thảnh nữ li hồn
Phật Quang Đại Từ Điển
(倩女離魂) Tên công án trong Thiền lâm. Cô gái xinh đẹp hồn lìa khỏi xác. Đây là một câu chuyện quái đản được ghi trong Tiễn đăng tân thoại quyển thượng như sau: Thảnh nương đã hứa hôn với một người tên là Vương trụ, nhưng sau cha nàng cự tuyệt, Thảnh nương vì uất ức mà thành bệnh. Vương trụ cũng rất oán hận mà bỏ nhà đi đến kinh đô; giữa đường bỗng gặp Thảnh nương, 2 người bèn đưa nhau đến đất Thục. Sau khi sống với nhau trong 5 năm, Thảnh nương sinh được 2 con, 2 vợ chồng lại dắt 2 con trở về nhà nhạc gia tạ lỗi.Nhưng thực ra từ khi Vương trụ bỏ nhà ra đi, Thảnh nương vẫn còn bị bệnh nằm trong khuê phòng, chỉ còn hơi thở thoi thóp. Bởi vậy, khi thấy Vương trụ và Thảnh nương dắt 2 con trở về, mọi người đều kinh ngạc. Bấy giờ, cô gái nằm liệt trên giường bệnh trong phòng nghe tin cũng rất vui mừng và đi ra đón họ. Hai vị Thảnh nương mới nhập lại làm một. Thảnh nương đi với Vương trụ thực ra chỉ là hồn của cô gái đang bệnh nằm liệt giường đã lìa khỏi xác mà thôi. Vô môn quan tắc 35 (Đại 48, 297 trung) nói: Ngũ tổ hỏi vị tăng: Thảnh nữ li hồn, cô nào là thật? Thiền tông mượn câu chuyện li kì trên đây làm công án, mục đích khiến người học tham cứu bản tính của tự tâm con người rốt cuộc là chân hay vọng, thiện hay ác, hoặc thân, tâm là một hay khác. [X. chương Ngũ tổ trong Chính thống lục Q.6; Chiết trung lục Q.15; Đạo thụ lục Q.86].