成Thành 實Thật 論Luận
Quyển 4
訶Ha 梨Lê 跋Bạt 摩Ma 造Tạo 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

成Thành 實Thật 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ

訶ha 梨lê 跋bạt 摩ma 造tạo

姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

根căn 假giả 名danh 品phẩm 第đệ 四tứ 十thập 五ngũ 。

問vấn 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 與dữ 四tứ 大đại 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。

答đáp 曰viết 。

從tùng 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 四tứ 大đại 成thành 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 是thị 故cố 不bất 異dị 四tứ 大đại 。 又hựu 佛Phật 分phân 別biệt 眼nhãn 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 眼nhãn 肉nhục 形hình 中trung 。 所sở 有hữu 堅kiên 依y 堅kiên 。 名danh 為vi 地địa 種chủng 。 故cố 知tri 諸chư 根căn 。 即tức 是thị 四tứ 大đại 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 但đãn 分phân 別biệt 堅kiên 等đẳng 。 更cánh 無vô 有hữu 眼nhãn 。 佛Phật 欲dục 令linh 人nhân 知tri 眼nhãn 空không 故cố 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 應ưng 眼nhãn 中trung 別biệt 有hữu 堅kiên 等đẳng 。 若nhược 堅kiên 等đẳng 中trung 別biệt 有hữu 眼nhãn 。 雖tuy 分phân 別biệt 堅kiên 等đẳng 。 則tắc 無vô 所sở 益ích 。 是thị 故cố 諸chư 根căn 。 不bất 異dị 四tứ 大đại 。 又hựu 六lục 種chủng 經kinh 中trung 說thuyết 。 六lục 種chủng 是thị 人nhân 。 若nhược 諸chư 根căn 異dị 四tứ 大đại 。 則tắc 眼nhãn 等đẳng 不bất 名danh 成thành 人nhân 因nhân 緣duyên 。 因nhân 色sắc 等đẳng 成thành 四tứ 大đại 。 聲thanh 亦diệc 是thị 成thành 人nhân 因nhân 緣duyên 。 但đãn 六lục 種chủng 中trung 。 假giả 名danh 為vi 人nhân 。 故cố 知tri 諸chư 根căn 不bất 異dị 四tứ 大đại 。 又hựu 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 佛Phật 。 何hà 等đẳng 為vi 眼nhãn 。

佛Phật 答đáp 。 因nhân 四tứ 大đại 成thành 色sắc 。 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 是thị 名danh 為vi 眼nhãn 。 故cố 知tri 不bất 異dị 四tứ 大đại 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 利lợi 根căn 有hữu 智trí 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 根căn 深thâm 生sanh 疑nghi 。 世thế 間gian 皆giai 知tri 見kiến 色sắc 是thị 眼nhãn 。 乃nãi 至chí 亦diệc 知tri 觸xúc 是thị 身thân 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 中trung 。 生sanh 有hữu 無vô 疑nghi 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 或hoặc 有hữu 諸chư 師sư 。 說thuyết 五ngũ 性tánh 為vi 五ngũ 根căn 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 性tánh 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 欲dục 試thí 觀quán 佛Phật 法pháp 故cố 問vấn 佛Phật 。 佛Phật 欲dục 示thị 五ngũ 根căn 皆giai 屬thuộc 四tứ 大đại 。 答đáp 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 是thị 眼nhãn 。 因nhân 四tứ 大đại 所sở 成thành 色sắc 。 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 若nhược 法pháp 有hữu 實thật 。 則tắc 非phi 因nhân 成thành 。 因nhân 假giả 名danh 法pháp 。 更cánh 成thành 假giả 名danh 。 如như 因nhân 樹thụ 成thành 林lâm 。 問vấn 曰viết 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 色sắc 成thành 就tựu 名danh 為vi 眼nhãn 。 是thị 實thật 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 成thành 就tựu 不bất 成thành 就tựu 。 四tứ 大đại 從tùng 業nghiệp 因nhân 生sanh 。 名danh 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 根căn 中trung 。 疑nghi 終chung 不bất 可khả 斷đoạn 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 為vi 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 因nhân 四tứ 大đại 造tạo 。 是thị 故cố 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 知tri 無vô 實thật 眼nhãn 法pháp 。 故cố 知tri 眼nhãn 等đẳng 不bất 異dị 四tứ 大đại 。 又hựu 佛Phật 處xứ 處xứ 分phân 別biệt 四tứ 大đại 。 示thị 眼nhãn 空không 故cố 。 如như 說thuyết 以dĩ 慧tuệ 不bất 戲hí 論luận 者giả 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 分phân 別biệt 六lục 種chủng 。 堅kiên 依y 堅kiên 名danh 為vi 地địa 等đẳng 。 如như 是thị 厭yếm 離ly 五ngũ 種chủng 。 但đãn 有hữu 一nhất 識thức 。 亦diệc 如như 屠đồ 牛ngưu 喻dụ 。 象tượng 步bộ 喻dụ 經kinh 中trung 。 分phân 別biệt 四tứ 大đại 。 更cánh 無vô 有hữu 眼nhãn 。 若nhược 別biệt 有hữu 眼nhãn 。 應ưng 更cánh 分phân 別biệt 。 又hựu 和hòa 蹉sa 等đẳng 。 諸chư 論luận 議nghị 師sư 。 亦diệc 作tác 是thị 說thuyết 。 以dĩ 無vô 過quá 故cố 。 應ưng 當đương 信tín 受thọ 。 問vấn 曰viết 。 五ngũ 根căn 與dữ 四tứ 大đại 異dị 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 等đẳng 眼nhãn 等đẳng 入nhập 攝nhiếp 。 四tứ 大đại 觸xúc 入nhập 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 為vi 內nội 入nhập 。 四tứ 大đại 為vi 外ngoại 入nhập 。 眼nhãn 等đẳng 為vi 根căn 。 四tứ 大đại 非phi 根căn 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 是thị 造tạo 色sắc 成thành 就tựu 。 四tứ 大đại 不bất 爾nhĩ 。 故cố 知tri 諸chư 根căn 非phi 是thị 四tứ 大đại 。

答đáp 曰viết 。

隨tùy 因nhân 緣duyên 故cố 。 即tức 事sự 異dị 說thuyết 。 如như 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 亦diệc 名danh 行hành 陰ấm 。 若nhược 四tứ 大đại 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 眼nhãn 等đẳng 所sở 攝nhiếp 。 亦diệc 名danh 內nội 入nhập 。 亦diệc 名danh 為vi 根căn 。 又hựu 四tứ 大đại 即tức 是thị 成thành 就tựu 。 如như 輪luân 等đẳng 成thành 車xa 。 輪luân 即tức 是thị 車xa 。 是thị 事sự 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 如như 心tâm 清thanh 淨tịnh 名danh 為vi 信tín 。 信tín 異dị 心tâm 異dị 。 是thị 事sự 亦diệc 爾nhĩ 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 如như 因nhân 清thanh 水thủy 珠châu 水thủy 即tức 為vi 清thanh 水thủy 。 清thanh 即tức 是thị 水thủy 。 如như 是thị 得đắc 信tín 珠châu 。 則tắc 心tâm 池trì 淨tịnh 。 是thị 心tâm 淨tịnh 即tức 是thị 心tâm 。 又hựu 我ngã 等đẳng 於ư 此thử 論luận 中trung 。 不bất 說thuyết 從tùng 心tâm 有hữu 異dị 信tín 。 是thị 故cố 此thử 喻dụ 非phi 也dã 。 又hựu 根căn 是thị 假giả 名danh 於ư 成thành 假giả 名danh 因nhân 。 不bất 得đắc 言ngôn 異dị 。 問vấn 曰viết 。 亦diệc 不bất 得đắc 言ngôn 一nhất 。

答đáp 曰viết 。

四tứ 大đại 成thành 就tựu 中trung 。 假giả 名danh 為vi 根căn 。 亦diệc 不bất 但đãn 名danh 四tứ 大đại 為vi 根căn 。 故cố 知tri 諸chư 根căn 不bất 異dị 四tứ 大đại 。

分Phân 別Biệt 根Căn 品Phẩm 第đệ 四tứ 十thập 六lục

問vấn 曰viết 。 是thị 諸chư 根căn 中trung 。 何hà 大đại 偏thiên 多đa 。

答đáp 曰viết 。

無vô 有hữu 偏thiên 多đa 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 大đại 等đẳng 。 何hà 故cố 有hữu 能năng 見kiến 色sắc 。 有hữu 不bất 能năng 者giả 。

答đáp 曰viết 。

皆giai 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 從tùng 業nghiệp 生sanh 屬thuộc 眼nhãn 。 四tứ 大đại 力lực 能năng 見kiến 色sắc 。 餘dư 根căn 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 何hà 故cố 不bất 以dĩ 一nhất 根căn 遍biến 知tri 諸chư 塵trần 。

答đáp 曰viết 。

此thử 業nghiệp 五ngũ 種chủng 差sai 別biệt 。 有hữu 業nghiệp 能năng 為vi 見kiến 因nhân 。 如như 施thí 燈đăng 燭chúc 得đắc 眼nhãn 根căn 報báo 。 聲thanh 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 業nghiệp 差sai 別biệt 故cố 。 根căn 力lực 有hữu 異dị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 是thị 業nghiệp 力lực 。 何hà 假giả 諸chư 根căn 。 但đãn 應ưng 從tùng 業nghiệp 力lực 識thức 能năng 取thủ 諸chư 塵trần 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 現hiện 見kiến 無vô 根căn 則tắc 識thức 不bất 生sanh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 盲manh 者giả 不bất 見kiến 。 聾lung 者giả 不bất 聞văn 。 現hiện 見kiến 事sự 中trung 。 因nhân 緣duyên 無vô 用dụng 。 此thử 非phi 難nạn/nan 也dã 。 又hựu 法pháp 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 無vô 諸chư 根căn 。 則tắc 識thức 不bất 生sanh 。 外ngoại 四tứ 大đại 等đẳng 。 無vô 根căn 而nhi 生sanh 。 法pháp 應ưng 假giả 此thử 。 又hựu 以dĩ 諸chư 根căn 嚴nghiêm 眾chúng 生sanh 身thân 。 故cố 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 如như 以dĩ 得đắc 穀cốc 因nhân 緣duyên 業nghiệp 故cố 穀cốc 生sanh 。 亦diệc 假giả 種chủng 子tử 牙nha 莖hành 枝chi 葉diệp 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 心tâm 何hà 故cố 不bất 爾nhĩ 。 如như 眼nhãn 識thức 以dĩ 眼nhãn 為vi 根căn 。 亦diệc 因nhân 次thứ 第đệ 滅diệt 心tâm 。 心tâm 但đãn 以dĩ 次thứ 第đệ 滅diệt 心tâm 為vi 根căn 。 更cánh 無vô 有hữu 如như 眼nhãn 等đẳng 根căn 處xứ 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 答đáp 曰viết 。 定định 有hữu 五ngũ 塵trần 。 定định 有hữu 五ngũ 識thức 。 心tâm 不bất 如như 是thị 。 又hựu 心tâm 法pháp 應ưng 爾nhĩ 。 但đãn 以dĩ 次thứ 第đệ 滅diệt 心tâm 為vi 根căn 。 更cánh 不bất 須tu 餘dư 。 如như 過quá 去khứ 未vị 來lai 法pháp 。 雖tuy 無vô 而nhi 意ý 能năng 緣duyên 。 心tâm 法pháp 如như 是thị 。 此thử 事sự 亦diệc 然nhiên 。 又hựu 是thị 事sự 與dữ 汝nhữ 法pháp 同đồng 。 汝nhữ 法pháp 色sắc 等đẳng 塵trần 中trung 。 識thức 待đãi 根căn 而nhi 生sanh 。 待đãi 次thứ 第đệ 滅diệt 心tâm 。 意ý 識thức 得đắc 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 意ý 識thức 更cánh 無vô 根căn 者giả 。 為vi 依y 何hà 處xứ 。

答đáp 曰viết 。

依y 四tứ 大đại 身thân 。 問vấn 曰viết 。 無vô 色sắc 界giới 復phục 何hà 所sở 依y 。

答đáp 曰viết 。

無vô 色sắc 界giới 識thức 無vô 所sở 依y 。 法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 無vô 依y 而nhi 住trụ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 。 意ý 識thức 能năng 知tri 有hữu 無vô 。 若nhược 有hữu 色sắc 則tắc 依y 。 無vô 色sắc 亦diệc 能năng 住trụ 。 故cố 無vô 色sắc 界giới 。 亦diệc 無vô 依y 而nhi 住trụ 。 又hựu 眾chúng 緣duyên 合hợp 故cố 識thức 生sanh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 因nhân 意ý 緣duyên 法pháp 則tắc 意ý 識thức 生sanh 。 此thử 何hà 所sở 依y 。 非phi 如như 人nhân 依y 壁bích 等đẳng 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 住trụ 自tự 性tánh 。

根Căn 等Đẳng 大Đại 品Phẩm 第đệ 四tứ 十thập 七thất

問vấn 曰viết 。 諸chư 外ngoại 道đạo 說thuyết 。 五ngũ 根căn 從tùng 五ngũ 大đại 生sanh 。 是thị 實thật 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

無vô 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 虛hư 空không 無vô 故cố 。 是thị 事sự 已dĩ 明minh 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 五ngũ 大đại 生sanh 也dã 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 外ngoại 道đạo 言ngôn 。 眼nhãn 中trung 火hỏa 大đại 多đa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 似tự 業nghiệp 因nhân 故cố 。 因nhân 施thí 明minh 得đắc 眼nhãn 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 施thí 衣y 得đắc 色sắc 。 施thí 食thực 得đắc 力lực 。 施thí 乘thừa 得đắc 樂lạc 。 施thí 燈đăng 得đắc 眼nhãn 。 是thị 故cố 眼nhãn 中trung 火hỏa 大đại 多đa 。 又hựu 眼nhãn 假giả 明minh 能năng 見kiến 。 離ly 明minh 則tắc 不bất 見kiến 。 故cố 知tri 火hỏa 大đại 多đa 。 又hựu 火hỏa 能năng 遠viễn 照chiếu 。 眼nhãn 有hữu 光quang 故cố 。 能năng 遠viễn 對đối 色sắc 。 又hựu 言ngôn 。 人nhân 死tử 眼nhãn 還hoàn 歸quy 日nhật 。 故cố 知tri 日nhật 為vi 本bổn 性tánh 。 又hựu 眼nhãn 定định 能năng 見kiến 色sắc 。 色sắc 屬thuộc 火hỏa 故cố 。 還hoàn 見kiến 自tự 性tánh 。 如như 是thị 虛hư 空không 。 地địa 水thủy 風phong 等đẳng 。 隨tùy 根căn 遍biến 多đa 。 人nhân 死tử 耳nhĩ 根căn 。 還hoàn 歸quy 虛hư 空không 。 耳nhĩ 定định 能năng 聞văn 聲thanh 。 聲thanh 屬thuộc 虛hư 空không 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 根căn 中trung 諸chư 大đại 。 應ưng 有hữu 多đa 少thiểu 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 言ngôn 似tự 業nghiệp 因nhân 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 或hoặc 見kiến 有hữu 果quả 不bất 似tự 業nghiệp 因nhân 。 如như 說thuyết 施thí 食thực 得đắc 五ngũ 事sự 報báo 。 又hựu 若nhược 眼nhãn 中trung 明minh 多đa 。 則tắc 應ưng 不bất 假giả 外ngoại 明minh 如như 燈đăng 燭chúc 等đẳng 。 又hựu 若nhược 眼nhãn 假giả 外ngoại 明minh 故cố 名danh 火hỏa 多đa 者giả 。 則tắc 耳nhĩ 等đẳng 根căn 中trung 。 空không 等đẳng 亦diệc 應ưng 多đa 不bất 假giả 外ngoại 空không 等đẳng 。 而nhi 實thật 假giả 外ngoại 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 又hựu 水thủy 能năng 益ích 眼nhãn 。 如như 人nhân 洗tẩy 眼nhãn 眼nhãn 即tức 明minh 了liễu 。 則tắc 應ưng 水thủy 多đa 。 又hựu 火hỏa 能năng 壞hoại 眼nhãn 。 如như 日nhật 光quang 等đẳng 。 若nhược 是thị 自tự 性tánh 。 不bất 應ưng 自tự 壞hoại 。 故cố 知tri 非phi 火hỏa 多đa 也dã 。 又hựu 天thiên 眼nhãn 離ly 明minh 亦diệc 能năng 見kiến 色sắc 。 是thị 故cố 眼nhãn 不bất 屬thuộc 火hỏa 。 又hựu 月nguyệt 明minh 中trung 。 亦diệc 得đắc 見kiến 色sắc 。 月nguyệt 非phi 火hỏa 性tánh 。 又hựu 眼nhãn 法pháp 能năng 爾nhĩ 。 或hoặc 有hữu 眼nhãn 待đãi 明minh 能năng 見kiến 。 有hữu 不bất 待đãi 明minh 而nhi 見kiến 。 如như 眼nhãn 得đắc 空không 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 雖tuy 不bất 到đáo 色sắc 而nhi 能năng 遠viễn 見kiến 。 眼nhãn 法pháp 如như 是thị 。 不bất 應ưng 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 謂vị 火hỏa 大đại 多đa 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 離ly 明minh 則tắc 不bất 見kiến 者giả 。 若nhược 離ly 虛hư 空không 憶ức 念niệm 及cập 色sắc 。 亦diệc 不bất 能năng 見kiến 。 則tắc 虛hư 空không 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 皆giai 多đa 。 又hựu 非phi 一nhất 切thiết 眼nhãn 皆giai 假giả 外ngoại 明minh 。 如như 鵄si 鵂hưu 等đẳng 禽cầm 。 猫miêu 狸li 等đẳng 獸thú 。 不bất 假giả 外ngoại 明minh 。 亦diệc 能năng 得đắc 見kiến 。 故cố 非phi 火hỏa 多đa 。 又hựu 火hỏa 是thị 明minh 照chiếu 。 常thường 有hữu 熱nhiệt 相tương/tướng 。 眼nhãn 不bất 如như 是thị 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 有hữu 光quang 明minh 能năng 遠viễn 對đối 色sắc 。 是thị 事sự 已dĩ 破phá 。 眼nhãn 無vô 光quang 故cố 。 若nhược 言ngôn 還hoàn 歸quy 於ư 日nhật 。 眼nhãn 則tắc 是thị 常thường 。 又hựu 日nhật 等đẳng 非phi 根căn 。 眼nhãn 何hà 故cố 歸quy 。 又hựu 若nhược 日nhật 死tử 。 日nhật 根căn 及cập 日nhật 。 復phục 何hà 所sở 歸quy 。 是thị 故cố 不bất 然nhiên 。 又hựu 上thượng 天thiên 死tử 時thời 。 眼nhãn 何hà 所sở 歸quy 。 上thượng 無vô 日nhật 故cố 。 又hựu 虛hư 空không 無vô 作tác 。 則tắc 無vô 所sở 歸quy 。 又hựu 諸chư 根căn 無vô 去khứ 。 以dĩ 有hữu 為vi 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 定định 能năng 見kiến 色sắc 。 色sắc 屬thuộc 火hỏa 故cố 。 還hoàn 見kiến 自tự 性tánh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 用dụng 因nhân 故cố 。 聲thanh 屬thuộc 空không 等đẳng 。 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 於ư 五ngũ 根căn 中trung 諸chư 大đại 偏thiên 多đa 。 是thị 事sự 已dĩ 破phá 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 一nhất 根căn 一nhất 性tánh 。 地địa 中trung 求cầu 那na 多đa 故cố 。 有hữu 香hương 能năng 發phát 香hương 知tri 。 水thủy 火hỏa 風phong 中trung 。 有hữu 味vị 色sắc 觸xúc 故cố 。 能năng 發phát 味vị 色sắc 觸xúc 知tri 。 是thị 實thật 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 先tiên 說thuyết 不bất 定định 。 地địa 中trung 有hữu 香hương 。 餘dư 物vật 亦diệc 有hữu 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 又hựu 諸chư 大đại 合hợp 生sanh 。 不bất 見kiến 有hữu 地địa 離ly 水thủy 等đẳng 者giả 。 若nhược 地địa 有hữu 香hương 故cố 。 能năng 發phát 香hương 知tri 。 亦diệc 應ưng 發phát 色sắc 等đẳng 知tri 。 以dĩ 地địa 中trung 具cụ 四tứ 求cầu 那na 故cố 。 問vấn 曰viết 。 香hương 但đãn 是thị 地địa 。 有hữu 鼻tị 屬thuộc 地địa 。 故cố 獨độc 能năng 知tri 香hương 。

答đáp 曰viết 。

地địa 之chi 求cầu 那na 但đãn 是thị 地địa 。 有hữu 鼻tị 應ưng 盡tận 知tri 。 又hựu 水thủy 但đãn 有hữu 冷lãnh 觸xúc 。 火hỏa 但đãn 有hữu 熱nhiệt 觸xúc 。 應ưng 以dĩ 舌thiệt 眼nhãn 能năng 知tri 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 又hựu 無vô 陀đà 羅la 驃phiếu 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 根căn 。 又hựu 諸chư 根căn 力lực 用dụng 謂vị 與dữ 塵trần 合hợp 。 故cố 知tri 生sanh 。 和hòa 合hợp 已dĩ 破phá 。 則tắc 無vô 根căn 用dụng 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 一nhất 性tánh 為vi 根căn 。

根Căn 無Vô 知Tri 品Phẩm 第đệ 四tứ 十thập 八bát

問vấn 曰viết 。 諸chư 根căn 為vi 到đáo 塵trần 故cố 知tri 。 為vi 不bất 到đáo 能năng 知tri 。

答đáp 曰viết 。

非phi 根căn 能năng 知tri 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 根căn 能năng 知tri 塵trần 。 則tắc 可khả 一nhất 時thời 遍biến 知tri 諸chư 塵trần 。 而nhi 實thật 不bất 能năng 。 是thị 故cố 以dĩ 識thức 能năng 知tri 。 汝nhữ 心tâm 或hoặc 謂vị 根căn 待đãi 識thức 共cộng 知tri 。 不bất 離ly 識thức 知tri 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 待đãi 餘dư 法pháp 故cố 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 若nhược 眼nhãn 能năng 知tri 。 何hà 須tu 待đãi 識thức 。 又hựu 若nhược 根căn 能năng 知tri 應ưng 當đương 分phân 別biệt 。 是thị 為vi 根căn 業nghiệp 。 是thị 為vi 識thức 業nghiệp 。 問vấn 曰viết 。 照chiếu 是thị 根căn 業nghiệp 。 知tri 是thị 識thức 業nghiệp 。

答đáp 曰viết 。

此thử 非phi 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 名danh 照chiếu 。 汝nhữ 法pháp 中trung 。 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 非phi 是thị 火hỏa 性tánh 。 不bất 應ưng 能năng 照chiếu 。 若nhược 諸chư 根căn 於ư 識thức 如như 燈đăng 者giả 。 今kim 諸chư 根căn 更cánh 應ưng 有hữu 照chiếu 者giả 。 如như 燈đăng 則tắc 照chiếu 復phục 有hữu 照chiếu 。 如như 是thị 無vô 窮cùng 。 若nhược 更cánh 無vô 照chiếu 者giả 。 但đãn 根căn 能năng 照chiếu 。 亦diệc 應ưng 無vô 根căn 。 但đãn 識thức 能năng 知tri 。 是thị 故cố 照chiếu 非phi 根căn 業nghiệp 。 又hựu 根căn 非phi 能năng 知tri 。 如như 燈đăng 能năng 照chiếu 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 必tất 能năng 為vi 識thức 作tác 依y 。 是thị 名danh 根căn 業nghiệp 。 是thị 故cố 但đãn 識thức 能năng 知tri 。 非phi 諸chư 根căn 也dã 。 若nhược 有hữu 識thức 則tắc 知tri 。 無vô 識thức 則tắc 不bất 知tri 。 如như 有hữu 火hỏa 則tắc 熱nhiệt 。 無vô 火hỏa 則tắc 無vô 熱nhiệt 。 當đương 知tri 從tùng 火hỏa 有hữu 熱nhiệt 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 以dĩ 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 不bất 應ưng 取thủ 相tương/tướng 。 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 知tri 眼nhãn 能năng 取thủ 色sắc 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 名danh 根căn 。 若nhược 不bất 能năng 知tri 。 何hà 以dĩ 名danh 根căn 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 我ngã 諸chư 弟đệ 子tử 。 於ư 微vi 細tế 事sự 。 能năng 知tri 如như 眼nhãn 所sở 見kiến 。 若nhược 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 。 佛Phật 諸chư 弟đệ 子tử 。 則tắc 無vô 所sở 見kiến 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 是thị 故cố 諸chư 根căn 定định 能năng 取thủ 塵trần 。 又hựu 以dĩ 根căn 取thủ 塵trần 。 以dĩ 識thức 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 根căn 識thức 有hữu 異dị 。

答đáp 曰viết 。

經kinh 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。 眼nhãn 是thị 門môn 為vi 見kiến 色sắc 故cố 。 是thị 故cố 眼nhãn 非phi 能năng 見kiến 。 以dĩ 眼nhãn 為vi 門môn 。 識thức 於ư 中trung 見kiến 。 故cố 說thuyết 眼nhãn 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 亦diệc 說thuyết 意ý 是thị 門môn 。 為vi 知tri 法pháp 故cố 。 可khả 以dĩ 意ý 為vi 門môn 。 而nhi 非phi 知tri 乎hồ 。

答đáp 曰viết 。

意ý 亦diệc 以dĩ 次thứ 第đệ 滅diệt 心tâm 為vi 門môn 。 是thị 故cố 意ý 不bất 能năng 知tri 。 意ý 識thức 能năng 知tri 。 又hựu 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 。 眼nhãn 欲dục 好hảo/hiếu 色sắc 。 眼nhãn 是thị 色sắc 法pháp 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 實thật 不bất 欲dục 也dã 。 是thị 識thức 欲dục 耳nhĩ 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 眼nhãn 所sở 識thức 是thị 色sắc 。 識thức 能năng 識thức 色sắc 。 眼nhãn 實thật 不bất 識thức 。 又hựu 世thế 間gian 人nhân 。 以dĩ 世thế 俗tục 故cố 。 說thuyết 眼nhãn 能năng 見kiến 耳nhĩ 能năng 聞văn 。 佛Phật 亦diệc 隨tùy 說thuyết 。 何hà 者giả 但đãn 色sắc 可khả 見kiến 。 餘dư 不bất 可khả 見kiến 。 佛Phật 亦diệc 說thuyết 見kiến 貪tham 欲dục 等đẳng 過quá 。 又hựu 世thế 間gian 言ngôn 月nguyệt 盡tận 。 佛Phật 亦diệc 隨tùy 說thuyết 。 如như 貧bần 賤tiện 人nhân 字tự 為vi 富phú 貴quý 。 佛Phật 亦diệc 隨tùy 名danh 。 佛Phật 意ý 不bất 欲dục 與dữ 世thế 間gian 諍tranh 。 如như 摩ma 伽già 羅la 母mẫu 等đẳng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 隨tùy 世thế 語ngữ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 眼nhãn 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 世thế 間gian 何hà 故cố 作tác 如như 是thị 語ngữ 。

答đáp 曰viết 。

隨tùy 眼nhãn 識thức 所sở 因nhân 。 於ư 是thị 因nhân 中trung 。 說thuyết 名danh 為vi 見kiến 。 如như 說thuyết 彼bỉ 人nhân 見kiến 此thử 人nhân 見kiến 。 如như 說thuyết 人nhân 作tác 罪tội 福phước 等đẳng 諸chư 佛Phật 天thiên 神thần 見kiến 。 又hựu 如như 說thuyết 以dĩ 左tả 眼nhãn 見kiến 右hữu 眼nhãn 見kiến 。 又hựu 說thuyết 以dĩ 日nhật 明minh 見kiến 月nguyệt 明minh 見kiến 。 或hoặc 虛hư 空không 見kiến 。 或hoặc 向hướng 中trung 見kiến 。 若nhược 門môn 中trung 見kiến 。 如như 煮chử 物vật 中trung 。 言ngôn 此thử 人nhân 煮chử 彼bỉ 人nhân 煮chử 。 或hoặc 言ngôn 以dĩ 草thảo 木mộc 薪tân 煮chử 。 牛ngưu 糞phẩn 煮chử 。 油du 煮chử 酥tô 煮chử 。 火hỏa 煮chử 日nhật 煮chử 。 實thật 是thị 火hỏa 煮chử 。 餘dư 假giả 得đắc 名danh 。 如như 是thị 但đãn 識thức 能năng 見kiến 。 眼nhãn 得đắc 其kỳ 名danh 。 又hựu 是thị 語ngữ 不bất 盡tận 應ưng 言ngôn 以dĩ 眼nhãn 門môn 見kiến 色sắc 。 又hựu 眼nhãn 是thị 人nhân 所sở 用dụng 具cụ 。 人nhân 是thị 假giả 名danh 作tác 者giả 。 應ưng 有hữu 用dụng 具cụ 。 又hựu 因nhân 眼nhãn 識thức 見kiến 。 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。 如như 床sàng 上thượng 人nhân 笑tiếu 名danh 為vi 床sàng 笑tiếu 。 又hựu 眼nhãn 繫hệ 識thức 業nghiệp 故cố 。 中trung 說thuyết 識thức 業nghiệp 。 如như 手thủ 足túc 等đẳng 繫hệ 在tại 於ư 人nhân 。 是thị 中trung 人nhân 業nghiệp 名danh 為vi 手thủ 業nghiệp 。 又hựu 眼nhãn 識thức 因nhân 眼nhãn 。 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。 如như 言ngôn 某mỗ 人nhân 燒thiêu 某mỗ 聚tụ 落lạc 。 如như 言ngôn 食thực 金kim 名danh 食thực 為vi 命mạng 。 草thảo 為vi 牛ngưu 羊dương 。 是thị 皆giai 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。 如như 是thị 從tùng 眼nhãn 生sanh 識thức 。 能năng 見kiến 色sắc 故cố 。 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。 又hựu 識thức 近cận 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 便tiện 名danh 眼nhãn 見kiến 。 如như 牧mục 牛ngưu 近cận 水thủy 便tiện 言ngôn 在tại 水thủy 。 又hựu 以dĩ 眼nhãn 故cố 。 分phân 別biệt 眼nhãn 識thức 。 是thị 故cố 眼nhãn 中trung 置trí 眼nhãn 識thức 業nghiệp 。 如như 杖trượng 婆Bà 羅La 門Môn 。 又hựu 眼nhãn 能năng 成thành 眼nhãn 識thức 。 是thị 故cố 於ư 中trung 。 說thuyết 眼nhãn 識thức 業nghiệp 。 如như 財tài 物vật 損tổn 減giảm 。 名danh 人nhân 損tổn 減giảm 。 財tài 物vật 增tăng 長trưởng 。 名danh 人nhân 增tăng 長trưởng 。 又hựu 眼nhãn 識thức 與dữ 眼nhãn 和hòa 合hợp 。 故cố 能năng 見kiến 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。 如như 木mộc 與dữ 人nhân 合hợp 而nhi 能năng 打đả 名danh 木mộc 人nhân 打đả 。 如như 墨mặc 染nhiễm 合hợp 衣y 故cố 名danh 墨mặc 衣y 。 又hựu 諸chư 法pháp 互hỗ 說thuyết 。 如như 慧tuệ 業nghiệp 於ư 受thọ 等đẳng 中trung 說thuyết 。 又hựu 應ưng 言ngôn 以dĩ 眼nhãn 識thức 見kiến 色sắc 。 略lược 中trung 語ngữ 故cố 。 但đãn 言ngôn 眼nhãn 見kiến 。 又hựu 如như 藥dược 石thạch 隨tùy 一nhất 受thọ 名danh 。 汝nhữ 言ngôn 若nhược 不bất 能năng 見kiến 。 何hà 以dĩ 名danh 根căn 。 今kim 當đương 答đáp 。 此thử 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 勝thắng 餘dư 色sắc 等đẳng 。 故cố 名danh 為vi 根căn 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 與dữ 餘dư 色sắc 等đẳng 。 此thử 十thập 法pháp 俱câu 不bất 知tri 塵trần 。 如như 離ly 眼nhãn 等đẳng 則tắc 識thức 不bất 生sanh 。 若nhược 離ly 色sắc 等đẳng 。 識thức 亦diệc 不bất 生sanh 。 以dĩ 何hà 為vi 勝thắng 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 諸chư 根căn 故cố 。 識thức 得đắc 差sai 別biệt 。 名danh 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 等đẳng 。 如như 鼓cổ 與dữ 桴phù 合hợp 而nhi 有hữu 音âm 。 以dĩ 鼓cổ 勝thắng 故cố 。 名danh 曰viết 鼓cổ 音âm 。 如như 地địa 與dữ 穀cốc 等đẳng 合hợp 而nhi 生sanh 牙nha 。 以dĩ 穀cốc 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 穀cốc 牙nha 。 諸chư 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 所sở 依y 處xứ 。 得đắc 差sai 別biệt 名danh 。 不bất 以dĩ 緣duyên 故cố 。 若nhược 說thuyết 色sắc 識thức 。 則tắc 容dung 生sanh 疑nghi 。 為vi 是thị 眼nhãn 識thức 。 為vi 是thị 緣duyên 色sắc 意ý 識thức 。 又hựu 根căn 中trung 有hữu 識thức 。 塵trần 中trung 無vô 識thức 。 又hựu 於ư 眼nhãn 等đẳng 中trung 。 生sanh 我ngã 癡si 心tâm 。 又hựu 識thức 所sở 依y 處xứ 。 是thị 根căn 非phi 塵trần 。 又hựu 在tại 自tự 身thân 數số 中trung 名danh 根căn 非phi 塵trần 。 又hựu 是thị 人nhân 所sở 用dụng 具cụ 名danh 根căn 非phi 塵trần 。 又hựu 根căn 是thị 眾chúng 生sanh 數số 非phi 塵trần 。 又hựu 根căn 不bất 通thông 利lợi 則tắc 識thức 不bất 明minh 。 若nhược 根căn 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 識thức 明minh 了liễu 。 又hựu 以dĩ 諸chư 根căn 上thượng 中trung 下hạ 故cố 。 識thức 隨tùy 差sai 別biệt 。 以dĩ 此thử 等đẳng 緣duyên 故cố 名danh 為vi 勝thắng 。 又hựu 根căn 是thị 不bất 共cộng 。 一nhất 塵trần 可khả 得đắc 多đa 人nhân 共cộng 有hữu 。 又hựu 根căn 與dữ 識thức 。 一nhất 業nghiệp 果quả 報báo 。 塵trần 不bất 如như 是thị 。 又hựu 根căn 是thị 因nhân 。 塵trần 是thị 緣duyên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 根căn 異dị 故cố 識thức 有hữu 差sai 別biệt 。 不bất 以dĩ 塵trần 故cố 。 如như 種chủng 是thị 因nhân 。 地địa 等đẳng 是thị 緣duyên 。 隨tùy 種chủng 異dị 故cố 。 互hỗ 有hữu 差sai 別biệt 。 因nhân 勝thắng 緣duyên 故cố 。 得đắc 名danh 為vi 根căn 。 汝nhữ 言ngôn 我ngã 弟đệ 子tử 於ư 微vi 細tế 事sự 。 如như 眼nhãn 所sở 見kiến 。 是thị 隨tùy 俗tục 語ngữ 。 世thế 間gian 人nhân 眼nhãn 中trung 說thuyết 見kiến 。 故cố 言ngôn 如như 眼nhãn 所sở 見kiến 。 如như 佛Phật 說thuyết 偈kệ 。 明minh 達đạt 近cận 智trí 。 如như 舌thiệt 知tri 味vị 。 舌thiệt 雖tuy 不bất 知tri 。 不bất 同đồng 瓢biều 杓chước 。 意ý 依y 於ư 舌thiệt 生sanh 舌thiệt 識thức 故cố 。 言ngôn 舌thiệt 知tri 味vị 。 依y 眼nhãn 生sanh 識thức 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。 故cố 言ngôn 佛Phật 弟đệ 子tử 。 如như 眼nhãn 所sở 見kiến 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 根căn 取thủ 塵trần 。 以dĩ 識thức 分phân 別biệt 是thị 事sự 。 已dĩ 答đáp 。 根căn 無vô 知tri 故cố 。 又hựu 汝nhữ 等đẳng 不bất 說thuyết 根căn 思tư 惟duy 知tri 我ngã 。 有hữu 差sai 別biệt 相tướng 。 是thị 故cố 諸chư 根căn 不bất 能năng 取thủ 塵trần 。 又hựu 汝nhữ 等đẳng 諸chư 知tri 不bất 待đãi 根căn 生sanh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 大đại 及cập 我ngã 等đẳng 。 先tiên 根căn 而nhi 生sanh 。 又hựu 汝nhữ 大đại 等đẳng 諸chư 諦đế 。 無vô 本bổn 性tánh 故cố 。 則tắc 應ưng 皆giai 無vô 。 汝nhữ 法pháp 本bổn 性tánh 。 變biến 為vi 大đại 等đẳng 。 本bổn 性tánh 法pháp 無vô 。 是thị 事sự 已dĩ 說thuyết 。 是thị 則tắc 無vô 根căn 。

根Căn 塵Trần 合Hợp 離Ly 品Phẩm 第đệ 四tứ 十thập 九cửu

問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 識thức 能năng 知tri 非phi 根căn 知tri 。 是thị 事sự 已dĩ 成thành 。 今kim 為vi 根căn 塵trần 合hợp 故cố 識thức 生sanh 。 為vi 離ly 故cố 生sanh 耶da 。

答đáp 曰viết 。

眼nhãn 識thức 不bất 待đãi 到đáo 故cố 知tri 塵trần 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 月nguyệt 等đẳng 遠viễn 物vật 。 亦diệc 可khả 得đắc 見kiến 。 月nguyệt 色sắc 不bất 應ưng 離ly 香hương 而nhi 來lai 。 又hựu 假giả 空không 與dữ 明minh 故cố 得đắc 見kiến 色sắc 。 若nhược 眼nhãn 到đáo 色sắc 。 則tắc 間gian 無vô 空không 明minh 。 如như 眼nhãn 篦bề 觸xúc 眼nhãn 則tắc 不bất 得đắc 見kiến 。 當đương 知tri 眼nhãn 識thức 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 耳nhĩ 識thức 二nhị 種chủng 。 或hoặc 到đáo 故cố 知tri 。 或hoặc 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 耳nhĩ 鳴minh 以dĩ 到đáo 故cố 知tri 。 雷lôi 聲thanh 則tắc 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 餘dư 三tam 識thức 皆giai 到đáo 根căn 而nhi 知tri 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 現hiện 見kiến 此thử 三tam 。 根căn 與dữ 塵trần 和hòa 合hợp 故cố 可khả 得đắc 知tri 。 意ý 根căn 無vô 色sắc 故cố 。 無vô 到đáo 不bất 到đáo 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 色sắc 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 中trung 有hữu 光quang 。 是thị 光quang 能năng 去khứ 見kiến 色sắc 。 光quang 是thị 火hỏa 物vật 。 眼nhãn 從tùng 火hỏa 生sanh 。 火hỏa 有hữu 光quang 故cố 。 又hựu 若nhược 不bất 到đáo 能năng 見kiến 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 一nhất 切thiết 色sắc 耶da 。 以dĩ 眼nhãn 光quang 去khứ 。 有hữu 所sở 障chướng 礙ngại 。 不bất 遍biến 到đáo 故cố 。 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 若nhược 不bất 到đáo 者giả 。 云vân 何hà 和hòa 合hợp 。 又hựu 五ngũ 根căn 皆giai 是thị 有hữu 對đối 。 以dĩ 塵trần 中trung 障chướng 礙ngại 故cố 名danh 有hữu 對đối 。 鼻tị 香hương 中trung 。 舌thiệt 味vị 中trung 。 身thân 觸xúc 中trung 。 眼nhãn 色sắc 中trung 。 耳nhĩ 聲thanh 中trung 。 若nhược 不bất 到đáo 則tắc 無vô 障chướng 礙ngại 。 又hựu 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 中trung 知tri 生sanh 。 是thị 故cố 五ngũ 識thức 到đáo 故cố 能năng 知tri 。 若nhược 不bất 到đáo 能năng 知tri 。 亦diệc 應ưng 知tri 過quá 去khứ 未vị 來lai 色sắc 。 而nhi 實thật 不bất 知tri 。 又hựu 眾chúng 緣duyên 合hợp 故cố 知tri 生sanh 。 是thị 故cố 眼nhãn 光quang 去khứ 與dữ 塵trần 合hợp 。 以dĩ 光quang 到đáo 色sắc 故cố 名danh 和hòa 合hợp 。 聲thanh 亦diệc 以dĩ 到đáo 耳nhĩ 故cố 聞văn 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 人nhân 在tại 遠viễn 處xứ 小tiểu 語ngữ 則tắc 不bất 聞văn 。 若nhược 聲thanh 如như 色sắc 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 小tiểu 聲thanh 亦diệc 應ưng 可khả 聞văn 。 而nhi 實thật 不bất 聞văn 。 故cố 知tri 以dĩ 到đáo 故cố 聞văn 。 又hựu 聲thanh 可khả 遠viễn 聞văn 。 若nhược 不bất 到đáo 聞văn 。 則tắc 無vô 遠viễn 近cận 。 又hựu 聲thanh 以dĩ 壁bích 障chướng 。 則tắc 不bất 可khả 聞văn 。 若nhược 不bất 到đáo 可khả 聞văn 。 雖tuy 障chướng 亦diệc 應ưng 聞văn 。 又hựu 聲thanh 遠viễn 聞văn 則tắc 不bất 了liễu 。 近cận 聞văn 則tắc 了liễu 。 若nhược 不bất 到đáo 而nhi 聞văn 。 則tắc 無vô 差sai 別biệt 。 以dĩ 到đáo 耳nhĩ 故cố 。 有hữu 是thị 差sai 別biệt 。 故cố 知tri 音âm 聲thanh 到đáo 故cố 可khả 聞văn 。 又hựu 聲thanh 順thuận 風phong 則tắc 了liễu 。 逆nghịch 風phong 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 到đáo 故cố 可khả 聞văn 。 又hựu 聲thanh 可khả 盡tận 聞văn 。 若nhược 不bất 到đáo 而nhi 聞văn 。 不bất 應ưng 盡tận 聞văn 。 如như 色sắc 不bất 到đáo 而nhi 見kiến 故cố 不bất 盡tận 見kiến 。 故cố 知tri 聲thanh 不bất 同đồng 色sắc 。 若nhược 不bất 到đáo 可khả 聞văn 。 則tắc 與dữ 色sắc 同đồng 。 如như 色sắc 一nhất 分phần/phân 見kiến 。 餘dư 亦diệc 待đãi 明minh 故cố 見kiến 。 聲thanh 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 到đáo 不bất 聞văn 。 汝nhữ 言ngôn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 塵trần 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 應ưng 來lai 到đáo 根căn 。 若nhược 令linh 根căn 去khứ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 以dĩ 耳nhĩ 等đẳng 根căn 無vô 光quang 明minh 故cố 但đãn 一nhất 。 火hỏa 大đại 有hữu 光quang 。 是thị 故cố 不bất 去khứ 。 又hựu 聲thanh 若nhược 厚hậu 濁trược 物vật 及cập 水thủy 等đẳng 障chướng 。 耳nhĩ 亦diệc 得đắc 聞văn 。 若nhược 有hữu 光quang 根căn 。 不bất 能năng 如như 是thị 。 故cố 知tri 耳nhĩ 根căn 無vô 光quang 。 又hựu 耳nhĩ 於ư 闇ám 中trung 。 亦diệc 能năng 知tri 塵trần 。 若nhược 有hữu 光quang 根căn 。 闇ám 則tắc 不bất 知tri 。 又hựu 有hữu 光quang 根căn 。 待đãi 方phương 能năng 知tri 。 能năng 見kiến 一nhất 方phương 。 不bất 能năng 一nhất 時thời 。 遍biến 知tri 諸chư 方phương 。 如như 人nhân 東đông 向hướng 則tắc 見kiến 東đông 方phương 色sắc 。 不bất 見kiến 餘dư 方phương 。 又hựu 說thuyết 意ý 能năng 去khứ 。 是thị 故cố 到đáo 塵trần 能năng 知tri 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 是thị 心tâm 獨độc 行hành 遠viễn 逝thệ 。 寢tẩm 藏tàng 無vô 形hình 。 又hựu 是thị 心tâm 散tán 行hành 。 如như 日nhật 光quang 照chiếu 。 又hựu 是thị 心tâm 常thường 動động 。 如như 魚ngư 失thất 水thủy 。 又hựu 是thị 心tâm 本bổn 隨tùy 意ý 行hành 等đẳng 。 是thị 故cố 六lục 塵trần 皆giai 到đáo 故cố 知tri 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 言ngôn 光quang 到đáo 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 人nhân 遙diêu 見kiến 杌ngột 樹thụ 。 疑nghi 謂vị 是thị 人nhân 。 若nhược 光quang 到đáo 者giả 。 何hà 故cố 生sanh 疑nghi 。 又hựu 太thái 近cận 眼nhãn 。 則tắc 不bất 得đắc 見kiến 。 如như 眼nhãn 著trước 藥dược 篦bề 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 故cố 光quang 雖tuy 去khứ 。 以dĩ 太thái 近cận 故cố 。 亦diệc 不bất 應ưng 見kiến 。 又hựu 眼nhãn 離ly 明minh 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 太thái 近cận 則tắc 明minh 壞hoại 。 又hựu 若nhược 光quang 到đáo 彼bỉ 。 何hà 故cố 見kiến 麁thô 不bất 能năng 細tế 辯biện 。 又hựu 見kiến 色sắc 中trung 有hữu 方phương 差sai 別biệt 。 謂vị 東đông 西tây 方phương 色sắc 。 亦diệc 有hữu 遠viễn 近cận 差sai 別biệt 。 若nhược 眼nhãn 到đáo 故cố 知tri 。 則tắc 無vô 差sai 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 香hương 味vị 觸xúc 中trung 。 無vô 是thị 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 眼nhãn 光quang 不bất 到đáo 而nhi 知tri 。 又hựu 眼nhãn 光quang 若nhược 先tiên 見kiến 已dĩ 。 復phục 何hà 用dụng 去khứ 。 若nhược 先tiên 不bất 見kiến 。 去khứ 何hà 所sở 趣thú 。 又hựu 近cận 色sắc 遠viễn 色sắc 。 一nhất 時thời 俱câu 見kiến 去khứ 。 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 眼nhãn 光quang 不bất 去khứ 。 又hựu 若nhược 眼nhãn 光quang 去khứ 。 中trung 道đạo 應ưng 見kiến 諸chư 色sắc 。 而nhi 實thật 不bất 見kiến 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 光quang 去khứ 者giả 。 光quang 則tắc 離ly 身thân 。 不bất 名danh 為vi 根căn 。 如như 指chỉ 斷đoạn 離ly 身thân 則tắc 無vô 身thân 覺giác 。 又hựu 不bất 見kiến 有hữu 眼nhãn 。 能năng 捨xả 自tự 依y 。 以dĩ 無vô 比tỉ 類loại 。 則tắc 為vi 非phi 因nhân 。 又hựu 此thử 眼nhãn 光quang 。 無vô 能năng 見kiến 者giả 。 則tắc 為vi 是thị 無vô 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 此thử 眼nhãn 光quang 。 以dĩ 日nhật 光quang 明minh 映ánh 故cố 不bất 見kiến 。 如như 日nhật 光quang 中trung 。 眾chúng 星tinh 不bất 現hiện 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 夜dạ 則tắc 應ưng 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 色sắc 法Pháp 要yếu 假giả 外ngoại 明minh 。 乃nãi 可khả 得đắc 見kiến 。 夜dạ 無vô 外ngoại 明minh 。 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 此thử 光quang 晝trú 夜dạ 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 則tắc 竟cánh 無vô 可khả 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 猫miêu 狸li 鼠thử 等đẳng 。 諸chư 夜dạ 行hành 虫trùng 。 眼nhãn 光quang 可khả 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

是thị 可khả 見kiến 色sắc 住trụ 猫miêu 等đẳng 眼nhãn 中trung 。 如như 螢huỳnh 火hỏa 虫trùng 。 明minh 色sắc 在tại 身thân 。 非phi 是thị 光quang 也dã 。 又hựu 如như 夜dạ 行hành 虫trùng 闇ám 中trung 能năng 見kiến 。 人nhân 不bất 能năng 見kiến 。 然nhiên 則tắc 但đãn 彼bỉ 有hữu 光quang 。 餘dư 物vật 則tắc 無vô 。 法pháp 自tự 應ưng 爾nhĩ 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 若nhược 不bất 到đáo 能năng 見kiến 。 應ưng 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 者giả 。 若nhược 色sắc 在tại 知tri 境cảnh 。 是thị 則tắc 可khả 見kiến 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 眼nhãn 不bất 壞hoại 。 色sắc 在tại 知tri 境cảnh 。 如như 是thị 則tắc 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 在tại 知tri 境cảnh 。

答đáp 曰viết 。

隨tùy 色sắc 與dữ 眼nhãn 合hợp 時thời 。 名danh 在tại 知tri 境cảnh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 眼nhãn 不bất 到đáo 。 有hữu 何hà 合hợp 時thời 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 亦diệc 同đồng 如như 汝nhữ 眼nhãn 去khứ 到đáo 色sắc 。 或hoặc 有hữu 能năng 見kiến 。 或hoặc 不bất 能năng 見kiến 。 如như 眼nhãn 到đáo 日nhật 能năng 見kiến 日nhật 輪luân 。 而nhi 不bất 見kiến 日nhật 業nghiệp 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 去khứ 。 若nhược 色sắc 在tại 知tri 境cảnh 。 是thị 則tắc 能năng 見kiến 。 若nhược 不bất 在tại 知tri 境cảnh 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 光quang 遠viễn 去khứ 。 以dĩ 勢thế 極cực 故cố 。 不bất 見kiến 日nhật 業nghiệp 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 以dĩ 勢thế 極cực 故cố 。 不bất 見kiến 細tế 業nghiệp 者giả 。 日nhật 輪luân 量lượng 麁thô 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 又hựu 若nhược 光quang 到đáo 彼bỉ 能năng 見kiến 者giả 。 何hà 故cố 見kiến 遠viễn 日nhật 輪luân 。 而nhi 不bất 見kiến 巴ba 連liên 弗phất 等đẳng 近cận 國quốc 邑ấp 耶da 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 巴ba 連liên 弗phất 等đẳng 。 不bất 在tại 知tri 境cảnh 。 故cố 不bất 見kiến 者giả 。 我ngã 眼nhãn 不bất 到đáo 。 亦diệc 以dĩ 色sắc 不bất 在tại 知tri 境cảnh 。 故cố 不bất 能năng 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 諸chư 色sắc 在tại 知tri 境cảnh 故cố 可khả 見kiến 。 今kim 云vân 何hà 可khả 見kiến 。 云vân 何hà 不bất 可khả 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

世thế 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 如như 過quá 去khứ 未vị 來lai 色sắc 。 映ánh 勝thắng 故cố 不bất 見kiến 。 如như 日nhật 光quang 明minh 。 蔽tế 諸chư 星tinh 宿tú 及cập 珠châu 火hỏa 明minh 等đẳng 。 不bất 顯hiển 故cố 不bất 見kiến 。 如như 夜dạ 中trung 火hỏa 可khả 見kiến 。 餘dư 不bất 可khả 見kiến 。 地địa 勝thắng 故cố 不bất 見kiến 。 如như 以dĩ 初sơ 禪thiền 眼nhãn 不bất 見kiến 二nhị 禪thiền 色sắc 。 闇ám 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 如như 闇ám 中trung 瓶bình 。 神thần 力lực 故cố 不bất 見kiến 。 如như 鬼quỷ 等đẳng 身thân 。 厚hậu 濁trược 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 如như 山sơn 外ngoại 色sắc 。 遠viễn 故cố 不bất 見kiến 。 如như 餘dư 世thế 界giới 。 太thái 近cận 故cố 不bất 見kiến 。 如như 自tự 眼nhãn 睫tiệp 。 次thứ 未vị 至chí 故cố 不bất 見kiến 。 如như 光quang 中trung 塵trần 可khả 見kiến 。 光quang 外ngoại 則tắc 不bất 見kiến 。 細tế 故cố 不bất 見kiến 。 如như 樹thụ 杌ngột 似tự 人nhân 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 多đa 相tương 似tự 故cố 不bất 見kiến 。 如như 一nhất 粒lạp 米mễ 投đầu 大đại 聚tụ 中trung 。 又hựu 如như 一nhất 烏ô 入nhập 烏ô 群quần 中trung 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 在tại 知tri 境cảnh 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 眼nhãn 壞hoại 。

答đáp 曰viết 。

風phong 熱nhiệt 冷lãnh 等đẳng 。 眾chúng 病bệnh 所sở 壞hoại 。 若nhược 風phong 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 青thanh 黑hắc 轉chuyển 旋toàn 等đẳng 色sắc 。 若nhược 熱nhiệt 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 黃hoàng 赤xích 火hỏa 焰diễm 等đẳng 色sắc 。 若nhược 冷lãnh 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 多đa 見kiến 白bạch 池trì 水thủy 等đẳng 色sắc 。 若nhược 勞lao 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 樹thụ 木mộc 動động 搖dao 等đẳng 色sắc 。 疲bì 倦quyện 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 色sắc 不bất 了liễu 。 偏thiên 按án 一nhất 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 二nhị 月nguyệt 。 鬼quỷ 等đẳng 所sở 著trước 。 則tắc 見kiến 怪quái 異dị 。 罪tội 業nghiệp 力lực 故cố 。 則tắc 見kiến 惡ác 色sắc 。 福phước 業nghiệp 力lực 故cố 。 見kiến 淨tịnh 妙diệu 色sắc 。 熱nhiệt 氣khí 壞hoại 眼nhãn 。 則tắc 見kiến 焰diễm 等đẳng 色sắc 。 又hựu 眾chúng 生sanh 得đắc 眼nhãn 不bất 成thành 就tựu 故cố 。 見kiến 不bất 具cụ 足túc 。 又hựu 眼nhãn 生sanh 膚phu 翳ế 。 蔽tế 故cố 不bất 見kiến 。 若nhược 眼nhãn 根căn 壞hoại 故cố 不bất 見kiến 。 是thị 名danh 眼nhãn 壞hoại 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 不bất 壞hoại 。 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 亦diệc 應ưng 隨tùy 義nghĩa 分phân 別biệt 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 五ngũ 塵trần 在tại 知tri 境cảnh 故cố 可khả 知tri 。 法pháp 塵trần 云vân 何hà 名danh 不bất 在tại 知tri 境cảnh 。

答đáp 曰viết 。

上thượng 地địa 故cố 不bất 知tri 。 如như 初sơ 禪thiền 心tâm 不bất 知tri 二nhị 禪thiền 已dĩ 上thượng 法pháp 。 根căn 勝thắng 故cố 不bất 知tri 。 如như 鈍độn 根căn 心tâm 不bất 知tri 利lợi 根căn 心tâm 中trung 法pháp 。 人nhân 勝thắng 故cố 不bất 知tri 。 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 不bất 知tri 斯Tư 陀Đà 含Hàm 心tâm 中trung 法pháp 。 力lực 差sai 別biệt 故cố 不bất 知tri 。 如như 有hữu 意ý 識thức 於ư 此thử 法pháp 無vô 力lực 。 以dĩ 是thị 意ý 識thức 。 不bất 知tri 此thử 法Pháp 。 如như 攝nhiếp 心tâm 意ý 識thức 所sở 知tri 法pháp 。 亂loạn 心tâm 意ý 識thức 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 如như 辟Bích 支Chi 佛Phật 意ý 力lực 所sở 知tri 法pháp 。 聲Thanh 聞Văn 意ý 力lực 所sở 不bất 能năng 知tri 。 佛Phật 意ý 力lực 所sở 知tri 法pháp 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 意ý 力lực 所sở 不bất 能năng 知tri 。 如như 上thượng 品phẩm 法pháp 下hạ 品phẩm 意ý 識thức 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 又hựu 細tế 微vi 法pháp 塵trần 。 不bất 可khả 得đắc 知tri 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 說thuyết 。 何hà 等đẳng 心tâm 可khả 念niệm 。 謂vị 了liễu 了liễu 者giả 。 先tiên 所sở 經kinh 用dụng 者giả 可khả 念niệm 。 非phi 不bất 經kinh 用dụng 者giả 。 如như 生sanh 死tử 人nhân 。 先tiên 所sở 用dụng 法pháp 能năng 念niệm 。 未vị 用dụng 則tắc 不bất 念niệm 。 聖thánh 人nhân 若nhược 經kinh 用dụng 。 若nhược 不bất 經kinh 用dụng 。 聖thánh 智trí 力lực 故cố 。 皆giai 悉tất 能năng 知tri 。 又hựu 勝thắng 塵trần 故cố 知tri 。 如như 用dụng 色sắc 界giới 心tâm 知tri 欲dục 界giới 法pháp 。 又hựu 倒đảo 障chướng 故cố 不bất 知tri 。 如như 身thân 見kiến 心tâm 緣duyên 五ngũ 陰ấm 不bất 見kiến 無vô 我ngã 。 無vô 常thường 苦khổ 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 力lực 障chướng 故cố 不bất 知tri 。 如như 鈍độn 根căn 人nhân 利lợi 根căn 障chướng 故cố 。 令linh 心tâm 不bất 知tri 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 在tại 知tri 境cảnh 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 意ý 壞hoại 。

答đáp 曰viết 。

狂cuồng 顛điên 鬼quỷ 著trước 憍kiêu 逸dật 失thất 心tâm 。 或hoặc 酒tửu 醉túy 。 或hoặc 藥dược 迷mê 悶muộn 亂loạn 心tâm 。 或hoặc 有hữu 貪tham 恚khuể 等đẳng 。 煩phiền 惱não 熾sí 盛thịnh 。 放phóng 逸dật 壞hoại 心tâm 。 如như 述thuật 婆bà 伽già 捕bộ 魚ngư 師sư 等đẳng 。 或hoặc 那na 若nhược 婆bà 病bệnh 。 能năng 破phá 壞hoại 心tâm 。 又hựu 老lão 病bệnh 死tử 。 亦diệc 能năng 壞hoại 心tâm 。 若nhược 心tâm 在tại 善thiện 法Pháp 。 若nhược 不bất 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 法pháp 中trung 。 是thị 名danh 不bất 壞hoại 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 雖tuy 有hữu 諸chư 塵trần 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 若nhược 不bất 到đáo 能năng 見kiến 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 一nhất 切thiết 色sắc 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 觸xúc 者giả 。 隨tùy 根căn 知tri 塵trần 時thời 。 則tắc 名danh 為vi 觸xúc 。 不bất 必tất 相tương/tướng 到đáo 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 意ý 根căn 亦diệc 說thuyết 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 是thị 中trung 不bất 以dĩ 相tương/tướng 到đáo 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 相tương/tướng 到đáo 故cố 名danh 有hữu 對đối 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 以dĩ 說thuyết 非phi 對đối 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 現hiện 在tại 知tri 生sanh 者giả 。 第đệ 六lục 識thức 亦diệc 有hữu 但đãn 知tri 現hiện 在tại 。 如như 他tha 心tâm 智trí 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 眾chúng 緣duyên 合hợp 故cố 知tri 生sanh 者giả 。 第đệ 六lục 意ý 根căn 中trung 已dĩ 答đáp 。 謂vị 隨tùy 所sở 知tri 時thời 。 名danh 為vi 和hòa 合hợp 。 又hựu 因nhân 意ý 緣duyên 法pháp 。 意ý 識thức 生sanh 。 此thử 言ngôn 則tắc 空không 。 以dĩ 不bất 到đáo 故cố 。 又hựu 以dĩ 決quyết 定định 故cố 。 名danh 和hòa 合hợp 。 眼nhãn 識thức 但đãn 依y 眼nhãn 不bất 依y 餘dư 。 亦diệc 不bất 無vô 依y 。 但đãn 緣duyên 色sắc 不bất 緣duyên 餘dư 。 亦diệc 非phi 無vô 緣duyên 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 亦diệc 如như 是thị 。

聞văn 聲thanh 品phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 。

汝nhữ 言ngôn 人nhân 在tại 遠viễn 處xứ 小tiểu 語ngữ 則tắc 不bất 聞văn 。 故cố 知tri 聲thanh 到đáo 耳nhĩ 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 汝nhữ 言ngôn 人nhân 在tại 遠viễn 處xứ 語ngữ 。 從tùng 聲thanh 有hữu 聲thanh 。 相tương 續tục 轉chuyển 微vi 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 故cố 不bất 聞văn 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 耳nhĩ 雖tuy 不bất 到đáo 。 聲thanh 小tiểu 故cố 不bất 聞văn 。 又hựu 如như 汝nhữ 眼nhãn 光quang 雖tuy 去khứ 。 但đãn 見kiến 日nhật 輪luân 。 不bất 見kiến 日nhật 業nghiệp 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 耳nhĩ 雖tuy 不bất 到đáo 。 聲thanh 麁thô 故cố 可khả 聞văn 。 細tế 則tắc 不bất 聞văn 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 光quang 雖tuy 遠viễn 去khứ 。 不bất 能năng 至chí 百bách 千thiên 萬vạn 由do 旬tuần 。 雖tuy 能năng 徹triệt 見kiến 水thủy 精tinh 等đẳng 障chướng 。 壁bích 等đẳng 障chướng 則tắc 不bất 見kiến 。 能năng 見kiến 日nhật 輪luân 。 而nhi 不bất 見kiến 日nhật 業nghiệp 。 我ngã 耳nhĩ 亦diệc 如như 是thị 。 聲thanh 雖tuy 不bất 到đáo 。 麁thô 故cố 能năng 聞văn 。 而nhi 不bất 能năng 細tế 辯biện 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 順thuận 風phong 則tắc 了liễu 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 則tắc 無vô 有hữu 人nhân 能năng 逆nghịch 風phong 聞văn 。 如như 香hương 逆nghịch 風phong 則tắc 不bất 可khả 聞văn 。 聲thanh 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 逆nghịch 風phong 不bất 應ưng 少thiểu 聞văn 。 而nhi 實thật 可khả 聞văn 。 是thị 故cố 知tri 聲thanh 不bất 到đáo 而nhi 聞văn 。 若nhược 聲thanh 可khả 少thiểu 聞văn 。 以dĩ 風phong 障chướng 故cố 。 又hựu 聲thanh 不bất 可khả 如như 香hương 。 為vị 風phong 所sở 吹xuy 。 何hà 用dụng 分phân 別biệt 逆nghịch 順thuận 風phong 耶da 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 聲thanh 可khả 盡tận 聞văn 。 故cố 知tri 來lai 到đáo 不bất 同đồng 色sắc 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 聲thanh 法pháp 應ưng 盡tận 聞văn 。 色sắc 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 萬vạn 物vật 皆giai 有hữu 同đồng 相tương/tướng 異dị 相tướng 。 是thị 可khả 知tri 塵trần 故cố 同đồng 。 知tri 盡tận 不bất 盡tận 故cố 異dị 。 不bất 以dĩ 到đáo 不bất 到đáo 故cố 異dị 。 又hựu 鈴linh 聲thanh 於ư 鈴linh 中trung 可khả 聞văn 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 人nhân 欲dục 聽thính 鈴linh 音âm 。 則tắc 以dĩ 耳nhĩ 就tựu 鈴linh 。 又hựu 聲thanh 是thị 求cầu 那na 。 是thị 故cố 不bất 去khứ 。 以dĩ 諸chư 求cầu 那na 。 無vô 作tác 業nghiệp 故cố 。 問vấn 曰viết 。 從tùng 聲thanh 相tương 續tục 生sanh 聲thanh 求cầu 那na 。 如như 水thủy 中trung 波ba 。 名danh 為vi 聲thanh 去khứ 。

答đáp 曰viết 。

是thị 聲thanh 與dữ 波ba 。 何hà 以dĩ 相tương/tướng 喻dụ 。 水thủy 相tương/tướng 鼓cổ 扇thiên/phiến 。 則tắc 有hữu 波ba 生sanh 。 今kim 聲thanh 中trung 更cánh 有hữu 何hà 聲thanh 。 能năng 生sanh 異dị 聲thanh 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 聲thanh 能năng 生sanh 異dị 聲thanh 者giả 。 何hà 故cố 不bất 即tức 於ư 本bổn 處xứ 生sanh 。 不bất 餘dư 處xứ 生sanh 。 水thủy 水thủy 相tương 擊kích 故cố 有hữu 波ba 生sanh 。 若nhược 說thuyết 言ngôn 人nhân 是thị 聲thanh 造tạo 耳nhĩ 即tức 應ưng 是thị 說thuyết 者giả 。 而nhi 實thật 不bất 可khả 。 是thị 故cố 知tri 聲thanh 不bất 說thuyết 而nhi 去khứ 。 又hựu 若nhược 鈴linh 聲thanh 轉chuyển 相tương 續tục 生sanh 。 而nhi 鈴linh 非phi 無vô 聲thanh 。 若nhược 聲thanh 如như 波ba 相tương 續tục 生sanh 者giả 。 先tiên 水thủy 無vô 波ba 。 如như 是thị 從tùng 鈴linh 有hữu 聲thanh 。 鈴linh 應ưng 無vô 聲thanh 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 聲thanh 在tại 鈴linh 中trung 。 又hựu 捉tróc 鈴linh 則tắc 聲thanh 止chỉ 故cố 。 知tri 聲thanh 常thường 依y 鈴linh 。 若nhược 聲thanh 依y 鈴linh 亦diệc 離ly 鈴linh 者giả 。 捉tróc 鈴linh 時thời 依y 鈴linh 聲thanh 應ưng 滅diệt 。 離ly 鈴linh 聲thanh 應ưng 在tại 。 又hựu 現hiện 語ngữ 言ngôn 中trung 。 無vô 有hữu 如như 鈴linh 相tương 續tục 生sanh 者giả 。 又hựu 聲thanh 中trung 有hữu 方phương 差sai 別biệt 。 謂vị 東đông 西tây 方phương 聲thanh 。 亦diệc 有hữu 近cận 聲thanh 遠viễn 聲thanh 。 若nhược 聲thanh 到đáo 耳nhĩ 。 則tắc 無vô 是thị 差sai 別biệt 。 又hựu 若nhược 聲thanh 來lai 者giả 。 則tắc 天thiên 耳nhĩ 無vô 用dụng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 百bách 千thiên 世thế 界giới 聲thanh 。 云vân 何hà 能năng 來lai 。 又hựu 如như 射xạ 聲thanh 。 能năng 中trung 聲thanh 處xứ 。 若nhược 聲thanh 到đáo 耳nhĩ 。 應ưng 自tự 射xạ 耳nhĩ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 不bất 名danh 射xạ 聲thanh 。 又hựu 若nhược 遠viễn 近cận 聲thanh 。 可khả 俱câu 得đắc 聞văn 。 又hựu 聲thanh 念niệm 念niệm 滅diệt 。 故cố 不bất 生sanh 異dị 聲thanh 不bất 見kiến 念niệm 念niệm 滅diệt 法pháp 。 能năng 有hữu 所sở 生sanh 。 是thị 故cố 聲thanh 不bất 生sanh 異dị 聲thanh 。 如như 念niệm 念niệm 滅diệt 業nghiệp 不bất 生sanh 異dị 業nghiệp 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 不bất 生sanh 異dị 聲thanh 。 若nhược 聲thanh 生sanh 異dị 聲thanh 。 業nghiệp 亦diệc 應ưng 生sanh 異dị 業nghiệp 。 然nhiên 則tắc 業nghiệp 不bất 生sanh 業nghiệp 。 此thử 言ngôn 則tắc 壞hoại 。 又hựu 汝nhữ 法pháp 中trung 。 聲thanh 與dữ 異dị 聲thanh 相tương 違vi 。 名danh 不bất 同đồng 處xứ 。 若nhược 聲thanh 與dữ 異dị 聲thanh 同đồng 處xứ 。 則tắc 不bất 各các 相tương 違vi 。 若nhược 不bất 同đồng 處xứ 。 則tắc 前tiền 聲thanh 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 聲thanh 自tự 生sanh 。 是thị 故cố 聲thanh 不bất 生sanh 異dị 聲thanh 。 又hựu 聲thanh 是thị 一nhất 法pháp 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 異dị 聲thanh 。 不bất 見kiến 一nhất 物vật 有hữu 能năng 生sanh 者giả 。 問vấn 曰viết 。 如như 合hợp 是thị 一nhất 能năng 生sanh 成thành 物vật 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 是thị 一nhất 法Pháp 。 能năng 生sanh 異dị 聲thanh 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 見kiến 合hợp 法pháp 是thị 一nhất 能năng 有hữu 所sở 生sanh 。 聲thanh 亦diệc 然nhiên 者giả 色sắc 亦diệc 為vi 一nhất 。 應ưng 生sanh 異dị 色sắc 。 香hương 味vị 觸xúc 亦diệc 如như 是thị 。 然nhiên 則tắc 陀đà 羅la 驃phiếu 或hoặc 有hữu 五ngũ 性tánh 三tam 性tánh 二nhị 性tánh 。 又hựu 同đồng 業nghiệp 故cố 。 聲thanh 與dữ 業nghiệp 同đồng 相tương/tướng 。 如như 說thuyết 雖tuy 聲thanh 求cầu 那na 滅diệt 與dữ 業nghiệp 同đồng 。 如như 以dĩ 指chỉ 彈đàn 刀đao 刀đao 動động 名danh 業nghiệp 。 即tức 亦diệc 有hữu 聲thanh 動động 不bất 離ly 刀đao 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 手thủ 捉tróc 刀đao 。 則tắc 聲thanh 動động 俱câu 止chỉ 。 故cố 知tri 業nghiệp 不bất 生sanh 異dị 業nghiệp 。 聲thanh 亦diệc 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 異dị 聲thanh 。 如như 汝nhữ 分phân 別biệt 。 從tùng 初sơ 業nghiệp 勢thế 。 更cánh 生sanh 後hậu 業nghiệp 。 如như 是thị 亦diệc 應ưng 從tùng 初sơ 聲thanh 生sanh 勢thế 。 從tùng 勢thế 生sanh 後hậu 諸chư 業nghiệp 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 異dị 。 因nhân 業nghiệp 能năng 生sanh 勢thế 。 而nhi 聲thanh 不bất 能năng 。 又hựu 業nghiệp 滅diệt 故cố 。 不bất 名danh 因Nhân 陀Đà 羅La 驃phiếu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 先tiên 業nghiệp 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 陀đà 羅la 驃phiếu 生sanh 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 先tiên 聲thanh 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 聲thanh 自tự 生sanh 。 後hậu 聲thanh 不bất 應ưng 有hữu 因nhân 。 若nhược 汝nhữ 猶do 謂vị 前tiền 聲thanh 生sanh 異dị 聲thanh 者giả 。 則tắc 聲thanh 不bất 名danh 念niệm 念niệm 滅diệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 聲thanh 生sanh 時thời 。 是thị 第đệ 一nhất 念niệm 。 生sanh 異dị 聲thanh 時thời 。 是thị 第đệ 二nhị 念niệm 。 異dị 聲thanh 生sanh 已dĩ 。 是thị 第đệ 三tam 念niệm 。 前tiền 聲thanh 滅diệt 時thời 。 是thị 第đệ 四tứ 念niệm 。 故cố 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 也dã 。 又hựu 聲thanh 云vân 何hà 與dữ 異dị 聲thanh 相tương 違vi 。 為vi 如như 毒độc 與dữ 毒độc 藥dược 相tương 違vi 。 藥dược 與dữ 病bệnh 相tương 違vi 耶da 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 則tắc 鈴linh 不bất 應ưng 有hữu 二nhị 聲thanh 。 若nhược 一nhất 念niệm 中trung 。 鈴linh 有hữu 二nhị 聲thanh 。 則tắc 千thiên 念niệm 中trung 。 亦diệc 應ưng 有hữu 二nhị 聲thanh 。 又hựu 如như 無vô 求cầu 那na 陀đà 羅la 驃phiếu 與dữ 火hỏa 合hợp 故cố 生sanh 求cầu 那na 滅diệt 本bổn 黑hắc 色sắc 更cánh 生sanh 赤xích 色sắc 。 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 前tiền 聲thanh 滅diệt 已dĩ 。 異dị 聲thanh 更cánh 生sanh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 應ưng 一nhất 念niệm 中trung 鈴linh 有hữu 二nhị 聲thanh 。 而nhi 實thật 無vô 二nhị 。 是thị 故cố 不bất 然nhiên 。 又hựu 若nhược 從tùng 聲thanh 生sanh 異dị 聲thanh 者giả 。 則tắc 不bất 隨tùy 因nhân 。 而nhi 實thật 從tùng 鈴linh 生sanh 聲thanh 。 則tắc 是thị 隨tùy 因nhân 。 又hựu 此thử 異dị 聲thanh 。 應ưng 作tác 鈴linh 聲thanh 。 又hựu 此thử 異dị 聲thanh 。 終chung 不bất 應ưng 斷đoạn 。 無vô 斷đoạn 因nhân 故cố 。 問vấn 曰viết 。 從tùng 是thị 初sơ 聲thanh 。 轉chuyển 生sanh 微vi 聲thanh 。 是thị 故cố 有hữu 斷đoạn 。

答đáp 曰viết 。

何hà 故cố 轉chuyển 生sanh 微vi 聲thanh 。 隨tùy 打đả 勢thế 著trước 隨tùy 著trước 。 有hữu 初sơ 聲thanh 。 第đệ 二nhị 聲thanh 分phần/phân 等đẳng 。 亦diệc 隨tùy 著trước 差sai 別biệt 故cố 有hữu 。 以dĩ 無vô 打đả 因nhân 故cố 。 著trước 勢thế 則tắc 折chiết 。 著trước 勢thế 折chiết 故cố 。 聲thanh 則tắc 轉chuyển 微vi 。 又hựu 若nhược 因nhân 聲thanh 生sanh 異dị 聲thanh 者giả 。 亦diệc 應ưng 因nhân 色sắc 生sanh 水thủy 鏡kính 中trung 色sắc 。 如như 是thị 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 。 即tức 名danh 為vi 色sắc 。 然nhiên 則tắc 衛vệ 世thế 師sư 經kinh 。 一nhất 切thiết 皆giai 壞hoại 。 又hựu 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 從tùng 離ly 生sanh 聲thanh 。 是thị 事sự 亦diệc 無vô 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 從tùng 手thủ 離ly 生sanh 聲thanh 。 合hợp 故cố 有hữu 聲thanh 。 以dĩ 刀đao 竹trúc 等đẳng 諸chư 分phần/phân 相tương/tướng 著trước 。 離ly 時thời 相tương/tướng 掁trành 。 是thị 故cố 有hữu 聲thanh 。 又hựu 我ngã 等đẳng 不bất 說thuyết 從tùng 合hợp 生sanh 聲thanh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 指chỉ 與dữ 空không 合hợp 。 則tắc 不bất 生sanh 聲thanh 。 若nhược 指chỉ 不bất 相tương 掁trành 。 亦diệc 不bất 生sanh 聲thanh 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 合hợp 生sanh 。 但đãn 四tứ 大đại 若nhược 合hợp 若nhược 離ly 。 則tắc 有hữu 聲thanh 生sanh 。 如như 諸chư 大đại 業nghiệp 常thường 在tại 。 諸chư 大đại 不bất 捨xả 而nhi 去khứ 。

聞Văn 香Hương 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất

問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 香hương 至chí 鼻tị 聞văn 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 聲thanh 可khả 遠viễn 聞văn 。 香hương 在tại 遠viễn 處xứ 。 亦diệc 可khả 得đắc 聞văn 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 從tùng 是thị 香hương 物vật 相tương 續tục 生sanh 香hương 因nhân 。 聲thanh 相tương 續tục 中trung 。 已dĩ 說thuyết 其kỳ 過quá 。

答đáp 曰viết 。

香hương 云vân 何hà 可khả 聞văn 。 問vấn 曰viết 。 微vi 華hoa 分phần/phân 去khứ 。 香hương 亦diệc 依y 去khứ 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 若nhược 華hoa 分phần/phân 去khứ 。 華hoa 分phân 是thị 色sắc 。 應ưng 當đương 可khả 見kiến 。 而nhi 實thật 不bất 見kiến 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 是thị 華hoa 分phần/phân 色sắc 微vi 故cố 不bất 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

香hương 亦diệc 細tế 微vi 。 不bất 應ưng 得đắc 聞văn 。 問vấn 曰viết 。 香hương 勢thế 大đại 故cố 可khả 聞văn 。 如như 羹# 中trung 興hưng 渠cừ 雖tuy 不bất 見kiến 色sắc 但đãn 聞văn 其kỳ 香hương 。

答đáp 曰viết 。

今kim 現hiện 見kiến 隨tùy 華hoa 分phần/phân 色sắc 。 亦diệc 聞văn 其kỳ 香hương 細tế 分phần/phân 中trung 色sắc 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 又hựu 若nhược 燒thiêu 華hoa 其kỳ 香hương 更cánh 增tăng 。 色sắc 但đãn 有hữu 滅diệt 。 故cố 香hương 非phi 華hoa 分phần/phân 。 又hựu 若nhược 香hương 是thị 華hoa 分phần/phân 。 亦diệc 應ưng 少thiểu 聞văn 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 又hựu 若nhược 華hoa 分phần/phân 去khứ 。 華hoa 應ưng 損tổn 減giảm 。 而nhi 實thật 不bất 減giảm 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 一nhất 斤cân 欝uất 金kim 常thường 有hữu 香hương 去khứ 而nhi 常thường 一nhất 斤cân 。 問vấn 曰viết 。 所sở 損tổn 微vi 故cố 。 不bất 可khả 得đắc 知tri 。 如như 水thủy 瓶bình 中trung 去khứ 一nhất 渧đế 水thủy 不bất 覺giác 其kỳ 減giảm 。 答đáp 曰viết 若nhược 常thường 損tổn 者giả 。 華hoa 尚thượng 應ưng 無vô 。 況huống 不bất 覺giác 減giảm 。 又hựu 若nhược 華hoa 常thường 減giảm 。 則tắc 不bất 可khả 見kiến 聞văn 。 以dĩ 常thường 減giảm 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 應ưng 生sanh 異dị 陀đà 羅la 驃phiếu 。 況huống 不bất 更cánh 生sanh 異dị 求cầu 那na 耶da 。 而nhi 實thật 是thị 華hoa 可khả 得đắc 見kiến 聞văn 。 故cố 知tri 華hoa 分phần/phân 不bất 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 但đãn 香hương 去khứ 。 香hương 亦diệc 應ưng 盡tận 。 以dĩ 常thường 損tổn 故cố 。 又hựu 香hương 無vô 分phần/phân 故cố 。 便tiện 應ưng 都đô 盡tận 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 等đẳng 不bất 使sử 華hoa 分phần/phân 隨tùy 風phong 。 亦diệc 不bất 令linh 風phong 吹xuy 華hoa 香hương 去khứ 。 但đãn 因nhân 華hoa 香hương 中trung 。 更cánh 生sanh 異dị 香hương 。 因nhân 此thử 香hương 風phong 。 復phục 生sanh 香hương 風phong 。 來lai 至chí 鼻tị 聞văn 故cố 無vô 斯tư 咎cữu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 聞văn 麻ma 中trung 香hương 非phi 華hoa 分phần/phân 香hương 。 以dĩ 華hoa 熏huân 故cố 。 若nhược 是thị 華hoa 分phần/phân 。 何hà 能năng 熏huân 麻ma 。 故cố 知tri 此thử 香hương 不bất 在tại 華hoa 分phần/phân 。 又hựu 此thử 華hoa 香hương 。 若nhược 摩ma 若nhược 搦nạch 。 若nhược 著trước 熱nhiệt 中trung 。 其kỳ 香hương 則tắc 滅diệt 。 若nhược 在tại 麻ma 中trung 。 則tắc 不bất 可khả 滅diệt 。 又hựu 此thử 華hoa 香hương 。 但đãn 在tại 油du 中trung 。 不bất 在tại 滓chỉ 中trung 。 故cố 非phi 華hoa 分phần/phân 。 又hựu 此thử 香hương 。 久cửu 在tại 麻ma 中trung 。 華hoa 中trung 不bất 爾nhĩ 。 故cố 非phi 華hoa 分phần/phân 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 非phi 華hoa 分phần/phân 。 是thị 何hà 物vật 香hương 。

答đáp 曰viết 。

是thị 名danh 麻ma 香hương 。 因nhân 華hoa 而nhi 生sanh 。 不bất 得đắc 離ly 麻ma 。 如như 是thị 因nhân 華hoa 香hương 風phong 。 更cánh 生sanh 異dị 香hương 。 是thị 事sự 已dĩ 明minh 。

復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 熱nhiệt 風phong 冷lãnh 風phong 可khả 覺giác 。 是thị 中trung 水thủy 火hỏa 色sắc 不bất 可khả 見kiến 。 當đương 知tri 風phong 中trung 更cánh 生sanh 異dị 觸xúc 。 非phi 吹xuy 水thủy 火hỏa 分phần/phân 去khứ 。 若nhược 風phong 中trung 熱nhiệt 觸xúc 屬thuộc 火hỏa 。 冷lãnh 觸xúc 屬thuộc 水thủy 。 則tắc 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 觸xúc 。 應ưng 當đương 屬thuộc 地địa 。 如như 水thủy 火hỏa 色sắc 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 地địa 色sắc 亦diệc 應ưng 細tế 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 爾nhĩ 風phong 則tắc 無vô 觸xúc 。 是thị 即tức 為vi 過quá 。 他tha 人nhân 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 如như 風phong 與dữ 水thủy 火hỏa 合hợp 故cố 。 有hữu 冷lãnh 熱nhiệt 觸xúc 。 如như 是thị 風phong 與dữ 地địa 合hợp 故cố 。 有hữu 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 觸xúc 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 。 決quyết 定định 因nhân 緣duyên 。 水thủy 分phần/phân 火hỏa 分phần/phân 。 得đắc 隨tùy 風phong 去khứ 。 而nhi 地địa 分phần/phân 不bất 去khứ 。 如như 汝nhữ 經kinh 中trung 有hữu 觸xúc 。 觸xúc 身thân 而nhi 非phi 地địa 水thủy 火hỏa 。 故cố 知tri 風phong 是thị 不bất 可khả 見kiến 相tương/tướng 。 以dĩ 此thử 言ngôn 故cố 三tam 觸xúc 於ư 風phong 或hoặc 客khách 非phi 客khách 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 三tam 種chủng 觸xúc 。 若nhược 非phi 見kiến 相tương/tướng 則tắc 是thị 風phong 。 有hữu 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 見kiến 水thủy 火hỏa 中trung 有hữu 冷lãnh 熱nhiệt 觸xúc 故cố 。 非phi 是thị 風phong 分phần/phân 。 如như 是thị 見kiến 地địa 中trung 有hữu 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 觸xúc 故cố 。 亦diệc 不bất 應ưng 是thị 風phong 分phần/phân 。 若nhược 先tiên 別biệt 有hữu 風phong 觸xúc 。 不bất 與dữ 地địa 合hợp 。 應ưng 言ngôn 是thị 觸xúc 屬thuộc 風phong 。 而nhi 初sơ 不bất 見kiến 。 云vân 何hà 當đương 知tri 。 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 。 但đãn 是thị 風phong 觸xúc 非phi 地địa 分phần/phân 耶da 。 又hựu 我ngã 等đẳng 亦diệc 說thuyết 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 但đãn 是thị 地địa 物vật 非phi 水thủy 等đẳng 有hữu 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 見kiến 水thủy 等đẳng 中trung 有hữu 色sắc 等đẳng 者giả 。 與dữ 地địa 合hợp 故cố 。 於ư 水thủy 等đẳng 中trung 。 見kiến 非phi 水thủy 等đẳng 有hữu 。 如như 水thủy 中trung 熱nhiệt 相tương/tướng 。 是thị 中trung 無vô 決quyết 定định 因nhân 。 水thủy 與dữ 火hỏa 合hợp 故cố 。 有hữu 熱nhiệt 相tương/tướng 與dữ 地địa 合hợp 故cố 。 無vô 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 。 初sơ 不bất 曾tằng 見kiến 別biệt 有hữu 水thủy 等đẳng 。 不bất 與dữ 地địa 合hợp 。 若nhược 曾tằng 見kiến 者giả 。 可khả 言ngôn 是thị 色sắc 屬thuộc 水thủy 非phi 是thị 地địa 有hữu 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 分phân 別biệt 水thủy 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 風phong 中trung 得đắc 生sanh 異dị 香hương 。 而nhi 不bất 能năng 生sanh 異dị 色sắc 味vị 觸xúc 。

答đáp 曰viết 。

風phong 法pháp 應ưng 爾nhĩ 。 法pháp 有hữu 種chủng 種chủng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 餘dư 物vật 得đắc 生sanh 異dị 色sắc 味vị 觸xúc 。 如như 華hoa 熏huân 麻ma 生sanh 辛tân 苦khổ 味vị 。 乳nhũ 浸tẩm 阿a 摩ma 勒lặc 。 即tức 為vi 甘cam 果quả 。 燕yên 支chi 熏huân 摩ma 頭đầu 樓lâu 伽già 子tử 種chủng 生sanh 赤xích 葉diệp 。 青thanh 雜tạp 雌thư 黃hoàng 。 則tắc 成thành 綠lục 色sắc 。 青thanh 赤xích 色sắc 合hợp 。 變biến 為vi 紫tử 色sắc 。 如như 是thị 等đẳng 。 於ư 異dị 物vật 中trung 。 生sanh 異dị 色sắc 味vị 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 風phong 中trung 更cánh 生sanh 異dị 香hương 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 無vô 風phong 室thất 中trung 得đắc 聞văn 遠viễn 香hương 。 又hựu 香hương 可khả 逆nghịch 風phong 聞văn 。 如như 波ba 梨lê 質chất 多đa 天thiên 樹thụ 。 故cố 知tri 風phong 中trung 不bất 生sanh 異dị 香hương 。 但đãn 應ưng 因nhân 香hương 更cánh 生sanh 異dị 香hương 。

答đáp 曰viết 。

緣duyên 有hữu 二nhị 種chủng 香hương 。 若nhược 風phong 中trung 則tắc 更cánh 生sanh 香hương 風phong 。 若nhược 無vô 風phong 則tắc 因nhân 香hương 生sanh 香hương 。 斯tư 有hữu 何hà 咎cữu 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 香hương 可khả 遠viễn 聞văn 故cố 應ưng 不bất 到đáo 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 同đồng 色sắc 故cố 。 若nhược 不bất 至chí 而nhi 聞văn 。 則tắc 與dữ 色sắc 同đồng 。 不bất 到đáo 而nhi 聞văn 。 又hựu 遠viễn 覩đổ 香hương 煙yên 。 則tắc 不bất 得đắc 聞văn 。 到đáo 時thời 乃nãi 聞văn 。 故cố 知tri 不bất 到đáo 不bất 聞văn 。 又hựu 無vô 天thiên 鼻tị 故cố 。 故cố 知tri 到đáo 聞văn 。 若nhược 不bất 到đáo 而nhi 聞văn 。 應ưng 有hữu 天thiên 鼻tị 如như 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 。

覺Giác 觸Xúc 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị

問vấn 曰viết 。 觸xúc 亦diệc 應ưng 不bất 到đáo 可khả 知tri 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 日nhật 觸xúc 遠viễn 住trụ 故cố 。

答đáp 曰viết 。

日nhật 觸xúc 云vân 何hà 可khả 知tri 。 問vấn 曰viết 。 火hỏa 分phần/phân 從tùng 日nhật 邊biên 來lai 到đáo 身thân 乃nãi 知tri 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 從tùng 日nhật 有hữu 火hỏa 分phần/phân 來lai 。 日nhật 沒một 時thời 火hỏa 分phần/phân 應ưng 在tại 。 而nhi 實thật 不bất 在tại 。 故cố 知tri 不bất 來lai 。 問vấn 曰viết 。 日nhật 雖tuy 沒một 而nhi 熱nhiệt 猶do 在tại 。 以dĩ 觸xúc 故cố 知tri 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 火hỏa 則tắc 無vô 色sắc 。 汝nhữ 經kinh 中trung 無vô 無vô 色sắc 火hỏa 。 是thị 即tức 為vi 過quá 。 問vấn 曰viết 。 是thị 中trung 有hữu 細tế 微vi 色sắc 。

答đáp 曰viết 。

火hỏa 色sắc 多đa 而nhi 觸xúc 少thiểu 。 如như 見kiến 燈đăng 色sắc 。 未vị 覺giác 其kỳ 觸xúc 。 問vấn 曰viết 。 觸xúc 定định 到đáo 乃nãi 知tri 耶da 。

答đáp 曰viết 。

定định 到đáo 故cố 知tri 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 因nhân 香hương 風phong 中trung 有hữu 異dị 香hương 生sanh 。 如như 是thị 因nhân 日nhật 更cánh 有hữu 火hỏa 生sanh 問vấn 曰viết 。 日nhật 沒một 火hỏa 色sắc 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

或hoặc 有hữu 火hỏa 但đãn 觸xúc 無vô 色sắc 。 如như 日nhật 沒một 熱nhiệt 。 如như 熱nhiệt 病bệnh 人nhân 火hỏa 依y 於ư 身thân 。 如như 溫ôn 室thất 中trung 火hỏa 滅diệt 餘dư 熱nhiệt 湯thang 中trung 火hỏa 等đẳng 。 皆giai 有hữu 觸xúc 無vô 色sắc 。 是thị 故cố 火hỏa 或hoặc 。 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 應ưng 當đương 信tín 受thọ 。

意Ý 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 三tam

汝nhữ 言ngôn 意ý 行hành 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 意ý 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 如như 風phong 如như 業nghiệp 。 念niệm 念niệm 滅diệt 法pháp 。 則tắc 無vô 去khứ 相tương/tướng 。 又hựu 意ý 去khứ 者giả 。 若nhược 知tri 已dĩ 去khứ 。 不bất 知tri 已dĩ 去khứ 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 知tri 已dĩ 。 復phục 何hà 用dụng 去khứ 。 若nhược 不bất 知tri 已dĩ 。 去khứ 為vi 何hà 所sở 趣thú 。 又hựu 若nhược 心tâm 在tại 眼nhãn 。 云vân 何hà 復phục 得đắc 到đáo 耳nhĩ 。 若nhược 心tâm 生sanh 念niệm 。 我ngã 當đương 到đáo 耳nhĩ 則tắc 為vi 念niệm 耳nhĩ 。 若nhược 欲dục 聞văn 聲thanh 。 即tức 是thị 念niệm 聲thanh 。 若nhược 心tâm 在tại 眼nhãn 。 不bất 得đắc 生sanh 念niệm 。 餘dư 根căn 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 意ý 不bất 去khứ 。 又hựu 若nhược 人nhân 先tiên 見kiến 城thành 國quốc 邑ấp 等đẳng 。 今kim 隨tùy 本bổn 念niệm 。 不bất 知tri 現hiện 在tại 。 故cố 意ý 不bất 去khứ 。 又hựu 若nhược 法pháp 去khứ 者giả 。 應ưng 先tiên 近cận 後hậu 遠viễn 。 而nhi 今kim 遠viễn 近cận 俱câu 念niệm 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 若nhược 法pháp 去khứ 者giả 。 中trung 道đạo 應ưng 知tri 諸chư 塵trần 。 如như 人nhân 行hành 道Đạo 中trung 知tri 色sắc 等đẳng 物vật 。 而nhi 意ý 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 如như 心tâm 能năng 知tri 無vô 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 蛇xà 足túc 風phong 色sắc 赤xích 鹽diêm 香hương 等đẳng 。 亦diệc 知tri 俱câu 不bất 到đáo 故cố 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 若nhược 心tâm 到đáo 緣duyên 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 無vô 知tri 疑nghi 知tri 邪tà 知tri 。 而nhi 實thật 有hữu 之chi 。 故cố 知tri 不bất 到đáo 。 又hựu 心tâm 緣duyên 泥Nê 洹Hoàn 。 若nhược 心tâm 到đáo 者giả 。 則tắc 以dĩ 有hữu 為vi 。 到đáo 無vô 為vi 中trung 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 還hoàn 出xuất 無vô 為vi 。 入nhập 有hữu 為vi 中trung 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 又hựu 若nhược 生sanh 心tâm 。 有hữu 後hậu 世thế 。 心tâm 即tức 到đáo 後hậu 世thế 。 此thử 身thân 應ưng 死tử 。 不bất 得đắc 復phục 還hoàn 。 是thị 故cố 不bất 去khứ 。 又hựu 心tâm 念niệm 未vị 來lai 。 即tức 到đáo 未vị 來lai 。 不bất 可khả 以dĩ 現hiện 在tại 法pháp 為vì 未vị 來lai 也dã 。 又hựu 心tâm 念niệm 過quá 去khứ 。 即tức 在tại 過quá 去khứ 。 不bất 應ưng 以dĩ 去khứ 來lai 法pháp 為vi 現hiện 在tại 也dã 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 從tùng 欲dục 心tâm 面diện 生sanh 異dị 色sắc 。 恚khuể 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 心tâm 到đáo 異dị 處xứ 。 色sắc 不bất 應ưng 異dị 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 心tâm 在tại 緣duyên 中trung 。 名danh 之chi 為vi 受thọ 。 是thị 受thọ 三tam 種chủng 。 若nhược 苦khổ 若nhược 樂lạc 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 若nhược 心tâm 到đáo 異dị 處xứ 。 此thử 則tắc 無vô 受thọ 。 故cố 知tri 不bất 去khứ 。 又hựu 心tâm 依y 於ư 身thân 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 心tâm 依y 名danh 色sắc 。 故cố 不bất 離ly 身thân 到đáo 餘dư 處xứ 去khứ 。 又hựu 身thân 合hợp 識thức 。 故cố 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 心tâm 在tại 異dị 處xứ 。 身thân 則tắc 無vô 識thức 。 緣duyên 與dữ 識thức 合hợp 。 便tiện 名danh 有hữu 識thức 。 是thị 故cố 不bất 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 夢mộng 中trung 心tâm 至chí 餘dư 方phương 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 如như 夢mộng 中trung 所sở 作tác 失thất 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 是thị 皆giai 在tại 身thân 。 心tâm 顛điên 倒đảo 故cố 。 謂vị 在tại 餘dư 方phương 。 而nhi 實thật 不bất 去khứ 。 又hựu 夢mộng 中trung 所sở 為vi 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 如như 人nhân 夢mộng 飲ẩm 竟cánh 不bất 除trừ 渴khát 。 又hựu 夢mộng 行hành 欲dục 等đẳng 。 不bất 名danh 為vi 墮đọa 。 故cố 知tri 夢mộng 中trung 意ý 亦diệc 不bất 去khứ 。 又hựu 心tâm 但đãn 在tại 曾tằng 所sở 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 法pháp 中trung 。 不bất 行hành 異dị 法pháp 。 若nhược 去khứ 到đáo 者giả 。 亦diệc 應ưng 知tri 異dị 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 神thần 使sử 意ý 去khứ 能năng 到đáo 餘dư 方phương 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 後hậu 破phá 神thần 品phẩm 中trung 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 故cố 意ý 不bất 去khứ 。

成Thành 實Thật 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ