Thành Duy Thức Luận Chánh – Quyển 9

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂 正Chánh
Quyển 9
明Minh 釋Thích 廣Quảng 伸Thân 撰Soạn

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 九cửu

古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 弟đệ 子tử 廣quảng 伸thân 述thuật

○# 二nhị 明minh 唯duy 識thức 性tánh (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

若nhược 有hữu 三tam 性tánh 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 頌tụng 曰viết 。

即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 。 故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 。 初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。 後hậu 由do 遠viễn 離ly 前tiền 。 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 。 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 常thường 如như 其kỳ 性tánh 故cố 。 即tức 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 結kết 示thị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 釋thích 首thủ 一nhất 頌tụng 二nhị 釋thích 次thứ 一nhất 頌tụng 三tam 釋thích 後hậu 一nhất 頌tụng 。

○# 初sơ 釋thích 首thủ 一nhất 頌tụng 。

論luận 曰viết 。 即tức 依y 此thử 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 後hậu 說thuyết 三tam 種chủng 無vô 性tánh 。 謂vị 即tức 相tương 生sanh 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 說thuyết 密mật 意ý 言ngôn 。 顯hiển 非phi 了liễu 義nghĩa 。 謂vị 後hậu 二nhị 性tánh 。 雖tuy 體thể 非phi 無vô 而nhi 有hữu 愚ngu 夫phu 。 於ư 彼bỉ 增tăng 益ích 妄vọng 執chấp 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 自tự 性tánh 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 為vi 除trừ 此thử 執chấp 。 故cố 佛Phật 世Thế 尊Tôn 於ư 有hữu 及cập 無vô 。 總tổng 說thuyết 無vô 性tánh 。

自tự 此thử 至chí 不bất 應ưng 依y 之chi 至chí 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 總tổng 說thuyết 諸chư 法pháp 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 詳tường 釋thích 三tam 頌tụng 。 通thông 無vô 性tánh 顯hiển 實thật 性tánh 也dã 。 今kim 釋thích 首thủ 四tứ 句cú 頌tụng 。 初sơ 順thuận 釋thích 頌tụng 文văn 四tứ 句cú 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 密mật 意ý 所sở 以dĩ 。 頌tụng 前tiền 難nạn/nan 謂vị 。 有hữu 性tánh 不bất 合hợp 說thuyết 無vô 。 頌tụng 文văn 答đáp 謂vị 立lập 無vô 即tức 依y 於ư 有hữu 。 今kim 順thuận 文văn 論luận 曰viết 。 即tức 依y 此thử 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 後hậu 說thuyết 三tam 種chủng 無vô 性tánh 。 非phi 離ly 此thử 立lập 彼bỉ 。 捨xả 前tiền 而nhi 後hậu 。 外ngoại 有hữu 而nhi 無vô 。 說thuyết 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 生sanh 無vô 性tánh 。 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 也dã 。 故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 密mật 意ý 之chi 言ngôn 。 顯hiển 非phi 了liễu 義nghĩa 耳nhĩ 。 非phi 全toàn 無vô 者giả 。 徧biến 計kế 是thị 無vô 。 後hậu 二nhị 依y 圓viên 。 體thể 非phi 是thị 無vô 。 體thể 既ký 非phi 無vô 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 者giả 。 以dĩ 有hữu 愚ngu 夫phu 。 於ư 彼bỉ 依y 圓viên 體thể 上thượng 。 增tăng 益ích 妄vọng 執chấp 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 自tự 性tánh 。 此thử 我ngã 法pháp 性tánh 。 名danh 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 佛Phật 為vi 除trừ 此thử 執chấp 故cố 。 於ư 有hữu 及cập 無vô 。 總tổng 說thuyết 為vi 無vô 。 使sử 速tốc 去khứ 其kỳ 有hữu 執chấp 耳nhĩ 。 豈khởi 可khả 滯trệ 於ư 言ngôn 說thuyết 。 不bất 明minh 說thuyết 中trung 之chi 意ý 耶da 。 問vấn 。 何hà 謂vị 了liễu 義nghĩa 。 曰viết 。 了liễu 者giả 顯hiển 了liễu 而nhi 不bất 覆phú 密mật 。 究cứu 竟cánh 而nhi 無vô 餘dư 剩thặng 。 如như 雙song 明minh 三tam 性tánh 三tam 無vô 性tánh 即tức 無vô 葢# 覆phú 。 三tam 無vô 則tắc 不bất 有hữu 。 三tam 性tánh 則tắc 不bất 無vô 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 中trung 道đạo 究cứu 竟cánh 。 是thị 無vô 餘dư 剩thặng 故cố 。

○# 二nhị 釋thích 次thứ 一nhất 頌tụng 。

云vân 何hà 依y 此thử 而nhi 立lập 彼bỉ 三tam 。 謂vị 依y 此thử 初sơ 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 立lập 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 由do 此thử 體thể 相tướng 畢tất 竟cánh 非phi 有hữu 。 如như 空không 華hoa 故cố 。 依y 次thứ 依y 他tha 。 立lập 生sanh 無vô 性tánh 。 此thử 如như 幻huyễn 事sự 。 託thác 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 無vô 如như 妄vọng 執chấp 自tự 然nhiên 性tánh 故cố 。 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 依y 後hậu 圓viên 成thành 實thật 。 立lập 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 謂vị 即tức 勝thắng 義nghĩa 。 由do 遠viễn 離ly 前tiền 徧biến 計kế 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 故cố 。 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 如như 太thái 虚# 空không 。 雖tuy 徧biến 眾chúng 色sắc 。 而nhi 是thị 眾chúng 色sắc 。 無vô 性tánh 所sở 顯hiển 。 雖tuy 依y 他tha 起khởi 非phi 勝thắng 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 為vi 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 而nhi 濫lạm 第đệ 二nhị 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。

初sơ 徴# 。 次thứ 釋thích 。 三tam 簡giản 。 徴# 云vân 。 云vân 何hà 依y 此thử 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 耶da 。 釋thích 云vân 。 謂vị 依y 初sơ 立lập 相tương/tướng 無vô 。 性tánh 。 由do 徧biến 計kế 體thể 相tướng 。 畢tất 竟cánh 非phi 有hữu 。 如như 空không 中trung 華hoa 故cố 。 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 故cố 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 無vô 性tánh 。 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 妄vọng 心tâm 分phân 別biệt 有hữu 。 即tức 徧biến 計kế 所sở 執chấp 也dã 。 依y 次thứ 立lập 生sanh 無vô 性tánh 。 由do 依y 他tha 如như 幻huyễn 事sự 。 託thác 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 無vô 如như 妄vọng 執chấp 自tự 然nhiên 性tánh 故cố 。 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如như 理lý 而nhi 觀quán 察sát 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 性tánh 是thị 也dã 。 依y 後hậu 立lập 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 謂vị 即tức 勝thắng 義nghĩa 中trung 。 無vô 我ngã 法pháp 性tánh 故cố 。 亦diệc 是thị 假giả 說thuyết 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 如như 太thái 虚# 空không 。 雖tuy 徧biến 眾chúng 色sắc 是thị 眾chúng 色sắc 無vô 性tánh 所sở 顯hiển 故cố 。 亦diệc 曰viết 無vô 性tánh 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 若nhược 實thật 若nhược 非phi 實thật 。 若nhược 妄vọng 若nhược 非phi 妄vọng 。 皆giai 是thị 假giả 說thuyết 是thị 也dã 。 假giả 說thuyết 。 正chánh 佛Phật 密mật 處xứ 無vô 不bất 礙ngại 有hữu 意ý 耳nhĩ 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 無vô 前tiền 徧biến 計kế 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 依y 他tha 雖tuy 非phi 圓viên 成thành 。 非phi 前tiền 徧biến 計kế 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 為vi 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 此thử 不bất 言ngôn 者giả 何hà 也dã 。 簡giản 云vân 。 濫lạm 第đệ 二nhị 故cố 不bất 說thuyết 。 意ý 以dĩ 立lập 圓viên 成thành 為vi 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 更cánh 立lập 依y 他tha 。 則tắc 第đệ 三tam 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 濫lạm 第đệ 二nhị 生sanh 無vô 性tánh 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 畧lược 之chi 。

○# 三tam 釋thích 後hậu 一nhất 頌tụng (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 二nhị 釋thích 後hậu 二nhị 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 。

此thử 性tánh 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 故cố 。 然nhiên 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 畧lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 二nhị 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 三tam 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 謂vị 二nhị 空không 真chân 加gia 。 四tứ 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 此thử 中trung 勝thắng 義nghĩa 。 依y 最tối 後hậu 說thuyết 。 是thị 最tối 勝thắng 道đạo 所sở 行hành 義nghĩa 故cố 。 為vi 簡giản 前tiền 三tam 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。

初sơ 釋thích 初sơ 一nhất 句cú 。 次thứ 析tích 諦đế 差sai 別biệt 。 三tam 舉cử 頌tụng 簡giản 非phi 。 頌tụng 文văn 曰viết 。 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 此thử 非phi 全toàn 無vô 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 以dĩ 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 故cố 。 曰viết 即tức 是thị 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 也dã 。 但đãn 勝thắng 義nghĩa 之chi 言ngôn 。 渾hồn 含hàm 多đa 種chủng 。 意ý 雖tuy 案án 下hạ 真Chân 如Như 。 詞từ 既ký 未vị 分phần/phân 。 不bất 知tri 依y 何hà 勝thắng 義nghĩa 而nhi 說thuyết 。 故cố 析tích 云vân 。 然nhiên 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 畧lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 二nhị 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 三tam 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 四tứ 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 此thử 四tứ 勝thắng 義nghĩa 。 對đối 四tứ 世thế 俗tục 言ngôn 。 四tứ 世thế 俗tục 者giả 。 一nhất 世thế 間gian 世thế 俗tục 。 二nhị 道Đạo 理lý 世thế 俗tục 。 三tam 證chứng 得đắc 世thế 俗tục 。 四tứ 安an 立lập 世thế 俗tục 。 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 等đẳng 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 簡giản 非phi [宴-女+六]# 諦đế 自tự 性tánh 等đẳng 。 曰viết 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 宗tông 鏡kính 名danh 體thể 用dụng 顯hiển 現hiện 諦đế 。 言ngôn 蘊uẩn 等đẳng 有hữu 實thật 體thể 用dụng 。 過quá 於ư 世thế 俗tục 曰viết 勝thắng 義nghĩa 。 隨tùy 事sự 差sai 別biệt 。 說thuyết 名danh 蘊uẩn 等đẳng 。 曰viết 顯hiển 現hiện 也dã 。 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 悉tất 皆giai 審thẩm 實thật 。 是thị 所sở 迷mê 所sở 證chứng 。 曰viết 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 宗tông 鏡kính 名danh 因nhân 果quả 差sai 別biệt 諦đế 。 言ngôn 智trí 斷đoạn 修tu 證chứng 。 因nhân 果quả 別biệt 故cố 。 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 二nhị 空không 真Chân 如Như 正chánh 智trí 所sở 顯hiển 。 由do 修tu 而nhi 成thành 。 曰viết 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 宗tông 鏡kính 名danh 依y 空không 顯hiển 實thật 諦đế 。 真Chân 如Như 實thật 理lý 。 依y 彼bỉ 二nhị 空không 之chi 門môn 顯hiển 故cố 。 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 是thị 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 。 義nghĩa 無vô 可khả 過quá 。 曰viết 勝thắng 勝thắng 。 宗tông 鏡kính 名danh 廢phế 詮thuyên 談đàm 旨chỉ 諦đế 。 葢# 不bất 落lạc 言ngôn 詮thuyên 。 勝thắng 義nghĩa 之chi 中trung 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 故cố 。 世thế 間gian 世thế 俗tục 者giả 。 即tức 假giả 名danh 無vô 實thật 諦đế 。 如như 軍quân 林lâm 等đẳng 。 道Đạo 理lý 世thế 俗tục 者giả 。 即tức 隨tùy 事sự 差sai 別biệt 諦đế 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 證chứng 得đắc 世thế 俗tục 者giả 。 即tức 方phương 便tiện 安an 立lập 諦đế 。 謂vị 預dự 流lưu 等đẳng 。 安an 立lập 世thế 俗tục 者giả 。 即tức 假giả 名danh 非phi 安an 立lập 諦đế 。 謂vị 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 是thị 則tắc 勝thắng 義nghĩa 第đệ 四tứ 。 絕tuyệt 待đãi 之chi 真chân 。 世thế 俗tục 第đệ 一nhất 。 我ngã 法pháp 之chi 妄vọng 。 前tiền 三tam 相tương 對đối 。 第đệ 一nhất 已dĩ 勝thắng 世thế 間gian 。 况# 具cụ 彼bỉ 第đệ 二nhị 。 第đệ 二nhị 已dĩ 勝thắng 道Đạo 理lý 。 况# 具cụ 彼bỉ 第đệ 三tam 第đệ 三tam 已dĩ 勝thắng 證chứng 得đắc 。 况# 具cụ 彼bỉ 第đệ 四tứ 。 此thử 之chi 第đệ 四tứ 。 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 。 無vô 可khả 與dữ 對đối 。 諦đế 名danh 廢phế 詮thuyên 談đàm 旨chỉ 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 是thị 故cố 得đắc 旨chỉ 者giả 。 一nhất 心tâm 融dung 萬vạn 。 萬vạn 有hữu 何hà 莫mạc 非phi 心tâm 。 翳ế 眼nhãn 觀quán 空không 。 晴tình 空không 安an 得đắc 無vô 翳ế 。 彼bỉ 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 。 外ngoại 道đạo 立lập 神thần 我ngã [宴-女+六]# 諦đế 等đẳng 。 真chân 翳ế 眼nhãn 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 後hậu 二nhị 句cú 。

真chân 謂vị 真chân 實thật 。 顯hiển 非phi 虚# 妄vọng 。 如như 。 謂vị 如như 常thường 。 表biểu 無vô 變biến 易dị 。 謂vị 此thử 真chân 實thật 。 于vu 一nhất 切thiết 位vị 常thường 如như 其kỳ 性tánh 。 故cố 曰viết 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 湛trạm 然nhiên 不bất 虚# 妄vọng 義nghĩa 。 亦diệc 言ngôn 顯hiển 此thử 復phục 有hữu 多đa 名danh 。 謂vị 名danh 法Pháp 界Giới 及cập 實thật 際tế 等đẳng 。 如như 餘dư 論luận 中trung 隨tùy 義nghĩa 廣quảng 釋thích 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 謂vị 唯duy 識thức 性tánh 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 虚# 妄vọng 。 謂vị 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 者giả 真chân 實thật 。 謂vị 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 為vi 簡giản 虚# 妄vọng 說thuyết 實thật 性tánh 言ngôn 。

復phục 有hữu 二nhị 性tánh 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 謂vị 依y 他tha 起khởi 。 二nhị 者giả 勝thắng 義nghĩa 謂vị 圓viên 成thành 實thật 。 為vi 簡giản 世thế 俗tục 。 故cố 說thuyết 實thật 性tánh 。

初sơ 釋thích 後hậu 頌tụng 第đệ 二nhị 句cú 。 次thứ 釋thích 後hậu 頌tụng 第đệ 四tứ 句cú 。 釋thích 第đệ 三tam 句cú 中trung 三tam 叚giả 。 初sơ 重trọng/trùng 釋thích 真Chân 如Như 。 二nhị 正chánh 釋thích 三tam 句cú 。 三tam 重trọng/trùng 釋thích 亦diệc 字tự 。 虚# 是thị 無vô 體thể 。 如như 空không 華hoa 夢mộng 境cảnh 。 毫hào 無vô 有hữu 實thật 。 妄vọng 是thị 有hữu 體thể 。 如như 鍮thâu 銅đồng 燕yên 石thạch 。 假giả 偽ngụy 不bất 真chân 。 變biến 。 遷thiên 改cải 。 易dị 。 轉chuyển 移di 。 非phi 虚# 妄vọng 釋thích 真chân 。 無vô 改cải 易dị 。 表biểu 如như 。 皆giai 約ước 遮già 以dĩ 詮thuyên 體thể 也dã 。 于vu 一nhất 切thiết 位vị 常thường 如như 其kỳ 性tánh 者giả 。 色sắc 心tâm 之chi 位vị 有hữu 異dị 。 此thử 性tánh 無vô 異dị 。 染nhiễm 淨tịnh 之chi 位vị 有hữu 異dị 。 此thử 性tánh 無vô 異dị 。 如như 過quá 去khứ 空không 。 常thường 如như 現hiện 未vị 空không 。 此thử 方phương 空không 。 常thường 如như 彼bỉ 方phương 空không 。 曰viết 于vu 一nhất 切thiết 位vị 常thường 如như 其kỳ 性tánh 。 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 不bất 但đãn 簡giản 徧biến 計kế 之chi 虚# 妄vọng 非phi 實thật 。 亦diệc 簡giản 依y 他tha 之chi 世thế 俗tục 非phi 勝thắng 。 故cố 曰viết 勝thắng 義nghĩa 中trung 真chân 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。

○# 二nhị 結kết 示thị 。

三tam 頌tụng 總tổng 顯hiển 諸chư 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 無vô 性tánh 言ngôn 。 非phi 極cực 了liễu 義nghĩa 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 依y 之chi 。 總tổng 撥bát 諸chư 法pháp 都đô 無vô 自tự 性tánh 。

觀quán 結kết 于vu 三tam 頌tụng 之chi 總tổng 顯hiển 。 當đương 察sát 文văn 言ngôn 之chi 義nghĩa 趣thú 。 如như 誡giới 于vu 智trí 者giả 之chi 不bất 應ưng 。 唯duy 依y 于vu 唯duy 識thức 之chi 實thật 性tánh 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 第đệ 二nhị 明minh 唯duy 識thức 性tánh 一nhất 大đại 章chương 竟cánh 。

○# 三Tam 明Minh 唯duy 識thức 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 串xuyến 釋thích 長trường/trưởng 行hành 二nhị 分phần 釋thích 偈kệ 頌tụng 。

○# 初sơ 串xuyến 釋thích 長trường/trưởng 行hành (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 問vấn 答đáp 二nhị 別biệt 釋Thích 種chủng 悟ngộ 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 問vấn 答đáp 。

如như 是thị 所sở 成thành 唯duy 識thức 相tương/tướng 性tánh 。 誰thùy 于vu 幾kỷ 位vị 。 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 性tánh 者giả 。 畧lược 于vu 五ngũ 位vị 。 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 。

自tự 此thử 而nhi 下hạ 。 皆giai 串xuyến 本bổn 論luận 之chi 文văn 而nhi 為vi 釋thích 也dã 。 即tức 如như 此thử 叚giả 共cộng 三tam 十thập 二nhị 字tự 。 二nhị 十thập 五ngũ 字tự 是thị 本bổn 文văn 。 于vu 本bổn 文văn 上thượng 。 加gia 謂vị 大Đại 乘Thừa 種chủng 者giả 漸tiệm 次thứ 之chi 七thất 字tự 而nhi 便tiện 成thành 答đáp 詞từ 矣hĩ 。 下hạ 文văn 二nhị 叚giả 。 一nhất 一nhất 皆giai 對đối 三tam 十thập 論luận 文văn 檢kiểm 之chi 可khả 知tri 。 如như 是thị 所sở 成thành 唯duy 識thức 相tương/tướng 性tánh 是thị 躡niếp 前tiền 。 誰thùy 于vu 幾kỷ 位vị 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 是thị 正chánh 問vấn 。 誰thùy 。 問vấn 人nhân 品phẩm 。 幾kỷ 位vị 。 問vấn 階giai 級cấp 。 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 問vấn 方phương 法pháp 。 意ý 謂vị 何hà 等đẳng 人nhân 品phẩm 。 于vu 何hà 階giai 級cấp 。 如như 何hà 用dụng 心tâm 而nhi 能năng 悟ngộ 入nhập 。 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 等đẳng 。 答đáp 也dã 。 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 性tánh 者giả 。 是thị 標tiêu 答đáp 誰thùy 字tự 。 畧lược 于vu 五ngũ 位vị 。 是thị 標tiêu 答đáp 幾kỷ 位vị 。 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 。 是thị 標tiêu 答đáp 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 也dã 。 噫# 。 悟ngộ 入nhập 曰viết 漸tiệm 次thứ 。 漸tiệm 次thứ 曰viết 五ngũ 位vị 。 不bất 入nhập 位vị 。 從tùng 何hà 漸tiệm 悟ngộ 入nhập 耶da 。 聖thánh 人nhân 之chi 大đại 寳# 曰viết 位vị 。 無vô 位vị 。 即tức 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 混hỗn 亂loạn 失thất 真chân 而nhi 無vô 可khả 慿# 據cứ 者giả 矣hĩ 。 今kim 叅# 禪thiền 妄vọng 言ngôn 悟ngộ 道đạo 者giả 。 敢cảm 請thỉnh 以dĩ 五ngũ 位vị 自tự 考khảo 。 若nhược 曰viết 我ngã 頓đốn 悟ngộ 也dã 。 何hà 位vị 何hà 漸tiệm 之chi 有hữu 。 殊thù 不bất 知tri 頓đốn 中trung 自tự 有hữu 淺thiển 深thâm 。 是thị 亦diệc 頓đốn 中trung 之chi 漸tiệm 次thứ 也dã 。 位vị 如như 空không 中trung 鳥điểu 跡tích 。 不bất 既ký 有hữu 明minh 徴# 乎hồ 。 悟ngộ 須tu 直trực 登đăng 初Sơ 地Địa 。 不bất 既ký 有hữu 德đức 山sơn 之chi 語ngữ 乎hồ 。 吾ngô 早tảo 曾tằng 經kinh 多đa 劫kiếp 修tu 。 言ngôn 猶do 在tại 耳nhĩ 也dã 。 幸hạnh 一nhất 平bình 氣khí 而nhi 深thâm 思tư 之chi 哉tai 。

○# 二nhị 別biệt 釋Thích 種chủng 悟ngộ (# 二nhị )# 。 初sơ 釋Thích 種chủng 性tánh 二nhị 釋thích 悟ngộ 入nhập 。

○# 初sơ 釋Thích 種chủng 性tánh 。

何hà 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 種chủng 種chủng 性tánh 。 一nhất 本bổn 性tánh 住trụ 種chủng 性tánh 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 依y 附phụ 本bổn 識thức 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 無vô 漏lậu 法Pháp 因nhân 。 二nhị 習tập 所sở 成thành 種chủng 性tánh 。 謂vị 聞văn 法Pháp 界giới 等đẳng 流lưu 法pháp 已dĩ 。 聞văn 所sở 成thành 等đẳng 熏huân 習tập 所sở 成thành 。 要yếu 具cụ 大Đại 乘Thừa 此thử 二nhị 種chủng 性tánh 。 方phương 能năng 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 。

釋thích 二nhị 種chủng 性tánh 。 竟cánh 誰thùy 字tự 問vấn 也dã 。 前tiền 問vấn 誰thùy 能năng 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 。 答đáp 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 性tánh 者giả 悟ngộ 入nhập 。 今kim 釋thích 謂vị 本bổn 性tánh 住trụ 種chủng 性tánh 。 習tập 所sở 成thành 種chủng 性tánh 者giả 。 方phương 能năng 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 也dã 。 無vô 漏lậu 因nhân 種chủng 曰viết 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 者giả 。 本bổn 自tự 具cụ 足túc 。 非phi 新tân 熏huân 始thỉ 有hữu 也dã 。 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 曰viết 依y 附phụ 本bổn 識thức 者giả 。 第đệ 八bát 為vi 所sở 依y 。 種chủng 子tử 為vi 能năng 依y 故cố 也dã 。 依y 附phụ 本bổn 識thức 曰viết 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 者giả 。 遠viễn 不bất 可khả 推thôi 。 莫mạc 測trắc 其kỳ 肇triệu 端đoan 之chi 際tế 也dã 。 如như 有hữu 土thổ/độ 處xứ 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 種chủng 。 非phi 因nhân 種chúng 植thực 始thỉ 有hữu 。 曰viết 無vô 始thỉ 法pháp 爾nhĩ 也dã 。 熏huân 習tập 所sở 成thành 曰viết 聞văn 所sở 成thành 等đẳng 者giả 。 不bất 獨độc 聞văn 熏huân 。 兼kiêm 思tư 修tu 之chi 熏huân 所sở 成thành 也dã 聞văn 所sở 成thành 等đẳng 。 曰viết 聞văn 法Pháp 界giới 等đẳng 流lưu 法pháp 已dĩ 者giả 。 修tu 始thỉ 于vu 思tư 。 思tư 始thỉ 于vu 聞văn 。 總tổng 曰viết 聞văn 所sở 成thành 種chủng 性tánh 。 又hựu 雖tuy 有hữu 法pháp 爾nhĩ 舊cựu 種chủng 。 若nhược 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 因nhân 聞văn 思tư 修tu 。 無vô 此thử 外ngoại 緣duyên 新tân 熏huân 資tư 發phát 之chi 力lực 。 亦diệc 不bất 能năng 悟ngộ 。 故cố 云vân 要yếu 具cụ 此thử 二nhị 。 方phương 能năng 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 。 不bất 具cụ 則tắc 不bất 能năng 也dã 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 法Pháp 爾nhĩ 種chủng 子tử 無vô 論luận 矣hĩ 。 今kim 生sanh 不bất 悟ngộ 者giả 。 其kỳ 熏huân 習tập 不bất 成thành 之chi 咎cữu 歟# 。 而nhi 此thử 時thời 更cánh 不bất 加gia 熏huân 。 熏huân 或hoặc 不bất 恆hằng 。 縱túng/tung 恆hằng 不bất 密mật 。 縱túng/tung 稍sảo 恆hằng 密mật 。 而nhi 不bất 堅kiên 強cường 勇dũng 猛mãnh 。 和hòa 盤bàn 翻phiên 轉chuyển 無vô 始thỉ 慣quán 習tập 染nhiễm 惡ác 之chi 習tập 。 則tắc 淨tịnh 善thiện 熏huân 習tập 何hà 由do 而nhi 成thành 。 悟ngộ 入nhập 何hà 時thời 而nhi 得đắc 反phản 求cầu 于vu 心tâm 。 不bất 覺giác 流lưu 泗# 滿mãn 襟khâm 。 悲bi 痛thống 無vô 已dĩ 。 既ký 而nhi 憤phẫn 勇dũng 忽hốt 興hưng 。 遂toại 自tự 要yếu 自tự 誓thệ 。 兾# 同đồng 志chí 者giả 。 相tương/tướng 與dữ 勉miễn 旃chiên 此thử 行hành 。 殊thù 不bất 可khả 忽hốt 。 問vấn 。 何hà 謂vị 法Pháp 界Giới 等đẳng 流lưu 。 曰viết 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 皆giai 從tùng 法Pháp 界Giới 平bình 等đẳng 而nhi 流lưu 。 又hựu 法Pháp 界Giới 性tánh 。 善thiện 順thuận 惡ác 違vi 。 具cụ 諸chư 功công 德đức 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 名danh 等đẳng 流lưu 。

○# 二nhị 釋thích 悟ngộ 入nhập 。

何hà 謂vị 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 五ngũ 位vị 。 一nhất 資tư 糧lương 位vị 。 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 二nhị 加gia 行hành 位vị 。 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 决# 擇trạch 分phần/phân 。 三tam 通thông 逹# 位vị 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 見kiến 道đạo 。 四tứ 修tu 習tập 位vị 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 修tu 道Đạo 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 。 謂vị 住trụ 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 識thức 相tương/tướng 性tánh 資tư 糧lương 位vị 中trung 。 能năng 深thâm 信tín 解giải 。 在tại 加gia 行hành 位vị 。 能năng 漸tiệm 伏phục 除trừ 所sở 取thủ 能năng 取thủ 引dẫn 發phát 真chân 見kiến 。 在tại 通thông 逹# 位vị 。 如như 實thật 通thông 逹# 。 修tu 習tập 位vị 中trung 。 如như 所sở 見kiến 理lý 。 [婁*殳]# [婁*殳]# 修tu 習tập 伏phục 斷đoạn 餘dư 障chướng 。 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 出xuất 障chướng 圓viên 明minh 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 化hóa 有hữu 情tình 類loại 。 復phục 令linh 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 相tương/tướng 性tánh 。

釋thích 五ngũ 位vị 。 竟cánh 上thượng 幾kỷ 位vị 之chi 問vấn 。 釋thích 漸tiệm 次thứ 。 竟cánh 上thượng 如như 何hà 之chi 問vấn 也dã 。 初sơ 釋thích 悟ngộ 入nhập 五ngũ 位vị 。 次thứ 釋thích 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 。 五ngũ 位vị 漸tiệm 次thứ 。 俱câu 詳tường 下hạ 文văn 。 上thượng 串xuyến 釋thích 長trường/trưởng 行hành 竟cánh 。

○# 二nhị 分phần 釋thích 偈kệ 頌tụng (# 五ngũ )# 。 初sơ 資tư 糧lương 位vị 二nhị 加gia 行hành 位vị 三tam 通thông 逹# 位vị 四tứ 修tu 習tập 位vị 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 。

○# 初sơ 資tư 糧lương 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

初sơ 資tư 糧lương 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

乃nãi 至chí 未vị 起khởi 識thức 。 求cầu 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。 于vu 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 二nhị 釋thích 後hậu 二nhị 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 。

論luận 曰viết 。 從tùng 發phát 深thâm 固cố 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 未vị 起khởi 順thuận 决# 擇trạch 識thức 。 求cầu 住trụ 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 齊tề 此thử 皆giai 是thị 資tư 糧lương 位vị 攝nhiếp 。 為vi 趣thú 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 修tu 習tập 種chủng 種chủng 勝thắng 資tư 糧lương 故cố 。 為vi 有hữu 情tình 故cố 。 勤cần 求cầu 解giải 脫thoát 。 由do 此thử 亦diệc 名danh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。

從tùng 此thử 至chí 下hạ 究cứu 竟cánh 對đối 前tiền 長trường/trưởng 行hành 是thị 釋thích 頌tụng 。 皆giai 護hộ 法Pháp 文văn 。 今kim 釋thích 資tư 糧lương 首thủ 二nhị 句cú 。 初sơ 釋thích 資tư 糧lương 分phân 齊tề 。 次thứ 釋thích 資tư 糧lương 所sở 為vi 。 分phân 齊tề 。 謂vị 從tùng 具cụ 二nhị 種chủng 性tánh 發phát 深thâm 固cố 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 來lai 。 中trung 間gian 許hứa 多đa 經kinh 歷lịch 。 乃nãi 至chí 未vị 起khởi 順thuận 决# 擇trạch 識thức 時thời 。 求cầu 住trụ 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 齊tề 此thử 皆giai 資tư 糧lương 位vị 攝nhiếp 。 前tiền 此thử 後hậu 此thử 非phi 此thử 位vị 攝nhiếp 也dã 。 所sở 為vi 。 謂vị 于vu 三tam 賢hiền 位vị 。 修tu 福phước 慧tuệ 二nhị 事sự 種chủng 種chủng 資tư 糧lương 。 為vi 趣thú 無Vô 上Thượng 正Chánh 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 修tu 習tập 種chủng 種chủng 勝thắng 資tư 糧lương 故cố 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 纏triền 縛phược 欲dục 使sử 解giải 脫thoát 。 而nhi 自tự 先tiên 纏triền 縛phược 。 從tùng 井tỉnh 曷hạt 能năng 救cứu 人nhân 。 故cố 為vi 自tự 勤cần 求cầu 解giải 脫thoát 。 使sử 他tha 方phương 能năng 解giải 脫thoát 。 行hàng 行hàng 不bất 違vi 涅Niết 槃Bàn 曰viết 順thuận 。 由do 此thử 亦diệc 名danh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 分phần/phân 。 支chi 義nghĩa 。 因nhân 義nghĩa 。 解giải 脫thoát 因nhân 之chi 支chi 分phần/phân 也dã 。 為vi 趣thú 菩Bồ 提Đề 是thị 自tự 利lợi 。 為vi 有hữu 情tình 故cố 是thị 利lợi 他tha 。 又hựu 瑜du 伽già 謂vị 資tư 糧lương 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 福phước 二nhị 智trí 。 福phước 即tức 施thí 戒giới 忍nhẫn 。 智trí 即tức 般Bát 若Nhã 。 進tiến 定định 各các 通thông 福phước 智trí 。 又hựu 菩Bồ 提Đề 具cụ 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 以dĩ 趣thú 無vô 上thượng 。 即tức 誓thệ 佛Phật 道Đạo 。 資tư 糧lương 即tức 誓thệ 法Pháp 門môn 。 有hữu 情tình 即tức 誓thệ 眾chúng 生sanh 。 解giải 脫thoát 即tức 誓thệ 煩phiền 惱não 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。

○# 二nhị 釋thích 後hậu 二nhị 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 釋thích 二nhị 廣quảng 釋thích 。

○# 初sơ 畧lược 釋thích 。

此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 依y 因nhân 。 善thiện 友hữu 。 作tác 意ý 。 資tư 糧lương 。 四tứ 勝thắng 力lực 故cố 。 于vu 唯duy 識thức 義nghĩa 雖tuy 深thâm 信tín 解giải 。 而nhi 未vị 能năng 了liễu 能năng 所sở 取thủ 空không 。 多đa 住trụ 外ngoại 門môn 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 故cố 于vu 二nhị 取thủ 所sở 引dẫn 隨tùy 眠miên 猶do 未vị 有hữu 能năng 伏phục 滅diệt 功công 力lực 。 令linh 彼bỉ 不bất 起khởi 。 二nhị 取thủ 現hiện 行hành 。

畧lược 釋thích 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 之chi 故cố 也dã 。 四tứ 勝thắng 力lực 者giả 。 佛Phật 果Quả 由do 于vu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 曰viết 依y 因nhân 勝thắng 力lực 。 疑nghi 惑hoặc 除trừ 于vu 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 曰viết 依y 善thiện 友hữu 勝thắng 力lực 。 退thoái 屈khuất 忘vong 于vu 作tác 意ý 勤cần 求cầu 。 曰viết 依y 作tác 意ý 勝thắng 力lực 。 饑cơ 之chi [〦/兄]# 于vu 益ích 己kỷ 糧lương 用dụng 。 曰viết 依y 資tư 糧lương 勝thắng 力lực 。 依y 因nhân 為vi 內nội 因nhân 。 善thiện 友hữu 為vi 外ngoại 緣duyên 。 內nội 外ngoại 雖tuy 具cụ 。 不bất 作tác 意ý 勤cần 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 猶do 有hữu 退thoái 屈khuất 。 三tam 事sự 畢tất 具cụ 。 乃nãi 能năng 修tu 積tích 種chủng 種chủng 。 福phước 慧tuệ 資tư 糧lương 。 曰viết 依y 四tứ 勝thắng 力lực 也dã 。 洞đỗng 徹triệt 本bổn 性tánh 曰viết 能năng 了liễu 。 對đối 信tín 解giải 比tỉ 量lượng 言ngôn 。 著trước 相tương/tướng 于vu 施thí 等đẳng 不bất 少thiểu 曰viết 多đa 住trụ 外ngoại 門môn 。 對đối 理lý 行hành 無vô 住trụ 之chi 內nội 門môn 言ngôn 也dã 。 二nhị 取thủ 現hiện 行hành 。 起khởi 于vu 隨tùy 眠miên 。 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 引dẫn 于vu 二nhị 取thủ 。 既ký 引dẫn 于vu 二nhị 取thủ 。 必tất 伏phục 于vu 二nhị 空không 。 行hành 住trụ 外ngoại 門môn 。 不bất 相tương 對đối 治trị 。 故cố 于vu 二nhị 取thủ 所sở 引dẫn 隨tùy 眠miên 。 猶do 未vị 有hữu 能năng 伏phục 滅diệt 功công 力lực 。 令linh 彼bỉ 隨tùy 眠miên 不bất 起khởi 。 二nhị 取thủ 現hiện 行hành 。 故cố 曰viết 于vu 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。 若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 。 則tắc 云vân 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 能năng 。 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 相tương 續tục 。 故cố 名danh 因nhân 依y 力lực 。 已dĩ 得đắc 奉phụng 事sự 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 故cố 名danh 善thiện 友hữu 力lực 。 已dĩ 得đắc 一nhất 向hướng 决# 定định 勝thắng 解giải 。 非phi 諸chư 惡ác 友hữu 所sở 能năng 搖dao 動động 。 故cố 名danh 作tác 意ý 力lực 。 已dĩ 得đắc 積tích 集tập 諸chư 善thiện 根căn 故cố 。 名danh 資tư 糧lương 力lực 。 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 此thử 四tứ 種chủng 殊thù 勝thắng 之chi 力lực 。 于vu 唯duy 識thức 義nghĩa 。 能năng 深thâm 信tín 解giải 。 雖tuy 能năng 伏phục 除trừ 二nhị 取thủ 麄# 煩phiền 現hiện 行hành 。 而nhi 未vị 了liễu 能năng 所sở 取thủ 空không 。 以dĩ 彼bỉ 雖tuy 能năng 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 止Chỉ 觀Quán 力lực 微vi 。 取thủ 著trước 外ngoại 相tướng 。 未vị 能năng 忘vong 捨xả 。 故cố 于vu 二nhị 取thủ 所sở 引dẫn 種chủng 子tử 。 及cập 彼bỉ 二nhị 取thủ 。 微vi 細tế 現hiện 行hành 。 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。 與dữ 前tiền 所sở 釋thích 。 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 第đệ 三tam 句cú 二nhị 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 第đệ 三tam 句cú (# 八bát )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 二nhị 轉chuyển 釋thích 二nhị 障chướng 三tam 分phần/phân 對đối 諸chư 識thức 四tứ 簡giản 對đối 三tam 心tâm 五ngũ 對đối 辨biện 有hữu 異dị 六lục 對đối 四tứ 無vô 記ký 七thất 問vấn 答đáp 通thông 妨phương 八bát 結kết 定định 所sở 斷đoạn 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 。

此thử 二nhị 取thủ 言ngôn 顯hiển 二nhị 取thủ 取thủ 。 執chấp 取thủ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 性tánh 故cố 。 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 。 名danh 彼bỉ 隨tùy 眠miên 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 眠miên 伏phục 蔵# 識thức 。 或hoặc 隨tùy 增tăng 過quá 。 故cố 名danh 隨tùy 眠miên 。 即tức 是thị 所sở 知tri 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。

初sơ 釋thích 二nhị 取thủ 。 二nhị 釋thích 隨tùy 眠miên 。 三tam 指chỉ 隨tùy 眠miên 。 謂vị 頌tụng 中trung 此thử 二nhị 取thủ 言ngôn 。 非phi 能năng 所sở 取thủ 名danh 二nhị 取thủ 。 顯hiển 能năng 所sở 取thủ 之chi 取thủ 名danh 二nhị 取thủ 。 以dĩ 執chấp 取thủ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 性tánh 故cố 。 意ý 以dĩ 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 。 能năng 執chấp 相tướng 見kiến 等đẳng 二nhị 之chi 執chấp 。 執chấp 取thủ 二nhị 取thủ 。 得đắc 二nhị 取thủ 名danh 也dã 。 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 名danh 彼bỉ 隨tùy 眠miên 者giả 。 定định 隨tùy 眠miên 之chi 名danh 。 不bất 約ước 二nhị 取thủ 現hiện 行hành 而nhi 立lập 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 眠miên 伏phục 蔵# 識thức 。 或hoặc 隨tùy 增tăng 過quá 。 故cố 名danh 隨tùy 眠miên 者giả 。 即tức 名danh 以dĩ 釋thích 隨tùy 眠miên 之chi 義nghĩa 也dã 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 曰viết 隨tùy 。 是thị 相tương 順thuận 不bất 離ly 意ý 。 眠miên 伏phục 蔵# 識thức 曰viết 眠miên 。 是thị 隱ẩn 蔵# 難nan 見kiến 義nghĩa 。 或hoặc 隨tùy 增tăng 過quá 曰viết 隨tùy 眠miên 。 則tắc 眠miên 是thị 過quá 義nghĩa 迷mê 義nghĩa 。 隨tùy 眠miên 則tắc 迷mê 以dĩ 增tăng 迷mê 。 過quá 而nhi 益ích 過quá 。 亦diệc 隨tùy 眠miên 義nghĩa 。 即tức 是thị 所sở 知tri 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 者giả 。 指chỉ 定định 隨tùy 眠miên 之chi 所sở 是thị 也dã 。 又hựu 隨tùy 眠miên 轉chuyển 相tương/tướng 無vô 量lượng 。 畧lược 有hữu 十thập 八bát 。 一nhất 隨tùy 自tự 境cảnh 。 二nhị 隨tùy 他tha 境cảnh 。 三tam 被bị 損tổn 。 四tứ 不bất 被bị 損tổn 。 至chí 十thập 六lục 能năng 生sanh 多đa 苦khổ 。 十thập 七thất 能năng 生sanh 少thiểu 苦khổ 。 十thập 八bát 不bất 能năng 生sanh 苦khổ 等đẳng 。 細tế 具cụ 論luận 中trung 。

○# 二nhị 轉chuyển 釋thích 二nhị 障chướng 。

煩phiền 惱não 障chướng 者giả 。 謂vị 執chấp 徧biến 計kế 所sở 執chấp 實thật 我ngã 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 及cập 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 皆giai 擾nhiễu 惱não 有hữu 情tình 身thân 心tâm 。 能năng 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 謂vị 執chấp 徧biến 計kế 所sở 執chấp 實thật 法pháp 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 見kiến 疑nghi 無vô 明minh 愛ái 恚khuể 慢mạn 等đẳng 覆phú 所sở 知tri 境cảnh 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 。 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 所sở 知tri 障chướng 。

初sơ 釋thích 煩phiền 惱não 。 二nhị 釋thích 所sở 知tri 。 釋thích 煩phiền 惱não 中trung 。 先tiên 出xuất 所sở 執chấp 。 次thứ 辨biện 頭đầu 數số 。 後hậu 釋thích 其kỳ 名danh 。 所sở 知tri 亦diệc 然nhiên 但đãn 于vu 頭đầu 數số 不bất 辨biện 。 畧lược 列liệt 惑hoặc 名danh 耳nhĩ 。 薩tát 迦ca 耶da 云vân 身thân 見kiến 。 謂vị 我ngã 身thân 之chi 見kiến 。 此thử 見kiến 非phi 有hữu 。 徧biến 計kế 為vi 實thật 。 今kim 執chấp 徧biến 計kế 所sở 執chấp 之chi 實thật 也dã 。 上thượng 首thủ 。 此thử 為vi 領lãnh 袖tụ 故cố 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 者giả 。 辨biện 根căn 惑hoặc 頭đầu 數số 。 有hữu 見kiến 有hữu 修tu 。 見kiến 則tắc 頌tụng 曰viết 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 貪tham 等đẳng 十thập 。 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 各các 具cụ 十thập 。 于vu 上thượng 二nhị 界giới 各các 除trừ 瞋sân 。 七thất 十thập 二nhị 合hợp 百bách 十thập 二nhị 。 以dĩ 此thử 皆giai 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 於ư 迷mê 諦đế 時thời 。 是thị 分phân 別biệt 起khởi 故cố 。 各các 別biệt 取thủ 數số 。 若nhược 修tu 道Đạo 斷đoạn 者giả 。 是thị 俱câu 生sanh 惑hoặc 。 于vu 迷mê 諦đế 時thời 。 任nhậm 運vận 堅kiên 固cố 。 唯duy 取thủ 三tam 界giới 總tổng 數số 。 故cố 頌tụng 云vân 修tu 道Đạo 再tái 除trừ 疑nghi 三tam 見kiến 。 欲dục 界giới 總tổng 加gia 六lục 數số 筭# 。 上thượng 二nhị 除trừ 瞋sân 各các 有hữu 五ngũ 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 頭đầu 頭đầu 現hiện 。 除trừ 三tam 。 謂vị 邪tà 見kiến 二nhị 取thủ 也dã 。 欲dục 既ký 除trừ 四tứ 存tồn 六lục 。 上thượng 二nhị 更cánh 除trừ 于vu 瞋sân 。 則tắc 三tam 界giới 修tu 惑hoặc 。 共cộng 有hữu 十thập 六lục 。 連liên 見kiến 百bách 一nhất 十thập 二nhị 。 合hợp 曰viết 百bách 二nhị 十thập 八bát 也dã 。 及cập 彼bỉ 等đẳng 流lưu 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 以dĩ 根căn 本bổn 各các 有hữu 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 根căn 隨tùy 皆giai 煩phiền 惱não 者giả 。 以dĩ 皆giai 擾nhiễu 惱não 有hữu 情tình 身thân 心tâm 曰viết 煩phiền 惱não 。 能năng 障chướng 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 常thường 處xử 生sanh 死tử 。 曰viết 煩phiền 惱não 障chướng 。 實thật 法pháp 。 對đối 實thật 我ngã 言ngôn 。 執chấp 五ngũ 蘊uẩn 中trung 實thật 有hữu 主chủ 宰tể 曰viết 我ngã 執chấp 。 執chấp 五ngũ 蘊uẩn 一nhất 一nhất 皆giai 實thật 曰viết 法pháp 執chấp 。 言ngôn 慢mạn 等đẳng 者giả 。 亦diệc 等đẳng 隨tùy 惑hoặc 。 所sở 知tri 境cảnh 。 即tức 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 謂vị 真Chân 如Như 理lý 。 覆phú 所sở 知tri 境cảnh 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 。 則tắc 諸chư 法pháp 空không 相tướng 蔽tế 矣hĩ 。 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 令linh 智trí 不bất 生sanh 。 名danh 所sở 知tri 障chướng 。 又hựu 煩phiền 惱não 即tức 障chướng 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 所sở 知tri 依y 主chủ 釋thích 。 智trí 障chướng 障chướng 所sở 知tri 故cố 。

○# 三tam 分phần/phân 對đối 諸chư 識thức 。

此thử 所sở 知tri 障chướng 决# 定định 不bất 與dữ 異dị 熟thục 識thức 俱câu 。 彼bỉ 微vi 劣liệt 故cố 。 不bất 與dữ 無vô 明minh 。 慧tuệ 相tương 應ứng 故cố 。 法pháp 空không 智trí 品phẩm 與dữ 俱câu 起khởi 故cố 。 七thất 轉chuyển 識thức 內nội 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 或hoặc 少thiểu 或hoặc 多đa 。 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 法pháp 見kiến 疑nghi 等đẳng 定định 不bất 相tương 應ứng 。 餘dư 由do 意ý 力lực 。 皆giai 容dung 引dẫn 起khởi 。

以dĩ 所sở 知tri 與dữ 八bát 種chủng 識thức 論luận 俱câu 否phủ/bĩ 也dã 。 與dữ 異dị 熟thục 識thức 。 斷đoạn 不bất 俱câu 起khởi 。 與dữ 六lục 七thất 識thức 。 隨tùy 應ứng 俱câu 起khởi 。 與dữ 前tiền 五ngũ 識thức 。 有hữu 不bất 俱câu 起khởi 。 與dữ 同đồng 時thời 意ý 亦diệc 有hữu 引dẫn 起khởi 。 不bất 與dữ 異dị 熟thục 俱câu 者giả 。 其kỳ 故cố 有hữu 三tam 。 以dĩ 異dị 熟thục 微vi 劣liệt 故cố 。 則tắc 所sở 知tri 是thị 著trước 是thị 勝thắng 可khả 知tri 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 煩phiền 惱não 對đối 所sở 知tri 。 則tắc 煩phiền 惱não 著trước 而nhi 勝thắng 。 以dĩ 所sở 知tri 對đối 異dị 熟thục 。 則tắc 所sở 知tri 著trước 而nhi 勝thắng 矣hĩ 。 著trước 與dữ 微vi 乖quai 。 勝thắng 與dữ 劣liệt 悖bội 。 自tự 不bất 俱câu 矣hĩ 。 此thử 其kỳ 一nhất 也dã 。 又hựu 異dị 熟thục 以dĩ 其kỳ 微vi 劣liệt 。 但đãn 與dữ 徧biến 行hành 五ngũ 所sở 相tương 應ứng 。 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 。 所sở 知tri 是thị 無vô 明minh 慧tuệ 。 慧tuệ 是thị 別biệt 境cảnh 。 豈khởi 得đắc 相tương 應ứng 。 此thử 其kỳ 二nhị 也dã 。 又hựu 所sở 知tri 是thị 法pháp 執chấp 之chi 障chướng 。 法pháp 空không 智trí 是thị 對đối 障chướng 之chi 治trị 。 轉chuyển 慧tuệ 為vi 智trí 。 法pháp 空không 智trí 品phẩm 。 障chướng 治trị 相tương 違vi 。 異dị 熟thục 亦diệc 空không 。 則tắc 法pháp 空không 智trí 品phẩm 與dữ 俱câu 起khởi 故cố 。 此thử 其kỳ 三tam 也dã 。 或hoặc 多đa 或hoặc 少thiểu 者giả 。 第đệ 七thất 所sở 知tri 。 唯duy 是thị 俱câu 生sanh 。 根căn 四tứ 隨tùy 八bát 。 但đãn 有hữu 十thập 二nhị 故cố 名danh 少thiểu 。 第đệ 六lục 所sở 知tri 。 根căn 隨tùy 具cụ 二nhị 十thập 六lục 故cố 名danh 多đa 。 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 者giả 。 我ngã 法pháp 二nhị 障chướng 。 皆giai 由do 根căn 隨tùy 執chấp 我ngã 執chấp 法pháp 而nhi 分phần/phân 差sai 別biệt 。 故cố 六lục 七thất 所sở 知tri 。 皆giai 如như 煩phiền 惱não 障chướng 說thuyết 。 五ngũ 無vô [尋-口+凡]# 伺tứ 二nhị 分phần 別biệt 故cố 。 于vu 法pháp 執chấp 中trung 。 見kiến 疑nghi 根căn 隨tùy 等đẳng 定định 不bất 相tương 應ứng 。 餘dư 煩phiền 惱não 障chướng 。 雖tuy 有hữu 不bất 起khởi 。 而nhi 由do 同đồng 時thời 意ý 識thức 之chi 力lực 。 皆giai 容dung 引dẫn 起khởi 。 亦diệc 可khả 五ngũ 無vô 稱xưng 量lượng 。 定định 不bất 與dữ 法pháp 見kiến 慢mạn 疑nghi 等đẳng 相tương 應ứng 。 餘dư 法pháp 貪tham 法pháp 恚khuể 法pháp 無vô 明minh 。 由do 意ý 識thức 力lực 。 皆giai 容dung 引dẫn 起khởi 。

○# 四tứ 簡giản 對đối 三tam 心tâm 。

此thử 障chướng 但đãn 與dữ 不bất 善thiện 無vô 記ký 二nhị 心tâm 相tương 應ứng 。 論luận 說thuyết 無vô 明minh 唯duy 通thông 不bất 善thiện 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 癡si 無vô 癡si 等đẳng 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。

于vu 三tam 心tâm 中trung 簡giản 善thiện 心tâm 相tương 應ứng 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 出xuất 故cố 。 癡si 無vô 癡si 等đẳng 不bất 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 善thiện 心tâm 定định 與dữ 無vô 癡si 俱câu 。 不bất 善thiện 等đẳng 定định 與dữ 癡si 俱câu 。 如như 明minh 與dữ 暗ám 。 决# 定định 不bất 俱câu 。 故cố 所sở 知tri 障chướng 但đãn 與dữ 不bất 善thiện 無vô 記ký 相tương 應ứng 。

○# 五ngũ 對đối 辨biện 有hữu 異dị 。

煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。 此thử 障chướng 必tất 有hữu 。 彼bỉ 定định 用dụng 此thử 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 體thể 雖tuy 無vô 異dị 。 而nhi 用dụng 有hữu 別biệt 。 故cố 二nhị 隨tùy 眠miên 。 隨tùy 聖thánh 道Đạo 用dụng 。 有hữu 勝thắng 有hữu 劣liệt 。 斷đoạn 惑hoặc 前tiền 後hậu 。

對đối 辨biện 有hữu 異dị 者giả 。 二nhị 障chướng 對đối 辨biện 。 煩phiền 惱não 中trung 有hữu 所sở 知tri 。 體thể 同đồng 用dụng 異dị 而nhi 斷đoạn 亦diệc 異dị 也dã 。 定định 用dụng 此thử 為vi 所sở 依y 者giả 。 如như 迷mê 杌ngột 方phương 謂vị 為vi 人nhân 。 迷mê 繩thằng 方phương 謂vị 為vi 蛇xà 。 人nhân 蛇xà 定định 用dụng 杌ngột 繩thằng 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 恐khủng 有hữu 問vấn 云vân 。 二nhị 障chướng 體thể 無vô 有hữu 異dị 。 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 二nhị 隨tùy 眠miên 。 云vân 何hà 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 。 故cố 答đáp 云vân 。 體thể 雖tuy 無vô 異dị 。 而nhi 執chấp 我ngã 執chấp 法pháp 。 用dụng 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 二nhị 隨tùy 眠miên 隨tùy 聖thánh 道Đạo 用dụng 之chi 勝thắng 者giả 。 先tiên 斷đoạn 所sở 知tri 。 後hậu 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 聖thánh 道Đạo 用dụng 之chi 劣liệt 者giả 。 先tiên 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 後hậu 斷đoạn 所sở 知tri 也dã 。 又hựu 見kiến 道đạo 位vị 。 生sanh 空không 觀quán 勝thắng 。 法pháp 空không 觀quán 劣liệt 。 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 法pháp 空không 觀quán 勝thắng 。 生sanh 空không 觀quán 劣liệt 。 隨tùy 勝thắng 劣liệt 為vi 斷đoạn 之chi 先tiên 後hậu 耳nhĩ 。

○# 六lục 對đối 四tứ 無vô 記ký 。

此thử 于vu 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 中trung 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 餘dư 三tam 種chủng 。 彼bỉ 威uy 儀nghi 等đẳng 。 [執/力]# 用dụng 薄bạc 弱nhược 。 非phi 覆phú 所sở 知tri 障chướng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 此thử 名danh 無vô 覆phú 。 望vọng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 若nhược 望vọng 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 是thị 有hữu 覆phú 。

以dĩ 所sở 知tri 對đối 四tứ 無vô 記ký 。 辨biện 定định 是thị 非phi 也dã 。 謂vị 所sở 知tri 與dữ 六lục 七thất 俱câu 。 六lục 七thất 又hựu 依y 真chân 異dị 熟thục 起khởi 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 故cố 于vu 四tứ 無vô 記ký 中trung 。 唯duy 是thị 異dị 熟thục 生sanh 無vô 記ký 。 非phi 餘dư 工công 巧xảo 威uy 儀nghi 變biến 化hóa 三tam 種chủng 無vô 記ký 。 以dĩ 彼bỉ 三tam [執/力]# 用dụng 薄bạc 弱nhược 。 非phi 覆phú 所sở 知tri 。 障chướng 菩Bồ 提Đề 故cố 也dã 。 恐khủng 問vấn 前tiền 云vân 覆phú 所sở 知tri 境cảnh 。 名danh 所sở 知tri 障chướng 。 今kim 何hà 復phục 名danh 無vô 覆phú 。 故cố 答đáp 云vân 。 此thử 名danh 無vô 覆phú 。 望vọng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 障chướng 彼bỉ 智trí 。 故cố 名danh 無vô 覆phú 。 若nhược 對đối 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 障chướng 彼bỉ 智trí 。 亦diệc 是thị 有hữu 覆phú 。 又hựu 此thử 無vô 記ký 。 分phần/phân 上thượng 中trung 下hạ 。 具cụ 如như 別biệt 釋thích 。

○# 七thất 問vấn 答đáp 通thông 妨phương 。

若nhược 所sở 知tri 障chướng 有hữu 見kiến 疑nghi 等đẳng 。 如như 何hà 此thử 種chủng 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 為vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 無vô 明minh 增tăng 故cố 總tổng 名danh 無vô 明minh 。 非phi 無vô 見kiến 等đẳng 。 如như 煩phiền 惱não 種chủng 立lập 見kiến 一nhất 處xứ 。 欲dục 色sắc 有hữu 愛ái 。 四tứ 住trụ 地địa 名danh 。 豈khởi 彼bỉ 更cánh 無vô 慢mạn 無vô 明minh 等đẳng 。

初sơ 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 問vấn 意ý 云vân 。 經kinh 說thuyết 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 。 此thử 障chướng 種chủng 子tử 名danh 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 若nhược 所sở 知tri 障chướng 有hữu 見kiến 疑nghi 等đẳng 。 此thử 經Kinh 何hà 不bất 及cập 其kỳ 餘dư 耶da 。 答đáp 謂vị 無vô 明minh 增tăng 故cố 。 總tổng 名danh 無vô 明minh 。 非phi 無vô 見kiến 等đẳng 。 例lệ 之chi 如như 煩phiền 惱não 種chủng 。 屬thuộc 惡ác 見kiến 者giả 。 立lập 見kiến 一nhất 切thiết 住trụ 。 屬thuộc 三tam 界giới 攝nhiếp 者giả 。 立lập 為vi 欲dục 愛ái 住trụ 。 色sắc 愛ái 住trụ 。 無vô 色sắc 愛ái 住trụ 。 豈khởi 煩phiền 惱não 唯duy 見kiến 愛ái 。 更cánh 無vô 慢mạn 無vô 明minh 等đẳng 耶da 。 亦diệc 由do 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 愛ái 見kiến 最tối 盛thịnh 。 故cố 偏thiên 說thuyết 耳nhĩ 。

○# 八bát 結kết 定định 所sở 斷đoạn 。

如như 是thị 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 起khởi 者giả 見kiến 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 任nhậm 運vận 起khởi 者giả 修tu 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 菩Bồ 薩Tát 俱câu 斷đoạn 。 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 種chủng 唯duy 聖thánh 道Đạo 能năng 。 伏phục 二nhị 現hiện 行hành 通thông 有hữu 漏lậu 道đạo 。

初sơ 結kết 二nhị 障chướng 斷đoạn 通thông 見kiến 修tu 。 二nhị 結kết 二nhị 障chướng 斷đoạn 別biệt 大đại 小tiểu 。 三tam 結kết 二nhị 種chủng 斷đoạn 唯duy 聖thánh 道Đạo 。 四tứ 結kết 二nhị 現hiện 伏phục 通thông 有hữu 漏lậu 。 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 是thị 初Sơ 地Địa 。 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 二nhị 地địa 至chí 金kim 剛cang 心tâm 。 唯duy 聖thánh 道Đạo 能năng 者giả 。 以dĩ 雙song 斷đoạn 二nhị 種chủng 唯duy 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 。 剎sát 那na 頓đốn 斷đoạn 入nhập 究cứu 竟cánh 位vị 。 唯duy 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 。 通thông 有hữu 漏lậu 者giả 。 謂vị 伏phục 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 現hiện 行hành 。 當đương 在tại 加gia 行hành 位vị 。 若nhược 伏phục 第đệ 六lục 識thức 二nhị 障chướng 俱câu 生sanh 。 當đương 在tại 第đệ 四tứ 地địa 。 若nhược 伏phục 第đệ 七thất 識thức 二nhị 障chướng 俱câu 生sanh 當đương 在tại 第đệ 八bát 地địa 。 八bát 地địa 純thuần 是thị 無vô 漏lậu 。 四tứ 地địa 尚thượng 間gian 有hữu 漏lậu 。 加gia 行hành 正chánh 在tại 有hữu 漏lậu 。 故cố 云vân 通thông 有hữu 漏lậu 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 第đệ 四tứ 句cú (# 四tứ )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 義nghĩa 二nhị 明minh 地địa 所sở 攝nhiếp 三Tam 明Minh 所sở 修tu 行hành 四tứ 明minh 退thoái 不bất 退thoái 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 義nghĩa 。

菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 資tư 糧lương 位vị 中trung 。 二nhị 麄# 現hiện 行hành 雖tuy 有hữu 伏phục 者giả 。 而nhi 于vu 細tế 者giả 及cập 二nhị 隨tùy 眠miên 。 止Chỉ 觀Quán 力lực 微vi 。 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。

釋thích 頌tụng 文văn 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 也dã 。 曰viết 雖tuy 有hữu 伏phục 者giả 。 麄# 亦diệc 未vị 能năng 盡tận 伏phục 。 况# 細tế 及cập 種chủng 子tử 乎hồ 。 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 力lực 微vi 。 治trị 不bất 勝thắng 障chướng 。 故cố 伏phục 滅diệt 之chi 未vị 能năng 耳nhĩ 。

○# 二nhị 明minh 地địa 所sở 攝nhiếp 。

此thử 位vị 未vị 證chứng 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 後hậu 勝thắng 解giải 力lực 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 應ưng 知tri 亦diệc 是thị 解giải 行hành 地địa 攝nhiếp 。

解giải 行hành 地địa 者giả 。 信tín 解giải 行hành 證chứng 分phần/phân 四tứ 。 此thử 位vị 既ký 未vị 證chứng 真chân 。 自tự 非phi 證chứng 地địa 。 未vị 至chí 加gia 行hành 。 亦diệc 非phi 行hành 地địa 。 然nhiên 以dĩ 依y 勝thắng 解giải 力lực 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 亦diệc 是thị 解giải 行hành 地địa 攝nhiếp 。 且thả 解giải 行hành 地địa 該cai 資tư 糧lương 加gia 行hành 二nhị 種chủng 故cố 。 問vấn 。 曰viết 勝thắng 解giải 。 曰viết 勝thắng 解giải 力lực 。 當đương 何hà 指chỉ 陳trần 。 曰viết 。 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 不bất 著trước 果quả 報báo 。 不bất 破phá 禁cấm 戒giới 。 于vu 苦khổ 不bất 動động 。 于vu 修tu 不bất 懈giải 。 障chướng 因nhân 不bất 生sanh 。 心tâm 專chuyên 志chí 一nhất 。 即tức 能năng 于vu 諸chư 法pháp 决# 定định 了liễu 知tri 唯duy 識thức 。 曰viết 勝thắng 解giải 。 不bất 可khả 移di 轉chuyển 。 曰viết 勝thắng 解giải 力lực 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 下hạ 文văn 自tự 明minh 。

○# 三Tam 明Minh 所sở 修tu 行hành 。

所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 福phước 及cập 智trí 。 諸chư 勝thắng 行hành 中trung 慧tuệ 為vi 性tánh 者giả 。 皆giai 名danh 為vi 智trí 。 餘dư 名danh 為vi 福phước 。 且thả 依y 六lục 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 通thông 相tương/tướng 皆giai 二nhị 。 別biệt 相tướng 前tiền 五ngũ 說thuyết 為vi 福phước 德đức 。 第đệ 六lục 智trí 慧tuệ 。 或hoặc 復phục 前tiền 三tam 唯duy 福phước 德đức 攝nhiếp 。 後hậu 一nhất 唯duy 智trí 。 餘dư 通thông 二nhị 種chủng 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 利lợi 自tự 他tha 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 。 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 自tự 他tha 利lợi 行hành 。 依y 別biệt 相tướng 說thuyết 。 六Lục 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 等đẳng 自tự 利lợi 行hành 攝nhiếp 。 四tứ 種chủng 攝nhiếp 事sự 。 四tứ 無vô 量lượng 等đẳng 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 利lợi 他tha 行hành 攝nhiếp 。 如như 是thị 等đẳng 行hành 。 差sai 別biệt 無vô 邉# 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。

於ư 福phước 智trí 自tự 他tha 。 約ước 通thông 別biệt 明minh 勝thắng 行hành 之chi 相tướng 也dã 。 初sơ 徴# 。 二nhị 釋thích 。 三tam 結kết 。 徴# 意ý 以dĩ 相tương/tướng 辨biện 不bất 精tinh 。 行hành 門môn 不bất 著trước 。 不bất 唯duy 加gia 行hành 無vô 階giai 。 有hữu 志chí 于vu 資tư 糧lương 者giả 何hà 所sở 矜căng 式thức 耶da 。 故cố 特đặc 徴# 也dã 。 釋thích 中trung 。 先tiên 以dĩ 福phước 智trí 攝nhiếp 勝thắng 行hành 。 次thứ 以dĩ 自tự 他tha 攝nhiếp 勝thắng 行hành 。 福phước 智trí 攝nhiếp 者giả 。 諸chư 勝thắng 行hành 中trung 慧tuệ 為vi 性tánh 者giả 皆giai 名danh 為vi 智trí 。 餘dư 名danh 為vi 福phước 。 且thả 依y 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 通thông 相tương/tướng 皆giai 二nhị 。 度độ 度độ 福phước 智trí 。 別biệt 相tướng 前tiền 五ngũ 福phước 德đức 。 第đệ 六lục 智trí 慧tuệ 。 或hoặc 復phục 前tiền 三tam 唯duy 福phước 德đức 攝nhiếp 。 後hậu 一nhất 唯duy 智trí 慧tuệ 攝nhiếp 。 餘dư 進tiến 禪thiền 二nhị 。 通thông 于vu 福phước 智trí 。 謂vị 為vi 智trí 慧tuệ 而nhi 行hành 精tinh 進tấn 。 是thị 智trí 慧tuệ 資tư 糧lương 。 為vi 福phước 德đức 而nhi 行hành 精tinh 進tấn 。 是thị 福phước 德đức 資tư 糧lương 。 緣duyên 四tứ 無vô 量lượng 而nhi 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 是thị 福phước 德đức 資tư 糧lương 。 為vi 由do 得đắc 智trí 慧tuệ 而nhi 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 是thị 智trí 慧tuệ 資tư 糧lương 。 以dĩ 此thử 進tiến 禪thiền 。 歷lịch 于vu 諸chư 度Độ 。 福phước 智trí 皆giai 然nhiên 也dã 。 自tự 他tha 攝nhiếp 者giả 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 。 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 自tự 他tha 利lợi 行hành 。 別biệt 則tắc 六Lục 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 等đẳng 是thị 自tự 利lợi 行hành 攝nhiếp 。 布bố 施thí 愛ái 語ngữ 。 利lợi 行hành 同đồng 事sự 。 四tứ 種chủng 攝nhiếp 事sự 。 及cập 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 四tứ 無vô 量lượng 等đẳng 。 皆giai 是thị 利lợi 他tha 行hành 攝nhiếp 。 結kết 云vân 如như 是thị 等đẳng 行hành 。 差sai 別biệt 無vô 邉# 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 其kỳ 相tương/tướng 如như 此thử 。

○# 四tứ 明minh 退thoái 不bất 退thoái 。

此thử 位vị 二nhị 障chướng 雖tuy 未vị 伏phục 除trừ 。 修tu 勝thắng 行hành 時thời 有hữu 三tam 退thoái 屈khuất 。 而nhi 能năng 三tam 事sự 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 于vu 所sở 證chứng 修tu 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 一nhất 聞văn 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 大đại 深thâm 遠viễn 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 引dẫn 他tha 已dĩ 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 者giả 。 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 二nhị 聞văn 施thí 等đẳng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 甚thậm 難nan 可khả 修tu 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 省tỉnh 己kỷ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 能năng 修tu 施thí 等đẳng 。 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 三tam 聞văn 諸chư 佛Phật 圓viên 滿mãn 轉chuyển 依y 。 極cực 難nan 可khả 證chứng 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 引dẫn 他tha 麄# 善thiện 。 况# 己kỷ 妙diệu 因nhân 。 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 由do 斯tư 三tam 事sự 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 堅kiên 固cố 熾sí 然nhiên 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。

約ước 練luyện 磨ma 于vu 退thoái 屈khuất 。 以dĩ 明minh 勝thắng 行hành 之chi 相tướng 也dã 。 初sơ 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 三tam 結kết 。 標tiêu 云vân 三tam 退thoái 屈khuất 三tam 練luyện 磨ma 。 釋thích 云vân 一nhất 名danh 菩Bồ 提Đề 廣quảng 大đại 屈khuất 。 引dẫn 他tha 况# 己kỷ 練luyện 。 謂vị 聞văn 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 莫mạc 邉# 涯nhai 。 大đại 而nhi 無vô 上thượng 。 深thâm 不bất 可khả 測trắc 。 遠viễn 無vô 盡tận 時thời 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 即tức 引dẫn 他tha 已dĩ 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 者giả 。 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 十thập 方phương 世thế 界giới 諸chư 有hữu 情tình 。 念niệm 念niệm 速tốc 證chứng 善Thiện 逝Thệ 果quả 。 彼bỉ 既ký 丈trượng 夫phu 我ngã 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 應ưng 自tự 輕khinh 而nhi 退thoái 屈khuất 。 二nhị 名danh 萬vạn 行hạnh 難nạn/nan 修tu 屈khuất 。 省tỉnh 己kỷ 增tăng 修tu 練luyện 。 謂vị 聞văn 施thí 等đẳng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 甚thậm 難nan 可khả 修tu 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 即tức 便tiện 省tỉnh 察sát 我ngã 已dĩ 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 離ly 慳san 貪tham 恚khuể 等đẳng 弊tệ 惡ác 。 少thiểu 加gia 功công 用dụng 。 即tức 得đắc 圓viên 滿mãn 。 由do 此thử 能năng 修tu 施thí 等đẳng 。 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 汝nhữ 昔tích 惡ác 道đạo 經kinh 多đa 劫kiếp 。 無vô 益ích 勤cần 苦khổ 尚thượng 能năng 超siêu 。 今kim 行hành 少thiểu 善thiện 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 大đại 利lợi 不bất 應ưng 生sanh 退thoái 屈khuất 。 三tam 名danh 轉chuyển 依y 難nạn/nan 證chứng 屈khuất 。 引dẫn 麄# 况# 妙diệu 練luyện 。 謂vị 聞văn 諸chư 佛Phật 圓viên 滿mãn 轉chuyển 依y 。 極cực 難nan 可khả 證chứng 。 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 引dẫn 他tha 人nhân 天thiên 麄# 善thiện 。 尚thượng 感cảm 富phú 樂lạc 。 况# 我ngã 所sở 修tu 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 善thiện 之chi 因nhân 而nhi 無vô 果quả 耶da 。 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 博bác 地địa 一nhất 切thiết 諸chư 凢# 夫phu 。 尚thượng 擬nghĩ 遠viễn 證chứng 菩Bồ 提Đề 果Quả 。 汝nhữ 已dĩ 勤cần 苦khổ 經kinh 多đa 劫kiếp 。 不bất 應ưng 退thoái 屈khuất 卻khước 沉trầm 淪luân 。 結kết 云vân 。 由do 斯tư 三tam 事sự 。 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 堅kiên 固cố 熾sí 然nhiên 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 是thị 則tắc 修tu 諸chư 福phước 智trí 。 自tự 他tha 二nhị 利lợi 。 固cố 名danh 勝thắng 行hành 。 能năng 于vu 種chủng 種chủng 退thoái 屈khuất 中trung 。 種chủng 種chủng 練luyện 磨ma 。 俾tỉ 之chi 不bất 退thoái 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 勝thắng 行hành 也dã 。 故cố 行hành 人nhân 不bất 患hoạn 有hữu 退thoái 屈khuất 。 特đặc 患hoạn 無vô 練luyện 磨ma 耳nhĩ 。 今kim 有hữu 以dĩ 惟duy 攻công 睡thụy 眠miên 曰viết 打đả 七thất 。 名danh 練luyện 磨ma 者giả 。 果quả 得đắc 謂vị 練luyện 磨ma 也dã 乎hồ 哉tai 。

○# 二nhị 加gia 行hành 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

次thứ 加gia 行hành 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 八bát )# 。 初sơ 結kết 前tiền 原nguyên 後hậu 立lập 名danh 二nhị 總tổng 顯hiển 加gia 行hành 體thể 義nghĩa 三tam 別biệt 釋thích 加gia 行hành 名danh 義nghĩa 四tứ 總tổng 結kết 加gia 行hành 名danh 義nghĩa 五ngũ 承thừa 前tiền 屬thuộc 對đối 頌tụng 文văn 六lục 依y 位vị 辨biện 惑hoặc 伏phục 義nghĩa 七thất 明minh 位vị 所sở 觀quán 二nhị 諦đế 八bát 根căn 滿mãn 依y 起khởi 定định 界giới 。

○# 初sơ 結kết 前tiền 原nguyên 後hậu 立lập 名danh 。

論luận 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 于vu 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 。 善thiện 備bị 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 資tư 糧lương 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 既ký 圓viên 滿mãn 已dĩ 。 為vi 入nhập 見kiến 道đạo 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。 復phục 修tu 加gia 行hành 伏phục 除trừ 二nhị 取thủ 。 謂vị 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 此thử 四tứ 總tổng 名danh 順thuận 决# 擇trạch 分phần/phân 。 順thuận 趣thú 真chân 實thật 决# 擇trạch 分phần/phân 故cố 。 近cận 見kiến 道đạo 故cố 。 立lập 加gia 行hành 名danh 。 非phi 前tiền 資tư 糧lương 無vô 加gia 行hành 義nghĩa 。

從tùng 此thử 至chí 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雙song 印ấn 二nhị 空không 。 皆giai 釋thích 加gia 行hành 名danh 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 不bất 即tức 解giải 頌tụng 文văn 者giả 。 位vị 所sở 由do 來lai 不phủ 明minh 。 位vị 之chi 名danh 義nghĩa 不bất 現hiện 。 故cố 先tiên 結kết 前tiền 原nguyên 後hậu 立lập 名danh 。 次thứ 總tổng 顯hiển 名danh 體thể 。 更cánh 別biệt 釋thích 名danh 義nghĩa 。 後hậu 方phương 屬thuộc 對đối 頌tụng 文văn 。 則tắc 頌tụng 意ý 不bất 求cầu 顯hiển 而nhi 自tự 顯hiển 也dã 。 結kết 前tiền 原nguyên 後hậu 立lập 名danh 者giả 。 初sơ 至chí 既ký 圓viên 滿mãn 已dĩ 是thị 結kết 前tiền 。 次thứ 至chí 伏phục 除trừ 二nhị 取thủ 是thị 原nguyên 後hậu 。 末mạt 至chí 無vô 加gia 行hành 義nghĩa 是thị 立lập 名danh 。 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 世thế 第đệ 一nhất 立lập 別biệt 名danh 也dã 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 立lập 總tổng 名danh 也dã 。 加gia 行hành 立lập 通thông 名danh 也dã 順thuận 趣thú 真chân 實thật 决# 擇trạch 分phần/phân 故cố 者giả 。 滅diệt 一nhất 切thiết 疑nghi 曰viết 真chân 實thật 决# 。 能năng 分phân 別biệt 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 法Pháp 。 曰viết 真chân 實thật 擇trạch 。 加gia 行hành 於ư 此thử 真chân 實thật 。 雖tuy 未vị 即tức 入nhập 。 然nhiên 能năng 行hàng 行hàng 不bất 離ly 不bất 逆nghịch 。 曰viết 隨tùy 順thuận 趣thú 入nhập 。 真chân 實thật 决# 擇trạch 也dã 。 曰viết 近cận 見kiến 道đạo 故cố 立lập 加gia 行hành 名danh 。 則tắc 遠viễn 見kiến 道đạo 故cố 立lập 資tư 糧lương 名danh 也dã 可khả 知tri 。 非phi 前tiền 資tư 糧lương 無vô 加gia 行hành 義nghĩa 。 則tắc 非phi 今kim 加gia 行hành 無vô 資tư 糧lương 也dã 又hựu 可khả 知tri 。 然nhiên 總tổng 意ý 是thị 前tiền 第đệ 一nhất 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 。 福phước 智trí 資tư 糧lương 。 已dĩ 圓viên 滿mãn 矣hĩ 。 又hựu 修tu 加gia 行hành 。 果quả 何hà 所sở 為vi 。 為vi 入nhập 見kiến 道đạo 。 特đặc 加gia 添# 功công 行hành 曰viết 四tứ 加gia 行hành 。 由do 進tiến 于vu 道đạo 。 可khả 至chí 于vu 道đạo 也dã 。 亦diệc 名danh 順thuận 决# 擇trạch 分phần/phân 。 由do 順thuận 于vu 道đạo 。 可khả 入nhập 于vu 道đạo 也dã 。 非phi 前tiền 資tư 糧lương 全toàn 無vô 加gia 行hành 。 去khứ 道Đạo 尚thượng 遠viễn 。 但đãn 可khả 名danh 資tư 糧lương 非phi 此thử 加gia 行hành 不bất 是thị 資tư 糧lương 。 去khứ 道đạo 既ký 近cận 。 正chánh 當đương 于vu 加gia 行hành 。 資tư 糧lương 有hữu 加gia 行hành 。 攝nhiếp 于vu 資tư 糧lương 。 加gia 行hành 有hữu 資tư 糧lương 。 但đãn 攝nhiếp 于vu 加gia 行hành 耳nhĩ 。

○# 二nhị 總tổng 顯hiển 加gia 行hành 體thể 義nghĩa 。

煖noãn 等đẳng 四tứ 法pháp 。 依y 四tứ [尋-口+凡]# 思tư 四tứ 如như 實thật 智trí 初sơ 後hậu 位vị 立lập 。 四tứ [尋-口+凡]# 思tư 者giả 。 [尋-口+凡]# 思tư 名danh 義nghĩa 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 有hữu 實thật 無vô 。 如như 實thật 徧biến 知tri 。 此thử 四tứ 離ly 識thức 及cập 識thức 非phi 有hữu 。 名danh 如như 實thật 智trí 。 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 異dị 。 故cố 別biệt [尋-口+凡]# 求cầu 。 二nhị 二nhị 相tương/tướng 同đồng 。 故cố 合hợp 思tư 察sát 。

初sơ 標tiêu 體thể 。 二nhị 正chánh 釋thích 。 三tam 通thông 難nạn/nan 。 承thừa 上thượng 四tứ 法pháp 依y 何hà 而nhi 立lập 。 故cố 云vân 依y 四tứ [尋-口+凡]# 思tư 四tứ 如như 實thật 智trí 初sơ 後hậu 位vị 立lập 。 依y 初sơ 四tứ [尋-口+凡]# 思tư 位vị 立lập 煖noãn 頂đảnh 。 依y 後hậu 四tứ 如như 實thật 位vị 立lập 忍nhẫn 世thế 第đệ 一nhất 。 初sơ 即tức 下hạ 義nghĩa 。 後hậu 即tức 上thượng 義nghĩa 。 依y 下hạ [尋-口+凡]# 思tư 立lập 煖noãn 。 依y 上thượng [尋-口+凡]# 思tư 立lập 頂đảnh 。 依y 下hạ 如như 實thật 立lập 忍nhẫn 。 依y 上thượng 如như 實thật 立lập 世thế 第đệ 一nhất 。 如như 後hậu 發phát 下hạ 發phát 上thượng 等đẳng 是thị 也dã 。 又hựu 此thử [尋-口+凡]# 思tư 如như 實thật 。 即tức 煖noãn 等đẳng 體thể 。 四tứ [尋-口+凡]# 思tư 。 謂vị [尋-口+凡]# 思tư 名danh 。 [尋-口+凡]# 思tư 義nghĩa 。 尋tầm 思tư 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 。 [尋-口+凡]# 思tư 名danh 義nghĩa 差sai 別biệt 。 名danh 即tức 能năng 詮thuyên 。 義nghĩa 即tức 所sở 詮thuyên 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 。 名danh 中trung 有hữu 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 義nghĩa 中trung 亦diệc 有hữu 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 有hữu 實thật 無vô 者giả 。 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 了liễu 此thử 名danh 等đẳng 唯duy 意ý 言ngôn 境cảnh 。 依y 識thức 假giả 立lập 。 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 若nhược 能năng 如như 實thật 徧biến 知tri 。 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 。 離ly 識thức 非phi 有hữu 及cập 能năng 取thủ 識thức 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 四tứ 如như 實thật 智trí 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 推thôi 求cầu 名danh 唯duy 是thị 假giả 立lập 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 說thuyết 名danh [尋-口+凡]# 思tư 。 若nhược 即tức 于vu 此thử 。 果quả 智trí 生sanh 時thời 。 决# 定định 了liễu 知tri 假giả 有hữu 實thật 無vô 名danh 如như 實thật 智trí 。 如như 是thị 于vu 義nghĩa 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 說thuyết 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 恐khủng 問vấn 名danh 義nghĩa 何hà 故cố 各các 別biệt 。 [尋-口+凡]# 思tư 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 何hà 故cố 合hợp 觀quán 察sát 耶da 。 故cố 答đáp 云vân 。 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 異dị 。 故cố 別biệt [尋-口+凡]# 求cầu 。 名danh 義nghĩa 與dữ 自tự 性tánh 相tướng 同đồng 。 故cố 合hợp 思tư 察sát 也dã 。 [尋-口+凡]# 思tư 如như 實thật 。 觀quán 門môn 詳tường 具cụ 顯hiển 揚dương 等đẳng 。 問vấn 。 四tứ 加gia 行hành 位vị 。 何hà 于vu 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt [尋-口+凡]# 思tư 耶da 。 答đáp 。 名danh 義nghĩa 即tức 名danh 相tướng 。 妄vọng 想tưởng 自tự 存tồn 。 如như 實thật 即tức 正chánh 智trí 。 如như 理lý 自tự 在tại 。 迷mê 名danh 相tướng 以dĩ 起khởi 妄vọng 想tưởng 。 溺nịch 徧biến 計kế 而nhi 成thành 轉chuyển 流lưu 。 了liễu 名danh 相tướng 。 契khế 如như 理lý 。 即tức 依y 他tha 以dĩ 入nhập 圓viên 成thành 。 迷mê 悟ngộ 樞xu 機cơ 。 聖thánh 凢# 關quan 要yếu 故cố 也dã 。 又hựu 名danh 。 如như 色sắc 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 義nghĩa 如như 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 。 如như 色sắc 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 名danh 義nghĩa 差sai 別biệt 。 如như 無vô 常thường 苦khổ 空không 等đẳng 共cộng 相tương 。

○# 三tam 別biệt 釋thích 加gia 行hành 名danh 義nghĩa (# 四tứ )# 。 初sơ 釋thích 煖noãn 位vị 二nhị 釋thích 頂đảnh 位vị 三tam 釋thích 忍nhẫn 位vị 四tứ 世thế 第đệ 一nhất 。

○# 初sơ 釋thích 煖noãn 位vị 。

依y 明minh 得đắc 定định 。 發phát 下hạ [尋-口+凡]# 思tư 。 觀quán 無vô 所sở 取thủ 。 立lập 為vi 煖noãn 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 。 創sáng/sang 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 。 皆giai 自tự 心tâm 變biến 。 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 初sơ 獲hoạch 慧tuệ 日nhật 前tiền 行hành 相tương/tướng 故cố 。 立lập 明minh 得đắc 名danh 。 即tức 此thử 所sở 獲hoạch 道đạo 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 。 故cố 亦diệc 名danh 煖noãn 。

依y 明minh 得đắc 定định 。 至chí 立lập 為vi 煖noãn 位vị 。 釋thích 前tiền 依y 初sơ 位vị 。 立lập 煖noãn 位vị 也dã 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 。 創sáng/sang 觀quán 所sở 取thủ 。 至chí 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 轉chuyển 釋thích 發phát 下hạ [尋-口+凡]# 思tư 觀quán 無vô 取thủ 也dã 。 初sơ 獲hoạch 慧tuệ 日nhật 前tiền 行hành 相tương/tướng 故cố 。 轉chuyển 釋thích 定định 名danh 明minh 得đắc 也dã 。 即tức 此thử 所sở 獲hoạch 道đạo 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 故cố 亦diệc 名danh 煖noãn 。 轉chuyển 釋thích 煖noãn 位vị 也dã 。 慧tuệ 日nhật 前tiền 相tương/tướng 者giả 。 如như 日nhật 雖tuy 未vị 出xuất 。 先tiên 有hữu 精tinh 色sắc 。 指chỉ 三tam 摩ma 地địa 中trung 。 初sơ 得đắc 慧tuệ 前tiền 方phương 便tiện 智trí 明minh 也dã 。 道đạo 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 者giả 。 如như 火hỏa 雖tuy 未vị 出xuất 。 先tiên 有hữu [烈-列+執]# 氣khí 。 指chỉ 此thử 位vị 中trung 先tiên 得đắc 智trí 火hỏa 前tiền 行hành 相tương/tướng 也dã 。 問vấn 。 明minh 得đắc 與dữ [尋-口+凡]# 思tư 何hà 別biệt 。 曰viết 。 明minh 得đắc 是thị 定định 。 [尋-口+凡]# 思tư 是thị 慧tuệ 。 由do 定định 生sanh 慧tuệ 曰viết 發phát 。 以dĩ 初sơ 對đối 後hậu 而nhi 明minh 尚thượng 未vị 勝thắng 曰viết 發phát 下hạ 也dã 。 問vấn 。 尋tầm 思tư 豈khởi 不bất 是thị 明minh 。 曰viết 。 [尋-口+凡]# 思tư 固cố 明minh 。 是thị 明minh 所sở 發phát 。 故cố 屬thuộc 于vu 慧tuệ 。 明minh 得đắc 雖tuy 照chiếu 。 不bất 離ly 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 故cố 屬thuộc 于vu 定định 耳nhĩ 。

○# 二nhị 釋thích 頂đảnh 位vị 。

依y 明minh 增tăng 定định 。 發phát 上thượng [尋-口+凡]# 思tư 。 觀quán 無vô 所sở 取thủ 。 立lập 為vi 頂đảnh 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 重trọng/trùng 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 。 皆giai 自tự 心tâm 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 明minh 相tướng 轉chuyển 盛thịnh 。 故cố 名danh 明minh 增tăng 。 [尋-口+凡]# 思tư 位vị 極cực 。 故cố 復phục 名danh 頂đảnh 。

依y 明minh 增tăng 定định 至chí 立lập 為vi 頂đảnh 位vị 。 釋thích 前tiền 依y 後hậu 位vị 立lập 頂đảnh 位vị 也dã 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 重trọng/trùng 觀quán 所sở 取thủ 至chí 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 轉chuyển 釋thích 發phát 上thượng [尋-口+凡]# 思tư 觀quán 無vô 所sở 取thủ 也dã 。 明minh 相tướng 轉chuyển 盛thịnh 故cố 名danh 明minh 增tăng 。 轉chuyển 釋thích 明minh 增tăng 定định 也dã 。 [尋-口+凡]# 思tư 位vị 極cực 故cố 復phục 名danh 頂đảnh 。 轉chuyển 釋thích 頂đảnh 位vị 也dã 。 [尋-口+凡]# 思tư 之chi 智trí 。 從tùng 明minh 增tăng 發phát 。 對đối 明minh 得đắc 所sở 發phát 為vi 勝thắng 。 曰viết 上thượng [尋-口+凡]# 思tư 也dã 。

○# 三tam 釋thích 忍nhẫn 位vị 。

依y 印ấn 順thuận 定định 。 發phát 下hạ 如như 實thật 智trí 。 于vu 無vô 所sở 取thủ 。 决# 定định 印ấn 持trì 。 無vô 能năng 取thủ 中trung 亦diệc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 。 既ký 無vô 實thật 境cảnh 離ly 能năng 取thủ 識thức 。 寧ninh 有hữu 實thật 識thức 離ly 所sở 取thủ 境cảnh 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 相tương 待đãi 立lập 故cố 。 印ấn 順thuận 忍nhẫn 時thời 。 總tổng 立lập 為vi 忍nhẫn 。 印ấn 前tiền 順thuận 後hậu 。 立lập 印ấn 順thuận 名danh 。 忍nhẫn 境cảnh 識thức 空không 。 故cố 亦diệc 名danh 忍nhẫn 。

依y 印ấn 順thuận 定định 。 至chí 亦diệc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 。 釋thích 前tiền 依y 初sơ 位vị 立lập 忍nhẫn 位vị 也dã 。 既ký 無vô 實thật 境cảnh 至chí 相tương 待đãi 立lập 故cố 。 轉chuyển 釋thích 無vô 所sở 取thủ 無vô 能năng 取thủ 也dã 。 印ấn 順thuận 忍nhẫn 時thời 總tổng 立lập 為vi 忍nhẫn 者giả 。 轉chuyển 釋thích 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 忍nhẫn 。 印ấn 持trì 亦diệc 名danh 為vi 忍nhẫn 。 以dĩ 無vô 能năng 取thủ 中trung 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 于vu 心tâm 名danh 為vi 中trung 忍nhẫn 。 于vu 無vô 所sở 取thủ 。 决# 定định 印ấn 持trì 名danh 下hạ 忍nhẫn 故cố 。 印ấn 前tiền 順thuận 後hậu 立lập 印ấn 順thuận 名danh 者giả 。 轉chuyển 釋thích 印ấn 順thuận 定định 也dã 。 忍nhẫn 境cảnh 識thức 空không 故cố 亦diệc 名danh 忍nhẫn 。 含hàm 釋thích 上thượng 忍nhẫn 于vu 忍nhẫn 空không 中trung 也dã 。 以dĩ 上thượng 忍nhẫn 不bất 但đãn 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 于vu 能năng 取thủ 。 亦diệc 能năng 忍nhẫn 空không 于vu 能năng 取thủ 之chi 識thức 。 故cố 智trí 名danh 如như 實thật 。 對đối 前tiền 二nhị [尋-口+凡]# 思tư 之chi 方phương 便tiện 言ngôn 也dã 。 定định 發phát 實thật 智trí 曰viết 下hạ 。 以dĩ 創sáng/sang 得đắc 智trí 果quả 。 對đối 後hậu 之chi 增tăng 上thượng 言ngôn 也dã 。 又hựu 忍nhẫn 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 勝thắng 解giải 。 具cụ 印ấn 持trì 决# 定định 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 。 今kim 曰viết 印ấn 順thuận 。 二nhị 皆giai 備bị 矣hĩ 。

○# 四tứ 世thế 第đệ 一nhất 。

依y 無vô 間gian 定định 。 發phát 上thượng 如như 實thật 智trí 。 印ấn 二nhị 取thủ 空không 。 立lập 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 謂vị 前tiền 上thượng 忍nhẫn 唯duy 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 今kim 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 二nhị 空không 雙song 印ấn 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 必tất 入nhập 見kiến 道đạo 。 故cố 立lập 無vô 間gian 名danh 。 異dị 生sanh 法pháp 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。

依y 無vô 間gian 定định 。 發phát 上thượng 如như 實thật 智trí 。 印ấn 二nhị 取thủ 空không 。 立lập 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 釋thích 前tiền 依y 後hậu 位vị 立lập 世thế 第đệ 一nhất 位vị 也dã 。 謂vị 前tiền 下hạ 忍nhẫn 印ấn 所sở 取thủ 空không 。 中trung 忍nhẫn 順thuận 能năng 取thủ 空không 。 上thượng 忍nhẫn 唯duy 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 猶do 涉thiệp 次thứ 第đệ 。 今kim 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 二nhị 空không 雙song 印ấn 。 不bất 屬thuộc 次thứ 第đệ 。 轉chuyển 釋thích 印ấn 二nhị 取thủ 空không 也dã 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 必tất 入nhập 見kiến 道đạo 立lập 無vô 間gian 名danh 。 轉chuyển 釋thích 無vô 間gian 定định 也dã 。 異dị 生sanh 法pháp 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 世thế 第đệ 一nhất 。 轉chuyển 釋thích 世thế 第đệ 一nhất 也dã 。 又hựu 定định 發phát 實thật 智trí 曰viết 上thượng 。 對đối 前tiền 創sáng/sang 得đắc 之chi 下hạ 為vi 殊thù 勝thắng 故cố 也dã 。

○# 四tứ 總tổng 結kết 加gia 行hành 名danh 義nghĩa 。

如như 是thị 煖noãn 頂đảnh 。 依y 能năng 取thủ 識thức 。 觀quán 所sở 取thủ 空không 。 下hạ 忍nhẫn 起khởi 時thời 。 印ấn 境cảnh 空không 相tướng 。 中trung 忍nhẫn 轉chuyển 位vị 。 于vu 能năng 取thủ 識thức 。 如như 境cảnh 是thị 空không 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 。 上thượng 忍nhẫn 起khởi 位vị 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雙song 印ấn 空không 相tướng 。

總tổng 結kết 四tứ 加gia 。 俾tỉ 脈mạch 絡lạc 貫quán 串xuyến 。 義nghĩa 易dị 見kiến 也dã 。 謂vị 如như 是thị 煖noãn 頂đảnh 二nhị 位vị 。 下hạ 上thượng [尋-口+凡]# 思tư 觀quán 名danh 等đẳng 四tứ 。 所sở 取thủ 是thị 空không 而nhi 未vị 能năng 印ấn 。 下hạ 忍nhẫn 于vu 無vô 所sở 取thủ 。 雖tuy 决# 定định 印ấn 持trì 。 于vu 能năng 取thủ 尚thượng 未vị 能năng 忍nhẫn 。 中trung 忍nhẫn 于vu 無vô 能năng 取thủ 能năng 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 于vu 心tâm 。 而nhi 猶do 未vị 能năng 印ấn 。 上thượng 忍nhẫn 于vu 無vô 能năng 取thủ 則tắc 印ấn 空không 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 似tự 屬thuộc 次thứ 第đệ 。 唯duy 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 能năng 所sở 二nhị 相tương/tướng 雙song 印ấn 其kỳ 空không 。 殊thù 無vô 先tiên 後hậu 。 四tứ 加gia 之chi 義nghĩa 。 總tổng 之chi 若nhược 此thử 。

○# 五ngũ 承thừa 前tiền 屬thuộc 對đối 頌tụng 文văn 。

皆giai 帶đái 相tương/tướng 故cố 。 未vị 能năng 證chứng 實thật 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 此thử 四tứ 位vị 中trung 。 猶do 于vu 現hiện 前tiền 。 安an 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 以dĩ 彼bỉ 空không 有hữu 二nhị 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 安an 住trụ 真chân 唯duy 識thức 理lý 。 彼bỉ 相tương/tướng 滅diệt 已dĩ 。 方phương 實thật 安an 住trụ 。 依y 如như 是thị 義nghĩa 。 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 于vu 定định 位vị 。 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 。 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 。 次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 。

初sơ 釋thích 頌tụng 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 屬thuộc 對đối 者giả 。 以dĩ 前tiền 釋thích 名danh 義nghĩa 屬thuộc 于vu 頌tụng 文văn 。 而nhi 相tương 對đối 顯hiển 。 其kỳ 義nghĩa 自tự 明minh 。 何hà 則tắc 。 如như 上thượng 所sở 明minh 煖noãn 頂đảnh 二nhị 位vị 。 未vị 能năng 無vô 相tướng 。 忍nhẫn 與dữ 第đệ 一nhất 。 亦diệc 未vị 無vô 相tướng 。 皆giai 帶đái 相tương/tướng 故cố 。 未vị 能năng 證chứng 實thật 真Chân 如Như 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 此thử 四tứ 加gia 行hành 位vị 中trung 。 猶do 于vu 現hiện 前tiền 安an 立lập 少thiểu 物vật 。 心tâm 上thượng 變biến 如như 而nhi 緣duyên 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 也dã 。 以dĩ 彼bỉ 前tiền 二nhị 位vị 中trung 有hữu 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 後hậu 二nhị 位vị 中trung 空không 相tướng 未vị 除trừ 。 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 安an 住trụ 真chân 唯duy 識thức 理lý 。 然nhiên 必tất 如như 何hà 安an 住trụ 耶da 。 彼bỉ 相tương/tướng 滅diệt 已dĩ 。 方phương 實thật 安an 住trụ 。 以dĩ 相tương/tướng 滅diệt 無vô 物vật 。 無vô 物vật 無vô 得đắc 。 無vô 得đắc 真chân 現hiện 。 真chân 現hiện 是thị 實thật 安an 住trụ 。 依y 如như 是thị 義nghĩa 。 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 于vu 定định 位vị 。 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 。 此thử 即tức 煖noãn 位vị 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 。 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 。 此thử 即tức 頂đảnh 位vị 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 。 即tức 中trung 下hạ 二nhị 忍nhẫn 。 次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 即tức 上thượng 忍nhẫn 位vị 。 又hựu 合hợp 上thượng 三tam 句cú 即tức 。 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 。 即tức 見kiến 道đạo 位vị 。 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 釋thích 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 于vu 定định 位vị 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 者giả 。 謂vị 觀quán 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 影ảnh 像tượng 。 唯duy 是thị 其kỳ 心tâm 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 者giả 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 遣khiển 。 審thẩm 觀quán 似tự 義nghĩa 似tự 法pháp 之chi 相tướng 。 唯duy 是thị 自tự 心tâm 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 者giả 。 能năng 攝nhiếp 自tự 心tâm 住trụ 于vu 無vô 義nghĩa 。 即tức 是thị 令linh 心tâm 住trụ 于vu 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 者giả 。 謂vị 了liễu 所sở 取thủ 義nghĩa 無vô 所sở 有hữu 。 次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 者giả 。 由do 所sở 取thủ 既ký 是thị 非phi 有hữu 。 故cố 能năng 取thủ 心tâm 能năng 取thủ 性tánh 亦diệc 不bất 能năng 成thành 。 後hậu 觸xúc 等đẳng 者giả 謂vị 從tùng 此thử 後hậu 。 觸xúc 證chứng 真Chân 如Như 。 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 名danh 無vô 所sở 得đắc 。 又hựu 末mạt 句cú 即tức 上thượng 彼bỉ 相tương/tướng 滅diệt 已dĩ 。 方phương 實thật 安an 住trụ 。

○# 六lục 依y 位vị 辨biện 惑hoặc 伏phục 義nghĩa 。

此thử 加gia 行hành 位vị 。 未vị 遣khiển 相tương/tướng 縛phược 。 于vu 麄# 重trọng 縛phược 亦diệc 未vị 能năng 斷đoạn 。 唯duy 能năng 伏phục 除trừ 分phân 別biệt 二nhị 取thủ 。 違vi 見kiến 道đạo 故cố 。 于vu 俱câu 生sanh 者giả 及cập 二nhị 隨tùy 眠miên 。 有hữu 漏lậu 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 未vị 全toàn 伏phục 除trừ 。 全toàn 未vị 能năng 滅diệt 。

辨biện 此thử 位vị 伏phục 斷đoạn 之chi 惑hoặc 也dã 。 相tương/tướng 縛phược 即tức 少thiểu 物vật 。 謂vị 空không 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 麄# 重trọng/trùng 。 即tức 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 。 二nhị 取thủ 。 即tức 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 現hiện 行hành 。 俱câu 生sanh 二nhị 障chướng 。 俱câu 生sanh 現hiện 行hành 也dã 。 及cập 二nhị 隨tùy 眠miên 。 俱câu 生sanh 種chủng 子tử 也dã 。 未vị 全toàn 伏phục 除trừ 者giả 。 于vu 二nhị 障chướng 俱câu 生sanh 現hiện 行hành 。 未vị 全toàn 伏phục 除trừ 也dã 。 全toàn 未vị 能năng 滅diệt 者giả 。 二nhị 障chướng 俱câu 生sanh 種chủng 子tử 。 全toàn 未vị 能năng 滅diệt 也dã 。 有hữu 所sở 得đắc 。 有hữu 分phân 別biệt 。 未vị 全toàn 伏phục 滅diệt 之chi 故cố 也dã 。 脈mạch 絡lạc 是thị 加gia 行hành 位vị 。 未vị 遣khiển 相tương/tướng 縛phược 于vu 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 麄# 重trọng/trùng 。 亦diệc 未vị 能năng 斷đoạn 。 唯duy 能năng 伏phục 除trừ 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 現hiện 行hành 。 以dĩ 麄# 重trọng/trùng 違vi 見kiến 道đạo 故cố 。 直trực 至chí 見kiến 道đạo 。 方phương 能năng 斷đoạn 也dã 。 于vu 二nhị 俱câu 生sanh 現hiện 行hành 伏phục 除trừ 未vị 全toàn 。 于vu 二nhị 俱câu 生sanh 種chủng 子tử 全toàn 未vị 能năng 滅diệt 。 以dĩ 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 既ký 是thị 有hữu 漏lậu 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 未vị 全toàn 伏phục 滅diệt 。 又hựu 惑hoặc 之chi 伏phục 斷đoạn 既ký 明minh 。 位vị 之chi 分phần 齊tề 愈dũ 顯hiển 。 是thị 以dĩ 辨biện 也dã 。

○# 七thất 明minh 位vị 所sở 觀quán 二nhị 諦đế 。

此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 安an 立lập 諦đế 非phi 安an 立lập 諦đế 俱câu 學học 觀quán 察sát 。 為vi 引dẫn 當đương 來lai 。 二nhị 種chủng 見kiến 故cố 。 及cập 伏phục 分phân 別biệt 二nhị 種chủng 障chướng 故cố 。 非phi 安an 立lập 諦đế 是thị 正chánh 所sở 觀quán 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 唯duy 觀quán 安an 立lập 。

辨biện 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 所sở 觀quán 。 與dữ 二Nhị 乘Thừa 別biệt 也dã 。 安an 立lập 者giả 。 于vu 苦khổ 等đẳng 諸chư 法pháp 中trung 。 安an 立lập 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 理lý 。 即tức 四Tứ 諦Đế 真Chân 如Như 也dã 。 非phi 安an 立lập 者giả 。 三tam 無vô 性tánh 所sở 顯hiển 。 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 名danh 非phi 安an 立lập 。 離ly 諸chư 顛điên 倒đảo 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 故cố 名danh 為vi 諦đế 。 即tức 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 也dã 。 為vi 引dẫn 二nhị 見kiến 。 伏phục 二nhị 障chướng 故cố 者giả 。 俱câu 學học 觀quán 察sát 之chi 由do 也dã 。 以dĩ 學học 觀quán 安an 立lập 諦đế 。 為vi 引dẫn 相tương 見kiến 道đạo 。 伏phục 分phân 別biệt 障chướng 。 學học 觀quán 非phi 安an 立lập 諦đế 。 為vi 引dẫn 真chân 見kiến 道đạo 。 伏phục 俱câu 生sanh 障chướng 也dã 。 非phi 安an 立lập 諦đế 是thị 正chánh 所sở 觀quán 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 唯duy 觀quán 安an 立lập 。 見kiến 大đại 小tiểu 觀quán 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 俱câu 觀quán 己kỷ 勝thắng 唯duy 觀quán 。 况# 更cánh 正chánh 觀quán 耶da 。 大đại 論luận 問vấn 云vân 。 若nhược 安an 立lập 諦đế 建kiến 立lập 為vi 諦đế 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 更cánh 復phục 顯hiển 示thị 非phi 安an 立lập 諦đế 。 答đáp 。 若nhược 離ly 非phi 安an 立lập 諦đế 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 謂vị 于vu 相tương/tướng 縛phược 及cập 麄# 重trọng 縛phược 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 有hữu 行hành 于vu 諸chư 安an 立lập 諦đế 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 。 皆giai 行hành 有hữu 相tương/tướng 。 行hành 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 于vu 諸chư 相tướng 縛phược 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 于vu 諸chư 相tướng 縛phược 不bất 解giải 脫thoát 故cố 。 于vu 麄# 重trọng 縛phược 亦diệc 不bất 解giải 脫thoát 。 若nhược 有hữu 行hành 于vu 非phi 安an 立lập 諦đế 。 不bất 行hành 于vu 相tương/tướng 不bất 行hành 于vu 相tương/tướng 故cố 。 于vu 諸chư 相tướng 縛phược 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 于vu 諸chư 相tướng 縛phược 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 于vu 麄# 重trọng 縛phược 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 問vấn 。 若nhược 唯duy 由do 彼bỉ 非phi 安an 立lập 諦đế 。 于vu 一nhất 切thiết 縛phược 解giải 脫thoát 清thanh 淨tịnh 。 何hà 緣duyên 顯hiển 示thị 安an 立lập 諦đế 耶da 。 答đáp 。 為vi 令linh 資tư 糧lương 。 及cập 方phương 便tiện 道đạo 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。

○# 八bát 根căn 滿mãn 依y 起khởi 定định 界giới 。

菩Bồ 薩Tát 起khởi 此thử 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 雖tuy 方phương 便tiện 時thời 通thông 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 而nhi 依y 第đệ 四tứ 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 。 託thác 最tối 勝thắng 依y 入nhập 見kiến 道đạo 故cố 。 唯duy 依y 欲dục 界giới 善thiện 趣thú 身thân 起khởi 。 餘dư 趣thú 厭yếm 心tâm 非phi 殊thù 勝thắng 故cố 。 此thử 位vị 亦diệc 是thị 解giải 行hành 地địa 攝nhiếp 。 未vị 證chứng 唯duy 識thức 真chân 勝thắng 義nghĩa 故cố 。

根căn 滿mãn 。 善thiện 根căn 圓viên 滿mãn 。 依y 起khởi 定định 界giới 者giả 。 根căn 依y 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 滿mãn 。 根căn 依y 欲dục 界giới 人nhân 中trung 善thiện 趣thú 起khởi 也dã 。 煖noãn 等đẳng 名danh 善thiện 根căn 。 資tư 生sanh 究cứu 竟cánh 位vị 故cố 。 方phương 便tiện 時thời 者giả 。 謂vị 五ngũ 停đình 心tâm 。 別biệt 相tướng 念niệm 。 總tổng 相tương/tướng 念niệm 。 及cập 四tứ 加gia 行hành 。 共cộng 七thất 方phương 便tiện 。 對đối 後hậu 見kiến 道đạo 之chi 真chân 實thật 言ngôn 也dã 。 通thông 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 謂vị 從tùng 初sơ 至chí 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 依y 第đệ 四tứ 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 者giả 。 以dĩ 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 喜hỷ 樂lạc 覺giác 觀quán 之chi 動động 皆giai 捨xả 。 諸chư 佛Phật 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 亦diệc 依y 此thử 生sanh 。 名danh 最tối 勝thắng 依y 。 煖noãn 等đẳng 四tứ 法pháp 。 託thác 此thử 勝thắng 依y 。 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 。 入nhập 見kiến 道đạo 故cố 。 唯duy 依y 欲dục 界giới 人nhân 中trung 善thiện 趣thú 起khởi 者giả 。 以dĩ 餘dư 趣thú 厭yếm 離ly 之chi 心tâm 。 非phi 殊thù 勝thắng 故cố 。 未vị 證chứng 唯duy 識thức 真chân 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 解giải 行hành 所sở 攝nhiếp 之chi 由do 也dã 。 問vấn 。 餘dư 趣thú 不bất 殊thù 勝thắng 。 何hà 止chỉ 厭yếm 心tâm 。 答đáp 厭yếm 不bất 殊thù 勝thắng 。 慧tuệ 及cập 諸chư 心tâm 不bất 勝thắng 可khả 知tri 。 問vấn 。 獨độc 舉cử 厭yếm 心tâm 者giả 何hà 。 答đáp 。 厭yếm 勝thắng 欣hân 勝thắng 。 欣hân 勝thắng 故cố 行hành 成thành 。 互hỗ 為vi 低đê 昂ngang 。 厭yếm 最tối 有hữu 力lực 。 故cố 獨độc 舉cử 也dã 。 若nhược 夫phu 欣hân 厭yếm 雙song 忘vong 。 法pháp 愛ái 俱câu 寂tịch 。 此thử 又hựu 非phi 所sở 語ngữ 于vu 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 者giả 也dã 。

○# 三tam 通thông 逹# 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

次thứ 通thông 逹# 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

若nhược 時thời 于vu 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。

爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 申thân 頌tụng 義nghĩa 二nhị 解giải 位vị 名danh 。

○# 初sơ 申thân 頌tụng 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 通thông 申thân 頌tụng 義nghĩa 二nhị 別biệt 釋thích 智trí 分phần/phân 。

○# 初sơ 通thông 申thân 頌tụng 義nghĩa 。

論luận 曰viết 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 取thủ 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 相tương/tướng 故cố 。

爾nhĩ 時thời 乃nãi 名danh 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 即tức 證chứng 真Chân 如Như 。 智trí 與dữ 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 俱câu 離ly 能năng 取thủ 所sở 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 能năng 所sở 取thủ 相tương/tướng 俱câu 是thị 分phân 別biệt 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 戲hí 論luận 現hiện 故cố 。

論luận 曰viết 。 頌tụng 云vân 若nhược 時thời 于vu 所sở 緣duyên 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 所sở 緣duyên 境cảnh 也dã 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 以dĩ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 。 對đối 真chân 實thật 名danh 戲hí 論luận 相tương/tướng 。 不bất 取thủ 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 相tương/tướng 。 則tắc 能năng 所sở 皆giai 寂tịch 。 曰viết 都đô 無vô 所sở 得đắc 也dã 。

爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。

爾nhĩ 時thời 乃nãi 名danh 實thật 住trụ 唯duy 識thức 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 也dã 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 者giả 即tức 證chứng 真Chân 如Như 。 證chứng 真Chân 如Như 者giả 。 智trí 與dữ 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 俱câu 離ly 能năng 取thủ 所sở 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 必tất 俱câu 離ly 者giả 。 能năng 所sở 取thủ 相tương/tướng 。 俱câu 是thị 分phân 別biệt 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 戲hí 論luận 現hiện 故cố 。 是thị 則tắc 本bổn 智trí [宴-女+六]# 如như 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 可khả 知tri 。 如như 勝thắng 鬘man 謂vị 。 無vô 有hữu 智trí 外ngoại 如như 。 為vi 智trí 所sở 證chứng 。 無vô 有hữu 如như 外ngoại 智trí 。 能năng 證chứng 于vu 如như 是thị 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích 智trí 分phần/phân 。

有hữu 義nghĩa 。 此thử 智trí 二nhị 分phần 俱câu 無vô 。 說thuyết 無vô 所sở 取thủ 能năng 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 智trí 。 相tương 見kiến 俱câu 有hữu 。 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 起khởi 名danh 緣duyên 彼bỉ 故cố 。 若nhược 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 名danh 緣duyên 彼bỉ 者giả 。 應ưng 色sắc 等đẳng 智trí 。 名danh 聲thanh 等đẳng 智trí 。 若nhược 無vô 見kiến 分phần/phân 。 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 。 寧ninh 可khả 說thuyết 為vi 緣duyên 真Chân 如Như 智trí 。 勿vật 真Chân 如Như 性tánh 亦diệc 名danh 能năng 緣duyên 。 故cố 應ưng 許hứa 此thử 定định 有hữu 見kiến 分phần/phân 有hữu 義nghĩa 。 此thử 智trí 見kiến 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 說thuyết 無vô 相tướng 取thủ 。 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 雖tuy 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 說thuyết 非phi 能năng 取thủ 。 非phi 取thủ 全toàn 無vô 。 雖tuy 無vô 相tướng 分phần/phân 。 而nhi 可khả 說thuyết 此thử 帶đái 如như 相tương/tướng 起khởi 。 不bất 離ly 如như 故cố 。 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 時thời 。 不bất 變biến 而nhi 緣duyên 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 變biến 而nhi 緣duyên 者giả 。 便tiện 非phi 親thân 證chứng 。 如như 後hậu 得đắc 智trí 。 應ưng 有hữu 分phân 別biệt 。 故cố 應ưng 許hứa 此thử 有hữu 見kiến 無vô 相tướng 。

頌tụng 云vân 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 論luận 文văn 雖tuy 釋thích 智trí 分phần/phân 有hữu 無vô 。 解giải 殊thù 不bất 一nhất 。 故cố 備bị 陳trần 其kỳ 說thuyết 。 詳tường 辨biện 于vu 是thị 非phi 也dã 。 初sơ 二nhị 分phần 俱câu 無vô 。 次thứ 二nhị 分phần 俱câu 有hữu 。 三tam 見kiến 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 俱câu 無vô 者giả 。 說thuyết 無vô 所sở 取thủ 能năng 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 意ý 以dĩ 緣duyên 真Chân 如Như 智trí 。 無vô 能năng 所sở 取thủ 。 是thị 以dĩ 相tương 見kiến 二nhị 分phần 俱câu 無vô 也dã 。 俱câu 有hữu 者giả 。 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 起khởi 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 名danh 緣duyên 彼bỉ 故cố 是thị 有hữu 見kiến 。 若nhược 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 。 名danh 緣duyên 彼bỉ 者giả 。 應ưng 色sắc 等đẳng 智trí 。 名danh 緣duyên 聲thanh 等đẳng 智trí 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 故cố 應ưng 許hứa 此thử 定định 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 。 若nhược 無vô 見kiến 分phần/phân 。 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 。 寧ninh 可khả 說thuyết 為vi 緣duyên 真Chân 如Như 智trí 。 勿vật 真Chân 如Như 性tánh 。 亦diệc 名danh 能năng 緣duyên 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 故cố 應ưng 許hứa 此thử 定định 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 二nhị 解giải 相tương 違vi 如như 此thử 。 三tam 師sư 出xuất 正chánh 義nghĩa 云vân 。 見kiến 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 釋thích 云vân 。 說thuyết 無vô 相tướng 取thủ 。 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 謂vị 真Chân 如Như 無vô 相tướng 可khả 取thủ 。 曰viết 說thuyết 無vô 相tướng 取thủ 。 正chánh 智trí 不bất 取thủ 于vu 相tương/tướng 。 曰viết 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 是thị 則tắc 無vô 相tướng 取thủ 。 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 是thị 無vô 相tướng 分phần/phân 。 非phi 無vô 見kiến 分phần/phân 也dã 。 恐khủng 難nạn 。 既ký 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 即tức 有hữu 分phân 別biệt 。 頌tụng 文văn 何hà 言ngôn 離ly 二nhị 取thủ 耶da 。 釋thích 云vân 。 雖tuy 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 說thuyết 非phi 能năng 取thủ 。 非phi 取thủ 全toàn 無vô 。 故cố 有hữu 見kiến 分phần/phân 也dã 。 恐khủng 難nạn 。 既ký 無vô 相tướng 分phần/phân 。 何hà 名danh 緣duyên 彼bỉ 。 釋thích 云vân 。 雖tuy 無vô 相tướng 分phần/phân 。 而nhi 可khả 說thuyết 此thử 緣duyên 真Chân 如Như 智trí 。 挾hiệp 帶đái 真Chân 如Như 之chi 體thể 相tướng 而nhi 起khởi 。 不bất 離ly 真Chân 如Như 說thuyết 名danh 緣duyên 彼bỉ 。 非phi 帶đái 相tương/tướng 分phần/phân 影ảnh 像tượng 而nhi 起khởi 。 名danh 緣duyên 彼bỉ 也dã 。 例lệ 如như 自tự 證chứng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 時thời 。 不bất 變biến 而nhi 緣duyên 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 變biến 而nhi 緣duyên 。 便tiện 非phi 親thân 證chứng 。 如như 後hậu 得đắc 智trí 。 應ưng 有hữu 分phân 別biệt 。 豈khởi 本bổn 智trí 無vô 分phân 別biệt 之chi 謂vị 哉tai 。 故cố 應ưng 許hứa 此thử 有hữu 見kiến 無vô 相tướng 。 然nhiên 大đại 意ý 是thị 智trí 無vô 分phân 別biệt 。 非phi 無vô 能năng 照chiếu 曰viết 有hữu 見kiến 。 挾hiệp 帶đái 如như 體thể 。 如như 不bất 離ly 智trí 曰viết 無vô 相tướng 也dã 。 甄chân 別biệt 之chi 精tinh 如như 此thử 。 連liên 前tiền 初sơ 申thân 頌tụng 意ý 竟cánh 。

○# 二nhị 解giải 位vị 名danh (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 位vị 名danh 二nhị 別biệt 釋thích 位vị 名danh 。

○# 初sơ 總tổng 釋thích 位vị 名danh 。

加gia 行hành 無vô 間gian 。 此thử 智trí 生sanh 時thời 。 體thể 會hội 真Chân 如Như 。 名danh 通thông 逹# 位vị 。 初sơ 照chiếu 理lý 故cố 。 亦diệc 名danh 見kiến 道đạo 。

前tiền 問vấn 通thông 逹# 位vị 相tương/tướng 。 舉cử 頌tụng 已dĩ 答đáp 。 論luận 釋thích 頌tụng 義nghĩa 。 雖tuy 括quát 于vu 通thông 別biệt 。 然nhiên 微vi 細tế 未vị 陳trần 。 恐khủng 纖tiêm 塵trần 不bất 透thấu 。 重trọng/trùng 圍vi 之chi 隔cách 也dã 。 故cố 復phục 釋thích 位vị 名danh 以dĩ 盡tận 其kỳ 相tương/tướng 耳nhĩ 。 加gia 行hành 無vô 間gian 。 智trí 所sở 由do 生sanh 也dã 。 此thử 無vô 分phân 別biệt 智trí 生sanh 時thời 。 智trí 與dữ 如như 通thông 曰viết 體thể 。 智trí 與dữ 如như 逹# 曰viết 會hội 。 故cố 曰viết 體thể 會hội 真Chân 如Như 。 名danh 通thông 逹# 位vị 。 見kiến 即tức 是thị 道đạo 。 言ngôn 初sơ 者giả 。 二nhị 地địa 已dĩ 上thượng 。 皆giai 能năng 照chiếu 理lý 。 餘dư 通thông 別biệt 義nghĩa 。 故cố 此thử 言ngôn 初sơ 。 又hựu 加gia 行hành 無vô 間gian 。 此thử 智trí 生sanh 時thời 。 即tức 若nhược 時thời 于vu 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 體thể 會hội 真Chân 如Như 。 即tức 爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 良lương 以dĩ 頌tụng 答đáp 位vị 相tương/tướng 。 若nhược 未vị 釋thích 名danh 。 名danh 且thả 宛uyển 然nhiên 于vu 相tương/tướng 。 此thử 以dĩ 相tương/tướng 釋thích 名danh 。 殊thù 非phi 酬thù 相tương/tướng 。 相tương/tướng 則tắc 宛uyển 然nhiên 于vu 名danh 釋thích 名danh 又hựu 所sở 以dĩ 顯hiển 相tương/tướng 也dã 。 讀đọc 者giả 詳tường 之chi 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích 位vị 名danh (# 五ngũ )# 。 初sơ 釋thích 真chân 見kiến 道đạo 名danh 二nhị 釋thích 相tương 見kiến 道đạo 名danh 三tam 簡giản 二nhị 道đạo 證chứng 攝nhiếp 四tứ 明minh 現hiện 觀quán 相tương/tướng 攝nhiếp 五ngũ 總tổng 結kết 示thị 勝thắng 益ích 。

○# 初sơ 釋thích 真chân 見kiến 道đạo 名danh 。

然nhiên 此thử 見kiến 道đạo 。 畧lược 說thuyết 有hữu 二nhị 。 一nhất 真chân 見kiến 道đạo 。 謂vị 即tức 所sở 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 實thật 證chứng 二nhị 空không 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 實thật 斷đoạn 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 雖tuy 多đa 剎sát 那na 事sự 方phương 究cứu 竟cánh 。 而nhi 相tương/tướng 等đẳng 故cố 總tổng 說thuyết 一nhất 心tâm 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 中trung 二nhị 空không 二nhị 障chướng 。 漸tiệm 證chứng 漸tiệm 斷đoạn 。 以dĩ 有hữu 淺thiển 深thâm 麄# 細tế 異dị 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 中trung 二nhị 空không 二nhị 障chướng 。 頓đốn 證chứng 頓đốn 斷đoạn 。 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 。 有hữu 堪kham 能năng 故cố 。

雙song 釋thích 二nhị 名danh 曰viết 總tổng 。 單đơn 釋thích 一nhất 名danh 曰viết 別biệt 。 雖tuy 釋thích 二nhị 名danh 。 多đa 義nghĩa 攝nhiếp 于vu 少thiểu 文văn 。 總tổng 即tức 是thị 畧lược 。 雖tuy 釋thích 一nhất 名danh 。 博bác 義nghĩa 衍diễn 于vu 豐phong 文văn 。 別biệt 即tức 是thị 廣quảng 。 故cố 亦diệc 名danh 廣quảng 釋thích 也dã 。 初sơ 列liệt 數số 。 二nhị 釋thích 真chân 。 三tam 通thông 妨phương 。 四tứ 解giải 異dị 。 真chân 見kiến 道đạo 者giả 。 實thật 智trí 實thật 證chứng 實thật 斷đoạn 也dã 。 謂vị 根căn 本bổn 無vô 分phân 別biệt 實thật 智trí 。 于vu 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 真chân 理lý 實thật 證chứng 。 于vu 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 種chủng 子tử 實thật 斷đoạn 。 故cố 曰viết 真chân 見kiến 道đạo 。 又hựu 曰viết 如như 實thật 位vị 也dã 。 恐khủng 難nạn 。 加gia 行hành 道Đạo 一nhất 剎sát 那na 修tu 。 無vô 間gian 道đạo 一nhất 剎sát 那na 斷đoạn 。 解giải 脫thoát 道đạo 一nhất 剎sát 那na 證chứng 。 勝thắng 進tiến 道đạo 一nhất 剎sát 那na 入nhập 。 既ký 多đa 剎sát 那na 。 事sự 方phương 究cứu 竟cánh 。 但đãn 說thuyết 一nhất 心tâm 。 名danh 真chân 見kiến 道đạo 者giả 何hà 也dã 。 故cố 釋thích 云vân 。 雖tuy 多đa 剎sát 那na 。 事sự 方phương 究cứu 竟cánh 。 而nhi 真Chân 如Như 始thỉ 終chung 。 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 故cố 總tổng 說thuyết 一nhất 心tâm 。 漸tiệm 頓đốn 斷đoạn 證chứng 者giả 。 解giải 有hữu 不bất 同đồng 。 漸tiệm 者giả 。 以dĩ 斷đoạn 我ngã 執chấp 。 證chứng 我ngã 空không 曰viết 麄# 淺thiển 。 斷đoạn 法pháp 執chấp 證chứng 法pháp 空không 曰viết 深thâm 細tế 。 淺thiển 深thâm 麄# 細tế 既ký 異dị 。 斷đoạn 證chứng 不bất 無vô 先tiên 後hậu 。 故cố 曰viết 漸tiệm 也dã 。 頓đốn 者giả 。 以dĩ 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 。 有hữu 堪kham 能năng 故cố 。 謂vị 加gia 行hành 時thời 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 力lực 。 樂nhạo/nhạc/lạc 斷đoạn 即tức 斷đoạn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 證chứng 即tức 證chứng 。 不bất 須tu 漸tiệm 次thứ 。 故cố 曰viết 頓đốn 也dã 。 二nhị 說thuyết 不bất 同đồng 。 不bất 可khả 偏thiên 廢phế 。 以dĩ 學học 歸quy 唯duy 識thức 。 習tập 有hữu 多đa 根căn 故cố 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 相tương 見kiến 道đạo 名danh (# 四tứ )# 。 初sơ 明minh 緣duyên 非phi 安an 立lập 諦đế 三tam 心tâm 二nhị 明minh 緣duyên 安an 立lập 諦đế 十thập 六lục 心tâm 三Tam 明Minh 合hợp 安an 立lập 諦đế 為vi 九cửu 心tâm 四tứ 結kết 相tương 見kiến 道đạo 惟duy 是thị 假giả 說thuyết 。

○# 初sơ 明minh 緣duyên 非phi 安an 立lập 諦đế 三tam 心tâm 。

二nhị 相tương 見kiến 道đạo 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 觀quán 非phi 安an 立lập 諦đế 有hữu 三tam 品phẩm 心tâm 。 一nhất 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 輭nhuyễn 品phẩm 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 二nhị 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 中trung 品phẩm 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 三tam 徧biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 前tiền 二nhị 名danh 法pháp 智trí 。 各các 別biệt 緣duyên 故cố 。 第đệ 三tam 名danh 類loại 智trí 。 總tổng 合hợp 緣duyên 故cố 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 二nhị 空không 見kiến 分phần/phân 自tự 所sở 斷đoạn 障chướng 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 別biệt 總tổng 建kiến 立lập 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 三tam 是thị 真chân 見kiến 道đạo 。 以dĩ 相tương 見kiến 道đạo 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 三tam 是thị 相tương 見kiến 道đạo 。 以dĩ 真chân 見kiến 道đạo 。 不bất 別biệt 緣duyên 故cố 。

明minh 三tam 心tâm 相tương 見kiến 道đạo 也dã 。 初sơ 列liệt 數số 。 二nhị 正chánh 釋thích 。 三tam 效hiệu 法pháp 。 四tứ 陳trần 解giải 。 非phi 安an 立lập 諦đế 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 觀quán 非phi 安an 立lập 諦đế 有hữu 三tam 品phẩm 心tâm 者giả 。 即tức 三tam 種chủng 智trí 。 一nhất 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 。 二nhị 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 三tam 徧biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 假giả 對đối 實thật 言ngôn 。 無vô 體thể 之chi 稱xưng 也dã 。 三tam 皆giai 曰viết 假giả 。 則tắc 有hữu 情tình 非phi 有hữu 情tình 。 我ngã 執chấp 安an 在tại 。 諸chư 法pháp 非phi 諸chư 法pháp 。 法pháp 執chấp 何hà 存tồn 。 情tình 境cảnh 齊tề 虚# 。 我ngã 法pháp 無vô 寄ký 。 今kim 以dĩ 能năng 緣duyên 之chi 智trí 。 返phản 照chiếu 內nội 身thân 不bất 實thật 。 遣khiển 去khứ 有hữu 情tình 之chi 假giả 。 將tương 見kiến 我ngã 執chấp 分phân 別biệt 種chủng 子tử 。 對đối 中trung 品phẩm 名danh 下hạ 品phẩm 者giả 。 敵địch 體thể 相tướng 違vi 。 堪kham 能năng 除trừ 之chi 矣hĩ 。 以dĩ 能năng 緣duyên 之chi 智trí 。 返phản 照chiếu 內nội 蘊uẩn 不bất 實thật 。 遣khiển 去khứ 諸chư 法pháp 之chi 假giả 。 將tương 見kiến 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 種chủng 子tử 。 對đối 輭nhuyễn 品phẩm 名danh 中trung 品phẩm 者giả 。 敵địch 體thể 相tướng 違vi 。 堪kham 能năng 除trừ 之chi 矣hĩ 。 以dĩ 能năng 緣duyên 之chi 智trí 。 徧biến 照chiếu 情tình 法pháp 不bất 實thật 。 遣khiển 去khứ 一nhất 切thiết 內nội 外ngoại 有hữu 情tình 諸chư 法pháp 之chi 假giả 。 將tương 見kiến 于vu 我ngã 法pháp 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 種chủng 子tử 。 對đối 前tiền 二nhị 名danh 上thượng 品phẩm 者giả 。 敵địch 體thể 俱câu 違vi 。 能năng 雙song 除trừ 之chi 矣hĩ 。 分phân 之chi 三tam 品phẩm 心tâm 曰viết 三tam 緣duyên 智trí 。 合hợp 之chi 前tiền 二nhị 名danh 法pháp 智trí 。 我ngã 法pháp 各các 別biệt 緣duyên 故cố 。 第đệ 三tam 名danh 類loại 智trí 。 我ngã 法pháp 總tổng 合hợp 緣duyên 故cố 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 中trung 觀quán 諦đế 心tâm 智trí 矣hĩ 。 相tương 見kiến 道đạo 名danh 。 從tùng 何hà 立lập 耶da 。 故cố 云vân 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 云vân 云vân 也dã 。 真chân 見kiến 道đạo 中trung 。 有hữu 二nhị 空không 自tự 證chứng 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 親thân 證chứng 真Chân 如Như 。 而nhi 見kiến 分phần/phân 中trung 。 有hữu 無vô 間gian 解giải 脫thoát 人nhân 法pháp 四tứ 種chủng 。 見kiến 分phần/phân 無vô 間gian 道đạo 中trung 。 人nhân 空không 見kiến 分phần/phân 智trí 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 法pháp 空không 見kiến 分phần/phân 智trí 。 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 見kiến 分phân 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 人nhân 空không 見kiến 智trí 。 證chứng 人nhân 空không 理lý 。 法pháp 空không 見kiến 智trí 。 證chứng 法pháp 空không 理lý 。 此thử 名danh 為vi 別biệt 。 總tổng 二nhị 空không 智trí 。 總tổng 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 總tổng 證chứng 二nhị 理lý 。 名danh 之chi 為vi 總tổng 。 是thị 則tắc 各các 法pháp 人nhân 法pháp 二nhị 見kiến 之chi 別biệt 。 立lập 初sơ 二nhị 心tâm 。 總tổng 法pháp 人nhân 法pháp 二nhị 見kiến 之chi 總tổng 。 立lập 後hậu 一nhất 心tâm 。 故cố 云vân 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 。 二nhị 空không 見kiến 分phần/phân 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 總tổng 別biệt 建kiến 立lập 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 問vấn 。 前tiền 名danh 輭nhuyễn 。 次thứ 名danh 中trung 。 後hậu 不bất 出xuất 上thượng 品phẩm 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 文văn 欲dục 整chỉnh 故cố 。 義nghĩa 自tự 見kiến 故cố 。 欲dục 整chỉnh 者giả 。 輭nhuyễn 品phẩm 中trung 品phẩm 一nhất 切thiết 三tam 種chủng 對đối 定định 。 更cánh 加gia 上thượng 品phẩm 二nhị 字tự 。 文văn 不bất 齊tề 故cố 。 况# 前tiền 二nhị 既ký 曰viết 輭nhuyễn 中trung 。 此thử 自tự 可khả 知tri 。 故cố 不bất 言ngôn 也dã 。 問vấn 。 輭nhuyễn 中trung 上thượng 三tam 。 為vi 約ước 惑hoặc 立lập 。 為vi 約ước 智trí 立lập 耶da 。 曰viết 。 若nhược 論luận 人nhân 法pháp 二nhị 障chướng 。 人nhân 有hữu 上thượng 下hạ 。 法pháp 亦diệc 上thượng 下hạ 。 麄# 者giả 為vi 上thượng 。 細tế 者giả 為vi 下hạ 。 二nhị 麄# 各các 別biệt 除trừ 之chi 。 以dĩ 智trí 猶do 弱nhược 。 別biệt 緣duyên 內nội 外ngoại 。 別biệt 斷đoạn 內nội 外ngoại 。 未vị 能năng 雙song 斷đoạn 。 上thượng 品phẩm 智trí 能năng 雙song 緣duyên 內nội 外ngoại 。 方phương 能năng 雙song 斷đoạn 內nội 外ngoại 故cố 也dã 。 此thử 則tắc 隨tùy 智trí 說thuyết 輭nhuyễn 中trung 上thượng 。 初sơ 智trí 斷đoạn 者giả 名danh 輭nhuyễn 。 次thứ 智trí 斷đoạn 者giả 名danh 中trung 。 後hậu 智trí 斷đoạn 者giả 名danh 上thượng 。 若nhược 約ước 煩phiền 惱não 惑hoặc 立lập 。 則tắc 最tối 後hậu 所sở 斷đoạn 名danh 輭nhuyễn 。 中trung 間gian 所sở 斷đoạn 名danh 中trung 。 最tối 初sơ 所sở 斷đoạn 名danh 上thượng 。 今kim 隨tùy 智trí 說thuyết 輭nhuyễn 中trung 上thượng 也dã 。 雖tuy 然nhiên 惑hoặc 智trí 既ký 爾nhĩ 雙song 明minh 。 品phẩm 第đệ 自tự 然nhiên 交giao 徹triệt 。 以dĩ 智trí 望vọng 惑hoặc 。 下hạ 何hà 非phi 上thượng 。 以dĩ 惑hoặc 望vọng 智trí 。 上thượng 豈khởi 非phi 輭nhuyễn 。 彼bỉ 隨tùy 時thời 以dĩ 立lập 名danh 。 我ngã 即tức 義nghĩa 以dĩ 通thông 法pháp 。 何hà 用dụng 不bất 臧tang 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 故cố 。 錯thác 以dĩ 必tất 四tứ 緣duyên 而nhi 後hậu 別biệt 也dã 。 不bất 別biệt 緣duyên 故cố 。 反phản 其kỳ 不bất 別biệt 者giả 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 別biệt 也dã 。 然nhiên 則tắc 此thử 以dĩ 相tương/tướng 名danh 。 為vi 別biệt 緣duyên 也dã 。 復phục 何hà 辨biện 哉tai 。

○# 二nhị 明minh 緣duyên 安an 立lập 諦đế 十thập 六lục 心tâm 。

二nhị 緣duyên 安an 立lập 諦đế 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 依y 觀quán 所sở 取thủ 能năng 取thủ 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 謂vị 于vu 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 種chủng 心tâm 。 一nhất 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 謂vị 觀quán 三tam 界giới 苦Khổ 諦Đế 真Chân 如Như 。 正Chánh 斷Đoạn 三tam 界giới 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 二nhị 十thập 八bát 種chủng 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 二nhị 苦khổ 法pháp 智trí 。 謂vị 忍nhẫn 無vô 間gian 觀quán 前tiền 真Chân 如Như 。 證chứng 前tiền 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 解giải 脫thoát 。 三tam 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 謂vị 智trí 無vô 間gian 無vô 漏lậu 慧tuệ 生sanh 。 于vu 法Pháp 忍Nhẫn 智trí 各các 別biệt 內nội 證chứng 。 言ngôn 後hậu 聖thánh 法pháp 皆giai 是thị 此thử 類loại 。 四tứ 苦khổ 類loại 智trí 。 謂vị 此thử 無vô 間gian 無vô 漏lậu 智trí 生sanh 。 審thẩm 定định 印ấn 可khả 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 如như 于vu 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 種chủng 心tâm 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 。 八bát 觀quán 真Chân 如Như 。 八bát 觀quán 正chánh 智trí 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 見kiến 自tự 證chứng 分phần/phân 差sai 別biệt 建kiến 立lập 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 二nhị 者giả 依y 觀quán 下hạ 上thượng 諦đế 境cảnh 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 謂vị 觀quán 現hiện 前tiền 不bất 現hiện 前tiền 界giới 。 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 各các 有hữu 二nhị 心tâm 。 一nhất 現hiện 觀quán 忍nhẫn 。 二nhị 現hiện 觀quán 智trí 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 見kiến 分phần/phân 觀quán 諦đế 。 斷đoạn 見kiến 所sở 斷đoạn 百bách 一nhất 十thập 二nhị 分phần 別biệt 隨tùy 眠miên 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。

以dĩ 十thập 六lục 心tâm 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 也dã 。 初sơ 總tổng 標tiêu 心tâm 數số 。 二nhị 別biệt 釋thích 能năng 所sở 。 三tam 別biệt 釋thích 上thượng 下hạ 。 能năng 所sở 者giả 。 依y 觀quán 所sở 取thủ 真Chân 如Như 。 別biệt 立lập 法Pháp 忍Nhẫn 法pháp 智trí 。 依y 觀quán 能năng 取thủ 正chánh 智trí 。 別biệt 立lập 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。 于vu 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 共cộng 有hữu 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 苦khổ 四tứ 種chủng 者giả 。 一nhất 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 二nhị 苦khổ 法pháp 智trí 。 三tam 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 四tứ 苦khổ 類loại 智trí 。 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 者giả 。 苦khổ 謂vị 觀quán 三tam 界giới 苦Khổ 諦Đế 。 法pháp 謂vị 觀quán 三tam 界giới 苦Khổ 諦Đế 真Chân 如Như 。 智trí 謂vị 加gia 行hành 道Đạo 中trung 緣duyên 苦khổ 法pháp 智trí 。 忍nhẫn 謂vị 無vô 漏lậu 忍nhẫn 。 忍nhẫn 可khả 樂lạc 欲dục 前tiền 之chi 苦khổ 法pháp 智trí 也dã 。 此thử 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 正Chánh 斷Đoạn 三tam 界giới 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 二nhị 十thập 八bát 種chủng 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 謂vị 欲dục 界giới 苦khổ 下hạ 有hữu 十thập 。 上thượng 二nhị 苦khổ 下hạ 各các 除trừ 于vu 嗔sân 故cố 也dã 。 二nhị 苦khổ 法pháp 智trí 者giả 。 謂vị 能năng 緣duyên 苦khổ 如như 之chi 智trí 。 即tức 前tiền 忍nhẫn 果quả 。 由do 前tiền 忍nhẫn 無vô 間gian 故cố 。 此thử 智trí 現hiện 前tiền 。 智trí 現hiện 前tiền 時thời 。 觀quán 察sát 真Chân 如Như 。 證chứng 前tiền 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 解giải 脫thoát 。 三tam 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 者giả 。 謂vị 苦khổ 法pháp 智trí 無vô 間gian 。 即tức 有hữu 無vô 漏lậu 慧tuệ 生sanh 。 此thử 第đệ 三tam 心tâm 。 于vu 一nhất 剎sát 那na 。 各các 別biệt 內nội 證chứng 。 謂vị 以dĩ 類loại 忍nhẫn 證chứng 法Pháp 忍Nhẫn 。 以dĩ 類loại 智trí 證chứng 智trí 也dã 。 言ngôn 後hậu 聖thánh 法pháp 皆giai 是thị 此thử 類loại 者giả 。 謂vị 二nhị 心tâm 後hậu 。 乃nãi 至chí 無Vô 學Học 。 一nhất 切thiết 聖thánh 法Pháp 。 依y 此thử 二nhị 心tâm 。 彼bỉ 得đắc 生sanh 故cố 。 四tứ 苦khổ 類loại 智trí 者giả 。 謂vị 此thử 第đệ 三tam 類loại 忍nhẫn 無vô 間gian 。 有hữu 無vô 漏lậu 智trí 生sanh 。 此thử 智trí 但đãn 緣duyên 第đệ 三tam 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 故cố 云vân 審thẩm 定định 印ấn 可khả 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 也dã 。 苦khổ 既ký 如như 此thử 。 餘dư 三tam 皆giai 然nhiên 。 八bát 如như 八bát 智trí 者giả 。 謂vị 法Pháp 忍Nhẫn 法pháp 智trí 。 觀quán 如như 覺giác 悟ngộ 所sở 取thủ 故cố 。 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。 觀quán 智trí 覺giác 悟ngộ 能năng 取thủ 故cố 。 四Tứ 諦Đế 亦diệc 爾nhĩ 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 等đẳng 者giả 。 謂vị 此thử 相tương 見kiến 道đạo 中trung 。 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 倣# 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 道đạo 中trung 。 見kiến 分phần/phân 斷đoạn 苦Khổ 諦Đế 下hạ 惑hoặc 。 相tương 見kiến 道đạo 中trung 苦khổ 法pháp 智trí 。 倣# 真chân 見kiến 道đạo 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 見kiến 分phần/phân 證chứng 苦Khổ 諦Đế 下hạ 理lý 。 相tương 見kiến 道đạo 中trung 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 倣# 真chân 見kiến 道đạo 第đệ 一nhất 心tâm 無vô 間gian 道đạo 中trung 。 自tự 證chứng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 相tương 見kiến 道đạo 中trung 苦khổ 類loại 智trí 。 倣# 真chân 見kiến 道đạo 第đệ 二nhị 心tâm 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 自tự 證chứng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 故cố 謂vị 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 。 乃nãi 至chí 差sai 別biệt 建kiến 立lập 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 也dã 。 下hạ 上thượng 者giả 。 依y 觀quán 下hạ 上thượng 諦đế 境cảnh 。 別biệt 立lập 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 下hạ 謂vị 觀quán 現hiện 前tiền 欲dục 界giới 。 上thượng 謂vị 觀quán 不bất 現hiện 前tiền 上thượng 二nhị 界giới 。 十thập 六lục 者giả 。 欲dục 界giới 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 各các 有hữu 法Pháp 忍Nhẫn 法pháp 智trí 二nhị 心tâm 。 上thượng 二nhị 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 各các 有hữu 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 二nhị 心tâm 。 下hạ 八bát 上thượng 八bát 。 共cộng 十thập 六lục 也dã 。 今kim 論luận 但đãn 舉cử 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 以dĩ 為vi 法pháp 耳nhĩ 。 曰viết 現hiện 觀quán 忍nhẫn 。 是thị 前tiền 無vô 間gian 道đạo 。 現hiện 觀quán 智trí 。 是thị 前tiền 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 等đẳng 者giả 即tức 法Pháp 忍Nhẫn 。 法pháp 真chân 無vô 間gian 見kiến 分phần/phân 斷đoạn 欲dục 界giới 惑hoặc 。 法pháp 智trí 。 法pháp 真chân 解giải 脫thoát 見kiến 分phần/phân 證chứng 欲dục 界giới 理lý 。 上thượng 界giới 類loại 忍nhẫn 緣duyên 上thượng 界giới 如như 。 法pháp 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 上thượng 界giới 惑hoặc 。 類loại 智trí 緣duyên 上thượng 界giới 如như 。 法pháp 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 上thượng 界giới 理lý 。 百bách 一nhất 十thập 二nhị 者giả 。 以dĩ 上thượng 四Tứ 諦Đế 各các 除trừ 于vu 嗔sân 故cố 也dã 。 論luận 中trung 不bất 言ngôn 法pháp 自tự 證chứng 者giả 。 以dĩ 觀quán 智trí 即tức 法pháp 自tự 證chứng 。 今kim 既ký 不bất 觀quán 于vu 智trí 。 故cố 不bất 法pháp 也dã 。 問vấn 。 前tiền 文văn 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 每mỗi 諦đế 皆giai 具cụ 。 而nhi 今kim 獨độc 以dĩ 上thượng 二nhị 名danh 類loại 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 前tiền 是thị 總tổng 觀quán 三tam 界giới 一nhất 苦khổ 。 則tắc 三tam 界giới 皆giai 苦khổ 等đẳng 故cố 。 法pháp 二nhị 觀quán 如như 。 類loại 二nhị 觀quán 智trí 。 法pháp 類loại 復phục 有hữu 因nhân 果quả 淺thiển 深thâm 。 其kỳ 觀quán 則tắc 該cai 而nhi 細tế 。 今kim 觀quán 作tác 于vu 前tiền 觀quán 之chi 後hậu 。 力lực 盡tận 于vu 前tiền 。 此thử 漸tiệm 麄# 故cố 。 是thị 以dĩ 欲dục 界giới 但đãn 云vân 法Pháp 忍Nhẫn 法pháp 智trí 。 上thượng 二nhị 合hợp 以dĩ 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 而nhi 已dĩ 。 類loại 者giả 比tỉ 類loại 。 上thượng 二nhị 可khả 比tỉ 欲dục 界giới 而nhi 觀quán 也dã 。 類loại 者giả 類loại 聚tụ 。 上thượng 二nhị 聚tụ 合hợp 而nhi 為vi 一nhất 也dã 。 上thượng 之chi 類loại 忍nhẫn 猶do 下hạ 之chi 法Pháp 忍Nhẫn 。 上thượng 之chi 類loại 智trí 猶do 下hạ 之chi 法pháp 智trí 也dã 。 若nhược 前tiền 云vân 類loại 忍nhẫn 。 總tổng 證chứng 法pháp 之chi 忍nhẫn 智trí 。 前tiền 云vân 類loại 智trí 。 總tổng 證chứng 類loại 之chi 智trí 忍nhẫn 。 則tắc 前tiền 類loại 殊thù 非phi 今kim 類loại 。 今kim 類loại 豈khởi 得đắc 為vi 前tiền 類loại 耶da 。 問vấn 。 然nhiên 則tắc 前tiền 觀quán 完hoàn 備bị 。 今kim 有hữu 缺khuyết 耶da 。 曰viết 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 之chi 見kiến 分phần/phân 不bất 離ly 自tự 證chứng 。 則tắc 下hạ 上thượng 雖tuy 單đơn 云vân 法pháp 類loại 。 自tự 證chứng 自tự 在tại 。 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 亦diệc 自tự 在tại 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 文văn 已dĩ 詳tường 故cố 。 觀quán 不bất 欲dục 繁phồn 故cố 。 [執/力]# 自tự 然nhiên 故cố 。 意ý 自tự 會hội 故cố 。

○# 三Tam 明Minh 合hợp 安an 立lập 諦đế 為vi 九cửu 心tâm 。

若nhược 依y 廣quảng 布bố 聖thánh 教giáo 道Đạo 理lý 。 說thuyết 相tương 見kiến 道đạo 有hữu 九cửu 種chủng 心tâm 。 此thử 即tức 依y 前tiền 緣duyên 安an 立lập 諦đế 二nhị 十thập 六lục 種chủng 止Chỉ 觀Quán 別biệt 立lập 。 謂vị 法pháp 類loại 品phẩm 忍nhẫn 智trí 合hợp 說thuyết 。 各các 有hữu 四tứ 觀quán 。 即tức 為vi 八bát 心tâm 。 八bát 相tương 應ứng 止chỉ 。 總tổng 說thuyết 為vi 一nhất 。 雖tuy 見kiến 道đạo 中trung 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 。 而nhi 于vu 見kiến 義nghĩa 觀quán 順thuận 非phi 止chỉ 。 故cố 此thử 觀quán 止chỉ 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 由do 此thử 九cửu 心tâm 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。

以dĩ 九cửu 心tâm 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 也dã 。 初sơ 正chánh 明minh 。 二nhị 通thông 妨phương 。 依y 廣quảng 布bố 等đẳng 者giả 。 初sơ 十thập 六lục 心tâm 依y 能năng 所sở 有hữu 。 次thứ 十thập 六lục 心tâm 依y 上thượng 下hạ 有hữu 。 此thử 九cửu 心tâm 依y 廣quảng 布bố 聖thánh 教giáo 道Đạo 理lý 有hữu 也dã 。 依y 前tiền 兩lưỡng 種chủng 十thập 六lục 止Chỉ 觀Quán 別biệt 立lập 。 合hợp 說thuyết 各các 四tứ 。 即tức 為vi 八bát 心tâm 。 前tiền 能năng 所sở 取thủ 。 苦Khổ 諦Đế 下hạ 法pháp 類loại 忍nhẫn 智trí 合hợp 為vi 一nhất 心tâm 。 餘dư 三tam 亦diệc 爾nhĩ 。 次thứ 上thượng 取thủ 現hiện 前tiền 不bất 現hiện 前tiền 苦Khổ 諦Đế 現hiện 觀quán 忍nhẫn 智trí 合hợp 為vi 一nhất 心tâm 。 餘dư 三tam 亦diệc 爾nhĩ 。 前tiền 後hậu 共cộng 有hữu 八bát 心tâm 。 連liên 八bát 觀quán 相tương 應ứng 之chi 止chỉ 。 總tổng 為vi 一nhất 心tâm 。 止Chỉ 觀Quán 合hợp 說thuyết 故cố 有hữu 九cửu 種chủng 。 恐khủng 難nạn 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 于vu 見kiến 道đạo 位vị 。 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 。 何hà 得đắc 觀quán 多đa 止chỉ 少thiểu 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 雖tuy 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 。 見kiến 義nghĩa 為vi 要yếu 。 觀quán 順thuận 見kiến 義nghĩa 。 止chỉ 非phi 見kiến 故cố 。 開khai 觀quán 為vi 八bát 。 止chỉ 合hợp 為vi 一nhất 曰viết 九cửu 種chủng 心tâm 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 也dã 。

○# 四tứ 結kết 相tương 見kiến 道đạo 惟duy 是thị 假giả 說thuyết 。

諸chư 相tướng 見kiến 道đạo 。 依y 真chân 假giả 說thuyết 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 無vô 間gian 而nhi 生sanh 及cập 斷đoạn 隨tùy 眠miên 。 非phi 實thật 如như 是thị 。 真chân 見kiến 道đạo 後hậu 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 非phi 安an 立lập 後hậu 起khởi 安an 立lập 故cố 。 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 真chân 已dĩ 斷đoạn 故cố 。

初sơ 正chánh 結kết 假giả 說thuyết 。 次thứ 出xuất 其kỳ 所sở 以dĩ 。 意ý 謂vị 真chân 見kiến 道đạo 後hậu 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 非phi 實thật 如như 是thị 。 非phi 安an 立lập 後hậu 起khởi 安an 立lập 故cố 。 非phi 實thật 如như 是thị 。 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 真chân 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 非phi 實thật 如như 是thị 。 然nhiên 而nhi 必tất 假giả 說thuyết 者giả 。 真chân 愈dũ 顯hiển 故cố 。 相tương/tướng 愈dũ 明minh 故cố 。 法Pháp 門môn 備bị 故cố 。 逗đậu 機cơ 盡tận 故cố 。 上thượng 釋thích 第đệ 二nhị 相tương 見kiến 道đạo 名danh 竟cánh 。

○# 三tam 簡giản 二nhị 道đạo 證chứng 攝nhiếp 。

前tiền 真chân 見kiến 道đạo 證chứng 唯duy 識thức 性tánh 。 後hậu 相tương 見kiến 道đạo 證chứng 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 二nhị 中trung 初sơ 勝thắng 。 故cố 頌tụng 偏thiên 說thuyết 。 前tiền 真chân 見kiến 道đạo 根căn 本bổn 智trí 攝nhiếp 。 後hậu 相tương 見kiến 道đạo 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 諸chư 後hậu 得đắc 智trí 有hữu 二nhị 分phần 耶da 。 有hữu 義nghĩa 。 俱câu 無vô 離ly 二nhị 取thủ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 此thử 智trí 見kiến 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 說thuyết 此thử 智trí 品phẩm 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 聖thánh 智trí 皆giai 能năng 親thân 照chiếu 境cảnh 故cố 。 不bất 執chấp 著trước 故cố 。 說thuyết 離ly 二nhị 取thủ 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 智trí 二nhị 分phần 俱câu 有hữu 。 說thuyết 此thử 思tư 惟duy 似tự 真Chân 如Như 相tương/tướng 不bất 見kiến 真chân 實thật 。 真Chân 如Như 性tánh 故cố 。 又hựu 說thuyết 此thử 智trí 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 自tự 共cộng 相tương 等đẳng 。 觀quán 諸chư 有hữu 情tình 。 根căn 性tánh 差sai 別biệt 。 而nhi 為vi 說thuyết 故cố 。 又hựu 說thuyết 此thử 智trí 現hiện 身thân 土thổ/độ 等đẳng 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 說thuyết 正Chánh 法Pháp 故cố 。 若nhược 不bất 變biến 現hiện 似tự 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 寧ninh 有hữu 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 等đẳng 事sự 。 轉chuyển 色sắc 蘊uẩn 依y 不bất 現hiện 色sắc 者giả 。 轉chuyển 四tứ 蘊uẩn 依y 應ưng 無vô 受thọ 等đẳng 。 又hựu 若nhược 此thử 智trí 不bất 變biến 似tự 境cảnh 。 離ly 自tự 體thể 法pháp 應ưng 非phi 所sở 緣duyên 。 緣duyên 色sắc 等đẳng 時thời 應ưng 緣duyên 聲thanh 等đẳng 。 又hựu 緣duyên 無vô 法pháp 等đẳng 。 應ưng 無vô 所sở 緣duyên 緣duyên 。 彼bỉ 體thể 非phi 實thật 。 無vô 緣duyên 用dụng 故cố 。 由do 斯tư 後hậu 智trí 二nhị 分phần 俱câu 有hữu 。

此thử 簡giản 真chân 見kiến 相tương 見kiến 證chứng 攝nhiếp 不bất 同đồng 。 詳tường 辨biện 通thông 逹# 之chi 相tướng 也dã 。 初sơ 明minh 二nhị 見kiến 所sở 證chứng 性tánh 相tướng 。 二nhị 明minh 二nhị 見kiến 所sở 攝nhiếp 根căn 後hậu 。 三tam 徴# 後hậu 得đắc 二nhị 分phần 有hữu 無vô 。 四tứ 釋thích 後hậu 得đắc 二nhị 分phần 有hữu 無vô 。 于vu 釋thích 後hậu 得đắc 中trung 。 初sơ 師sư 見kiến 相tương/tướng 俱câu 無vô 。 次thứ 師sư 見kiến 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 三tam 師sư 出xuất 正chánh 義nghĩa 云vân 。 相tương 見kiến 俱câu 有hữu 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 順thuận 釋thích 其kỳ 故cố 有hữu 三tam 。 反phản 顯hiển 義nghĩa 亦diệc 有hữu 三tam 。 順thuận 釋thích 者giả 。 說thuyết 此thử 思tư 惟duy 似tự 真Chân 如Như 相tương/tướng 。 不bất 見kiến 真chân 實thật 。 真Chân 如Như 性tánh 故cố 。 夫phu 能năng 思tư 惟duy 心tâm 。 豈khởi 非phi 見kiến 分phần/phân 。 所sở 變biến 似tự 相tương/tướng 。 豈khởi 非phi 相tướng 分phần/phân 。 此thử 其kỳ 故cố 之chi 可khả 順thuận 釋thích 者giả 一nhất 也dã 。 又hựu 說thuyết 此thử 智trí 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 自tự 共cộng 相tương 等đẳng 。 觀quán 諸chư 有hữu 情tình 。 根căn 性tánh 差sai 別biệt 。 而nhi 為vi 說thuyết 故cố 。 夫phu 能năng 分phân 別biệt 等đẳng 豈khởi 非phi 見kiến 分phần/phân 。 自tự 共cộng 相tương 等đẳng 豈khởi 非phi 相tướng 分phần/phân 。 此thử 其kỳ 故cố 之chi 可khả 順thuận 釋thích 者giả 二nhị 也dã 。 又hựu 說thuyết 此thử 智trí 現hiện 身thân 土thổ/độ 等đẳng 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 說thuyết 正Chánh 法Pháp 故cố 。 夫phu 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 。 即tức 變biến 似tự 色sắc 。 所sở 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 即tức 變biến 似tự 聲thanh 。 所sở 變biến 聲thanh 色sắc 。 豈khởi 非phi 相tướng 分phần/phân 。 能năng 緣duyên 聲thanh 色sắc 。 豈khởi 非phi 見kiến 分phần/phân 。 此thử 其kỳ 故cố 之chi 可khả 順thuận 釋thích 者giả 三tam 也dã 。 反phản 顯hiển 者giả 。 若nhược 不bất 變biến 現hiện 似tự 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 寧ninh 有hữu 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 等đẳng 事sự 。 若nhược 謂vị 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 。 轉chuyển 色sắc 蘊uẩn 依y 不bất 現hiện 色sắc 者giả 。 則tắc 轉chuyển 四tứ 蘊uẩn 依y 。 應ưng 無vô 受thọ 等đẳng 。 若nhược 無vô 受thọ 等đẳng 。 應ưng 如như 土thổ/độ 木mộc 。 何hà 名danh 為vi 佛Phật 。 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 。 既ký 無vô 受thọ 等đẳng 。 豈khởi 名danh 覺giác 乎hồ 。 經Kinh 云vân 。 因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 。 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 受thọ 想tưởng 識thức 等đẳng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 豈khởi 得đắc 無vô 相tướng 見kiến 耶da 。 此thử 有hữu 相tương 見kiến 之chi 可khả 反phản 顯hiển 者giả 一nhất 也dã 。 又hựu 若nhược 此thử 智trí 不bất 變biến 似tự 境cảnh 。 離ly 自tự 體thể 法pháp 。 應ưng 非phi 所sở 緣duyên 。 緣duyên 色sắc 等đẳng 時thời 。 應ưng 緣duyên 聲thanh 等đẳng 。 夫phu 似tự 境cảnh 是thị 親thân 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 離ly 自tự 體thể 法pháp 。 是thị 踈sơ 緣duyên 本bổn 質chất 。 欲dục 有hữu 所sở 緣duyên 。 應ưng 托thác 本bổn 質chất 變biến 似tự 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 變biến 似tự 境cảnh 則tắc 無vô 親thân 所sở 緣duyên 。 既ký 無vô 親thân 緣duyên 。 踈sơ 緣duyên 亦diệc 無vô 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 離ly 親thân 所sở 緣duyên 。 有hữu 踈sơ 緣duyên 故cố 。 若nhược 不bất 變biến 似tự 色sắc 而nhi 能năng 緣duyên 色sắc 。 則tắc 不bất 變biến 似tự 聲thanh 亦diệc 能năng 緣duyên 聲thanh 矣hĩ 。 豈khởi 得đắc 無vô 相tướng 見kiến 耶da 。 此thử 有hữu 相tương 見kiến 之chi 可khả 反phản 顯hiển 者giả 二nhị 也dã 。 又hựu 緣duyên 無vô 法pháp 等đẳng 。 應ưng 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 彼bỉ 體thể 非phi 實thật 。 無vô 緣duyên 用dụng 故cố 。 夫phu 無vô 法pháp 是thị 過quá 未vị 等đẳng 無vô 體thể 之chi 法pháp 。 緣duyên 無vô 法pháp 等đẳng 。 若nhược 不bất 變biến 影ảnh 。 應ưng 無vô 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 體thể 非phi 實thật 。 無vô 緣duyên 用dụng 故cố 。 如như 宗tông 鏡kính 謂vị 第đệ 六lục 緣duyên 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 時thời 。 此thử 所sở 緣duyên 境cảnh 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 若nhược 緣duyên 有hữu 者giả 。 則tắc 聖thánh 教giáo 不bất 應ưng 喻dụ 徧biến 計kế 執chấp 。 若nhược 言ngôn 無vô 者giả 。 無vô 法pháp 無vô 體thể 。 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 此thử 心tâm 無vô 所sở 緣duyên 緣duyên 。 云vân 何hà 論luận 說thuyết 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 能năng 緣duyên 皆giai 有hữu 。 答đáp 謂vị 若nhược 約ước 所sở 緣duyên 龜quy 本bổn 無vô 毛mao 。 兔thố 本bổn 無vô 角giác 。 則tắc 此thử 本bổn 無vô 。 喻dụ 徧biến 計kế 執chấp 。 若nhược 約ước 能năng 緣duyên 心tâm 。 將tương 緣duyên 此thử 等đẳng 無vô 法pháp 之chi 時thời 。 由do 無vô 始thỉ 來lai 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 從tùng 識thức 自tự 證chứng 變biến 起khởi 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 相tương/tướng 分phần/phân 。 及cập 緣duyên 此thử 龜quy 毛mao 等đẳng 見kiến 分phần/phân 。 此thử 二nhị 分phần 與dữ 識thức 自tự 證chứng 。 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 。 是thị 依y 他tha 起khởi 。 非phi 體thể 全toàn 無vô 。 不bất 同đồng 本bổn 來lai 無vô 體thể 龜quy 毛mao 等đẳng 。 故cố 得đắc 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 此thử 有hữu 相tương 見kiến 之chi 可khả 反phản 顯hiển 者giả 三tam 也dã 。 既ký 順thuận 復phục 反phản 。 顯hiển 之chi 更cánh 顯hiển 。 種chủng 種chủng 理lý 趣thú 。 相tương 見kiến 昭chiêu 然nhiên 。 此thử 後hậu 得đắc 二nhị 分phần 俱câu 無vô 固cố 非phi 。 但đãn 有hữu 一nhất 分phần/phân 者giả 豈khởi 得đắc 為vi 是thị 。 故cố 應ưng 二nhị 分phần 。 俱câu 有hữu 為vi 是thị 也dã 。

○# 四tứ 明minh 現hiện 觀quán 相tương/tướng 攝nhiếp 。

此thử 二nhị 見kiến 道đạo 。 與dữ 六lục 現hiện 觀quán 相tương/tướng 攝nhiếp 云vân 何hà 。 六lục 現hiện 觀quán 者giả 。 一nhất 思tư 現hiện 觀quán 謂vị 最tối 上thượng 品phẩm 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 此thử 能năng 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 。 引dẫn 生sanh 煖noãn 等đẳng 。 加gia 行hành 道Đạo 中trung 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 此thử 用dụng 最tối 猛mãnh 。 偏thiên 立lập 現hiện 觀quán 。 煖noãn 等đẳng 不bất 能năng 廣quảng 分phân 別biệt 法pháp 。 又hựu 未vị 證chứng 理lý 。 故cố 非phi 現hiện 觀quán 。 二nhị 信tín 現hiện 觀quán 。 謂vị 緣duyên 三tam 寳# 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 决# 定định 淨tịnh 信tín 。 此thử 助trợ 現hiện 觀quán 。 令linh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 立lập 現hiện 觀quán 名danh 。 三tam 戒giới 現hiện 觀quán 。 謂vị 無vô 漏lậu 戒giới 。 除trừ 破phá 戒giới 垢cấu 。 令linh 觀quán 增tăng 明minh 。 亦diệc 名danh 現hiện 觀quán 。 四tứ 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 。 緣duyên 非phi 安an 立lập 。 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 五ngũ 現hiện 觀quán 邉# 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 謂vị 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 後hậu 。 諸chư 緣duyên 安an 立lập 。 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 六lục 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 。 謂vị 盡tận 智trí 等đẳng 究cứu 竟cánh 位vị 智trí 。 此thử 真chân 見kiến 道đạo 。 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 。 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 少thiểu 分phần 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 三tam 雖tuy 此thử 俱câu 起khởi 。 而nhi 非phi 自tự 性tánh 。 故cố 不bất 相tương 攝nhiếp 。

顯hiển 見kiến 于vu 觀quán 攝nhiếp 。 更cánh 詳tường 通thông 逹# 之chi 相tướng 也dã 。 初sơ 徴# 相tương/tướng 攝nhiếp 。 二nhị 明minh 現hiện 觀quán 。 三tam 正chánh 明minh 攝nhiếp 。 總tổng 之chi 觀quán 。 觀quán 照chiếu 。 依y 于vu 靜tĩnh 慮lự 。 現hiện 。 現hiện 前tiền 。 離ly 諸chư 隱ẩn 蔽tế 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 照chiếu 真Chân 如Như 理lý 。 境cảnh 智trí 相tương 應ứng 。 炳bỉnh 然nhiên 顯hiển 現hiện 曰viết 現hiện 觀quán 。 如như 現hiện 觀quán 頌tụng 云vân 。 出xuất 世thế 間gian 勝thắng 智trí 。 葢# 言ngôn 用dụng 智trí 而nhi 現hiện 觀quán 也dã 。 能năng 除trừ 見kiến 所sở 斷đoạn 。 葢# 言ngôn 非phi 修tu 斷đoạn 也dã 。 無vô 分phân 別biệt 證chứng 得đắc 。 葢# 言ngôn 非phi 未vị 現hiện 證chứng 也dã 。 惟duy 依y 止chỉ 靜tĩnh 慮lự 。 葢# 言ngôn 不bất 依y 止chỉ 無vô 色sắc 也dã 。 別biệt 明minh 現hiện 觀quán 有hữu 六lục 。 一nhất 思tư 現hiện 觀quán 。 二nhị 信tín 現hiện 觀quán 。 三tam 戒giới 現hiện 觀quán 。 四tứ 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 五ngũ 現hiện 觀quán 邉# 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 六lục 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 。 思tư 現hiện 觀quán 者giả 。 是thị 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 三tam 品phẩm 中trung 最tối 上thượng 品phẩm 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 而nhi 非phi 捨xả 受thọ 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 為vi 體thể 。 此thử 慧tuệ 能năng 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 無vô 常thường 等đẳng 共cộng 相tương 。 思tư 能năng 起khởi 修tu 。 引dẫn 生sanh 煖noãn 等đẳng 。 雖tuy 未vị 證chứng 理lý 。 于vu 加gia 行hành 中trung 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 之chi 用dụng 最tối 猛mãnh 。 偏thiên 立lập 現hiện 觀quán 名danh 。 煖noãn 等đẳng 近cận 見kiến 境cảnh 界giới 微vi 畧lược 。 不bất 能năng 廣quảng 緣duyên 。 故cố 非phi 現hiện 觀quán 。 信tín 現hiện 觀quán 者giả 。 以dĩ 上thượng 品phẩm 緣duyên 三tam 寳# 决# 定định 淨tịnh 信tín 為vi 體thể 。 雖tuy 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 現hiện 觀quán 是thị 慧tuệ 。 此thử 助trợ 現hiện 觀quán 。 令linh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 名danh 信tín 現hiện 觀quán 。 戒giới 現hiện 觀quán 者giả 。 以dĩ 聖thánh 所sở 愛ái 身thân 語ngữ 等đẳng 業nghiệp 為vi 體thể 。 謂vị 無vô 漏lậu 道Đạo 共cộng 戒giới 。 能năng 除trừ 破phá 戒giới 之chi 垢cấu 。 令linh 觀quán 增tăng 明minh 。 故cố 名danh 戒giới 現hiện 觀quán 。 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 。 此thử 在tại 向hướng 位vị 。 但đãn 緣duyên 非phi 安an 立lập 諦đế 。 以dĩ 通thông 根căn 後hậu 及cập 見kiến 修tu 二nhị 智trí 。 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 種chủng 。 大đại 論luận 七thất 十thập 五ngũ 卷quyển 中trung 。 說thuyết 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 等đẳng 。 是thị 此thử 現hiện 觀quán 。 現hiện 觀quán 邉# 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 。 謂vị 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 後hậu 。 即tức 緣duyên 非phi 安an 立lập 諦đế 等đẳng 後hậu 所sở 得đắc 智trí 。 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 一nhất 切thiết 見kiến 修tu 道Đạo 。 緣duyên 安an 立lập 諦đế 智trí 。 大đại 論luận 七thất 十thập 一nhất 卷quyển 中trung 說thuyết 緣duyên 安an 立lập 諦đế 境cảnh 慧tuệ 。 是thị 此thử 自tự 性tánh 。 瑜du 伽già 謂vị 此thử 現hiện 觀quán 後hậu 所sở 後hậu 之chi 智trí 。 名danh 現hiện 觀quán 邉# 智trí 。 又hựu 云vân 從tùng 前tiền 現hiện 觀quán 起khởi 已dĩ 。 于vu 上thượng 下hạ 諸chư 諦đế 中trung 二nhị 二nhị 智trí 生sanh 是thị 名danh 現hiện 觀quán 邉# 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 者giả 。 謂vị 盡tận 智trí 等đẳng 究cứu 竟cánh 位vị 智trí 。 盡tận 智trí 者giả 。 由do 因nhân 盡tận 所sở 得đắc 智trí 等đẳng 。 等đẳng 無vô 生sanh 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 者giả 。 謂vị 由do 果quả 斷đoạn 所sở 得đắc 智trí 。 即tức 無Vô 學Học 道đạo 後hậu 無vô 生sanh 智trí 等đẳng 也dã 。 究cứu 竟cánh 位vị 智trí 者giả 。 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 智trí 故cố 。 又hựu 盡tận 智trí 等đẳng 者giả 。 二nhị 障chướng 永vĩnh 盡tận 。 總tổng 云vân 究cứu 竟cánh 位vị 智trí 。 瑜du 伽già 云vân 。 謂vị 由do 永vĩnh 斷đoạn 修tu 所sở 斷đoạn 故cố 。 所sở 有hữu 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 生sanh 。 或hoặc 一nhất 向hướng 出xuất 世thế 。 或hoặc 通thông 世thế 出xuất 世thế 。 于vu 現hiện 法pháp 中trung 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 斷đoạn 决# 定định 于vu 當đương 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 依y 事sự 。 永vĩnh 斷đoạn 决# 定định 名danh 究cứu 竟cánh 。 現hiện 觀quán 相tương/tướng 攝nhiếp 者giả 。 此thử 真chân 見kiến 道đạo 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 。 以dĩ 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 有hữu 根căn 後hậu 二nhị 智trí 。 此thử 真chân 見kiến 道đạo 。 唯duy 通thông 非phi 安an 立lập 諦đế 根căn 本bổn 少thiểu 分phần 故cố 也dã 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 少thiểu 分phần 。 以dĩ 第đệ 五ngũ 現hiện 觀quán 。 通thông 見kiến 修tu 斷đoạn 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 。 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 。 曰viết 少thiểu 分phần 。 亦diệc 通thông 第đệ 四tứ 後hậu 得đắc 少thiểu 分phần 故cố 。 亦diệc 曰viết 少thiểu 分phần 也dã 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 三tam 。 雖tuy 此thử 俱câu 起khởi 。 但đãn 能năng 助trợ 令linh 不bất 退thoái 。 助trợ 令linh 增tăng 明minh 。 而nhi 非phi 自tự 性tánh 。 故cố 此thử 不bất 攝nhiếp 。 又hựu 前tiền 不bất 攝nhiếp 者giả 。 以dĩ 曾tằng 習tập 故cố 。 後hậu 不bất 攝nhiếp 者giả 。 尚thượng 未vị 起khởi 故cố 。 又hựu 六lục 現hiện 觀quán 體thể 用dụng 。 詳tường 顯hiển 揚dương 十thập 七thất 卷quyển 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。

○# 五ngũ 總tổng 結kết 示thị 勝thắng 益ích 。

菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 。 二nhị 見kiến 道đạo 時thời 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 住trụ 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 逹# 法Pháp 界Giới 得đắc 諸chư 平bình 等đẳng 。 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 于vu 多đa 百bách 門môn 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 。 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 。

諸chư 平bình 等đẳng 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 平bình 等đẳng 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 平bình 等đẳng 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 平bình 等đẳng 。 多đa 百bách 門môn 者giả 。 經Kinh 云vân 。 入nhập 此thử 地địa 已dĩ 。 得đắc 百bách 三tam 昧muội 。 見kiến 百bách 諸chư 佛Phật 。 震chấn 動động 百bách 世thế 界giới 。 化hóa 百bách 土độ 眾chúng 生sanh 。 入nhập 于vu 百bách 法Pháp 門môn 。 知tri 百bách 劫kiếp 事sự 。 及cập 見kiến 百bách 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 詳tường 如như 攝nhiếp 論luận 。 問vấn 。 此thử 六lục 現hiện 觀quán 起khởi 于vu 何hà 處xứ 。 曰viết 。 惡ác 趣thú 憂ưu 慼thích 重trọng/trùng 故cố 不bất 起khởi 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 欣hân 掉trạo 重trọng/trùng 而nhi 厭yếm 羸luy 劣liệt 故cố 不bất 起khởi 。 唯duy 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 二nhị 處xứ 能năng 起khởi 。 而nhi 人nhân 天thiên 中trung 。 又hựu 唯duy 五ngũ 種chủng 補bổ 持trì 伽già 羅la 能năng 入nhập 。 或hoặc 無vô 入nhập 者giả 。 以dĩ 無vô 我ngã 故cố 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

一nhất 未vị 離ly 欲dục 者giả 。 二nhị 倍bội 離ly 欲dục 者giả 。 三tam 已dĩ 離ly 欲dục 者giả 。 四tứ 獨Độc 覺Giác 。 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 此thử 等đẳng 正chánh 入nhập 現hiện 觀quán 分phân 齊tề 。 從tùng 前tiền 修tu 如như 理lý 作tác 意ý 。 故cố 于vu 見kiến 道đạo 位vị 出xuất 世thế 間gian 正chánh 見kiến 得đắc 生sanh 。 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 身thân 見kiến 戒giới 取thủ 及cập 疑nghi 三tam 結kết 永vĩnh 斷đoạn 。 齊tề 如như 是thị 位vị 。 當đương 知tri 已dĩ 入nhập 。 其kỳ 餘dư 現hiện 觀quán 。 相tương/tướng 與dữ 利lợi 樂lạc 等đẳng 。 廣quảng 在tại 顯hiển 揚dương 十thập 七thất 卷quyển 。 及cập 大đại 論luận 七thất 十thập 五ngũ 卷quyển 中trung 。

○# 四tứ 修tu 習tập 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

次thứ 修tu 習tập 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

無vô 得đắc 不bất 思tư 議nghị 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 捨xả 二nhị 麄# 重trọng/trùng 故cố 。 便tiện 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 四tứ )# 。 初sơ 釋thích 第đệ 一nhất 句cú 二nhị 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 三tam 釋thích 第đệ 三tam 句cú 四tứ 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 第đệ 一nhất 句cú 。

論luận 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 前tiền 見kiến 道đạo 起khởi 已dĩ 。 為vi 斷đoạn 餘dư 障chướng 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 。 復phục 數số 修tu 習tập 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 此thử 智trí 遠viễn 離ly 所sở 取thủ 能năng 取thủ 故cố 說thuyết 無vô 得đắc 。 及cập 不bất 思tư 議nghị 。 或hoặc 離ly 戲hí 論luận 。 說thuyết 為vi 無vô 得đắc 。 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。

釋thích 答đáp 修tu 習tập 位vị 初sơ 句cú 頌tụng 相tương/tướng 也dã 。 從tùng 初Sơ 地Địa 勝thắng 進tiến 至chí 金kim 剛cang 後hậu 心tâm 。 總tổng 名danh 修Tu 習Tập 位Vị 。 答đáp 此thử 位vị 相tương/tướng 之chi 問vấn 。 以dĩ 四tứ 句cú 該cai 之chi 。 今kim 釋thích 首thủ 句cú 有hữu 二nhị 。 初sơ 原nguyên 修tu 所sở 為vi 。 次thứ 正chánh 釋thích 首thủ 句cú 。 見kiến 道đạo 起khởi 已dĩ 等đẳng 者giả 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 三tam 心tâm 。 初sơ 無vô 間gián 斷đoạn 惑hoặc 。 中trung 解giải 脫thoát 證chứng 理lý 。 後hậu 勝thắng 進tiến 起khởi 修tu 。 今kim 曰viết 起khởi 已dĩ 。 正chánh 當đương 後hậu 心tâm 。 餘dư 障chướng 。 指chỉ 俱câu 生sanh 我ngã 法pháp 。 為vi 斷đoạn 餘dư 障chướng 證chứng 果Quả 。 而nhi 復phục 數số 習tập 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 不bất 惟duy 原nguyên 修tu 所sở 為vi 。 且thả 出xuất 所sở 修tu 法pháp 體thể 也dã 。 此thử 智trí 遠viễn 離ly 所sở 取thủ 曰viết 無vô 得đắc 。 遠viễn 離ly 能năng 取thủ 曰viết 不bất 思tư 議nghị 。 又hựu 能năng 所sở 遠viễn 離ly 。 總tổng 名danh 無vô 得đắc 不bất 思tư 議nghị 。 或hoặc 離ly 戲hí 論luận 說thuyết 為vi 無vô 得đắc 。 體thể 一nhất 真chân 實thật 故cố 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 用dụng 寂tịch 無vô 方phương 故cố 。 曰viết 無vô 得đắc 曰viết 不bất 思tư 議nghị 。 極cực 讃# 此thử 智trí 之chi 德đức 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 。

是thị 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 世thế 間gian 故cố 。 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 是thị 世thế 間gian 本bổn 。 唯duy 此thử 能năng 斷đoạn 。 獨độc 得đắc 出xuất 名danh 。 或hoặc 出xuất 世thế 名danh 。 依y 二nhị 義nghĩa 立lập 。 謂vị 體thể 無vô 漏lậu 及cập 證chứng 真Chân 如Như 。 此thử 智trí 具cụ 斯tư 二nhị 種chủng 義nghĩa 故cố 。 獨độc 名danh 出xuất 世thế 餘dư 智trí 不bất 然nhiên 。 即tức 十Thập 地Địa 中trung 無vô 分phân 別biệt 智trí 。

頌tụng 云vân 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 釋thích 云vân 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 斷đoạn 世thế 間gian 故cố 。 斷đoạn 世thế 間gian 者giả 。 斷đoạn 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 世thế 間gian 故cố 。 又hựu 體thể 無vô 漏lậu 證chứng 真Chân 如Như 。 不bất 落lạc 世thế 間gian 。 智trí 具cụ 此thử 二nhị 。 亦diệc 名danh 出xuất 世thế 。 無vô 漏lậu 故cố 能năng 斷đoạn 。 能năng 斷đoạn 故cố 能năng 證chứng 。 釋thích 似tự 分phân 隔cách 。 脈mạch 乃nãi 貫quán 融dung 。 餘dư 智trí 謂vị 後hậu 得đắc 。 不bất 然nhiên 。 無vô 斷đoạn 證chứng 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 即tức 十Thập 地Địa 中trung 無vô 分phân 別biệt 智trí 者giả 。 無vô 分phân 別biệt 所sở 屬thuộc 之chi 地địa 也dã 。

○# 三tam 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。

數số 修tu 此thử 故cố 。 捨xả 二nhị 麄# 重trọng/trùng 。 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 立lập 麄# 重trọng/trùng 名danh 。 性tánh 無vô 堪kham 任nhậm 違vi 細tế 輕khinh 故cố 。 令linh 彼bỉ 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 說thuyết 為vi 捨xả 。

數số 修tu 此thử 故cố 。 捨xả 二nhị 麄# 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 不bất 可khả 不bất 修tu 。 修tu 之chi 不bất 可khả 不bất 數số 也dã 明minh 矣hĩ 。 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 立lập 麄# 重trọng/trùng 名danh 。 指chỉ 麄# 重trọng/trùng 之chi 法pháp 也dã 。 性tánh 無vô 堪kham 任nhậm 違vi 細tế 輕khinh 故cố 。 出xuất 麄# 重trọng/trùng 所sở 由do 名danh 也dã 。 輕khinh 細tế 。 或hoặc 指chỉ 無vô 漏lậu 種chủng 。 或hoặc 指chỉ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 令linh 彼bỉ 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 說thuyết 為vi 捨xả 。 非phi 暫tạm 伏phục 名danh 捨xả 也dã 。 又hựu 捨xả 者giả 。 統thống 十Thập 地Địa 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 障chướng 二nhị 愚ngu 曰viết 捨xả 又hựu 種chủng 子tử 。 或hoặc 名danh 麄# 重trọng/trùng 名danh 隨tùy 眠miên 者giả 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 唯duy 名danh 麄# 重trọng/trùng 非phi 隨tùy 眠miên 。 謂vị 異dị 熟thục 品phẩm 所sở 攝nhiếp 及cập 餘dư 無vô 記ký 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 名danh 麄# 重trọng/trùng 亦diệc 名danh 隨tùy 眠miên 。 是thị 煩phiền 惱não 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 三tam 信tín 等đẳng 善thiện 法Pháp 。 固cố 非phi 隨tùy 眠miên 。 亦diệc 非phi 麄# 重trọng/trùng 。 麄# 重trùng 復phục 有hữu 現hiện 重trọng/trùng 相tương/tướng 。 剛cang 強cường 相tương/tướng 。 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 。 怯khiếp 劣liệt 相tương/tướng 。 不bất 自tự 在tại 轉chuyển 無vô 堪kham 能năng 相tương/tướng 。 由do 有hữu 此thử 相tương/tướng 。 順thuận 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 。 違vi 清thanh 淨tịnh 品phẩm 。 相tương 續tục 而nhi 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 。 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 不bất 調điều 柔nhu 相tương/tướng 。 詳tường 具cụ 瑜du 伽già 。

○# 四tứ 釋thích 第đệ 四tứ 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 釋thích 二nhị 廣quảng 釋thích 。

○# 初sơ 畧lược 釋thích 。

此thử 能năng 捨xả 彼bỉ 二nhị 麄# 重trọng/trùng 故cố 。 便tiện 能năng 證chứng 得đắc 。 廣quảng 大đại 轉chuyển 依y 。 依y 謂vị 所sở 依y 。 即tức 依y 他tha 起khởi 。 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 染nhiễm 謂vị 虚# 妄vọng 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 淨tịnh 謂vị 真chân 實thật 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 轉chuyển 謂vị 二nhị 分phần 轉chuyển 捨xả 轉chuyển 得đắc 。 由do 數số 修tu 習tập 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 本bổn 識thức 中trung 二nhị 障chướng 麄# 重trọng/trùng 。 故cố 能năng 轉chuyển 捨xả 依y 他tha 起khởi 上thượng 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 及cập 能năng 轉chuyển 得đắc 依y 他tha 起khởi 中trung 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 由do 轉chuyển 煩phiền 惱não 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 轉chuyển 所sở 知tri 障chướng 。 證chứng 無vô 上thượng 覺giác 。 成thành 立lập 唯duy 識thức 。 意ý 為vi 有hữu 情tình 證chứng 得đắc 如như 斯tư 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 。 或hoặc 依y 即tức 是thị 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 所sở 依y 故cố 。 愚ngu 夫phu 顛điên 倒đảo 。 迷mê 此thử 真Chân 如Như 。 故cố 無vô 始thỉ 來lai 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 聖thánh 者giả 離ly 倒đảo 。 悟ngộ 此thử 真Chân 如Như 。 便tiện 得đắc 涅Niết 槃Bàn 畢tất 竟cánh 安an 樂lạc 。 由do 數số 修tu 習tập 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 本bổn 識thức 中trung 二nhị 障chướng 麄# 重trọng/trùng 。 故cố 能năng 轉chuyển 滅diệt 依y 如như 生sanh 死tử 。 及cập 能năng 轉chuyển 證chứng 依y 如như 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 即tức 真Chân 如Như 離ly 雜tạp 染nhiễm 性tánh 。 如như 雖tuy 性tánh 淨tịnh 。 而nhi 相tương/tướng 雜tạp 染nhiễm 。 故cố 離ly 染nhiễm 時thời 。 假giả 說thuyết 新tân 淨tịnh 。 即tức 此thử 新tân 淨tịnh 。 說thuyết 為vi 轉chuyển 依y 。 修tu 習tập 位vị 中trung 斷đoạn 障chướng 證chứng 得đắc 。 雖tuy 于vu 此thử 位vị 。 亦diệc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 非phi 此thử 中trung 頌tụng 意ý 所sở 顯hiển 。 頌tụng 意ý 但đãn 顯hiển 轉chuyển 唯duy 識thức 性tánh 。 二Nhị 乘Thừa 滿mãn 位vị 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 在tại 大đại 牟Mâu 尼Ni 名danh 法Pháp 身thân 故cố 。

畧lược 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 頌tụng 相tương/tướng 也dã 。 初sơ 且thả 牒điệp 頌tụng 標tiêu 證chứng 轉chuyển 依y 。 二nhị 以dĩ 二nhị 果quả 通thông 釋thích 轉chuyển 依y 。 三tam 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 別biệt 釋thích 轉chuyển 依y 。 文văn 皆giai 易dị 見kiến 。 依y 他tha 指chỉ 第đệ 八bát 識thức 。 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 由do 數số 修tu 習tập 無vô 分phân 別biệt 等đẳng 。 出xuất 轉chuyển 依y 之chi 因nhân 也dã 。 成thành 立lập 唯duy 識thức 等đẳng 者giả 。 出xuất 論luận 之chi 意ý 也dã 。 如như 雖tuy 性tánh 淨tịnh 而nhi 相tương/tướng 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 恐khủng 疑nghi 如như 體thể 本bổn 淨tịnh 雜tạp 染nhiễm 安an 在tại 。 故cố 云vân 如như 雖tuy 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 雖tuy 于vu 此thử 位vị 亦diệc 得đắc 等đẳng 者giả 。 恐khủng 疑nghi 此thử 位vị 二nhị 果quả 雙song 得đắc 。 何hà 獨độc 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 雖tuy 于vu 此thử 位vị 亦diệc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 非phi 此thử 中trung 頌tụng 意ý 所sở 顯hiển 。 所sở 顯hiển 者giả 唯duy 識thức 性tánh 耳nhĩ 。 此thử 性tánh 在tại 二Nhị 乘Thừa 滿mãn 位vị 。 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 在tại 大đại 牟Mâu 尼Ni 中trung 名danh 法Pháp 身thân 故cố 。 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 此thử 云vân 寂tịch 默mặc 。 善thiện 寂tịch 空không 有hữu 二nhị 邉# 。 默mặc 契khế 中trung 道đạo 故cố 。 獨độc 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 也dã 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 徴# 標tiêu 二nhị 別biệt 解giải 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 徴# 標tiêu 。

云vân 何hà 證chứng 得đắc 。 二nhị 種chủng 轉chuyển 依y 。 謂vị 十Thập 地Địa 中trung 修tu 十thập 勝thắng 行hành 。 斷đoạn 十thập 重trọng 障chướng 。 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 二nhị 種chủng 轉chuyển 依y 由do 斯tư 證chứng 得đắc 。

○# 二nhị 別biệt 解giải 釋thích (# 五ngũ )# 。 初sơ 釋thích 十Thập 地Địa 二nhị 釋thích 十thập 行hành 三tam 釋thích 十thập 障chướng 四tứ 釋thích 十thập 如như 五ngũ 釋thích 轉chuyển 依y 。

○# 初sơ 釋thích 十Thập 地Địa (# 二nhị )# 。 初sơ 別biệt 釋thích 二nhị 通thông 釋thích 。

○# 初sơ 別biệt 釋thích (# 十thập )# 。 初sơ 歡hoan 喜hỷ (# 至chí )# 十thập 法pháp 雲vân 。

○# 初sơ 歡hoan 喜hỷ 。

言ngôn 十Thập 地Địa 者giả 。 一nhất 極cực 喜hỷ 地địa 。 初sơ 獲hoạch 聖thánh 性tánh 。 具cụ 證chứng 二nhị 空không 。 能năng 益ích 自tự 他tha 生sanh 大đại 喜hỷ 故cố 。

極cực 喜hỷ 地địa 。 標tiêu 地địa 名danh 。 初sơ 獲hoạch 等đẳng 。 釋thích 喜hỷ 故cố 。 下hạ 諸chư 地địa 標tiêu 釋thích 倣# 此thử 凢# 人nhân 期kỳ 願nguyện 未vị 遂toại 之chi 前tiền 。 心tâm 恆hằng 不bất 喜hỷ 。 己kỷ 遂toại 之chi 後hậu 。 相tương/tướng 忘vong 于vu 喜hỷ 。 唯duy 方phương 遂toại 之chi 時thời 。 自tự 不bất 禁cấm 其kỳ 中trung 心tâm 悅duyệt 豫dự 而nhi 手thủ 舞vũ 足túc 蹈đạo 之chi 也dã 。 况# 始thỉ 獲hoạch 聖thánh 性tánh 之chi 位vị 。 始thỉ 證chứng 二nhị 空không 之chi 理lý 。 始thỉ 能năng 利lợi 益ích 自tự 他tha 乎hồ 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 故cố 不bất 獨độc 喜hỷ 而nhi 喜hỷ 之chi 至chí 。 曰viết 大đại 喜hỷ 。 曰viết 極cực 喜hỷ 也dã 。 瑜du 伽già 云vân 。 已dĩ 入nhập 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 由do 己kỷ 入nhập 故cố 。 不bất 名danh 異dị 生sanh 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 怖bố 畏úy 。 得đắc 未vị 曾tằng 得đắc 。 無vô 上thượng 法Pháp 故cố 。 常thường 能năng 安an 住trụ 極cực 喜hỷ 。 廣quảng 之chi 則tắc 此thử 地địa 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 等đẳng 也dã 。 豈khởi 不bất 極cực 喜hỷ 。

○# 二nhị 離ly 垢cấu 。

二nhị 離ly 垢cấu 地địa 。 具cụ 淨tịnh 尸thi 羅la 。 遠viễn 離ly 能năng 起khởi 。 微vi 細tế 毀hủy 犯phạm 。 煩phiền 惱não 垢cấu 故cố 。

承thừa 前tiền 初Sơ 地Địa 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 如như 是thị 已dĩ 證chứng 正chánh 位vị 。 依y 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 因nhân 清thanh 淨tịnh 。 說thuyết 第đệ 二nhị 離Ly 垢Cấu 地Địa 。 具cụ 淨tịnh 尸thi 羅la 等đẳng 。 釋thích 離ly 垢cấu 所sở 由do 名danh 也dã 。 夫phu 犯phạm 戒giới 之chi 業nghiệp 。 始thỉ 于vu 能năng 起khởi 之chi 惑hoặc 。 曰viết 遠viễn 離ly 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 麄# 惑hoặc 可khả 知tri 惑hoặc 且thả 遠viễn 離ly 。 業nghiệp 又hựu 可khả 知tri 。 詳tường 之chi 。 遠viễn 離ly 有hữu 三tam 。 一nhất 對đối 治trị 遠viễn 離ly 。 具cụ 別Biệt 解Giải 脫Thoát 及cập 定định 道đạo 二nhị 共cộng 戒giới 故cố 。 二nhị 即tức 因nhân 遠viễn 離ly 。 遠viễn 離ly 能năng 起khởi 微vi 細tế 毀hủy 犯phạm 煩phiền 惱não 故cố 。 三tam 果quả 行hành 遠viễn 離ly 。 遠viễn 離ly 犯phạm 戒giới 。 不bất 善thiện 業nghiệp 故cố 。 又hựu 細tế 對đối 麄# 言ngôn 。 能năng 起khởi 之chi 惑hoặc 有hữu 麄# 細tế 。 犯phạm 戒giới 之chi 業nghiệp 亦diệc 麄# 細tế 。 麄# 必tất 故cố 犯phạm 。 細tế 必tất 悞ngộ 犯phạm 。 細tế 尚thượng 遠viễn 離ly 。 故cố 犯phạm 自tự 絕tuyệt 。 問vấn 。 此thử 名danh 具cụ 淨tịnh 尸thi 羅la 。 初Sơ 地Địa 豈khởi 無vô 戒giới 耶da 。 曰viết 。 清thanh 涼lương 云vân 。 性tánh 戒giới 成thành 就tựu 。 非phi 如như 初Sơ 地Địa 思tư 擇trạch 護hộ 戒giới 也dã 。 又hựu 離ly 初Sơ 地Địa 歡hoan 喜hỷ 。 亦diệc 名danh 離ly 垢cấu 。 瑜du 伽già 云vân 。 已dĩ 入nhập 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 毘tỳ 柰nại 耶da 中trung 。 法pháp 爾nhĩ 獲hoạch 得đắc 止chỉ 息tức 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 所sở 學học 自tự 性tánh 。 能năng 于vu 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 清thanh 淨tịnh 現hiện 行hành 。 故cố 能năng 遠viễn 離ly 諸chư 犯phạm 戒giới 垢cấu 。

○# 三tam 發phát 光quang 。

三tam 發phát 光quang 地địa 。 成thành 就tựu 勝thắng 定định 大đại 法pháp 總tổng 持trì 。 能năng 發phát 無vô 邉# 妙diệu 慧tuệ 光quang 故cố 。

承thừa 前tiền 二nhị 地địa 。 如như 深thâm 密mật 云vân 。 前tiền 位vị 能năng 持trì 微vi 細tế 戒giới 品phẩm 。 未vị 得đắc 圓viên 滿mãn 。 世thế 間gian 等đẳng 持trì 等Đẳng 至Chí 。 及cập 圓viên 滿mãn 聞văn 法Pháp 總tổng 持trì 。 為vi 令linh 得đắc 此thử 。 因nhân 說thuyết 此thử 地địa 令linh 勤cần 修tu 學học 。 照chiếu 了liễu 當đương 地địa 諸chư 法pháp 曰viết 慧tuệ 光quang 。 聞văn 思tư 修tu 三tam 。 廣quảng 無vô 涯nhai 際tế 。 莫mạc 可khả 測trắc 識thức 。 曰viết 無vô 邉# 妙diệu 慧tuệ 光quang 。 總tổng 持trì 即tức 陀đà 羅la 尼ni 。 曰viết 大đại 法pháp 者giả 。 即tức 廣quảng 大đại 教giáo 法pháp 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 也dã 。 勝thắng 定định 謂vị 三tam 摩ma 地địa 。 亦diệc 曰viết 奢xa 摩ma 他tha 。 即tức 等đẳng 持trì 等Đẳng 至Chí 。 等đẳng 持trì 者giả 。 平bình 等đẳng 持trì 心tâm 。 趨xu 一nhất 境cảnh 故cố 。 等đẳng 至chí 者giả 。 遠viễn 離ly 沉trầm 掉trạo 。 至chí 一nhất 境cảnh 故cố 。 然nhiên 則tắc 名danh 發Phát 光Quang 地Địa 者giả 。 以dĩ 發phát 無vô 邉# 妙diệu 慧tuệ 光quang 故cố 。 能năng 發phát 妙diệu 慧tuệ 光quang 者giả 。 以dĩ 成thành 就tựu 大đại 法pháp 總tổng 持trì 故cố 。 勝thắng 定định 總tổng 持trì 。 能năng 持trì 能năng 發phát 。 妙diệu 慧tuệ 發phát 光quang 。 所sở 持trì 所sở 發phát 也dã 。 問vấn 。 未vị 見kiến 道đạo 前tiền 。 未vị 嘗thường 不bất 修tu 三tam 學học 。 然nhiên 既ký 登đăng 初Sơ 地Địa 名danh 為vi 正chánh 位vị 。 是thị 出xuất 世thế 依y 。 復phục 修tu 三tam 學học 。 雖tuy 地địa 地địa 皆giai 妙diệu 。 然nhiên 各các 就tựu 增tăng 盛thịnh 而nhi 言ngôn 。 則tắc 二nhị 地địa 當đương 戒giới 。 三tam 地địa 當đương 定định 。 今kim 曰viết 發phát 光quang 。 豈khởi 非phi 是thị 慧tuệ 。 曰viết 。 雖tuy 名danh 為vi 慧tuệ 。 不bất 離ly 勝thắng 定định 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 獲hoạch 得đắc 強cường 盛thịnh 奢xa 摩ma 他tha 。 由do 此thử 證chứng 得đắc 。 爾nhĩ 燄diệm 光quang 明minh 。 則tắc 即tức 定định 之chi 慧tuệ 。 慧tuệ 不bất 離ly 定định 。

○# 四tứ 燄diệm 慧tuệ 。

四tứ 燄diệm 慧tuệ 地địa 。 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 燒thiêu 煩phiền 惱não 薪tân 。 慧tuệ 燄diệm 增tăng 故cố 。

承thừa 前tiền 三tam 地địa 。 如như 解giải 深thâm 密mật 。 明minh 四tứ 種chủng 清thanh 淨tịnh 。 能năng 攝nhiếp 諸chư 地Địa 。 前tiền 三tam 即tức 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 戒giới 定định 增tăng 上thượng 三tam 清thanh 淨tịnh 。 此thử 第đệ 四tứ 地địa 。 訖ngật 于vu 佛Phật 地địa 。 名danh 慧tuệ 增tăng 上thượng 。 而nhi 慧tuệ 有hữu 多đa 種chủng 。 此thử 地địa 正chánh 明minh 覺giác 分phần/phân 相tương 應ứng 增tăng 上thượng 慧tuệ 住trụ 故cố 。 又hựu 前tiền 地địa 雖tuy 得đắc 盛thịnh 定định 總tổng 持trì 。 而nhi 未vị 得đắc 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 捨xả 于vu 定định 愛ái 。 及cập 與dữ 法Pháp 愛ái 。 令linh 備bị 修tu 證chứng 彼bỉ 行hành 。 故cố 次thứ 此thử 而nhi 云vân 燄diệm 慧tuệ 地địa 。 前tiền 勝thắng 定định 未vị 忘vong 名danh 定định 愛ái 。 聞văn 持trì 未vị 忘vong 名danh 法pháp 愛ái 。 定định 法pháp 既ký 在tại 。 慢mạn 惑hoặc 自tự 成thành 。 亦diệc 所sở 謂vị 煩phiền 惱não 薪tân 也dã 。 今kim 以dĩ 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 覺giác 分phần/phân 法pháp 故cố 。 根căn 本bổn 智trí 火hỏa 。 燒thiêu 根căn 隨tùy 惑hoặc 薪tân 為vi 灰hôi 燼tẫn 。 雖tuy 前tiền 亦diệc 有hữu 慧tuệ 。 此thử 慧tuệ 燄diệm 增tăng 。 故cố 名danh 燄diệm 慧tuệ 。 雖tuy 由do 安an 住trụ 而nhi 能năng 燒thiêu 薪tân 。 亦diệc 由do 燒thiêu 薪tân 而nhi 善thiện 安an 住trụ 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 已dĩ 入nhập 四Tứ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 內nội 獲hoạch 得đắc 強cường 盛thịnh 毘tỳ 婆bà 舎# 那na 道đạo 故cố 。 建kiến 立lập 能năng 燒thiêu 煩phiền 惱não 智trí 燄diệm 。 由do 此thử 能năng 于vu 如như 其kỳ 所sở 證chứng 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 安an 立lập 善thiện 巧xảo 。

○# 五ngũ 難nan 勝thắng 。

五ngũ 極Cực 難Nan 勝Thắng 地Địa 。 真chân 俗tục 兩lưỡng 智trí 。 行hành 相tương/tướng 互hỗ 違vi 。 合hợp 令linh 相tương 應ứng 。 極cực 難nan 勝thắng 故cố 。

承thừa 前tiền 四tứ 地địa 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 初sơ 二nhị 三tam 地địa 。 相tương/tướng 同đồng 世thế 間gian 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 。 寄ký 同đồng 聲Thanh 聞Văn 。 則tắc 四tứ 地địa 寄ký 初sơ 果quả 。 乃nãi 至chí 五ngũ 地địa 寄ký 羅La 漢Hán 。 後hậu 六lục 既ký 觀quán 緣duyên 起khởi 。 寄ký 同đồng 緣Duyên 覺Giác 。 以dĩ 七thất 地địa 未vị 離ly 分phân 段đoạn 。 故cố 四tứ 五ngũ 六lục 七thất 。 寄ký 同đồng 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 約ước 位vị 言ngôn 也dã 。 又hựu 約ước 三tam 學học 而nhi 言ngôn 。 則tắc 前tiền 覺giác 分phần/phân 相tương 應ứng 慧tuệ 。 此thử 明minh 諸chư 諦đế 相tướng 應ưng 慧tuệ 。 更cánh 約ước 出xuất 世thế 而nhi 言ngôn 。 則tắc 前tiền 得đắc 出xuất 世thế 。 未vị 能năng 順thuận 世thế 。 今kim 能năng 五ngũ 明minh 順thuận 世thế 。 再tái 約ước 所sở 得đắc 而nhi 言ngôn 。 前tiền 得đắc 三Tam 十Thập 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 今kim 攝nhiếp 方phương 便tiện 所sở 攝nhiếp 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 次thứ 前tiền 而nhi 言ngôn 。 極Cực 難Nan 勝Thắng 地Địa 。 行hành 相tương/tướng 互hỗ 違vi 。 有hữu 分phân 別biệt 無vô 分phân 別biệt 。 也dã 世thế 親thân 云vân 。 真Chân 諦Đế 智trí 是thị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 世thế 間gian 工công 巧xảo 等đẳng 智trí 是thị 。 有hữu 分phân 別biệt 智trí 。 此thử 二nhị 相tương 違vi 。 應ưng 修tu 令linh 合hợp 。 能năng 合hợp 難nạn/nan 合hợp 。 令linh 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 極cực 難nan 勝thắng 。 緣duyên 三tam 地địa 同đồng 世thế 。 未vị 能năng 得đắc 出xuất 。 四tứ 地địa 雖tuy 出xuất 。 不bất 能năng 隨tùy 俗tục 。 多đa 滯trệ 二nhị 邉# 。 莫mạc 能năng 度độ 越việt 。 今kim 出xuất 而nhi 能năng 隨tùy 。 巧xảo 逹# 五ngũ 明minh 。 真chân 俗tục 不bất 礙ngại 。 偏thiên 滯trệ 遠viễn 離ly 。 難nan 度độ 能năng 度độ 。 故cố 名danh 極cực 難nan 勝thắng 。 瑜du 伽già 云vân 。 已dĩ 入nhập 五Ngũ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 智trí 故cố 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 智trí 故cố 。 能năng 昇thăng 悟ngộ 入nhập 不bất 思tư 議nghị 諦đế 。 極cực 難nan 勝thắng 道đạo 是thị 也dã 。 問vấn 。 後hậu 後hậu 必tất 勝thắng 前tiền 前tiền 。 此thử 難nan 勝thắng 名danh 極cực 。 後hậu 殆đãi 何hà 如như 。 曰viết 。 以dĩ 此thử 初sơ 得đắc 。 偏thiên 受thọ 其kỳ 名danh 。 自tự 是thị 望vọng 前tiền 以dĩ 立lập 。 不bất 應ứng 對đối 後hậu 為vi 難nạn/nan 。 又hựu 由do 此thử 真chân 俗tục 始thỉ 得đắc 相tương 應ứng 。 後hậu 當đương 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 。 以dĩ 滿mãn 其kỳ 量lượng 耳nhĩ 。

○# 六lục 現hiện 前tiền 。

六lục 現hiện 前tiền 地địa 。 住trụ 緣duyên 起khởi 智trí 。 引dẫn 無vô 分phân 別biệt 最tối 勝thắng 般Bát 若Nhã 。 令linh 現hiện 前tiền 故cố 。

承thừa 前tiền 五ngũ 地địa 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 前tiền 地địa 雖tuy 能năng 于vu 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 棄khí 捨xả 。 一nhất 向hướng 背bội 趣thú 。 而nhi 未vị 能năng 于vu 。 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 又hựu 由do 于vu 彼bỉ 。 多đa 生sanh 厭yếm 故cố 。 未vị 能năng 久cửu 住trụ 。 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 為vi 令linh 于vu 此thử 。 得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 。 精tinh 勤cần 修tu 習tập 。 故cố 次thứ 云vân 現hiện 前tiền 地địa 。 緣duyên 起khởi 。 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 有hữu 分phân 別biệt 智trí 也dã 。 住trụ 緣duyên 起khởi 。 于vu 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 甚thậm 深thâm 緣duyên 起khởi 道Đạo 理lý 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 安an 住trụ 于vu 其kỳ 中trung 也dã 。 有hữu 染nhiễm 有hữu 淨tịnh 。 非phi 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 染nhiễm 無vô 淨tịnh 。 是thị 名danh 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 今kim 以dĩ 住trụ 緣duyên 起khởi 智trí 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 妙diệu 逹# 緣duyên 生sanh 。 引dẫn 無vô 分phân 別biệt 大đại 智trí 最tối 勝thắng 般Bát 若Nhã 顯hiển 現hiện 在tại 前tiền 。 親thân 如như 目mục 覩đổ 。 曰viết 現hiện 前tiền 地địa 。 如như 深thâm 密mật 云vân 。 現hiện 前tiền 觀quán 察sát 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 又hựu 于vu 無vô 相tướng 多đa 修tu 作tác 意ý 。 方phương 得đắc 現hiện 前tiền 。 正chánh 攝nhiếp 論luận 所sở 謂vị 由do 緣duyên 起khởi 智trí 。 能năng 令linh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 現hiện 在tại 前tiền 故cố 也dã 。 極cực 而nhi 言ngôn 之chi 。 生sanh 死tử 是thị 凢# 夫phu 行hành 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 二Nhị 乘Thừa 行hành 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 魔ma 事sự 。 智trí 論luận 云vân 。 除trừ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 餘dư 皆giai 魔ma 事sự 。 今kim 引dẫn 無vô 分phân 別biệt 最tối 勝thắng 般Bát 若Nhã 現hiện 前tiền 。 則tắc 能năng 契khế 實thật 相tướng 而nhi 遠viễn 魔ma 事sự 矣hĩ 。

○# 七thất 遠viễn 行hành 。

七thất 遠viễn 行hành 地địa 。 至chí 無vô 相tướng 住trụ 功công 用dụng 後hậu 邉# 。 出xuất 過quá 世thế 間gian 。 二Nhị 乘Thừa 道đạo 故cố 。

承thừa 前tiền 六lục 地địa 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 前tiền 地địa 雖tuy 能năng 多đa 住trụ 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 而nhi 未vị 能năng 令linh 。 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 無vô 間gián 無vô 缺khuyết 。 多đa 修tu 習tập 住trụ 。 為vi 令linh 滿mãn 故cố 次thứ 云vân 遠viễn 行hành 地địa 。 善thiện 修tu 證chứng 故cố 。 入nhập 至chí 無vô 相tướng 住trụ 功công 用dụng 後hậu 邉# 。 後hậu 邉# 者giả 。 世thế 間gian 二Nhị 乘Thừa 名danh 前tiền 名danh 近cận 。 今kim 則tắc 出xuất 過quá 世thế 間gian 二Nhị 乘Thừa 道đạo 。 故cố 曰viết 後hậu 曰viết 遠viễn 也dã 。 又hựu 從tùng 前tiền 遠viễn 來lai 。 起khởi 無vô 相tướng 行hành 。 至chí 功công 用dụng 邉# 名danh 後hậu 。 此thử 功công 用dụng 行hành 邉# 。 能năng 遠viễn 至chí 後hậu 位vị 亦diệc 名danh 後hậu 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 已dĩ 入nhập 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 有hữu 加gia 行hành 無vô 間gian 缺khuyết 無vô 相tướng 界giới 。 作tác 意ý 能năng 極cực 遠viễn 入nhập 于vu 加gia 行hành 道Đạo 。 已dĩ 到đáo 究cứu 竟cánh 。 正chánh 深thâm 密mật 所sở 謂vị 能năng 遠viễn 證chứng 入nhập 。 無vô 缺khuyết 無vô 間gián 。 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 與dữ 清thanh 淨tịnh 地địa 。 共cộng 相tương 鄰lân 接tiếp 名danh 遠Viễn 行Hành 地Địa 也dã 。

○# 八bát 不bất 動động 。

八bát 不bất 動động 地địa 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 任nhậm 運vận 相tương 續tục 。 相tương/tướng 用dụng 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 動động 故cố 。

承thừa 前tiền 七thất 地địa 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 雖tuy 于vu 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 無vô 間gián 無vô 缺khuyết 。 多đa 修tu 習tập 位vị 。 而nhi 未vị 能năng 于vu 無vô 相tướng 中trung 。 捨xả 離ly 功công 用dụng 。 又hựu 未vị 能năng 于vu 相tương/tướng 自tự 在tại 修tu 習tập 得đắc 滿mãn 。 且thả 前tiền 三tam 地địa 寄ký 同đồng 世thế 間gian 。 次thứ 四tứ 地địa 寄ký 同đồng 三tam 乘thừa 。 今kim 地địa 寄ký 同đồng 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 次thứ 言ngôn 不bất 動động 地địa 。 不bất 動động 者giả 。 煩phiền 惱não 名danh 相tướng 用dụng 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 名danh 無vô 相tướng 。 分phân 別biệt 纔tài 起khởi 。 名danh 相tướng 煩phiền 惱não 。 捨xả 離ly 功công 用dụng 。 名danh 無vô 功công 用dụng 行hành 。 一nhất 有hữu 功công 用dụng 名danh 用dụng 煩phiền 惱não 。 前tiền 六lục 地địa 為vi 相tương/tướng 用dụng 所sở 動động 。 第đệ 七thất 雖tuy 得đắc 無vô 相tướng 。 猶do 住trụ 無vô 相tướng 功công 用dụng 。 今kim 此thử 地Địa 中trung 。 報báo 行hành 純thuần 熟thục 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 于vu 無vô 相tướng 觀quán 。 任nhậm 運vận 無vô 間gian 。 任nhậm 運vận 故cố 。 用dụng 不bất 能năng 動động 。 相tương 續tục 故cố 。 相tương/tướng 不bất 能năng 動động 。 故cố 云vân 相tương/tướng 用dụng 煩phiền 惱não 不bất 能năng 動động 曰viết 不bất 動động 地địa 也dã 。 深thâm 密mật 亦diệc 云vân 。 由do 于vu 無vô 相tướng 。 得đắc 無vô 功công 用dụng 。 于vu 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 為vi 現hiện 前tiền 煩phiền 惱não 所sở 動động 是thị 也dã 。

○# 九cửu 善thiện 慧tuệ 。

九cửu 善thiện 慧tuệ 地địa 。 成thành 就tựu 微vi 妙diệu 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 能năng 徧biến 十thập 方phương 。 善thiện 說thuyết 法Pháp 故cố 。

承thừa 上thượng 八bát 地địa 。 如như 瑜du 伽già 意ý 云vân 。 前tiền 雖tuy 無vô 相tướng 住trụ 中trung 。 捨xả 離ly 功công 用dụng 。 亦diệc 能năng 于vu 相tương/tướng 自tự 在tại 。 而nhi 未vị 能năng 于vu 。 異dị 名danh 眾chúng 相tướng 。 訓huấn 詁# 差sai 別biệt 。 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 。 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 中trung 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 為vì 令linh 此thử 分phần 。 得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 。 次thứ 云vân 九cửu 地địa 。 四tứ 無vô 礙ngại 者giả 。 一nhất 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 句cú 故cố 。 二nhị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 通thông 逹# 一nhất 切thiết 義nghĩa 理lý 故cố 。 三tam 辭từ 無vô 礙ngại 解giải 。 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 言ngôn 辭từ 故cố 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 解giải 。 喜hỷ 樂lạc 而nhi 說thuyết 。 隨tùy 所sở 宜nghi 故cố 。 能năng 徧biến 十thập 方phương 善thiện 說thuyết 法Pháp 故cố 者giả 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 九cửu 地địa 中trung 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 云vân 何hà 勝thắng 耶da 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 一nhất 剎sát 那na 。 普phổ 答đáp 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 所sở 有hữu 人nhân 天thiên 。 異dị 類loại 異dị 音âm 異dị 義nghĩa 問vấn 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 以dĩ 一nhất 音âm 。 普phổ 答đáp 眾chúng 問vấn 。 徧biến 斷đoạn 眾chúng 疑nghi 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 如như 是thị 善thiện 說thuyết 。 乃nãi 名danh 最tối 勝thắng 。 如như 是thị 最Tối 勝Thắng 。 即tức 微vi 妙diệu 義nghĩa 。 如như 是thị 微vi 妙diệu 。 故cố 名danh 善thiện 慧tuệ 。

○# 十thập 法pháp 雲vân 。

十thập 法pháp 雲vân 地địa 。 大đại 法pháp 智trí 雲vân 。 含hàm 眾chúng 德đức 水thủy 。 蔭ấm 蔽tế 一nhất 切thiết 。 如như 空không 麄# 重trọng/trùng [〦/兄]# 滿mãn 法Pháp 身thân 故cố 。

承thừa 上thượng 九cửu 地địa 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 雖tuy 于vu 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 。 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 中trung 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 而nhi 未vị 能năng 得đắc 。 圓viên 滿mãn 法Pháp 身thân 。 現hiện 前tiền 證chứng 受thọ 。 令linh 精tinh 勤cần 修tu 習tập 。 已dĩ 得đắc 圓viên 滿mãn 。 故cố 次thứ 言ngôn 法pháp 雲vân 地địa 。 法pháp 雲vân 者giả 。 總tổng 緣duyên 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 之chi 智trí 曰viết 大đại 法pháp 智trí 。 滿mãn 證chứng 法Pháp 身thân 之chi 智trí 。 亦diệc 大đại 法pháp 智trí 也dã 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 諸chư 三tam 昧muội 門môn 。 曰viết 眾chúng 德đức 。 曰viết 大đại 法pháp 智trí 雲vân 。 含hàm 眾chúng 德đức 水thủy 。 者giả 。 智trí 能năng 蔵# 彼bỉ 眾chúng 德đức 。 如như 雲vân 含hàm 水thủy 。 有hữu 生sanh 彼bỉ 勝thắng 功công 能năng 故cố 也dã 麄# 重trọng/trùng 。 即tức 所sở 知tri 少thiểu 分phần 。 及cập 煩phiền 惱não 惑hoặc 種chủng 。 麄# 重trọng/trùng 如như 空không 者giả 。 喻dụ 廣quảng 大đại 義nghĩa 。 蔭ấm 蔽tế 。 隔cách 斷đoạn 義nghĩa 。 蔭ấm 蔽tế 一nhất 切thiết 。 如như 空không 麄# 重trọng/trùng 充sung 滿mãn 法Pháp 身thân 者giả 。 謂vị 此thử 智trí 能năng 蔭ấm 蔽tế 廣quảng 大đại 之chi 惑hoặc 。 不bất 令linh 障chướng 礙ngại 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 又hựu 如như 大đại 雲vân 覆phú 隱ẩn 。 如như 空không 廣quảng 大đại 無vô 邉# 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 故cố 。 又hựu 此thử 智trí 充sung 滿mãn 所sở 證chứng 所sở 依y 法Pháp 身thân 。 猶do 如như 大đại 雲vân 。 充sung 滿mãn 虚# 空không 故cố 。 問vấn 。 瑜du 伽già 云vân 。 麄# 重trọng/trùng 之chi 身thân 廣quảng 如như 虚# 空không 。 法Pháp 身thân 圓viên 滿mãn 。 譬thí 如như 大đại 雲vân 。 與dữ 法Pháp 身thân 如như 空không 。 智trí 如như 雲vân 異dị 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 約ước 寂tịch 曰viết 法Pháp 身thân 。 約ước 照chiếu 曰viết 智trí 身thân 。 全toàn 寂tịch 全toàn 照chiếu 。 法pháp 滿mãn 智trí 滿mãn 故cố 。 言ngôn 別biệt 而nhi 義nghĩa 相tương/tướng 融dung 也dã 。 然nhiên 總tổng 其kỳ 要yếu 畧lược 。 前tiền 地địa 雖tuy 得đắc 。 說thuyết 法Pháp 自tự 在tại 。 法Pháp 身thân 未vị 滿mãn 。 此thử 則tắc 以dĩ 智trí 含hàm 德đức 。 徧biến 斷đoạn 諸chư 障chướng 。 徧biến 證chứng 法Pháp 身thân 也dã 。

○# 二nhị 通thông 釋thích 。

如như 是thị 十Thập 地Địa 。 總tổng 攝nhiếp 有hữu 為vi 無vô 為vi 功công 德đức 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 與dữ 所sở 修tu 行hành 為vi 勝thắng 依y 持trì 。 令linh 得đắc 生sanh 長trưởng 故cố 名danh 為vi 地địa 。

通thông 釋thích 自tự 性tánh 及cập 地địa 名danh 也dã 。 四Tứ 智Trí 之chi 中trung 。 妙diệu 平bình 二nhị 智trí 既ký 在tại 因nhân 位vị 。 必tất 渉# 有hữu 為vi 。 地địa 地địa 所sở 證chứng 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 總tổng 攝nhiếp 此thử 二nhị 功công 德đức 以dĩ 為vi 十Thập 地Địa 自tự 性tánh 。 然nhiên 名danh 為vi 地địa 者giả 。 有hữu 依y 持trì 生sanh 長trưởng 義nghĩa 。 故cố 今kim 諸chư 地địa 與dữ 所sở 修tu 行hành 為vi 勝thắng 依y 持trì 。 令linh 得đắc 生sanh 長trưởng 。 如như 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 地địa 名danh 為vi 持trì 。 能năng 持trì 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 功công 德đức 故cố 。 亦diệc 名danh 生sanh 成thành 。 生sanh 成thành 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 故cố 是thị 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 十thập 行hành (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 十thập 行hành 二nhị 義nghĩa 類loại 分phân 別biệt 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 十thập 行hành (# 七thất )# 。 初sơ 指chỉ 行hành 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 列liệt 數số 目mục 三tam 別biệt 明minh 體thể 性tánh 。 四tứ 別biệt 明minh 依y 止chỉ 五ngũ 別biệt 不bất 增tăng 減giảm 六lục 別biệt 明minh 次thứ 第đệ 七thất 別biệt 明minh 修tu 滿mãn 。

○# 初sơ 指chỉ 行hành 總tổng 標tiêu 。

十thập 勝thắng 行hành 者giả 。 即tức 是thị 十thập 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。

○# 二nhị 別biệt 列liệt 數số 目mục 。

施thí 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 財tài 施thí 。 無vô 畏úy 施thí 。 法Pháp 施thí 。 戒giới 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 律luật 儀nghi 戒giới 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 戒giới 。 忍nhẫn 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 精tinh 進tấn 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 攝nhiếp 善thiện 精tinh 進tấn 。 利lợi 樂lạc 精tinh 進tấn 。 靜tĩnh 慮lự 有hữu 三tam 種chủng 。 安an 住trụ 靜tĩnh 慮lự 。 引dẫn 發phát 靜tĩnh 慮lự 。 辦biện 事sự 靜tĩnh 慮lự 般Bát 若Nhã 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 生sanh 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 法pháp 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 俱câu 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 拔bạt 濟tế 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 願nguyện 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 求cầu 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 利lợi 樂lạc 他tha 願nguyện 。 力lực 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 思tư 擇trạch 力lực 。 修tu 習tập 力lực 。 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 智trí 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 智trí 。

列liệt 十thập 種chủng 名danh 數số 。 使sử 知tri 各các 各các 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。 前tiền 六lục 各các 三tam 。 後hậu 四tứ 各các 二nhị 。 施thí 三tam 者giả 。 無vô 染nhiễm 心tâm 捨xả 資tư 生sanh 具cụ 曰viết 財tài 施thí 。 止chỉ 損tổn 害hại 濟tế 拔bạt 驚kinh 怖bố 曰viết 無vô 畏úy 施thí 。 無vô 染nhiễm 心tâm 如như 實thật 說thuyết 法Pháp 曰viết 法Pháp 施thí 也dã 。 戒giới 三tam 者giả 。 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 曰viết 律luật 儀nghi 戒giới 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 曰viết 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 無vô 生sanh 不bất 度độ 曰viết 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 也dã 。 忍nhẫn 三tam 者giả 。 如như 仙tiên 人nhân 忍nhẫn 惡ác 王vương 之chi 割cát 。 羅la 睺hầu 泣khấp 外ngoại 道đạo 之chi 打đả 等đẳng 。 乃nãi 是thị 成thành 熟thục 有hữu 情tình 之chi 因nhân 。 曰viết 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 寒hàn [烈-列+執]# 饑cơ 渴khát 。 皆giai 能năng 忍nhẫn 受thọ 。 種chủng 種chủng 逼bức 迫bách 。 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 乃nãi 是thị 當đương 來lai 成thành 佛Phật 之chi 因nhân 。 曰viết 安an 受thọ 忍nhẫn 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 堪kham 忍nhẫn 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 之chi 法pháp 。 是thị 前tiền 二nhị 忍nhẫn 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 曰viết 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 也dã 。 進tiến 三tam 者giả 。 立lập 大đại 誓thệ 願nguyện 。 [執/力]# 不bất 可khả 撓nạo 。 曰viết 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 方phương 便tiện 進tiến 修tu 。 綂# 諸chư 善thiện 法Pháp 。 曰viết 攝nhiếp 善thiện 精tinh 進tấn 。 化hóa 利lợi 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 止chỉ 息tức 。 曰viết 利lợi 樂lạc 精tinh 進tấn 也dã 。 禪thiền 三tam 者giả 。 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 離ly 慢mạn 見kiến 愛ái 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 曰viết 安an 住trụ 靜tĩnh 慮lự 。 引dẫn 發phát 六lục 種chủng 神thần 通thông 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 曰viết 引dẫn 發phát 靜tĩnh 慮lự 。 欲dục 饒nhiêu 益ích 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 以dĩ 能năng 止chỉ 息tức 饑cơ 儉kiệm 疾tật 疫dịch 諸chư 怖bố 畏úy 等đẳng 苦khổ 惱não 故cố 。 曰viết 辦biện 事sự 靜tĩnh 慮lự 也dã 。 慧tuệ 三tam 者giả 。 斷đoạn 我ngã 執chấp 所sở 證chứng 曰viết 生sanh 空không 。 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 斷đoạn 法pháp 執chấp 所sở 證chứng 曰viết 法pháp 空không 。 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 雙song 斷đoạn 二nhị 執chấp 所sở 執chấp 曰viết 俱câu 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 也dã 。 方phương 便tiện 二nhị 者giả 。 所sở 作tác 施thí 等đẳng 。 不bất 為vi 自tự 求cầu 。 迴hồi 向hướng 有hữu 情tình 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 曰viết 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 為vi 拔bạt 濟tế 有hữu 情tình 。 不bất 專chuyên 利lợi 己kỷ 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 曰viết 拔bạt 濟tế 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 也dã 。 願nguyện 二nhị 者giả 。 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 成thành 。 曰viết 求cầu 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 眾chúng 生sanh 無vô 邉# 誓thệ 願nguyện 度độ 曰viết 利lợi 樂lạc 他tha 願nguyện 也dã 。 力lực 二nhị 者giả 。 正chánh 思tư 决# 擇trạch 。 應ưng 作tác 不bất 應ưng 作tác 。 能năng 伏phục 一nhất 切thiết 。 正chánh 行hạnh 等đẳng 所sở 對đối 治trị 障chướng 。 曰viết 思tư 擇trạch 力lực 。 所sở 修tu 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 有hữu 勝thắng 堪kham 能năng 。 無vô 有hữu 怯khiếp 弱nhược 。 善thiện 行hành 决# 定định 。 曰viết 修tu 習tập 力lực 也dã 。 智trí 二nhị 者giả 。 由do 施thí 等đẳng 六lục 種chủng 。 成thành 立lập 此thử 智trí 。 復phục 以dĩ 此thử 智trí 。 成thành 立lập 六lục 種chủng 。 而nhi 助trợ 般Bát 若Nhã 。 令linh 所sở 修tu 滿mãn 足túc 。 曰viết 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 智trí 。 由do 此thử 妙diệu 智trí 。 能năng 正chánh 了liễu 知tri 。 此thử 施thí 戒giới 等đẳng 。 如như 所sở 聞văn 法Pháp 。 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 亦diệc 令linh 受thọ 用dụng 大Đại 乘Thừa 法Pháp 樂lạc 。 曰viết 成thành 熟thục 有hữu 情tình 智trí 也dã 。

○# 三tam 別biệt 明minh 體thể 性tánh 。

此thử 十thập 性tánh 者giả 。 施thí 以dĩ 無vô 貪tham 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 戒giới 以dĩ 受thọ 學học 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 時thời 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 忍nhẫn 以dĩ 無vô 瞋sân 精tinh 進tấn 審thẩm 慧tuệ 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 精tinh 進tấn 以dĩ 勤cần 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 靜tĩnh 慮lự 但đãn 以dĩ 等đẳng 持trì 為vi 性tánh 。 後hậu 五ngũ 皆giai 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 。 說thuyết 是thị 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 第đệ 八bát 以dĩ 欲dục 勝thắng 解giải 及cập 信tín 為vi 性tánh 。 願nguyện 以dĩ 此thử 三tam 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 此thử 說thuyết 自tự 性tánh 。 若nhược 并tinh 眷quyến 屬thuộc 。 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 一nhất 切thiết 俱câu 行hành 功công 德đức 為vi 性tánh 。

明minh 十thập 行hành 之chi 性tánh 。 使sử 不bất 濫lạm 于vu 差sai 別biệt 之chi 法pháp 也dã 。 無vô 貪tham 。 謂vị 無vô 貪tham 善thiện 根căn 。 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 者giả 。 彼bỉ 即tức 無vô 貪tham 。 對đối 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 曰viết 能năng 起khởi 。 又hựu 彼bỉ 即tức 行hành 施thí 時thời 。 含hàm 此thử 二nhị 義nghĩa 。 故cố 云vân 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 施thí 性tánh 也dã 。 受thọ 學học 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 時thời 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 者giả 。 言ngôn 行hạnh 善thiện 止chỉ 惡ác 之chi 體thể 。 不bất 離ly 三tam 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 。 于vu 受thọ 學học 之chi 時thời 也dã 。 其kỳ 實thật 三tam 戒giới 俱câu 備bị 。 無vô 瞋sân 精tinh 進tấn 。 十thập 一nhất 善thiện 中trung 之chi 二nhị 。 審thẩm 慧tuệ 別biệt 境cảnh 中trung 慧tuệ 及cập 彼bỉ 三tam 業nghiệp 者giả 。 通thông 此thử 三tam 種chủng 。 如như 論luận 謂vị 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 即tức 以dĩ 無vô 瞋sân 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 即tức 以dĩ 精tinh 進tấn 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 即tức 以dĩ 審thẩm 慧tuệ 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 是thị 也dã 。 進tiến 禪thiền 可khả 知tri 。 五ngũ 俱câu 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 者giả 。 此thử 五ngũ 俱câu 用dụng 七thất 覺giác 支chi 中trung 擇trạch 法pháp 一nhất 覺giác 支chi 為vi 體thể 。 良lương 以dĩ 論luận 說thuyết 第đệ 六lục 是thị 根căn 本bổn 智trí 。 後hậu 四tứ 皆giai 後hậu 得đắc 智trí 。 二nhị 智trí 不bất 離ly 擇trạch 法pháp 故cố 也dã 。 願nguyện 以dĩ 欲dục 等đẳng 。 為vi 自tự 性tánh 者giả 。 以dĩ 無vô 善thiện 欲dục 。 善thiện 决# 定định 。 及cập 與dữ 深thâm 信tín 。 此thử 願nguyện 無vô 由do 發phát 起khởi 故cố 也dã 。 眷quyến 屬thuộc 者giả 。 如như 施thí 以dĩ 無vô 貪tham 為vi 體thể 。 無vô 貪tham 俱câu 行hành 餘dư 信tín 慚tàm 等đẳng 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 乃nãi 至chí 智trí 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 。 擇trạch 法pháp 俱câu 行hành 心tâm 及cập 心tâm 所sở 為vi 眷quyến 屬thuộc 等đẳng 也dã 。

○# 四tứ 別biệt 明minh 依y 止chỉ 。

此thử 十thập 相tương/tướng 者giả 。 要yếu 七thất 最tối 勝thắng 。 之chi 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 方phương 可khả 建kiến 立lập 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 一nhất 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 為vi 要yếu 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。 二nhị 依y 止chỉ 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 依y 止chỉ 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 悲bi 愍mẫn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 四tứ 事sự 業nghiệp 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 具cụ 行hành 一nhất 切thiết 事sự 勝thắng 。 五ngũ 巧xảo 便tiện 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 無vô 相tướng 智trí 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 六lục 迴hồi 向hướng 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 七thất 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 不bất 為vi 二nhị 障chướng 間gian 雜tạp 。 若nhược 非phi 此thử 七thất 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 者giả 。 所sở 行hành 施thí 等đẳng 非phi 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 由do 斯tư 施thí 等đẳng 十thập 。 對đối 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 一nhất 一nhất 皆giai 應ưng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。

明minh 行hành 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 相tướng 。 使sử 知tri 簡giản 別biệt 于vu 行hành 岸ngạn 此thử 彼bỉ 之chi 到đáo 否phủ/bĩ 也dã 。 初sơ 順thuận 標tiêu 。 二nhị 正chánh 釋thích 。 三tam 反phản 結kết 。 四tứ 料liệu 簡giản 。 要yếu 七thất 最tối 勝thắng 。 之chi 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 方phương 可khả 建kiến 立lập 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 者giả 。 意ý 謂vị 施thí 等đẳng 十thập 行hành 。 攝nhiếp 于vu 七thất 種chủng 最tối 勝thắng 之chi 內nội 者giả 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 行hành 。 則tắc 世thế 間gian 及cập 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 所sở 有hữu 施thí 等đẳng 可khả 知tri 矣hĩ 。 七thất 最tối 勝thắng 者giả 。 一nhất 安an 住trụ 。 二nhị 依y 止chỉ 。 三tam 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 四tứ 事sự 業nghiệp 。 五ngũ 巧xảo 便tiện 。 六lục 迴hồi 向hướng 。 七thất 清thanh 淨tịnh 。 安an 住trụ 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 性tánh 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 正chánh 因Nhân 地Địa 。 若nhược 此thử 外ngoại 餘dư 四tứ 種chủng 性tánh 。 但đãn 感cảm 人nhân 天thiên 有hữu 漏lậu 及cập 二Nhị 乘Thừa 果quả 。 非phi 無vô 上thượng 極cực 果quả 之chi 正chánh 因nhân 矣hĩ 。 依y 止chỉ 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 依y 止chỉ 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 正chánh 依y 止chỉ 。 如như 經Kinh 云vân 。 不bất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 是thị 為vi 魔ma 業nghiệp 是thị 也dã 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 悲bi 愍mẫn 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 正chánh 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 否phủ/bĩ 則tắc 秪# 自tự 利lợi 而nhi 非phi 兼kiêm 利lợi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 矣hĩ 。 事sự 業nghiệp 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 具cụ 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 萬vạn 行hạnh 莊trang 嚴nghiêm 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 事sự 業nghiệp 。 不bất 然nhiên 。 則tắc 施thí 等đẳng 行hành 寡quả 。 不bất 能năng 滿mãn 足túc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 矣hĩ 。 巧xảo 便tiện 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 無vô 相tướng 智trí 所sở 攝nhiếp 受thọ 之chi 施thí 等đẳng 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 巧xảo 便tiện 。 若nhược 無vô 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 不bất 逹# 三tam 輪luân 體thể 空không 。 住trụ 相tương/tướng 之chi 施thí 等đẳng 矣hĩ 。 迴hồi 向hướng 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 行hành 有hữu 所sở 歸quy 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 施thí 等đẳng 。 不bất 然nhiên 。 則tắc 諸chư 行hành 流lưu 入nhập 異dị 途đồ 不bất 至chí 極cực 果quả 矣hĩ 。 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 不bất 為vi 二nhị 障chướng 間gian 雜tạp 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 方phương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 淨tịnh 行hạnh 。 若nhược 三tam 時thời 悔hối 心tâm 。 即tức 名danh 煩phiền 惱não 。 由do 不bất 了liễu 故cố 而nhi 悔hối 。 即tức 名danh 所sở 知tri 。 此thử 二nhị 間gian 雜tạp 。 烏ô 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 故cố 結kết 云vân 若nhược 非phi 此thử 七thất 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 者giả 。 所sở 行hành 施thí 等đẳng 。 非phi 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 是thị 施thí 非phi 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 離ly 七thất 最tối 勝thắng 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 二nhị 是thị 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 非phi 施thí 。 謂vị 依y 七thất 最tối 勝thắng 所sở 集tập 戒giới 等đẳng 。 三tam 亦diệc 施thí 亦diệc 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 依y 七thất 最tối 勝thắng 所sở 行hành 施thí 等đẳng 。 四tứ 非phi 施thí 非phi 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 離ly 七thất 最tối 勝thắng 而nhi 修tu 戒giới 等đẳng 。 餘dư 九cửu 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 四tứ 句cú 。 問vấn 。 迴hồi 向hướng 與dữ 依y 止chỉ 既ký 皆giai 菩Bồ 提Đề 。 何hà 分phần/phân 二nhị 種chủng 。 曰viết 。 依y 止chỉ 是thị 有hữu 道Đạo 心tâm 。 然nhiên 未vị 必tất 一nhất 一nhất 皆giai 能năng 。 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 依y 止chỉ 是thị 行hành 前tiền 之chi 心tâm 。 迴hồi 向hướng 乃nãi 行hành 後hậu 之chi 心tâm 。 又hựu 迴hồi 向hướng 亦diệc 即tức 是thị 願nguyện 。 故cố 別biệt 開khai 也dã 。 問vấn 。 安an 住trụ 與dữ 依y 止chỉ 。 似tự 舉cử 一nhất 可khả 以dĩ 該cai 二nhị 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 種chủng 性tánh 。 即tức 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 故cố 。 是thị 以dĩ 攝nhiếp 論luận 亦diệc 止chỉ 有hữu 六lục 。 闕khuyết 初sơ 安an 住trụ 。 今kim 必tất 用dụng 安an 住trụ 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 一nhất 是thị 無vô 始thỉ 種chủng 性tánh 。 一nhất 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 于vu 種chủng 性tánh 曰viết 安an 住trụ 。 于vu 大đại 心tâm 曰viết 依y 止chỉ 。 經Kinh 云vân 。 忘vong 失thất 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 諸chư 行hành 業nghiệp 。 必tất 落lạc 魔ma 道đạo 。 夫phu 發phát 後hậu 始thỉ 得đắc 云vân 忘vong 。 豈khởi 非phi 菩Bồ 薩Tát 根căn 性tánh 。 亦diệc 須tu 時thời 檢kiểm 依y 止chỉ 為vi 要yếu 。 故cố 別biệt 開khai 也dã 。 問vấn 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 曰viết 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 則tắc 依y 止chỉ 足túc 該cai 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 何hà 必tất 第đệ 三tam 。 曰viết 。 實thật 如như 所sở 問vấn 。 亦diệc 可khả 不bất 用dụng 第đệ 三tam 。 但đãn 論luận 意ý 欲dục 以dĩ 即tức 悲bi 之chi 智trí 曰viết 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 而nhi 且thả 目mục 上thượng 求cầu 。 故cố 以dĩ 即tức 智trí 之chi 悲bi 曰viết 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 而nhi 特đặc 彰chương 下hạ 化hóa 。 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 見kiến 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 利lợi 生sanh 之chi 為vi 重trọng/trùng 耳nhĩ 。 豈khởi 徒đồ 繁phồn 名danh 相tướng 已dĩ 哉tai 。

○# 五ngũ 別biệt 不bất 增tăng 減giảm (# 二nhị )# 。 初sơ 通thông 明minh 增tăng 減giảm 二nhị 別biệt 明minh 增tăng 減giảm 。

○# 初sơ 通thông 明minh 增tăng 減giảm 。

此thử 但đãn 有hữu 十thập 不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 謂vị 十Thập 地Địa 中trung 對đối 治trị 十thập 障chướng 。 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。

行hành 但đãn 有hữu 十thập 。 增tăng 不bất 至chí 多đa 。 減giảm 不bất 至chí 少thiểu 者giả 。 謂vị 此thử 行hành 于vu 十Thập 地Địa 中trung 。 所sở 治trị 之chi 障chướng 唯duy 十thập 。 所sở 證chứng 之chi 如như 唯duy 十thập 。 能năng 治trị 能năng 證chứng 。 依y 所sở 治trị 所sở 證chứng 之chi 數số 。 故cố 無vô 增tăng 減giảm 耳nhĩ 。

○# 二nhị 別biệt 明minh 增tăng 減giảm (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 前tiền 六lục 二nhị 明minh 後hậu 四tứ 。

○# 初sơ 明minh 前tiền 六lục 。

復phục 次thứ 前tiền 六lục 不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 為vi 除trừ 六lục 種chủng 相tương 違vi 障chướng 故cố 。 漸tiệm 次thứ 修tu 行hành 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。 漸tiệm 次thứ 成thành 熟thục 。 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 此thử 如như 餘dư 論luận 廣quảng 說thuyết 應ưng 知tri 。 又hựu 施thí 等đẳng 三tam 。 增tăng 上thượng 生sanh 道đạo 。 感cảm 大đại 財tài 體thể 及cập 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 精tinh 進tấn 等đẳng 二nhị 。 决# 定định 勝thắng 道đạo 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 及cập 佛Phật 法Pháp 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 唯duy 有hữu 此thử 二nhị 。 又hựu 前tiền 三tam 種chủng 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 施thí 彼bỉ 資tư 財tài 。 不bất 損tổn 惱não 彼bỉ 。 堪kham 忍nhẫn 彼bỉ 惱não 而nhi 饒nhiêu 益ích 故cố 。 精tinh 進tấn 等đẳng 三tam 。 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 雖tuy 未vị 伏phục 滅diệt 。 而nhi 能năng 精tinh 勤cần 修tu 對đối 治trị 彼bỉ 諸chư 善thiện 加gia 行hành 。 永vĩnh 伏phục 永vĩnh 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 又hựu 由do 施thí 等đẳng 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 由do 後hậu 三tam 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 為vi 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 資tư 糧lương 。 由do 此thử 前tiền 六lục 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

別biệt 約ước 四tứ 義nghĩa 以dĩ 明minh 前tiền 六lục 。 不bất 增tăng 減giảm 也dã 。 初sơ 約ước 六lục 障chướng 明minh 不bất 增tăng 減giảm 。 次thứ 約ước 二nhị 道đạo 明minh 不bất 增tăng 減giảm 。 三tam 約ước 二nhị 利lợi 明minh 不bất 增tăng 減giảm 。 四tứ 約ước 無vô 住trụ 明minh 不bất 增tăng 減giảm 。 五ngũ 總tổng 結kết 前tiền 示thị 不bất 增tăng 減giảm 意ý 以dĩ 此thử 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 前tiền 六lục 後hậu 四tứ 合hợp 之chi 為vi 十thập 。 前tiền 六lục 不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 有hữu 四tứ 。 一nhất 約ước 對đối 治trị 慳san 等đẳng 六lục 障chướng 。 自tự 修tu 益ích 人nhân 而nhi 行hành 六Lục 度Độ 。 故cố 不bất 增tăng 減giảm 。 二nhị 約ước 施thí 戒giới 忍nhẫn 三tam 。 于vu 財tài 體thể 眷quyến 屬thuộc 。 有hữu 增tăng 上thượng 生sanh 道đạo 。 進tiến 定định 慧tuệ 三tam 。 于vu 伏phục 惑hoặc 二nhị 利lợi 。 有hữu 决# 定định 勝thắng 道đạo 而nhi 行hành 六Lục 度Độ 。 故cố 不bất 增tăng 減giảm 。 三tam 約ước 施thí 戒giới 忍nhẫn 以dĩ 益ích 人nhân 。 進tiến 定định 慧tuệ 以dĩ 自tự 益ích 而nhi 行hành 六Lục 度Độ 。 故cố 不bất 增tăng 減giảm 。 四tứ 約ước 施thí 戒giới 忍nhẫn 是thị 大đại 悲bi 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 進tiến 定định 慧tuệ 是thị 大đại 智trí 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 而nhi 行hành 六Lục 度Độ 。 故cố 不bất 增tăng 減giảm 也dã 。 問vấn 。 進tiến 定định 慧tuệ 等đẳng 誰thùy 為vi 伏phục 惑hoặc 。 誰thùy 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 及cập 佛Phật 法Pháp 耶da 。 曰viết 。 進tiến 伏phục 煩phiền 惱não 。 修tu 善thiện 方phương 便tiện 故cố 。 定định 熟thục 有hữu 情tình 。 依y 定định 發phát 通thông 故cố 。 慧tuệ 成thành 佛Phật 法pháp 。 佛Phật 法Pháp 由do 慧tuệ 故cố 。 問vấn 。 前tiền 三tam 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 是thị 利lợi 他tha 。 後hậu 三tam 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 是thị 利lợi 自tự 。 而nhi 曰viết 精tinh 進tấn 等đẳng 三tam 。 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 雖tuy 未vị 伏phục 滅diệt 等đẳng 者giả 。 何hà 也dã 。 曰viết 。 恐khủng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 定định 能năng 伏phục 惑hoặc 。 慧tuệ 能năng 破phá 惑hoặc 。 精tinh 進tấn 何hà 能năng 治trị 煩phiền 惱não 耶da 。 故cố 云vân 精tinh 進tấn 于vu 煩phiền 惱não 。 雖tuy 無vô 伏phục 惑hoặc 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 以dĩ 勤cần 修tu 諸chư 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 諸chư 善thiện 加gia 行hành 故cố 。 能năng 令linh 煩phiền 惱não 永vĩnh 滅diệt 。 是thị 故cố 亦diệc 得đắc 對đối 治trị 之chi 名danh 也dã 。

○# 二nhị 明minh 後hậu 四tứ 。

後hậu 唯duy 四tứ 者giả 。 為vi 助trợ 前tiền 六lục 。 令linh 修tu 滿mãn 足túc 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 助trợ 施thí 等đẳng 三tam 。 願nguyện 助trợ 精tinh 進tấn 。 力lực 助trợ 靜tĩnh 慮lự 。 智trí 助trợ 般Bát 若Nhã 。 令linh 修tu 滿mãn 故cố 。 如như 解giải 深thâm 密mật 廣quảng 說thuyết 應ưng 知tri 。

明minh 後hậu 法pháp 唯duy 四tứ 之chi 故cố 。 益ích 明minh 不bất 增tăng 減giảm 也dã 。 初sơ 出xuất 故cố 。 二nhị 正chánh 釋thích 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 謂vị 前tiền 六lục 已dĩ 明minh 。 後hậu 唯duy 四tứ 者giả 。 為vi 助trợ 前tiền 六lục 令linh 修tu 滿mãn 足túc 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 意ý 顯hiển 四tứ 攝nhiếp 于vu 六lục 。 義nghĩa 隨tùy 六lục 異dị 耳nhĩ 。 助trợ 令linh 修tu 滿mãn 者giả 。 以dĩ 施thí 戒giới 與dữ 忍nhẫn 。 為vi 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 而nhi 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 用dụng 施thí 以dĩ 攝nhiếp 之chi 。 乃nãi 至chí 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 用dụng 忍nhẫn 以dĩ 攝nhiếp 之chi 。 則tắc 助trợ 成thành 此thử 三tam 。 令linh 滿mãn 足túc 之chi 也dã 。 如như 深thâm 密mật 云vân 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 前tiền 三tam 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 所sở 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 以dĩ 諸chư 攝nhiếp 事sự 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 而nhi 攝nhiếp 受thọ 之chi 。 安an 置trí 善thiện 品phẩm 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 方Phương 便Tiện 善Thiện 巧Xảo 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 與dữ 前tiền 三tam 種chủng 。 而nhi 為vi 助trợ 伴bạn 。 願nguyện 助trợ 精tinh 進tấn 者giả 。 意ý 謂vị 由do 正chánh 願nguyện 故cố 。 能năng 破phá [亡/(罩-卓+(月*羊*几))]# 劣liệt 意ý 願nguyện 起khởi 精tinh 進tấn 修tu 而nhi 滿mãn 足túc 之chi 也dã 。 力lực 助trợ 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 意ý 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 親thân 近cận 善thiện 士sĩ 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 轉chuyển 劣liệt 意ý 樂lạc 。 成thành 勝thắng 意ý 樂lạc 。 亦diệc 得đắc 上thượng 界giới 勝thắng 解giải 。 名danh 力Lực 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 由do 此thử 力lực 故cố 。 于vu 內nội 心tâm 住trụ 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 故cố 說thuyết 力lực 度độ 助trợ 定định 而nhi 令linh 滿mãn 足túc 之chi 也dã 。 智trí 助trợ 般Bát 若Nhã 者giả 。 意ý 謂vị 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 能năng 聞văn 法Pháp 為vi 緣duyên 。 善thiện 修tu 習tập 故cố 。 能năng 發phát 靜tĩnh 慮lự 。 如như 是thị 名danh 智trí 。 由do 此thử 智trí 故cố 。 復phục 能năng 引dẫn 發phát 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 故cố 說thuyết 智trí 助trợ 般Bát 若Nhã 。 而nhi 令linh 滿mãn 足túc 之chi 也dã 。 是thị 則tắc 前tiền 六lục 是thị 正chánh 。 後hậu 四tứ 為vi 助trợ 。 助trợ 正chánh 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 意ý 葢# 如như 此thử 。 上thượng 五ngũ 別biệt 不bất 增tăng 減giảm 一nhất 科khoa 竟cánh 。

○# 六lục 別biệt 明minh 次thứ 第đệ 。

十thập 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 由do 前tiền 前tiền 引dẫn 發phát 後hậu 後hậu 。 及cập 由do 後hậu 後hậu 持trì 淨tịnh 前tiền 前tiền 又hựu 前tiền 前tiền 麄# 。 後hậu 後hậu 細tế 故cố 。 易dị 難nạn/nan 修tu 習tập 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 釋thích 總tổng 別biệt 名danh 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。

明minh 十thập 度độ 次thứ 第đệ 。 使sử 知tri 有hữu 序tự 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 次thứ 第đệ 。 二nhị 別biệt 指chỉ 釋thích 名danh 。 前tiền 前tiền 引dẫn 發phát 後hậu 後hậu 者giả 。 如như 深thâm 密mật 謂vị 能năng 為vi 後hậu 後hậu 。 引dẫn 發phát 依y 故cố 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 于vu 身thân 財tài 無vô 所sở 顧cố 悋lận 。 便tiện 能năng 受thọ 持trì 。 清thanh 淨tịnh 禁cấm 戒giới 。 為vi 護hộ 戒giới 故cố 。 便tiện 修tu 忍nhẫn 辱nhục 。 修tu 忍nhẫn 辱nhục 已dĩ 。 能năng 發phát 精tinh 進tấn 。 修tu 精tinh 進tấn 已dĩ 。 能năng 辦biện 靜tĩnh 慮lự 。 具cụ 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 。 便tiện 能năng 獲hoạch 得đắc 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 得đắc 出xuất 世thế 慧tuệ 故cố 。 能năng 行hành 方phương 便tiện 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 已dĩ 。 能năng 發phát 大đại 誓thệ 。 發phát 大đại 願nguyện 已dĩ 。 于vu 諸chư 善thiện 品phẩm 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 有hữu 堪kham 能năng 已dĩ 。 便tiện 能năng 獲hoạch 得đắc 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 之chi 智trí 。 此thử 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 之chi 當đương 如như 是thị 者giả 一nhất 也dã 。 後hậu 後hậu 持trì 淨tịnh 前tiền 前tiền 者giả 。 由do 任nhậm 持trì 智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。 能năng 令linh 力Lực 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 由do 任nhậm 持Trì 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。 能năng 令linh 施Thí 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 清thanh 淨tịnh 。 此thử 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 之chi 當đương 如như 是thị 者giả 二nhị 也dã 。 又hựu 前tiền 前tiền 麄# 後hậu 後hậu 細tế 者giả 。 如như 施thí 麄# 而nhi 戒giới 細tế 。 戒giới 麄# 而nhi 忍nhẫn 細tế 。 乃nãi 至chí 力lực 麄# 而nhi 智trí 細tế 。 前tiền 九cửu 並tịnh 為vi 前tiền 前tiền 。 從tùng 戒giới 至chí 智trí 。 並tịnh 名danh 後hậu 後hậu 。 此thử 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 之chi 當đương 如như 是thị 者giả 三tam 也dã 。 前tiền 前tiền 易dị 修tu 。 後hậu 後hậu 難nạn/nan 修tu 。 此thử 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 之chi 當đương 如như 是thị 者giả 四tứ 也dã 。 豈khởi 徒đồ 為vi 次thứ 第đệ 已dĩ 哉tai 。 總tổng 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 別biệt 名danh 施thí 等đẳng 。 如như 攝nhiếp 論luận 等đẳng 處xứ 說thuyết 也dã 。

○# 七thất 別biệt 明minh 修tu 滿mãn 。

此thử 十thập 修tu 者giả 。 有hữu 五ngũ 種chủng 修tu 。 一nhất 依y 止chỉ 任nhậm 持trì 修tu 。 二nhị 依y 止chỉ 作tác 意ý 修tu 。 三tam 依y 止chỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 。 四tứ 依y 止chỉ 方phương 便tiện 修tu 。 五ngũ 依y 止chỉ 自tự 在tại 修tu 。 依y 此thử 五ngũ 修tu 。 修tu 習tập 十thập 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 如như 集tập 論luận 等đẳng 廣quảng 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。

明minh 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 修tu 依y 五ngũ 法pháp 得đắc 圓viên 滿mãn 也dã 。 一nhất 依y 止chỉ 任nhậm 持trì 修tu 。 任nhậm 持trì 義nghĩa 含hàm 四tứ 種chủng 。 謂vị 種chủng 性tánh 因nhân 力lực 。 自tự 體thể 報báo 力lực 。 本bổn 誓thệ 願nguyện 力lực 。 簡giản 擇trạch 慧tuệ 力lực 。 此thử 等đẳng 皆giai 能năng 。 堪kham 任nhậm 執chấp 持trì 。 依y 此thử 種chủng 性tánh 等đẳng 而nhi 修tu 施thí 等đẳng 。 名danh 依y 止chỉ 任nhậm 持trì 修tu 。 亦diệc 可khả 即tức 前tiền 第đệ 一nhất 最tối 勝thắng 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 也dã 。 二nhị 依y 止chỉ 作tác 意ý 修tu 。 作tác 意ý 亦diệc 含hàm 四tứ 種chủng 。 謂vị 于vu 波ba 羅la 經kinh 教giáo 。 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 于vu 己kỷ 得đắc 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 勝thắng 功công 德đức 。 起khởi 味vị 愛ái 作tác 意ý 。 于vu 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 所sở 行hành 施thí 等đẳng 。 深thâm 生sanh 隨tùy 喜hỷ 作tác 意ý 。 于vu 自tự 己kỷ 當đương 來lai 勝thắng 品phẩm 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 深thâm 生sanh 願nguyện 樂nhạo 作tác 意ý 。 依y 此thử 作tác 意ý 而nhi 修tu 。 誓thệ 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 名danh 依y 止chỉ 作tác 意ý 修tu 。 亦diệc 可khả 即tức 前tiền 第đệ 二nhị 最tối 勝thắng 依y 止chỉ 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 三tam 依y 止chỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 含hàm 六lục 種chủng 。 謂vị 無vô 厭yếm 廣quảng 大đại 歡hoan 喜hỷ 恩ân 德đức 無vô 染nhiễm 好hảo/hiếu 善thiện 之chi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 以dĩ 此thử 無vô 厭yếm 足túc 等đẳng 。 起khởi 大đại 慈từ 悲bi 。 憐lân 愍mẫn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 志chí 期kỳ 度độ 脫thoát 而nhi 修tu 。 名danh 依y 止chỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 。 亦diệc 可khả 即tức 前tiền 第đệ 三tam 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 勝thắng 悲bi 愍mẫn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 也dã 。 四tứ 依y 止chỉ 方phương 便tiện 修tu 。 方phương 便tiện 秪# 含hàm 三tam 種chủng 。 謂vị 三tam 輪luân 觀quán 察sát 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 觀quán 察sát 施thí 等đẳng 。 施thí 物vật 施thí 者giả 受thọ 者giả 。 三tam 輪luân 清thanh 淨tịnh 。 依y 此thử 方phương 便tiện 而nhi 修tu 。 名danh 依y 止chỉ 方phương 便tiện 修tu 。 亦diệc 可khả 即tức 前tiền 第đệ 五ngũ 最tối 勝thắng 巧xảo 便tiện 無vô 相tướng 智trí 也dã 。 五ngũ 依y 止chỉ 自tự 在tại 修tu 。 自tự 在tại 亦diệc 含hàm 三tam 種chủng 。 謂vị 身thân 自tự 在tại 。 行hành 自tự 在tại 說thuyết 自tự 在tại 也dã 。 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 分phần/phân 證chứng 法Pháp 身thân 。 得đắc 身thân 自tự 在tại 。 隨tùy 類loại 變biến 現hiện 。 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 法pháp 行hành 自tự 在tại 。 而nhi 以dĩ 四tứ 無vô 礙ngại 辯biện 。 宣tuyên 說thuyết 無vô 滯trệ 。 則tắc 說thuyết 自tự 在tại 。 依y 此thử 而nhi 修tu 。 名danh 依y 止chỉ 自tự 在tại 修tu 。 即tức 前tiền 第đệ 七thất 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 。 不bất 為vi 二nhị 障chướng 間gian 雜tạp 等đẳng 是thị 也dã 。 依y 此thử 五ngũ 修tu 十thập 種chủng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 則tắc 不bất 依y 此thử 五ngũ 修tu 。 圓viên 滿mãn 未vị 必tất 可khả 知tri 。 集tập 論luận 廣quảng 說thuyết 。 引dẫn 論luận 證chứng 也dã 。 已dĩ 上thượng 第đệ 一nhất 正chánh 釋thích 十thập 行hành 竟cánh 。

○# 二nhị 義nghĩa 類loại 分phân 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 結kết 示thị 。

○# 初sơ 正chánh 明minh (# 六lục )# 。 初sơ 自tự 類loại 相tương/tướng 攝nhiếp 門môn 二nhị 六lục 十thập 互hỗ 攝nhiếp 門môn 三tam 所sở 感cảm 五ngũ 果quả 門môn 四tứ 三tam 學học 相tương/tướng 攝nhiếp 門môn 五ngũ 五ngũ 位vị 具cụ 修tu 門môn 六lục 因nhân 位vị 名danh 異dị 門môn 。

○# 初sơ 自tự 類loại 相tương/tướng 攝nhiếp 門môn 。

此thử 十thập 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 十thập 一nhất 一nhất 皆giai 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 互hỗ 相tương 順thuận 故cố 依y 修tu 前tiền 行hành 而nhi 引dẫn 後hậu 者giả 。 前tiền 攝nhiếp 于vu 後hậu 。 必tất 待đãi 前tiền 故cố 。 後hậu 不bất 攝nhiếp 前tiền 。 不bất 待đãi 後hậu 故cố 。 依y 修tu 後hậu 行hành 持trì 淨tịnh 前tiền 者giả 。 後hậu 攝nhiếp 于vu 前tiền 。 持trì 淨tịnh 前tiền 故cố 。 前tiền 不bất 攝nhiếp 後hậu 。 非phi 持trì 淨tịnh 故cố 。 若nhược 依y 純thuần 雜tạp 而nhi 修tu 習tập 者giả 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。

明minh 自tự 類loại 通thông 別biệt 之chi 相tướng 攝nhiếp 也dã 。 初sơ 總tổng 約ước 通thông 相tương/tướng 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 二nhị 別biệt 約ước 引dẫn 發phát 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 三tam 別biệt 約ước 持trì 淨tịnh 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 四tứ 別biệt 約ước 純thuần 雜tạp 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 通thông 攝nhiếp 者giả 。 凢# 舉cử 一nhất 種chủng 。 皆giai 攝nhiếp 十thập 種chủng 。 以dĩ 互hỗ 相tương 順thuận 故cố 。 如như 捨xả 內nội 外ngoại 身thân 財tài 是thị 施thí 方phương 便tiện 。 此thử 方phương 便tiện 中trung 。 若nhược 捨xả 一nhất 切thiết 是thị 。 施Thí 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 于vu 此thử 中trung 。 若nhược 慈từ 悲bi 心tâm 。 防phòng 遮già 一nhất 切thiết 損tổn 害hại 逼bức 迫bách 惱não 亂loạn 他tha 性tánh 。 是thị 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 于vu 此thử 中trung 。 忍nhẫn 受thọ 遮già 礙ngại 損tổn 害hại 疲bì 倦quyện 。 是thị 忍Nhẫn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 于vu 此thử 中trung 。 數sác 數sác 發phát 起khởi 。 勇dũng 勵lệ 施thí 心tâm 。 是thị 精Tinh 進Tấn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 于vu 此thử 中trung 。 其kỳ 心tâm 純thuần 善thiện 繫hệ 心tâm 一nhất 境cảnh 不bất 外ngoại 流lưu 散tán 。 是thị 靜tĩnh 慮lự 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 于vu 此thử 中trung 。 善thiện 取thủ 施thi 行hành 如như 實thật 因nhân 果quả 不bất 取thủ 異dị 見kiến 。 是thị 慧Tuệ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 方Phương 便Tiện 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 皆giai 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 當đương 善thiện 建kiến 立lập 。 施thí 既ký 如như 此thử 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 故cố 云vân 檀đàn 度độ 攝nhiếp 于vu 六lục 。 資tư 生sanh 無vô 畏úy 法pháp 是thị 也dã 。 二nhị 別biệt 約ước 依y 修tu 前tiền 行hành 而nhi 引dẫn 後hậu 者giả 。 前tiền 攝nhiếp 于vu 後hậu 。 以dĩ 後hậu 必tất 待đãi 前tiền 故cố 。 後hậu 不bất 攝nhiếp 前tiền 。 以dĩ 前tiền 不bất 待đãi 後hậu 故cố 也dã 。 三tam 別biệt 約ước 依y 修tu 後hậu 行hành 持trì 淨tịnh 前tiền 者giả 。 後hậu 攝nhiếp 于vu 前tiền 以dĩ 後hậu 持trì 淨tịnh 前tiền 故cố 。 前tiền 不bất 攝nhiếp 後hậu 。 以dĩ 前tiền 非phi 持trì 淨tịnh 故cố 也dã 。 四tứ 若nhược 依y 純thuần 雜tạp 修tu 習tập 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 應ưng 作tác 四tứ 句cú 者giả 。 單đơn 修tu 一nhất 行hành 名danh 純thuần 。 兼kiêm 修tu 餘dư 行hành 名danh 雜tạp 。 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 純thuần 修tu 非phi 雜tạp 。 二nhị 雜tạp 修tu 非phi 純thuần 。 三tam 亦diệc 純thuần 亦diệc 雜tạp 。 四tứ 非phi 純thuần 非phi 雜tạp 。 如như 初Sơ 地Địa 修tu 施thí 。 望vọng 餘dư 戒giới 等đẳng 即tức 是thị 初sơ 句cú 。 餘dư 九cửu 專chuyên 修tu 戒giới 等đẳng 。 望vọng 于vu 初Sơ 地Địa 修tu 施thí 。 即tức 是thị 二nhị 句cú 。 初Sơ 地Địa 修tu 施thí 。 餘dư 非phi 不bất 兼kiêm 。 隨tùy 力lực 隨tùy 分phân 。 即tức 第đệ 三tam 句cú 。 不bất 一nhất 不bất 兼kiêm 是thị 第đệ 四tứ 句cú 也dã 。

○# 二nhị 六lục 十thập 互hỗ 攝nhiếp 門môn 。

此thử 實thật 有hữu 十thập 而nhi 說thuyết 六lục 者giả 。 應ưng 知tri 後hậu 四tứ 第đệ 六lục 所sở 攝nhiếp 。 開khai 為vi 十thập 者giả 。 第đệ 六lục 唯duy 攝nhiếp 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 後hậu 四tứ 皆giai 是thị 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 緣duyên 世thế 俗tục 故cố 。

即tức 攝nhiếp 以dĩ 明minh 六lục 十thập 開khai 合hợp 之chi 故cố 也dã 。 以dĩ 後hậu 四tứ 是thị 第đệ 六lục 所sở 攝nhiếp 。 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 。 合hợp 而nhi 為vi 一nhất 。 故cố 但đãn 言ngôn 六lục 。 開khai 六lục 為vi 十thập 者giả 。 以dĩ 第đệ 六lục 攝nhiếp 根căn 本bổn 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 後hậu 得đắc 攝nhiếp 後hậu 四tứ 種chủng 。 以dĩ 皆giai 緣duyên 世thế 俗tục 而nhi 生sanh 起khởi 故cố 。 問vấn 。 第đệ 六lục 唯duy 攝nhiếp 無vô 分phân 別biệt 。 則tắc 智trí 有hữu 所sở 遺di 。 何hà 可khả 言ngôn 六lục 。 曰viết 。 此thử 以dĩ 開khai 論luận 。 不bất 應ưng 執chấp 合hợp 為vi 難nạn/nan 也dã 。 是thị 故cố 合hợp 則tắc 根căn 本bổn 含hàm 乎hồ 後hậu 得đắc 。 開khai 則tắc 後hậu 得đắc 依y 于vu 根căn 本bổn 。 必tất 合hợp 之chi 者giả 。 取thủ 簡giản 盡tận 故cố 。 必tất 開khai 之chi 者giả 。 取thủ 義nghĩa 備bị 故cố 。 有hữu 卷quyển 舒thư 。 有hữu 進tiến 退thoái 。 有hữu 縱tung 橫hoành 故cố 也dã 。

○# 三tam 所sở 感cảm 五ngũ 果quả 門môn 。

此thử 十thập 果quả 者giả 。 有hữu 漏lậu 有hữu 四tứ 。 除trừ 離ly 繫hệ 果quả 。 無vô 漏lậu 有hữu 四tứ 。 除trừ 異dị 熟thục 果quả 。 而nhi 有hữu 處xứ 說thuyết 具cụ 五ngũ 果quả 者giả 。 或hoặc 互hỗ 相tương 資tư 。 或hoặc 二nhị 合hợp 說thuyết 。

明minh 十thập 行hành 所sở 感cảm 之chi 果quả 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 通thông 妨phương 。 有hữu 漏lậu 有hữu 四tứ 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 等đẳng 流lưu 增tăng 上thượng 士sĩ 用dụng 果quả 也dã 。 除trừ 離ly 繫hệ 者giả 。 有hữu 漏lậu 法pháp 中trung 。 無vô 無vô 漏lậu 故cố 。 無vô 漏lậu 有hữu 四tứ 者giả 。 謂vị 離ly 繫hệ 等đẳng 流lưu 增tăng 上thượng 士sĩ 用dụng 果quả 也dã 。 除trừ 異dị 熟thục 者giả 。 無vô 漏lậu 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 漏lậu 故cố 。 何hà 謂vị 離ly 繫hệ 等đẳng 耶da 。 謂vị 能năng 永vĩnh 斷đoạn 自tự 所sở 對đối 治trị 。 是thị 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 離ly 繫hệ 果quả 。 于vu 現hiện 法pháp 中trung 。 由do 此thử 施thí 等đẳng 。 攝nhiếp 受thọ 自tự 他tha 。 是thị 士sĩ 用dụng 果quả 。 于vu 當đương 來lai 世thế 。 後hậu 後hậu 增tăng 上thượng 。 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 是thị 增tăng 上thượng 果quả 。 感cảm 大đại 財tài 富phú 。 徃# 生sanh 善thiện 趣thú 。 無vô 怨oán 無vô 壞hoại 。 多đa 諸chư 喜hỷ 樂lạc 。 有hữu 情tình 中trung 尊tôn 。 身thân 無vô 損tổn 害hại 。 廣quảng 大đại 宗tông 族tộc 。 是thị 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 異dị 熟thục 果quả 也dã 。 問vấn 。 漏lậu 與dữ 無vô 漏lậu 各các 除trừ 一nhất 者giả 何hà 也dã 。 答đáp 。 以dĩ 此thử 二nhị 果quả 。 各các 屬thuộc 一nhất 位vị 。 故cố 。 餘dư 三tam 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 故cố 。 而nhi 有hữu 處xứ 說thuyết 皆giai 通thông 于vu 五ngũ 者giả 。 當đương 知tri 或hoặc 約ước 漏lậu 無vô 漏lậu 互hỗ 相tương 資tư 說thuyết 。 或hoặc 漏lậu 無vô 漏lậu 合hợp 說thuyết 。 義nghĩa 各các 有hữu 取thủ 爾nhĩ 也dã 。

○# 四tứ 三tam 學học 相tương/tướng 攝nhiếp 門môn (# 五ngũ )# 。 初sơ 戒giới 學học 門môn 二nhị 定định 學học 門môn 三tam 慧tuệ 學học 門môn 四tứ 判phán 慧tuệ 位vị 五ngũ 明minh 相tướng 攝nhiếp 。

○# 初sơ 戒giới 學học 門môn 。

十thập 與dữ 三tam 學học 互hỗ 相tương 攝nhiếp 者giả 。 戒giới 學học 有hữu 三tam 。 一nhất 律luật 儀nghi 戒giới 。 謂vị 正chánh 遠viễn 離ly 所sở 應ưng 離ly 法pháp 。 二nhị 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 謂vị 正chánh 修tu 證chứng 應ưng 修tu 證chứng 法pháp 。 三tam 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 戒giới 。 謂vị 正chánh 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 此thử 與dữ 二Nhị 乘Thừa 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。

此thử 至chí 相tương/tướng 攝nhiếp 明minh 十thập 與dữ 三tam 學học 之chi 無vô 礙ngại 也dã 。 今kim 明minh 戒giới 學học 。 初sơ 總tổng 徴# 相tương/tướng 攝nhiếp 。 二nhị 正chánh 明minh 戒giới 門môn 。 三tam 對đối 小tiểu 引dẫn 證chứng 前tiền 二nhị 可khả 知tri 。 此thử 與dữ 二Nhị 乘Thừa 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 者giả 。 律luật 儀nghi 與dữ 共cộng 。 餘dư 二nhị 不bất 共cộng 。 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 不bất 能năng 攝nhiếp 諸chư 善thiện 法Pháp 。 普phổ 利lợi 有hữu 情tình 故cố 。 即tức 律luật 儀nghi 一nhất 戒giới 。 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 止chỉ 為vi 持trì 作tác 為vi 犯phạm 。 菩Bồ 薩Tát 開khai 遮già 隨tùy 宜nghi 。 共cộng 中trung 尚thượng 有hữu 不bất 共cộng 。 况# 不bất 共cộng 乎hồ 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 者giả 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 云vân 。

復phục 次thứ 畧lược 有hữu 四tứ 種chủng 殊thù 勝thắng 。 故cố 此thử 殊thù 勝thắng 。 一nhất 由do 差sai 別biệt 殊thù 勝thắng 。 謂vị 即tức 此thử 戒giới 有hữu 三tam 品phẩm 別biệt 。 二nhị 由do 共cộng 不bất 共cộng 殊thù 勝thắng 。 戒giới 與dữ 聲Thanh 聞Văn 共cộng 不bất 共cộng 故cố 。 三tam 由do 廣quảng 大đại 殊thù 勝thắng 。 學học 處xứ 福phước 德đức 修tu 行hành 證chứng 果Quả 。 俱câu 廣quảng 大đại 故cố 。 四tứ 由do 甚thậm 深thâm 殊thù 勝thắng 。 所sở 學học 尸thi 羅la 逆nghịch 順thuận 甚thậm 深thâm 難nan 可khả 測trắc 故cố 。 餘dư 處xứ 更cánh 多đa 。 故cố 云vân 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。 又hựu 須tu 知tri 律luật 儀nghi 即tức 斷đoạn 德đức 攝nhiếp 。 善thiện 即tức 智trí 德đức 攝nhiếp 。 生sanh 即tức 恩ân 德đức 。 四Tứ 無Vô 畏Úy 不Bất 共Cộng 法Pháp 等đẳng 。 亦diệc 不bất 出xuất 此thử 三tam 德đức 。 好hảo/hiếu 心tâm 學học 道Đạo 者giả 。 特đặc 宜nghi 謹cẩn 此thử 。

○# 二nhị 定định 學học 門môn 。

定định 學học 有hữu 四tứ 。 一nhất 大Đại 乘Thừa 光quang 明minh 定định 。 謂vị 此thử 能năng 發phát 照chiếu 了liễu 大Đại 乘Thừa 理lý 教giáo 行hành 果quả 智trí 光quang 明minh 故cố 。 二nhị 集tập 福phước 王vương 定định 。 謂vị 此thử 自tự 在tại 集tập 無vô 邉# 福phước 如như 王vương [執/力]# 力lực 無vô 等đẳng 雙song 故cố 。 三tam 賢hiền 守thủ 定định 。 謂vị 此thử 能năng 守thủ 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 賢hiền 善thiện 法Pháp 故cố 。 四tứ 徤# 行hành 定định 。 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 大đại 徤# 有hữu 情tình 之chi 所sở 行hành 故cố 。 此thử 四tứ 所sở 緣duyên 對đối 治trị 堪kham 能năng 。 引dẫn 發phát 作tác 業nghiệp 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。

明minh 定định 學học 差sai 別biệt 。 俾tỉ 知tri 所sở 辨biện 也dã 。 一nhất 徃# 觀quán 之chi 。 初sơ 一nhất 定định 所sở 發phát 慧tuệ 。 中trung 二nhị 定định 所sở 集tập 福phước 。 末mạt 一nhất 定định 所sở 具cụ 悲bi 。 詳tường 之chi 如như 清thanh 涼lương 云vân 。 以dĩ 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 智trí 治trị 于vu 地địa 。 前tiền 成thành 初Sơ 地Địa 。 令linh 得đắc 賢hiền 守thủ 定định 。 以dĩ 此thử 三tam 昧muội 。 能năng 守thủ 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 賢hiền 善thiện 法Pháp 故cố 。 前tiền 三tam 地địa 為vi 世thế 。 第đệ 四tứ 地địa 為vi 出xuất 世thế 。 以dĩ 既ký 了liễu 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 能năng 即tức 散tán 而nhi 定định 故cố 。 二nhị 以dĩ 即tức 體thể 之chi 用dụng 智trí 。 對đối 治trị 四tứ 地địa 。 未vị 能năng 起khởi 用dụng 。 令linh 得đắc 五ngũ 地địa 入nhập 俗tục 。 成thành 集tập 福phước 王vương 定định 。 三tam 以dĩ 平bình 等đẳng 無vô 相tướng 智trí 。 對đối 治trị 五ngũ 地địa 。 雖tuy 能năng 隨tùy 俗tục 。 未vị 得đắc 平bình 等đẳng 。 令linh 得đắc 六lục 七thất 二nhị 地địa 般Bát 若Nhã 大đại 光quang 功công 用dụng 。 成thành 大Đại 乘Thừa 光quang 明minh 定định 。 四tứ 以dĩ 平bình 等đẳng 無vô 功công 用dụng 智trí 。 對đối 治trị 七thất 地địa 功công 用dụng 。 令linh 入nhập 八bát 地địa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 。 得đắc 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 所sở 作tác 究cứu 竟cánh 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 第đệ 三tam 當đương 第đệ 一nhất 。 為vi 初Sơ 地Địa 至chí 四tứ 地địa 定định 。 第đệ 二nhị 當đương 第đệ 二nhị 為vi 五ngũ 地địa 定định 。 第đệ 一nhất 當đương 第đệ 三tam 為vi 六lục 七thất 二nhị 地địa 定định 。 第đệ 四tứ 當đương 第đệ 四tứ 。 為vi 第đệ 八bát 地địa 至chí 佛Phật 地địa 定định 。 故cố 彼bỉ 又hựu 云vân 。 果quả 既ký 具cụ 四tứ 因nhân 亦diệc 通thông 用dụng 也dã 。 此thử 四tứ 乃nãi 至chí 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 者giả 。 即tức 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 彼bỉ 有hữu 六lục 種chủng 差sai 別biệt 。 一nhất 由do 所sở 緣duyên 差sai 別biệt 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 法Pháp 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 二nhị 由do 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 光quang 明minh 。 集tập 福phước 王vương 定định 。 賢hiền 守thủ 徤# 行hành 等đẳng 。 三tam 摩ma 地địa 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 故cố 。 三tam 由do 對đối 治trị 差sái 別biệt 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 總tổng 相tương/tướng 緣duyên 智trí 。 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 道Đạo 理lý 。 遣khiển 阿a 頼# 耶da 識thức 中trung 一nhất 切thiết 障chướng 麄# 重trọng/trùng 故cố 。 四tứ 由do 堪kham 能năng 差sai 別biệt 。 謂vị 住trụ 靜tĩnh 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 隨tùy 其kỳ 所sở 欲dục 。 而nhi 受thọ 生sanh 故cố 。 五ngũ 由do 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 。 謂vị 由do 引dẫn 發phát 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 無vô 礙ngại 神thần 通thông 故cố 。 六lục 由do 作tác 業nghiệp 差sai 別biệt 。 謂vị 能năng 振chấn 動động 熾sí 然nhiên 。 徧biến 滿mãn 示thị 現hiện 。 轉chuyển 變biến 徃# 來lai 。 卷quyển 舒thư 一nhất 切thiết 色sắc 像tượng 。 皆giai 入nhập 身thân 中trung 。 所sở 徃# 同đồng 類loại 。 或hoặc 隱ẩn 或hoặc 顯hiển 。 所sở 作tác 自tự 在tại 。 伏phục 他tha 神thần 通thông 。 施thí 辨biện 念niệm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 引dẫn 發phát 如như 是thị 。 大đại 神thần 通thông 故cố 。 又hựu 能năng 引dẫn 發phát 諸chư 難nạn 行hành 事sự 。 從tùng 一nhất 自tự 誓thệ 難nan 行hành 。 誓thệ 受thọ 無vô 上thượng 大đại 菩Bồ 提Đề 願nguyện 故cố 。 二nhị 不bất 退thoái 難nan 行hành 。 生sanh 死tử 眾chúng 苦khổ 。 不bất 能năng 退thoái 故cố 。 三tam 不bất 背bối/bội 難nan 行hành 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 雖tuy 行hành 邪tà 行hành 而nhi 不bất 棄khí 故cố 。 四tứ 現hiện 前tiền 難nan 行hành 。 怨oán 有hữu 情tình 所sở 現hiện 作tác 一nhất 切thiết 饒nhiêu 益ích 行hành 故cố 。 五ngũ 不bất 染nhiễm 難nan 行hành 。 生sanh 在tại 世thế 間gian 。 不bất 為vị 世thế 法pháp 。 所sở 染nhiễm 汙ô 故cố 。 六lục 勝thắng 解giải 難nan 行hành 。 于vu 大Đại 乘Thừa 中trung 。 雖tuy 未vị 能năng 了liễu 。 然nhiên 于vu 一nhất 切thiết 廣quảng 大đại 甚thậm 深thâm 。 生sanh 信tín 解giải 故cố 。 七thất 通thông 逹# 難nan 行hành 。 具cụ 能năng 通thông 逹# 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 法pháp 無vô 我ngã 故cố 。 八bát 隨tùy 覺giác 難nan 行hành 。 于vu 諸chư 如Như 來Lai 所sở 。 說thuyết 甚thậm 深thâm 秘bí 密mật 言ngôn 詞từ 能năng 隨tùy 覺giác 故cố 。 九cửu 不bất 離ly 不bất 染nhiễm 難nan 行hành 。 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 而nhi 不bất 染nhiễm 故cố 。 十thập 加gia 行hành 難nan 行hành 。 能năng 修tu 諸chư 佛Phật 安an 住trụ 。 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 障chướng 礙ngại 。 竆# 生sanh 死tử 際tế 。 不bất 作tác 功công 用dụng 。 常thường 起khởi 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 利lợi 行hành 故cố 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 則tắc 今kim 所sở 謂vị 四tứ 者giả 。 即tức 論luận 第đệ 二nhị 差sai 別biệt 也dã 。

○# 三tam 慧tuệ 學học 門môn 。

慧tuệ 學học 有hữu 三tam 。 一nhất 加gia 行hành 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 二nhị 根căn 本bổn 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 三tam 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 此thử 三tam 自tự 性tánh 所sở 依y 因nhân 緣duyên 所sở 緣duyên 行hành 等đẳng 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。

明minh 慧tuệ 學học 多đa 種chủng 。 亦diệc 俾tỉ 知tri 所sở 辨biện 也dã 。 加gia 行hành 慧tuệ 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 凖# 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 釋thích 。 是thị [尋-口+凡]# 思tư 慧tuệ 。 又hựu 云vân 希hy 求cầu 慧tuệ 。 由do 此thử 能năng 生sanh 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 是thị 故cố 亦diệc 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 名danh 。 根căn 本bổn 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 者giả 。 擇trạch 論luận 釋thích 是thị 正chánh 證chứng 慧tuệ 。 又hựu 云vân 內nội 證chứng 慧tuệ 。 又hựu 云vân 加gia 行hành 是thị 此thử 智trí 因nhân 。 後hậu 得đắc 是thị 此thử 智trí 果quả 。 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 者giả 。 攝nhiếp 論luận 釋thích 是thị 起khởi 用dụng 慧tuệ 。 又hựu 云vân 攝nhiếp 持trì 慧tuệ 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 之chi 後hậu 得đắc 。 是thị 故cố 亦diệc 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 名danh 也dã 。 此thử 三tam 自tự 性tánh 乃nãi 至chí 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 者giả 。 謂vị 此thử 三tam 種chủng 慧tuệ 。 一nhất 自tự 性tánh 。 二nhị 所sở 依y 。 三tam 因nhân 緣duyên 。 四tứ 所sở 緣duyên 。 五ngũ 行hành 相tương/tướng 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 六lục 任nhậm 持trì 。 七thất 助trợ 伴bạn 。 八bát 異dị 熟thục 。 九cửu 等đẳng 流lưu 。 十thập 出xuất 離ly 。 十thập 一nhất 究cứu 竟cánh 。 十thập 二nhị 勝thắng 利lợi 。 十thập 三tam 差sai 別biệt 。 十thập 四tứ 作tác 事sự 。 十thập 五ngũ 甚thậm 深thâm 也dã 。 此thử 三tam 性tánh 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 謂vị 于vu 真chân 義nghĩa 。 不bất 異dị 計kế 度độ 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 此thử 三tam 所sở 依y 者giả 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 所sở 依y 心tâm 。 非phi 思tư 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 非phi 非phi 心tâm 。 為vi 所sở 依y 止chỉ 。 心tâm 種chủng 類loại 故cố 。 以dĩ 心tâm 為vi 因nhân 。 數số 習tập [執/力]# 力lực 。 引dẫn 得đắc 此thử 位vị 。 名danh 心tâm 種chủng 類loại 。 此thử 即tức 顯hiển 示thị 智trí 所sở 依y 心tâm 。 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 思tư 量lượng 分phân 別biệt 。 此thử 三tam 因nhân 緣duyên 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 謂vị 于vu 大Đại 乘Thừa 言ngôn 音âm 熏huân 習tập 聽thính 聞văn 。 由do 此thử 所sở 引dẫn 功công 能năng 差sai 別biệt 。 及cập 如như 理lý 作tác 意ý 等đẳng 。 此thử 三tam 所sở 緣duyên 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 解giải 脫thoát 增tăng 益ích 損tổn 減giảm 二nhị 邉# 。 斯tư 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 此thử 三tam 行hành 相tương/tướng 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 于vu 所sở 緣duyên 境cảnh 相tướng 似tự 而nhi 行hành 。 故cố 名danh 行hành 相tương/tướng 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 真Chân 如Như 境cảnh 相tướng 。 相tương 似tự 而nhi 行hành 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 作tác 意ý 行hành 相tương/tướng 。 以dĩ 為vi 行hành 相tương/tướng 。 三tam 智trí 差sai 別biệt 者giả 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 譬thí 如như 啞á 人nhân 。 求cầu 受thọ 境cảnh 界giới 。 而nhi 未vị 能năng 受thọ 。 亦diệc 不bất 能năng 說thuyết 。 如như 是thị 加gia 行hành 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 求cầu 證chứng 真Chân 如Như 而nhi 未vị 能năng 證chứng 。 寂tịch 無vô 言ngôn 說thuyết 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 如như 啞á 人nhân 。 正chánh 受thọ 境cảnh 界giới 。 無vô 所sở 言ngôn 說thuyết 。 如như 是thị 根căn 本bổn 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 正chánh 證chứng 真Chân 如Như 。 離ly 諸chư 戲hí 論luận 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 不bất 啞á 人nhân 。 受thọ 諸chư 境cảnh 界giới 。 亦diệc 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 如như 是thị 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 返phản 照chiếu 真Chân 如Như 現hiện 證chứng 境cảnh 界giới 。 能năng 起khởi 言ngôn 教giáo 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 即tức 十thập 三tam 差sai 別biệt 中trung 釋thích 。 今kim 取thủ 于vu 第đệ 五ngũ 行hành 相tương/tướng 中trung 。 使sử 知tri 行hành 相tương/tướng 有hữu 別biệt 耳nhĩ 。 其kỳ 餘dư 十thập 種chủng 。 皆giai 各các 有hữu 頌tụng 釋thích 。 詳tường 如như 第đệ 八bát 卷quyển 中trung 。

○# 四tứ 判phán 慧tuệ 位vị 。

如như 是thị 三tam 慧tuệ 。 初sơ 二nhị 位vị 中trung 。 種chủng 具cụ 有hữu 三tam 。 現hiện 唯duy 加gia 行hành 。 于vu 通thông 逹# 位vị 。 現hiện 二nhị 種chủng 三tam 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 。 無vô 加gia 行hành 故cố 。 于vu 修tu 習tập 位vị 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 若nhược 種chủng 若nhược 現hiện 俱câu 通thông 三tam 種chủng 。 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 現hiện 二nhị 種chủng 三tam 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 違vi 加gia 行hành 故cố 。 所sở 有hữu 進tiến 趣thú 。 皆giai 用dụng 後hậu 得đắc 。 無vô 漏lậu 觀quán 中trung 任nhậm 運vận 趣thú 故cố 。 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 現hiện 種chủng 俱câu 二nhị 。 加gia 行hành 現hiện 種chủng 俱câu 已dĩ 捨xả 故cố 。

判phán 三tam 慧tuệ 種chủng 現hiện 于vu 諸chư 位vị 。 俾tỉ 知tri 所sở 辨biện 也dã 。 資tư 加gia 二nhị 位vị 具cụ 三tam 慧tuệ 種chủng 者giả 。 以dĩ 具cụ 法pháp 爾nhĩ 無vô 漏lậu 種chủng 故cố 。 現hiện 慧tuệ 唯duy 加gia 行hành 者giả 。 以dĩ 未vị 證chứng 真Chân 如Như 。 無vô 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 之chi 現hiện 行hành 故cố 。 通thông 逹# 位vị 中trung 。 現hiện 行hành 唯duy 二nhị 慧tuệ 者giả 。 以dĩ 初sơ 見kiến 道đạo 十thập 五ngũ 心tâm 中trung 。 乍sạ 證chứng 真Chân 如Như 。 其kỳ 時thời 促xúc 故cố 。 無vô 有hữu 加gia 慧tuệ 現hiện 行hành 也dã 。 修tu 習tập 位vị 中trung 。 從tùng 見kiến 道đạo 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 至chí 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 漏lậu 無vô 漏lậu 雜tạp 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 果Quả 有hữu 加gia 行hành 故cố 。 種chủng 現hiện 俱câu 通thông 三tam 種chủng 慧tuệ 也dã 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 不bất 假giả 加gia 行hành 。 以dĩ 修tu 進tiến 違vi 加gia 行hành 故cố 。 所sở 有hữu 進tiến 趣thú 。 皆giai 用dụng 後hậu 得đắc 。 作tác 無vô 漏lậu 觀quán 。 任nhậm 運vận 趣thú 進tiến 。 入nhập 餘dư 位vị 矣hĩ 。 故cố 無vô 加gia 行hành 現hiện 慧tuệ 。 唯duy 二nhị 現hiện 也dã 。 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 。 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 加gia 行hành 現hiện 種chủng 俱câu 已dĩ 捨xả 故cố 。 種chủng 現hiện 唯duy 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 也dã 。 若nhược 總tổng 其kỳ 要yếu 。 是thị 資tư 加gia 二nhị 位vị 三tam 種chủng 具cụ 。 現hiện 行hành 唯duy 有hữu 加gia 行hành 慧tuệ 。 通thông 逹# 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 同đồng 。 二nhị 具cụ 三tam 種chủng 加gia 現hiện 空không 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 修tu 習tập 異dị 。 三tam 種chủng 三tam 現hiện 俱câu 不bất 去khứ 。 究cứu 竟cánh 根căn 後hậu 種chủng 現hiện 全toàn 。 加gia 慧tuệ 種chủng 現hiện 俱câu 無vô 與dữ 。 以dĩ 上thượng 雖tuy 分phần/phân 四tứ 科khoa 。 總tổng 之chi 皆giai 三tam 學học 之chi 相tướng 也dã 。

○# 五ngũ 明minh 相tướng 攝nhiếp 。

若nhược 自tự 性tánh 攝nhiếp 戒giới 唯duy 攝nhiếp 戒giới 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 。 皆giai 具cụ 相tương/tướng 攝nhiếp 。 若nhược 隨tùy 用dụng 攝nhiếp 。 戒giới 攝nhiếp 前tiền 三tam 。 資tư 糧lương 自tự 體thể 。 眷quyến 屬thuộc 性tánh 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 精tinh 進tấn 三tam 攝nhiếp 。 徧biến 策sách 三tam 故cố 。 若nhược 隨tùy 顯hiển 攝nhiếp 。 戒giới 攝nhiếp 前tiền 四tứ 。 前tiền 三tam 如như 前tiền 及cập 守thủ 護hộ 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。

正chánh 以dĩ 四tứ 法pháp 明minh 相tướng 攝nhiếp 也dã 。 一nhất 自tự 性tánh 。 二nhị 助trợ 伴bạn 。 三tam 隨tùy 用dụng 。 四tứ 隨tùy 顯hiển 。 自tự 性tánh 者giả 。 如như 戒giới 以dĩ 防phòng 非phi 等đẳng 為vi 自tự 性tánh 。 定định 以dĩ 離ly 散tán 等đẳng 為vi 自tự 性tánh 。 慧tuệ 以dĩ 照chiếu 察sát 等đẳng 為vi 自tự 性tánh 。 各các 約ước 當đương 體thể 言ngôn 也dã 。 助trợ 伴bạn 者giả 。 對đối 正chánh 主chủ 言ngôn 。 如như 戒giới 為vi 正chánh 主chủ 。 餘dư 皆giai 助trợ 伴bạn 。 乃nãi 至chí 慧tuệ 為vi 正chánh 主chủ 。 餘dư 亦diệc 助trợ 伴bạn 。 凢# 舉cử 一nhất 法pháp 。 收thu 一nhất 切thiết 也dã 。 隨tùy 用dụng 者giả 。 用dụng 謂vị 業nghiệp 用dụng 。 隨tùy 體thể 起khởi 故cố 。 隨tùy 顯hiển 者giả 。 顯hiển 即tức 顯hiển 現hiện 。 義nghĩa 現hiện 前tiền 故cố 。 若nhược 自tự 性tánh 攝nhiếp 。 戒giới 唯duy 攝nhiếp 戒giới 。 定định 唯duy 攝nhiếp 定định 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 不bất 出xuất 自tự 體thể 之chi 外ngoại 也dã 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 。 此thử 三tam 學học 與dữ 十thập 行hành 。 一nhất 一nhất 皆giai 相tương/tướng 攝nhiếp 曰viết 具cụ 攝nhiếp 。 若nhược 隨tùy 用dụng 攝nhiếp 。 戒giới 攝nhiếp 前tiền 三tam 。 以dĩ 戒giới 即tức 自tự 體thể 。 施thí 即tức 戒giới 之chi 資tư 糧lương 。 忍nhẫn 即tức 戒giới 之chi 眷quyến 屬thuộc 性tánh 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 精tinh 進tấn 三tam 攝nhiếp 。 徧biến 策sách 三tam 故cố 。 若nhược 隨tùy 顯hiển 攝nhiếp 。 戒giới 攝nhiếp 前tiền 四tứ 。 前tiền 三tam 如như 前tiền 。 及cập 攝nhiếp 精tinh 進tấn 。 以dĩ 守thủ 護hộ 戒giới 。 能năng 防phòng 非phi 令linh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。

○# 五ngũ 五ngũ 位vị 具cụ 修tu 門môn 。

此thử 十thập 位vị 者giả 。 五ngũ 位vị 皆giai 具cụ 。 修tu 習tập 位vị 中trung 其kỳ 相tương/tướng 最tối 顯hiển 。 然nhiên 初sơ 二nhị 位vị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 。 現hiện 唯duy 有hữu 漏lậu 。 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 種chủng 若nhược 現hiện 。 俱câu 通thông 二nhị 種chủng 。 已dĩ 得đắc 生sanh 空không 無vô 漏lậu 觀quán 故cố 。 通thông 逹# 位vị 中trung 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 。 現hiện 唯duy 無vô 漏lậu 。 于vu 修tu 習tập 位vị 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 種chủng 現hiện 俱câu 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 。 現hiện 唯duy 無vô 漏lậu 。 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 若nhược 現hiện 若nhược 種chủng 。 俱câu 唯duy 無vô 漏lậu 。

明minh 十thập 行hành 種chủng 現hiện 于vu 五ngũ 位vị 中trung 。 漏lậu 與dữ 無vô 漏lậu 各các 不bất 同đồng 也dã 。 五ngũ 位vị 皆giai 具cụ 十thập 行hành 。 修tu 位vị 相tương/tướng 最tối 顯hiển 者giả 。 如như 初Sơ 地Địa 施thí 最tối 增tăng 上thượng 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 智trí 最tối 增tăng 上thượng 是thị 也dã 資tư 加gia 二nhị 位vị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 現hiện 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 。 以dĩ 一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 前tiền 二nhị 位vị 。 二nhị 障chướng 種chủng 現hiện 。 俱câu 未vị 伏phục 滅diệt 。 直trực 至chí 初Sơ 地Địa 。 頓đốn 斷đoạn 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 種chủng 現hiện 。 名danh 為vi 頓đốn 悟ngộ 。 故cố 于vu 初sơ 二nhị 位vị 中trung 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 若nhược 種chủng 若nhược 現hiện 。 俱câu 唯duy 有hữu 漏lậu 。 然nhiên 種chủng 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 者giả 。 此thử 指chỉ 法pháp 爾nhĩ 無vô 漏lậu 種chủng 言ngôn 也dã 。 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 現hiện 俱câu 通thông 二nhị 種chủng 。 已dĩ 得đắc 生sanh 空không 無vô 漏lậu 觀quán 故cố 者giả 。 謂vị 地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 分phân 別biệt 。 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 與dữ 生sanh 空không 所sở 俱câu 十thập 行hành 。 通thông 無vô 漏lậu 故cố 。 然nhiên 于vu 俱câu 生sanh 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 猶do 未vị 永vĩnh 伏phục 。 是thị 故cố 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 攝nhiếp 也dã 。 通thông 逹# 位vị 中trung 。 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 。 現hiện 唯duy 無vô 漏lậu 者giả 。 已dĩ 斷đoạn 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 種chủng 故cố 。 修tu 習tập 位vị 中trung 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 種chủng 現hiện 俱câu 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 者giả 。 以dĩ 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 有hữu 出xuất 有hữu 沒một 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 應ưng 通thông 二nhị 故cố 。 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 。 種chủng 通thông 二nhị 種chủng 。 現hiện 唯duy 無vô 漏lậu 者giả 。 以dĩ 生sanh 空không 智trí 果quả 。 純thuần 無vô 漏lậu 故cố 。 究cứu 竟cánh 俱câu 唯duy 無vô 漏lậu 者giả 。 有hữu 漏lậu 種chủng 現hiện 。 已dĩ 永vĩnh 盡tận 故cố 。

○# 六lục 因nhân 位vị 名danh 異dị 門môn 。

此thử 十thập 因nhân 位vị 。 有hữu 三tam 種chủng 名danh 。 一nhất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 謂vị 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng [執/力]# 力lực 尚thượng 微vi 。 被bị 煩phiền 惱não 伏phục 。 未vị 能năng 伏phục 彼bỉ 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 不bất 覺giác 現hiện 行hành 。 二nhị 名danh 近cận 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng [執/力]# 力lực 漸tiệm 增tăng 。 非phi 煩phiền 惱não 伏phục 。 而nhi 能năng 伏phục 彼bỉ 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 故cố 意ý 方phương 行hành 。 三tam 名danh 大đại 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng [執/力]# 力lực 轉chuyển 增tăng 。 能năng 畢tất 竟cánh 伏phục 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 。 猶do 有hữu 所sở 知tri 微vi 細tế 現hiện 種chủng 。 及cập 煩phiền 惱não 種chủng 。 故cố 未vị 究cứu 竟cánh 。

明minh 十thập 行hành 因nhân 位vị 異dị 名danh 。 俾tỉ 識thức 所sở 行hành 也dã 。 十thập 行hành 三tam 名danh 。 在tại 文văn 易dị 曉hiểu 。 分phân 之chi 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 正chánh 當đương 資tư 加gia 二nhị 位vị 。 以dĩ 尚thượng 未vị 見kiến 道đạo 。 依y 解giải 修tu 行hành 。 但đãn 有hữu 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 名danh 字tự 而nhi 已dĩ 。 近cận 波Ba 羅La 蜜Mật 。 正chánh 當đương 通thông 逹# 修tu 習tập 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 雖tuy 漏lậu 無vô 漏lậu 雜tạp 。 與dữ 大đại 彼bỉ 岸ngạn 不bất 遠viễn 。 故cố 名danh 近cận 也dã 。 大đại 波Ba 羅La 蜜Mật 。 正chánh 當đương 八Bát 地Địa 至chí 十Thập 地Địa 中trung 。 純thuần 是thị 無vô 漏lậu 名danh 大đại 。 猶do 未vị 究cứu 竟cánh 者giả 。 以dĩ 有hữu 所sở 知tri 微vi 細tế 現hiện 種chủng 。 及cập 煩phiền 惱não 種chủng 。 故cố 未vị 究cứu 竟cánh 。

○# 二nhị 結kết 示thị 。

此thử 十thập 義nghĩa 類loại 。 差sai 別biệt 無vô 邉# 。 恐khủng 厭yếm 繁phồn 文văn 。 畧lược 示thị 綱cương 要yếu 。 十thập 于vu 十Thập 地Địa 雖tuy 十thập 皆giai 修tu 。 而nhi 隨tùy 相tương/tướng 增tăng 。 地địa 地địa 修tu 一nhất 。 雖tuy 十Thập 地Địa 行hành 有hữu 無vô 量lượng 門môn 。 而nhi 皆giai 攝nhiếp 在tại 。 十Thập 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。

正chánh 結kết 之chi 。 則tắc 十thập 義nghĩa 類loại 差sai 別biệt 無vô 邉# 。 恐khủng 厭yếm 繁phồn 文văn 。 畧lược 示thị 綱cương 要yếu 。 勿vật 便tiện 以dĩ 此thử 為vi 詳tường 盡tận 也dã 。 簡giản 結kết 之chi 則tắc 十thập 于vu 十Thập 地Địa 雖tuy 實thật 皆giai 修tu 。 而nhi 隨tùy 相tương/tướng 增tăng 。 地địa 地địa 修tu 一nhất 。 勿vật 謂vị 地địa 地địa 定định 局cục 于vu 十thập 也dã 。 廣quảng 結kết 之chi 。 則tắc 雖tuy 十thập 行hành 有hữu 無vô 量lượng 。 而nhi 皆giai 攝nhiếp 在tại 。 十Thập 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。 勿vật 謂vị 此thử 十thập 攝nhiếp 法pháp 有hữu 不bất 盡tận 也dã 。 已dĩ 上thượng 二nhị 釋thích 十thập 行hành 竟cánh 。

○# 三tam 釋thích 十thập 障chướng (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 十thập 障chướng 二nhị 攝nhiếp 屬thuộc 二nhị 障chướng 。

○# 初sơ 正chánh 明minh 十thập 障chướng (# 十thập )# 。 初sơ 異dị 生sanh 障chướng (# 至chí )# 十thập 未vị 得đắc 障chướng 。

○# 初sơ 異dị 生sanh 障chướng (# 五ngũ )# 。 初sơ 通thông 大đại 小tiểu 明minh 斷đoạn 二nhị 簡giản 二nhị 道đạo 起khởi 別biệt 三Tam 明Minh 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 四tứ 簡giản 異dị 小tiểu 所sở 斷đoạn 五ngũ 明minh 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。

○# 初sơ 通thông 大đại 小tiểu 明minh 斷đoạn 。

十thập 重trọng 障chướng 者giả 。 一nhất 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 謂vị 二nhị 障chướng 中trung 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 依y 彼bỉ 種chủng 立lập 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 見kiến 道đạo 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 唯duy 斷đoạn 一nhất 種chủng 。 名danh 得đắc 聖thánh 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 具cụ 斷đoạn 二nhị 種chủng 名danh 得đắc 聖thánh 性tánh 。 二nhị 真chân 見kiến 道đạo 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 彼bỉ 二nhị 障chướng 種chủng 。 必tất 不bất 成thành 就tựu 。 猶do 明minh 與dữ 暗ám 定định 不bất 俱câu 生sanh 。 如như 秤xứng 兩lưỡng 頭đầu 低đê 昂ngang 時thời 等đẳng 。 諸chư 相tướng 違vi 法pháp 理lý 必tất 應ưng 然nhiên 。 是thị 故cố 二nhị 性tánh 無vô 俱câu 成thành 失thất 。

初sơ 釋thích 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 所sở 由do 立lập 。 二nhị 顯hiển 大đại 小Tiểu 乘Thừa 斷đoạn 之chi 不bất 同đồng 。 三tam 以dĩ 法pháp 喻dụ 貼# 合hợp 明minh 必tất 斷đoạn 。 分phân 別biệt 。 簡giản 俱câu 生sanh 。 種chủng 。 簡giản 現hiện 行hành 。 謂vị 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 不bất 依y 二nhị 障chướng 俱câu 生sanh 現hiện 立lập 。 俱câu 生sanh 種chủng 立lập 。 分phân 別biệt 現hiện 立lập 。 而nhi 依y 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 種chủng 子tử 立lập 也dã 。 斷đoạn 一nhất 種chủng 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 見kiến 道đạo 。 唯duy 斷đoạn 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 種chủng 現hiện 之chi 一nhất 種chủng 。 斷đoạn 二nhị 種chủng 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 具cụ 斷đoạn 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 種chủng 現hiện 之chi 二nhị 種chủng 也dã 。 無vô 俱câu 成thành 失thất 者giả 。 以dĩ 智trí 起khởi 惑hoặc 亡vong 。

時thời 理lý 自tự 然nhiên 。 法pháp 喻dụ 顯hiển 著trứ 。 若nhược 見kiến 道đạo 而nhi 障chướng 種chủng 成thành 就tựu 。 如như 明minh 暗ám 俱câu 生sanh 秤xứng 之chi 兩lưỡng 頭đầu 。 低đê 昂ngang 時thời 不bất 等đẳng 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 是thị 故cố 惑hoặc 智trí 二nhị 性tánh 。 無vô 俱câu 成thành 之chi 失thất 。

○# 二nhị 簡giản 二nhị 道đạo 起khởi 別biệt 。

無vô 間gian 道đạo 時thời 已dĩ 無vô 惑hoặc 種chủng 。 何hà 用dụng 復phục 起khởi 解giải 脫thoát 道đạo 為vi 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 滅diệt 期kỳ 心tâm 別biệt 故cố 。 為vi 捨xả 彼bỉ 品phẩm 麄# 重trọng/trùng 性tánh 故cố 。 無vô 間gian 道đạo 時thời 雖tuy 無vô 惑hoặc 種chủng 。 而nhi 未vị 捨xả 彼bỉ 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 為vi 捨xả 此thử 故cố 。 起khởi 解giải 脫thoát 道đạo 。 及cập 證chứng 此thử 品phẩm 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。

簡giản 道đạo 起khởi 別biệt 。 見kiến 解giải 脫thoát 之chi 不bất 容dung 己kỷ 也dã 。 問vấn 謂vị 道đạo 起khởi 正chánh 為vi 斷đoạn 惑hoặc 。 設thiết 惑hoặc 尚thượng 在tại 。 當đương 起khởi 解giải 脫thoát 。 無vô 間gian 起khởi 時thời 。 已dĩ 無vô 惑hoặc 種chủng 。 復phục 起khởi 何hà 用dụng 。 不bất 知tri 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 滅diệt 。 期kỳ 心tâm 別biệt 故cố 。 期kỳ 心tâm 別biệt 者giả 。 無vô 間gian 期kỳ 于vu 斷đoạn 惑hoặc 。 解giải 脫thoát 期kỳ 于vu 證chứng 理lý 。 所sở 期kỳ 之chi 心tâm 既ký 別biệt 。 解giải 脫thoát 何hà 容dung 不bất 起khởi 。 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 雖tuy 無vô 惑hoặc 種chủng 之chi 重trọng/trùng 而nhi 未vị 捨xả 彼bỉ 。 惑hoặc 種chủng 無vô 堪kham 任nhậm 之chi 輕khinh 為vi 捨xả 此thử 故cố 。 及cập 證chứng 此thử 品phẩm 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 之chi 理lý 。 何hà 容dung 不bất 起khởi 。 是thị 則tắc 解giải 脫thoát 。 豈khởi 獨độc 為vi 證chứng 理lý 起khởi 。 亦diệc 為vi 捨xả 惑hoặc 而nhi 起khởi 也dã 。 汝nhữ 問vấn 何hà 用dụng 。 是thị 無vô 用dụng 耶da 。 問vấn 。 一nhất 名danh 惑hoặc 種chủng 。 一nhất 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 名danh 隨tùy 眠miên 。 義nghĩa 何hà 所sở 別biệt 。 答đáp 。 詳tường 如như 集tập 論luận 。 繁phồn 不bất 能năng 引dẫn 。 大đại 約ước 煩phiền 惱não 品phẩm 所sở 攝nhiếp 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 名danh 隨tùy 眠miên 。 異dị 熟thục 及cập 餘dư 無vô 記ký 所sở 攝nhiếp 。 唯duy 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 不bất 名danh 隨tùy 眠miên 。 若nhược 信tín 等đẳng 善thiện 品phẩm 所sở 攝nhiếp 種chủng 子tử 。 不bất 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 亦diệc 非phi 隨tùy 眠miên 。 以dĩ 此thử 法pháp 生sanh 時thời 。 所sở 依y 自tự 體thể 。 唯duy 有hữu 堪kham 能năng 。 非phi 不bất 堪kham 能năng 。 今kim 解giải 脫thoát 斷đoạn 麄# 重trọng/trùng 者giả 。 約ước 分phân 別biệt 麄# 重trọng/trùng 中trung 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 是thị 染nhiễm 汙ô 品phẩm 氣khí 類loại 攝nhiếp 故cố 。 對đối 無vô 間gian 所sở 斷đoạn 種chủng 。 此thử 輕khinh 彼bỉ 重trọng/trùng 。 此thử 即tức 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 也dã 。

○# 三Tam 明Minh 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 。

雖tuy 見kiến 道đạo 生sanh 亦diệc 斷đoạn 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 而nhi 今kim 且thả 說thuyết 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 。 是thị 根căn 本bổn 故cố 。 由do 斯tư 初Sơ 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 執chấp 著trước 我ngã 法pháp 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 二nhị 惡ác 趣thú 雜tạp 染nhiễm 愚ngu 。 即tức 是thị 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 應ưng 知tri 愚ngu 品phẩm 總tổng 說thuyết 為vi 愚ngu 。 後hậu 准chuẩn 此thử 釋thích 。 或hoặc 彼bỉ 唯duy 說thuyết 利lợi 鈍độn 障chướng 品phẩm 俱câu 起khởi 二nhị 愚ngu 。 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 言ngôn 。 顯hiển 彼bỉ 二nhị 種chủng 。 或hoặc 二nhị 所sở 起khởi 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 如như 入nhập 二nhị 定định 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 根căn 所sở 斷đoạn 苦khổ 根căn 。 雖tuy 非phi 現hiện 種chủng 。 而nhi 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 後hậu 麄# 重trọng/trùng 言ngôn 。 例lệ 此thử 應ưng 釋thích 。

正chánh 明minh 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 。 別biệt 大đại 小tiểu 之chi 通thông 斷đoạn 也dã 。 初sơ 釋thích 前tiền 妨phương 難nạn/nan 。 二nhị 正chánh 詳tường 所sở 斷đoạn 。 三tam 別biệt 作tác 一nhất 解giải 。 難nạn/nan 云vân 。 經kinh 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 。 亦diệc 斷đoạn 惡ác 趣thú 諸chư 果quả 。 及cập 感cảm 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 。 今kim 但đãn 斷đoạn 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 何hà 耶da 。 釋thích 云vân 。 雖tuy 見kiến 道đạo 生sanh 亦diệc 斷đoạn 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 而nhi 今kim 且thả 說thuyết 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 。 不bất 說thuyết 所sở 起khởi 業nghiệp 果quả 者giả 。 以dĩ 煩phiền 惱não 是thị 業nghiệp 果quả 。 二nhị 種chủng 根căn 本bổn 。 本bổn 可khả 攝nhiếp 末mạt 。 畧lược 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 由do 斯tư 深thâm 蜜mật 初Sơ 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 一nhất 執chấp 著trước 我ngã 法pháp 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 二nhị 惡ác 趣thú 雜tạp 染nhiễm 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 然nhiên 惡ác 趣thú 業nghiệp 果quả 亦diệc 名danh 愚ngu 者giả 。 應ưng 知tri 是thị 愚ngu 之chi 品phẩm 類loại 。 總tổng 說thuyết 名danh 愚ngu 。 後hậu 九cửu 地địa 如như 犯phạm 三tam 業nghiệp 等đẳng 。 皆giai 即tức 愚ngu 品phẩm 。 故cố 云vân 後hậu 准chuẩn 此thử 釋thích 。 或hoặc 彼bỉ 經kinh 初Sơ 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 謂vị 利lợi 鈍độn 障chướng 相tương 應ứng 二nhị 無vô 明minh 。 利lợi 即tức 五ngũ 見kiến 。 鈍độn 即tức 貪tham 等đẳng 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 者giả 。 即tức 彼bỉ 二nhị 愚ngu 種chủng 子tử 。 或hoặc 即tức 彼bỉ 二nhị 愚ngu 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 例lệ 之chi 如như 入nhập 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 根căn 。 苦khổ 根căn 雖tuy 非phi 種chủng 現hiện 而nhi 名danh 麄# 重trọng/trùng 。 此thử 中trung 麄# 重trọng/trùng 。 名danh 無vô 堪kham 任nhậm 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 後hậu 地địa 地địa 麄# 重trọng/trùng 。 皆giai 例lệ 種chủng 子tử 無vô 堪kham 任nhậm 二nhị 義nghĩa 而nhi 釋thích 。 是thị 則tắc 彼bỉ 二nhị 愚ngu 麄# 重trọng/trùng 又hựu 可khả 別biệt 作tác 一nhất 解giải 。 雖tuy 別biệt 一nhất 解giải 。 義nghĩa 可khả 相tương/tướng 融dung 。

○# 四tứ 簡giản 異dị 小tiểu 所sở 斷đoạn 。

雖tuy 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 實thật 通thông 二nhị 障chướng 。 而nhi 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 意ý 取thủ 所sở 知tri 。 說thuyết 十thập 無vô 明minh 非phi 染nhiễm 汙ô 故cố 。 無vô 明minh 即tức 是thị 十thập 障chướng 品phẩm 愚ngu 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 彼bỉ 是thị 共cộng 故cố 。 非phi 此thử 所sở 說thuyết 。 又hựu 十thập 無vô 明minh 不bất 染nhiễm 汙ô 者giả 。 唯duy 依y 十Thập 地Địa 修tu 所sở 斷đoạn 說thuyết 。 雖tuy 此thử 位vị 中trung 亦diệc 伏phục 煩phiền 惱não 斷đoạn 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 而nhi 非phi 正chánh 意ý 。 不bất 斷đoạn 隨tùy 眠miên 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。

簡giản 異dị 二Nhị 乘Thừa 所sở 斷đoạn 。 正chánh 顯hiển 大Đại 乘Thừa 所sở 斷đoạn 也dã 。 初sơ 約ước 意ý 取thủ 簡giản 斷đoạn 。 二nhị 約ước 唯duy 依y 簡giản 斷đoạn 。 意ý 取thủ 者giả 。 謂vị 初Sơ 地Địa 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 雖tuy 實thật 通thông 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 。 意ý 則tắc 唯duy 取thủ 所sở 知tri 為vi 正chánh 。 何hà 則tắc 。 證chứng 之chi 于vu 經kinh 說thuyết 十Thập 地Địa 斷đoạn 十thập 障chướng 品phẩm 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 非phi 言ngôn 煩phiền 惱não 染nhiễm 汙ô 性tánh 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 言ngôn 者giả 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 是thị 與dữ 共cộng 故cố 。 非phi 此thử 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 障chướng 中trung 說thuyết 。 故cố 畧lược 不bất 取thủ 也dã 。 唯duy 依y 者giả 。 又hựu 十thập 無vô 明minh 不bất 染nhiễm 汙ô 者giả 。 唯duy 依y 十Thập 地Địa 修tu 所sở 斷đoạn 說thuyết 。 非phi 謂vị 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 亦diệc 名danh 不bất 染nhiễm 汙ô 故cố 。 然nhiên 此thử 修tu 位vị 。 亦diệc 伏phục 煩phiền 惱não 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 云vân 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 此thử 位vị 雖tuy 亦diệc 伏phục 煩phiền 惱não 。 斷đoạn 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 而nhi 非phi 正chánh 意ý 。 正chánh 意ý 地địa 上thượng 。 唯duy 在tại 直trực 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 斷đoạn 所sở 知tri 故cố 。 而nhi 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 留lưu 之chi 助trợ 生sanh 至chí 金kim 剛cang 喻dụ 定định 方phương 斷đoạn 。 以dĩ 此thử 二nhị 義nghĩa 。 故cố 畧lược 而nhi 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 又hựu 麄# 重trọng/trùng 即tức 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 是thị 則tắc 意ý 取thủ 已dĩ 異dị 于vu 二Nhị 乘Thừa 。 唯duy 依y 又hựu 異dị 于vu 見kiến 道đạo 。 簡giản 別biệt 何hà 可khả 以dĩ 不bất 明minh 也dã 。

○# 五ngũ 明minh 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。

理lý 實thật 初Sơ 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。 所sở 知tri 一nhất 分phần 。 然nhiên 今kim 且thả 說thuyết 最tối 初sơ 斷đoạn 者giả 。 後hậu 九cửu 地địa 斷đoạn 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 住trụ 滿mãn 地địa 中trung 時thời 既ký 淹yêm 久cửu 理lý 應ưng 進tiến 斷đoạn 所sở 應ưng 斷đoạn 障chướng 。 不bất 爾nhĩ 。 三tam 時thời 道đạo 應ưng 無vô 別biệt 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 得đắc 現hiện 觀quán 已dĩ 復phục 于vu 十Thập 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 唯duy 修tu 永vĩnh 滅diệt 所sở 知tri 障chướng 道đạo 留lưu 煩phiền 惱não 障chướng 助trợ 願nguyện 受thọ 生sanh 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 速tốc 趣thú 圓viên 寂tịch 。 故cố 修tu 道Đạo 位vị 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 將tương 成thành 佛Phật 時thời 方phương 頓đốn 斷đoạn 故cố 。

明minh 初Sơ 地Địa 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。 顯hiển 地địa 地địa 皆giai 有hữu 進tiến 斷đoạn 也dã 。 初sơ 正chánh 明minh 進tiến 斷đoạn 。 二nhị 引dẫn 證chứng 進tiến 斷đoạn 。 問vấn 。 上thượng 言ngôn 十thập 無vô 明minh 。 依y 十Thập 地Địa 修tu 所sở 斷đoạn 說thuyết 。 是thị 初Sơ 地Địa 有hữu 斷đoạn 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 矣hĩ 。 何hà 前tiền 但đãn 云vân 斷đoạn 分phân 別biệt 起khởi 異dị 生sanh 性tánh 耶da 。 故cố 云vân 理lý 實thật 初Sơ 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。 所sở 知tri 一nhất 分phần 。 地địa 地địa 皆giai 然nhiên 。 良lương 以dĩ 諸chư 地địa 皆giai 有hữu 三tam 心tâm 。 初sơ 名danh 無vô 間gián 斷đoạn 本bổn 地địa 惑hoặc 。 中trung 名danh 解giải 脫thoát 。 證chứng 本bổn 地địa 理lý 。 後hậu 名danh 勝thắng 進tiến 。 斷đoạn 次thứ 地địa 惑hoặc 。 能năng 斷đoạn 次thứ 地địa 者giả 。 以dĩ 初sơ 中trung 之chi 後hậu 滿mãn 心tâm 。

時thời 既ký 淹yêm 久cửu 。 理lý 應ưng 進tiến 斷đoạn 。 所sở 應ưng 斷đoạn 障chướng 。 不bất 爾nhĩ 。 三tam 時thời 道đạo 應ưng 無vô 別biệt 。 既ký 後hậu 道đạo 別biệt 于vu 初sơ 中trung 。 應ưng 知tri 必tất 斷đoạn 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 也dã 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 初Sơ 地Địa 得đắc 現hiện 觀quán 已dĩ 。 復phục 于vu 十Thập 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 唯duy 修tu 永vĩnh 滅diệt 所sở 知tri 障chướng 道đạo 。 留lưu 煩phiền 惱não 障chướng 。 助trợ 願nguyện 受thọ 生sanh 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 速tốc 趣thú 圓viên 寂tịch 。 故cố 修tu 道Đạo 位vị 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 將tương 成thành 佛Phật 時thời 。 方phương 頓đốn 斷đoạn 故cố 。 是thị 則tắc 俱câu 生sanh 。 所sở 知tri 一nhất 分phần 。 斷đoạn 于vu 初Sơ 地Địa 。 而nhi 地địa 地địa 之chi 進tiến 斷đoạn 可khả 准chuẩn 。 既ký 有hữu 證chứng 成thành 。 實thật 理lý 愈dũ 顯hiển 矣hĩ 。

○# 二nhị 邪tà 行hành 障chướng 。

二nhị 邪tà 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 彼bỉ 障chướng 二nhị 地địa 極cực 淨tịnh 尸thi 羅la 。 入nhập 二nhị 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 二nhị 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 微vi 細tế 悞ngộ 犯phạm 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 二nhị 種chủng 種chủng 業nghiệp 趣thú 愚ngu 。 即tức 彼bỉ 所sở 起khởi 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 或hoặc 唯duy 起khởi 業nghiệp 不bất 了liễu 業nghiệp 愚ngu 。

所sở 知tri 。 簡giản 煩phiền 惱não 。 俱câu 生sanh 。 簡giản 分phân 別biệt 。 一nhất 分phần/phân 簡giản 全toàn 體thể 。 下hạ 倣# 此thử 。 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 者giả 。 彼bỉ 即tức 能năng 起khởi 。 指chỉ 所sở 知tri 。 以dĩ 續tục 生sanh 煩phiền 惱não 。 與dữ 所sở 知tri 相tương 通thông 。 故cố 能năng 起khởi 也dã 。 此thử 業nghiệp 及cập 一nhất 分phần/phân 。 是thị 釋thích 邪tà 行hành 障chướng 。 二nhị 地địa 極cực 淨tịnh 尸thi 羅la 。 是thị 釋thích 邪tà 行hành 障chướng 二nhị 地địa 。 入nhập 二nhị 地địa 。 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 出xuất 斷đoạn 時thời 。 二nhị 愚ngu 。 謂vị 現hiện 行hành 。 麄# 重trọng/trùng 。 謂vị 種chủng 子tử 。 及cập 無vô 堪kham 任nhậm 。 或hoặc 唯duy 起khởi 業nghiệp 不bất 了liễu 愚ngu 者giả 。 重trọng/trùng 釋thích 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 之chi 所sở 以dĩ 為vi 愚ngu 也dã 。 若nhược 瑜du 伽già 即tức 邪tà 行hành 更cánh 多đa 。 如như 云vân 。 當đương 知tri 畧lược 說thuyết 。 後hậu 後hậu 引dẫn 發phát 有hữu 八bát 種chủng 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 能năng 退thoái 智trí 邪tà 行hành 。 退thoái 故cố 妄vọng 念niệm 邪tà 行hành 。 妄vọng 故cố 壞hoại 百bách 法pháp 邪tà 行hành 。 壞hoại 故cố 惡ác 意ý 現hiện 邪tà 行hành 。 惡ác 故cố 難nan 調điều 伏phục 邪tà 行hành 。 難nan 調điều 故cố 行hành 非phi 道đạo 邪tà 行hành 。 行hành 非phi 故cố 不bất 善thiện 良lương 邪tà 行hành 。 不bất 賢hiền 故cố 不bất 如như 意ý 邪tà 行hành 。

○# 三tam 闇ám 鈍độn 障chướng 。

三tam 闇ám 鈍độn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 所sở 聞văn 思tư 修tu 法pháp 忘vong 失thất 。 彼bỉ 障chướng 三tam 地địa 勝thắng 定định 總tổng 持trì 。 及cập 彼bỉ 所sở 發phát 殊thù 勝thắng 三tam 慧tuệ 。 入nhập 三tam 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 三tam 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 欲dục 貪tham 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 能năng 障chướng 勝thắng 定định 及cập 修tu 慧tuệ 者giả 。 彼bỉ 昔tích 多đa 與dữ 欲dục 貪tham 俱câu 故cố 名danh 欲dục 貪tham 愚ngu 。 今kim 得đắc 勝thắng 定định 及cập 修tu 所sở 成thành 。 彼bỉ 既ký 永vĩnh 斷đoạn 。 欲dục 貪tham 隨tùy 伏phục 。 此thử 無vô 始thỉ 來lai 。 依y 彼bỉ 轉chuyển 故cố 。 二nhị 圓viên 滿mãn 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 能năng 障chướng 總tổng 持trì 聞văn 思tư 慧tuệ 者giả 。

總tổng 釋thích 之chi 。 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 指chỉ 障chướng 法pháp 也dã 。 能năng 令linh 三tam 慧tuệ 忘vong 失thất 。 釋thích 闇ám 鈍độn 也dã 。 彼bỉ 障chướng 三tam 地địa 勝thắng 定định 總tổng 持trì 。 指chỉ 所sở 障chướng 地địa 法pháp 也dã 。 及cập 彼bỉ 所sở 發phát 殊thù 勝thắng 三tam 慧tuệ 者giả 。 謂vị 及cập 障chướng 彼bỉ 勝thắng 定định 所sở 發phát 修tu 慧tuệ 。 總tổng 持trì 所sở 發phát 聞văn 思tư 慧tuệ 也dã 。 入nhập 三tam 地địa 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 者giả 。 出xuất 斷đoạn 障chướng 時thời 也dã 。 別biệt 釋thích 之chi 。 一nhất 欲dục 貪tham 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 能năng 障chướng 勝thắng 定định 及cập 修tu 慧tuệ 者giả 。 然nhiên 上thượng 標tiêu 所sở 知tri 。 此thử 云vân 欲dục 貪tham 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 知tri 者giả 。 多đa 與dữ 欲dục 貪tham 俱câu 。 此thử 貪tham 多đa 住trụ 散tán 亂loạn 。 障chướng 定định 與dữ 修tu 慧tuệ 。 故cố 名danh 欲dục 貪tham 愚ngu 耳nhĩ 。 今kim 得đắc 勝thắng 定định 及cập 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 彼bỉ 障chướng 既ký 永vĩnh 斷đoạn 。 欲dục 貪tham 隨tùy 伏phục 。 此thử 貪tham 無vô 始thỉ 依y 彼bỉ 障chướng 轉chuyển 。 故cố 障chướng 盡tận 彼bỉ 亦diệc 忘vong 也dã 。 二nhị 圓viên 滿mãn 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 愚ngu 。 即tức 此thử 中trung 能năng 障chướng 總tổng 持trì 聞văn 思tư 慧tuệ 者giả 。 大đại 鈔sao 云vân 。 此thử 持trì 通thông 四tứ 。 謂vị 法pháp 義nghĩa 咒chú 持trì 。 及cập 能năng 得đắc 忍nhẫn 持trì 。 今kim 云vân 聞văn 思tư 者giả 。 以dĩ 聞văn 思tư 與dữ 彼bỉ 聞văn 持trì 極cực 相tương 近cận 故cố 。 是thị 以dĩ 偏thiên 言ngôn 。 問vấn 。 欲dục 貪tham 者giả 。 為vi 貪tham 煩phiền 惱não 。 為vi 欲dục 界giới 貪tham 。 曰viết 。 謂vị 欲dục 界giới 貪tham 。 亦diệc 即tức 貪tham 煩phiền 惱não 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 發Phát 光Quang 地Địa 時thời 。 自tự 初sơ 禪thiền 至chí 上thượng 定định 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 入nhập 初sơ 禪thiền 時thời 。 離ly 五ngũ 欲dục 。 斷đoạn 十thập 惡ác 。 除trừ 五ngũ 葢# 。 即tức 斷đoạn 欲dục 界giới 貪tham 矣hĩ 。 問vấn 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 分phân 別biệt 云vân 何hà 。 曰viết 。 不bất 獨độc 願nguyện 聞văn 于vu 法pháp 。 且thả 心tâm 生sanh 喜hỷ 好hảo/hiếu 。 且thả 常thường 時thời 愛ái 味vị 樂nhạo 法Pháp 。 是thị 名danh 聞văn 慧tuệ 。 故cố 曰viết 聞văn 法Pháp 喜hỷ 法Pháp 樂nhạo 法Pháp 也dã 。 不bất 獨độc 依y 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 自tự 見kiến 正chánh 取thủ 不bất 忘vong 。 且thả 隨tùy 自tự 讀đọc 誦tụng 。 且thả 為vì 他tha 解giải 說thuyết 。 且thả 順thuận 所sở 聞văn 法Pháp 。 靜tĩnh 處xứ 深thâm 思tư 其kỳ 義nghĩa 。 是thị 通thông 聞văn 思tư 。 故cố 曰viết 依y 法pháp 隨tùy 法pháp 解giải 法pháp 順thuận 法pháp 也dã 。 從tùng 此thử 而nhi 依y 定định 修tu 行hành 。 到đáo 于vu 究cứu 竟cánh 。 住trụ 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 順thuận 佛Phật 解giải 脫thoát 之chi 行hành 。 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 故cố 曰viết 到đáo 法pháp 住trụ 法pháp 行hành 法pháp 也dã 。 詳tường 具cụ 大đại 經kinh 。 畧lược 取thủ 義nghĩa 釋thích 。 令linh 易dị 曉hiểu 耳nhĩ 。

○# 四tứ 煩phiền 惱não 障chướng (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 簡giản 釋thích 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 第đệ 六lục 識thức 俱câu 身thân 見kiến 等đẳng 攝nhiếp 。 最tối 下hạ 品phẩm 故cố 。 不bất 作tác 意ý 緣duyên 故cố 。 遠viễn 隨tùy 現hiện 行hành 故cố 。 說thuyết 名danh 微vi 細tế 。 彼bỉ 障chướng 四tứ 地địa 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 入nhập 四tứ 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 彼bỉ 昔tích 多đa 與dữ 第đệ 六lục 識thức 中trung 任nhậm 運vận 而nhi 生sanh 。 執chấp 我ngã 見kiến 等đẳng 同đồng 體thể 起khởi 故cố 。 說thuyết 煩phiền 惱não 名danh 。 今kim 四tứ 地địa 中trung 。 既ký 得đắc 無vô 漏lậu 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 彼bỉ 便tiện 永vĩnh 滅diệt 。 此thử 我ngã 見kiến 等đẳng 。 亦diệc 永vĩnh 不bất 行hành 。 初sơ 二nhị 三tam 地địa 行hành 施thí 戒giới 修tu 。 相tương/tướng 同đồng 世thế 間gian 。 四tứ 地địa 修tu 得đắc 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 方phương 名danh 出xuất 世thế 。 故cố 能năng 永vĩnh 害hại 此thử 身thân 見kiến 等đẳng 。

初sơ 正chánh 釋thích 障chướng 名danh 。 次thứ 詳tường 釋thích 斷đoạn 障chướng 。 正chánh 釋thích 障chướng 名danh 者giả 。 括quát 之chi 具cụ 三tam 義nghĩa 名danh 微vi 細tế 。 蔽tế 四tứ 地địa 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 名danh 障chướng 。 彼bỉ 昔tích 多đa 與dữ 第đệ 六lục 識thức 中trung 任nhậm 運vận 而nhi 生sanh 。 執chấp 我ngã 見kiến 等đẳng 同đồng 體thể 起khởi 故cố 名danh 煩phiền 惱não 。 故cố 曰viết 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。 詳tường 之chi 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 指chỉ 障chướng 法pháp 也dã 。 第đệ 六lục 識thức 俱câu 身thân 見kiến 等đẳng 攝nhiếp 。 簡giản 所sở 攝nhiếp 也dã 。 以dĩ 第đệ 七thất 俱câu 者giả 愈dũ 微vi 細tế 。 非phi 四tứ 地địa 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 也dã 。 最tối 下hạ 品phẩm 故cố 。 簡giản 非phi 中trung 上thượng 二nhị 品phẩm 。 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 中trung 分phân 別biệt 身thân 見kiến 名danh 上thượng 品phẩm 。 唯duy 是thị 不bất 善thiện 。 獨độc 頭đầu 貪tham 等đẳng 名danh 中trung 品phẩm 通thông 善thiện 不bất 善thiện 。 此thử 唯duy 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 故cố 名danh 下hạ 品phẩm 。 一nhất 也dã 。 不bất 作tác 意ý 緣duyên 。 任nhậm 運vận 而nhi 起khởi 。 二nhị 也dã 。 遠viễn 隨tùy 現hiện 行hành 。 無vô 始thỉ 隨tùy 逐trục 于vu 身thân 。 三tam 也dã 。 具cụ 此thử 三tam 義nghĩa 。 望vọng 前tiền 地địa 立lập 微vi 細tế 之chi 名danh 耳nhĩ 。 障chướng 四tứ 地địa 等đẳng 者giả 。 以dĩ 有hữu 身thân 見kiến 。 不bất 能năng 觀quán 身thân 為vi 不bất 淨tịnh 等đẳng 故cố 。 然nhiên 上thượng 言ngôn 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 今kim 云vân 煩phiền 惱não 者giả 。 以dĩ 所sở 知tri 昔tích 多đa 與dữ 煩phiền 惱não 障chướng 同đồng 一nhất 體thể 起khởi 。 名danh 煩phiền 惱não 耳nhĩ 。 詳tường 釋thích 斷đoạn 障chướng 者giả 。 四tứ 地địa 中trung 既ký 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 彼bỉ 所sở 知tri 障chướng 。 即tức 便tiện 永vĩnh 滅diệt 。 此thử 我ngã 見kiến 等đẳng 。 亦diệc 永vĩnh 不bất 行hành 。 然nhiên 初sơ 二nhị 三tam 地địa 不bất 能năng 害hại 此thử 見kiến 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 行hành 施thí 戒giới 修tu 相tương/tướng 同đồng 世thế 間gian 故cố 。 四tứ 地địa 修tu 得đắc 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 方phương 名danh 出xuất 世thế 。 故cố 能năng 永vĩnh 害hại 此thử 身thân 見kiến 等đẳng 也dã 。

○# 二nhị 簡giản 釋thích 。

寧ninh 知tri 此thử 與dữ 第đệ 六lục 識thức 俱câu 。 第đệ 七thất 識thức 俱câu 執chấp 我ngã 見kiến 等đẳng 。 與dữ 無vô 漏lậu 道Đạo 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 方phương 永vĩnh 不bất 行hành 。 七thất 地địa 已dĩ 來lai 猶do 得đắc 現hiện 起khởi 與dữ 餘dư 煩phiền 惱não 為vi 依y 持trì 故cố 。 此thử 麄# 彼bỉ 細tế 。 伏phục 有hữu 前tiền 後hậu 。 故cố 此thử 但đãn 與dữ 第đệ 六lục 相tương 應ứng 身thân 見kiến 等đẳng 言ngôn 。 亦diệc 攝nhiếp 無vô 始thỉ 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 定định 愛ái 法pháp 愛ái 。 彼bỉ 定định 法pháp 愛ái 三tam 地địa 尚thượng 增tăng 。 入nhập 四tứ 地địa 時thời 方phương 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 特đặc 違vi 彼bỉ 故cố 。 由do 斯tư 四tứ 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 等đẳng 至chí 愛ái 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 定định 愛ái 俱câu 者giả 。 二nhị 法pháp 愛ái 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 法pháp 愛ái 俱câu 者giả 。 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 斷đoạn 故cố 。 煩phiền 惱não 二nhị 愛ái 亦diệc 永vĩnh 不bất 行hành 。

簡giản 釋thích 者giả 。 簡giản 非phi 七thất 識thức 所sở 俱câu 身thân 見kiến 。 釋thích 四tứ 地địa 所sở 斷đoạn 之chi 二nhị 愚ngu 也dã 。 初sơ 徴# 問vấn 。 次thứ 簡giản 異dị 。 三tam 釋thích 愚ngu 。 問vấn 。 寧ninh 知tri 此thử 與dữ 第đệ 六lục 識thức 俱câu 意ý 謂vị 六lục 七thất 皆giai 有hữu 俱câu 生sanh 身thân 見kiến 。 則tắc 此thử 身thân 見kiến 與dữ 第đệ 七thất 俱câu 亦diệc 未vị 可khả 知tri 。 答đáp 。 則tắc 簡giản 非phi 第đệ 七thất 之chi 故cố 。 簡giản 是thị 第đệ 六lục 之chi 故cố 也dã 。 非phi 第đệ 七thất 者giả 。 第đệ 七thất 識thức 俱câu 執chấp 我ngã 見kiến 等đẳng 。 與dữ 無vô 漏lậu 道Đạo 。 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 。 方phương 永vĩnh 不bất 行hành 。 豈khởi 似tự 此thử 身thân 見kiến 。 四tứ 地địa 即tức 得đắc 永vĩnh 不bất 行hành 耶da 。 七thất 地địa 已dĩ 來lai 。 猶do 得đắc 現hiện 起khởi 。 與dữ 餘dư 愛ái 見kiến 慢mạn 煩phiền 惱não 為vi 依y 持trì 故cố 。 豈khởi 似tự 此thử 身thân 見kiến 。 四tứ 地địa 即tức 得đắc 不bất 現hiện 起khởi 耶da 。 此thử 六lục 識thức 俱câu 身thân 見kiến 麄# 故cố 。 伏phục 在tại 于vu 前tiền 。 彼bỉ 七thất 識thức 俱câu 身thân 見kiến 細tế 故cố 。 伏phục 在tại 于vu 後hậu 。 故cố 知tri 此thử 身thân 見kiến 不bất 與dữ 七thất 識thức 相tương 應ứng 。 但đãn 與dữ 六lục 識thức 相tương 應ứng 耳nhĩ 。 躭đam 玩ngoạn 于vu 諸chư 禪thiền 三tam 昧muội 曰viết 定định 愛ái 。 躭đam 玩ngoạn 于vu 聞văn 思tư 修tu 法pháp 曰viết 法pháp 愛ái 。 此thử 愛ái 本bổn 是thị 煩phiền 惱não 。 以dĩ 與dữ 二nhị 愚ngu 俱câu 起khởi 故cố 。 身thân 見kiến 而nhi 曰viết 等đẳng 者giả 。 則tắc 亦diệc 攝nhiếp 無vô 始thỉ 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 定định 愛ái 法pháp 愛ái 。 彼bỉ 定định 愛ái 法pháp 愛ái 。 三tam 地địa 尚thượng 增tăng 。 入nhập 四tứ 地địa 時thời 。 方phương 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 特đặc 違vi 彼bỉ 故cố 。 由do 此thử 四tứ 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 謂vị 種chủng 子tử 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 二nhị 愚ngu 者giả 。 一nhất 等đẳng 至chí 愛ái 愚ngu 。 即tức 此thử 中trung 定định 愛ái 俱câu 者giả 。 二nhị 法pháp 愛ái 愚ngu 。 即tức 此thử 中trung 法pháp 愛ái 俱câu 者giả 。 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 斷đoạn 故cố 。 煩phiền 惱não 二nhị 愛ái 亦diệc 永vĩnh 不bất 行hành 。 故cố 總tổng 名danh 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。

○# 五ngũ 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。

五ngũ 于vu 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 樂nhạo/nhạc/lạc 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 下hạ 二Nhị 乘Thừa 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 彼bỉ 障chướng 五ngũ 地địa 無vô 差sai 別biệt 道đạo 。 入nhập 五ngũ 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 五ngũ 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 純thuần 作tác 意ý 背bối/bội 生sanh 死tử 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 。 厭yếm 生sanh 死tử 者giả 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 向hướng 涅Niết 槃Bàn 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。

下hạ 對đối 上thượng 言ngôn 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 般bát 涅Niết 槃Bàn 是thị 寂tịch 滅diệt 。 而nhi 云vân 障chướng 者giả 。 以dĩ 五ngũ 地địa 真chân 俗tục 相tương 應ứng 。 此thử 地địa 真Chân 如Như 名danh 類loại 無vô 別biệt 。 今kim 以dĩ 四tứ 地địa 住trụ 出xuất 世thế 心tâm 。 厭yếm 生sanh 死tử 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 義nghĩa 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 欣hân 厭yếm 未vị 忘vong 。 取thủ 捨xả 角giác 立lập 。 能năng 礙ngại 真chân 俗tục 並tịnh 觀quán 。 是thị 故cố 成thành 障chướng 。 由do 斯tư 五ngũ 地địa 等đẳng 。 釋thích 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。

○# 六lục 麄# 相tương/tướng 障chướng 。

六lục 麄# 相tương/tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 執chấp 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 麄# 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 道đạo 。 入nhập 六lục 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 六lục 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 現hiện 觀quán 察sát 行hành 流lưu 轉chuyển 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 染nhiễm 者giả 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 染nhiễm 分phần/phân 攝nhiếp 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 淨tịnh 者giả 。 取thủ 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 。 相tương/tướng 觀quán 多đa 行hành 。 未vị 能năng 多đa 時thời 住trụ 無vô 相tướng 觀quán 。

現hiện 行hành 簡giản 非phi 種chủng 子tử 。 曰viết 麄# 相tương/tướng 者giả 。 對đối 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 言ngôn 。 染nhiễm 淨tịnh 礙ngại 無vô 染nhiễm 淨tịnh 曰viết 障chướng 。 故cố 入nhập 六lục 地địa 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 良lương 以dĩ 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 乃nãi 至chí 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 是thị 染nhiễm 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 行hành 滅diệt 。 乃nãi 至chí 生sanh 滅diệt 故cố 。 老lão 死tử 滅diệt 是thị 淨tịnh 。 六lục 地địa 最tối 勝thắng 般Bát 若Nhã 現hiện 前tiền 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 則tắc 證chứng 無vô 染nhiễm 淨tịnh 真Chân 如Như 。 彼bỉ 染nhiễm 淨tịnh 將tương 安an 在tại 哉tai 。 故cố 曰viết 永vĩnh 斷đoạn 。 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 不bất 無vô 。 執chấp 之chi 者giả 住trụ 染nhiễm 淨tịnh 耳nhĩ 。

○# 七thất 細tế 相tương/tướng 障chướng 。

七thất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 執chấp 有hữu 生sanh 滅diệt 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 入nhập 七thất 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 七thất 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 生sanh 者giả 。 猶do 取thủ 流lưu 轉chuyển 細tế 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 求cầu 無vô 相tướng 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 滅diệt 者giả 。 尚thượng 取thủ 還hoàn 滅diệt 細tế 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 純thuần 于vu 無vô 相tướng 作tác 意ý 勤cần 求cầu 。 未vị 能năng 空không 中trung 起khởi 有hữu 勝thắng 行hành 。

現hiện 簡giản 種chủng 子tử 。 細tế 對đối 前tiền 言ngôn 。 前tiền 執chấp 染nhiễm 淨tịnh 故cố 麄# 。 今kim 無vô 染nhiễm 淨tịnh 。 尚thượng 取thủ 生sanh 滅diệt 故cố 細tế 。 曰viết 障chướng 者giả 。 以dĩ 礙ngại 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 生sanh 滅diệt 雙song 忘vong 故cố 。 是thị 以dĩ 入nhập 七thất 地địa 時thời 。 此thử 障chướng 能năng 斷đoạn 。 總tổng 之chi 是thị 執chấp 有hữu 生sanh 滅diệt 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 分phân 之chi 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 愚ngu 。 是thị 執chấp 有hữu 生sanh 。 猶do 取thủ 流lưu 轉chuyển 細tế 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 純thuần 作tác 意ý 求cầu 無vô 相tướng 愚ngu 。 是thị 執chấp 有hữu 滅diệt 。 取thủ 還hoàn 滅diệt 細tế 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 問vấn 。 六lục 地địa 斷đoạn 染nhiễm 無vô 流lưu 轉chuyển 之chi 生sanh 。 斷đoạn 淨tịnh 無vô 還hoàn 滅diệt 之chi 滅diệt 。 云vân 有hữu 此thử 障chướng 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 無vô 染nhiễm 淨tịnh 處xứ 。 正chánh 落lạc 此thử 障chướng 。 以dĩ 彼bỉ 麄# 此thử 細tế 。 深thâm 進tiến 始thỉ 得đắc 現hiện 耳nhĩ 。 純thuần 于vu 無vô 相tướng 作tác 意ý 勤cần 求cầu 者giả 。 但đãn 念niệm 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 也dã 。 未vị 能năng 空không 中trung 起khởi 有hữu 勝thắng 行hành 者giả 。 于vu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 尚thượng 未vị 具cụ 行hành 。 不bất 能năng 于vu 無vô 相tướng 空không 中trung 。 巧xảo 施thí 方phương 便tiện 有hữu 為vi 之chi 事sự 也dã 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 具cụ 足túc 六lục 地địa 已dĩ 。 欲dục 入nhập 第đệ 七thất 遠Viễn 行Hành 地Địa 。 當đương 修tu 十thập 種chủng 方phương 便tiện 慧tuệ 。 起khởi 殊thù 勝thắng 道đạo 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

所sở 謂vị 雖tuy 善thiện 修tu 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 三tam 昧muội 。 而nhi 慈từ 悲bi 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 得đắc 諸chư 佛Phật 平bình 等đẳng 。 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 常thường 供cúng 養dường 佛Phật 。 雖tuy 入nhập 觀quán 空không 智trí 門môn 。 而nhi 勤cần 集tập 福phước 。 雖tuy 遠viễn 離ly 三tam 界giới 。 而nhi 莊trang 嚴nghiêm 三tam 界giới 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 滅diệt 煩phiền 惱não 燄diệm 。 而nhi 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 起khởi 滅diệt 。 貪tham 瞋sân 癡si 煩phiền 惱não 燄diệm 。 雖tuy 知tri 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 夢mộng 影ảnh 。 響hưởng 等đẳng 自tự 性tánh 無vô 二nhị 。 而nhi 隨tùy 心tâm 作tác 業nghiệp 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 雖tuy 知tri 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 猶do 如như 虚# 空không 。 而nhi 能năng 以dĩ 清thanh 淨tịnh 妙diệu 行hạnh 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 雖tuy 知tri 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 本bổn 性tánh 無vô 身thân 。 而nhi 以dĩ 相tướng 好hảo 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 雖tuy 知tri 諸chư 佛Phật 音âm 聲thanh 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 能năng 隨tùy 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 出xuất 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 音âm 聲thanh 。 雖tuy 隨tùy 諸chư 佛Phật 了liễu 三tam 世thế 唯duy 是thị 一nhất 念niệm 。 而nhi 隨tùy 眾chúng 生sanh 。 意ý 解giải 分phân 別biệt 。 以dĩ 種chủng 種chủng 相tương/tướng 種chủng 種chủng 時thời 。 種chủng 種chủng 劫kiếp 數số 而nhi 修tu 諸chư 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 如như 是thị 十thập 種chủng 方phương 便tiện 慧tuệ 。 起khởi 殊thù 勝thắng 行hành 。 從tùng 第đệ 六Lục 地Địa 。 入nhập 第đệ 七Thất 地Địa 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 于vu 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 于vu 念niệm 念niệm 中trung 。 皆giai 得đắc 具cụ 足túc 。 皆giai 悉tất 圓viên 滿mãn 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 則tắc 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 即tức 空không 中trung 勝thắng 行hành 也dã 。 故cố 具cụ 錄lục 經kinh 文văn 以dĩ 便tiện 觀quán 覽lãm 耳nhĩ 。

○# 八bát 加gia 行hành 障chướng 。

八bát 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 無vô 相tướng 觀quán 不bất 任nhậm 運vận 起khởi 。 前tiền 之chi 五ngũ 地địa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 多đa 。 無vô 相tướng 觀quán 少thiểu 。 于vu 第đệ 六lục 地địa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 。 無vô 相tướng 觀quán 多đa 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 。 雖tuy 恆hằng 相tương 續tục 。 而nhi 有hữu 加gia 行hành 。 由do 無vô 相tướng 中trung 有hữu 加gia 行hành 故cố 。 未vị 能năng 任nhậm 運vận 現hiện 相tướng 及cập 土thổ/độ 。 如như 是thị 加gia 行hành 障chướng 八bát 地địa 中trung 無vô 功công 用dụng 道đạo 故cố 。 若nhược 得đắc 入nhập 第đệ 八Bát 地Địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 彼bỉ 永vĩnh 斷đoạn 故cố 得đắc 二nhị 自tự 在tại 。 由do 斯tư 八bát 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 于vu 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 二nhị 于vu 相tương/tướng 中trung 不bất 自tự 在tại 愚ngu 。 令linh 于vu 相tương/tướng 中trung 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 此thử 亦diệc 攝nhiếp 土thổ/độ 相tương/tướng 一nhất 分phần/phân 故cố 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 純thuần 無vô 漏lậu 道Đạo 。 任nhậm 運vận 起khởi 故cố 。 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 。 第đệ 七thất 識thức 中trung 細tế 所sở 知tri 障chướng 。 猶do 可khả 現hiện 起khởi 。 生sanh 空không 智trí 果quả 不bất 違vi 彼bỉ 故cố 。

初sơ 正chánh 明minh 加gia 行hành 為vi 障chướng 。 二nhị 約ước 位vị 所sở 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 三tam 道đạo 障chướng 止chỉ 滅diệt 有hữu 辨biện 。 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 加gia 行hành 障chướng 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 之chi 無vô 相tướng 也dã 。 何hà 謂vị 障chướng 體thể 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 以dĩ 護hộ 法Pháp 謂vị 七thất 地địa 無vô 相tướng 中trung 有hữu 加gia 行hành 智trí 。 體thể 非phi 是thị 障chướng 。 以dĩ 善thiện 住trụ 故cố 。 只chỉ 由do 所sở 斷đoạn 障chướng 。 令linh 作tác 加gia 行hành 。 乃nãi 說thuyết 為vi 加gia 行hành 障chướng 故cố 也dã 。 云vân 何hà 障chướng 耶da 。 令linh 無vô 相tướng 觀quán 不bất 任nhậm 運vận 起khởi 。 是thị 名danh 障chướng 耳nhĩ 。 詳tường 釋thích 之chi 前tiền 五ngũ 地địa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 。 第đệ 六lục 無vô 相tướng 觀quán 多đa 。 第đệ 七thất 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 。 雖tuy 恆hằng 相tương 續tục 而nhi 有hữu 加gia 行hành 。 由do 無vô 相tướng 中trung 有hữu 加gia 行hành 故cố 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 未vị 能năng 任nhậm 運vận 現hiện 身thân 及cập 土thổ/độ 。 如như 是thị 加gia 行hành 。 皆giai 七thất 地địa 中trung 能năng 障chướng 八bát 地địa 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 任nhậm 運vận 而nhi 現hiện 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 加gia 行hành 障chướng 也dã 。 以dĩ 故cố 若nhược 得đắc 入nhập 第đệ 八Bát 地Địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 得đắc 二nhị 自tự 在tại 。 由do 斯tư 八bát 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 于vu 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 令linh 能năng 現hiện 不bất 自tự 在tại 。 二nhị 于vu 相tương/tướng 中trung 不bất 自tự 在tại 愚ngu 。 令linh 于vu 所sở 現hiện 身thân 及cập 器khí 界giới 之chi 相tướng 不bất 自tự 在tại 。 今kim 既ký 永vĩnh 斷đoạn 。 二nhị 俱câu 自tự 在tại 。 然nhiên 以dĩ 道đạo 論luận 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 純thuần 無vô 漏lậu 道Đạo 。 任nhậm 運vận 起khởi 故cố 。 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 。 以dĩ 障chướng 論luận 則tắc 第đệ 七thất 識thức 中trung 細tế 所sở 知tri 障chướng 。 猶do 可khả 現hiện 起khởi 。 以dĩ 所sở 得đắc 生sanh 空không 智trí 果quả 。 不bất 違vi 彼bỉ 故cố 。 是thị 以dĩ 起khởi 也dã 。

○# 九cửu 利lợi 他tha 障chướng 。

九cửu 利lợi 他tha 中trung 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 于vu 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 事sự 。 中trung 不bất 欲dục 勤cần 行hành 。 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 己kỷ 利lợi 。 彼bỉ 障chướng 九cửu 地địa 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 入nhập 九cửu 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 九cửu 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 于vu 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 量lượng 名danh 句cú 字tự 。 後hậu 後hậu 慧tuệ 辯biện 。 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 愚ngu 。 于vu 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 于vu 所sở 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 義nghĩa 中trung 現hiện 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 故cố 。 于vu 無vô 量lượng 名danh 句cú 字tự 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 于vu 能năng 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 名danh 句cú 字tự 中trung 現hiện 一nhất 切thiết 名danh 句cú 字tự 故cố 。 于vu 後hậu 後hậu 慧tuệ 辯biện 。 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 于vu 言ngôn 音âm 展triển 轉chuyển 訓huấn 釋thích 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 音âm 聲thanh 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 故cố 。 二nhị 辯biện 才tài 自tự 在tại 愚ngu 。 辯biện 才tài 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 善thiện 逹# 機cơ 宜nghi 巧xảo 為vi 說thuyết 故cố 。 愚ngu 能năng 障chướng 此thử 。 四tứ 種chủng 自tự 在tại 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 第đệ 九cửu 障chướng 攝nhiếp 。

初sơ 正chánh 釋thích 障chướng 。 次thứ 明minh 斷đoạn 時thời 。 三tam 釋thích 二nhị 愚ngu 。 利lợi 他tha 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 也dã 。 何hà 以dĩ 為vi 障chướng 。 以dĩ 令linh 于vu 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 事sự 中trung 。 不bất 欲dục 勤cần 行hành 。 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 己kỷ 利lợi 。 彼bỉ 障chướng 九cửu 地địa 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 故cố 名danh 為vi 障chướng 耳nhĩ 。 如như 經Kinh 云vân 。 第đệ 八bát 不bất 動động 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 三tam 際tế 平bình 等đẳng 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 若nhược 諸chư 佛Phật 不bất 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 量lượng 起khởi 智trí 門môn 者giả 。 彼bỉ 時thời 即tức 入nhập 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 棄khí 捨xả 一nhất 切thiết 。 利lợi 眾chúng 生sanh 事sự 是thị 也dã 。 入nhập 九cửu 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 九cửu 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 二nhị 愚ngu 者giả 。 一nhất 于vu 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 量lượng 名danh 句cú 字tự 。 後hậu 後hậu 慧tuệ 辯biện 。 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 愚ngu 。 二nhị 辯biện 才tài 自tự 在tại 愚ngu 。 于vu 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 義nghĩa 即tức 所sở 詮thuyên 。 義nghĩa 理lý 無vô 礙ngại 。 即tức 于vu 所sở 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 義nghĩa 中trung 現hiện 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 故cố 曰viết 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 于vu 無vô 量lượng 名danh 句cú 字tự 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 法pháp 即tức 能năng 詮thuyên 。 名danh 句cú 無vô 礙ngại 。 即tức 于vu 能năng 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 名danh 句cú 字tự 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 名danh 句cú 字tự 。 故cố 曰viết 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 于vu 後hậu 後hậu 慧tuệ 辯biện 。 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 詞từ 即tức 言ngôn 音âm 展triển 轉chuyển 訓huấn 釋thích 。 無vô 礙ngại 即tức 于vu 言ngôn 音âm 展triển 轉chuyển 訓huấn 釋thích 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 于vu 一nhất 音âm 聲thanh 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 故cố 曰viết 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 也dã 。 二nhị 辯biện 才tài 自tự 在tại 愚ngu 者giả 。 謂vị 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 以dĩ 善thiện 逹# 機cơ 宜nghi 。 巧xảo 為vi 說thuyết 故cố 。 亦diệc 名danh 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 上thượng 三tam 皆giai 以dĩ 能năng 持trì 立lập 名danh 。 此thử 以dĩ 能năng 說thuyết 立lập 名danh 。 即tức 說thuyết 上thượng 三tam 耳nhĩ 。 愚ngu 能năng 障chướng 此thử 四tứ 種chủng 自tự 在tại 者giả 。 正chánh 顯hiển 愚ngu 用dụng 也dã 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 第đệ 九cửu 障chướng 攝nhiếp 者giả 。 見kiến 第đệ 九cửu 所sở 攝nhiếp 之chi 寬khoan 。 嚴nghiêm 分phần/phân 際tế 也dã 。

○# 十thập 未vị 得đắc 障chướng (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 所sở 餘dư 。

○# 初sơ 正chánh 明minh 。

十thập 于vu 諸chư 法pháp 中trung 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 于vu 諸chư 法pháp 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 彼bỉ 障chướng 十Thập 地Địa 大đại 法pháp 智trí 雲vân 。 及cập 所sở 含hàm 蔵# 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 。 入nhập 十Thập 地Địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 十Thập 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 大đại 神thần 通thông 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 者giả 。 二nhị 悟ngộ 入nhập 微vi 細tế 秘bí 密mật 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 大đại 法pháp 智trí 雲vân 及cập 所sở 含hàm 蔵# 者giả 。

初sơ 正chánh 釋thích 此thử 障chướng 。 次thứ 釋thích 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 諸chư 法pháp 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 其kỳ 體thể 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 于vu 諸chư 法pháp 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 彼bỉ 障chướng 十Thập 地Địa 大đại 法pháp 智trí 雲vân 。 及cập 所sở 含hàm 蔵# 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 。 故cố 名danh 障chướng 也dã 。 入nhập 十Thập 地Địa 時thời 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 十Thập 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 二nhị 愚ngu 者giả 。 一nhất 大đại 神thần 通thông 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 。 事sự 業nghiệp 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 佛Phật 子tử 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 明minh 逹# 神thần 通thông 自tự 在tại 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 念niệm 。 能năng 以dĩ 狹hiệp 世thế 界giới 作tác 廣quảng 世thế 界giới 。 廣quảng 世thế 界giới 作tác 狹hiệp 世thế 界giới 。 乃nãi 至chí 隨tùy 其kỳ 心tâm 念niệm 。 于vu 一nhất 毛mao 孔khổng 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。 佛Phật 境cảnh 莊trang 嚴nghiêm 之chi 事sự 是thị 也dã 。 二nhị 悟ngộ 入nhập 微vi 細tế 秘bí 密mật 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 大đại 法pháp 智trí 及cập 所sở 含hàm 蔵# 者giả 。 大đại 法pháp 智trí 雲vân 。 謂vị 能năng 含hàm 之chi 智trí 。 所sở 含hàm 蔵# 者giả 。 謂vị 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 悟ngộ 入nhập 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 即tức 如như 實thật 知tri 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 入nhập 微vi 細tế 智trí 。 所sở 謂vị 修tu 行hành 微vi 細tế 智trí 。 命mạng 終chung 微vi 細tế 智trí 。 受thọ 生sanh 微vi 細tế 智trí 。 出xuất 家gia 現hiện 神thần 通thông 成thành 正chánh 覺giác 轉chuyển 法Pháp 輪luân 住trụ 壽thọ 命mạng 般bát 涅Niết 槃Bàn 教giáo 法pháp 住trụ 微vi 細tế 智trí 。 如như 是thị 等đẳng 皆giai 如như 實thật 知tri 。 又hựu 入nhập 如Như 來Lai 秘bí 密mật 處xứ 。 所sở 謂vị 身thân 秘bí 密mật 。 語ngữ 秘bí 密mật 。 心tâm 秘bí 密mật 。

時thời 秘bí 密mật 。 思tư 量lượng 秘bí 密mật 。 乃nãi 至chí 得đắc 菩Bồ 提Đề 行hành 秘bí 密mật 是thị 也dã 。

○# 二nhị 所sở 餘dư 。

此thử 地địa 于vu 法pháp 。 雖tuy 得đắc 自tự 在tại 。 而nhi 有hữu 餘dư 障chướng 未vị 名danh 最tối 極cực 。 謂vị 有hữu 俱câu 生sanh 。 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 有hữu 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 彼bỉ 皆giai 頓đốn 斷đoạn 。 入nhập 如Như 來Lai 地địa 。 由do 斯tư 佛Phật 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麄# 重trọng/trùng 。 一nhất 于vu 一nhất 切thiết 所sở 知tri 。 境cảnh 極cực 微vi 細tế 著trước 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 。 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 二nhị 極cực 微vi 細tế 礙ngại 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 一nhất 切thiết 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 故cố 集tập 論luận 說thuyết 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 頓đốn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 及cập 成thành 如Như 來Lai 。 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。

初sơ 結kết 前tiền 明minh 障chướng 。 次thứ 釋thích 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 三tam 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 。 此thử 地địa 于vu 法pháp 。 雖tuy 得đắc 自tự 在tại 。 結kết 前tiền 也dã 。 而nhi 有hữu 餘dư 障chướng 未vị 名danh 最tối 極cực 。 餘dư 障chướng 者giả 。 俱câu 生sanh 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 有hữu 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 此thử 中trung 不bất 立lập 十thập 一nhất 地địa 位vị 。 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 後hậu 。 名danh 等đẳng 覺giác 也dã 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 彼bỉ 皆giai 頓đốn 斷đoạn 。 入nhập 如Như 來Lai 地địa 。 由do 斯tư 佛Phật 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 等đẳng 者giả 。 即tức 佛Phật 地địa 初sơ 心tâm 無vô 間gian 道đạo 也dã 。 引dẫn 集tập 論luận 證chứng 成thành 。 而nhi 以dĩ 成thành 羅La 漢Hán 。 及cập 成thành 如Như 來Lai 。 頓đốn 斷đoạn 煩phiền 惱não 及cập 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 斷đoạn 煩phiền 惱não 成thành 羅La 漢Hán 。 斷đoạn 二nhị 障chướng 成thành 如Như 來Lai 。 二nhị 佛Phật 亦diệc 名danh 羅La 漢Hán 故cố 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 大đại 菩Bồ 提Đề 。 圓viên 滿mãn 覺giác 也dã 。 問vấn 。 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 何hà 辨biện 。 曰viết 。 等đẳng 覺giác 雖tuy 能năng 修tu 行hành 功công 德đức 海hải 滿mãn 。 由do 未vị 能năng 捨xả 三tam 法pháp 。 不bất 名danh 妙diệu 覺giác 。 一nhất 未vị 捨xả 劣liệt 無vô 漏lậu 法pháp 。 二nhị 未vị 捨xả 白bạch 淨tịnh 無vô 記ký 法pháp 。 三tam 未vị 捨xả 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 。 至chí 妙diệu 覺giác 已dĩ 。 方phương 捨xả 此thử 三tam 。

(# 紹thiệu 興hưng 府phủ 山sơn 隂# 縣huyện 常thường 禧# 車xa 水thủy 坊phường 居cư 住trụ 奉phụng

佛Phật 信tín 官quan 張trương 汝nhữ [樊-大+心]# 。 男nam 景cảnh 華hoa 。 男nam 婦phụ 董# 大đại 慈từ 喜hỷ 捨xả 淨tịnh 貲ti 一nhất 十thập 二nhị 兩lưỡng 敬kính 刻khắc 此thử 。

唯duy 識thức 訂# 正chánh 第đệ 九cửu 卷quyển 。 專chuyên 祈kỳ 智trí 壽thọ 。 智trí 長trường/trưởng 聰thông 明minh [虎-儿+((火-人+又)/目)]# 智trí 福phước 壽thọ 綿miên 長trường/trưởng 簮# 纓anh 繼kế 武võ 吉cát 祥tường 如như 意ý 者giả 。

崇sùng 禎# 四tứ 年niên 歲tuế 次thứ 辛tân 未vị 佛Phật 誕đản 日nhật 謹cẩn 識thức )#

贒# 預dự

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 九cửu (# 終chung )#

(# 姑cô 蘇tô 信tín 女nữ 張trương 門môn 李# 氏thị 大đại 緣duyên 助trợ 板bản )#