成Thành 實Thật 論Luận
Quyển 16
訶Ha 梨Lê 跋Bạt 摩Ma 造Tạo 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

成Thành 實Thật 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 六lục

訶ha 梨lê 跋bạt 摩ma 造tạo

姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

聖thánh 行hành 品phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 二nhị 。

有hữu 二nhị 行hành 。 空không 行hành 無vô 我ngã 行hành 。 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 空không 行hành 。 見kiến 五ngũ 陰ấm 亦diệc 無vô 。 是thị 無vô 我ngã 行hành 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 見kiến 色sắc 無vô 體thể 性tánh 。 見kiến 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 無vô 體thể 性tánh 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 因nhân 無vô 性tánh 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 色sắc 性tánh 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 性tánh 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 五ngũ 陰ấm 皆giai 空không 如như 幻huyễn 。 不bất 可khả 說thuyết 幻huyễn 為vi 真chân 實thật 。 幻huyễn 若nhược 真chân 實thật 有hữu 不bất 名danh 為vi 幻huyễn 。 亦diệc 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。 但đãn 以dĩ 無vô 實thật 能năng 為vi 誑cuống 惑hoặc 。 又hựu 此thử 行hành 者giả 觀quán 一nhất 切thiết 空không 。 故cố 知tri 五ngũ 陰ấm 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 如như 破phá 一nhất 相tương/tướng 故cố 不bất 見kiến 壁bích 等đẳng 一nhất 法pháp 。 五ngũ 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 一nhất 實thật 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 色sắc 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 非phi 真chân 實thật 。 今kim 應ưng 唯duy 一nhất 世thế 諦đế 。

答đáp 曰viết 。

滅diệt 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 故cố 有hữu 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 妄vọng 謂vị 虛hư 誑cuống 諦đế 名danh 如như 實thật 。 滅diệt 即tức 是thị 如như 實thật 決quyết 定định 。 故cố 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 有hữu 。 又hựu 行hành 者giả 生sanh 真chân 實thật 智trí 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 悉tất 空không 無vô 。 故cố 知tri 滅diệt 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 見kiến 五ngũ 陰ấm 中trung 無vô 眾chúng 生sanh 。 因nhân 何hà 五ngũ 陰ấm 。 說thuyết 名danh 眾chúng 生sanh 。 為vi 有hữu 漏lậu 為vi 無vô 漏lậu 。

答đáp 曰viết 。

亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 見kiến 五ngũ 受thọ 陰ấm 。

答đáp 曰viết 。

無vô 漏lậu 法pháp 亦diệc 在tại 眾chúng 生sanh 數số 。 不bất 在tại 非phi 眾chúng 生sanh 數số 木mộc 石thạch 等đẳng 中trung 。 故cố 知tri 亦diệc 因nhân 無vô 漏lậu 諸chư 陰ấm 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 又hựu 若nhược 聖thánh 人nhân 在tại 無vô 漏lậu 心tâm 。

爾nhĩ 時thời 亦diệc 名danh 有hữu 心tâm 眾chúng 生sanh 。 故cố 無vô 漏lậu 心tâm 。 亦diệc 名danh 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 諸chư 陰ấm 皆giai 名danh 受thọ 陰ấm 。 從tùng 受thọ 生sanh 故cố 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 皆giai 從tùng 受thọ 生sanh 。

答đáp 曰viết 。

無vô 漏lậu 法pháp 皆giai 從tùng 布bố 施thí 持trì 戒giới 。 修tu 定định 等đẳng 業nghiệp 心tâm 中trung 生sanh 。 無vô 則tắc 不bất 生sanh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 為vi 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 愛ái 結kết 所sở 繫hệ 。 故cố 愚ngu 夫phu 得đắc 此thử 身thân 智trí 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 身thân 即tức 受thọ 陰ấm 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 一nhất 切thiết 陰ấm 皆giai 名danh 受thọ 陰ấm 。 漏lậu 無vô 漏lậu 陰ấm 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

答đáp 曰viết 。

一nhất 切thiết 諸chư 陰ấm 從tùng 受thọ 生sanh 。 故cố 皆giai 名danh 受thọ 陰ấm 。 但đãn 不bất 受thọ 後hậu 身thân 。 故cố 名danh 無vô 漏lậu 。 是thị 名danh 差sai 別biệt 。 陰ấm 與dữ 受thọ 陰ấm 俱câu 從tùng 受thọ 生sanh 。 故cố 曰viết 受thọ 陰ấm 。 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 是thị 二nhị 行hành 皆giai 。 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 色sắc 等đẳng 法pháp 空không 及cập 體thể 性tánh 滅diệt 。 皆giai 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 皆giai 緣duyên 五ngũ 陰ấm 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 見kiến 色sắc 空không 無vô 我ngã 見kiến 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 空không 無vô 我ngã 。

答đáp 曰viết 。

因nhân 諸chư 陰ấm 見kiến 空không 無vô 我ngã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 眾chúng 生sanh 因nhân 緣duyên 。 中trung 見kiến 眾chúng 生sanh 空không 。 亦diệc 見kiến 色sắc 等đẳng 法pháp 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 是thị 則tắc 俱câu 緣duyên 。 若nhược 行hành 者giả 念niệm 諸chư 陰ấm 及cập 空không 。 即tức 名danh 緣duyên 陰ấm 。 及cập 無vô 所sở 有hữu 。

答đáp 曰viết 。

行hành 者giả 於ư 眾chúng 生sanh 因nhân 緣duyên 。 中trung 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 故cố 即tức 生sanh 空không 心tâm 。 然nhiên 後hậu 見kiến 空không 。 又hựu 於ư 五ngũ 陰ấm 滅diệt 中trung 。 不bất 見kiến 色sắc 體thể 性tánh 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 體thể 性tánh 。 故cố 知tri 此thử 二nhị 皆giai 無vô 所sở 有hữu 緣duyên 。

見Kiến 智Trí 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 三tam

問vấn 曰viết 。 正chánh 見kiến 正chánh 智trí 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

答đáp 曰viết 。

即tức 是thị 一nhất 體thể 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 正chánh 見kiến 二nhị 種chủng 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 世thế 間gian 者giả 。 謂vị 有hữu 罪tội 福phước 等đẳng 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 謂vị 能năng 通thông 達đạt 苦khổ 等đẳng 諸chư 諦đế 。 正chánh 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 見kiến 智trí 相tương/tướng 不bất 如như 是thị 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 忍nhẫn 但đãn 見kiến 非phi 智trí 。 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 及cập 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 慧tuệ 。 但đãn 智trí 非phi 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

何hà 故cố 諸chư 忍nhẫn 非phi 智trí 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 未vị 知tri 欲dục 知tri 故cố 名danh 未vị 知tri 根căn 。 若nhược 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 智trí 。 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 知tri 已dĩ 。 苦khổ 法pháp 智trí 應ưng 名danh 知tri 根căn 。 不bất 名danh 未vị 知tri 根căn 。 是thị 故cố 忍nhẫn 非phi 智trí 也dã 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 行hành 者giả 於ư 是thị 諸chư 法pháp 。 少thiểu 能năng 以dĩ 慧tuệ 觀quán 。 忍nhẫn 名danh 未vị 訖ngật 竟cánh 。 訖ngật 竟cánh 名danh 智trí 。 若nhược 忍nhẫn 名danh 觀quán 未vị 訖ngật 。 又hựu 初sơ 無vô 漏lậu 慧tuệ 始thỉ 見kiến 名danh 忍nhẫn 。 不bất 應ưng 以dĩ 初sơ 見kiến 為vi 智trí 。 又hựu 忍nhẫn 時thời 不bất 了liễu 。 智trí 時thời 決quyết 了liễu 。 又hựu 忍nhẫn 生sanh 時thời 疑nghi 猶do 隨tùy 逐trục 。 故cố 忍nhẫn 非phi 智trí 。

答đáp 曰viết 。

忍nhẫn 即tức 是thị 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 欲dục 樂lạc 忍nhẫn 皆giai 是thị 一nhất 義nghĩa 。 行hành 者giả 先tiên 知tri 苦khổ 已dĩ 。 然nhiên 後hậu 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 先tiên 不bất 知tri 何hà 所sở 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 少thiểu 語ngữ 中trung 但đãn 說thuyết 觀quán 忍nhẫn 。 而nhi 不bất 說thuyết 智trí 。 然nhiên 則tắc 應ưng 受thọ 行hành 果quả 者giả 無vô 智trí 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 行hành 者giả 有hữu 智trí 而nhi 名danh 為vi 忍nhẫn 。 今kim 亦diệc 應ưng 受thọ 忍nhẫn 即tức 是thị 智trí 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 知tri 時thời 見kiến 時thời 。 即tức 得đắc 漏lậu 盡tận 。 又hựu 說thuyết 。 知tri 見kiến 得đắc 是thị 一nhất 義nghĩa 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 苦khổ 智trí 集tập 滅diệt 道đạo 智trí 。 不bất 說thuyết 有hữu 忍nhẫn 。 故cố 知tri 智trí 即tức 是thị 忍nhẫn 。 又hựu 佛Phật 解giải 智trí 義nghĩa 中trung 說thuyết 。 如như 實thật 知tri 故cố 名danh 智trí 。 忍nhẫn 亦diệc 如như 實thật 知tri 。 故cố 不bất 應ưng 有hữu 異dị 。 若nhược 汝nhữ 以dĩ 未vị 知tri 根căn 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 我ngã 等đẳng 不bất 說thuyết 先tiên 忍nhẫn 後hậu 智trí 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 即tức 名danh 忍nhẫn 智trí 。 是thị 義nghĩa 不bất 成thành 。 汝nhữ 云vân 何hà 以dĩ 不bất 成thành 相tương/tướng 成thành 。 汝nhữ 言ngôn 忍nhẫn 名danh 未vị 訖ngật 。 我ngã 已dĩ 先tiên 答đáp 。 謂vị 先tiên 知tri 後hậu 忍nhẫn 。 當đương 知tri 忍nhẫn 即tức 為vi 訖ngật 。 若nhược 不bất 知tri 訖ngật 云vân 何hà 能năng 忍nhẫn 。 汝nhữ 言ngôn 忍nhẫn 時thời 未vị 了liễu 。 汝nhữ 法pháp 中trung 以dĩ 忍nhẫn 斷đoạn 結kết 。 如như 其kỳ 不bất 了liễu 何hà 能năng 斷đoạn 結kết 。 汝nhữ 言ngôn 忍nhẫn 時thời 疑nghi 猶do 隨tùy 逐trục 。 若nhược 爾nhĩ 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 皆giai 有hữu 疑nghi 隨tùy 。 是thị 中trung 智trí 生sanh 皆giai 應ưng 非phi 智trí 。 又hựu 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 忍nhẫn 是thị 智trí 。 如như 世thế 間gian 觀quán 隨tùy 順thuận 四Tứ 諦Đế 。 亦diệc 名danh 為vi 忍nhẫn 。 亦diệc 名danh 為vi 智trí 。 無vô 漏lậu 忍nhẫn 智trí 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 但đãn 智trí 非phi 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 別biệt 說thuyết 正chánh 見kiến 正chánh 智trí 。 故cố 智trí 非phi 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 則tắc 正chánh 見kiến 不bất 名danh 正chánh 智trí 。 若nhược 汝nhữ 謂vị 正chánh 見kiến 是thị 正chánh 智trí 。 正chánh 智trí 亦diệc 應ưng 是thị 正chánh 見kiến 。 又hựu 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 從tùng 慧tuệ 品phẩm 中trung 別biệt 說thuyết 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 應ưng 當đương 非phi 慧tuệ 。 然nhiên 則tắc 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 亦diệc 非phi 是thị 慧tuệ 。 今kim 即tức 正chánh 見kiến 以dĩ 異dị 相tướng 故cố 說thuyết 名danh 正chánh 智trí 。 謂vị 盡tận 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 心tâm 中trung 生sanh 。 故cố 說thuyết 名danh 正chánh 智trí 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 正chánh 智trí 即tức 是thị 正chánh 見kiến 。 則tắc 阿A 羅La 漢Hán 不bất 名danh 十thập 分phần/phân 成thành 就tựu 。

答đáp 曰viết 。

體thể 一nhất 而nhi 異dị 名danh 。 如như 法Pháp 智trí 苦khổ 智trí 。 又hựu 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 名danh 八bát 功công 德đức 福phước 田điền 成thành 就tựu 。 是thị 故cố 正chánh 智trí 即tức 是thị 正chánh 見kiến 。 又hựu 六Lục 和Hòa 敬Kính 中trung 第đệ 六Lục 和Hòa 敬Kính 說thuyết 名danh 同đồng 見kiến 。 若nhược 如như 汝nhữ 說thuyết 。 則tắc 盡tận 無vô 生sanh 智trí 不bất 名danh 和hòa 敬kính 。 又hựu 正chánh 觀quán 故cố 名danh 正chánh 見kiến 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 以dĩ 正chánh 觀quán 故cố 亦diệc 名danh 正chánh 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 慧tuệ 但đãn 智trí 非phi 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

何hà 故cố 非phi 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 五ngũ 識thức 皆giai 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 初sơ 在tại 緣duyên 故cố 見kiến 名danh 。 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 又hựu 五ngũ 識thức 但đãn 緣duyên 現hiện 在tại 。 是thị 故cố 非phi 見kiến 。

答đáp 曰viết 。

是thị 中trung 無vô 覺giác 觀quán 故cố 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 若nhược 言ngôn 初sơ 在tại 緣duyên 故cố 非phi 見kiến 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 汝nhữ 法Pháp 眼nhãn 識thức 有hữu 相tương 續tục 緣duyên 。 如như 意ý 識thức 故cố 。 不bất 應ưng 言ngôn 初sơ 在tại 緣duyên 。 若nhược 爾nhĩ 意ý 識thức 亦diệc 。 不bất 應ưng 有hữu 見kiến 。 又hựu 汝nhữ 說thuyết 緣duyên 現hiện 在tại 故cố 非phi 見kiến 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 他tha 心tâm 智trí 亦diệc 緣duyên 現hiện 在tại 。 是thị 亦diệc 應ưng 非phi 見kiến 。 五ngũ 識thức 中trung 無vô 真chân 實thật 知tri 以dĩ 無vô 行hành 故cố 。 亦diệc 常thường 隨tùy 假giả 名danh 。 故cố 見kiến 智trí 慧tuệ 等đẳng 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 況huống 但đãn 無vô 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 眼nhãn 根căn 名danh 見kiến 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

眼nhãn 根căn 非phi 見kiến 。 眼nhãn 識thức 能năng 緣duyên 隨tùy 俗tục 言ngôn 說thuyết 。 故cố 曰viết 眼nhãn 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 有hữu 八bát 見kiến 。 謂vị 五ngũ 邪tà 見kiến 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 學học 見kiến 無Vô 學Học 見kiến 。 除trừ 此thử 八bát 見kiến 餘dư 慧tuệ 不bất 名danh 為vi 見kiến 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 見kiến 智trí 得đắc 解giải 了liễu 通thông 證chứng 皆giai 是thị 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 此thử 見kiến 此thử 非phi 見kiến 。 皆giai 自tự 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 知tri 者giả 見kiến 者giả 則tắc 得đắc 漏lậu 盡tận 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 智trí 初sơ 破phá 假giả 名danh 名danh 為vi 知tri 。 入nhập 法pháp 位vị 已dĩ 則tắc 名danh 為vi 見kiến 。 始thỉ 觀quán 名danh 知tri 達đạt 了liễu 名danh 見kiến 。 有hữu 如như 是thị 法pháp 。 深thâm 淺thiển 等đẳng 別biệt 。

三tam 慧tuệ 品phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 四tứ 。

三tam 慧tuệ 。 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 修tu 慧tuệ 。 從tùng 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 中trung 生sanh 名danh 為vi 聞văn 慧tuệ 。 以dĩ 此thử 能năng 生sanh 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 。 故cố 名danh 為vi 慧tuệ 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 羅la 睺hầu 羅la 比Bỉ 丘Khâu 今kim 能năng 成thành 就tựu 得đắc 解giải 脫thoát 慧tuệ 。 雖tuy 聞văn 違vi 陀đà 等đẳng 世thế 俗tục 經Kinh 典điển 。 以dĩ 不bất 能năng 生sanh 。 無vô 漏lậu 慧tuệ 故cố 不bất 名danh 聞văn 慧tuệ 。 若nhược 能năng 思tư 量lượng 諸chư 經kinh 中trung 義nghĩa 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 如như 說thuyết 行hành 者giả 。 聞văn 法Pháp 思tư 惟duy 義nghĩa 趣thú 。 又hựu 說thuyết 。 行hành 者giả 聞văn 法Pháp 思tư 惟duy 義nghĩa 已dĩ 。 當đương 隨tùy 順thuận 行hành 。 若nhược 能năng 現hiện 前tiền 知tri 見kiến 。 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 如như 說thuyết 行hành 者giả 。 於ư 定định 心tâm 中trung 見kiến 五ngũ 陰ấm 生sanh 滅diệt 。 如như 諸chư 經kinh 中trung 說thuyết 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 修tu 習tập 禪thiền 定định 。 當đương 得đắc 如như 實thật 。 現hiện 前tiền 知tri 見kiến 。 又hựu 七thất 正chánh 智trí 經kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 知tri 法pháp 名danh 聞văn 慧tuệ 。 知tri 義nghĩa 名danh 思tư 慧tuệ 。 知tri 時thời 等đẳng 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 如như 羅La 睺Hầu 羅La 。 讀đọc 誦tụng 五ngũ 受thọ 陰ấm 部bộ 等đẳng 名danh 聞văn 慧tuệ 。 獨độc 處xứ 思tư 義nghĩa 名danh 思tư 慧tuệ 。 後hậu 得đắc 道Đạo 時thời 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 三tam 種chủng 器khí 杖trượng 。 聞văn 杖trượng 離ly 杖trượng 慧tuệ 杖trượng 。 聞văn 杖trượng 名danh 聞văn 慧tuệ 。 離ly 杖trượng 名danh 思tư 慧tuệ 。 慧tuệ 杖trượng 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 聞văn 法Pháp 五ngũ 利lợi 。 未vị 聞văn 則tắc 聞văn 已dĩ 聞văn 明minh 了liễu 。 斷đoạn 疑nghi 正chánh 見kiến 以dĩ 慧tuệ 通thông 達đạt 甚thậm 深thâm 義nghĩa 趣thú 。 未vị 聞văn 則tắc 聞văn 已dĩ 聞văn 明minh 了liễu 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 斷đoạn 疑nghi 正chánh 見kiến 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 以dĩ 慧tuệ 通thông 達đạt 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 聞văn 法Pháp 利lợi 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 以dĩ 耳nhĩ 聽thính 法Pháp 以dĩ 口khẩu 誦tụng 習tập 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 以dĩ 意ý 思tư 量lượng 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 以dĩ 見kiến 通thông 達đạt 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 四tứ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 分phần/phân 中trung 聞văn 正Chánh 法Pháp 名danh 聞văn 慧tuệ 。 正chánh 憶ức 念niệm 名danh 思tư 慧tuệ 。 隨tùy 法pháp 行hành 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 五ngũ 解giải 脫thoát 門môn 中trung 。 從tùng 所sở 尊tôn 聞văn 法Pháp 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 通thông 達đạt 語ngữ 義nghĩa 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 生sanh 歡hoan 喜hỷ 等đẳng 名danh 為vi 修tu 慧tuệ 。 又hựu 經kinh 中trung 言ngôn 。 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 三tam 時thời 善thiện 等đẳng 。 善thiện 男nam 子tử 若nhược 長trưởng 若nhược 幼ấu 。 聞văn 法Pháp 生sanh 念niệm 。 在tại 家gia 憒hội 鬧náo 出xuất 家gia 閑nhàn 靜tĩnh 。 若nhược 不bất 出xuất 家gia 。 則tắc 不bất 能năng 淨tịnh 修tu 善thiện 法Pháp 。 即tức 捨xả 所sở 有hữu 親thân 屬thuộc 財tài 物vật 。 出xuất 家gia 持trì 戒giới 。 守thủ 護hộ 諸chư 根căn 。 威uy 儀nghi 詳tường 審thẩm 。 獨độc 處xứ 思tư 惟duy 。 遠viễn 離ly 五ngũ 蓋cái 。 得đắc 初sơ 禪thiền 等đẳng 。 乃nãi 至chí 漏lậu 盡tận 。 於ư 此thử 中trung 長trưởng 幼ấu 聞văn 法Pháp 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 念niệm 在tại 家gia 憒hội 鬧náo 出xuất 家gia 閑nhàn 靜tĩnh 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 遠viễn 離ly 五ngũ 蓋cái 。 乃nãi 至chí 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 能năng 生sanh 正chánh 見kiến 。 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 。 自tự 正chánh 憶ức 念niệm 。 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 名danh 聞văn 慧tuệ 。 自tự 正chánh 憶ức 念niệm 名danh 思tư 慧tuệ 。 能năng 生sanh 正chánh 見kiến 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 偈kệ 中trung 說thuyết 。 當đương 習tập 近cận 善thiện 人nhân 。 聽thính 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 獨độc 處xứ 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 是thị 中trung 習tập 近cận 善thiện 人nhân 聽thính 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 獨độc 處xứ 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 佛Phật 教giáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 時thời 當đương 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 所sở 思tư 惟duy 時thời 當đương 思tư 四Tứ 諦Đế 。 是thị 中trung 若nhược 說thuyết 四Tứ 諦Đế 名danh 聞văn 慧tuệ 。 思tư 惟duy 四Tứ 諦Đế 名danh 思tư 慧tuệ 。 得đắc 四Tứ 諦Đế 名danh 修tu 慧tuệ 。 如như 是thị 等đẳng 處xứ 。 處xử 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 三tam 慧tuệ 。 問vấn 曰viết 。 是thị 三tam 慧tuệ 幾kỷ 欲dục 界giới 幾kỷ 色sắc 界giới 幾kỷ 無vô 色sắc 界giới 。

答đáp 曰viết 。

欲dục 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 。 如như 手thủ 居cư 士sĩ 生sanh 無vô 熱nhiệt 天thiên 彼bỉ 中trung 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 必tất 思tư 其kỳ 義nghĩa 。 故cố 知tri 色sắc 界giới 亦diệc 有hữu 思tư 慧tuệ 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 修tu 慧tuệ 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 欲dục 界giới 無vô 修tu 慧tuệ 色sắc 界giới 無vô 思tư 慧tuệ 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 欲dục 界giới 無vô 修tu 慧tuệ 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 欲dục 界giới 道đạo 不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 蓋cái 障chướng 諸chư 纏triền 令linh 欲dục 界giới 纏triền 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 法Pháp 中trung 無vô 有hữu 此thử 語ngữ 。 以dĩ 欲dục 界giới 道đạo 不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 蓋cái 障chướng 諸chư 纏triền 令linh 欲dục 界giới 纏triền 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 又hựu 說thuyết 以dĩ 欲dục 界giới 道đạo 。 能năng 破phá 煩phiền 惱não 。 何hà 者giả 欲dục 界giới 。 有hữu 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 善thiện 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 能năng 破phá 貪tham 欲dục 。 慈từ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 是thị 欲dục 界giới 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 不bất 能năng 。 永vĩnh 斷đoạn 煩phiền 惱não 。

答đáp 曰viết 。

色sắc 界giới 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 亦diệc 不bất 能năng 畢tất 竟cánh 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 麁thô 重trọng 不bất 適thích 等đẳng 行hành 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 非phi 不bất 淨tịnh 等đẳng 。

答đáp 曰viết 。

無vô 有hữu 經kinh 說thuyết 麁thô 等đẳng 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 淨tịnh 等đẳng 不bất 能năng 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 以dĩ 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 又hựu 麁thô 等đẳng 有hữu 何hà 勢thế 力lực 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 而nhi 不bất 淨tịnh 等đẳng 不bất 能năng 。 又hựu 若nhược 欲dục 界giới 有hữu 麁thô 等đẳng 行hành 。 應ưng 以dĩ 此thử 行hành 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 若nhược 無vô 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 何hà 故cố 有hữu 不bất 淨tịnh 等đẳng 而nhi 無vô 麁thô 等đẳng 。 若nhược 有hữu 而nhi 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 色sắc 界giới 雖tuy 有hữu 亦diệc 不bất 應ưng 能năng 斷đoạn 。 是thị 亦diệc 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 何hà 故cố 欲dục 界giới 不bất 能năng 而nhi 色sắc 界giới 能năng 。 問vấn 曰viết 。 欲dục 界giới 雖tuy 有hữu 麁thô 等đẳng 而nhi 不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 以dĩ 是thị 散tán 亂loạn 界giới 故cố 。 散tán 亂loạn 心tâm 者giả 。 無vô 所sở 能năng 斷đoạn 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 攝nhiếp 心tâm 是thị 道đạo 散tán 亂loạn 心tâm 非phi 道đạo 。

答đáp 曰viết 。

應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 何hà 故cố 欲dục 界giới 名danh 散tán 亂loạn 界giới 耶da 。 是thị 中trung 有hữu 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 若nhược 是thị 散tán 亂loạn 界giới 云vân 何hà 能năng 觀quán 骨cốt 等đẳng 異dị 相tướng 。 又hựu 色sắc 界giới 攝nhiếp 心tâm 有hữu 何hà 異dị 相tướng 而nhi 欲dục 界giới 無vô 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 色sắc 界giới 道đạo 能năng 得đắc 離ly 欲dục 。 於ư 此thử 間gian 死tử 。 生sanh 色sắc 界giới 中trung 如như 榍# 出xuất 榍# 。

答đáp 曰viết 。

何hà 名danh 離ly 欲dục 。 問vấn 曰viết 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 名danh 離ly 欲dục 。 以dĩ 色sắc 界giới 道đạo 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 非phi 欲dục 界giới 也dã 。

答đáp 曰viết 。

諸chư 外ngoại 道đạo 斷đoạn 結kết 還hoàn 起khởi 還hoàn 生sanh 欲dục 界giới 。 是thị 故cố 凡phàm 夫phu 不bất 名danh 斷đoạn 結kết 。 若nhược 斷đoạn 已dĩ 更cánh 生sanh 。 則tắc 無vô 漏lậu 斷đoạn 結kết 亦diệc 應ưng 更cánh 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 斷đoạn 三tam 結kết 已dĩ 能năng 斷đoạn 三tam 毒độc 。 凡phàm 夫phu 不bất 能năng 斷đoạn 三tam 結kết 。 故cố 無vô 得đắc 離ly 欲dục 。 又hựu 凡phàm 夫phu 常thường 有hữu 我ngã 等đẳng 心tâm 。 故cố 無vô 有hữu 能năng 斷đoạn 身thân 見kiến 等đẳng 。 若nhược 凡phàm 夫phu 能năng 離ly 欲dục 者giả 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 不bất 應ưng 有hữu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 眾chúng 緣duyên 成thành 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 成thành 我ngã 。 若nhược 此thử 凡phàm 夫phu 於ư 欲dục 界giới 五ngũ 陰ấm 。 不bất 起khởi 身thân 見kiến 。 復phục 未vị 得đắc 上thượng 界giới 諸chư 陰ấm 。 然nhiên 則tắc 應ưng 無vô 身thân 見kiến 有hữu 如như 此thử 過quá 。 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 應ưng 當đương 永vĩnh 盡tận 。 此thử 凡phàm 夫phu 應ưng 是thị 羅La 漢Hán 。 而nhi 實thật 不bất 得đắc 煩phiền 惱não 都đô 盡tận 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 聞văn 大đại 雷lôi 音âm 二nhị 人nhân 不bất 怖bố 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 今kim 此thử 凡phàm 夫phu 亦diệc 應ưng 不bất 怖bố 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 不bất 欣hân 生sanh 惡ác 死tử 。 如như 優ưu 波ba 斯tư 那na 阿A 羅La 漢Hán 。 為vị 毒độc 蛇xà 所sở 螫thích 。 將tương 命mạng 終chung 時thời 。 諸chư 根căn 不bất 異dị 。 顏nhan 色sắc 不bất 變biến 。 是thị 人nhân 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 世thế 間gian 八bát 法pháp 不bất 能năng 覆phú 心tâm 。 此thử 人nhân 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 以dĩ 離ly 欲dục 故cố 。 而nhi 實thật 凡phàm 夫phu 雖tuy 說thuyết 離ly 欲dục 皆giai 無vô 此thử 相tương/tướng 。 故cố 知tri 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 問vấn 曰viết 。 凡phàm 夫phu 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 此thử 間gian 命mạng 終chung 往vãng 生sanh 色sắc 界giới 。 若nhược 不bất 斷đoạn 結kết 。 云vân 何hà 生sanh 彼bỉ 。 經kinh 中trung 亦diệc 說thuyết 。 有hữu 離ly 欲dục 外ngoại 道đạo 。 又hựu 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 迦ca 羅la 摩ma 欝Uất 頭Đầu 藍Lam 弗Phất 。 捨xả 離ly 欲dục 色sắc 生sanh 無vô 色sắc 中trung 。 又hựu 說thuyết 。 以dĩ 色sắc 離ly 欲dục 以dĩ 無vô 色sắc 離ly 欲dục 。 以dĩ 滅diệt 離ly 起khởi 思tư 念niệm 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 凡phàm 夫phu 雖tuy 斷đoạn 煩phiền 惱não 以dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 不bất 名danh 為vi 斷đoạn 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 亦diệc 說thuyết 凡phàm 夫phu 諸chư 有hữu 所sở 斷đoạn 實thật 皆giai 是thị 遮già 。 但đãn 名danh 為vi 斷đoạn 離ly 其kỳ 實thật 不bất 斷đoạn 說thuyết 名danh 為vi 斷đoạn 。 實thật 不bất 離ly 欲dục 說thuyết 名danh 離ly 欲dục 。 如như 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 念niệm 我ngã 我ngã 所sở 。 死tử 來lai 則tắc 能năng 斷đoạn 。 小tiểu 兒nhi 弄lộng 土thổ/độ 戲hí 。 隨tùy 愛ái 時thời 則tắc 悋lận 護hộ 若nhược 心tâm 厭yếm 離ly 時thời 即tức 壞hoại 而nhi 捨xả 去khứ 。 此thử 亦diệc 名danh 離ly 欲dục 。 而nhi 外ngoại 道đạo 斷đoạn 與dữ 死tử 斷đoạn 異dị 。 死tử 斷đoạn 不bất 生sanh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 小tiểu 兒nhi 捨xả 土thổ/độ 雖tuy 供cúng 養dường 之chi 。 無vô 大đại 果quả 報báo 。 若nhược 供cúng 養dường 離ly 欲dục 外ngoại 道đạo 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 語ngữ 言ngôn 雖tuy 同đồng 其kỳ 義nghĩa 則tắc 異dị 。 故cố 知tri 凡phàm 夫phu 實thật 有hữu 斷đoạn 離ly 。

答đáp 曰viết 。

遮già 中trung 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 能năng 深thâm 遮già 煩phiền 惱não 則tắc 生sanh 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 又hựu 若nhược 能năng 遮già 身thân 見kiến 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 。 若nhược 不bất 能năng 遮già 欲dục 界giới 身thân 見kiến 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 但đãn 遮già 貪tham 恚khuể 故cố 生sanh 色sắc 界giới 。 非phi 遮già 身thân 見kiến 等đẳng 。 故cố 知tri 凡phàm 夫phu 實thật 不bất 斷đoạn 結kết 。 亦diệc 有hữu 欲dục 界giới 善thiện 法Pháp 。 能năng 遮già 煩phiền 惱não 。 故cố 知tri 欲dục 界giới 亦diệc 有hữu 修tu 慧tuệ 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 除trừ 七thất 依y 處xứ 亦diệc 許hứa 得đắc 道Đạo 。 故cố 知tri 依y 欲dục 界giới 定định 能năng 生sanh 真chân 智trí 。 問vấn 曰viết 。 是thị 人nhân 依y 初sơ 禪thiền 近cận 地địa 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 非phi 欲dục 界giới 定định 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 言ngôn 除trừ 七thất 依y 則tắc 除trừ 初sơ 禪thiền 及cập 近cận 地địa 已dĩ 。 又hựu 此thử 中trung 無vô 有hữu 。 因nhân 緣duyên 能năng 依y 近cận 地địa 非phi 欲dục 界giới 定định 。 若nhược 此thử 行hành 者giả 能năng 入nhập 近cận 地địa 。 何hà 故cố 不bất 能năng 入nhập 初sơ 禪thiền 耶da 。 是thị 事sự 亦diệc 無vô 因nhân 緣duyên 。 又hựu 須tu 尸thi 摩ma 經kinh 中trung 說thuyết 。 先tiên 法pháp 住trụ 智trí 後hậu 泥Nê 洹Hoàn 智trí 。 是thị 義nghĩa 不bất 必tất 先tiên 得đắc 禪thiền 定định 。 而nhi 後hậu 漏lậu 盡tận 。 但đãn 必tất 以dĩ 法pháp 住trụ 智trí 為vi 先tiên 。 然nhiên 後hậu 漏lậu 盡tận 。 故cố 知tri 除trừ 諸chư 禪thiền 定định 。 除trừ 禪thiền 定định 故cố 說thuyết 須tu 尸thi 摩ma 經kinh 。 若nhược 受thọ 近cận 地địa 即tức 過quá 同đồng 諸chư 禪thiền 。 又hựu 無vô 有hữu 經kinh 中trung 說thuyết 近cận 地địa 名danh 。 是thị 汝nhữ 自tự 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 先tiên 說thuyết 榍# 喻dụ 。 故cố 知tri 以dĩ 異dị 地địa 道đạo 能năng 斷đoạn 異dị 地địa 結kết 。 如như 以dĩ 細tế 榍# 能năng 出xuất 麁thô 榍# 。 如như 是thị 以dĩ 色sắc 界giới 道đạo 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 。 行hành 者giả 若nhược 先tiên 斷đoạn 欲dục 及cập 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 然nhiên 後hậu 能năng 入nhập 初sơ 禪thiền 。 故cố 知tri 必tất 有hữu 近cận 地địa 以dĩ 之chi 斷đoạn 欲dục 。 又hựu 說thuyết 因nhân 色sắc 出xuất 欲dục 。 若nhược 無vô 近cận 地địa 云vân 何hà 因nhân 色sắc 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 若nhược 得đắc 淨tịnh 喜hỷ 則tắc 能năng 捨xả 不bất 淨tịnh 喜hỷ 猶do 如như 難Nan 陀Đà 。 因nhân 天thiên 女nữ 愛ái 能năng 捨xả 本bổn 欲dục 。 又hựu 若nhược 不bất 得đắc 初sơ 禪thiền 寂tịch 滅diệt 味vị 者giả 。 不bất 能năng 於ư 五ngũ 欲dục 中trung 。 生sanh 麁thô 弊tệ 心tâm 。 故cố 知tri 先tiên 得đắc 初sơ 禪thiền 近cận 地địa 能năng 捨xả 欲dục 界giới 。

答đáp 曰viết 。

得đắc 欲dục 界giới 淨tịnh 善thiện 能năng 斷đoạn 不bất 善thiện 。 如như 說thuyết 五ngũ 出xuất 性tánh 。 若nhược 聖thánh 弟đệ 子tử 。 或hoặc 念niệm 五ngũ 欲dục 。 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 心tâm 不bất 通thông 暢sướng 如như 燒thiêu 筋cân 羽vũ 。 若nhược 念niệm 出xuất 法pháp 心tâm 則tắc 通thông 暢sướng 。 又hựu 說thuyết 。 行hành 者giả 隨tùy 生sanh 不bất 善thiện 覺giác 觀quán 。 則tắc 以dĩ 善thiện 覺giác 觀quán 滅diệt 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 榍# 喻dụ 亦diệc 可khả 欲dục 界giới 。 汝nhữ 言ngôn 因nhân 色sắc 離ly 欲dục 是thị 末mạt 後hậu 事sự 。 行hành 者giả 以dĩ 欲dục 界giới 道đạo 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 隨tùy 次thứ 漸tiệm 斷đoạn 乃nãi 至chí 能năng 得đắc 。 色sắc 界giới 善thiện 法Pháp 。

爾nhĩ 時thời 欲dục 界giới 。 名danh 畢tất 竟cánh 斷đoạn 。 得đắc 色sắc 界giới 法pháp 汝nhữ 名danh 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 阿A 羅La 漢Hán 亦diệc 得đắc 諸chư 定định 。 但đãn 說thuyết 其kỳ 味vị 。 汝nhữ 言ngôn 得đắc 淨tịnh 妙diệu 喜hỷ 及cập 寂tịch 滅diệt 味vị 。 皆giai 已dĩ 總tổng 答đáp 。 又hựu 若nhược 欲dục 界giới 無vô 定định 。 云vân 何hà 能năng 以dĩ 。 散tán 心tâm 證chứng 色sắc 界giới 善thiện 。 問vấn 曰viết 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 阿A 羅La 漢Hán 無vô 定định 亦diệc 但đãn 有hữu 慧tuệ 。

答đáp 曰viết 。

此thử 中trung 但đãn 遮già 禪thiền 定định 。 必tất 當đương 應ưng 有hữu 少thiểu 時thời 攝nhiếp 心tâm 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 。 如như 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 取thủ 衣y 時thời 有hữu 三tam 毒độc 著trước 衣y 已dĩ 則tắc 滅diệt 。 無vô 有hữu 經kinh 說thuyết 散tán 亂loạn 心tâm 中trung 能năng 生sanh 真chân 智trí 。 皆giai 說thuyết 攝nhiếp 心tâm 生sanh 如như 實thật 智trí 。

四Tứ 無Vô 礙Ngại 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 五ngũ

問vấn 曰viết 。 有hữu 近cận 法pháp 位vị 世thế 智trí 。 何hà 者giả 是thị 耶da 。

答đáp 曰viết 。

是thị 煖noãn 等đẳng 法pháp 中trung 能năng 破phá 假giả 名danh 智trí 。 是thị 智trí 以dĩ 世thế 俗tục 見kiến 諦Đế 故cố 曰viết 世thế 智trí 。 近cận 聖thánh 道Đạo 故cố 名danh 近cận 法pháp 位vị 。 問vấn 曰viết 。 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 未vị 來lai 修tu 等đẳng 智trí 。

答đáp 曰viết 。

無vô 未vị 來lai 修tu 等đẳng 智trí 後hậu 當đương 說thuyết 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 破phá 法pháp 相tướng 中trung 無vô 假giả 名danh 心tâm 。 是thị 故cố 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 不bất 修tu 世thế 智trí 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 何hà 者giả 是thị 耶da 。 答đáp 曰viết 名danh 字tự 中trung 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 名danh 法pháp 無vô 礙ngại 。 言ngôn 音âm 中trung 無Vô 礙Ngại 智Trí 名danh 辭từ 無vô 礙ngại 。 謂vị 殊thù 方phương 異dị 俗tục 。 言ngôn 音âm 差sai 別biệt 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 不bất 應ưng 貪tham 著trước 。 國quốc 土độ 言ngôn 辭từ 。 若nhược 言ngôn 音âm 不bất 便tiện 義nghĩa 亦diệc 難nan 解giải 。 若nhược 無vô 名danh 字tự 則tắc 義nghĩa 不bất 可khả 明minh 。 即tức 此thử 言ngôn 辭từ 不bất 留lưu 不bất 盡tận 名danh 。 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 有hữu 四tứ 種chủng 說thuyết 法Pháp 。 或hoặc 說thuyết 有hữu 義nghĩa 趣thú 不bất 能năng 無vô 盡tận 。 有hữu 能năng 無vô 盡tận 而nhi 無vô 義nghĩa 趣thú 。 有hữu 二nhị 俱câu 能năng 有hữu 二nhị 俱câu 不bất 能năng 。 此thử 三tam 種chủng 智trí 名danh 言ngôn 辭từ 方phương 便tiện 。 知tri 名danh 語ngữ 中trung 義Nghĩa 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 名danh 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 如như 說thuyết 有hữu 四tứ 種chủng 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 義nghĩa 方phương 便tiện 無vô 語ngữ 方phương 便tiện 。 有hữu 語ngữ 方phương 便tiện 無vô 義nghĩa 方phương 便tiện 。 有hữu 俱câu 方phương 便tiện 有hữu 俱câu 無vô 方phương 便tiện 。 若nhược 人nhân 能năng 得đắc 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 是thị 名danh 具cụ 足túc 方phương 便tiện 。 難nạn/nan 詶thù 難nạn/nan 近cận 說thuyết 法Pháp 中trung 上thượng 樂nhạo 說thuyết 無vô 盡tận 。 亦diệc 有hữu 義nghĩa 趣thú 智trí 慧tuệ 無vô 窮cùng 。 言ngôn 辭từ 無vô 滯trệ 。 問vấn 曰viết 。 此thử 無Vô 礙Ngại 智Trí 云vân 何hà 當đương 得đắc 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 先tiên 世thế 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 得đắc 。 若nhược 能năng 世thế 世thế 善thiện 修tu 因nhân 緣duyên 智trí 慧tuệ 及cập 陰ấm 等đẳng 方phương 便tiện 。 以dĩ 修tu 習tập 力lực 故cố 。 今kim 世thế 雖tuy 不bất 學học 習tập 文văn 字tự 。 讀đọc 誦tụng 經Kinh 典điển 。 亦diệc 能năng 得đắc 知tri 如như 天thiên 眼nhãn 通thông 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 人nhân 能năng 得đắc 。

答đáp 曰viết 。

唯duy 聖thánh 人nhân 得đắc 。 又hựu 人nhân 言ngôn 但đãn 阿A 羅La 漢Hán 得đắc 非phi 諸chư 學học 人nhân 。 此thử 不bất 必tất 爾nhĩ 。 學học 人nhân 亦diệc 能năng 。 得đắc 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 何hà 故cố 不bất 能năng 得đắc 此thử 智trí 耶da 。 問vấn 曰viết 。 此thử 四tứ 無vô 礙ngại 在tại 何hà 界giới 中trung 。

答đáp 曰viết 。

欲dục 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 無vô 礙ngại 二nhị 種chủng 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 學học 人nhân 具cụ 二nhị 種chủng 無Vô 學Học 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 得đắc 則tắc 一nhất 時thời 盡tận 得đắc 。 女nữ 人nhân 亦diệc 得đắc 。 如như 曇đàm 摩ma 塵trần 那na 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 等đẳng 。

五Ngũ 智Trí 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 六lục

五ngũ 智trí 。 法pháp 住trụ 智trí 泥Nê 洹Hoàn 智trí 無vô 諍tranh 智trí 願nguyện 智trí 邊biên 際tế 智trí 。 知tri 諸chư 法pháp 生sanh 起khởi 名danh 法pháp 住trụ 智trí 。 如như 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 乃nãi 至chí 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 以dĩ 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 此thử 性tánh 常thường 住trụ 故cố 曰viết 法pháp 住trụ 智trí 。 此thử 法pháp 滅diệt 名danh 泥Nê 洹Hoàn 智trí 。 如như 生sanh 滅diệt 故cố 老lão 死tử 滅diệt 。 乃nãi 至chí 無vô 明minh 滅diệt 故cố 諸chư 行hành 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 泥Nê 洹Hoàn 智trí 亦diệc 名danh 法pháp 住trụ 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 是thị 性tánh 亦diệc 常thường 住trụ 故cố 。

答đáp 曰viết 。

諸chư 法pháp 盡tận 滅diệt 名danh 為vi 泥Nê 洹Hoàn 。 是thị 盡tận 滅diệt 中trung 有hữu 何hà 法pháp 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 泥Nê 洹Hoàn 非phi 實thật 有hữu 耶da 。

答đáp 曰viết 。

陰ấm 滅diệt 無vô 餘dư 故cố 稱xưng 泥Nê 洹Hoàn 。 是thị 中trung 何hà 所sở 有hữu 耶da 。 問vấn 曰viết 。 實thật 有hữu 泥Nê 洹Hoàn 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 滅Diệt 諦Đế 名danh 泥Nê 洹Hoàn 。 苦khổ 等đẳng 諸chư 諦đế 實thật 有hữu 。 故cố 泥Nê 洹Hoàn 亦diệc 應ưng 實thật 有hữu 。 又hựu 泥Nê 洹Hoàn 中trung 智trí 名danh 滅diệt 智trí 。 若nhược 無vô 法pháp 云vân 何hà 生sanh 智trí 。 又hựu 經kinh 中trung 佛Phật 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 。 有hữu 生sanh 起khởi 作tác 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 不bất 生sanh 起khởi 作tác 無vô 為vi 法pháp 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 唯duy 有hữu 二nhị 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 無vô 為vi 法Pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 生sanh 滅diệt 住trụ 異dị 。 無vô 為vi 法pháp 無vô 生sanh 滅diệt 住trụ 異dị 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 法pháp 。 若nhược 有hữu 為vi 若nhược 無vô 為vi 。 滅diệt 盡tận 泥Nê 洹Hoàn 。 唯duy 此thử 為vi 上thượng 。 又hựu 說thuyết 色sắc 是thị 無vô 常thường 。 滅diệt 色sắc 故cố 泥Nê 洹Hoàn 是thị 常thường 。 乃nãi 至chí 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 滅diệt 應ưng 證chứng 若nhược 無vô 法pháp 何hà 所sở 證chứng 。 又hựu 佛Phật 於ư 多đa 性tánh 經kinh 中trung 說thuyết 。 智trí 者giả 如như 實thật 知tri 。 有hữu 為vi 性tánh 及cập 無vô 為vi 性tánh 。 無vô 為vi 性tánh 即tức 是thị 泥Nê 洹Hoàn 。 以dĩ 真chân 智trí 知tri 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 又hựu 諸chư 經kinh 中trung 無vô 有hữu 定định 說thuyết 泥Nê 洹Hoàn 無vô 法pháp 。 故cố 知tri 汝nhữ 自tự 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 謂vị 無vô 泥Nê 洹Hoàn 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 離ly 諸chư 陰ấm 更cánh 有hữu 異dị 法pháp 名danh 泥Nê 洹Hoàn 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 名danh 諸chư 陰ấm 盡tận 滅diệt 以dĩ 為vi 泥Nê 洹Hoàn 。 又hựu 若nhược 有hữu 泥Nê 洹Hoàn 。 應ưng 說thuyết 其kỳ 體thể 。 何hà 者giả 是thị 耶da 。 又hựu 緣duyên 泥Nê 洹Hoàn 。 定định 名danh 曰viết 無vô 相tướng 。 若nhược 法pháp 相tướng 猶do 存tồn 者giả 何hà 名danh 無vô 相tướng 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 見kiến 色sắc 相tướng 斷đoạn 乃nãi 至chí 見kiến 法pháp 相tướng 斷đoạn 。 又hựu 經kinh 中trung 處xứ 處xứ 說thuyết 。 一nhất 切thiết 行hành 無vô 常thường 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 寂tịch 滅diệt 泥Nê 洹Hoàn 。 是thị 中trung 我ngã 名danh 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 。 若nhược 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 體thể 性tánh 名danh 見kiến 無vô 我ngã 者giả 。 若nhược 泥Nê 洹Hoàn 是thị 法pháp 則tắc 無vô 體thể 性tánh 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。 以dĩ 此thử 法pháp 不bất 滅diệt 故cố 。 如như 隨tùy 有hữu 瓶bình 時thời 無vô 瓶bình 壞hoại 法pháp 。 若nhược 瓶bình 壞hoại 時thời 得đắc 說thuyết 瓶bình 壞hoại 。 斷đoạn 樹thụ 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 如như 是thị 若nhược 諸chư 行hành 猶do 在tại 爾nhĩ 時thời 不bất 名danh 泥Nê 洹Hoàn 。 諸chư 行hành 滅diệt 故cố 有hữu 泥Nê 洹Hoàn 名danh 。 又hựu 苦khổ 滅diệt 不bất 名danh 更cánh 有hữu 別biệt 法pháp 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 若nhược 此thử 苦khổ 滅diệt 餘dư 苦khổ 不bất 生sanh 。 更cánh 無vô 相tướng 續tục 。 是thị 處xứ 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt 安an 隱ẩn 。 所sở 謂vị 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 身thân 。 心tâm 貪tham 愛ái 永vĩnh 盡tận 離ly 滅diệt 。 泥Nê 洹Hoàn 是thị 中trung 言ngôn 此thử 苦khổ 滅diệt 餘dư 苦khổ 不bất 生sanh 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 名danh 泥Nê 洹Hoàn 耶da 。 又hựu 亦diệc 更cánh 無vô 別biệt 有hữu 盡tận 法pháp 。 但đãn 已dĩ 生sanh 愛ái 滅diệt 。 未vị 生sanh 不bất 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 名danh 盡tận 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 說thuyết 名danh 盡tận 耶da 。 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。

復phục 次thứ 有hữu 是thị 法pháp 之chi 異dị 名danh 。 五ngũ 陰ấm 法pháp 無vô 名danh 為vi 泥Nê 洹Hoàn 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 。 而nhi 名danh 為vi 有hữu 。 此thử 則tắc 不bất 可khả 。 以dĩ 盡tận 滅diệt 故cố 說thuyết 名danh 泥Nê 洹Hoàn 。 猶do 如như 衣y 盡tận 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 亦diệc 應ưng 別biệt 有hữu 衣y 盡tận 等đẳng 法pháp 。 汝nhữ 言ngôn 有hữu 滅diệt 智trí 者giả 亦diệc 無vô 所sở 妨phương 。 如như 於ư 斷đoạn 樹thụ 等đẳng 中trung 智trí 生sanh 亦diệc 無vô 別biệt 有hữu 斷đoạn 法pháp 。 又hựu 由do 諸chư 行hành 故cố 是thị 中trung 智trí 生sanh 。 謂vị 隨tùy 諸chư 行hành 無vô 名danh 為vi 泥Nê 洹Hoàn 。 如như 隨tùy 無vô 此thử 物vật 知tri 此thử 物vật 空không 。 問vấn 曰viết 。 今kim 無vô 泥Nê 洹Hoàn 耶da 。

答đáp 曰viết 。

非phi 無vô 泥Nê 洹Hoàn 。 但đãn 無vô 實thật 法pháp 。 若nhược 無vô 泥Nê 洹Hoàn 則tắc 常thường 處xử 生sanh 死tử 。 永vĩnh 無vô 脫thoát 期kỳ 。 如như 有hữu 瓶bình 壞hoại 樹thụ 斷đoạn 。 但đãn 非phi 實thật 有hữu 別biệt 法pháp 。 言ngôn 餘dư 諦đế 等đẳng 皆giai 已dĩ 通thông 答đáp 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 苦khổ 滅diệt 故cố 說thuyết 有hữu 不bất 生sanh 不bất 起khởi 。 不bất 作tác 無vô 為vi 法pháp 等đẳng 。 悉tất 無vô 所sở 害hại 。 無vô 諍tranh 智trí 者giả 。 隨tùy 以dĩ 何hà 智trí 不bất 與dữ 他tha 諍tranh 此thử 名danh 無vô 諍tranh 。 有hữu 人nhân 言ngôn 慈từ 心tâm 是thị 也dã 。 以dĩ 慈từ 心tâm 故cố 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 空không 行hành 是thị 也dã 。 以dĩ 此thử 空không 行hành 。 不bất 與dữ 物vật 諍tranh 。 又hựu 有hữu 人nhân 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 泥Nê 洹Hoàn 心tâm 是thị 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 泥Nê 洹Hoàn 故cố 無vô 所sở 諍tranh 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 在tại 第đệ 四tứ 禪thiền 此thử 不bất 必tất 爾nhĩ 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 此thử 智trí 修tu 心tâm 皆giai 無vô 所sở 諍tranh 。 願nguyện 智trí 者giả 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 無vô 障chướng 礙ngại 智trí 。 名danh 為vi 願nguyện 智trí 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 獨độc 有hữu 此thử 智trí 。

答đáp 曰viết 。

如như 是thị 。 唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 具cụ 足túc 此thử 智trí 。 餘dư 人nhân 隨tùy 力lực 所sở 及cập 。 得đắc 無vô 障chướng 礙ngại 。 邊biên 際tế 智trí 者giả 。 隨tùy 行hành 者giả 得đắc 最tối 上thượng 智trí 。 以dĩ 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 。 勳huân 修tu 增tăng 長trưởng 。 若nhược 於ư 增tăng 損tổn 壽thọ 命mạng 等đẳng 中trung 。 得đắc 自tự 在tại 力lực 。 名danh 邊biên 際tế 智trí 。

六Lục 通Thông 智Trí 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 七thất

有hữu 六Lục 通Thông 智trí 。 六Lục 通Thông 者giả 。 身thân 通thông 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 。 宿túc 命mạng 漏lậu 盡tận 。 身thân 通thông 名danh 行hành 者giả 。 身thân 出xuất 水thủy 火hỏa 。 飛phi 騰đằng 隱ẩn 顯hiển 。 摩ma 捫môn 日nhật 月nguyệt 。 至chí 梵Phạm 自tự 在tại 。 及cập 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 如như 是thị 等đẳng 業nghiệp 。 名danh 為vi 身thân 通thông 。 問vấn 曰viết 。 此thử 事sự 云vân 何hà 當đương 成thành 。

答đáp 曰viết 。

行hành 者giả 深thâm 修tu 禪thiền 定định 故cố 得đắc 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 禪thiền 定định 者giả 力lực 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 變biến 化hóa 心tâm 是thị 無vô 記ký 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 此thử 行hành 者giả 為vì 利lợi 他tha 故cố 。 種chủng 種chủng 現hiện 變biến 。 何hà 故cố 名danh 無vô 記ký 耶da 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 以dĩ 欲dục 界giới 心tâm 作tác 欲dục 界giới 變biến 化hóa 。 色sắc 界giới 心tâm 作tác 色sắc 界giới 變biến 化hóa 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 眼nhãn 等đẳng 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 可khả 以dĩ 欲dục 界giới 識thức 見kiến 欲dục 界giới 色sắc 耶da 。 如như 是thị 等đẳng 若nhược 色sắc 界giới 心tâm 作tác 欲dục 界giới 變biến 化hóa 有hữu 何hà 咎cữu 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 初sơ 禪thiền 神thần 通thông 能năng 至chí 梵Phạm 世Thế 。 乃nãi 至chí 四tứ 禪thiền 神thần 通thông 能năng 到đáo 色sắc 究cứu 竟cánh 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 隨tùy 根căn 力lực 所sở 及cập 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 以dĩ 初sơ 禪thiền 神thần 通thông 能năng 到đáo 四tứ 禪thiền 。 鈍độn 根căn 者giả 以dĩ 二nhị 禪thiền 神thần 通thông 不bất 能năng 用dụng 初sơ 禪thiền 。 如như 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 到đáo 禪thiền 中trung 間gian 。 是thị 中trung 無vô 神thần 通thông 以dĩ 初sơ 禪thiền 力lực 能năng 到đáo 諸chư 餘dư 梵Phạm 天Thiên 。 即tức 以dĩ 初sơ 禪thiền 不bất 能năng 知tri 梵Phạm 王Vương 住trú 處xứ 。 又hựu 佛Phật 以dĩ 宿túc 命mạng 憶ức 念niệm 無vô 色sắc 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 色sắc 無vô 色sắc 。 中trung 先tiên 所sở 生sanh 處xứ 。 佛Phật 悉tất 知tri 之chi 。 是thị 故cố 不bất 定định 又hựu 人nhân 言ngôn 。 天thiên 眼nhãn 是thị 慧tuệ 性tánh 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 天thiên 眼nhãn 由do 光quang 明minh 成thành 慧tuệ 不bất 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 修tu 光quang 明minh 相tướng 能năng 成thành 知tri 見kiến 。 知tri 見kiến 即tức 是thị 天thiên 眼nhãn 。

答đáp 曰viết 。

不bất 然nhiên 。 亦diệc 說thuyết 天thiên 耳nhĩ 不bất 以dĩ 慧tuệ 性tánh 名danh 之chi 為vi 耳nhĩ 故cố 非phi 慧tuệ 也dã 。 又hựu 天thiên 眼nhãn 緣duyên 現hiện 在tại 色sắc 。 意ý 識thức 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 解giải 天thiên 眼nhãn 中trung 說thuyết 知tri 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 報báo 。 眼nhãn 識thức 無vô 有hữu 此thử 力lực 。 但đãn 意ý 識thức 中trung 知tri 用dụng 眼nhãn 識thức 時thời 生sanh 故cố 。 知tri 從tùng 禪thiền 定định 生sanh 。 色sắc 名danh 為vi 天thiên 眼nhãn 。 問vấn 曰viết 。 天thiên 眼nhãn 形hình 處xứ 大đại 小tiểu 。

答đáp 曰viết 。

如như 童đồng 子tử 量lượng 。

又hựu 問vấn 。

盲manh 人nhân 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

亦diệc 齊tề 眼nhãn 處xứ 。

又hựu 問vấn 。

天thiên 眼nhãn 為vi 一nhất 為vi 二nhị 。

答đáp 曰viết 。

是thị 二nhị 。

又hựu 問vấn 。

隨tùy 見kiến 所sở 向hướng 方phương 耶da 。

答đáp 曰viết 。

遍biến 見kiến 諸chư 方phương 。

又hựu 問vấn 。

化hóa 人nhân 有hữu 耶da 。 答đáp 曰viết 無vô 。 造tạo 化hóa 者giả 有hữu 天thiên 耳nhĩ 論luận 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 者giả 若nhược 知tri 他tha 心tâm 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 知tri 他tha 心tâm 數số 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 此thử 因nhân 緣duyên 故cố 。 無vô 別biệt 有hữu 心tâm 數số 知tri 他tha 受thọ 想tưởng 等đẳng 亦diệc 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 此thử 智trí 同đồng 性tánh 緣duyên 。 如như 以dĩ 有hữu 漏lậu 。 知tri 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 知tri 無vô 漏lậu 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 此thử 人nhân 不bất 說thuyết 決quyết 定định 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 此thử 因nhân 緣duyên 。 知tri 同đồng 性tánh 緣duyên 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 但đãn 緣duyên 現hiện 在tại 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 或hoặc 緣duyên 未vị 來lai 如như 人nhân 入nhập 無vô 覺giác 定định 。 知tri 從tùng 此thử 定định 起khởi 。 當đương 覺giác 如như 是thị 如như 是thị 事sự 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 此thử 智trí 不bất 知tri 見kiến 諦Đế 道đạo 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 知tri 何hà 咎cữu 耶da 。 有hữu 說thuyết 辟Bích 支Chi 佛Phật 欲dục 知tri 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 第đệ 三tam 心tâm 。 即tức 見kiến 第đệ 七thất 心tâm 。 聲Thanh 聞Văn 欲dục 知tri 第đệ 三tam 心tâm 。 即tức 見kiến 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 此thử 不bất 名danh 知tri 見kiến 諦Đế 道đạo 耶da 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 此thử 智trí 不bất 知tri 上thượng 地địa 上thượng 人nhân 上thượng 根căn 。 是thị 亦diệc 不bất 定định 。 諸chư 天thiên 亦diệc 知tri 佛Phật 心tâm 。 如như 佛Phật 一nhất 時thời 深thâm 擯bấn 眾chúng 僧Tăng 還hoàn 念niệm 欲dục 取thủ 梵Phạm 王Vương 悉tất 知tri 。 又hựu 於ư 一nhất 時thời 心tâm 念niệm 。 為vi 王vương 如như 法Pháp 化hóa 世thế 。 魔ma 王vương 即tức 知tri 而nhi 來lai 勸khuyến 請thỉnh 。 又hựu 諸chư 天thiên 亦diệc 知tri 此thử 是thị 羅La 漢Hán 乃nãi 至chí 此thử 是thị 。 行hành 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。

又hựu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 亦diệc 知tri 佛Phật 心tâm 。 如như 佛Phật 將tương 泥Nê 洹Hoàn 時thời 阿A 那Na 律Luật 。 次thứ 第đệ 知tri 佛Phật 所sở 。 入nhập 諸chư 禪thiền 定định 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 此thử 智trí 不bất 知tri 無vô 色sắc 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 佛Phật 以dĩ 宿túc 命mạng 能năng 知tri 無vô 色sắc 。 他tha 心tâm 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 知tri 有hữu 何hà 咎cữu 耶da 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 他tha 心tâm 。

答đáp 曰viết 。

於ư 緣duyên 中trung 知tri 。 若nhược 心tâm 行hành 色sắc 名danh 緣duyên 色sắc 心tâm 如như 是thị 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。

答đáp 曰viết 。

如như 是thị 若nhược 不bất 知tri 緣duyên 。 云vân 何hà 知tri 心tâm 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 我ngã 知tri 汝nhữ 心tâm 如như 是thị 如như 是thị 。 即tức 是thị 緣duyên 色sắc 等đẳng 知tri 他tha 心tâm 。 三tam 種chủng 。 一nhất 相tương 知tri 。 二nhị 報báo 得đắc 。 三tam 修tu 得đắc 。 相tương 知tri 者giả 。 知tri 以dĩ 鴦ương 伽già 咒chú 等đẳng 故cố 知tri 。 報báo 得đắc 者giả 。 如như 鬼quỷ 神thần 等đẳng 。 修tu 得đắc 者giả 。 謂vị 禪thiền 定định 力lực 。 得đắc 他Tha 心Tâm 智Trí 。 此thử 六Lục 通Thông 中trung 說thuyết 。 修tu 得đắc 者giả 若nhược 憶ức 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 諸chư 陰ấm 名danh 宿Túc 命Mạng 智Trí 。 問vấn 曰viết 。 為vi 憶ức 何hà 陰ấm 。

答đáp 曰viết 。

憶ức 自tự 陰ấm 他tha 陰ấm 及cập 非phi 眾chúng 生sanh 陰ấm 。 唯duy 不bất 能năng 憶ức 勝thắng 者giả 諸chư 陰ấm 。 能năng 憶ức 勝thắng 者giả 戒giới 等đẳng 諸chư 法pháp 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 答đáp 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 我ngã 雖tuy 不bất 知tri 去khứ 來lai 佛Phật 心tâm 能năng 知tri 其kỳ 法pháp 。 又hựu 淨tịnh 居cư 天thiên 知tri 佛Phật 心tâm 故cố 。 來lai 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 威uy 儀nghi 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 解giải 宿túc 命mạng 中trung 何hà 故cố 說thuyết 共cộng 相tương 共cộng 性tánh 。

答đáp 曰viết 。

憶ức 念niệm 明minh 了liễu 。 故cố 如như 是thị 說thuyết 相tương/tướng 名danh 字tự 。 如như 某mỗ 人nhân 等đẳng 。 又hựu 以dĩ 識thức 事sự 故cố 名danh 為vi 相tương/tướng 性tánh 名danh 種chủng 族tộc 。 如như 言ngôn 此thử 是thị 汝nhữ 家gia 此thử 是thị 汝nhữ 性tánh 。 相tương/tướng 性tánh 合hợp 說thuyết 。 故cố 知tri 見kiến 明minh 了liễu 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 為vi 明minh 了liễu 憶ức 。

答đáp 曰viết 。

過quá 去khứ 法pháp 盡tận 滅diệt 無vô 相tướng 。 而nhi 能năng 得đắc 知tri 。 此thử 為vi 奇kỳ 特đặc 。 有hữu 人nhân 以dĩ 思tư 量lượng 相tương 知tri 。 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 故cố 性tánh 相tướng 合hợp 說thuyết 。 有hữu 人nhân 用dụng 宿túc 命mạng 智trí 。 或hoặc 以dĩ 有hữu 道đạo 思tư 慧tuệ 。 知tri 過quá 去khứ 世thế 。 如như 行hành 緣duyên 識thức 。 此thử 二nhị 種chủng 中trung 思tư 慧tuệ 為vi 勝thắng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 人nhân 雖tuy 知tri 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 。 無vô 此thử 思tư 慧tuệ 故cố 生sanh 邪tà 見kiến 。 謂vị 從tùng 此thử 來lai 名danh 為vi 生sanh 死tử 。 過quá 此thử 更cánh 無vô 有hữu 道đạo 思tư 慧tuệ 。 終chung 無vô 此thử 心tâm 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 此thử 智trí 次thứ 第đệ 憶ức 念niệm 過quá 去khứ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 念niệm 念niệm 次thứ 第đệ 憶ức 。 一nhất 劫kiếp 中trung 事sự 。 尚thượng 難nan 知tri 盡tận 。 況huống 無vô 量lượng 劫kiếp 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 何hà 故cố 說thuyết 。 我ngã 於ư 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 未vị 見kiến 布bố 施thí 損tổn 而nhi 無vô 報báo 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 於ư 此thử 中trung 。 以dĩ 七thất 佛Phật 為vi 證chứng 。 亦diệc 有hữu 長trường 壽thọ 淨tịnh 居cư 與dữ 佛Phật 同đồng 見kiến 。 又hựu 佛Phật 得đắc 真chân 智trí 故cố 。 功công 德đức 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 人nhân 供cúng 養dường 得đắc 二nhị 世thế 福phước 。 故cố 齊tề 此thử 說thuyết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 此thử 智trí 不bất 知tri 上thượng 地địa 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 上thượng 身thân 通thông 等đẳng 中trung 已dĩ 答đáp 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 是thị 憶ức 性tánh 何hà 故cố 名danh 智trí 。

答đáp 曰viết 。

憶ức 隨tùy 相tương 生sanh 。 過quá 去khứ 無vô 相tướng 而nhi 能năng 憶ức 念niệm 。 當đương 知tri 勝thắng 慧tuệ 名danh 之chi 為vi 憶ức 。 憶ức 宿túc 命mạng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 用dụng 宿túc 命mạng 智trí 。 二nhị 報báo 得đắc 。 三tam 生sanh 便tiện 自tự 憶ức 宿túc 命mạng 智trí 。 名danh 修tu 得đắc 報báo 得đắc 者giả 如như 鬼quỷ 神thần 等đẳng 。 生sanh 便tiện 自tự 憶ức 謂vị 人nhân 道đạo 中trung 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 何hà 業nghiệp 故cố 。 生sanh 便tiện 自tự 憶ức 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 此thử 業nghiệp 能năng 得đắc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 死tử 時thời 生sanh 時thời 。 苦khổ 切thiết 逼bức 故cố 忘vong 失thất 憶ức 念niệm 。 此thử 中trung 難nan 得đắc 不bất 失thất 故cố 須tu 善thiện 業nghiệp 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 此thử 憶ức 過quá 去khứ 極cực 至chí 七thất 世thế 。 是thị 事sự 不bất 定định 。 有hữu 人nhân 世thế 世thế 深thâm 修tu 不bất 惱não 法pháp 。 故cố 能năng 憶ức 念niệm 久cửu 遠viễn 。 證chứng 漏lậu 盡tận 智trí 通thông 者giả 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 是thị 也dã 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 是thị 漏lậu 盡tận 。 無vô 礙ngại 道đạo 漏lậu 盡tận 智trí 名danh 無Vô 學Học 智trí 。 以dĩ 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 滅diệt 盡tận 諸chư 漏lậu 。 名danh 證chứng 漏lậu 盡tận 智trí 通thông 。 問vấn 曰viết 。 餘dư 神thần 通thông 亦diệc 應ưng 說thuyết 以dĩ 何hà 法pháp 證chứng 。

答đáp 曰viết 。

先tiên 已dĩ 說thuyết 深thâm 修tu 禪thiền 定định 。 證chứng 神thần 足túc 通thông 。 又hựu 隨tùy 所sở 用dụng 證chứng 及cập 所sở 證chứng 事sự 皆giai 名danh 神thần 通thông 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 皆giai 是thị 漏lậu 盡tận 方phương 便tiện 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 佛Phật 出xuất 世thế 。 若nhược 人nhân 聞văn 法Pháp 出xuất 家gia 。 奉phụng 戒giới 除trừ 捨xả 五ngũ 蓋cái 修tu 定định 見kiến 諦Đế 。 此thử 等đẳng 皆giai 名danh 。 漏lậu 盡tận 方phương 便tiện 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 施thí 等đẳng 善thiện 法Pháp 亦diệc 名danh 漏lậu 盡tận 因nhân 緣duyên 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 布bố 施thí 助trợ 成thành 漏lậu 盡tận 空không 無vô 我ngã 智trí 。 是thị 名danh 真chân 證chứng 漏lậu 盡tận 智trí 通thông 。 此thử 法pháp 別biệt 名danh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 能năng 破phá 諸chư 相tướng 故cố 曰viết 金kim 剛cang 。 諸chư 外ngoại 道Đạo 人Nhân 但đãn 名danh 五ngũ 通thông 。 皆giai 以dĩ 不bất 得đắc 此thử 真chân 智trí 故cố 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 無vô 我ngã 智trí 應ưng 破phá 我ngã 見kiến 。 云vân 何hà 以dĩ 此thử 。 斷đoạn 貪tham 恚khuể 等đẳng 。

答đáp 曰viết 。

無vô 我ngã 智trí 能năng 滅diệt 諸chư 相tướng 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 初sơ 無vô 我ngã 智trí 能năng 壞hoại 諸chư 相tướng 。 第đệ 二nhị 智trí 等đẳng 更cánh 何hà 所sở 用dụng 。

答đáp 曰viết 。

諸chư 相tướng 雖tuy 滅diệt 還hoàn 生sanh 。 是thị 故cố 須tu 第đệ 二nhị 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 滅diệt 已dĩ 還hoàn 生sanh 相tương/tướng 則tắc 無vô 邊biên 。 然nhiên 則tắc 無vô 阿A 羅La 漢Hán 道đạo 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 邊biên 如như 今kim 現hiện 見kiến 乳nhũ 滅diệt 還hoàn 生sanh 。 有hữu 時thời 乳nhũ 滅diệt 。 酪lạc 生sanh 是thị 則tắc 為vi 邊biên 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 如như 燒thiêu 鐵thiết 黑hắc 相tương/tướng 滅diệt 還hoàn 更cánh 生sanh 至chí 赤xích 相tương 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 名danh 邊biên 。 迦ca 羅la 邏la 等đẳng 諸chư 喻dụ 亦diệc 如như 是thị 。 隨tùy 於ư 何hà 時thời 。 諸chư 相tướng 滅diệt 盡tận 更cánh 無vô 相tướng 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 名danh 得đắc 。 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 問vấn 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 都đô 無vô 諸chư 相tướng 耶da 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 在tại 不bất 定định 心tâm 中trung 爾nhĩ 時thời 亦diệc 有hữu 。 色sắc 等đẳng 諸chư 相tướng 。 但đãn 不bất 生sanh 過quá 。 若nhược 人nhân 眼nhãn 見kiến 色sắc 以dĩ 邪tà 心tâm 邪tà 分phân 別biệt 。

爾nhĩ 時thời 相tương/tướng 能năng 生sanh 過quá 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 是thị 。 空không 無vô 我ngã 智trí 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 行hành 者giả 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 不bất 見kiến 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 法pháp 空không 故cố 見kiến 色sắc 體thể 滅diệt 乃nãi 至chí 識thức 滅diệt 。 是thị 名danh 空không 無vô 我ngã 智trí 。 問vấn 曰viết 。 假giả 令linh 諸chư 法pháp 常thường 在tại 。 愛ái 等đẳng 煩phiền 惱não 亦diệc 可khả 除trừ 盡tận 。 如như 說thuyết 萬vạn 物vật 常thường 在tại 而nhi 精tinh 進tấn 者giả 能năng 除trừ 貪tham 愛ái 。 何hà 須tu 滅diệt 相tương/tướng 。

答đáp 曰viết 。

經kinh 中trung 說thuyết 。 所sở 有hữu 生sanh 相tương/tướng 皆giai 知tri 滅diệt 相tương/tướng 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 若nhược 以dĩ 滅diệt 斷đoạn 名danh 畢tất 竟cánh 斷đoạn 。 有hữu 行hành 者giả 離ly 諸chư 色sắc 欲dục 遮già 滅diệt 貪tham 恚khuể 。 佛Phật 為vì 此thử 故cố 說thuyết 如như 是thị 偈kệ 。 又hựu 說thuyết 諸chư 行hành 性tánh 空không 如như 幻huyễn 。 凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 謂vị 之chi 實thật 有hữu 。 學học 人nhân 了liễu 知tri 虛hư 誑cuống 如như 幻huyễn 。 阿A 羅La 漢Hán 亦diệc 不bất 見kiến 幻huyễn 。 故cố 知tri 隨tùy 以dĩ 何hà 慧tuệ 證chứng 諸chư 法pháp 滅diệt 。 是thị 名danh 證chứng 漏lậu 盡tận 智trí 通thông 。

忍Nhẫn 智Trí 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 八bát

問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 行hành 者giả 有hữu 七thất 方phương 便tiện 三tam 種chủng 觀quán 義nghĩa 。 於ư 此thử 法Pháp 中trung 。 速tốc 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 何hà 智trí 耶da 。

答đáp 曰viết 。

七thất 方phương 便tiện 名danh 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 心tâm 未vị 定định 者giả 。 作tác 如như 是thị 觀quán 。 謂vị 此thử 是thị 色sắc 色sắc 集tập 色sắc 滅diệt 。 及cập 色sắc 滅diệt 道đạo 色sắc 味vị 過quá 出xuất 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 是thị 聞văn 思tư 慧tuệ 者giả 。 何hà 故cố 言ngôn 速tốc 得đắc 漏lậu 盡tận 。 答đáp 曰viết 雖tuy 是thị 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 。 如như 是thị 分phân 別biệt 五ngũ 陰ấm 。 能năng 破phá 我ngã 心tâm 。 故cố 說thuyết 速tốc 得đắc 漏lậu 盡tận 。 三tam 種chủng 觀quán 智trí 。 謂vị 觀quán 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 。 若nhược 以dĩ 陰ấm 界giới 入nhập 門môn 觀quán 有hữu 為vi 法pháp 。 則tắc 無vô 義nghĩa 利lợi 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 前tiền 過quá 中trung 已dĩ 說thuyết 無vô 常thường 苦khổ 。 出xuất 中trung 已dĩ 說thuyết 無vô 我ngã 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 。 此thử 三tam 種chủng 觀quán 耶da 。

答đáp 曰viết 。

習tập 學học 三tam 種chủng 。 先tiên 聞văn 思tư 慧tuệ 然nhiên 後hậu 修tu 慧tuệ 。 先tiên 於ư 聞văn 思tư 慧tuệ 中trung 說thuyết 七thất 種chủng 。 後hậu 修tu 慧tuệ 中trung 說thuyết 三tam 種chủng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 無vô 常thường 苦khổ 壞hoại 相tương/tướng 名danh 壞hoại 無vô 常thường 。 非phi 行hành 無vô 常thường 。 雖tuy 說thuyết 除trừ 欲dục 染nhiễm 不bất 說thuyết 云vân 何hà 除trừ 。 後hậu 乃nãi 說thuyết 三tam 種chủng 觀quán 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 何hà 謂vị 八bát 忍nhẫn 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 智trí 能năng 破phá 假giả 名danh 。 是thị 名danh 為vi 忍nhẫn 。 是thị 忍nhẫn 在tại 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 中trung 。 問vấn 曰viết 。 行hành 者giả 亦diệc 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 及cập 戒giới 等đẳng 中trung 忍nhẫn 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 八bát 耶da 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 勝thắng 故cố 說thuyết 。 勝thắng 名danh 近cận 道đạo 。 此thử 慧tuệ 為vi 智trí 。 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。 如như 為vi 苦khổ 法pháp 智trí 名danh 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 。 如như 是thị 等đẳng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 先tiên 用dụng 順thuận 道đạo 思tư 慧tuệ 。 後hậu 得đắc 現hiện 智trí 。 如như 牧mục 象tượng 人nhân 先tiên 觀quán 象tượng 跡tích 。 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 在tại 此thử 中trung 。 後hậu 則tắc 現hiện 見kiến 。 行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 先tiên 以dĩ 忍nhẫn 比tỉ 知tri 思tư 量lượng 泥Nê 洹Hoàn 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 智trí 現hiện 見kiến 。 故cố 經kinh 中trung 說thuyết 。 知tri 者giả 見kiến 者giả 能năng 得đắc 漏lậu 盡tận 。

九Cửu 智Trí 品Phẩm 第đệ 一nhất 百bách 九cửu 十thập 九cửu

問vấn 曰viết 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 阿A 羅La 漢Hán 證chứng 盡tận 智trí 時thời 得đắc 世thế 俗tục 九cửu 智trí 。 謂vị 欲dục 界giới 繫hệ 善thiện 無vô 記ký 。 乃nãi 至chí 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 善thiện 無vô 記ký 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

非phi 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 盡tận 得đắc 諸chư 禪thiền 定định 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 九cửu 智trí 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 得đắc 禪thiền 定định 。 但đãn 非phi 一nhất 切thiết 皆giai 能năng 現hiện 入nhập 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 不bất 能năng 現hiện 入nhập 。 云vân 何hà 名danh 得đắc 。 如như 人nhân 言ngôn 知tri 書thư 而nhi 不bất 識thức 一nhất 字tự 。 是thị 事sự 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 人nhân 離ly 欲dục 。 而nhi 未vị 能năng 現hiện 入nhập 初sơ 禪thiền 。 是thị 人nhân 命mạng 終chung 。 不bất 生sanh 彼bỉ 耶da 。

答đáp 曰viết 。

經kinh 中trung 說thuyết 先tiên 此thử 間gian 入nhập 後hậu 當đương 生sanh 彼bỉ 。 今kim 云vân 何hà 此thử 間gian 不bất 入nhập 而nhi 能năng 生sanh 彼bỉ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 欲dục 時thời 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 諸chư 禪thiền 皆giai 本bổn 得đắc 。 得đắc 以dĩ 此thử 報báo 生sanh 。

答đáp 曰viết 。

未vị 來lai 業nghiệp 無vô 作tác 無vô 起khởi 。 不bất 應ưng 得đắc 報báo 。 過quá 去khứ 諸chư 禪thiền 曾tằng 於ư 心tâm 生sanh 。 若nhược 與dữ 果quả 報báo 則tắc 無vô 所sở 害hại 。 又hựu 不bất 應ưng 得đắc 未vị 來lai 諸chư 業nghiệp 。 若nhược 可khả 得đắc 者giả 。 一nhất 切thiết 未vị 來lai 皆giai 應ưng 可khả 得đắc 。 以dĩ 何hà 障chướng 故cố 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 未vị 來lai 法pháp 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 學học 人nhân 不bất 應ưng 八bát 分phần/phân 成thành 就tựu 。 無Vô 學Học 不bất 應ưng 十thập 分phần/phân 成thành 就tựu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 依y 第đệ 二nhị 禪thiền 等đẳng 入nhập 正Chánh 法Pháp 位vị 。 是thị 人nhân 未vị 來lai 。 得đắc 正chánh 思tư 惟duy 。 又hựu 若nhược 行hành 者giả 盡tận 智trí 現hiện 前tiền 。

爾nhĩ 時thời 未vị 來lai 得đắc 世thế 正chánh 見kiến 。 又hựu 人nhân 依y 無vô 色sắc 定định 。 得đắc 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 人nhân 未vị 來lai 。 得đắc 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 。 又hựu 若nhược 人nhân 依y 第đệ 三tam 禪thiền 等đẳng 得đắc 聖thánh 道Đạo 得đắc 未vị 來lai 喜hỷ 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 則tắc 應ưng 皆giai 無vô 故cố 。 知tri 有hữu 未vị 來lai 法pháp 。 又hựu 若nhược 無vô 未vị 來lai 修tu 者giả 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 諸chư 果quả 諸chư 禪thiền 定định 等đẳng 。 行hành 者giả 若nhược 在tại 道đạo 比tỉ 智trí 中trung 。 悉tất 得đắc 初sơ 果quả 所sở 攝nhiếp 諸chư 智trí 諸chư 定định 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 果quả 等đẳng 應ưng 數sác 數sác 得đắc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 果quả 皆giai 應ưng 現hiện 前tiền 時thời 得đắc 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 故cố 知tri 應ưng 有hữu 未vị 來lai 中trung 修tu 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 說thuyết 無vô 諸chư 分phần/phân 者giả 。 此thử 無vô 所sở 妨phương 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 說thuyết 戒giới 等đẳng 諸chư 分phần/phân 以dĩ 次thứ 第đệ 得đắc 非phi 一nhất 時thời 得đắc 。 故cố 非phi 難nạn/nan 也dã 。 汝nhữ 言ngôn 諸chư 得đắc 得đắc 其kỳ 種chủng 類loại 。 行hành 者giả 得đắc 苦khổ 智trí 時thời 餘dư 苦khổ 智trí 種chủng 皆giai 名danh 為vi 得đắc 。 如như 得đắc 人nhân 種chủng 故cố 名danh 得đắc 人nhân 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 名danh 於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 漸tiệm 得đắc 人nhân 相tương/tướng 。 是thị 事sự 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 行hành 者giả 所sở 有hữu 苦khổ 等đẳng 諸chư 智trí 次thứ 第đệ 得đắc 者giả 。 皆giai 已dĩ 捨xả 離ly 。 更cánh 一nhất 時thời 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 所sở 攝nhiếp 諸chư 智trí 。

答đáp 曰viết 。

無vô 漏lậu 諸chư 智trí 。 得đắc 則tắc 不bất 失thất 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 先tiên 得đắc 不bất 失thất 。 則tắc 得đắc 行hành 無vô 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 得đắc 果quả 者giả 即tức 是thị 行hành 者giả 。 有hữu 此thử 等đẳng 過quá 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 有hữu 何hà 咎cữu 耶da 。 如như 成thành 就tựu 果quả 者giả 亦diệc 名danh 行hành 者giả 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 是thị 人nhân 更cánh 得đắc 勝thắng 法Pháp 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 如như 受thọ 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 更cánh 得đắc 出xuất 家gia 律luật 儀nghi 亦diệc 不bất 失thất 本bổn 戒giới 。 又hựu 得đắc 果quả 者giả 。 不bất 以dĩ 見kiến 道đạo 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 如như 人nhân 雖tuy 知tri 初sơ 事sự 更cánh 以dĩ 勝thắng 事sự 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 事sự 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 知tri 無vô 未vị 來lai 得đắc 。 又hựu 行hành 者giả 住trụ 空không 無vô 我ngã 智trí 。

爾nhĩ 時thời 云vân 何hà 得đắc 世thế 間gian 法pháp 。 故cố 知tri 得đắc 盡tận 智trí 時thời 不bất 得đắc 世thế 智trí 。 問vấn 曰viết 此thử 諸chư 世thế 智trí 共cộng 盡tận 智trí 。 得đắc 與dữ 阿A 羅La 漢Hán 作tác 入nhập 出xuất 定định 心tâm 。

答đáp 曰viết 。

阿A 羅La 漢Hán 心tâm 相tương 續tục 生sanh 。 念niệm 念niệm 皆giai 淨tịnh 。 若nhược 更cánh 得đắc 九cửu 智trí 眼nhãn 等đẳng 皆giai 應ưng 更cánh 得đắc 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 不bất 應ưng 但đãn 得đắc 九cửu 智trí 。 又hựu 說thuyết 。 未vị 來lai 修tu 者giả 。 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 等đẳng 說thuyết 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 。 但đãn 修tu 相tương 似tự 智trí 。 思tư 惟duy 道đạo 中trung 亦diệc 修tu 相tương 似tự 及cập 不bất 相tương 似tự 。 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 不bất 修tu 上thượng 地địa 。 思tư 惟duy 道đạo 中trung 修tu 。 道đạo 比tỉ 智trí 中trung 不bất 修tu 世thế 俗tục 善thiện 。 餘dư 智trí 中trung 修tu 。 無vô 礙ngại 道đạo 中trung 不bất 修tu 他tha 心tâm 智trí 。 信tín 解giải 脫thoát 轉chuyển 為vi 見kiến 到đáo 時thời 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 不bất 修tu 世thế 俗tục 道đạo 。

時thời 解giải 脫thoát 轉chuyển 為vi 不bất 壞hoại 解giải 脫thoát 時thời 。 九cửu 無vô 礙ngại 八bát 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 不bất 修tu 世thế 俗tục 道đạo 。 第đệ 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 修tu 。 微vi 細tế 心tâm 中trung 不bất 修tu 。 一nhất 切thiết 無vô 漏lậu 。 如như 是thị 等đẳng 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 汝nhữ 今kim 。 若nhược 說thuyết 正chánh 因nhân 。 若nhược 應ưng 信tín 受thọ 。 若nhược 以dĩ 學học 習tập 為vi 修tu 。 在tại 煖noãn 等đẳng 中trung 時thời 。 上thượng 諸chư 善thiện 根căn 。 一nhất 切thiết 皆giai 修tu 。 以dĩ 悉tất 增tăng 益ích 故cố 。 如như 誦tụng 習tập 經kinh 書thư 則tắc 皆giai 明minh 利lợi 。 是thị 故cố 在tại 煖noãn 等đẳng 法pháp 時thời 乃nãi 至chí 盡tận 智trí 。 一nhất 切thiết 皆giai 修tu 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 當đương 說thuyết 正chánh 因nhân 。

十Thập 智Trí 品Phẩm 第đệ 二nhị 百bách

十thập 智trí 。 法pháp 智trí 比tỉ 智trí 他tha 心tâm 智trí 名danh 字tự 智trí 四Tứ 諦Đế 智trí 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 知tri 現hiện 在tại 法pháp 是thị 名danh 法pháp 智trí 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 於ư 此thử 法Pháp 如như 是thị 。 見kiến 知tri 如như 是thị 通thông 達đạt 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 亦diệc 如như 是thị 知tri 。 應ưng 言ngôn 現hiện 法pháp 智trí 。 今kim 不bất 說thuyết 現hiện 故cố 但đãn 說thuyết 法Pháp 智trí 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 愚ngu 者giả 貴quý 現hiện 在tại 法pháp 智trí 者giả 貴quý 未vị 來lai 。 又hựu 說thuyết 。 現hiện 在tại 諸chư 欲dục 未vị 來lai 諸chư 欲dục 。 皆giai 是thị 魔ma 網võng 魔ma 繫hệ 魔ma 縛phược 。 如như 是thị 等đẳng 中trung 。 皆giai 說thuyết 現hiện 語ngữ 。 略lược 現hiện 語ngữ 故cố 但đãn 說thuyết 法Pháp 智trí 。 知tri 餘dư 殘tàn 法pháp 名danh 曰viết 比tỉ 智trí 。 餘dư 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 諸chư 法pháp 。 次thứ 現hiện 法pháp 後hậu 知tri 故cố 名danh 比tỉ 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 先tiên 現hiện 知tri 已dĩ 然nhiên 後hậu 比tỉ 知tri 。 法pháp 智trí 名danh 現hiện 智trí 。 隨tùy 此thử 法pháp 智trí 思tư 量lượng 比tỉ 知tri 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 問vấn 曰viết 。 此thử 智trí 是thị 無vô 漏lậu 智trí 。 無vô 漏lậu 智trí 云vân 何hà 名danh 比tỉ 智trí 。

答đáp 曰viết 。

世thế 間gian 亦diệc 有hữu 比tỉ 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 法pháp 智trí 比tỉ 智trí 他tha 心tâm 智trí 苦khổ 智trí 集tập 智trí 滅diệt 智trí 道đạo 智trí 皆giai 有hữu 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 是thị 諸chư 智trí 在tại 煖noãn 等đẳng 法pháp 中trung 是thị 有hữu 漏lậu 。 入nhập 法pháp 位vị 中trung 。 所sở 得đắc 名danh 無vô 漏lậu 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 知tri 欲dục 界giới 諸chư 行hành 諸chư 行hành 。 集tập 諸chư 行hành 滅diệt 諸chư 行hành 滅diệt 道đạo 名danh 為vi 法pháp 智trí 。 知tri 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 諸chư 行hành 四tứ 種chủng 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

經kinh 中trung 說thuyết

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

過quá 去khứ 未vị 來lai 。 世thế 中trung 亦diệc 如như 是thị 知tri 。 無vô 有hữu 經kinh 說thuyết 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 諸chư 行hành 中trung 知tri 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 行hành 者giả 應ưng 念niệm 。 我ngã 今kim 為vi 現hiện 色sắc 之chi 所sở 侵xâm 食thực 。 過quá 去khứ 亦diệc 曾tằng 為vi 色sắc 之chi 所sở 侵xâm 食thực 。 未vị 來lai 中trung 色sắc 亦diệc 當đương 侵xâm 食thực 。 又hựu 經kinh 中trung 說thuyết 。 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 去khứ 來lai 世thế 中trung 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 偈kệ 。 如như 現hiện 在tại 火hỏa 熱nhiệt 去khứ 來lai 火hỏa 亦diệc 熱nhiệt 。 現hiện 在tại 五ngũ 陰ấm 苦khổ 去khứ 來lai 陰ấm 亦diệc 苦khổ 。 如như 是thị 等đẳng 苦khổ 。 諸chư 大đại 論luận 師sư 。 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 又hựu 知tri 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 世thế 法pháp 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 亦diệc 有hữu 道Đạo 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 行hành 者giả 於ư 去khứ 來lai 現hiện 在tại 。 苦khổ 中trung 厭yếm 離ly 。 厭yếm 離ly 名danh 於ư 此thử 法Pháp 中trung 。 生sanh 真chân 智trí 慧tuệ 。 如như 現hiện 在tại 行hành 苦khổ 。 去khứ 來lai 諸chư 行hành 亦diệc 如như 是thị 苦khổ 。 今kim 以dĩ 何hà 智trí 。 知tri 去khứ 來lai 法pháp 。 若nhược 是thị 法pháp 智trí 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 諸chư 行hành 亦diệc 有hữu 去khứ 來lai 。 於ư 彼bỉ 中trung 知tri 亦diệc 應ưng 名danh 法pháp 智trí 。 然nhiên 則tắc 唯duy 是thị 法pháp 智trí 無vô 比tỉ 智trí 也dã 。 若nhược 色sắc 無vô 色sắc 。 界giới 去khứ 來lai 行hành 中trung 別biệt 有hữu 智trí 者giả 。 欲dục 界giới 去khứ 來lai 行hành 中trung 亦diệc 應ưng 別biệt 更cánh 有hữu 智trí 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 諸chư 論luận 師sư 言ngôn 。 有hữu 得đắc 未vị 得đắc 故cố 次thứ 第đệ 見kiến 諦Đế 。 欲dục 界giới 苦khổ 名danh 得đắc 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 名danh 未vị 得đắc 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 一nhất 時thời 並tịnh 知tri 。 若nhược 未vị 得đắc 苦khổ 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 。 今kim 欲dục 界giới 中trung 所sở 未vị 得đắc 苦khổ 。 亦diệc 應ưng 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 何hà 智trí 為vi 斷đoạn 結kết 道đạo 。

答đáp 曰viết 。

但đãn 用dụng 法pháp 智trí 比tỉ 智trí 在tại 方phương 便tiện 道đạo 中trung 。 問vấn 曰viết 。 用dụng 何hà 法pháp 智trí 。

答đáp 曰viết 。

用dụng 苦khổ 法pháp 智trí 滅diệt 法pháp 智trí 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 行hành 者giả 觀quán 無vô 常thường 苦khổ 時thời 見kiến 空không 無vô 我ngã 。

爾nhĩ 時thời 證chứng 諸chư 行hành 滅diệt 。 餘dư 智trí 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 問vấn 曰viết 。 觀quán 何hà 苦khổ 滅diệt 。

答đáp 曰viết 。

觀quán 諸chư 受thọ 苦khổ 。 此thử 中trung 能năng 生sanh 我ngã 心tâm 。 亦diệc 於ư 此thử 中trung 見kiến 滅diệt 。 如như 說thuyết 。 內nội 解giải 脫thoát 故cố 諸chư 愛ái 盡tận 滅diệt 自tự 說thuyết 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 行hành 斷đoạn 名danh 斷đoạn 性tánh 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 行hành 者giả 證chứng 內nội 滅diệt 故cố 一nhất 切thiết 厭yếm 離ly 。 又hựu 行hành 者giả 必tất 當đương 應ưng 證chứng 內nội 滅diệt 餘dư 不bất 必tất 定định 。 問vấn 曰viết 。 於ư 諸chư 諦đế 中trung 。 云vân 何hà 生sanh 智trí 。

答đáp 曰viết 。

知tri 生sanh 苦khổ 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 此thử 非phi 定định 心tâm 何hà 能năng 生sanh 智trí 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 如như 是thị 觀quán 亦diệc 有hữu 見kiến 陰ấm 無vô 常thường 等đẳng 過quá 生sanh 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 法pháp 無vô 常thường 即tức 是thị 無vô 我ngã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 若nhược 是thị 我ngã 者giả 。 我ngã 即tức 生sanh 滅diệt 。 故cố 知tri 非phi 我ngã 。 是thị 眼nhãn 等đẳng 生sanh 時thời 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 有hữu 所sở 作tác 故cố 名danh 為vi 我ngã 。 而nhi 經kinh 中trung 說thuyết 。 無vô 有hữu 作tác 者giả 。 故cố 知tri 若nhược 法pháp 無vô 常thường 即tức 是thị 無vô 我ngã 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 善thiện 修tu 無vô 常thường 及cập 無vô 我ngã 。 故cố 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 所sở 有hữu 行hành 生sanh 。 皆giai 覺giác 其kỳ 惱não 則tắc 生sanh 苦khổ 想tưởng 。 如như 無vô 皮bì 牛ngưu 小tiểu 觸xúc 覺giác 痛thống 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 以dĩ 無vô 我ngã 想tưởng 故cố 。 成thành 上thượng 苦khổ 想tưởng 。 愚ngu 者giả 以dĩ 我ngã 想tưởng 故cố 。 雖tuy 有hữu 大đại 苦khổ 不bất 覺giác 其kỳ 惱não 。 是thị 名danh 苦khổ 智trí 。 見kiến 諸chư 行hành 生sanh 是thị 名danh 集tập 智trí 。 見kiến 諸chư 行hành 滅diệt 是thị 名danh 滅diệt 智trí 。 念niệm 道Đạo 始thỉ 終chung 是thị 名danh 道đạo 智trí 。 問vấn 曰viết 。 何hà 謂vị 盡tận 智trí 。

答đáp 曰viết 。

盡tận 一nhất 切thiết 相tướng 。 故cố 名danh 盡tận 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 學học 人nhân 相tương/tướng 斷đoạn 還hoàn 生sanh 。 此thử 畢tất 竟cánh 斷đoạn 故cố 名danh 盡tận 智trí 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 知tri 妄vọng 想tưởng 唯duy 是thị 妄vọng 想tưởng 諸chư 苦khổ 則tắc 盡tận 學học 人nhân 智trí 但đãn 妄vọng 想tưởng 是thị 我ngã 。 此thử 心tâm 永vĩnh 斷đoạn 名danh 為vi 盡tận 智trí 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 阿A 羅La 漢Hán 於ư 佛Phật 前tiền 自tự 記ký 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 諸chư 結kết 我ngã 無vô 此thử 也dã 。 我ngã 於ư 是thị 結kết 不bất 復phục 生sanh 疑nghi 。 我ngã 常thường 一nhất 心tâm 攝nhiếp 念niệm 正chánh 行hạnh 。 貪tham 等đẳng 不bất 善thiện 不bất 漏lậu 於ư 心tâm 。 是thị 中trung 取thủ 相tương/tướng 故cố 生sanh 諸chư 結kết 。 諸chư 相tướng 斷đoạn 故cố 諸chư 結kết 則tắc 滅diệt 。 學học 人nhân 行hành 於ư 相tương/tướng 無vô 相tướng 。 故cố 我ngã 心tâm 時thời 發phát 。 如như 見kiến 杌ngột 樹thụ 疑nghi 謂vị 是thị 人nhân 。 故cố 阿A 羅La 漢Hán 獨độc 得đắc 無vô 疑nghi 。 以dĩ 心tâm 常thường 行hành 無vô 相tướng 中trung 故cố 先tiên 以dĩ 生sanh 空không 。 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 不bất 見kiến 神thần 我ngã 。 後hậu 以dĩ 法pháp 空không 不bất 見kiến 色sắc 性tánh 乃nãi 至chí 識thức 性tánh 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 相tương/tướng 盡tận 名danh 為vi 盡tận 智trí 。 知tri 諸chư 相tướng 不bất 生sanh 名danh 無vô 生sanh 智trí 。 學học 人nhân 斷đoạn 相tương/tướng 盡tận 已dĩ 更cánh 生sanh 。 無Vô 學Học 相tương/tướng 盡tận 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 若nhược 能năng 令linh 諸chư 相tướng 盡tận 滅diệt 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 名danh 無vô 生sanh 智trí 。 問vấn 曰viết 。 學học 人nhân 亦diệc 知tri 有hữu 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 如như 念niệm 我ngã 三tam 結kết 盡tận 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 十thập 分phần/phân 成thành 就tựu 。

答đáp 曰viết 。

學học 人nhân 不bất 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 如như 人nhân 處xứ 處xứ 繫hệ 縛phược 雖tuy 一nhất 處xứ 解giải 不bất 名danh 得đắc 脫thoát 。 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 說thuyết 。 給Cấp 孤Cô 獨Độc 氏Thị 。 十thập 分phần/phân 成thành 就tựu 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 得đắc 自tự 在tại 力lực 故cố 。 自tự 知tri 結kết 盡tận 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 學học 人nhân 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 得đắc 無Vô 學Học 道đạo 時thời 。 自tự 知tri 一nhất 切thiết 生sanh 盡tận 名danh 為vi 盡tận 智trí 。 梵Phạm 行hạnh 成thành 者giả 。 謂vị 捨xả 諸chư 學học 行hành 。 所sở 作tác 辦biện 者giả 。 謂vị 諸chư 所sở 應ưng 作tác 。 皆giai 已dĩ 作tác 訖ngật 。 知tri 從tùng 此thử 身thân 更cánh 無vô 相tướng 續tục 。 故cố 知tri 但đãn 阿A 羅La 漢Hán 於ư 。 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 應ưng 得đắc 自tự 在tại 成thành 就tựu 。 盡tận 智trí 及cập 無Vô 生Sanh 智Trí 。 非phi 諸chư 學học 人nhân 。 如như 人nhân 瘧ngược 病bệnh 雖tuy 不bất 發phát 時thời 亦diệc 不bất 名danh 為vi 差sai 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 離ly 一nhất 切thiết 處xứ 。 喜hỷ 滅diệt 一nhất 切thiết 處xứ 憂ưu 。 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 常thường 行hành 無vô 漏lậu 心tâm 。 他tha 心tâm 智trí 如như 六Lục 通Thông 中trung 說thuyết 。 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 此thử 等đẳng 中trung 智trí 名danh 名danh 字tự 智trí 。 無vô 漏lậu 智trí 名danh 真chân 實thật 智trí 。 此thử 似tự 無vô 漏lậu 得đắc 名danh 為vi 智trí 。 故cố 曰viết 名danh 字tự 智trí 。 問vấn 曰viết 。 又hựu 人nhân 言ngôn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 成thành 就tựu 等đẳng 智trí 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 人nhân 能năng 得đắc 。 非phi 餘dư 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 得đắc 智trí 名danh 故cố 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 但đãn 用dụng 想tưởng 識thức 。 若nhược 得đắc 此thử 智trí 名danh 內nội 凡phàm 夫phu 。

四Tứ 十Thập 四Tứ 智Trí 品Phẩm 第đệ 二nhị 百bách 一nhất

問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 四tứ 十thập 四tứ 智trí 。 謂vị 老lão 死tử 智trí 老lão 死tử 集tập 智trí 老lão 死tử 滅diệt 智trí 老lão 死tử 滅diệt 道đạo 智trí 。 生sanh 有hữu 取thủ 愛ái 受thọ 觸xúc 六lục 入nhập 名danh 色sắc 識thức 。 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 故cố 說thuyết 此thử 。

答đáp 曰viết 。

泥Nê 洹Hoàn 是thị 真chân 法Pháp 寶bảo 。 以dĩ 種chủng 種chủng 門môn 入nhập 。 有hữu 以dĩ 五ngũ 陰ấm 門môn 入nhập 。 或hoặc 觀quán 界giới 入nhập 因nhân 緣duyên 諸chư 諦đế 如như 是thị 等đẳng 門môn 。 皆giai 至chí 泥Nê 洹Hoàn 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 王vương 處xứ 城thành 中trung 有hữu 雙song 使sử 來lai 。 從tùng 一nhất 門môn 入nhập 到đáo 已dĩ 向hướng 王vương 說thuyết 其kỳ 事sự 實thật 。 語ngữ 已dĩ 還hoàn 去khứ 。 諸chư 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 中trung 王vương 喻dụ 行hành 者giả 。 諸chư 門môn 謂vị 觀quán 陰ấm 界giới 入nhập 等đẳng 。 雙song 使sử 如như 止Chỉ 觀Quán 。 說thuyết 其kỳ 事sự 實thật 謂vị 通thông 達đạt 空không 。 是thị 諸chư 使sử 雖tuy 從tùng 諸chư 門môn 。 入nhập 皆giai 到đáo 一nhất 處xứ 。 如như 是thị 雖tuy 觀quán 陰ấm 界giới 入nhập 等đẳng 諸chư 門môn 方phương 便tiện 。 皆giai 入nhập 泥Nê 洹Hoàn 。 如như 羅La 睺Hầu 羅La 說thuyết 。 於ư 獨độc 屏bính 處xứ 思tư 惟duy 法pháp 時thời 。 知tri 如như 是thị 法pháp 。 皆giai 隨tùy 順thuận 趣thú 向hướng 稱xưng 讚tán 泥Nê 洹Hoàn 。 又hựu 佛Phật 於ư 讚tán 法Pháp 中trung 說thuyết 。 是thị 法pháp 能năng 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 火hỏa 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 能năng 令linh 行hành 者giả 。 心tâm 得đắc 安an 隱ẩn 。 故cố 名danh 安an 隱ẩn 。 能năng 令linh 行hành 者giả 。 到đáo 正chánh 遍biến 知tri 故cố 名danh 為vi 至chí 。 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 。 皆giai 讚tán 泥Nê 洹Hoàn 。 又hựu 梵Phạm 行hạnh 名danh 八bát 聖thánh 道Đạo 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 中trung 。 正chánh 智trí 為vi 上thượng 。 是thị 正chánh 智trí 果quả 。 所sở 謂vị 泥Nê 洹Hoàn 。 又hựu 佛Phật 所sở 說thuyết 教giáo 。 皆giai 為vi 泥Nê 洹Hoàn 。 故cố 知tri 五ngũ 陰ấm 等đẳng 門môn 皆giai 至chí 泥Nê 洹Hoàn 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 老lão 死tử 智trí 名danh 苦khổ 智trí 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

非phi 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 中trung 不bất 說thuyết 苦khổ 行hạnh 故cố 非phi 苦khổ 智trí 。 問vấn 曰viết 。 為vi 是thị 何hà 智trí 。

答đáp 曰viết 。

此thử 名danh 老lão 死tử 性tánh 智trí 。 問vấn 曰viết 。 亦diệc 說thuyết 知tri 老lão 死tử 集tập 老lão 死tử 滅diệt 老lão 死tử 滅diệt 道đạo 。 故cố 知tri 應ưng 是thị 苦khổ 智trí 。

答đáp 曰viết 。

此thử 是thị 因nhân 緣duyên 。 門môn 非phi 真Chân 諦Đế 門môn 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 不bất 應ưng 說thuyết 苦khổ 行hạnh 。 應ưng 說thuyết 集tập 等đẳng 以dĩ 相tương 順thuận 故cố 。 問vấn 曰viết 。 此thử 中trung 何hà 故cố 不bất 說thuyết 味vị 過quá 出xuất 等đẳng 諸chư 智trí 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 義nghĩa 皆giai 攝nhiếp 。 但đãn 集tập 經kinh 者giả 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。

七Thất 十Thập 七Thất 智Trí 品Phẩm 第đệ 二nhị 百bách 二nhị

問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 七thất 十thập 七thất 智trí 。 謂vị 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 不bất 離ly 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 世thế 中trung 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 法pháp 住trụ 智trí 觀quán 無vô 常thường 有hữu 為vi 作tác 起khởi 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 盡tận 相tương/tướng 壞hoại 相tương 離ly 相tương/tướng 滅diệt 相tướng 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 乃nãi 至chí 無vô 明minh 緣duyên 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 中trung 何hà 故cố 不bất 說thuyết 老lão 死tử 性tánh 及cập 滅diệt 道đạo 等đẳng 耶da 。

答đáp 曰viết 。

為vi 利lợi 智trí 者giả 故cố 如như 是thị 說thuyết 。 但đãn 開khai 其kỳ 門môn 可khả 知tri 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 外ngoại 道đạo 多đa 於ư 因nhân 緣duyên 中trung 。 謬mậu 說thuyết 世thế 間gian 萬vạn 物vật 。 因nhân 世thế 性tánh 等đẳng 。 故cố 佛Phật 於ư 此thử 但đãn 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 何hà 故cố 更cánh 說thuyết 不bất 離ly 。

答đáp 曰viết 。

為vi 必tất 定định 故cố 諸chư 法pháp 中trung 有hữu 不bất 定định 因nhân 。 如như 施thí 為vi 福phước 因nhân 亦diệc 以dĩ 持trì 戒giới 得đắc 福phước 。 如như 說thuyết 持trì 戒giới 得đắc 生sanh 天thiên 上thượng 。 或hoặc 有hữu 生sanh 念niệm 老lão 死tử 因nhân 生sanh 或hoặc 不bất 因nhân 生sanh 故cố 須tu 定định 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 去khứ 來lai 世thế 中trung 復phục 須tu 定định 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

現hiện 在tại 與dữ 過quá 去khứ 世thế 或hoặc 有hữu 異dị 相tướng 。 謂vị 過quá 去khứ 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 勢thế 同đồng 諸chư 天thiên 。 如như 是thị 等đẳng 。 恐khủng 人nhân 謂vị 壽thọ 命mạng 等đẳng 異dị 老lão 死tử 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 當đương 有hữu 異dị 。 故cố 須tu 定định 說thuyết 。 未vị 來lai 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 六lục 種chủng 名danh 法pháp 住trụ 智trí 。 餘dư 名danh 泥Nê 洹Hoàn 智trí 。 能năng 令linh 老lão 死tử 相tướng 續tục 。 故cố 說thuyết 無vô 常thường 有hữu 為vi 作tác 起khởi 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 盡tận 相tương/tướng 壞hoại 相tương/tướng 即tức 是thị 無vô 常thường 行hành 。 離ly 相tương/tướng 即tức 是thị 苦khổ 行hạnh 。 滅diệt 相tương/tướng 即tức 是thị 空không 無vô 我ngã 行hành 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 中trung 色sắc 性tánh 滅diệt 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 性tánh 滅diệt 。 是thị 名danh 三tam 種chủng 觀quán 義nghĩa 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 有hữu 七thất 處xứ 方phương 便tiện 三tam 種chủng 觀quán 義nghĩa 速tốc 得đắc 漏lậu 盡tận 皆giai 是thị 為vi 泥Nê 洹Hoàn 智trí 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 智trí 。 有hữu 百bách 千thiên 無vô 量lượng 。 謂vị 眼nhãn 智trí 等đẳng 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 眼nhãn 緣duyên 業nghiệp 業nghiệp 緣duyên 愛ái 。 愛ái 緣duyên 無vô 明minh 無vô 明minh 緣duyên 邪tà 念niệm 。 邪tà 念niệm 緣duyên 眼nhãn 色sắc 諸chư 漏lậu 緣duyên 邪tà 念niệm 。 諸chư 食thực 緣duyên 愛ái 五ngũ 欲dục 緣duyên 揣đoàn 食thực 等đẳng 。 地địa 獄ngục 短đoản 命mạng 緣duyên 殺sát 生sanh 等đẳng 。 若nhược 今kim 苦khổ 先tiên 苦khổ 皆giai 緣duyên 妄vọng 想tưởng 。 妄vọng 想tưởng 緣duyên 身thân 心tâm 憎tăng 愛ái 。 憎tăng 愛ái 緣duyên 貪tham 欲dục 。 貪tham 欲dục 緣duyên 邪tà 思tư 惟duy 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 因nhân 緣duyên 智trí 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 自tự 應ưng 當đương 知tri 。

成Thành 實Thật 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 六lục