 色sắc 等đẳng 法pháp 則tắc 不bất 能năng 覺giác 得đắc 根căn 。 則tắc 覺giác 故cố 非phi 決quyết 定định 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 光quang 能năng 見kiến 大đại 小tiểu 亦diệc 能năng 遠viễn 去khứ 見kiến 色sắc 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 猶do 如như 日nhật 光quang 。 離ly 身thân 能năng 見kiến 。 是thị 光quang 因nhân 二nhị 眼nhãn 定định 處xứ 。 合hợp 為vi 一nhất 光quang 。 而nhi 能năng 見kiến 色sắc 。 又hựu 眼nhãn 是thị 一nhất 。 耳nhĩ 鼻tị 在tại 內nội 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 異dị 見kiến 異dị 識thức 。 此thử 言ngôn 則tắc 壞hoại 。 又hựu 神thần 知tri 非phi 根căn 。 根căn 是thị 所sở 用dụng 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 合hợp 法pháp 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 是thị 事sự 已dĩ 答đáp 。 謂vị 日nhật 光quang 映ánh 等đẳng 。 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 和hòa 合hợp 密mật 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 如như 合hợp 木mộc 密mật 際tế 不bất 可khả 知tri 。 又hựu 因nhân 神thần 故cố 。 覺giác 非phi 是thị 諸chư 根căn 。 又hựu 根căn 由do 大đại 成thành 。 大đại 無vô 覺giác 故cố 。 根căn 亦diệc 非phi 覺giác 。 又hựu 瓶bình 因nhân 微vi 塵trần 。 如như 微vi 塵trần 無vô 覺giác 瓶bình 亦diệc 無vô 覺giác 。 又hựu 不bất 知tri 異dị 塵trần 。 故cố 知tri 無vô 覺giác 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 光quang 去khứ 故cố 根căn 是thị 決quyết 定định 。 汝nhữ 以dĩ 光quang 為vi 根căn 。 光quang 非phi 定định 故cố 。 根căn 亦diệc 不bất 定định 。 又hựu 此thử 光quang 無vô 先tiên 已dĩ 破phá 故cố 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 一nhất 眼nhãn 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 一nhất 眼nhãn 見kiến 異dị 。 二nhị 眼nhãn 見kiến 異dị 。 若nhược 一nhất 眼nhãn 壞hoại 。 見kiến 則tắc 不bất 明minh 。 是thị 左tả 右hữu 眼nhãn 先tiên 已dĩ 答đáp 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 一nhất 眼nhãn 能năng 生sanh 識thức 者giả 。 則tắc 二nhị 眼nhãn 應ưng 是thị 一nhất 眼nhãn 。 何hà 用dụng 第đệ 二nhị 眼nhãn 為vi 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 鼻tị 隔cách 故cố 。 不bất 得đắc 為vi 一nhất 。 設thiết 無vô 障chướng 隔cách 。 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 。 如như 手thủ 指chỉ 等đẳng 。 汝nhữ 言ngôn 是thị 神thần 所sở 用dụng 。 是thị 事sự 先tiên 破phá 。 神thần 不bất 能năng 用dụng 。 日nhật 光quang 映ánh 者giả 。 是thị 亦diệc 先tiên 破phá 。 汝nhữ 言ngôn 和hòa 合hợp 密mật 故cố 不bất 見kiến 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 法pháp 若nhược 決quyết 定định 。 則tắc 無vô 和hòa 合hợp 。 體thể 相tướng 異dị 故cố 。 如như 合hợp 木mộc 雖tuy 密mật 猶do 見kiến 其kỳ 際tế 。 根căn 塵trần 和hòa 合hợp 不bất 見kiến 如như 是thị 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 神thần 故cố 覺giác 。 當đương 說thuyết 無vô 神thần 。 汝nhữ 言ngôn 諸chư 大đại 成thành 根căn 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 業nghiệp 力lực 變biến 大đại 為vi 根căn 。 則tắc 有hữu 差sai 別biệt 。 問vấn 曰viết 。 根căn 是thị 決quyết 定định 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 四tứ 大đại 定định 故cố 。 根căn 亦diệc 決quyết 定định 。 又hựu 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 根căn 是thị 決quyết 定định 故cố 。 大đại 等đẳng 能năng 為vi 利lợi 益ích 。 又hựu 大đại 變biến 為vi 根căn 。 大đại 決quyết 定định 故cố 。 所sở 變biến 成thành 法pháp 亦diệc 應ưng 決quyết 定định 。 又hựu 當đương 根căn 有hữu 塵trần 。 當đương 塵trần 有hữu 根căn 。 若nhược 不bất 決quyết 定định 。 不bất 應ưng 相tương 當đương 。 應ưng 如như 意ý 法pháp 。 故cố 知tri 決quyết 定định 。 又hựu 世thế 間gian 人nhân 。 於ư 童đồng 子tử 等đẳng 決quyết 定định 法pháp 中trung 。 說thuyết 名danh 諸chư 根căn 。 又hựu 根căn 知tri 五ngũ 種chủng 定định 法pháp 非phi 如như 意ý 等đẳng 。 故cố 名danh 決quyết 定định 。 又hựu 根căn 知tri 現hiện 在tại 。 餘dư 皆giai 比tỉ 知tri 。 故cố 名danh 決quyết 定định 。 又hựu 根căn 知tri 有hữu 緣duyên 意ý 亦diệc 無vô 緣duyên 。 如như 知tri 過quá 去khứ 等đẳng 。 又hựu 根căn 塵trần 和hòa 合hợp 故cố 。 生sanh 根căn 知tri 法pháp 。 應ưng 以dĩ 決quyết 定định 根căn 對đối 決quyết 定định 塵trần 。 故cố 知tri 決quyết 定định 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 根căn 由do 大đại 成thành 名danh 決quyết 定định 者giả 。 雖tuy 俱câu 由do 諸chư 大đại 。 而nhi 有hữu 是thị 根căn 非phi 根căn 。 如như 是thị 或hoặc 有hữu 決quyết 定định 。 或hoặc 不bất 決quyết 定định 。 汝nhữ 言ngôn 利lợi 益ích 。 利lợi 益ích 於ư 知tri 非phi 助trợ 根căn 也dã 。 又hựu 言ngôn 大đại 變biến 成thành 根căn 。 變biến 亦diệc 為vi 知tri 。 非phi 利lợi 益ích 根căn 。 又hựu 四tứ 大đại 清thanh 淨tịnh 名danh 根căn 。 故cố 非phi 決quyết 定định 。 汝nhữ 言ngôn 根căn 塵trần 。 相tương 當đương 亦diệc 是thị 意ý 。 定định 根căn 非phi 知tri 。 故cố 其kỳ 餘dư 皆giai 是thị 意ý 力lực 差sai 別biệt 。 又hựu 雖tuy 說thuyết 六lục 識thức 。 要yếu 以dĩ 意ý 識thức 決quyết 了liễu 。 如như 見kiến 四Tứ 諦Đế 時thời 。 現hiện 知tri 諸chư 法pháp 。 正chánh 觀quán 法pháp 性tánh 。 皆giai 以dĩ 意ý 識thức 。 又hựu 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 及cập 幻huyễn 化hóa 焰diễm 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 皆giai 無vô 而nhi 妄vọng 見kiến 。 見kiến 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 眼nhãn 等đẳng 悉tất 為vi 邪tà 緣duyên 。 汝nhữ 言ngôn 根căn 塵trần 合hợp 故cố 生sanh 知tri 。 若nhược 到đáo 故cố 知tri 。 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 皆giai 先tiên 已dĩ 答đáp 。
色Sắc 入Nhập 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ
又hựu 言ngôn 。 青thanh 黃hoàng 等đẳng 色sắc 名danh 為vi 色sắc 入nhập 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 眼nhãn 入nhập 滅diệt 色sắc 相tướng 離ly 。 是thị 處xứ 應ưng 知tri 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 說thuyết 。 業nghiệp 量lượng 亦diệc 是thị 色sắc 入nhập 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 黑hắc 白bạch 長trường 短đoản 麁thô 細tế 諸chư 色sắc 。
答đáp 曰viết 。
形hình 等đẳng 是thị 色sắc 之chi 差sai 別biệt 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 若nhược 離ly 色sắc 則tắc 不bất 生sanh 形hình 量lượng 等đẳng 心tâm 。 若nhược 形hình 等đẳng 異dị 色sắc 。 離ly 色sắc 亦diệc 應ưng 生sanh 心tâm 。 而nhi 實thật 不bất 生sanh 。 故cố 知tri 不bất 異dị 。 問vấn 曰viết 。 先tiên 生sanh 色sắc 心tâm 。 後hậu 生sanh 形hình 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 黑hắc 白bạch 方phương 圓viên 心tâm 不bất 並tịnh 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
長trường 短đoản 等đẳng 相tương/tướng 。 皆giai 緣duyên 色sắc 故cố 。 意ý 識thức 中trung 生sanh 。 如như 先tiên 見kiến 色sắc 然nhiên 後hậu 意ý 識thức 生sanh 。 男nam 女nữ 相tương/tướng 業nghiệp 。 亦diệc 以dĩ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 無vô 滅diệt 法pháp 不bất 去khứ 。 以dĩ 去khứ 故cố 名danh 為vi 業nghiệp 。 問vấn 曰viết 。 去khứ 名danh 身thân 業nghiệp 。 若nhược 無vô 去khứ 則tắc 無vô 身thân 業nghiệp 。
答đáp 曰viết 。
世thế 俗tục 名danh 字tự 故cố 有hữu 身thân 業nghiệp 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 無vô 身thân 業nghiệp 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 亦diệc 無vô 罪tội 福phước 。 無vô 罪tội 福phước 故cố 。 亦diệc 無vô 果quả 報báo 。
答đáp 曰viết 。
法pháp 於ư 異dị 處xứ 起khởi 時thời 。 若nhược 益ích 他tha 惱não 他tha 。 故cố 成thành 罪tội 福phước 。 不bất 應ưng 難nạn/nan 也dã 。
聲Thanh 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 六lục
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 因nhân 聲thanh 成thành 大đại 。
答đáp 曰viết 。
聲thanh 離ly 色sắc 等đẳng 。 色sắc 等đẳng 不bất 相tương 離ly 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 又hựu 聲thanh 不bất 如như 色sắc 等đẳng 常thường 相tương 續tục 故cố 。 又hựu 亦diệc 不bất 與dữ 色sắc 等đẳng 俱câu 生sanh 。 又hựu 與dữ 色sắc 等đẳng 生sanh 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 色sắc 等đẳng 相tương 生sanh 。 漸tiệm 以dĩ 根căn 牙nha 。 次thứ 第đệ 而nhi 有hữu 。 聲thanh 不bất 如như 是thị 。 又hựu 聲thanh 從tùng 物vật 得đắc 名danh 。 如như 說thuyết 瓶bình 聲thanh 。 不bất 言ngôn 瓶bình 中trung 聲thanh 。 又hựu 人nhân 或hoặc 言ngôn 見kiến 瓶bình 。 或hoặc 言ngôn 見kiến 瓶bình 色sắc 。 初sơ 不bất 言ngôn 聞văn 瓶bình 。 但đãn 言ngôn 聞văn 瓶bình 聲thanh 。 又hựu 眾chúng 生sanh 昔tích 殖thực 靜tĩnh 寂tịch 業nghiệp 故cố 。 若nhược 萬vạn 物vật 皆giai 常thường 有hữu 聲thanh 。 則tắc 無vô 時thời 暫tạm 靜tĩnh 。 是thị 故cố 聲thanh 非phi 成thành 諸chư 大đại 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 物vật 皆giai 有hữu 聲thanh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 掁trành 則tắc 聲thanh 發phát 。 諸chư 大đại 常thường 相tương/tướng 掁trành 。 故cố 一nhất 切thiết 盡tận 應ưng 有hữu 聲thanh 。
答đáp 曰viết 。
非phi 萬vạn 物vật 相tương/tướng 掁trành 。 皆giai 是thị 聲thanh 因nhân 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 見kiến 二nhị 指chỉ 相tương/tướng 掁trành 。 不bất 能năng 生sanh 聲thanh 。 問vấn 曰viết 。 是thị 中trung 生sanh 聲thanh 。 微vi 故cố 不bất 知tri 。 答đáp 曰viết 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 微vi 聲thanh 亦diệc 不bất 聞văn 故cố 。 若nhược 言ngôn 有hữu 聲thanh 。 則tắc 無vô 現hiện 信tín 。 他tha 人nhân 亦diệc 可khả 言ngôn 水thủy 中trung 有hữu 香hương 。 細tế 故cố 不bất 聞văn 。 火hỏa 中trung 有hữu 味vị 。 風phong 中trung 空không 中trung 。 皆giai 有hữu 色sắc 等đẳng 。 而nhi 實thật 無vô 故cố 。 非phi 一nhất 切thiết 相tương/tướng 掁trành 盡tận 能năng 生sanh 聲thanh 。 問vấn 曰viết 。 俗tục 中trung 常thường 言ngôn 聲thanh 是thị 空không 之chi 求cầu 那na 。 今kim 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 從tùng 四tứ 大đại 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
今kim 現hiện 見kiến 聲thanh 從tùng 四tứ 大đại 生sanh 。 我ngã 等đẳng 信tín 現hiện 見kiến 故cố 。 又hựu 言ngôn 鍾chung 聲thanh 鼓cổ 聲thanh 。 故cố 知tri 是thị 鍾chung 鼓cổ 聲thanh 。 又hựu 以dĩ 四tứ 大đại 異dị 故cố 。 聲thanh 有hữu 差sai 別biệt 。 如như 鍾chung 鼓cổ 聲thanh 異dị 。 又hựu 擊kích 銅đồng 器khí 。 則tắc 聲thanh 動động 俱câu 有hữu 。 捉tróc 則tắc 俱câu 止chỉ 。 當đương 知tri 器khí 動động 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 將tương 欲dục 為vi 聲thanh 。 必tất 備bị 四tứ 大đại 質chất 像tượng 。 故cố 知tri 聲thanh 從tùng 大đại 生sanh 。 又hựu 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 聲thanh 有hữu 差sai 別biệt 。 如như 眾chúng 生sanh 聲thanh 或hoặc 麁thô 或hoặc 妙diệu 。 不bất 應ưng 以dĩ 業nghiệp 緣duyên 故cố 生sanh 空không 求cầu 那na 。 是thị 故cố 非phi 也dã 。 又hựu 因nhân 相tương/tướng 故cố 。 因nhân 相tương/tướng 者giả 隨tùy 法pháp 以dĩ 何hà 故cố 有hữu 。 即tức 名danh 為vi 因nhân 。 如như 是thị 因nhân 大đại 有hữu 聲thanh 。 無vô 則tắc 無vô 聲thanh 。 如như 有hữu 火hỏa 則tắc 熱nhiệt 。 無vô 火hỏa 無vô 熱nhiệt 。 當đương 知tri 從tùng 火hỏa 有hữu 熱nhiệt 。 從tùng 大đại 生sanh 聲thanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 有hữu 虛hư 空không 熱nhiệt 。 虛hư 空không 猶do 在tại 。 而nhi 熱nhiệt 或hoặc 無vô 。 當đương 知tri 。 空không 非phi 熱nhiệt 因nhân 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 如như 有hữu 虛hư 空không 有hữu 聲thanh 。 虛hư 空không 猶do 在tại 。 而nhi 或hoặc 無vô 聲thanh 。 故cố 知tri 非phi 因nhân 。 又hựu 聲thanh 是thị 虛hư 空không 求cầu 那na 。 此thử 無vô 可khả 信tín 。 現hiện 事sự 中trung 初sơ 不bất 見kiến 聲thanh 因nhân 。 於ư 空không 亦diệc 無vô 比tỉ 知tri 。 是thị 中trung 以dĩ 何hà 為vi 比tỉ 。 又hựu 經kinh 書thư 中trung 。 亦diệc 多đa 相tương 違vi 。 如như 是thị 無vô 一nhất 可khả 信tín 。 故cố 知tri 不bất 然nhiên 。
香Hương 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 七thất
問vấn 曰viết 。 多đa 摩ma 羅la 跋bạt 等đẳng 。 眾chúng 香hương 合hợp 故cố 。 其kỳ 香hương 異dị 本bổn 。 為vi 即tức 此thử 等đẳng 香hương 更cánh 生sanh 異dị 香hương 耶da 。
答đáp 曰viết 。
因nhân 香hương 和hòa 合hợp 。 更cánh 生sanh 異dị 香hương 。 如như 青thanh 黃hoàng 色sắc 雜tạp 更cánh 生sanh 綠lục 色sắc 。 又hựu 以dĩ 種chủng 種chủng 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 種chủng 種chủng 香hương 。 問vấn 曰viết 。 優ưu 樓lâu 佉khư 弟đệ 子tử 謂vị 香hương 唯duy 是thị 地địa 之chi 求cầu 那na 。 此thử 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
無vô 陀đà 羅la 驃phiếu 。 是thị 事sự 已dĩ 明minh 。 故cố 知tri 不bất 然nhiên 。 又hựu 衛vệ 世thế 師sư 人nhân 謂vị 。 白bạch 鑞lạp 鉛duyên 錫tích 金kim 銀ngân 銅đồng 等đẳng 。 皆giai 是thị 火hỏa 物vật 。 而nhi 是thị 中trung 有hữu 香hương 。 故cố 知tri 非phi 唯duy 地địa 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 白bạch 鑞lạp 等đẳng 與dữ 地địa 合hợp 故cố 有hữu 香hương 。
答đáp 曰viết 。
此thử 非phi 客khách 香hương 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 先tiên 餘dư 物vật 中trung 。 不bất 聞văn 此thử 香hương 。 若nhược 曾tằng 聞văn 者giả 。 可khả 言ngôn 是thị 客khách 。 如như 先tiên 聞văn 華hoa 中trung 香hương 。 後hậu 衣y 中trung 聞văn 可khả 名danh 是thị 客khách 。 是thị 白bạch 鑞lạp 等đẳng 香hương 不bất 如như 是thị 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 又hựu 是thị 白bạch 鑞lạp 等đẳng 無vô 無vô 香hương 時thời 。 不bất 應ưng 言ngôn 客khách 。 又hựu 我ngã 亦diệc 可khả 說thuyết 水thủy 等đẳng 中trung 無vô 色sắc 等đẳng 。 但đãn 與dữ 地địa 合hợp 故cố 。 色sắc 等đẳng 可khả 得đắc 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 水thủy 等đẳng 中trung 自tự 有hữu 色sắc 者giả 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 白bạch 鑞lạp 等đẳng 中trung 自tự 有hữu 香hương 。 又hựu 若nhược 物vật 中trung 有hữu 不bất 相tương 離ly 法pháp 。 即tức 此thử 物vật 有hữu 。 是thị 故cố 香hương 隨tùy 不bất 相tương 離ly 處xứ 。 即tức 此thử 物vật 香hương 。 又hựu 水thủy 等đẳng 中trung 若nhược 有hữu 香hương 。 以dĩ 微vi 故cố 不bất 知tri 有hữu 何hà 咎cữu 。 如như 說thuyết 月nguyệt 中trung 有hữu 火hỏa 。 火hỏa 決quyết 定định 熱nhiệt 。 又hựu 汝nhữ 說thuyết 溫ôn 室thất 中trung 火hỏa 滅diệt 餘dư 熱nhiệt 中trung 有hữu 微vi 色sắc 。 亦diệc 說thuyết 湯thang 中trung 有hữu 微vi 冷lãnh 相tương/tướng 。 水thủy 香hương 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 中trung 無vô 決quyết 定định 因nhân 。 言ngôn 水thủy 中trung 無vô 香hương 。 又hựu 汝nhữ 諸chư 陀đà 羅la 驃phiếu 。 無vô 決quyết 定định 相tướng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 汝nhữ 自tự 誓thệ 言ngôn 地địa 中trung 有hữu 香hương 。 而nhi 金kim 剛cang 頗pha 梨lê 等đẳng 燒thiêu 變biến 異dị 。 故cố 皆giai 是thị 地địa 物vật 。 而nhi 皆giai 無vô 香hương 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 水thủy 相tương/tướng 定định 冷lãnh 。 乳nhũ 等đẳng 相tương/tướng 亦diệc 定định 冷lãnh 。 而nhi 酥tô 等đẳng 有hữu 香hương 故cố 。 說thuyết 名danh 地địa 物vật 。 又hựu 言ngôn 。 火hỏa 決quyết 定định 熱nhiệt 。 以dĩ 白bạch 鑞lạp 等đẳng 為vi 火hỏa 物vật 。 而nhi 中trung 無vô 定định 熱nhiệt 。 又hựu 月nguyệt 等đẳng 實thật 冷lãnh 。 而nhi 汝nhữ 說thuyết 為vi 火hỏa 物vật 。 以dĩ 此thử 等đẳng 故cố 。 諸chư 陀đà 羅la 驃phiếu 。 無vô 決quyết 定định 相tướng 。 是thị 故cố 香hương 唯duy 地địa 有hữu 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 以dĩ 白bạch 鑞lạp 等đẳng 為vi 火hỏa 物vật 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 決quyết 定định 熱nhiệt 故cố 。 優ưu 樓lâu 佉khư 弟đệ 子tử 說thuyết 火hỏa 決quyết 定định 熱nhiệt 。 而nhi 白bạch 鑞lạp 等đẳng 無vô 熱nhiệt 。 問vấn 曰viết 。 白bạch 鑞lạp 等đẳng 物vật 熱nhiệt 在tại 果quả 中trung 。 不bất 在tại 觸xúc 中trung 。
答đáp 曰viết 。
酥tô 果quả 冷lãnh 。 故cố 應ưng 是thị 水thủy 物vật 。 而nhi 汝nhữ 以dĩ 定định 有hữu 香hương 故cố 。 名danh 為vi 地địa 物vật 是thị 故cố 說thuyết 果quả 。 不bất 名danh 用dụng 因nhân 。 又hựu 訶ha 梨lê 勒lặc 。 果quả 時thời 定định 熱nhiệt 。 應ưng 是thị 火hỏa 物vật 。 而nhi 實thật 有hữu 香hương 。 有hữu 五ngũ 味vị 。 故cố 不bất 名danh 火hỏa 物vật 。 以dĩ 說thuyết 果quả 非phi 因nhân 故cố 。 白bạch 鑞lạp 等đẳng 非phi 是thị 火hỏa 物vật 。 又hựu 火hỏa 相tương/tướng 輕khinh 。 白bạch 鑞lạp 等đẳng 重trọng/trùng 。 火hỏa 色sắc 白bạch 。 而nhi 白bạch 鑞lạp 等đẳng 色sắc 異dị 。 又hựu 白bạch 鑞lạp 等đẳng 與dữ 火hỏa 。 無vô 有hữu 同đồng 相tương/tướng 。 可khả 得đắc 知tri 是thị 火hỏa 物vật 。 又hựu 白bạch 鑞lạp 等đẳng 與dữ 火hỏa 相tương 違vi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 熱nhiệt 則tắc 消tiêu 故cố 。 若nhược 是thị 火hỏa 物vật 。 得đắc 火hỏa 應ưng 增tăng 。 而nhi 實thật 不bất 增tăng 。 故cố 非phi 火hỏa 物vật 。 汝nhữ 等đẳng 不bất 善thiện 思tư 。 故cố 謂vị 香hương 唯duy 是thị 地địa 物vật 。 是thị 香hương 皆giai 在tại 四tứ 眾chúng 中trung 。
味Vị 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 八bát
味vị 名danh 甜điềm 酢tạc 醎hàm 辛tân 苦khổ 淡đạm 等đẳng 。 此thử 六lục 味vị 皆giai 隨tùy 物vật 差sai 別biệt 。 不bất 以dĩ 四tứ 大đại 偏thiên 多đa 故cố 有hữu 。 如như 說thuyết 地địa 水thủy 多đa 故cố 甜điềm 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 甜điềm 味vị 有hữu 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 當đương 知tri 物vật 生sanh 自tự 有hữu 別biệt 異dị 。 問vấn 曰viết 。 藥dược 師sư 說thuyết 但đãn 有hữu 六lục 味vị 。 此thử 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
不bất 限hạn 於ư 六lục 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 或hoặc 二nhị 味vị 合hợp 。 或hoặc 三tam 或hoặc 四tứ 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 不bất 以dĩ 甜điềm 酢tạc 合hợp 故cố 名danh 甜điềm 酢tạc 味vị 。 甜điềm 酢tạc 和hòa 合hợp 。 更cánh 生sanh 異dị 味vị 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 又hựu 隨tùy 世thế 俗tục 故cố 。 差sai 別biệt 諸chư 味vị 。 如như 人nhân 以dĩ 為vi 甘cam 即tức 名danh 為vi 甘cam 。 又hựu 諸chư 味vị 熟thục 時thời 。 各các 各các 相tương/tướng 因nhân 。 甘cam 味vị 熟thục 時thời 。 或hoặc 甘cam 或hoặc 變biến 。 餘dư 味vị 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 知tri 諸chư 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 力lực 。
觸Xúc 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 九cửu
觸xúc 名danh 堅kiên 軟nhuyễn 輕khinh 重trọng 強cường 弱nhược 冷lãnh 熱nhiệt 澁sáp 滑hoạt 強cường/cưỡng 濯trạc 猗ỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 疲bì 極cực 不bất 疲bì 極cực 若nhược 病bệnh 若nhược 差sai 身thân 利lợi 身thân 鈍độn 嬾lãn 重trọng/trùng 迷mê 悶muộn 瞪trừng 瞢măng 疼đông 痺# 嚬tần 呻thân 飢cơ 渴khát 飽bão 滿mãn 。 嗜thị 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 嗜thị 樂nhạo/nhạc/lạc 懵mộng 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 說thuyết 。 觸xúc 有hữu 三tam 種chủng 。 冷lãnh 熱nhiệt 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
於ư 堅kiên 等đẳng 中trung 生sanh 知tri 。 若nhược 離ly 堅kiên 等đẳng 。 無vô 冷lãnh 熱nhiệt 知tri 。 問vấn 曰viết 。 優ưu 樓lâu 佉khư 說thuyết 。 地địa 觸xúc 是thị 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 。 風phong 觸xúc 亦diệc 爾nhĩ 。 水thủy 觸xúc 冷lãnh 。 火hỏa 觸xúc 熱nhiệt 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 已dĩ 說thuyết 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 謂vị 酥tô 等đẳng 定định 冷lãnh 。 鑞lạp 等đẳng 無vô 熱nhiệt 。 又hựu 先tiên 說thuyết 三tam 觸xúc 。 若nhược 是thị 風phong 客khách 。 則tắc 風phong 無vô 別biệt 觸xúc 。 故cố 無vô 定định 相tương/tướng 。 又hựu 湯thang 中trung 冷lãnh 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 水thủy 非phi 定định 冷lãnh 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 湯thang 中trung 有hữu 微vi 冷lãnh 相tương/tướng 。 火hỏa 勝thắng 故cố 不bất 知tri 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 若nhược 火hỏa 勢thế 盡tận 還hoàn 更cánh 冷lãnh 故cố 。
答đáp 曰viết 。
白bạch 鑞lạp 等đẳng 酥tô 等đẳng 堅kiên 物vật 。 與dữ 火hỏa 合hợp 故cố 則tắc 流lưu 。 若nhược 堅kiên 相tương/tướng 不bất 失thất 。 而nhi 有hữu 流lưu 相tương/tướng 。 則tắc 堅kiên 相tương/tướng 即tức 為vi 流lưu 相tương/tướng 。 若nhược 失thất 堅kiên 相tương/tướng 而nhi 有hữu 流lưu 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 冷lãnh 觸xúc 滅diệt 已dĩ 。 更cánh 生sanh 冷lãnh 觸xúc 。 如như 地địa 觸xúc 是thị 。 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 。 與dữ 火hỏa 合hợp 時thời 。 觸xúc 若nhược 不bất 失thất 則tắc 不bất 名danh 熟thục 變biến 。 若nhược 失thất 此thử 觸xúc 。 更cánh 生sanh 異dị 觸xúc 。 如như 是thị 則tắc 冷lãnh 觸xúc 失thất 已dĩ 。 更cánh 生sanh 冷lãnh 觸xúc 。 若nhược 爾nhĩ 水thủy 諸chư 求cầu 那na 。 亦diệc 應ưng 熟thục 變biến 。 汝nhữ 言ngôn 反phản 覆phúc 有hữu 過quá 。 又hựu 相tương 違vi 法pháp 生sanh 。 故cố 諸chư 相tướng 無vô 常thường 。 如như 火hỏa 合hợp 故cố 草thảo 等đẳng 相tương/tướng 滅diệt 。 若nhược 謂vị 熱nhiệt 觸xúc 覆phú 冷lãnh 觸xúc 者giả 。 他tha 人nhân 亦diệc 可khả 言ngôn 乳nhũ 相tương/tướng 不bất 滅diệt 。 但đãn 酪lạc 相tương/tướng 覆phú 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 汝nhữ 謂vị 不bất 見kiến 乳nhũ 還hoàn 為vi 乳nhũ 。 然nhiên 則tắc 無vô 有hữu 熟thục 變biến 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 中trung 。 何hà 物vật 不bất 為vi 。 火hỏa 之chi 所sở 燒thiêu 。 亦diệc 見kiến 土thổ/độ 中trung 有hữu 黑hắc 泥nê 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 亦diệc 從tùng 熟thục 變biến 而nhi 還hoàn 。 故cố 知tri 熟thục 變biến 非phi 常thường 不bất 還hoàn 。 如như 是thị 則tắc 冷lãnh 觸xúc 失thất 。 還hoàn 生sanh 冷lãnh 觸xúc 。 或hoặc 有hữu 與dữ 火hỏa 合hợp 。 故cố 黑hắc 色sắc 滅diệt 。 還hoàn 生sanh 黑hắc 色sắc 。 赤xích 色sắc 滅diệt 。 還hoàn 生sanh 赤xích 色sắc 。 如như 是thị 冷lãnh 觸xúc 滅diệt 已dĩ 。 離ly 火hỏa 還hoàn 生sanh 。 斯tư 有hữu 何hà 咎cữu 。 又hựu 衛vệ 世thế 師sư 人nhân 說thuyết 。 但đãn 地địa 有hữu 熟thục 變biến 相tương/tướng 。 水thủy 等đẳng 中trung 無vô 。 而nhi 藥dược 師sư 說thuyết 。 若nhược 飲ẩm 沸phí 湯thang 。 則tắc 得đắc 異dị 果quả 。 若nhược 湯thang 中trung 色sắc 等đẳng 不bất 失thất 。 安an 有hữu 異dị 果quả 。 故cố 知tri 水thủy 等đẳng 亦diệc 有hữu 熟thục 變biến 。 如như 火hỏa 燒thiêu 物vật 失thất 本bổn 相tương/tướng 故cố 。 更cánh 有hữu 異dị 相tướng 故cố 。 知tri 物vật 有hữu 異dị 相tướng 。 水thủy 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 是thị 諸chư 相tướng 相tương 違vi 。 故cố 無vô 常thường 。 如như 水thủy 能năng 滅diệt 火hỏa 火hỏa 能năng 消tiêu 水thủy 。 火hỏa 力lực 無vô 物vật 不bất 消tiêu 。 況huống 與dữ 水thủy 合hợp 。 而nhi 冷lãnh 觸xúc 不bất 滅diệt 。 是thị 故cố 衛vệ 世thế 師sư 經kinh 說thuyết 水thủy 決quyết 定định 冷lãnh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
苦Khổ 諦Đế 聚Tụ 識Thức 論Luận 中Trung 立Lập 無Vô 數Số 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập
心tâm 意ý 識thức 體thể 一nhất 而nhi 異dị 名danh 。 若nhược 法pháp 能năng 緣duyên 。 是thị 名danh 為vi 心tâm 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 受thọ 想tưởng 行hành 等đẳng 。 諸chư 心tâm 數số 法pháp 。 亦diệc 名danh 為vi 心Tâm 。 俱câu 能năng 緣duyên 故cố 。
答đáp 曰viết 。
受thọ 想tưởng 行hành 等đẳng 。 皆giai 心tâm 差sai 別biệt 名danh 。 如như 道Đạo 品Phẩm 中trung 。 一nhất 念niệm 五ngũ 名danh 。 念niệm 處xứ 念niệm 根căn 念niệm 力lực 念niệm 覺giác 正chánh 念niệm 精tinh 進tấn 。 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 一nhất 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 而nhi 有hữu 苦khổ 習tập 智trí 等đẳng 種chủng 種chủng 別biệt 名danh 。 又hựu 一nhất 定định 法pháp 。 亦diệc 名danh 為vi 禪thiền 解giải 脫thoát 除trừ 入nhập 。 如như 是thị 心tâm 一nhất 但đãn 隨tùy 時thời 故cố 。 得đắc 差sai 別biệt 名danh 。 故cố 知tri 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 人nhân 欲dục 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 有hữu 漏lậu 無vô 明minh 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 若nhược 別biệt 有hữu 心tâm 數số 。 應ưng 說thuyết 心tâm 數số 得đắc 解giải 脫thoát 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 佛Phật 若nhược 知tri 眾chúng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 心tâm 調điều 和hòa 心tâm 堪kham 任nhậm 得đắc 解giải 脫thoát 。 然nhiên 後hậu 為vi 說thuyết 。 四tứ 真Chân 諦Đế 法pháp 。 是thị 中trung 不bất 說thuyết 心tâm 數số 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 心tâm 垢cấu 故cố 眾chúng 生sanh 垢cấu 。 心tâm 淨tịnh 故cố 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 又hựu 說thuyết 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 入nhập 四tứ 禪thiền 中trung 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 不bất 動động 心tâm 。 然nhiên 後hậu 如như 實thật 知tri 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 又hựu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 中trung 。 說thuyết 行hành 緣duyên 識thức 。 又hựu 說thuyết 六lục 種chủng 為vi 人nhân 。 又hựu 說thuyết 輕khinh 躁táo 易dị 轉chuyển 無vô 過quá 於ư 心tâm 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 使sử 詣nghệ 城thành 主chủ 語ngữ 其kỳ 事sự 實thật 。 語ngữ 已dĩ 還hoàn 去khứ 主chủ 名danh 為vi 心tâm 。 又hựu 說thuyết 內nội 有hữu 識thức 身thân 外ngoại 有hữu 名danh 色sắc 。 是thị 名danh 為vi 二nhị 。 又hựu 但đãn 說thuyết 有hữu 識thức 身thân 不bất 說thuyết 有hữu 心tâm 數số 。 又hựu 說thuyết 三tam 事sự 合hợp 故cố 名danh 觸xúc 。 若nhược 有hữu 心tâm 數số 。 不bất 名danh 為vi 三tam 。 而nhi 實thật 說thuyết 三tam 。 故cố 知tri 但đãn 心tâm 無vô 別biệt 心tâm 數số 。
立Lập 有Hữu 數Số 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 一nhất
問vấn 曰viết 。 心tâm 異dị 心tâm 數số 法pháp 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 若nhược 無vô 心tâm 數số 則tắc 無vô 相tướng 應ưng 。 而nhi 實thật 有hữu 相tương 應ứng 。 故cố 知tri 有hữu 心tâm 數số 法pháp 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 心tâm 與dữ 餘dư 心tâm 相tương 應ứng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 經kinh 中trung 說thuyết 心tâm 獨độc 行hành 遠viễn 逝thệ 。 寢tẩm 藏tàng 無vô 形hình 。 是thị 中trung 但đãn 遮già 同đồng 性tánh 。 雖tuy 與dữ 心tâm 數số 共cộng 行hành 。 猶do 名danh 為vi 獨độc 行hành 。 如như 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 獨độc 處xứ 雖tuy 有hữu 虫trùng 獸thú 。 以dĩ 無vô 類loại 故cố 亦diệc 名danh 獨độc 處xứ 。 故cố 知tri 心tâm 不bất 與dữ 餘dư 心tâm 相tương 應ứng 。 而nhi 實thật 有hữu 相tương 應ứng 。 故cố 知tri 有hữu 數số 。 又hựu 心tâm 七thất 界giới 一nhất 入nhập 一nhất 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 心tâm 數số 法pháp 一nhất 界giới 一nhất 入nhập 三tam 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 心tâm 是thị 依y 處xứ 。 數số 法pháp 依y 止chỉ 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 心tâm 數số 法pháp 皆giai 依y 心tâm 行hành 。 又hựu 若nhược 無vô 心tâm 數số 則tắc 無vô 五ngũ 陰ấm 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 又hựu 此thử 二nhị 生sanh 異dị 。 從tùng 二nhị 生sanh 心tâm 。 從tùng 三tam 生sanh 數số 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 。 生sanh 眼nhãn 識thức 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 名danh 觸xúc 。 觸xúc 因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 。 又hựu 說thuyết 。 名danh 色sắc 集tập 故cố 識thức 集tập 。 觸xúc 集tập 故cố 受thọ 集tập 。 又hựu 心tâm 數số 法pháp 與dữ 所sở 依y 相tương 應ứng 。 同đồng 共cộng 一nhất 緣duyên 。 在tại 一nhất 世thế 中trung 。 心tâm 不bất 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 差sai 別biệt 。 故cố 知tri 心tâm 異dị 心tâm 數số 法pháp 異dị 。 又hựu 四tứ 依y 中trung 說thuyết 。 依y 智trí 不bất 依y 識thức 。 智trí 若nhược 是thị 識thức 。 云vân 何hà 言ngôn 依y 。 故cố 知tri 智trí 非phi 識thức 也dã 。 又hựu 佛Phật 自tự 說thuyết 心tâm 數số 法pháp 名danh 謂vị 從tùng 心tâm 生sanh 。 依y 止chỉ 心tâm 故cố 名danh 為vi 心tâm 數số 。 又hựu 佛Phật 不bất 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 唯duy 獨độc 有hữu 心tâm 。 而nhi 無vô 心tâm 數số 。 他tha 人nhân 亦diệc 可khả 言ngôn 但đãn 有hữu 數số 而nhi 無vô 心tâm 。 汝nhữ 若nhược 以dĩ 名danh 字tự 破phá 數số 。 我ngã 亦diệc 以dĩ 名danh 字tự 破phá 心tâm 。 又hựu 所sở 作tác 異dị 故cố 。 諸chư 法pháp 相tướng 異dị 。 如như 水thủy 能năng 浸tẩm 漬tí 火hỏa 能năng 焚phần 燒thiêu 。 如như 是thị 受thọ 等đẳng 所sở 作tác 異dị 故cố 知tri 有hữu 異dị 相tướng 。 又hựu 諸chư 經kinh 中trung 說thuyết 。 心tâm 中trung 生sanh 覺giác 故cố 知tri 心tâm 數số 異dị 心tâm 。 不bất 應ưng 心tâm 中trung 自tự 生sanh 心tâm 故cố 。 又hựu 如như 說thuyết 心tâm 垢cấu 故cố 眾chúng 生sanh 垢cấu 。 心tâm 淨tịnh 故cố 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 若nhược 但đãn 是thị 心tâm 。 則tắc 垢cấu 淨tịnh 無vô 因nhân 。 是thị 人nhân 不bất 以dĩ 無vô 明minh 故cố 垢cấu 慧tuệ 明minh 故cố 淨tịnh 。 應ưng 自tự 垢cấu 自tự 淨tịnh 。 此thử 則tắc 不bất 可khả 。 是thị 故cố 有hữu 心tâm 數số 法pháp 。
非Phi 無Vô 數Số 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 二nhị
汝nhữ 雖tuy 言ngôn 能năng 緣duyên 法pháp 名danh 心tâm 。 心tâm 差sai 別biệt 名danh 數số 。 如như 道Đạo 品Phẩm 中trung 說thuyết 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 心tâm 相tương/tướng 異dị 。 心tâm 數số 相tương/tướng 異dị 。 能năng 識thức 是thị 識thức 相tương/tướng 。 覺giác 苦khổ 樂lạc 是thị 受thọ 相tương/tướng 。 別biệt 知tri 是thị 想tưởng 相tương/tướng 。 起khởi 作tác 是thị 行hành 相tương/tướng 。 故cố 知tri 心tâm 異dị 心tâm 數số 亦diệc 異dị 。 汝nhữ 言ngôn 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 餘dư 經kinh 中trung 說thuyết 。 離ly 無vô 明minh 故cố 。 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 。 不bất 但đãn 說thuyết 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 又hựu 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 。 又hựu 世thế 間gian 人nhân 皆giai 多đa 識thức 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 故cố 佛Phật 偏thiên 說thuyết 。 又hựu 佛Phật 經Kinh 中trung 有hữu 不bất 盡tận 語ngữ 。 此thử 言ngôn 是thị 也dã 。 又hựu 如như 經kinh 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 能năng 斷đoạn 一nhất 法pháp 。 我ngã 保bảo 汝nhữ 等đẳng 。 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 道Đạo 。 所sở 謂vị 貪tham 欲dục 。 而nhi 實thật 不bất 偏thiên 斷đoạn 。 是thị 事sự 亦diệc 然nhiên 。 歡hoan 喜hỷ 心tâm 等đẳng 。 皆giai 以dĩ 此thử 答đáp 。 汝nhữ 言ngôn 內nội 外ngoại 二nhị 法pháp 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 說thuyết 外ngoại 有hữu 名danh 色sắc 。 即tức 說thuyết 心tâm 數số 。 以dĩ 外ngoại 入nhập 攝nhiếp 故cố 名danh 為vi 外ngoại 。 又hựu 是thị 中trung 佛Phật 說thuyết 三tam 事sự 。 內nội 有hữu 識thức 身thân 。 即tức 說thuyết 識thức 與dữ 根căn 。 外ngoại 有hữu 名danh 色sắc 。 即tức 是thị 說thuyết 塵trần 。 汝nhữ 言ngôn 說thuyết 有hữu 識thức 身thân 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 此thử 經Kinh 中trung 說thuyết 。 外ngoại 一nhất 切thiết 相tương/tướng 即tức 是thị 心tâm 數số 。 汝nhữ 言ngôn 三tam 事sự 和hòa 合hợp 名danh 觸xúc 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 觸xúc 與dữ 受thọ 等đẳng 心tâm 數số 作tác 因nhân 。 是thị 故cố 獨độc 說thuyết 。
非Phi 有Hữu 數Số 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 三tam
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 以dĩ 相tương 應ứng 故cố 有hữu 心tâm 數số 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 法pháp 獨độc 行hành 。 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。 故cố 無vô 相tướng 應ưng 。 是thị 心tâm 獨độc 行hành 。 亦diệc 以dĩ 此thử 答đáp 。 非phi 遮già 同đồng 性tánh 。 是thị 遮già 數số 法pháp 。 汝nhữ 言ngôn 攝nhiếp 異dị 故cố 有hữu 心tâm 數số 。 是thị 作tác 經kinh 者giả 。 自tự 立lập 名danh 字tự 。 佛Phật 經Kinh 中trung 不bất 說thuyết 相tương/tướng 攝nhiếp 。 是thị 故cố 非phi 也dã 。 汝nhữ 言ngôn 依y 處xứ 者giả 。 如như 汝nhữ 意ý 識thức 依y 心tâm 。 不bất 以dĩ 依y 故cố 便tiện 名danh 為vi 數số 。 如như 是thị 心tâm 依y 於ư 心tâm 。 不bất 得đắc 名danh 異dị 。 汝nhữ 言ngôn 無vô 五ngũ 陰ấm 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 我ngã 以dĩ 心tâm 差sai 別biệt 故cố 。 有hữu 名danh 為vi 受thọ 。 有hữu 名danh 為vi 想tưởng 等đẳng 。 汝nhữ 以dĩ 心tâm 數số 別biệt 為vi 三tam 陰ấm 。 我ngã 亦diệc 以dĩ 心tâm 別biệt 為vi 三tam 陰ấm 。 汝nhữ 言ngôn 生sanh 異dị 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 心tâm 與dữ 數số 法pháp 共cộng 生sanh 。 何hà 故cố 言ngôn 二nhị 生sanh 心tâm 三tam 生sanh 心tâm 數số 。 若nhược 但đãn 說thuyết 心tâm 。 則tắc 有hữu 此thử 理lý 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 人nhân 先tiên 說thuyết 識thức 時thời 。 後hậu 說thuyết 相tương/tướng 等đẳng 。 汝nhữ 言ngôn 相tương 應ứng 緣duyên 世thế 故cố 知tri 有hữu 異dị 。 是thị 先tiên 已dĩ 破phá 。 無vô 相tướng 應ưng 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 依y 智trí 非phi 依y 識thức 者giả 。 我ngã 說thuyết 心tâm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 名danh 為vi 智trí 。 一nhất 名danh 為vi 識thức 。 故cố 依y 智trí 心tâm 。 不bất 依y 識thức 也dã 。 汝nhữ 言ngôn 佛Phật 說thuyết 依y 心tâm 生sanh 法pháp 名danh 心tâm 數số 者giả 。 心tâm 所sở 生sanh 法pháp 。 名danh 曰viết 心tâm 數số 。 心tâm 依y 心tâm 生sanh 。 故cố 名danh 心tâm 數số 。 汝nhữ 言ngôn 佛Phật 亦diệc 不bất 說thuyết 。 無vô 心tâm 數số 者giả 。 我ngã 亦diệc 不bất 言ngôn 。 無vô 心tâm 數số 法pháp 。 但đãn 說thuyết 心tâm 差sai 別biệt 故cố 名danh 為vi 心tâm 數số 。 又hựu 若nhược 有hữu 道Đạo 理lý 。 不bất 可khả 說thuyết 名danh 說thuyết 。 如như 其kỳ 無vô 道Đạo 理lý 。 雖tuy 說thuyết 非phi 說thuyết 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 以dĩ 說thuyết 為vi 因nhân 。 又hựu 我ngã 等đẳng 當đương 說thuyết 心tâm 心tâm 數số 法pháp 名danh 字tự 義nghĩa 。 以dĩ 集tập 起khởi 故cố 名danh 心tâm 。 受thọ 等đẳng 亦diệc 能năng 集tập 起khởi 後hậu 有hữu 。 相tương/tướng 同đồng 於ư 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 心tâm 。 又hựu 心tâm 與dữ 心tâm 數số 。 俱câu 從tùng 心tâm 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 心tâm 數số 。 若nhược 人nhân 但đãn 說thuyết 有hữu 心tâm 數số 法pháp 。 是thị 人nhân 應ưng 說thuyết 數số 法pháp 名danh 義nghĩa 。 而nhi 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 汝nhữ 言ngôn 作tác 異dị 及cập 心tâm 生sanh 覺giác 。 皆giai 以dĩ 此thử 答đáp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 以dĩ 心tâm 差sai 別biệt 故cố 。 所sở 作tác 業nghiệp 異dị 亦diệc 心tâm 中trung 生sanh 心tâm 。 名danh 心tâm 生sanh 覺giác 。 汝nhữ 言ngôn 垢cấu 淨tịnh 無vô 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 雖tuy 無vô 數số 法pháp 。 而nhi 有hữu 垢cấu 淨tịnh 。 又hựu 無vô 異dị 相tướng 故cố 。 無vô 心tâm 數số 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 汝nhữ 以dĩ 心tâm 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 為vi 心tâm 數số 。 相tương 應ứng 法pháp 無vô 。 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。 故cố 不bất 從tùng 心tâm 別biệt 有hữu 數số 法pháp 。
明Minh 無Vô 數Số 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 四tứ
汝nhữ 言ngôn 相tương/tướng 異dị 故cố 有hữu 心tâm 數số 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 識thức 若nhược 覺giác 。 是thị 諸chư 相tướng 等đẳng 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 心tâm 識thức 色sắc 。 即tức 名danh 為vi 覺giác 。 亦diệc 名danh 想tưởng 等đẳng 。 如như 世thế 間gian 言ngôn 汝nhữ 識thức 是thị 人nhân 即tức 名danh 為vi 知tri 。 從tùng 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 亦diệc 即tức 是thị 知tri 。 當đương 知tri 識thức 即tức 受thọ 想tưởng 。 若nhược 此thử 等đẳng 法pháp 。 有hữu 定định 異dị 相tướng 。 今kim 應ưng 當đương 說thuyết 。 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。 故cố 無vô 異dị 相tướng 。 汝nhữ 言ngôn 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 因nhân 緣duyên 故cố 。 隨tùy 心tâm 有hữu 染nhiễm 亦diệc 有hữu 無vô 明minh 。 是thị 心tâm 聚tụ 中trung 染nhiễm 及cập 無vô 明minh 。 盡tận 與dữ 相tương 應ứng 。 若nhược 言ngôn 無vô 明minh 垢cấu 慧tuệ 染nhiễm 垢cấu 心tâm 者giả 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。 如như 是thị 離ly 無vô 明minh 故cố 。 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 。 離ly 染nhiễm 垢cấu 故cố 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 亦diệc 無vô 因nhân 緣duyên 。 又hựu 是thị 名danh 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 離ly 三tam 漏lậu 故cố 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 亦diệc 從tùng 無vô 明minh 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 若nhược 說thuyết 從tùng 染nhiễm 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 說thuyết 遮già 斷đoạn 。 言ngôn 從tùng 無vô 明minh 。 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 畢tất 竟cánh 斷đoạn 。 若nhược 從tùng 染nhiễm 故cố 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 從tùng 無vô 明minh 故cố 。 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 。 若nhược 從tùng 恚khuể 等đẳng 。 得đắc 何hà 物vật 解giải 脫thoát 。 是thị 事sự 應ưng 答đáp 。 當đương 知tri 離ly 心tâm 。 無vô 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 但đãn 有hữu 心tâm 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 者giả 。 心tâm 有hữu 何hà 勝thắng 義nghĩa 。 而nhi 慧tuệ 等đẳng 法pháp 無vô 。 汝nhữ 言ngôn 人nhân 多đa 識thức 心tâm 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 者giả 。 世thế 間gian 人nhân 亦diệc 多đa 識thức 苦khổ 樂lạc 。 應ưng 說thuyết 受thọ 等đẳng 。 汝nhữ 言ngôn 有hữu 餘dư 諸chư 經kinh 者giả 。 何hà 故cố 不bất 但đãn 說thuyết 心tâm 數số 。 而nhi 但đãn 說thuyết 心tâm 。 汝nhữ 言ngôn 但đãn 斷đoạn 一nhất 法pháp 。 是thị 語ngữ 有hữu 緣duyên 。 佛Phật 隨tùy 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 偏thiên 多đa 若nhược 常thường 覆phú 心tâm 者giả 。 說thuyết 是thị 一nhất 法pháp 斷đoạn 此thử 法pháp 故cố 。 餘dư 亦diệc 自tự 斷đoạn 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 汝nhữ 言ngôn 說thuyết 名danh 相tướng 故cố 即tức 說thuyết 心tâm 數số 。 汝nhữ 自tự 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 是thị 經Kinh 不bất 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 汝nhữ 若nhược 自tự 生sanh 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 何hà 不bất 言ngôn 以dĩ 名danh 相tướng 說thuyết 心tâm 緣duyên 。 可khả 有hữu 此thử 理lý 。 汝nhữ 言ngôn 觸xúc 與dữ 受thọ 等đẳng 心tâm 數số 作tác 因nhân 。 是thị 言ngôn 多đa 過quá 。 俱câu 相tương 應ứng 法pháp 。 而nhi 言ngôn 觸xúc 是thị 受thọ 等đẳng 因nhân 。 非phi 受thọ 等đẳng 是thị 觸xúc 因nhân 。 有hữu 此thử 等đẳng 咎cữu 。 故cố 知tri 但đãn 心tâm 無vô 別biệt 心tâm 數số 。
無Vô 相Tướng 應Ưng 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 五ngũ
無vô 相tướng 應ưng 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 心tâm 數số 法pháp 。 故cố 心tâm 與dữ 誰thùy 相tương 應ứng 。 又hựu 受thọ 等đẳng 諸chư 相tướng 不bất 得đắc 同đồng 時thời 。 又hựu 因nhân 果quả 不bất 俱câu 。 識thức 是thị 想tưởng 等đẳng 法pháp 因nhân 。 此thử 法Pháp 不bất 應ưng 。 一nhất 時thời 俱câu 有hữu 。 故cố 無vô 相tướng 應ưng 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 。 甚thậm 深thâm 因nhân 緣duyên 法pháp 。 中trung 是thị 事sự 生sanh 。 故cố 是thị 事sự 得đắc 生sanh 。 又hựu 如như 穀cốc 子tử 牙nha 莖hành 枝chi 葉diệp 。 花hoa 實thật 等đẳng 現hiện 見kiến 因nhân 果quả 相tương 次thứ 。 故cố 有hữu 識thức 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 如như 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 與dữ 色sắc 共cộng 因nhân 應ưng 俱câu 生sanh 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 色sắc 無vô 了liễu 知tri 。 不bất 能năng 緣duyên 故cố 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 有hữu 緣duyên 有hữu 了liễu 。 是thị 故cố 一nhất 時thời 不bất 應ưng 俱câu 有hữu 。 無vô 多đa 了liễu 故cố 。 又hựu 以dĩ 一nhất 身thân 。 名danh 一nhất 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 一nhất 了liễu 故cố 。 若nhược 一nhất 念niệm 中trung 。 多đa 心tâm 數số 法pháp 。 則tắc 有hữu 多đa 了liễu 。 有hữu 多đa 了liễu 故cố 。 應ưng 是thị 多đa 人nhân 。 此thử 事sự 不bất 可khả 。 故cố 一nhất 念niệm 中trung 。 無vô 受thọ 等đẳng 法pháp 。 又hựu 何hà 故cố 六lục 識thức 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 識thức 皆giai 待đãi 次thứ 第đệ 緣duyên 生sanh 。 故cố 不bất 一nhất 時thời 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 何hà 障chướng 故cố 。 一nhất 次thứ 第đệ 緣duyên 不bất 得đắc 次thứ 第đệ 生sanh 六lục 識thức 耶da 。 當đương 知tri 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 次thứ 第đệ 生sanh 故cố 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 取thủ 相tương/tướng 即tức 是thị 想tưởng 業nghiệp 。 若nhược 佛Phật 聽thính 識thức 業nghiệp 而nhi 遮già 想tưởng 業nghiệp 。 當đương 知tri 或hoặc 有hữu 識thức 而nhi 無vô 想tưởng 。 若nhược 人nhân 取thủ 相tương/tướng 。 是thị 見kiến 已dĩ 取thủ 。 非phi 是thị 見kiến 時thời 。 故cố 知tri 識thức 等đẳng 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 隨tùy 喜hỷ 思tư 惟duy 。 是thị 中trung 亦diệc 先tiên 說thuyết 識thức 業nghiệp 。 後hậu 說thuyết 受thọ 等đẳng 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 見kiến 是thị 見kiến 等đẳng 。 故cố 知tri 非phi 一nhất 切thiết 心tâm 盡tận 有hữu 受thọ 等đẳng 。 又hựu 以dĩ 五ngũ 識thức 相tương/tướng 是thị 事sự 可khả 明minh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 人nhân 於ư 眼nhãn 識thức 中trung 。 不bất 能năng 取thủ 怨oán 親thân 相tương 及cập 平bình 等đẳng 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 無vô 想tưởng 。 亦diệc 無vô 憂ưu 喜hỷ 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 或hoặc 有hữu 人nhân 說thuyết 。 是thị 中trung 亦diệc 無vô 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 。 故cố 知tri 無vô 思tư 能năng 求cầu 後hậu 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 思tư 。 此thử 後hậu 當đương 說thuyết 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 亦diệc 無vô 思tư 也dã 。 又hựu 汝nhữ 等đẳng 五ngũ 識thức 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 此thử 中trung 云vân 何hà 。 當đương 有hữu 覺giác 觀quán 。 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 先tiên 麁thô 後hậu 細tế 故cố 名danh 覺giác 觀quán 。 又hựu 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 有hữu 覺giác 觀quán 者giả 。 如như 說thuyết 欲dục 我ngã 知tri 汝nhữ 。 本bổn 皆giai 由do 思tư 覺giác 生sanh 。 是thị 則tắc 覺giác 時thời 無vô 欲dục 。 識thức 時thời 云vân 何hà 有hữu 覺giác 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 五ngũ 識thức 中trung 有hữu 想tưởng 無vô 覺giác 。 是thị 覺giác 因nhân 想tưởng 生sanh 。 云vân 何hà 想tưởng 時thời 有hữu 覺giác 。 是thị 故cố 應ưng 受thọ 。 五ngũ 識thức 無vô 想tưởng 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 五ngũ 識thức 中trung 無vô 男nam 女nữ 分phân 別biệt 。 亦diệc 無vô 受thọ 等đẳng 分phân 別biệt 。 是thị 中trung 何hà 所sở 分phân 別biệt 。 又hựu 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 五ngũ 識thức 次thứ 第đệ 必tất 生sanh 意ý 識thức 。 以dĩ 五ngũ 識thức 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 。 有hữu 分phân 別biệt 者giả 。 何hà 用dụng 次thứ 第đệ 生sanh 意ý 識thức 耶da 。 又hựu 覺giác 觀quán 不bất 應ưng 一nhất 心tâm 中trung 生sanh 。 以dĩ 麁thô 細tế 相tương 違vi 故cố 。 譬thí 如như 振chấn 鈴linh 初sơ 聲thanh 為vi 覺giác 餘dư 聲thanh 曰viết 觀quán 。 彼bỉ 喻dụ 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 。 有hữu 覺giác 觀quán 者giả 。 應ưng 說thuyết 其kỳ 業nghiệp 。 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。 當đương 知tri 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 又hựu 癡si 慧tuệ 相tương 違vi 。 不bất 應ưng 俱câu 有hữu 。 云vân 何hà 一nhất 念niệm 中trung 。 亦diệc 知tri 亦diệc 不bất 知tri 。 又hựu 一nhất 心tâm 中trung 不bất 容dung 有hữu 疑nghi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 杌ngột 若nhược 人nhân 。 不bất 得đắc 一nhất 心tâm 中trung 行hành 。 以dĩ 心tâm 業nghiệp 無vô 此thử 力lực 故cố 。 又hựu 人nhân 言ngôn 心tâm 數số 法pháp 中trung 憶ức 行hành 過quá 去khứ 世thế 緣duyên 。 現hiện 在tại 心tâm 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 又hựu 若nhược 念niệm 此thử 人nhân 是thị 我ngã 知tri 識thức 。 曾tằng 利lợi 益ích 我ngã 。 念niệm 已dĩ 生sanh 喜hỷ 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 又hựu 欲dục 不bất 欲dục 。 云vân 何hà 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 樂nhạo 欲dục 我ngã 法pháp 。 法pháp 則tắc 增tăng 長trưởng 。 若nhược 不bất 樂nhạo 欲dục 。 法pháp 則tắc 損tổn 減giảm 。 云vân 何hà 當đương 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 又hựu 若nhược 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 心tâm 數số 法pháp 。 法pháp 則tắc 錯thác 亂loạn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 有hữu 知tri 不bất 知tri 疑nghi 不bất 疑nghi 信tín 不bất 信tín 。 精tinh 進tấn 懈giải 怠đãi 。 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 又hựu 一nhất 切thiết 心tâm 數số 應ưng 盡tận 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 以dĩ 何hà 障chướng 故cố 。 苦khổ 樂lạc 貪tham 恚khuể 等đẳng 。 不bất 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 若nhược 汝nhữ 謂vị 苦khổ 樂lạc 等đẳng 相tương 違vi 故cố 不bất 在tại 一nhất 心tâm 中trung 者giả 。 知tri 不bất 知tri 等đẳng 亦diệc 相tương 違vi 故cố 。 不bất 應ưng 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 故cố 無vô 相tướng 應ưng 。 又hựu 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 經kinh 中trung 。 佛Phật 次thứ 第đệ 說thuyết 。 諸chư 心tâm 數số 法pháp 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 行hành 四tứ 念niệm 處xứ 。
爾nhĩ 時thời 修tu 習tập 。 念Niệm 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 心tâm 在tại 念niệm 中trung 。 簡giản 擇trạch 諸chư 法pháp 。 簡giản 擇trạch 諸chư 法pháp 故cố 生sanh 精tinh 進tấn 。 精tinh 進tấn 力lực 故cố 。 能năng 集tập 善thiện 法Pháp 。 心tâm 生sanh 淨tịnh 喜hỷ 。 心tâm 生sanh 喜hỷ 故cố 得đắc 猗ỷ 。 得đắc 猗ỷ 故cố 心tâm 攝nhiếp 。 心tâm 攝nhiếp 則tắc 得đắc 定định 。 得đắc 定định 故cố 能năng 捨xả 貪tham 憂ưu 。 捨xả 貪tham 憂ưu 故cố 知tri 心tâm 數số 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 又hựu 八bát 道đạo 分phần/phân 經kinh 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 若nhược 得đắc 正chánh 見kiến 。 則tắc 從tùng 正chánh 見kiến 生sanh 正chánh 思tư 惟duy 。 乃nãi 至chí 正chánh 定định 。 又hựu 次thứ 第đệ 經kinh 中trung 。 佛Phật 語ngứ 阿A 難Nan 。 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 不bất 應ưng 願nguyện 欲dục 心tâm 無vô 憂ưu 悔hối 。 持trì 戒giới 人nhân 心tâm 法pháp 無vô 憂ưu 悔hối 。 無vô 憂ưu 悔hối 者giả 。 不bất 應ưng 願nguyện 欲dục 。 心tâm 得đắc 歡hoan 悅duyệt 。 心tâm 無vô 憂ưu 悔hối 。 法pháp 應ưng 歡hoan 悅duyệt 。 歡hoan 悅duyệt 則tắc 心tâm 喜hỷ 。 心tâm 喜hỷ 則tắc 得đắc 身thân 猗ỷ 。 身thân 猗ỷ 則tắc 受thọ 樂lạc 。 受thọ 樂lạc 則tắc 心tâm 攝nhiếp 。 心tâm 攝nhiếp 則tắc 得đắc 實thật 智trí 。 得đắc 實thật 智trí 則tắc 厭yếm 離ly 。 厭yếm 離ly 則tắc 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 心tâm 法pháp 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 又hựu 八bát 大đại 人nhân 覺giác 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 行hành 少thiểu 欲dục 則tắc 知tri 足túc 。 知tri 足túc 則tắc 遠viễn 離ly 。 遠viễn 離ly 則tắc 精tinh 進tấn 。 精tinh 進tấn 則tắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 正chánh 憶ức 念niệm 則tắc 心tâm 攝nhiếp 。 心tâm 攝nhiếp 則tắc 得đắc 慧tuệ 。 得đắc 慧tuệ 則tắc 戲hí 論luận 滅diệt 。 又hựu 七thất 淨tịnh 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 戒giới 淨tịnh 為vi 心tâm 淨tịnh 。 心tâm 淨tịnh 為vi 見kiến 淨tịnh 。 見kiến 淨tịnh 為vi 度độ 疑nghi 淨tịnh 。 度độ 疑nghi 淨tịnh 為vi 道đạo 非phi 道đạo 知tri 見kiến 淨tịnh 。 道đạo 非phi 道đạo 知tri 見kiến 淨tịnh 為vi 行hành 知tri 見kiến 淨tịnh 。 行hành 知tri 見kiến 淨tịnh 為vi 行hành 斷đoạn 知tri 見kiến 淨tịnh 。 又hựu 因nhân 緣duyên 經kinh 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 。 生sanh 癡si 分phần/phân 濁trược 念niệm 。 是thị 中trung 癡si 即tức 無vô 明minh 。 癡si 者giả 所sở 求cầu 為vi 愛ái 。 愛ái 者giả 所sở 作tác 名danh 業nghiệp 。 如như 是thị 等đẳng 。 又hựu 大đại 因nhân 經kinh 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 愛ái 首thủ 九cửu 法pháp 。 因nhân 愛ái 生sanh 求cầu 。 因nhân 求cầu 故cố 得đắc 。 因nhân 得đắc 故cố 挍giảo 計kế 。 因nhân 挍giảo 計kế 故cố 生sanh 染nhiễm 。 因nhân 染nhiễm 故cố 貪tham 著trước 。 因nhân 貪tham 著trước 故cố 取thủ 。 因nhân 取thủ 故cố 生sanh 慳san 心tâm 。 因nhân 慳san 心tâm 故cố 守thủ 護hộ 。 因nhân 守thủ 護hộ 故cố 便tiện 有hữu 鞭tiên 杖trượng 諍tranh 訟tụng 。 諸chư 苦khổ 惱não 等đẳng 。 又hựu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 法Pháp 中trung 。 亦diệc 次thứ 第đệ 說thuyết 。 若nhược 親thân 近cận 善thiện 人nhân 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 聞văn 正Chánh 法Pháp 故cố 能năng 生sanh 正chánh 念niệm 。 正chánh 念niệm 因nhân 緣duyên 。 能năng 修tu 行hành 道Đạo 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 眼nhãn 識thức 生sanh 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 故cố 名danh 觸xúc 。 若nhược 說thuyết 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 一nhất 時thời 生sanh 者giả 。 則tắc 無vô 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 若nhược 說thuyết 一nhất 一nhất 生sanh 則tắc 有hữu 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 以dĩ 是thị 等đẳng 緣duyên 故cố 無vô 相tướng 應ưng 。
有Hữu 相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 六lục
問vấn 曰viết 。 有hữu 相tương 應ứng 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 人nhân 見kiến 受thọ 是thị 神thần 。 識thức 心tâm 依y 之chi 。 以dĩ 相tương 應ứng 故cố 。 想tưởng 陰ấm 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 無vô 相tướng 應ưng 。 何hà 由do 有hữu 此thử 。 又hựu 人nhân 經kinh 中trung 說thuyết 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 生sanh 眼nhãn 識thức 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 生sanh 觸xúc 。 共cộng 生sanh 受thọ 想tưởng 行hành 等đẳng 。 於ư 是thị 法Pháp 中trung 。 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 天thiên 人nhân 男nam 女nữ 大đại 小tiểu 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 皆giai 因nhân 諸chư 陰ấm 。 若nhược 說thuyết 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 次thứ 第đệ 生sanh 者giả 。 則tắc 因nhân 二nhị 陰ấm 。 有hữu 人nhân 不bất 應ưng 因nhân 五ngũ 陰ấm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 可khả 因nhân 去khứ 來lai 陰ấm 得đắc 名danh 為vi 人nhân 。 汝nhữ 言ngôn 現hiện 在tại 無vô 五ngũ 陰ấm 者giả 。 云vân 何hà 說thuyết 因nhân 五ngũ 陰ấm 名danh 人nhân 天thiên 等đẳng 。 而nhi 此thử 中trung 說thuyết 因nhân 諸chư 陰ấm 。 非phi 但đãn 二nhị 也dã 。 故cố 因nhân 五ngũ 陰ấm 有hữu 眾chúng 生sanh 名danh 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 相tương 應ứng 語ngữ 。 謂vị 有hữu 根căn 智trí 相tương 應ứng 信tín 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 觸xúc 即tức 與dữ 受thọ 想tưởng 思tư 俱câu 生sanh 。 又hựu 說thuyết 五ngũ 枝chi 初sơ 禪thiền 。 亦diệc 說thuyết 受thọ 等đẳng 是thị 識thức 住trú 處xứ 。 若nhược 識thức 無vô 相tướng 應ưng 。 云vân 何hà 識thức 住trụ 受thọ 等đẳng 法pháp 中trung 。 是thị 住trụ 名danh 依y 止chỉ 住trụ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 說thuyết 識thức 是thị 識thức 住trú 處xứ 故cố 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 心tâm 與dữ 法pháp 。 皆giai 從tùng 心tâm 生sanh 。 依y 止chỉ 於ư 心tâm 。 又hựu 說thuyết 眾chúng 生sanh 心tâm 長trường 夜dạ 為vi 貪tham 恚khuể 等đẳng 。 之chi 所sở 染nhiễm 污ô 。 若nhược 無vô 相tướng 應ưng 。 云vân 何hà 能năng 染nhiễm 。 又hựu 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 性tánh 羸luy 劣liệt 故cố 。 相tương 依y 能năng 緣duyên 。 喻dụ 如như 束thúc 竹trúc 相tương 依y 而nhi 立lập 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 心tâm 掉trạo 動động 時thời 。 不bất 宜nghi 三tam 覺giác 。 謂vị 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 。 更cánh 增tăng 動động 故cố 。 宜nghi 三tam 覺giác 。 意ý 謂vị 猗ỷ 定định 捨xả 。 止chỉ 發phát 動động 故cố 。 若nhược 心tâm 懈giải 沒một 。 則tắc 不bất 宜nghi 三tam 覺giác 。 謂vị 猗ỷ 定định 捨xả 增tăng 退thoái 沒một 。 故cố 宜nghi 三tam 覺giác 。 意ý 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 。 能năng 發phát 起khởi 故cố 。 念niệm 能năng 俱câu 調điều 。 又hựu 論luận 師sư 言ngôn 。 一nhất 時thời 修tu 習tập 。 助trợ 菩Bồ 提Đề 法Pháp 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 故cố 知tri 有hữu 相tương 應ứng 。
非Phi 相Tướng 應Ưng 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 七thất
汝nhữ 言ngôn 見kiến 受thọ 是thị 神thần 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 凡phàm 夫phu 癡si 惑hoặc 。 妄vọng 生sanh 此thử 見kiến 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 此thử 是thị 受thọ 此thử 識thức 依y 止chỉ 。 是thị 人nhân 若nhược 能năng 如như 是thị 分phân 別biệt 。 亦diệc 能năng 入nhập 空không 。 是thị 人nhân 見kiến 心tâm 相tương 續tục 不bất 別biệt 。 但đãn 著trước 語ngữ 言ngôn 。 故cố 如như 此thử 說thuyết 。 是thị 癡si 惑hoặc 語ngữ 。 不bất 可khả 信tín 也dã 。 汝nhữ 言ngôn 因nhân 諸chư 陰ấm 故cố 名danh 為vi 人nhân 者giả 。 是thị 因nhân 五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 名danh 人nhân 。 故cố 說thuyết 諸chư 陰ấm 。 如như 世thế 間gian 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 苦khổ 人nhân 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 人nhân 。 不bất 可khả 一nhất 時thời 有hữu 此thử 三tam 受thọ 。 諸chư 陰ấm 亦diệc 然nhiên 。 汝nhữ 言ngôn 有hữu 根căn 智trí 相tương 應ứng 信tín 。 經kinh 中trung 亦diệc 說thuyết 餘dư 事sự 相tướng 應ưng 。 如như 說thuyết 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 於ư 一nhất 事sự 中trung 相tương 應ứng 。 又hựu 說thuyết 怨oán 相tương 應ứng 苦khổ 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 汝nhữ 法pháp 中trung 色sắc 無vô 相tướng 應ưng 。 而nhi 此thử 以dĩ 世thế 俗tục 故cố 。 亦diệc 名danh 相tướng 應ưng 。 智trí 信tín 亦diệc 爾nhĩ 。 信tín 能năng 信tín 無vô 常thường 等đẳng 。 慧tuệ 隨tùy 了liễu 知tri 。 共cộng 成thành 一nhất 事sự 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 汝nhữ 言ngôn 從tùng 觸xúc 即tức 有hữu 受thọ 等đẳng 俱câu 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 世thế 間gian 有hữu 事sự 雖tuy 小tiểu 相tương 遠viễn 亦diệc 名danh 為vi 俱câu 。 如như 言ngôn 與dữ 弟đệ 子tử 俱câu 行hành 。 亦diệc 如như 頂đảnh 生sanh 王vương 生sanh 心tâm 即tức 到đáo 天thiên 上thượng 。 是thị 事sự 亦diệc 然nhiên 。 凡phàm 夫phu 識thức 造tạo 緣duyên 時thời 。 四tứ 法pháp 必tất 次thứ 第đệ 生sanh 識thức 。 次thứ 生sanh 想tưởng 。 想tưởng 次thứ 生sanh 受thọ 。 受thọ 次thứ 生sanh 思tư 。 思tư 及cập 憂ưu 喜hỷ 等đẳng 。 從tùng 此thử 生sanh 貪tham 恚khuể 癡si 。 故cố 說thuyết 即tức 生sanh 。 汝nhữ 言ngôn 五ngũ 枝chi 初sơ 禪thiền 。 是thị 禪thiền 地địa 中trung 有hữu 此thử 五ngũ 枝chi 。 非phi 是thị 一nhất 時thời 。 如như 欲dục 界giới 三tam 受thọ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 先tiên 說thuyết 法Pháp 後hậu 說thuyết 地địa 。 故cố 又hựu 覺giác 觀quán 。 不bất 得đắc 相tương 應ứng 。 先tiên 已dĩ 答đáp 。 汝nhữ 言ngôn 識thức 處xứ 者giả 。 此thử 經Kinh 中trung 說thuyết 識thức 緣duyên 處xứ 。 不bất 說thuyết 依y 處xứ 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 即tức 此thử 經Kinh 中trung 說thuyết 。 識thức 緣duyên 色sắc 喜hỷ 潤nhuận 故cố 住trụ 。 汝nhữ 雖tuy 言ngôn 若nhược 識thức 緣duyên 識thức 住trụ 。 則tắc 應ưng 有hữu 五ngũ 識thức 處xứ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 識thức 時thời 少thiểu 。 識thức 識thức 事sự 已dĩ 心tâm 生sanh 想tưởng 等đẳng 。 是thị 中trung 起khởi 愛ái 。 起khởi 愛ái 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 名danh 識thức 處xứ 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 識thức 是thị 識thức 處xứ 。 又hựu 七thất 識thức 處xứ 中trung 亦diệc 說thuyết 識thức 是thị 識thức 處xứ 。 又hựu 應ưng 思tư 此thử 經Kinh 。 勿vật 但đãn 隨tùy 語ngữ 。 如như 說thuyết 信tín 能năng 度độ 河hà 。 是thị 言ngôn 不bất 盡tận 。 而nhi 實thật 以dĩ 慧tuệ 得đắc 度độ 。 是thị 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 汝nhữ 言ngôn 心tâm 數số 依y 心tâm 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 先tiên 心tâm 識thức 事sự 後hậu 生sanh 想tưởng 等đẳng 故cố 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 受thọ 等đẳng 依y 心tâm 。 非phi 如như 彩thải 畫họa 依y 壁bích 。 是thị 名danh 心tâm 數số 依y 心tâm 。 汝nhữ 言ngôn 心tâm 數số 相tương 依y 如như 束thúc 竹trúc 者giả 。 與dữ 經kinh 相tương 違vi 。 若nhược 俱câu 相tương 應ứng 。 何hà 故cố 心tâm 數số 依y 心tâm 。 而nhi 心tâm 不bất 依y 數số 。 若nhược 汝nhữ 謂vị 心tâm 先tiên 生sanh 大đại 故cố 數số 法pháp 依y 止chỉ 。 則tắc 成thành 我ngã 義nghĩa 。 以dĩ 心tâm 生sanh 時thời 無vô 數số 法pháp 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 煩phiền 惱não 染nhiễm 心tâm 故cố 知tri 相tương 應ứng 。 此thử 無vô 道Đạo 理lý 。 若nhược 心tâm 先tiên 淨tịnh 貪tham 等đẳng 來lai 污ô 。 是thị 即tức 淨tịnh 法pháp 可khả 污ô 。 則tắc 害hại 法pháp 相tướng 。 亦diệc 如như 先tiên 說thuyết 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 客khách 塵trần 來lai 污ô 。 彼bỉ 應ưng 答đáp 此thử 。 若nhược 心tâm 本bổn 性tánh 淨tịnh 。 貪tham 等đẳng 何hà 為vi 。 如như 言ngôn 心tâm 垢cấu 故cố 眾chúng 生sanh 垢cấu 。 心tâm 淨tịnh 故cố 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 然nhiên 則tắc 眾chúng 生sanh 亦diệc 應ưng 相tương 應ứng 。 若nhược 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 相tương 應ứng 。 貪tham 等đẳng 亦diệc 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 心tâm 相tương 續tục 行hành 中trung 生sanh 垢cấu 等đẳng 心tâm 污ô 諸chư 相tướng 續tục 。 故cố 說thuyết 染nhiễm 心tâm 。 如như 說thuyết 從tùng 染nhiễm 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 心tâm 相tương 續tục 中trung 。 若nhược 淨tịnh 心tâm 生sanh 。 名danh 得Đắc 解Giải 脫Thoát 。 是thị 事sự 亦diệc 然nhiên 。 如như 雲vân 霧vụ 等đẳng 雖tuy 不bất 與dữ 日nhật 月nguyệt 相tương 應ứng 亦diệc 能năng 為vi 翳ế 。 貪tham 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 雖tuy 不bất 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 亦diệc 能năng 染nhiễm 污ô 。 又hựu 煙yên 雲vân 霧vụ 等đẳng 能năng 蔽tế 日nhật 月nguyệt 。 故cố 名danh 為vi 翳ế 。 貪tham 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 能năng 障chướng 淨tịnh 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 污ô 。 問vấn 曰viết 。 雲vân 霧vụ 日nhật 月nguyệt 。 在tại 一nhất 時thời 中trung 。 煩phiền 惱não 與dữ 心tâm 不bất 如như 是thị 。 故cố 此thử 喻dụ 非phi 也dã 。
答đáp 曰viết 。
障chướng 礙ngại 同đồng 故cố 。 是thị 事sự 已dĩ 成thành 。 故cố 無vô 咎cữu 也dã 。 是thị 煩phiền 惱não 能năng 污ô 心tâm 相tương 續tục 。 故cố 名danh 為vi 染nhiễm 。 汝nhữ 言ngôn 數số 從tùng 心tâm 生sanh 依y 止chỉ 心tâm 者giả 。 是thị 事sự 先tiên 答đáp 。 汝nhữ 言ngôn 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 性tánh 羸luy 劣liệt 者giả 。 以dĩ 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 名danh 羸luy 劣liệt 。 非phi 相tướng 助trợ 故cố 能năng 行hành 於ư 緣duyên 。 若nhược 相tương 助trợ 者giả 應ưng 得đắc 暫tạm 住trụ 。 而nhi 實thật 不bất 見kiến 。 有hữu 相tương 助trợ 力lực 。 何hà 用dụng 相tương 應ứng 。 汝nhữ 言ngôn 覺giác 意ý 相tương/tướng 宜nghi 。 是thị 說thuyết 隨tùy 時thời 應ưng 修tu 三tam 覺giác 非phi 一nhất 念niệm 中trung 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 我ngã 於ư 七thất 覺giác 。 自tự 在tại 能năng 入nhập 。 若nhược 心tâm 掉trạo 動động 。
爾nhĩ 時thời 應ưng 修tu 猗ỷ 等đẳng 三tam 覺giác 。 又hựu 佛Phật 亦diệc 說thuyết 覺giác 法pháp 次thứ 第đệ 。 汝nhữ 言ngôn 一nhất 時thời 修tu 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 時thời 修tu 三tam 十thập 七thất 品phẩm 。 則tắc 應ưng 一nhất 時thời 並tịnh 修tu 二nhị 信tín 及cập 五ngũ 念niệm 等đẳng 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 隨tùy 得đắc 處xứ 修tu 即tức 是thị 離ly 修tu 。 又hựu 隨tùy 他tha 所sở 得đắc 如như 二nhị 禪thiền 等đẳng 。 故cố 名danh 不bất 離ly 。 又hựu 一nhất 時thời 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 則tắc 無vô 道Đạo 理lý 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 念niệm 不bất 得đắc 修tu 多đa 法pháp 。
多Đa 心Tâm 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 八bát
問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 無vô 別biệt 心tâm 數số 。 亦diệc 無vô 相tướng 應ưng 。 今kim 此thử 心tâm 為vi 一nhất 為vi 多đa 。 有hữu 人nhân 謂vị 。 心tâm 是thị 一nhất 。 隨tùy 生sanh 故cố 多đa 。
答đáp 曰viết 。
多đa 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 識thức 名danh 為vi 心tâm 。 而nhi 色sắc 識thức 異dị 。 香hương 等đẳng 識thức 亦diệc 異dị 。 是thị 故cố 多đa 心tâm 。 又hựu 眼nhãn 識thức 生sanh 異dị 。 謂vị 待đãi 光quang 明minh 虛hư 空không 等đẳng 緣duyên 。 耳nhĩ 識thức 不bất 爾nhĩ 。 三tam 識thức 塵trần 到đáo 故cố 生sanh 。 意ý 識thức 從tùng 多đa 緣duyên 生sanh 。 故cố 知tri 不bất 一nhất 。 又hựu 若nhược 識thức 知tri 塵trần 常thường 如như 是thị 相tương/tướng 。 云vân 何hà 更cánh 知tri 異dị 塵trần 。 若nhược 多đa 心tâm 生sanh 則tắc 能năng 得đắc 知tri 。 如như 邪tà 正chánh 知tri 異dị 。 若nhược 定định 若nhược 疑nghi 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 知tri 異dị 。 善thiện 中trung 亦diệc 有hữu 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 及cập 四tứ 無vô 量lượng 神thần 通thông 等đẳng 異dị 。 不bất 善thiện 亦diệc 有hữu 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 等đẳng 異dị 。 無vô 記ký 亦diệc 有hữu 去khứ 來lai 等đẳng 異dị 。 有hữu 識thức 能năng 起khởi 。 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 。 有hữu 起khởi 威uy 儀nghi 。 若nhược 合hợp 若nhược 離ly 。 因nhân 次thứ 第đệ 緣duyên 增tăng 上thượng 。 各các 差sai 別biệt 故cố 。 諸chư 心tâm 亦diệc 異dị 。 又hựu 淨tịnh 不bất 淨tịnh 等đẳng 諸chư 受thọ 差sai 別biệt 故cố 心tâm 亦diệc 異dị 。 又hựu 所sở 作tác 差sai 別biệt 故cố 心tâm 有hữu 異dị 。 又hựu 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 心tâm 性tánh 各các 異dị 。 若nhược 心tâm 性tánh 淨tịnh 。 則tắc 不bất 為vi 垢cấu 。 如như 日nhật 光quang 本bổn 淨tịnh 終chung 不bất 可khả 污ô 。 若nhược 性tánh 不bất 淨tịnh 不bất 可khả 令linh 淨tịnh 。 如như 毳thuế 性tánh 黑hắc 不bất 可khả 令linh 白bạch 。 而nhi 施thí 等đẳng 中trung 。 實thật 有hữu 淨tịnh 心tâm 。 殺sát 等đẳng 法pháp 中trung 實thật 。 有hữu 不bất 淨tịnh 心tâm 。 故cố 應ưng 不bất 一nhất 。 又hựu 隨tùy 苦khổ 樂lạc 。 等đẳng 受thọ 差sai 別biệt 。 故cố 心tâm 亦diệc 不bất 一nhất 。 如như 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 用dụng 識thức 。 識thức 何hà 等đẳng 事sự 。 謂vị 識thức 苦khổ 樂lạc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 又hựu 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 一nhất 識thức 應ưng 能năng 取thủ 一nhất 切thiết 塵trần 。 說thuyết 多đa 心tâm 者giả 。 隨tùy 根căn 生sanh 識thức 。 是thị 故cố 不bất 能năng 。 取thủ 一nhất 切thiết 塵trần 。 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 以dĩ 何hà 障chướng 故cố 。 不bất 取thủ 一nhất 切thiết 。 故cố 知tri 多đa 心tâm 。 又hựu 可khả 取thủ 法pháp 異dị 故cố 。 能năng 取thủ 亦diệc 異dị 。 如như 人nhân 或hoặc 自tự 知tri 心tâm 。 云vân 何hà 自tự 體thể 自tự 知tri 。 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 刀đao 不bất 自tự 割cát 指chỉ 不bất 自tự 觸xúc 。 故cố 心tâm 不bất 一nhất 。 又hựu 猨viên 喻dụ 經kinh 說thuyết 。 譬thí 如như 猨viên 猴hầu 。 捨xả 一nhất 枝chi 攀phàn 一nhất 枝chi 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 異dị 生sanh 異dị 滅diệt 。 又hựu 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 說thuyết 六lục 識thức 眾chúng 。 此thử 言ngôn 則tắc 壞hoại 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 身thân 或hoặc 住trụ 十thập 載tái 。 而nhi 心tâm 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 又hựu 說thuyết 當đương 觀quán 住trụ 心tâm 無vô 常thường 。 此thử 心tâm 相tương 續tục 故cố 住trụ 。 念niệm 念niệm 不bất 停đình 。 又hựu 如như 一nhất 業nghiệp 不bất 可khả 再tái 取thủ 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 重trọng/trùng 在tại 緣duyên 。 又hựu 如như 草thảo 火hỏa 不bất 移di 到đáo 薪tân 。 如như 是thị 眼nhãn 識thức 不bất 到đáo 耳nhĩ 中trung 。 故cố 知tri 多đa 心tâm 。
一Nhất 心Tâm 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 九cửu
問vấn 曰viết 。 心tâm 是thị 一nhất 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 心tâm 長trường 夜dạ 為vi 貪tham 等đẳng 所sở 污ô 。 若nhược 心tâm 異dị 者giả 。 不bất 名danh 常thường 污ô 。 又hựu 瓔anh 珞lạc 經kinh 說thuyết 。 若nhược 心tâm 常thường 修tu 。 信tín 戒giới 施thí 聞văn 慧tuệ 。 死tử 則tắc 上thượng 生sanh 。 又hựu 禪thiền 經kinh 中trung 說thuyết 。 得đắc 初sơ 禪thiền 者giả 。 心tâm 調điều 柔nhu 故cố 。 能năng 從tùng 初sơ 禪thiền 到đáo 第đệ 二nhị 禪thiền 。 又hựu 心tâm 品phẩm 中trung 說thuyết 。 是thị 心tâm 常thường 動động 。 如như 魚ngư 失thất 水thủy 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 當đương 壞hoại 魔ma 軍quân 。 故cố 知tri 心tâm 一nhất 。 動động 此thử 到đáo 彼bỉ 。 又hựu 雜tạp 藏tạng 中trung 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。 五ngũ 門môn 窟quật 中trung 。 獼mi 猴hầu 動động 發phát 。 獼mi 猴hầu 且thả 住trụ 。 勿vật 謂vị 如như 本bổn 。 故cố 知tri 一nhất 心tâm 。 於ư 五ngũ 根căn 門môn 身thân 窟quật 中trung 動động 。 今kim 即tức 是thị 本bổn 。 故cố 言ngôn 勿vật 謂vị 如như 本bổn 。 又hựu 言ngôn 。 是thị 心tâm 遍biến 行hành 。 如như 日nhật 光quang 照chiếu 。 智trí 者giả 能năng 制chế 。 如như 鉤câu 制chế 象tượng 。 故cố 知tri 心tâm 一nhất 。 走tẩu 諸chư 緣duyên 中trung 。 又hựu 無vô 我ngã 故cố 。 應ưng 心tâm 起khởi 業nghiệp 。 以dĩ 心tâm 是thị 一nhất 能năng 起khởi 諸chư 業nghiệp 。 還hoàn 自tự 受thọ 報báo 。 心tâm 死tử 心tâm 生sanh 心tâm 縛phược 心tâm 解giải 。 本bổn 所sở 更cánh 用dụng 。 心tâm 能năng 憶ức 念niệm 。 故cố 知tri 心tâm 一nhất 。 又hựu 以dĩ 心tâm 是thị 一nhất 。 故cố 能năng 修tu 集tập 。 若nhược 念niệm 念niệm 滅diệt 。 則tắc 無vô 集tập 力lực 。 又hựu 佛Phật 法Pháp 無vô 我ngã 。 以dĩ 心tâm 一nhất 故cố 。 名danh 眾chúng 生sanh 相tướng 。 若nhược 心tâm 多đa 者giả 非phi 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 又hựu 左tả 見kiến 右hữu 識thức 。 不bất 應ưng 異dị 見kiến 異dị 識thức 。 故cố 知tri 心tâm 一nhất 。 自tự 見kiến 自tự 識thức 。
非Phi 多Đa 心Tâm 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập
汝nhữ 雖tuy 言ngôn 色sắc 等đẳng 識thức 異dị 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 為vi 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 取thủ 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 如như 一nhất 人nhân 在tại 五ngũ 向hướng 室thất 中trung 處xứ 處xứ 取thủ 塵trần 。 即tức 是thị 心tâm 於ư 眼nhãn 中trung 住trụ 。 待đãi 明minh 等đẳng 緣duyên 。 而nhi 能năng 見kiến 色sắc 。 如như 即tức 此thử 人nhân 於ư 餘dư 處xứ 待đãi 伴bạn 。 即tức 是thị 心tâm 所sở 知tri 差sai 別biệt 。 如như 即tức 此thử 人nhân 先tiên 是thị 知tri 者giả 後hậu 還hoàn 無vô 知tri 。 如như 是thị 邪tà 知tri 還hoàn 為vi 正chánh 知tri 。 如như 即tức 此thử 人nhân 先tiên 是thị 淨tịnh 者giả 後hậu 還hoàn 不bất 淨tịnh 。 如như 是thị 疑nghi 知tri 即tức 是thị 定định 知tri 。 如như 即tức 此thử 人nhân 先tiên 是thị 疑nghi 者giả 還hoàn 為vi 定định 者giả 。 是thị 不bất 善thiện 心tâm 即tức 還hoàn 為vi 善thiện 。 亦diệc 為vi 無vô 記ký 。 如như 即tức 此thử 人nhân 或hoặc 念niệm 善thiện 或hoặc 念niệm 不bất 善thiện 或hoặc 念niệm 無vô 記ký 。 即tức 是thị 心tâm 能năng 作tác 來lai 去khứ 威uy 儀nghi 差sai 別biệt 。 如như 即tức 此thử 人nhân 為vi 去khứ 來lai 業nghiệp 等đẳng 。 種chủng 種chủng 威uy 儀nghi 。 如như 是thị 淨tịnh 心tâm 。 即tức 為vi 不bất 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 即tức 為vi 淨tịnh 。 如như 即tức 此thử 人nhân 先tiên 是thị 清thanh 淨tịnh 後hậu 還hoàn 不bất 淨tịnh 。 即tức 是thị 心tâm 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 。 後hậu 還hoàn 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。 如như 即tức 此thử 人nhân 本bổn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 還hoàn 為vi 苦khổ 人nhân 。 故cố 說thuyết 心tâm 一nhất 用dụng 為vi 多đa 業nghiệp 。 汝nhữ 言ngôn 一nhất 識thức 不bất 取thủ 六lục 塵trần 故cố 非phi 一nhất 心tâm 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 我ngã 以dĩ 根căn 差sai 別biệt 故cố 識thức 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 識thức 住trụ 眼nhãn 中trung 。 但đãn 能năng 取thủ 色sắc 不bất 取thủ 餘dư 塵trần 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 汝nhữ 言ngôn 取thủ 可khả 取thủ 異dị 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 心tâm 法pháp 能năng 知tri 自tự 體thể 。 如như 燈đăng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 餘dư 物vật 。 如như 算toán 數số 人nhân 亦diệc 能năng 自tự 算toán 亦diệc 算toán 他tha 人nhân 。 如như 是thị 心tâm 一nhất 能năng 知tri 自tự 體thể 。 亦diệc 能năng 知tri 他tha 。 汝nhữ 說thuyết 猨viên 喻dụ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 如như 一nhất 猨viên 猴hầu 捨xả 一nhất 枝chi 復phục 取thủ 一nhất 枝chi 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 捨xả 一nhất 緣duyên 復phục 取thủ 一nhất 緣duyên 。 其kỳ 餘dư 所sở 說thuyết 。 能năng 自tự 起khởi 業nghiệp 。 自tự 受thọ 報báo 中trung 皆giai 已dĩ 總tổng 答đáp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 心tâm 異dị 者giả 。 則tắc 應ưng 異dị 作tác 異dị 受thọ 異dị 死tử 異dị 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 故cố 知tri 一nhất 心tâm 。
非phi 一nhất 心tâm 品phẩm 第đệ 七thất 十thập 一nhất 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 心tâm 一nhất 貪tham 等đẳng 長trường/trưởng 污ô 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 於ư 相tương 續tục 心tâm 中trung 見kiến 是thị 一nhất 相tương/tướng 。 如như 言ngôn 夕tịch 風phong 即tức 是thị 晨thần 風phong 。 今kim 河hà 即tức 是thị 本bổn 河hà 。 朝triêu 燈đăng 即tức 是thị 昨tạc 燈đăng 。 如như 齒xỉ 名danh 再tái 生sanh 。 而nhi 先tiên 齒xỉ 實thật 不bất 再tái 生sanh 。 以dĩ 相tương 似tự 者giả 生sanh 故cố 名danh 再tái 生sanh 。 如như 是thị 心tâm 異dị 。 以dĩ 相tương 續tục 故cố 。 謂vị 是thị 一nhất 心tâm 。 汝nhữ 言ngôn 憶ức 念niệm 者giả 。 人nhân 或hoặc 自tự 念niệm 本bổn 心tâm 。 若nhược 本bổn 心tâm 來lai 今kim 何hà 所sở 念niệm 。 又hựu 云vân 何hà 當đương 以dĩ 此thử 心tâm 即tức 念niệm 此thử 心tâm 。 無vô 有hữu 一nhất 智trí 能năng 知tri 自tự 體thể 。 故cố 非phi 一nhất 心tâm 。 汝nhữ 言ngôn 修tu 集tập 。 若nhược 心tâm 常thường 一nhất 。 何hà 所sở 修tu 益ích 。 若nhược 有hữu 多đa 心tâm 。 則tắc 下hạ 中trung 上thượng 。 次thứ 第đệ 相tương 續tục 生sanh 。 故cố 有hữu 修tu 集tập 。 汝nhữ 言ngôn 心tâm 為vi 一nhất 相tương/tướng 。 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 即tức 為vi 是thị 常thường 。 常thường 即tức 真chân 我ngã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 今kim 作tác 後hậu 作tác 常thường 一nhất 不bất 變biến 故cố 名danh 為vi 我ngã 。 又hựu 不bất 能năng 知tri 心tâm 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。 則tắc 以dĩ 為vi 一nhất 。 如như 注chú 水thủy 相tương 續tục 。 心tâm 謂vị 為vi 一nhất 。 如như 眼nhãn 病bệnh 者giả 見kiến 眾chúng 髮phát 為vi 一nhất 。 若nhược 於ư 此thử 事sự 。 能năng 分phân 別biệt 者giả 。 則tắc 知tri 其kỳ 異dị 。 又hựu 深thâm 智trí 者giả 能năng 知tri 心tâm 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 梵Phạm 王Vương 等đẳng 於ư 中trung 迷mê 悶muộn 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 是thị 身thân 無vô 常thường 。 心tâm 識thức 是thị 常thường 。 若nhược 梵Phạm 王Vương 等đẳng 猶do 尚thượng 迷mê 惑hoặc 。 豈khởi 況huống 餘dư 人nhân 。 而nhi 不bất 著trước 常thường 故cố 。 應ưng 善thiện 思tư 眾chúng 緣duyên 生sanh 法pháp 。 常thường 倒đảo 則tắc 滅diệt 。 汝nhữ 言ngôn 左tả 見kiến 右hữu 識thức 是thị 智trí 力lực 故cố 。 異dị 見kiến 異dị 識thức 。 如như 此thử 人nhân 作tác 書thư 餘dư 人nhân 能năng 識thức 。 又hựu 如như 餘dư 人nhân 所sở 為vi 聖thánh 人nhân 能năng 知tri 。 亦diệc 未vị 來lai 事sự 未vị 生sanh 。 未vị 有hữu 聖thánh 智trí 能năng 知tri 。 又hựu 過quá 去khứ 事sự 無vô 憶ức 念niệm 。 故cố 知tri 未vị 來lai 。 未vị 有hữu 智trí 力lực 能năng 知tri 。 此thử 事sự 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。
明Minh 多Đa 心Tâm 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 二nhị
汝nhữ 言ngôn 心tâm 一nhất 用dụng 為vi 多đa 業nghiệp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 正chánh 以dĩ 了liễu 為vi 心tâm 。 而nhi 色sắc 了liễu 與dữ 聲thanh 了liễu 異dị 。 心tâm 何hà 得đắc 一nhất 。 又hựu 如như 捉tróc 瓶bình 手thủ 業nghiệp 不bất 即tức 此thử 業nghiệp 更cánh 捉tróc 餘dư 物vật 。 如như 是thị 隨tùy 以dĩ 何hà 心tâm 取thủ 色sắc 不bất 即tức 此thử 心tâm 聞văn 聲thanh 。 又hựu 此thử 眼nhãn 識thức 。 以dĩ 眼nhãn 為vi 依y 以dĩ 色sắc 為vi 緣duyên 。 是thị 二nhị 無vô 常thường 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 眼nhãn 識thức 何hà 得đắc 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 。 譬thí 如như 無vô 樹thụ 影ảnh 亦diệc 隨tùy 無vô 。 如như 是thị 眼nhãn 色sắc 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 所sở 依y 生sanh 識thức 亦diệc 念niệm 念niệm 滅diệt 。 念niệm 念niệm 滅diệt 法pháp 無vô 有hữu 去khứ 力lực 。 又hựu 先tiên 意ý 品phẩm 中trung 已dĩ 種chủng 種chủng 答đáp 故cố 意ý 不bất 去khứ 。 汝nhữ 雖tuy 言ngôn 識thức 住trụ 眼nhãn 中trung 待đãi 明minh 能năng 見kiến 。 如như 即tức 是thị 人nhân 能năng 見kiến 聞văn 等đẳng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 今kim 此thử 論luận 中trung 求cầu 法Pháp 實thật 義nghĩa 。 人nhân 是thị 假giả 名danh 不bất 應ưng 為ví 喻dụ 。 又hựu 應ưng 求cầu 人nhân 相tương/tướng 。 我ngã 說thuyết 諸chư 陰ấm 為vi 人nhân 。 亦diệc 說thuyết 疑nghi 識thức 等đẳng 眾chúng 。 異dị 定định 識thức 眾chúng 。 不bất 以dĩ 疑nghi 識thức 等đẳng 眾chúng 即tức 為vi 定định 識thức 眾chúng 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 汝nhữ 言ngôn 根căn 差sai 別biệt 故cố 識thức 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 根căn 是thị 生sanh 識thức 因nhân 緣duyên 。 若nhược 識thức 是thị 一nhất 。 根căn 何hà 所sở 為vi 。 汝nhữ 以dĩ 燈đăng 算toán 為ví 喻dụ 。 是thị 喻dụ 不bất 然nhiên 。 如như 為vi 不bất 照chiếu 然nhiên 燈đăng 而nhi 燈đăng 體thể 非phi 不bất 照chiếu 故cố 不bất 自tự 照chiếu 。 以dĩ 燈đăng 破phá 闇ám 。 眼nhãn 識thức 得đắc 生sanh 。 眼nhãn 識thức 生sanh 已dĩ 亦diệc 能năng 見kiến 燈đăng 及cập 瓶bình 等đẳng 物vật 。 又hựu 算toán 數số 人nhân 。 能năng 知tri 自tự 色sắc 亦diệc 知tri 他tha 色sắc 。 故cố 名danh 相tướng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 業nghiệp 等đẳng 。 業nghiệp 等đẳng 難nạn/nan 中trung 已dĩ 答đáp 。 故cố 無vô 斯tư 咎cữu 。 又hựu 若nhược 心tâm 常thường 一nhất 。 則tắc 無vô 業nghiệp 無vô 報báo 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 正chánh 以dĩ 心tâm 及cập 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 若nhược 心tâm 是thị 一nhất 。 何hà 有hữu 業nghiệp 報báo 。 縛phược 解giải 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 異dị 作tác 異dị 受thọ 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 諸chư 陰ấm 相tương 續tục 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 墮đọa 二nhị 邊biên 故cố 。 又hựu 世thế 俗tục 名danh 字tự 說thuyết 諸chư 業nghiệp 等đẳng 非phi 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。 於ư 陰ấm 相tương 續tục 中trung 。 說thuyết 此thử 彼bỉ 等đẳng 名danh 字tự 無vô 咎cữu 故cố 知tri 多đa 心tâm 。
識Thức 暫Tạm 住Trụ 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 三tam
問vấn 曰viết 。 已dĩ 明minh 多đa 心tâm 。 今kim 諸chư 心tâm 為vi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 為vi 少thiểu 時thời 住trụ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 心tâm 少thiểu 時thời 住trụ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 了liễu 色sắc 等đẳng 故cố 。 若nhược 念niệm 念niệm 滅diệt 不bất 應ưng 能năng 了liễu 。 故cố 非phi 不bất 住trụ 。 又hựu 若nhược 念niệm 念niệm 滅diệt 。 則tắc 色sắc 等đẳng 法pháp 終chung 不bất 可khả 知tri 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 電điện 光quang 暫tạm 住trụ 尚thượng 不bất 可khả 了liễu 。 況huống 念niệm 念niệm 滅diệt 而nhi 能năng 了liễu 耶da 。 今kim 實thật 有hữu 了liễu 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 眼nhãn 識thức 依y 眼nhãn 緣duyên 色sắc 。 是thị 二nhị 不bất 異dị 。 識thức 亦diệc 不bất 異dị 。 又hựu 心tâm 能năng 具cụ 取thủ 青thanh 等đẳng 諸chư 色sắc 。 故cố 知tri 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 以dĩ 相tương 續tục 故cố 能năng 決quyết 了liễu 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 一nhất 心tâm 。 不bất 能năng 決quyết 了liễu 。 雖tuy 復phục 相tương 續tục 。 亦diệc 不bất 能năng 了liễu 。 如như 一nhất 盲manh 人nhân 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。 多đa 亦diệc 不bất 能năng 。 若nhược 汝nhữ 復phục 謂vị 如như 一nhất 一nhất 縷lũ 不bất 能năng 制chế 象tượng 。 多đa 集tập 則tắc 能năng 。 如như 是thị 一nhất 心tâm 不bất 能năng 決quyết 了liễu 。 相tương 續tục 則tắc 能năng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 一nhất 一nhất 縷lũ 中trung 各các 有hữu 少thiểu 力lực 。 和hòa 合hợp 則tắc 能năng 。 心tâm 一nhất 念niệm 中trung 無vô 少thiểu 了liễu 力lực 。 是thị 故cố 相tương 續tục 亦diệc 不bất 應ưng 能năng 而nhi 實thật 有hữu 了liễu 故cố 。 知tri 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 若nhược 心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 者giả 。 去khứ 來lai 等đẳng 業nghiệp 皆giai 應ưng 無vô 用dụng 。 以dĩ 少thiểu 時thời 住trụ 故cố 。 能năng 令linh 有hữu 用dụng 。 是thị 故cố 知tri 心tâm 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 雖tuy 復phục 無vô 常thường 要yếu 有hữu 暫tạm 住trụ 。
識Thức 無Vô 住Trụ 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 四tứ
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 心tâm 有hữu 了liễu 故cố 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 諸chư 相tướng 在tại 心tâm 力lực 能năng 決quyết 了liễu 不bất 以dĩ 住trụ 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 於ư 聲thanh 業nghiệp 中trung 不bất 應ưng 決quyết 了liễu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 現hiện 見kiến 此thử 事sự 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 而nhi 實thật 決quyết 了liễu 。 故cố 知tri 不bất 以dĩ 住trụ 故cố 能năng 了liễu 。 又hựu 以dĩ 了liễu 為vi 心tâm 。 若nhược 了liễu 青thanh 非phi 即tức 了liễu 黃hoàng 。 是thị 故cố 設thiết 使sử 暫tạm 住trụ 了liễu 青thanh 不bất 能năng 了liễu 黃hoàng 。 又hựu 了liễu 青thanh 時thời 異dị 了liễu 非phi 青thanh 時thời 異dị 。 一nhất 法pháp 不bất 應ưng 二nhị 時thời 。 法pháp 與dữ 時thời 俱câu 時thời 與dữ 法pháp 俱câu 。 又hựu 取thủ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 決quyết 了liễu 。 二nhị 不bất 決quyết 了liễu 。 若nhược 識thức 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 。 一nhất 切thiết 所sở 取thủ 盡tận 應ưng 決quyết 了liễu 。 我ngã 以dĩ 隨tùy 識thức 多đa 相tương 續tục 生sanh 是thị 取thủ 則tắc 了liễu 。 若nhược 少thiểu 相tương 續tục 是thị 則tắc 不bất 了liễu 。 又hựu 識thức 取thủ 塵trần 或hoặc 遲trì 或hoặc 疾tật 。 心tâm 則tắc 不bất 定định 。 汝nhữ 言ngôn 依y 緣duyên 不bất 異dị 是thị 義nghĩa 已dĩ 成thành 。 色sắc 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 依y 緣duyên 亦diệc 異dị 。 汝nhữ 言ngôn 能năng 具cụ 取thủ 者giả 。 識thức 能năng 遍biến 取thủ 身thân 分phần/phân 故cố 名danh 具cụ 取thủ 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 一nhất 識thức 而nhi 能năng 遍biến 取thủ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 未vị 具cụ 足túc 取thủ 心tâm 已dĩ 隨tùy 滅diệt 。 何hà 得đắc 有hữu 心tâm 能năng 一nhất 切thiết 取thủ 。 汝nhữ 言ngôn 作tác 業nghiệp 無vô 用dụng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 如như 燈đăng 雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 亦diệc 有hữu 照chiếu 用dụng 。 諸chư 業nghiệp 與dữ 風phong 雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 亦diệc 能năng 動động 物vật 。 是thị 識thức 亦diệc 然nhiên 。 又hựu 如như 燈đăng 等đẳng 雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 。 亦diệc 可khả 得đắc 取thủ 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 亦diệc 能năng 得đắc 取thủ 。
復phục 次thứ 諸chư 心tâm 意ý 識thức 皆giai 念niệm 念niệm 滅diệt 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 青thanh 等đẳng 諸chư 色sắc 集tập 在tại 現hiện 前tiền 。 能năng 速tốc 生sanh 滅diệt 。 故cố 知tri 不bất 住trụ 。 又hựu 人nhân 或hoặc 生sanh 心tâm 。 自tự 謂vị 一nhất 時thời 能năng 取thủ 諸chư 緣duyên 。 故cố 識thức 不bất 住trụ 。 若nhược 識thức 暫tạm 住trụ 則tắc 人nhân 不bất 應ưng 生sanh 此thử 惑hoặc 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 種chủng 根căn 相tướng 續tục 有hữu 暫tạm 住trụ 故cố 。 人nhân 於ư 其kỳ 中trung 不bất 生sanh 惑hoặc 心tâm 。 謂vị 牙nha 莖hành 等đẳng 一nhất 時thời 而nhi 有hữu 。 故cố 知tri 識thức 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 人nhân 見kiến 瓶bình 即tức 生sanh 瓶bình 憶ức 。 以dĩ 次thứ 見kiến 生sanh 憶ức 故cố 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 若nhược 諸chư 識thức 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 則tắc 可khả 一nhất 智trí 即tức 邪tà 即tức 正chánh 如như 見kiến 是thị 人nhân 是thị 取thủ 即tức 取thủ 非phi 人nhân 。 如như 是thị 疑nghi 取thủ 即tức 是thị 定định 取thủ 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 故cố 知tri 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 取thủ 分phân 別biệt 等đẳng 諸chư 因nhân 緣duyên 。 故cố 知tri 念niệm 念niệm 滅diệt 。 又hựu 聲thanh 業nghiệp 相tương 續tục 念niệm 念niệm 滅diệt 相tương/tướng 。 於ư 中trung 生sanh 知tri 。 故cố 知tri 心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 。
識Thức 俱Câu 生Sanh 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 五ngũ
問vấn 曰viết 。 已dĩ 明minh 心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 。 今kim 諸chư 識thức 為vi 一nhất 時thời 生sanh 為vi 次thứ 第đệ 生sanh 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 識thức 一nhất 時thời 生sanh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 人nhân 一nhất 時thời 能năng 取thủ 諸chư 塵trần 。 如như 人nhân 見kiến 瓶bình 亦diệc 聞văn 樂nhạc 聲thanh 。 鼻tị 嗅khứu 花hoa 香hương 口khẩu 含hàm 香hương 味vị 。 扇thiên/phiến 風phong 觸xúc 身thân 思tư 惟duy 雅nhã 音âm 曲khúc 。 故cố 知tri 一nhất 時thời 能năng 取thủ 諸chư 塵trần 。 又hựu 若nhược 一nhất 識thức 能năng 於ư 身thân 中trung 遍biến 知tri 苦khổ 樂lạc 。 然nhiên 則tắc 以dĩ 一nhất 眼nhãn 識thức 亦diệc 應ưng 能năng 取thủ 諸chư 樹thụ 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 云vân 何hà 一nhất 識thức 悉tất 知tri 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 花hoa 實thật 。 故cố 知tri 多đa 識thức 一nhất 時thời 俱câu 生sanh 。 遍biến 取thủ 諸chư 觸xúc 。 又hựu 種chủng 種chủng 色sắc 中trung 一nhất 時thời 生sanh 知tri 。 而nhi 青thanh 知tri 非phi 即tức 黃hoàng 知tri 。 故cố 知tri 一nhất 時thời 俱câu 生sanh 多đa 識thức 。 又hựu 諸chư 身thân 分phần 中trung 。 能năng 速tốc 生sanh 知tri 。 取thủ 一nhất 分phần/phân 時thời 即tức 能năng 遍biến 取thủ 。 又hựu 佛Phật 法Pháp 中trung 無vô 有hữu 有hữu 分phần/phân 。 不bất 可khả 一nhất 識thức 遍biến 取thủ 諸chư 分phần/phân 。 故cố 知tri 一nhất 時thời 能năng 生sanh 多đa 識thức 。 遍biến 取thủ 諸chư 分phần/phân 。
識Thức 不Bất 俱Câu 生Sanh 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 六lục
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 諸chư 識thức 。 一nhất 時thời 俱câu 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 識thức 待đãi 念niệm 生sanh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 眼nhãn 入nhập 不bất 壞hoại 色sắc 入nhập 在tại 知tri 境cảnh 。 若nhược 無vô 能năng 生sanh 識thức 念niệm 。 眼nhãn 識thức 不bất 生sanh 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 以dĩ 待đãi 念niệm 故cố 不bất 一nhất 時thời 生sanh 又hựu 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 。 皆giai 屬thuộc 業nghiệp 因nhân 。 以dĩ 心tâm 一nhất 一nhất 生sanh 故cố 。 地địa 獄ngục 等đẳng 報báo 。 不bất 一nhất 時thời 受thọ 若nhược 多đa 心tâm 俱câu 生sanh 便tiện 應ưng 俱câu 受thọ 而nhi 實thật 不bất 可khả 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 又hựu 識thức 能năng 速tốc 取thủ 緣duyên 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 以dĩ 轉chuyển 疾tật 故cố 不bất 見kiến 其kỳ 際tế 。 諸chư 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 住trụ 時thời 促xúc 故cố 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 又hựu 諸chư 識thức 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 。 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 。 皆giai 可khả 一nhất 念niệm 一nhất 時thời 俱câu 生sanh 。 有hữu 何hà 障chướng 礙ngại 。 然nhiên 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 生sanh 不bất 須tu 為vi 功công 。 不bất 造tạo 業nghiệp 功công 亦diệc 應ưng 解giải 脫thoát 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 又hựu 身thân 為vi 心tâm 使sử 。 若nhược 諸chư 心tâm 俱câu 生sanh 身thân 則tắc 散tán 壞hoại 。 以dĩ 去khứ 來lai 等đẳng 心tâm 以dĩ 一nhất 時thời 生sanh 故cố 。 而nhi 身thân 實thật 不bất 壞hoại 。 故cố 知tri 諸chư 心tâm 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 又hựu 眼nhãn 見kiến 外ngoại 物vật 種chủng 根căn 牙nha 等đẳng 。 及cập 迦ca 羅la 羅la 臠luyến 胞bào 等đẳng 色sắc 。 少thiếu 壯tráng 老lão 形hình 次thứ 第đệ 而nhi 有hữu 。 心tâm 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 受thọ 樂lạc 時thời 。 二nhị 受thọ 則tắc 滅diệt 。 所sở 謂vị 苦khổ 受thọ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 如như 是thị 等đẳng 。 若nhược 識thức 俱câu 生sanh 則tắc 應ưng 一nhất 時thời 俱câu 受thọ 三tam 受thọ 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 又hựu 一nhất 身thân 中trung 一nhất 心tâm 生sanh 故cố 名danh 為vi 一nhất 人nhân 。 若nhược 識thức 俱câu 生sanh 則tắc 一nhất 身thân 多đa 人nhân 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 一nhất 身thân 識thức 不bất 並tịnh 生sanh 。 又hựu 若nhược 識thức 並tịnh 生sanh 。 則tắc 應ưng 一nhất 時thời 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 中trung 無vô 量lượng 百bách 千thiên 識thức 生sanh 。 乃nãi 至chí 意ý 中trung 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 諸chư 識thức 不bất 一nhất 時thời 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 識thức 何hà 故cố 要yếu 次thứ 第đệ 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 次thứ 第đệ 緣duyên 故cố 識thức 一nhất 一nhất 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 正chánh 有hữu 一nhất 次thứ 第đệ 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 一nhất 神thần 一nhất 意ý 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 意ý 一nhất 次thứ 第đệ 緣duyên 。 如như 牙nha 屬thuộc 種chủng 應ưng 次thứ 第đệ 生sanh 牙nha 不bất 生sanh 莖hành 等đẳng 。 如như 是thị 隨tùy 法pháp 屬thuộc 心tâm 。 應ưng 次thứ 心tâm 生sanh 不bất 生sanh 餘dư 法pháp 。 又hựu 識thức 相tương/tướng 定định 爾nhĩ 。 一nhất 一nhất 起khởi 滅diệt 次thứ 第đệ 相tương/tướng 屬thuộc 。 如như 火hỏa 相tương/tướng 熱nhiệt 。 是thị 故cố 諸chư 識thức 要yếu 次thứ 第đệ 生sanh 。
成thành 實thật 論luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 。