成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂 正Chánh
Quyển 5
明Minh 釋Thích 廣Quảng 伸Thân 撰Soạn

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 五ngũ

古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 弟đệ 子tử 廣quảng 伸thân 述thuật

○# 三tam 旁bàng 論luận 餘dư 受thọ (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 徴# 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 徴# 。

此thử 染nhiễm 汙ô 意ý 。 何hà 受thọ 相tương 應ứng 。

前tiền 頌tụng 雖tuy 無vô 受thọ 文văn 。 亦diệc 可khả 餘dư 等đẳng 二nhị 字tự 含hàm 之chi 。 以dĩ 識thức 必tất 有hữu 受thọ 。 况# 與dữ 八bát 互hỗ 俱câu 。 自tự 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 故cố 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 今kim 正chánh 釋thích 頌tụng 完hoàn 。 理lý 應ưng 補bổ 出xuất 。 對đối 頌tụng 有hữu 文văn 。 此thử 無vô 名danh 旁bàng 。 非phi 不bất 急cấp 之chi 說thuyết 。 及cập 邉# 旁bàng 之chi 旁bàng 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 歷lịch 舉cử 偏thiên 執chấp 二nhị 詳tường 明minh 正chánh 義nghĩa 。

○# 初sơ 歷lịch 舉cử 偏thiên 執chấp 。

有hữu 義nghĩa 。 此thử 俱câu 唯duy 有hữu 喜hỷ 受thọ 。 恆hằng 內nội 執chấp 我ngã 。 生sanh 喜hỷ 受thọ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 應ưng 許hứa 喜hỷ 受thọ 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 違vi 聖thánh 言ngôn 故cố 。 應ưng 說thuyết 此thử 意ý 。 四tứ 受thọ 相tương 應ứng 。 謂vị 生sanh 惡ác 趣thú 。 憂ưu 受thọ 相tương 應ứng 。 緣duyên 不bất 善thiện 業nghiệp 。 所sở 引dẫn 果quả 故cố 。 生sanh 人nhân 欲dục 天thiên 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 。 緣duyên 有hữu 喜hỷ 地địa 善thiện 業nghiệp 果quả 故cố 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 相tương 應ứng 。 緣duyên 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 善thiện 業nghiệp 果quả 故cố 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 緣duyên 唯duy 捨xả 地địa 善thiện 業nghiệp 果quả 故cố 。

此thử 二nhị 初sơ 義nghĩa 固cố 僻tích 。 次thứ 義nghĩa 亦diệc 偏thiên 。 以dĩ 初sơ 據cứ 執chấp 我ngã 生sanh 受thọ 。 唯duy 有hữu 喜hỷ 受thọ 。 不bất 知tri 七thất 徧biến 三tam 界giới 。 喜hỷ 亦diệc 應ưng 徧biến 。 然nhiên 而nhi 聖thánh 說thuyết 喜hỷ 受thọ 。 但đãn 通thông 二nhị 禪thiền 。 其kỳ 何hà 能năng 徧biến 。 違vi 于vu 聖thánh 言ngôn 耶da 。 次thứ 以dĩ 隨tùy 七thất 所sở 緣duyên 界giới 地địa 界giới 報báo 不bất 同đồng 之chi 故cố 。 四tứ 受thọ 皆giai 具cụ 。 比tỉ 前tiền 執chấp 唯duy 喜hỷ 受thọ 。 似tự 覺giác 寬khoan 通thông 。 不bất 知tri 因nhân 識thức 有hữu 受thọ 。 受thọ 當đương 隨tùy 識thức 。 既ký 通thông 諸chư 受thọ 。 與dữ 六lục 何hà 殊thù 。 是thị 故cố 先tiên 以dĩ 偏thiên 義nghĩa 陳trần 于vu 前tiền 。 次thứ 以dĩ 正chánh 義nghĩa 列liệt 于vu 後hậu 。 使sử 偏thiên 因nhân 正chánh 以dĩ 愈dũ 明minh 。 正chánh 以dĩ 偏thiên 而nhi 更cánh 顯hiển 也dã 。

○# 二nhị 詳tường 明minh 正chánh 義nghĩa 。

有hữu 義nghĩa 。 彼bỉ 說thuyết 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 此thử 無vô 始thỉ 來lai 。 任nhậm 運vận 一nhất 類loại 。 緣duyên 內nội 執chấp 我ngã 。 恆hằng 無vô 轉chuyển 易dị 。 與dữ 變biến 異dị 受thọ 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 又hựu 此thử 末mạt 那na 。 與dữ 前tiền 蔵# 識thức 。 義nghĩa 有hữu 異dị 者giả 。 皆giai 別biệt 說thuyết 之chi 。 若nhược 四tứ 受thọ 俱câu 。 亦diệc 應ưng 別biệt 說thuyết 。 既ký 不bất 別biệt 說thuyết 。 定định 與dữ 彼bỉ 同đồng 。 故cố 此thử 相tương 應ứng 。 唯duy 有hữu 捨xả 受thọ 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 。 與dữ 前tiền 所sở 說thuyết 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 。 唯duy 二nhị 十thập 一nhất 心tâm 所sở 俱câu 起khởi 。 謂vị 徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 各các 五ngũ 。 善thiện 十thập 一nhất 。 如như 第đệ 八bát 識thức 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 。 唯duy 捨xả 受thọ 俱câu 。 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 恆hằng 于vu 所sở 緣duyên 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。

初sơ 斥xích 非phi 顯hiển 正chánh 。 次thứ 約ước 轉chuyển 顯hiển 同đồng 。 以dĩ 憂ưu 喜hỷ 樂lạc 三tam 。 名danh 變biến 異dị 受thọ 七thất 無vô 轉chuyển 易dị 。 變biến 異dị 何hà 從tùng 。 七thất 八bát 受thọ 別biệt 。 義nghĩa 應ưng 別biệt 開khai 。 別biệt 說thuyết 既ký 無vô 。 受thọ 自tự 無vô 別biệt 。 况# 未vị 轉chuyển 之chi 心tâm 所sở 雖tuy 別biệt 。 已dĩ 轉chuyển 之chi 心tâm 所sở 是thị 同đồng 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。 已dĩ 轉chuyển 之chi 受thọ 固cố 同đồng 。 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 未vị 轉chuyển 之chi 受thọ 又hựu 同đồng 。 通thông 變biến 異dị 受thọ 。 豈khởi 得đắc 為vi 是thị 。 故cố 曰viết 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 以dĩ 同đồng 第đệ 八bát 捨xả 受thọ 為vi 應ưng 理lý 也dã 。 又hựu 任nhậm 運vận 簡giản 隨tùy 緣duyên 。 一nhất 類loại 顯hiển 無vô 記ký 。 內nội 執chấp 簡giản 非phi 外ngoại 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 。 于vu 所sở 緣duyên 十thập 種chủng 真Chân 如Như 之chi 境cảnh 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 也dã 。

○# 六lục 釋thích 性tánh 攝nhiếp (# 二nhị )# 。 初sơ 未vị 轉chuyển 依y 二nhị 已dĩ 轉chuyển 依y 。

○# 初sơ 未vị 轉chuyển 依y (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 釋thích 成thành 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

末mạt 那na 心tâm 所sở 。 何hà 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 所sở 攝nhiếp 非phi 餘dư 。

問vấn 謂vị 八bát 種chủng 王vương 所sở 。 通thông 有hữu 四tứ 性tánh 。 頼# 耶da 無vô 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 矣hĩ 。 末mạt 那na 王vương 所sở 。 何hà 性tánh 攝nhiếp 耶da 。 舉cử 頌tụng 答đáp 云vân 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 一nhất 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 非phi 餘dư 三tam 性tánh 。

○# 二nhị 釋thích 成thành 。

此thử 意ý 相tương 應ứng 四tứ 煩phiền 惱não 等đẳng 。 是thị 染nhiễm 法pháp 故cố 。 障chướng 礙ngại 聖thánh 道Đạo 。 隱ẩn 蔽tế 自tự 心tâm 。 說thuyết 名danh 有hữu 覆phú 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 。 故cố 名danh 無vô 記ký 。 如như 上thượng 二nhị 界giới 。 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 。 定định 力lực 攝nhiếp 蔵# 是thị 無vô 記ký 攝nhiếp 。 此thử 俱câu 染nhiễm 法pháp 。 所sở 依y 細tế 故cố 。 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 亦diệc 無vô 記ký 攝nhiếp 。

初sơ 正chánh 釋thích 所sở 攝nhiếp 。 次thứ 通thông 妨phương 所sở 攝nhiếp 。 釋thích 云vân 。 何hà 故cố 說thuyết 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 耶da 。 以dĩ 此thử 相tương 應ứng 十thập 八bát 心tâm 所sở 。 是thị 染nhiễm 法pháp 故cố 。 [障-日+田]# 礙ngại 聖thánh 道Đạo 。 隱ẩn 蔽tế 自tự 心tâm 。 說thuyết 名danh 有hữu 覆phú 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 。 故cố 名danh 無vô 記ký 耳nhĩ 。 難nạn/nan 云vân 。 根căn 隨tùy 煩phiền 惱não 。 通thông 于vu 二nhị 性tánh 。 何hà 唯duy 有hữu 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 耶da 。 引dẫn 例lệ 通thông 云vân 。 如như 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 。 豈khởi 不bất 通thông 于vu 二nhị 性tánh 。 定định 力lực 攝nhiếp 伏phục 蔵# 覆phú 。 而nhi 不bất 顯hiển 現hiện 。 是thị 無vô 記ký 攝nhiếp 。 此thử 俱câu 染nhiễm 法pháp 。 雖tuy 通thông 二nhị 性tánh 。 以dĩ 所sở 依y 識thức 。 極cực 微vi 細tế 故cố 。 無vô 強cường/cưỡng 計kế 度độ 。 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 能năng 依y 染nhiễm 法pháp 。 攝nhiếp 蔵# 于vu 所sở 。 故cố 亦diệc 無vô 記ký 。

○# 二nhị 已dĩ 轉chuyển 依y 。

若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 。 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 。

○# 七thất 釋thích 界giới 繫hệ (# 二nhị )# 。 初sơ 未vị 轉chuyển 依y 二nhị 已dĩ 轉chuyển 依y 。

○# 初sơ 未vị 轉chuyển 依y (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 釋thích 成thành 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

末mạt 那na 心tâm 所sở 。 何hà 地địa 繫hệ 耶da 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 生sanh 。 彼bỉ 地địa 所sở 繫hệ 。

繫hệ 。 繫hệ 屬thuộc 。 繫hệ 。 繫hệ 縛phược 。 問vấn 謂vị 三tam 界giới 計kế 九cửu 地địa 。 末mạt 那na 王vương 所sở 。 于vu 九cửu 地địa 中trung 何hà 地địa 繫hệ 耶da 。 舉cử 頌tụng 答đáp 云vân 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 生sanh 。 彼bỉ 地địa 所sở 繫hệ 。 繫hệ 隨tùy 于vu 所sở 生sanh 。 地địa 能năng 定định 為vi 之chi 繫hệ 耶da 。 彼bỉ 含hàm 三tam 義nghĩa 。 不bất 必tất 定định 指chỉ 。 如như 下hạ 所sở 釋thích 。 然nhiên 若nhược 欲dục 以dĩ 上thượng 彼bỉ 指chỉ 八bát 。 下hạ 彼bỉ 指chỉ 界giới 亦diệc 可khả 也dã 。

○# 二nhị 釋thích 成thành 。

謂vị 生sanh 欲dục 界giới 現hiện 行hành 末mạt 那na 。 相tương 應ứng 心tâm 所sở 。 即tức 欲dục 界giới 繫hệ 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 任nhậm 運vận 恆hằng 緣duyên 自tự 地địa 蔵# 識thức 。 執chấp 為vi 內nội 我ngã 。 非phi 他tha 地địa 故cố 。 若nhược 起khởi 彼bỉ 地địa 。 異dị 熟thục 蔵# 識thức 。 現hiện 在tại 前tiền 者giả 。 名danh 生sanh 彼bỉ 地địa 。 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 緣duyên 彼bỉ 執chấp 我ngã 。 即tức 繫hệ 屬thuộc 彼bỉ 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 或hoặc 為vi 彼bỉ 地địa 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 。 之chi 所sở 繫hệ 縛phược 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。

初sơ 明minh 彼bỉ 地địa 繫hệ 。 次thứ 明minh 異dị 熟thục 繫hệ 。 三Tam 明Minh 煩phiền 惱não 繫hệ 。 上thượng 謂vị 隨tùy 彼bỉ 所sở 生sanh 。 彼bỉ 地địa 所sở 繫hệ 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 有hữu 三tam 。 一nhất 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 現hiện 行hành 末mạt 那na 即tức 欲dục 界giới 繫hệ 。 由do 此thử 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 四tứ 空không 。 應ưng 知tri 亦diệc 色sắc 界giới 繫hệ 。 亦diệc 四tứ 空không 繫hệ 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 任nhậm 運vận 恆hằng 緣duyên 所sở 生sanh 自tự 地địa 蔵# 識thức 。 執chấp 為vi 內nội 我ngã 。 非phi 他tha 地địa 故cố 。 此thử 以dĩ 彼bỉ 地địa 所sở 繫hệ 。 為vi 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 也dã 。 二nhị 者giả 若nhược 于vu 此thử 地địa 。 乃nãi 起khởi 彼bỉ 地địa 。 酬thù 先tiên 引dẫn 業nghiệp 。 異dị 熟thục 蔵# 識thức 。 現hiện 在tại 前tiền 者giả 。 名danh 生sanh 彼bỉ 地địa 。 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 緣duyên 彼bỉ 執chấp 我ngã 即tức 繫hệ 屬thuộc 彼bỉ 異dị 熟thục 蔵# 識thức 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 此thử 以dĩ 繫hệ 于vu 異dị 熟thục 為vi 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 也dã 。 三tam 者giả 或hoặc 為vi 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 所sở 繫hệ 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 。 現hiện 行hành 末mạt 那na 。 相tương 應ứng 心tâm 所sở 。 即tức 為vi 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 等đẳng 之chi 所sở 繫hệ 縛phược 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 亦diệc 然nhiên 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 此thử 以dĩ 煩phiền 惱não 所sở 繫hệ 。 名danh 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 也dã 。

○# 二nhị 已dĩ 轉chuyển 依y 。

若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 。 即tức 非phi 所sở 繫hệ 。

非phi 上thượng 界giới 識thức 惑hoặc 三tam 所sở 繫hệ 也dã 。

○# 八bát 釋thích 位vị 捨xả (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

此thử 染nhiễm 汙ô 意ý 。 無vô 始thỉ 相tương 續tục 。 何hà 位vị 永vĩnh 斷đoạn 。 或hoặc 暫tạm 斷đoạn 耶da 。 阿A 羅La 漢Hán 滅diệt 定định 。 出xuất 世thế 道đạo 無vô 有hữu 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 無vô 染nhiễm 二nhị 明minh 有hữu 淨tịnh 。

○# 初sơ 明minh 無vô 染nhiễm (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 明minh 伏phục 斷đoạn 二nhị 詳tường 明minh 伏phục 斷đoạn 。

○# 初sơ 畧lược 明minh 伏phục 斷đoạn 。

阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 總tổng 顯hiển 三tam 乘thừa 無Vô 學Học 果quả 位vị 。 此thử 位vị 染nhiễm 意ý 。 種chủng 及cập 現hiện 行hành 。 俱câu 永vĩnh 斷đoạn 滅diệt 。 故cố 說thuyết 無vô 有hữu 。 學học 位vị 滅diệt 定định 。 出xuất 世thế 道đạo 中trung 。 俱câu 暫tạm 伏phục 滅diệt 。 故cố 說thuyết 無vô 有hữu 。

無Vô 學Học 果quả 位vị 。 曰viết 三tam 乘thừa 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 利lợi 鈍độn 及cập 大Đại 乘Thừa 八bát 地địa 也dã 。 染nhiễm 意ý 種chủng 現hiện 俱câu 斷đoạn 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 無vô 有hữu 也dã 。 三tam 乘thừa 學học 位vị 。 及cập 滅diệt 盡tận 定định 。 出xuất 世thế 道đạo 中trung 。 染nhiễm 意ý 種chủng 現hiện 暫tạm 伏phục 。 名danh 無vô 有hữu 也dã 。 畧lược 明minh 無vô 有hữu 。 不bất 同đồng 如như 此thử 。

○# 二nhị 詳tường 明minh 伏phục 斷đoạn (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 有hữu 學học 暫tạm 伏phục 二nhị 明minh 無Vô 學Học 永vĩnh 斷đoạn 。

○# 初sơ 明minh 有hữu 學học 暫tạm 伏phục 。

謂vị 染nhiễm 汙ô 意ý 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 微vi 細tế 一nhất 類loại 。 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 諸chư 有hữu 漏lậu 道đạo 。 不bất 能năng 伏phục 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 聖thánh 道Đạo 。 有hữu 伏phục 滅diệt 義nghĩa 。 真chân 無vô 我ngã 解giải 。 違vi 我ngã 執chấp 故cố 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 亦diệc 違vi 此thử 意ý 。 真chân 無vô 我ngã 解giải 。 及cập 後hậu 所sở 得đắc 。 俱câu 無vô 漏lậu 故cố 。 名danh 出xuất 世thế 道đạo 。 滅diệt 定định 既ký 是thị 聖thánh 道Đạo 等đẳng 流lưu 。 極cực 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 此thử 亦diệc 非phi 有hữu 。 由do 未vị 永vĩnh 斷đoạn 此thử 種chủng 子tử 故cố 。 從tùng 滅diệt 盡tận 定định 聖thánh 道Đạo 起khởi 已dĩ 。 此thử 復phục 現hiện 行hành 。 乃nãi 至chí 未vị 滅diệt 。

詳tường 有hữu 學học 染nhiễm 意ý 之chi 所sở 以dĩ 暫tạm 伏phục 也dã 。 初sơ 至chí 名danh 出xuất 世thế 道đạo 。 明minh 出xuất 世thế 道đạo 無vô 有hữu 也dã 。 次thứ 至chí 此thử 亦diệc 非phi 有hữu 。 明minh 滅diệt 盡tận 定định 無vô 有hữu 也dã 。 三tam 至chí 乃nãi 至chí 未vị 滅diệt 。 明minh 有hữu 學học 現hiện 行hành 。 正chánh 顯hiển 二nhị 位vị 暫tạm 伏phục 而nhi 未vị 斷đoạn 也dã 。 不bất 能năng 伏phục 滅diệt 者giả 。 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 但đãn 能năng 伏phục 六lục 識thức 中trung 染nhiễm 。 七thất 之chi 染nhiễm 汙ô 微vi 細tế 。 麄# 不bất 違vi 細tế 故cố 也dã 。 真chân 無vô 我ngã 解giải 。 根căn 本bổn 智trí 也dã 。 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 。 後hậu 得đắc 智trí 也dã 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 者giả 。 後hậu 得đắc 是thị 本bổn 智trí 源nguyên 處xứ 所sở 流lưu 。 流lưu 與dữ 源nguyên 同đồng 也dã 。 聖thánh 道Đạo 等đẳng 流lưu 者giả 。 定định 慧tuệ 係hệ 道Đạo 品Phẩm 所sở 攝nhiếp 故cố 也dã 。 極cực 寂tịch 靜tĩnh 者giả 。 此thử 定định 遠viễn 于vu 煩phiền 惱não 故cố 也dã 。 此thử 亦diệc 非phi 有hữu 者giả 。 染nhiễm 意ý 亦diệc 伏phục 而nhi 不bất 起khởi 也dã 。 此thử 復phục 現hiện 行hành 者giả 。 在tại 定định 但đãn 伏phục 現hiện 行hành 。 出xuất 定định 則tắc 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 復phục 從tùng 種chủng 起khởi 也dã 。

○# 二nhị 明minh 無Vô 學Học 永vĩnh 斷đoạn (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 通thông 妨phương 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

然nhiên 此thử 染nhiễm 意ý 相tương 應ứng 煩phiền 惱não 。 是thị 俱câu 生sanh 故cố 非phi 見kiến 所sở 斷đoạn 。 是thị 染nhiễm 汙ô 故cố 。 非phi 非phi 所sở 斷đoạn 。 極cực 微vi 細tế 故cố 所sở 有hữu 種chủng 子tử 。 與dữ 有hữu 頂đảnh 地địa 下hạ 下hạ 煩phiền 惱não 。 一nhất 時thời 頓đốn 斷đoạn 。 [執/力]# 力lực 等đẳng 故cố 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 頓đốn 斷đoạn 此thử 種chủng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 故cố 無Vô 學Học 位vị 。 永vĩnh 不bất 復phục 起khởi 。

詳tường 無Vô 學Học 染nhiễm 意ý 之chi 所sở 以dĩ 永vĩnh 斷đoạn 也dã 。 地địa 曰viết 有hữu 頂đảnh 。 無vô 色sắc 四tứ 空không 天thiên 也dã 。 煩phiền 惱não 曰viết 下hạ 下hạ 。 第đệ 六lục 識thức 內nội 思tư 惑hoặc 第đệ 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 也dã 。 [執/力]# 力lực 等đẳng 故cố 者giả 。 出xuất 染nhiễm 意ý 種chủng 子tử 與dữ 下hạ 下hạ 同đồng 斷đoạn 之chi 故cố 也dã 。 定định 喻dụ 金kim 剛cang 。 堅kiên 利lợi 智trí 慧tuệ 。 能năng 壞hoại 一nhất 切thiết 義nghĩa 也dã 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 有hữu 三tam 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 那na 含hàm 後hậu 心tâm 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 七thất 地địa 後hậu 心tâm 。 及cập 十Thập 地Địa 後hậu 心tâm 也dã 。

○# 二nhị 通thông 妨phương 。

二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 迴hồi 趣thú 大Đại 乘Thừa 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 未vị 成thành 佛Phật 。 雖tuy 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 應ưng 義nghĩa 等đẳng 故cố 。 不bất 別biệt 說thuyết 之chi 。

詳tường 不bất 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 趣thú 大đại 。 永vĩnh 害hại 染nhiễm 意ý 之chi 故cố 也dã 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 永vĩnh 害hại 染nhiễm 意ý 。 已dĩ 如như 上thượng 明minh 。 更cánh 有hữu 二Nhị 乘Thừa 。 已dĩ 證chứng 無Vô 學Học 。 迴hồi 趣thú 大Đại 乘Thừa 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 未vị 成thành 佛Phật 。 中trung 間gian 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 不bất 言ngôn 之chi 。 將tương 非phi 缺khuyết 畧lược 。 或hoặc 更cánh 別biệt 有hữu 旨chỉ 耶da 。 故cố 云vân 雖tuy 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 羅La 漢Hán 。 以dĩ 應Ứng 供Cúng 殺sát 賊tặc 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 相tương/tướng 等đẳng 。 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。 非phi 有hữu 他tha 也dã 。

○# 二nhị 明minh 有hữu 淨tịnh (# 二nhị )# 。 初sơ 敘tự 執chấp 無vô 淨tịnh 二nhị 辨biện 明minh 有hữu 淨tịnh 。

○# 初sơ 敘tự 執chấp 無vô 淨tịnh 。

此thử 中trung 有hữu 義nghĩa 末mạt 那na 唯duy 有hữu 煩phiền 惱não 障chướng 俱câu 。 聖thánh 教giáo 皆giai 言ngôn 三tam 位vị 無vô 故cố 。 又hựu 說thuyết 四tứ 惑hoặc 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 又hựu 說thuyết 為vi 識thức 雜tạp 染nhiễm 依y 故cố 。

安an 慧tuệ 師sư 無vô 淨tịnh 第đệ 七thất 之chi 執chấp 也dã 。 唯duy 有hữu 煩phiền 惱não 障chướng 俱câu 。 正chánh 是thị 偏thiên 執chấp 。 聖thánh 教giáo 等đẳng 。 引dẫn 偏thiên 解giải 以dĩ 證chứng 其kỳ 執chấp 也dã 。 然nhiên 據cứ 對đối 法pháp 中trung 說thuyết 三tam 位vị 皆giai 無vô 。 皆giai 無vô 染nhiễm 意ý 。 不bất 說thuyết 無vô 淨tịnh 。 顯hiển 揚dương 說thuyết 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 說thuyết 染nhiễm 相tướng 應ưng 。 不bất 說thuyết 無vô 淨tịnh 。 攝nhiếp 論luận 亦diệc 但đãn 說thuyết 為vi 識thức 雜tạp 染nhiễm 依y 。 不bất 說thuyết 無vô 淨tịnh 依y 。 是thị 則tắc 教giáo 非phi 偏thiên 說thuyết 。 彼bỉ 皆giai 偏thiên 解giải 。 故cố 執chấp 但đãn 有hữu 染nhiễm 意ý 。 無vô 淨tịnh 意ý 耳nhĩ 。

○# 二nhị 辨biện 明minh 有hữu 淨tịnh (# 三tam )# 。 初sơ 畧lược 明minh 二nhị 詳tường 明minh 三tam 結kết 定định 。

○# 初sơ 畧lược 明minh 。

有hữu 義nghĩa 彼bỉ 說thuyết 教giáo 理lý 相tương 違vi 。 出xuất 世thế 末mạt 那na 。 經kinh 說thuyết 有hữu 故cố 。 無vô 染nhiễm 意ý 識thức 。 如như 有hữu 染nhiễm 時thời 。 定định 有hữu 俱câu 生sanh 。 不bất 共cộng 依y 故cố 。

此thử 下hạ 皆giai 護hộ 法Pháp 正chánh 意ý 。 今kim 先tiên 畧lược 明minh 有hữu 淨tịnh 七thất 也dã 。 經kinh 說thuyết 有hữu 故cố 。 釋thích 違vi 教giáo 。 定định 有hữu 俱câu 生sanh 不bất 共cộng 依y 故cố 。 釋thích 違vi 理lý 。 無vô 染nhiễm 意ý 識thức 者giả 。 淨tịnh 第đệ 六lục 識thức 也dã 。 不bất 共cộng 依y 者giả 。 第đệ 七thất 意ý 根căn 也dã 。 第đệ 六lục 有hữu 染nhiễm 。 定định 有hữu 第đệ 七thất 染nhiễm 意ý 為vi 根căn 。 第đệ 六lục 無vô 染nhiễm 。 如như 有hữu 染nhiễm 時thời 。 定định 有hữu 無vô 染nhiễm 第đệ 七thất 淨tịnh 意ý 為vi 根căn 。 彼bỉ 執chấp 無vô 淨tịnh 。 豈khởi 不bất 理lý 教giáo 相tương 違vi 。

○# 二nhị 詳tường 明minh (# 二nhị )# 。 初sơ 詳tường 違vi 教giáo 二nhị 詳tường 違vi 理lý 。

○# 初sơ 詳tường 違vi 教giáo 。

論luận 說thuyết 蔵# 識thức 。 决# 定định 恆hằng 與dữ 一nhất 識thức 俱câu 轉chuyển 。 所sở 謂vị 末mạt 那na 。 意ý 識thức 起khởi 時thời 。 則tắc 二nhị 俱câu 轉chuyển 。 所sở 謂vị 意ý 識thức 及cập 與dữ 末mạt 那na 。 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 。 隨tùy 起khởi 一nhất 識thức 。 則tắc 三tam 俱câu 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 或hoặc 時thời 頓đốn 起khởi 五ngũ 識thức 。 則tắc 七thất 俱câu 轉chuyển 。 若nhược 住trụ 滅diệt 定định 。 無vô 第đệ 七thất 識thức 。

爾nhĩ 時thời 蔵# 識thức 應ưng 無vô 識thức 俱câu 。 便tiện 非phi 恆hằng 定định 一nhất 識thức 俱câu 轉chuyển 。 住trụ 聖thánh 道Đạo 時thời 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。

爾nhĩ 時thời 蔵# 識thức 應ưng 一nhất 識thức 俱câu 。 如như 何hà 可khả 言ngôn 若nhược 起khởi 意ý 識thức 。

爾nhĩ 時thời 蔵# 識thức 。 定định 二nhị 俱câu 轉chuyển 。 顯hiển 揚dương 論luận 說thuyết 。 末mạt 那na 恆hằng 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 或hoặc 翻phiên 彼bỉ 相tương 應ứng 恃thị 舉cử 為vi 行hành 。 或hoặc 平bình 等đẳng 行hành 。 故cố 知tri 此thử 意ý 通thông 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 若nhược 由do 論luận 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 位vị 。 無vô 染nhiễm 意ý 故cố 。 便tiện 無vô 第đệ 七thất 。 應ưng 由do 論luận 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 位vị 。 捨xả 蔵# 識thức 故cố 。 便tiện 無vô 第đệ 八bát 。 彼bỉ 既ký 不bất 爾nhĩ 。 此thử 云vân 何hà 然nhiên 。 又hựu 諸chư 論luận 言ngôn 。 轉chuyển 第đệ 七thất 識thức 。 得đắc 平bình 等đẳng 智trí 。 彼bỉ 如như 餘dư 智trí 。 定định 有hữu 所sở 依y 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 。 此thử 識thức 無vô 者giả 。 彼bỉ 智trí 應ưng 無vô 。 非phi 離ly 所sở 依y 。 有hữu 能năng 依y 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 彼bỉ 依y 六lục 轉chuyển 識thức 。 許hứa 佛Phật 恆hằng 行hành 。 如như 鏡kính 智trí 故cố 。

歷lịch 引dẫn 聖thánh 教giáo 。 詳tường 辨biện 執chấp 無vô 淨tịnh 意ý 之chi 相tướng 違vi 也dã 。 初sơ 辨biện 違vi 瑜du 伽già 。 次thứ 辨biện 違vi 顯hiển 揚dương 。 三tam 辨biện 違vi 本bổn 論luận 。 四tứ 辨biện 違vi 諸chư 論luận 。 違vi 瑜du 伽già 中trung 。 初sơ 至chí 則tắc 七thất 俱câu 轉chuyển 。 引dẫn 論luận 文văn 也dã 。 次thứ 至chí 定định 二nhị 俱câu 轉chuyển 。 顯hiển 違vi 論luận 也dã 。 應ưng 一nhất 識thức 俱câu 者giả 。 以dĩ 住trụ 聖thánh 道Đạo 時thời 。 必tất 以dĩ 意ý 識thức 。 作tác 無vô 漏lậu 觀quán 故cố 。 違vi 顯hiển 揚dương 中trung 。 初sơ 至chí 或hoặc 平bình 等đẳng 行hành 。 引dẫn 論luận 文văn 也dã 。 故cố 知tri 此thử 意ý 通thông 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 顯hiển 違vi 論luận 也dã 。 恆hằng 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 是thị 有hữu 覆phú 染nhiễm 末mạt 那na 。 然nhiên 或hoặc 翻phiên 彼bỉ 相tương 應ứng 中trung 我ngã 慢mạn 恃thị 舉cử 為vi 行hành 是thị 染nhiễm 末mạt 那na 。 或hoặc 平bình 等đẳng 行hành 。 豈khởi 非phi 淨tịnh 末mạt 那na 耶da 。 故cố 知tri 此thử 意ý 。 通thông 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 非phi 止chỉ 染nhiễm 也dã 。 違vi 本bổn 論luận 中trung 。 初sơ 至chí 便tiện 無vô 第đệ 七thất 。 躡niếp 彼bỉ 執chấp 頌tụng 言ngôn 也dã 。 次thứ 至chí 此thử 云vân 何hà 然nhiên 。 即tức 論luận 頌tụng 以dĩ 反phản 質chất 其kỳ 執chấp 也dã 。 違vi 諸chư 論luận 中trung 。 轉chuyển 第đệ 七thất 識thức 。 得đắc 平bình 等đẳng 智trí 。 此thử 諸chư 論luận 之chi 言ngôn 也dã 。 順thuận 而nhi 明minh 之chi 。 則tắc 彼bỉ 能năng 依y 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 如như 餘dư 成thành 所sở 作tác 等đẳng 三tam 智trí 。 定định 有hữu 所sở 依y 。 相tương 應ứng 五ngũ 六lục 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 。 反phản 而nhi 難nạn/nan 之chi 。 則tắc 此thử 淨tịnh 識thức 無vô 者giả 。 彼bỉ 平bình 智trí 應ưng 無vô 。 非phi 離ly 所sở 依y 。 有hữu 能năng 依y 故cố 。 必tất 不bất 可khả 也dã 。 若nhược 汝nhữ 轉chuyển 計kế 彼bỉ 平bình 等đẳng 智trí 。 依y 六lục 轉chuyển 識thức 。 則tắc 又hựu 不bất 可khả 。 何hà 者giả 。 以dĩ 許hứa 佛Phật 恆hằng 行hành 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 如như 鏡kính 智trí 故cố 。 無vô 有hữu 間gián 斷đoạn 。 若nhược 依y 六lục 轉chuyển 間gian 斷đoạn 之chi 識thức 。 能năng 依y 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 亦diệc 間gian 斷đoạn 矣hĩ 。 豈khởi 所sở 許hứa 恆hằng 行hành 。 如như 鏡kính 智trí 無vô 間gian 之chi 謂vị 乎hồ 。 是thị 則tắc 悖bội 瑜du 伽già 俱câu 轉chuyển 之chi 說thuyết 。 逆nghịch 顯hiển 揚dương 相tương 通thông 之chi 翻phiên 。 滯trệ 本bổn 頌tụng 言ngôn 中trung 之chi 意ý 。 乖quai 諸chư 論luận 依y 許hứa 之chi 談đàm 。 我ngã 故cố 曰viết 違vi 教giáo 。

○# 二nhị 詳tường 違vi 理lý 。

又hựu 無Vô 學Học 位vị 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 識thức 。 彼bỉ 第đệ 八bát 識thức 。 應ưng 無vô 俱câu 有hữu 依y 。 然nhiên 必tất 有hữu 此thử 依y 。 如như 餘dư 識thức 性tánh 故cố 。 又hựu 如như 未vị 證chứng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 者giả 。 彼bỉ 我ngã 執chấp 恆hằng 行hành 。 亦diệc 應ưng 未vị 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 者giả 。 法pháp 我ngã 執chấp 恆hằng 行hành 。 此thử 識thức 若nhược 無vô 。 彼bỉ 依y 何hà 識thức 。 非phi 依y 第đệ 八bát 。 彼bỉ 無vô 慧tuệ 故cố 。 由do 此thử 應ưng 信tín 二Nhị 乘Thừa 聖thánh 道Đạo 滅diệt 定định 無Vô 學Học 。 此thử 識thức 恆hằng 行hành 。 彼bỉ 未vị 證chứng 得đắc 法Pháp 無vô 我ngã 故cố 。 又hựu 諸chư 論luận 中trung 。 以dĩ 五ngũ 同đồng 法pháp 。 證chứng 有hữu 第đệ 七thất 為vi 第đệ 六lục 依y 。 聖thánh 道Đạo 起khởi 時thời 。 及cập 無Vô 學Học 位vị 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 為vi 第đệ 六lục 依y 。 所sở 立lập 宗tông 因nhân 。 便tiện 俱câu 有hữu 失thất 。 或hoặc 應ưng 五ngũ 識thức 。 亦diệc 有hữu 無vô 依y 。 五ngũ 恆hằng 有hữu 依y 。 六lục 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。

歷lịch 顯hiển 正chánh 理lý 。 詳tường 辨biện 執chấp 無vô 淨tịnh 意ý 之chi 相tướng 違vi 也dã 。 初sơ 顯hiển 無Vô 學Học 第đệ 八bát 。 必tất 有hữu 淨tịnh 七thất 為vi 俱câu 有hữu 依y 理lý 。 次thứ 顯hiển 三tam 位vị 法pháp 執chấp 。 必tất 有hữu 淨tịnh 七thất 為vi 所sở 知tri 依y 理lý 。 三tam 顯hiển 三tam 位vị 第đệ 六lục 必tất 有hữu 淨tịnh 七thất 為vi 俱câu 生sanh 依y 理lý 。 初sơ 俱câu 有hữu 依y 中trung 。 先tiên 反phản 明minh 。 次thứ 正chánh 明minh 。 合hợp 而nhi 量lượng 之chi 。 無Vô 學Học 第đệ 八bát 有hữu 俱câu 有hữu 依y 。 是thị 識thức 性tánh 故cố 。 如như 餘dư 眼nhãn 識thức 等đẳng 。 眼nhãn 根căn 眼nhãn 識thức 性tánh 。 眼nhãn 有hữu 眼nhãn 根căn 依y 。 意ý 根căn 第đệ 八bát 性tánh 。 八bát 有hữu 意ý 根căn 依y 。 二nhị 所sở 知tri 依y 中trung 。 先tiên 舉cử 人nhân 我ngã 恆hằng 行hành 。 既ký 有hữu 煩phiền 惱não 第đệ 七thất 為vi 所sở 依y 。 次thứ 例lệ 法pháp 我ngã 恆hằng 行hành 。 必tất 有hữu 所sở 知tri 第đệ 七thất 為vi 所sở 依y 。 且thả 我ngã 見kiến 屬thuộc 慧tuệ 。 八bát 既ký 無vô 慧tuệ 。 捨xả 七thất 其kỳ 誰thùy 。 應ưng 信tín 三tam 位vị 尚thượng 居cư 法pháp 執chấp 。 必tất 是thị 此thử 識thức 為vi 彼bỉ 所sở 依y 。 三tam 俱câu 生sanh 依y 中trung 。 五ngũ 同đồng 法pháp 者giả 。 如như 眼nhãn 識thức 依y 眼nhãn 根căn 。 根căn 識thức 名danh 同đồng 法pháp 。 耳nhĩ 等đẳng 皆giai 然nhiên 。 抑ức 以dĩ 前tiền 五ngũ 為vi 第đệ 六lục 同đồng 法pháp 喻dụ 也dã 。 證chứng 有hữu 依y 者giả 。 眼nhãn 等đẳng 既ký 以dĩ 五ngũ 根căn 為vi 依y 。 證chứng 第đệ 六lục 必tất 以dĩ 第đệ 七thất 為vi 依y 。 所sở 立lập 宗tông 因nhân 便tiện 俱câu 有hữu 失thất 者giả 。 第đệ 六lục 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 有hữu 俱câu 生sanh 不bất 共cộng 所sở 依y 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 極cực 成thành 六lục 識thức 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 則tắc 所sở 立lập 宗tông 上thượng 。 有hữu 能năng 別biệt 不bất 極cực 成thành 之chi 失thất 。 所sở 立lập 因nhân 上thượng 。 犯phạm 共cộng 不bất 定định 之chi 失thất 。 或hoặc 應ưng 五ngũ 識thức 亦diệc 無vô 有hữu 依y 。 今kim 五ngũ 同đồng 法pháp 既ký 恆hằng 有hữu 依y 。 六lục 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 豈khởi 無vô 依y 耶da 。 是thị 則tắc 執chấp 無vô 淨tịnh 七thất 不bất 惟duy 乖quai 無Vô 學Học 第đệ 八bát 之chi 依y 。 三tam 位vị 法pháp 執chấp 之chi 依y 。 亦diệc 乖quai 三tam 位vị 第đệ 六lục 之chi 依y 。 而nhi 有hữu 宗tông 因nhân 俱câu 失thất 之chi 咎cữu 。 我ngã 故cố 曰viết 違vi 理lý 。

○# 三tam 結kết 定định (# 二nhị )# 。 初sơ 决# 有hữu 淨tịnh 七thất 二nhị 通thông 釋thích 差sai 別biệt 。

○# 初sơ 决# 有hữu 淨tịnh 七thất 。

是thị 故cố 定định 有hữu 無vô 染nhiễm 汙ô 意ý 。 于vu 上thượng 三tam 位vị 。 恆hằng 起khởi 現hiện 前tiền 。 言ngôn 彼bỉ 無vô 有hữu 者giả 。 依y 染nhiễm 意ý 說thuyết 。 如như 說thuyết 四tứ 位vị 無vô 阿a 頼# 耶da 。 非phi 無vô 第đệ 八bát 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。

定định 有hữu 恆hằng 起khởi 。 决# 三tam 位vị 有hữu 淨tịnh 七thất 也dã 。 依y 說thuyết 如như 說thuyết 。 原nguyên 所sở 說thuyết 以dĩ 例lệ 明minh 其kỳ 說thuyết 也dã 。

○# 二nhị 通thông 釋thích 差sai 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

此thử 意ý 差sai 別biệt 。 畧lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 二nhị 法pháp 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 三tam 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 相tương 應ứng 。

上thượng 已dĩ 結kết 有hữu 淨tịnh 七thất 。 此thử 復phục 明minh 差sai 別biệt 者giả 。 以dĩ 識thức 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 我ngã 法pháp 之chi 分phần 。 位vị 有hữu 大đại 小tiểu 淺thiển 深thâm 之chi 別biệt 。 識thức 不bất 離ly 位vị 。 淺thiển 深thâm 自tự 辨biện 。 位vị 不bất 離ly 識thức 。 染nhiễm 淨tịnh 攸du 分phần/phân 。 况# 有hữu 我ngã 必tất 全toàn 有hữu 法pháp 。 有hữu 法pháp 未vị 必tất 全toàn 我ngã 。 性tánh 攝nhiếp 生sanh 攝nhiếp 不bất 同đồng 。 何hà 能năng 不bất 辨biện 。 故cố 又hựu 通thông 釋thích 之chi 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 相tương 應ứng 二nhị 釋thích 我ngã 法pháp 。

○# 初sơ 釋thích 相tương 應ứng 。

初sơ 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 相tương 續tục 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 。 七thất 地địa 以dĩ 前tiền 。 一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 漏lậu 心tâm 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 阿a 頼# 耶da 識thức 。 起khởi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 我ngã 見kiến 。 次thứ 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 相tương 續tục 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 空không 智trí 果quả 不bất 現hiện 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 異dị 熟thục 識thức 起khởi 法pháp 我ngã 見kiến 。 後hậu 通thông 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 相tương 續tục 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 及cập 修tu 道Đạo 中trung 。 法pháp 空không 智trí 果quả 現hiện 在tại 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 無vô 垢cấu 異dị 熟thục 識thức 等đẳng 。 起khởi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。

釋thích 相tương 應ứng 之chi 分phần 劑tề 也dã 。 初sơ 釋thích 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 次thứ 釋thích 法pháp 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 後hậu 釋thích 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 相tương 應ứng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 云vân 數số 取thủ 趣thú 。 數sác 數sác 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 取thủ 諸chư 趣thú 輪luân 迴hồi 也dã 。 此thử 我ngã 見kiến 末mạt 那na 。 雖tuy 通thông 異dị 生sanh 等đẳng 。 然nhiên 于vu 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 相tương 續tục 恆hằng 起khởi 。 以dĩ 純thuần 有hữu 漏lậu 心tâm 故cố 。 于vu 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 有hữu 間gian 而nhi 起khởi 。 以dĩ 于vu 無vô 漏lậu 心tâm 位vị 不bất 起khởi 。 有hữu 漏lậu 心tâm 位vị 起khởi 故cố 。 法pháp 我ngã 見kiến 末mạt 那na 。 雖tuy 亦diệc 通thông 一nhất 切thiết 。 于vu 異dị 生sanh 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 相tương 續tục 恆hằng 起khởi 。 以dĩ 未vị 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 智trí 果quả 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 間gian 而nhi 起khởi 。 以dĩ 法pháp 空không 智trí 果quả 。 現hiện 在tại 前tiền 位vị 。 則tắc 不bất 現hiện 起khởi 。 不bất 現hiện 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 異dị 熟thục 識thức 。 起khởi 法pháp 我ngã 見kiến 故cố 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 相tương 應ứng 末mạt 那na 。 雖tuy 通thông 一nhất 切thiết 。 于vu 如Như 來Lai 相tương 續tục 恆hằng 起khởi 。 以dĩ 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 究cứu 竟cánh 二nhị 空không 故cố 。 于vu 菩Bồ 薩Tát 見kiến 修tu 二nhị 位vị 。 有hữu 間gian 而nhi 起khởi 以dĩ 于vu 此thử 位vị 法pháp 空không 智trí 果quả 。 不bất 現hiện 前tiền 位vị 。 則tắc 不bất 現hiện 起khởi 。 若nhược 現hiện 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 無vô 垢cấu 異dị 熟thục 。 起khởi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 故cố 。 然nhiên 曰viết 無vô 垢cấu 者giả 。 平bình 智trí 起khởi 時thời 。 暫tạm 能năng 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 無vô 我ngã 相tướng 故cố 。 曰viết 異dị 熟thục 者giả 。 尚thượng 在tại 因nhân 位vị 故cố 。 三tam 種chủng 均quân 名danh 相tướng 應ưng 。 分phần/phân 劑tề 不bất 同đồng 有hữu 如như 此thử 者giả 。

○# 二nhị 釋thích 我ngã 法pháp (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 我ngã 法pháp 二nhị 唯duy 明minh 法pháp 。

○# 初sơ 明minh 我ngã 法pháp 。

補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 見kiến 起khởi 位vị 。 彼bỉ 法pháp 我ngã 見kiến 亦diệc 必tất 現hiện 前tiền 。 我ngã 執chấp 必tất 依y 法pháp 執chấp 而nhi 起khởi 。 如như 夜dạ 迷mê 杌ngột 等đẳng 。 方phương 謂vị 人nhân 等đẳng 故cố 。 我ngã 法pháp 二nhị 見kiến 用dụng 雖tuy 有hữu 別biệt 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 同đồng 依y 一nhất 慧tuệ 。 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 。 體thể 雖tuy 是thị 一nhất 。 而nhi 有hữu 了liễu 別biệt 青thanh 等đẳng 多đa 用dụng 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。

明minh 我ngã 法pháp 體thể 同đồng 。 我ngã 起khởi 法pháp 必tất 起khởi 也dã 。 初sơ 我ngã 必tất 依y 法pháp 。 次thứ 用dụng 別biệt 體thể 同đồng 。 承thừa 上thượng 初sơ 通thông 一nhất 切thiết 等đẳng 起khởi 我ngã 見kiến 矣hĩ 。 為vi 復phục 止chỉ 起khởi 我ngã 見kiến 。 為vi 復phục 法pháp 亦diệc 起khởi 耶da 。 故cố 云vân 補bổ 特đặc 伽già 羅la 起khởi 位vị 。 彼bỉ 法pháp 我ngã 見kiến 亦diệc 必tất 現hiện 前tiền 。 以dĩ 我ngã 必tất 依y 法pháp 。 如như 迷mê 杌ngột 方phương 謂vị 人nhân 故cố 。 倘thảng 謂vị 我ngã 法pháp 既ký 然nhiên 用dụng 別biệt 。 俱câu 起khởi 恐khủng 致trí 相tương 違vi 。 不bất 知tri 用dụng 雖tuy 有hữu 別biệt 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 以dĩ 同đồng 依y 一nhất 慧tuệ 為vi 體thể 。 由do 慧tuệ 而nhi 後hậu 起khởi 見kiến 生sanh 執chấp 故cố 也dã 。 如như 眼nhãn 識thức 體thể 一nhất 。 有hữu 了liễu 別biệt 青thanh 黃hoàng 等đẳng 用dụng 之chi 別biệt 。 乃nãi 至chí 身thân 識thức 體thể 同đồng 。 有hữu 了liễu 別biệt 冷lãnh 煖noãn 等đẳng 用dụng 之chi 別biệt 。 彼bỉ 既ký 用dụng 不bất 違vi 體thể 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 何hà 違vi 之chi 有hữu 。 故cố 知tri 初sơ 通thông 云vân 云vân 者giả 。 獨độc 就tựu 我ngã 見kiến 為vi 通thông 耳nhĩ 。

○# 二nhị 唯duy 明minh 法pháp (# 二nhị )# 。 初sơ 唯duy 明minh 法pháp 二nhị 判phán 所sở 攝nhiếp 。

○# 初sơ 唯duy 明minh 法pháp 。

二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 。 聖thánh 道Đạo 滅diệt 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 修tu 道Đạo 位vị 。 有hữu 學học 漸tiệm 悟ngộ 。 生sanh 空không 智trí 果quả 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 皆giai 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 伏phục 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 及cập 此thử 漸tiệm 悟ngộ 。 法pháp 空không 智trí 果quả 。 不bất 現hiện 前tiền 時thời 。 亦diệc 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 有hữu 我ngã 執chấp 。 皆giai 永vĩnh 不bất 行hành 。 或hoặc 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 。 或hoặc 永vĩnh 伏phục 故cố 。 法pháp 空không 智trí 果quả 。 不bất 現hiện 前tiền 時thời 。 猶do 起khởi 法pháp 執chấp 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 如như 有hữu 經kinh 說thuyết 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 不bất 復phục 現hiện 行hành 。 唯duy 有hữu 所sở 依y 所sở 知tri 障chướng 在tại 。 此thử 所sở 知tri 障chướng 。 是thị 現hiện 非phi 種chủng 。 不bất 爾nhĩ 煩phiền 惱não 亦diệc 應ưng 在tại 故cố 。

明minh 我ngã 既ký 伏phục 斷đoạn 起khởi 唯duy 法pháp 執chấp 起khởi 也dã 。 初sơ 約ước 我ngã 執chấp 伏phục 位vị 。 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 。 次thứ 約ước 我ngã 執chấp 斷đoạn 位vị 。 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 。 三tam 約ước 菩Bồ 薩Tát 我ngã 執chấp 永vĩnh 伏phục 斷đoạn 位vị 。 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 。 四tứ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。 簡giản 定định 法pháp 執chấp 。 承thừa 上thượng 次thứ 通thông 一nhất 切thiết 等đẳng 。 起khởi 法pháp 我ngã 見kiến 矣hĩ 。 為vi 復phục 唯duy 起khởi 法pháp 我ngã 。 為vi 復phục 我ngã 亦diệc 起khởi 耶da 。 故cố 云vân 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 等đẳng 。 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 等đẳng 。 亦diệc 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 等đẳng 。 猶do 起khởi 法pháp 執chấp 云vân 云vân 也dã 。 初sơ 約ước 我ngã 執chấp 伏phục 位vị 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 中trung 。 通thông 有hữu 三tam 類loại 。 一nhất 二Nhị 乘Thừa 于vu 有hữu 學học 位vị 。 聖thánh 道Đạo 滅diệt 定định 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 二nhị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 初Sơ 地Địa 至chí 十Thập 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 三tam 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 于vu 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 有hữu 學học 位vị 中trung 。 生sanh 空không 智trí 果quả 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 故cố 云vân 皆giai 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 伏phục 故cố 。 次thứ 約ước 我ngã 執chấp 斷đoạn 位vị 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 中trung 。 意ý 謂vị 不bất 但đãn 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 等đẳng 為vi 然nhiên 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 亦diệc 然nhiên 。 及cập 此thử 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 空không 智trí 果quả 不bất 現hiện 前tiền 時thời 亦diệc 然nhiên 。 故cố 云vân 亦diệc 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 三tam 約ước 菩Bồ 薩Tát 伏phục 斷đoạn 位vị 以dĩ 明minh 法pháp 執chấp 中trung 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 謂vị 第đệ 八Bát 地Địa 已dĩ 上thượng 。 所sở 有hữu 頓đốn 漸tiệm 迴hồi 心tâm 等đẳng 一nhất 切thiết 也dã 。 皆giai 永vĩnh 不bất 行hành 者giả 。 我ngã 執chấp 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 也dã 。 或hoặc 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 。 或hoặc 永vĩnh 伏phục 故cố 。 出xuất 不bất 行hành 之chi 由do 也dã 。 永vĩnh 斷đoạn 即tức 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 永vĩnh 伏phục 即tức 頓đốn 漸tiệm 二nhị 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 伏phục 斷đoạn 攸du 分phần/phân 。 皆giai 曰viết 永vĩnh 者giả 。 生sanh 空không 智trí 果quả 。 純thuần 無vô 漏lậu 故cố 。 法pháp 空không 智trí 果quả 。 不bất 現hiện 前tiền 時thời 。 猶do 起khởi 法pháp 執chấp 。 則tắc 現hiện 前tiền 之chi 時thời 可khả 知tri 。 此thử 間gian 起khởi 也dã 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 原nguyên 猶do 起khởi 也dã 。 謂vị 生sanh 空không 智trí 果quả 。 與dữ 彼bỉ 法pháp 執chấp 。 不bất 相tương 違vi 礙ngại 。 故cố 得đắc 起khởi 也dã 。 取thủ 而nhi 證chứng 之chi 。 如như 經kinh 說thuyết 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 不bất 復phục 現hiện 行hành 。 唯duy 有hữu 所sở 依y 所sở 知tri 障chướng 在tại 。 此thử 經Kinh 文văn 也dã 。 即tức 而nhi 辨biện 之chi 。 此thử 所sở 知tri 障chướng 。 是thị 現hiện 非phi 種chủng 。 若nhược 謂vị 是thị 種chủng 。 煩phiền 惱não 種chủng 在tại 亦diệc 應ưng 言ngôn 在tại 。 何hà 得đắc 言ngôn 唯duy 。 故cố 知tri 唯duy 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 唯duy 有hữu 現hiện 行hành 所sở 知tri 障chướng 也dã 。 又hựu 煩phiền 惱não 種chủng 在tại 者giả 。 以dĩ 八bát 地địa 雖tuy 不bất 執chấp 頼# 耶da 為vi 我ngã 。 猶do 有hữu 異dị 熟thục 微vi 細tế 我ngã 執chấp 故cố 也dã 。

○# 二nhị 判phán 所sở 攝nhiếp 。

法pháp 執chấp 俱câu 意ý 。 于vu 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 雖tuy 名danh 不bất 染nhiễm 。 于vu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 為vi 染nhiễm 。 障chướng 彼bỉ 智trí 故cố 。 由do 此thử 亦diệc 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 于vu 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 說thuyết 名danh 無vô 覆phú 。 不bất 障chướng 彼bỉ 智trí 故cố 。 是thị 異dị 熟thục 生sanh 攝nhiếp 。 從tùng 異dị 熟thục 識thức 。 恆hằng 時thời 生sanh 故cố 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 異dị 熟thục 果quả 。 此thử 名danh 通thông 故cố 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 不bất 攝nhiếp 者giả 。 皆giai 入nhập 此thử 攝nhiếp 。

于vu 法pháp 執chấp 俱câu 意ý 。 判phán 定định 生sanh 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 使sử 無vô 所sở 濫lạm 也dã 。 然nhiên 于vu 二Nhị 乘Thừa 名danh 無vô 覆phú 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 志chí 在tại 生sanh 空không 。 此thử 意ý 不bất 障chướng 生sanh 空không 智trí 故cố 。 于vu 大Đại 乘Thừa 名danh 有hữu 覆phú 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 志chí 在tại 二nhị 空không 。 此thử 意ý 障chướng 彼bỉ 法pháp 空không 智trí 故cố 。 是thị 則tắc 第đệ 七thất 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 者giả 。 我ngã 執chấp 俱câu 意ý 。 于vu 二Nhị 乘Thừa 名danh 有hữu 覆phú 。 法pháp 執chấp 俱câu 意ý 。 于vu 大Đại 乘Thừa 名danh 有hữu 覆phú 耳nhĩ 。 寧ninh 知tri 大Đại 乘Thừa 有hữu 覆phú 。 乃nãi 小Tiểu 乘Thừa 之chi 無vô 覆phú 。 小Tiểu 乘Thừa 無vô 覆phú 。 正chánh 大Đại 乘Thừa 之chi 有hữu 覆phú 耶da 。 性tánh 攝nhiếp 誠thành 不bất 可khả 以dĩ 不bất 辨biện 也dã 。 法pháp 執chấp 俱câu 意ý 。 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 以dĩ 從tùng 異dị 熟thục 識thức 。 恆hằng 時thời 生sanh 故cố 。 非phi 異dị 熟thục 果quả 。 以dĩ 真chân 異dị 熟thục 果quả 。 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 取thủ 而nhi 例lệ 之chi 。 異dị 熟thục 生sanh 名danh 。 可khả 通thông 攝nhiếp 故cố 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 不bất 攝nhiếp 者giả 。 皆giai 入nhập 此thử 攝nhiếp 。 良lương 以dĩ 增tăng 上thượng 緣duyên 。 雖tuy 唯duy 六lục 根căn 。 其kỳ 餘dư 三tam 緣duyên 。 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 皆giai 增tăng 上thượng 攝nhiếp 。 此thử 名danh 雖tuy 唯duy 前tiền 六lục 識thức 中trung 無vô 記ký 名danh 生sanh 。 然nhiên 真chân 異dị 熟thục 果quả 。 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 皆giai 異dị 熟thục 生sanh 攝nhiếp 。 是thị 則tắc 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 。 一nhất 隨tùy 第đệ 八bát 。 有hữu 似tự 于vu 果quả 。 而nhi 竟cánh 非phi 果quả 。 又hựu 誠thành 不bất 可khả 不bất 辨biện 也dã 。 上thượng 釋thích 頌tụng 文văn 已dĩ 竟cánh 。

○# 二nhị 引dẫn 證chứng (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 二nhị 答đáp 。

○# 初sơ 問vấn 。

云vân 何hà 應ưng 知tri 。 此thử 第đệ 七thất 識thức 。 離ly 眼nhãn 等đẳng 識thức 有hữu 別biệt 自tự 體thể 。

大Đại 乘Thừa 論luận 第đệ 七thất 離ly 眼nhãn 等đẳng 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 現hiện 在tại 名danh 識thức 。 過quá 去khứ 名danh 意ý 。 未vị 來lai 名danh 心tâm 。 則tắc 意ý 但đãn 是thị 第đệ 六lục 過quá 去khứ 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 故cố 以dĩ 云vân 何hà 應ưng 知tri 為vi 問vấn 。 俾tỉ 答đáp 知tri 本bổn 于vu 教giáo 理lý 。 證chứng 離ly 眼nhãn 等đẳng 別biệt 有hữu 。 以dĩ 破phá 小Tiểu 乘Thừa 之chi 執chấp 也dã 。

○# 二nhị 答đáp (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

聖thánh 教giáo 正chánh 理lý 。 為vi 定định 量lượng 故cố 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 引dẫn 教giáo 證chứng 二nhị 顯hiển 理lý 證chứng 。

○# 初sơ 引dẫn 教giáo 證chứng 。

謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 。 說thuyết 心tâm 意ý 識thức 。 三tam 種chủng 別biệt 義nghĩa 。 集tập 起khởi 名danh 心tâm 。 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 是thị 三tam 別biệt 義nghĩa 。 如như 是thị 三tam 義nghĩa 。 雖tuy 通thông 八bát 識thức 。 而nhi 隨tùy 勝thắng 顯hiển 。 第đệ 八bát 名danh 心tâm 。 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 。 起khởi 諸chư 法pháp 故cố 。 第đệ 七thất 名danh 意ý 。 緣duyên 蔵# 識thức 等đẳng 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 為vì 我ngã 等đẳng 故cố 。 餘dư 六lục 名danh 識thức 。 于vu 六lục 別biệt 境cảnh 麄# 動động 間gian 斷đoạn 。 了liễu 別biệt 轉chuyển 故cố 。 如như 入nhập 楞lăng 伽già 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。 蔵# 識thức 說thuyết 名danh 心tâm 。 思tư 量lượng 性tánh 名danh 意ý 。 能năng 了liễu 諸chư 境cảnh 相tướng 。 是thị 說thuyết 名danh 為vi 識thức 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 處xứ 處xứ 別biệt 說thuyết 有hữu 第đệ 七thất 識thức 。 故cố 此thử 別biệt 有hữu 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 是thị 至chí 教giáo 量lượng 。 前tiền 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 成thành 。 解giải 脫thoát 經kinh 中trung 。 亦diệc 別biệt 說thuyết 有hữu 此thử 第đệ 七thất 識thức 。 如như 彼bỉ 頌tụng 言ngôn 。 染nhiễm 汙ô 意ý 恆hằng 時thời 。 諸chư 惑hoặc 俱câu 生sanh 滅diệt 。 若nhược 解giải 脫thoát 諸chư 惑hoặc 非phi 曾tằng 非phi 當đương 有hữu 。 彼bỉ 經kinh 自tự 釋thích 。 此thử 頌tụng 義nghĩa 言ngôn 。 有hữu 染nhiễm 汙ô 意ý 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 。 恆hằng 俱câu 生sanh 滅diệt 。 謂vị 我ngã 見kiến 我ngã 愛ái 。 及cập 我ngã 慢mạn 我ngã 癡si 。 對đối 治trị 道đạo 生sanh 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 已dĩ 。 此thử 意ý 從tùng 彼bỉ 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。

爾nhĩ 時thời 此thử 意ý 。 相tương 應ứng 煩phiền 惱não 。 非phi 唯duy 現hiện 無vô 。 亦diệc 無vô 現hiện 在tại 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 教giáo 。 諸chư 部bộ 皆giai 有hữu 。 恐khủng 厭yếm 廣quảng 文văn 。 故cố 不bất 繁phồn 述thuật 。

歷lịch 引dẫn 諸chư 教giáo 。 證chứng 第đệ 七thất 離ly 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 也dã 。 初sơ 引dẫn 大đại 別biệt 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 大đại 別biệt 義nghĩa 。 三tam 證chứng 大đại 別biệt 義nghĩa 。 四tứ 總tổng 證chứng 大đại 義nghĩa 。 五ngũ 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 。 六lục 統thống 結kết 證chứng 意ý 。 承thừa 上thượng 教giáo 為vi 定định 量lượng 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 。 說thuyết 三tam 別biệt 義nghĩa 。 集tập 起khởi 名danh 心tâm 。 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 如như 是thị 三tam 義nghĩa 。 統thống 用dụng 通thông 義nghĩa 釋thích 之chi 。 積tích 集tập 解giải 心tâm 。 八bát 皆giai 名danh 心tâm 積tích 熏huân 至chí 于vu 輳# 集tập 諸chư 種chủng 子tử 故cố 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 解giải 意ý 。 八bát 皆giai 名danh 意ý 。 八bát 識thức 皆giai 有hữu 前tiền 滅diệt 意ý 故cố 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 八bát 皆giai 名danh 識thức 。 八bát 識thức 皆giai 有hữu 了liễu 別biệt 自tự 分phần/phân 義nghĩa 故cố 。 如như 是thị 已dĩ 非phi 三tam 世thế 名danh 心tâm 意ý 識thức 矣hĩ 。 若nhược 各các 隨tùy 勝thắng 義nghĩa 顯hiển 之chi 。 第đệ 八bát 名danh 心tâm 。 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 。 起khởi 諸chư 現hiện 行hành 故cố 。 是thị 汝nhữ 未vị 來lai 名danh 心tâm 乎hồ 。 第đệ 七thất 名danh 意ý 。 緣duyên 蔵# 識thức 無vô 垢cấu 識thức 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 為vi 我ngã 為vi 無vô 我ngã 故cố 。 是thị 汝nhữ 過quá 去khứ 名danh 意ý 乎hồ 。 餘dư 六lục 名danh 識thức 。 于vu 六lục 別biệt 境cảnh 。 麄# 動động 間gian 斷đoạn 。 了liễu 別biệt 轉chuyển 故cố 。 是thị 汝nhữ 現hiện 在tại 名danh 識thức 乎hồ 。 如như 楞lăng 伽già 云vân 。 蔵# 識thức 說thuyết 名danh 心tâm 。 思tư 量lượng 性tánh 名danh 意ý 。 能năng 了liễu 諸chư 境cảnh 相tướng 。 是thị 說thuyết 名danh 為vi 識thức 。 不bất 既ký 有hữu 明minh 證chứng 乎hồ 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 處xứ 處xứ 別biệt 說thuyết 。 有hữu 第đệ 七thất 識thức 。 故cố 此thử 第đệ 七thất 。 離ly 眼nhãn 等đẳng 外ngoại 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 是thị 至chí 教giáo 量lượng 。 前tiền 初sơ 能năng 變biến 中trung 。 廣quảng 引dẫn 聖thánh 說thuyết 。 廣quảng 立lập 比tỉ 量lượng 。 證chứng 成thành 是thị 有hữu 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 成thành 。 已dĩ 當đương 仰ngưỡng 信tín 况# 汝nhữ 小Tiểu 乘Thừa 解giải 脫thoát 經kinh 中trung 。 別biệt 有hữu 第đệ 七thất 。 若nhược 頌tụng 若nhược 釋thích 。 歷lịch 歷lịch 可khả 知tri 乎hồ 。 諸chư 部bộ 皆giai 有hữu 。 繁phồn 述thuật 恐khủng 厭yếm 。 故cố 可khả 據cứ 者giả 。 不bất 止chỉ 于vu 所sở 引dẫn 。 因nhân 引dẫn 以dĩ 及cập 所sở 未vị 引dẫn 。 神thần 而nhi 明minh 之chi 耳nhĩ 。 豈khởi 能năng 以dĩ 盡tận 引dẫn 耶da 。

○# 二nhị 顯hiển 理lý 證chứng (# 三tam )# 。 初sơ 結kết 前tiền 起khởi 後hậu 二nhị 顯hiển 示thị 正chánh 理lý 三tam 總tổng 結kết 勸khuyến 信tín 。

○# 初sơ 結kết 前tiền 起khởi 後hậu 。

已dĩ 引dẫn 聖thánh 教giáo 。 當đương 顯hiển 正chánh 理lý 。

○# 二nhị 顯hiển 示thị 正chánh 理lý (# 六lục )# 。 初sơ 恆hằng 行hành 無vô 明minh 二nhị 為vi 緣duyên 生sanh 識thức 三tam 得đắc 思tư 量lượng 名danh 四tứ 無vô 心tâm 定định 別biệt 五ngũ 無vô 想tưởng 天thiên 染nhiễm 六lục 三tam 性tánh 時thời 染nhiễm 。

○# 初sơ 恆hằng 行hành 無vô 明minh (# 二nhị )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 詳tường 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 微vi 細tế 恆hằng 行hành 。 覆phú 蔽tế 真chân 實thật 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 非phi 有hữu 。

初sơ 引dẫn 文văn 。 次thứ 證chứng 成thành 。 彼bỉ 應ưng 非phi 有hữu 。 反phản 證chứng 有hữu 此thử 識thức 故cố 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 始thỉ 應ưng 有hữu 也dã 。 以dĩ 惑hoặc 依y 于vu 心tâm 。 既ký 所sở 依y 非phi 相tướng 續tục 之chi 心tâm 。 豈khởi 能năng 依y 是thị 恆hằng 行hành 之chi 惑hoặc 耶da 。 又hựu 無vô 明minh 曰viết 不bất 共cộng 。 尅khắc 標tiêu 體thể 也dã 。 恆hằng 行hành 曰viết 微vi 細tế 。 尅khắc 示thị 相tương/tướng 也dã 。 覆phú 蔽tế 真chân 實thật 。 正chánh 顯hiển 用dụng 也dã 。

○# 二nhị 詳tường 釋thích 其kỳ 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 通thông 釋thích 不bất 共cộng 二nhị 問vấn 答đáp 別biệt 明minh 。

○# 初sơ 通thông 釋thích 不bất 共cộng 。

謂vị 諸chư 異dị 生sanh 。 于vu 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 恆hằng 起khởi 迷mê 理lý 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 覆phú 真chân 實thật 義nghĩa 。 障chướng 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 如như 伽già 他tha 說thuyết 。 真chân 義nghĩa 心tâm 當đương 生sanh 。 常thường 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 俱câu 行hành 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 謂vị 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 是thị 故cố 契Khế 經Kinh 。 說thuyết 異dị 生sanh 類loại 。 恆hằng 處xứ 長trường 夜dạ 。 無vô 明minh 所sở 盲manh 。 惛hôn 醉túy 纏triền 心tâm 。 曾tằng 無vô 醒tỉnh 覺giác 。 若nhược 異dị 生sanh 位vị 。 有hữu 暫tạm 不bất 起khởi 。 此thử 無vô 明minh 時thời 。 便tiện 違vi 經kinh 義nghĩa 。 俱câu 異dị 生sanh 位vị 。 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 有hữu 行hành 不bất 行hành 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 此thử 依y 六lục 識thức 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 應ưng 此thử 間gian 斷đoạn 。 彼bỉ 恆hằng 染nhiễm 故cố 。 許hứa 有hữu 末mạt 那na 。 便tiện 無vô 此thử 失thất 。

初sơ 釋thích 上thượng 引dẫn 文văn 。 次thứ 釋thích 上thượng 證chứng 成thành 。 釋thích 引dẫn 文văn 中trung 。 初sơ 釋thích 。 二nhị 證chứng 。 三tam 結kết 。 四tứ 反phản 顯hiển 。 迷mê 理lý 。 釋thích 微vi 細tế 。 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 即tức 善thiện 惡ác 無vô 記ký 三tam 位vị 。 二nhị 空không 之chi 理lý 。 離ly 諸chư 虚# 妄vọng 曰viết 真chân 實thật 義nghĩa 。 真chân 無vô 漏lậu 道Đạo 。 自tự 然nhiên 能năng 照chiếu 曰viết 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 謂vị 上thượng 引dẫn 經kinh 文văn 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 微vi 細tế 恆hằng 行hành 者giả 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 。 于vu 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 恆hằng 起khởi 迷mê 理lý 不bất 共cộng 無vô 明minh 也dã 。 覆phú 蔽tế 真chân 實thật 者giả 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 覆phú 真chân 實thật 理lý 。 障chướng 聖thánh 智trí 眼nhãn 也dã 。 證chứng 之chi 于vu 伽già 他tha 。 則tắc 俱câu 行hành 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 謂vị 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 非phi 一nhất 切thiết 分phần/phân 恆hằng 起khởi 迷mê 理lý 無vô 明minh 乎hồ 。 真chân 義nghĩa 心tâm 當đương 生sanh 。 常thường 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 非phi 覆phú 蔽tế 理lý 智trí 乎hồ 。 是thị 故cố 契Khế 經Kinh 。 于vu 恆hằng 行hành 則tắc 曰viết 恆hằng 處xứ 長trường 夜dạ 。 曾tằng 無vô 醒tỉnh 覺giác 。 于vu 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 。 則tắc 曰viết 無vô 明minh 所sở 盲manh 。 于vu 覆phú 真chân 理lý 。 則tắc 曰viết 惛hôn 醉túy 纏triền 心tâm 也dã 。 反phản 而nhi 言ngôn 之chi 。 若nhược 異dị 生sanh 位vị 。 有hữu 暫tạm 不bất 起khởi 此thử 無vô 明minh 時thời 。 便tiện 違vi 恆hằng 行hành 經kinh 義nghĩa 。 以dĩ 俱câu 異dị 生sanh 位vị 。 有hữu 行hành 時thời 不bất 行hành 時thời 。 不bất 應ưng 恆hằng 行hành 之chi 理lý 故cố 也dã 。 前tiền 證chứng 成thành 謂vị 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 非phi 有hữu 者giả 。 以dĩ 此thử 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 若nhược 依y 六lục 識thức 。 能năng 依y 所sở 依y 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 何hà 者giả 。 應ưng 此thử 恆hằng 行hành 。 翻phiên 成thành 間gian 斷đoạn 。 應ưng 彼bỉ 六lục 識thức 。 翻phiên 成thành 恆hằng 染nhiễm 。 許hứa 有hữu 末mạt 那na 。 便tiện 無vô 彼bỉ 此thử 反phản 常thường 之chi 失thất 。 故cố 曰viết 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 應ưng 非phi 有hữu 故cố 。

○# 二nhị 問vấn 答đáp 別biệt 明minh (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 二nhị 答đáp 。

○# 初sơ 問vấn 。

染nhiễm 意ý 恆hằng 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 此thử 俱câu 無vô 明minh 。 何hà 名danh 不bất 共cộng 。

此thử 下hạ 欲dục 詳tường 恆hằng 行hành 不bất 共cộng 之chi 故cố 。 發phát 問vấn 以dĩ 起khởi 其kỳ 端đoan 也dã 。 問vấn 謂vị 染nhiễm 意ý 既ký 恆hằng 與dữ 四tứ 惑hoặc 俱câu 。 一nhất 名danh 不bất 共cộng 。 四tứ 惑hoặc 應ưng 同đồng 。 何hà 俱câu 無vô 明minh 。 獨độc 得đắc 其kỳ 名danh 。 欲dục 究cứu 其kỳ 所sở 以dĩ 獨độc 得đắc 之chi 由do 也dã 。

○# 二nhị 答đáp (# 三tam )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 三tam 第đệ 三tam 師sư 。

○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 此thử 俱câu 我ngã 見kiến 慢mạn 愛ái 。 非phi 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 名danh 不bất 共cộng 何hà 失thất 。

此thử 俱câu 我ngã 等đẳng 非phi 根căn 本bổn 者giả 。 意ý 顯hiển 俱câu 無vô 明minh 是thị 根căn 本bổn 也dã 。 既ký 是thị 根căn 本bổn 。 不bất 共cộng 彼bỉ 非phi 根căn 本bổn 矣hĩ 。 名danh 為vi 不bất 共cộng 。 何hà 有hữu 偏thiên 名danh 之chi 失thất 。 然nhiên 而nhi 竟cánh 不bất 審thẩm 既ký 非phi 根căn 本bổn 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 曾tằng 有hữu 是thị 否phủ/bĩ 。 根căn 煩phiền 惱não 中trung 。 曾tằng 無vô 是thị 否phủ/bĩ 。

○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 彼bỉ 說thuyết 理lý 教giáo 相tương 違vi 。 純thuần 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 不bất 說thuyết 此thử 三tam 故cố 。 此thử 三tam 中trung 。 十thập 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 處xứ 處xứ 皆giai 說thuyết 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 應ưng 說thuyết 四tứ 中trung 無vô 明minh 是thị 主chủ 。 雖tuy 三tam 俱câu 起khởi 。 亦diệc 名danh 不bất 共cộng 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 恆hằng 內nội 惛hôn 迷mê 。 曾tằng 不bất 省tỉnh 察sát 癡si 增tăng 上thượng 故cố 。 此thử 俱câu 見kiến 等đẳng 。 應ưng 名danh 相tướng 應ưng 。 若nhược 為vi 主chủ 時thời 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 。 如như 無vô 明minh 故cố 。 許hứa 亦diệc 無vô 失thất 。

初sơ 證chứng 斥xích 前tiền 非phi 。 次thứ 申thân 明minh 正chánh 意ý 。 處xứ 處xứ 皆giai 說thuyết 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 顯hiển 見kiến 慢mạn 愛ái 三tam 。 純thuần 隨tùy 不bất 攝nhiếp 。 根căn 本bổn 所sở 攝nhiếp 也dã 。 亦diệc 名danh 不bất 共cộng 者giả 。 前tiền 難nạn/nan 染nhiễm 意ý 恆hằng 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 此thử 俱câu 無vô 明minh 。 何hà 名danh 不bất 共cộng 。 初sơ 酬thù 既ký 非phi 。 故cố 申thân 正chánh 意ý 答đáp 云vân 。 應ưng 說thuyết 四tứ 中trung 。 無vô 明minh 是thị 主chủ 。 雖tuy 三tam 俱câu 起khởi 。 亦diệc 名danh 不bất 共cộng 。 癡si 增tăng 上thượng 者giả 。 是thị 主chủ 之chi 由do 也dã 。 不bất 共cộng 因nhân 于vu 是thị 主chủ 。 主chủ 。 自tự 在tại 義nghĩa 。 因nhân 依y 義nghĩa 。 故cố 云vân 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 恆hằng 內nội 惛hôn 迷mê 。 認nhận 八bát 為vi 我ngã 。 曾tằng 不bất 省tỉnh 察sát 。 我ngã 本bổn 是thị 空không 。 癡si 極cực 增tăng 盛thịnh 之chi 故cố 。 有hữu 自tự 在tại 義nghĩa 。 三tam 皆giai 因nhân 依y 于vu 此thử 。 故cố 是thị 主chủ 也dã 。 是thị 則tắc 不bất 共cộng 之chi 名danh 。 因nhân 癡si 增tăng 上thượng 。 餘dư 非phi 增tăng 上thượng 。 應ưng 名danh 相tướng 應ưng 耶da 。 答đáp 云vân 。 若nhược 為vi 主chủ 時thời 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 。 如như 無vô 明minh 故cố 。 許hứa 亦diệc 無vô 失thất 。 良lương 以dĩ 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 貪tham 愛ái 為vi 主chủ 。 障chướng 初sơ 聖thánh 道Đạo 。 見kiến 慢mạn 為vi 主chủ 。 若nhược 愛ái 為vi 主chủ 時thời 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 愛ái 。 見kiến 慢mạn 主chủ 時thời 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 見kiến 。 不bất 共cộng 慢mạn 也dã 。 障chướng 道đạo 者giả 。 見kiến 則tắc 偏thiên 執chấp 一nhất 理lý 。 不bất 即tức 受thọ 教giáo 。 慢mạn 則tắc 恃thị 己kỷ 高cao 舉cử 。 寧ninh 復phục 從tùng 人nhân 。 故cố 障chướng 之chi 也dã 。 是thị 則tắc 四tứ 皆giai 可khả 名danh 不bất 共cộng 。 各các 隨tùy 其kỳ 時thời 何hà 如như 耳nhĩ 。 此thử 師sư 之chi 論luận 如như 此thử 。 于vu 不bất 共cộng 雖tuy 覺giác 差sai 勝thắng 于vu 前tiền 。 所sở 以dĩ 不bất 共cộng 。 猶do 多đa 未vị 盡tận 。 至chí 下hạ 當đương 知tri 。

○# 三tam 第đệ 三tam 師sư (# 二nhị )# 。 初sơ 例lệ 明minh 二nhị 通thông 妨phương 。

○# 初sơ 例lệ 明minh 。

有hữu 義nghĩa 。 此thử 癡si 名danh 不bất 共cộng 者giả 。 如như 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 唯duy 此thử 識thức 有hữu 故cố 。

前tiền 難nạn/nan 染nhiễm 意ý 。 恆hằng 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 此thử 俱câu 無vô 明minh 。 何hà 名danh 不bất 共cộng 而nhi 初sơ 師sư 酬thù 既ký 云vân 非phi 。 次thứ 師sư 答đáp 亦diệc 未vị 盡tận 。 故cố 今kim 舉cử 第đệ 三tam 正chánh 答đáp 。 有hữu 義nghĩa 云vân 云vân 也dã 。 如như 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 唯duy 此thử 識thức 有hữu 故cố 者giả 。 謂vị 法pháp 唯duy 佛Phật 有hữu 。 餘dư 聖thánh 所sở 無vô 。 名danh 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 例lệ 癡si 唯duy 意ý 有hữu 。 餘dư 識thức 所sở 無vô 名danh 不bất 共cộng 癡si 。 然nhiên 語ngữ 意ý 是thị 餘dư 識thức 無vô 此thử 意ý 殊thù 勝thắng 之chi 癡si 名danh 無vô 。 曰viết 唯duy 有hữu 。 非phi 直trực 以dĩ 無vô 為vi 無vô 。 恐khủng 人nhân 不bất 逆nghịch 其kỳ 志chí 。 故cố 下hạ 復phục 設thiết 問vấn 以dĩ 明minh 。

○# 二nhị 通thông 妨phương (# 二nhị )# 。 初sơ 通thông 餘dư 惑hoặc 妨phương 二nhị 通thông 此thử 惑hoặc 妨phương 。

○# 初sơ 通thông 餘dư 惑hoặc 妨phương 。

若nhược 爾nhĩ 。 餘dư 識thức 相tương 應ứng 煩phiền 惱não 。 此thử 識thức 中trung 無vô 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 。 依y 殊thù 勝thắng 義nghĩa 立lập 不bất 共cộng 名danh 。 非phi 互hỗ 所sở 無vô 。 皆giai 名danh 不bất 共cộng 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 相tương 應ứng 無vô 明minh 。 無vô 始thỉ 恆hằng 行hành 障chướng 真chân 義nghĩa 智trí 。 如như 是thị 勝thắng 用dụng 。 餘dư 識thức 所sở 無vô 。 唯duy 此thử 識thức 有hữu 。 故cố 名danh 不bất 共cộng 。

初sơ 直trực 以dĩ 互hỗ 無vô 之chi 無vô 為vi 難nạn/nan 。 次thứ 仍nhưng 依y 勝thắng 用dụng 之chi 無vô 為vi 通thông 。 障chướng 真chân 義nghĩa 者giả 。 即tức 上thượng 覆phú 真chân 實thật 義nghĩa 。 真Chân 如Như 理lý 也dã 。 障chướng 真chân 義nghĩa 智trí 者giả 。 即tức 上thượng 障chướng 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 無vô 漏lậu 智trí 也dã 。 意ý 謂vị 立lập 不bất 共cộng 者giả 。 依y 障chướng 理lý 智trí 殊thù 勝thắng 之chi 用dụng 。 諸chư 識thức 所sở 無vô 而nhi 立lập 。 非phi 依y 彼bỉ 此thử 互hỗ 所sở 無vô 立lập 。 安an 得đắc 應ưng 名danh 。

○# 二nhị 通thông 此thử 惑hoặc 妨phương (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 通thông 二nhị 廣quảng 釋thích 。

○# 初sơ 畧lược 通thông 。

既ký 爾nhĩ 。 此thử 俱câu 三tam 亦diệc 應ưng 名danh 不bất 共cộng 。 無vô 明minh 是thị 主chủ 獨độc 得đắc 此thử 名danh 。 或hoặc 許hứa 餘dư 三tam 。 亦diệc 名danh 不bất 共cộng 。 對đối 餘dư 癡si 故cố 。 且thả 說thuyết 無vô 明minh 。

畧lược 通thông 用dụng 勝thắng 名danh 同đồng 之chi 難nạn/nan 也dã 。 初sơ 難nạn/nan 。 次thứ 通thông 。 難nạn/nan 云vân 七thất 俱câu 四tứ 惑hoặc 。 用dụng 必tất 相tương/tướng 同đồng 。 無vô 明minh 既ký 以dĩ 用dụng 名danh 不bất 共cộng 。 俱câu 三tam 同đồng 勝thắng 。 應ưng 名danh 不bất 共cộng 。 何hà 故cố 無vô 明minh 許hứa 獨độc 得đắc 耶da 。 通thông 云vân 。 三tam 依y 無vô 明minh 而nhi 生sanh 。 無vô 明minh 于vu 四tứ 法pháp 中trung 是thị 主chủ 。 獨độc 得đắc 此thử 名danh 。 或hoặc 餘dư 三tam 各các 為vi 主chủ 時thời 。 亦diệc 許hứa 得đắc 此thử 名danh 。 而nhi 今kim 不bất 及cập 餘dư 三tam 。 獨độc 說thuyết 無vô 明minh 者giả 。 以dĩ 對đối 餘dư 識thức 俱câu 癡si 。 顯hiển 此thử 識thức 俱câu 勝thắng 。 且thả 說thuyết 無vô 明minh 耳nhĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 為vi 主chủ 故cố 。 餘dư 三tam 雖tuy 勝thắng 。 安an 可khả 同đồng 年niên 。 對đối 癡si 故cố 。 癡si 名danh 固cố 同đồng 。 殊thù 非phi 長trường 夜dạ 。 故cố 宗tông 鏡kính 云vân 。 夜dạ 而nhi 不bất 長trường/trưởng 。 如như 餘dư 六lục 俱câu 癡si 。 長trường/trưởng 而nhi 不bất 夜dạ 。 如như 第đệ 七thất 俱câu 惑hoặc 。 及cập 妙diệu 平bình 二nhị 智trí 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 非phi 長trường/trưởng 非phi 夜dạ 。 如như 餘dư 識thức 俱câu 貪tham 等đẳng 。 亦diệc 長trường/trưởng 亦diệc 夜dạ 。 即tức 第đệ 七thất 無vô 明minh 。 是thị 則tắc 此thử 無vô 明minh 者giả 。 不bất 獨độc 勝thắng 于vu 餘dư 識thức 之chi 癡si 。 兼kiêm 亦diệc 勝thắng 于vu 此thử 識thức 俱câu 三tam 。 則tắc 不bất 獨độc 對đối 餘dư 癡si 可khả 名danh 不bất 共cộng 。 對đối 俱câu 三tam 亦diệc 應ưng 名danh 不bất 共cộng 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 難nạn/nan 為vi 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích 。

不bất 共cộng 無vô 明minh 。 總tổng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 恆hằng 行hành 不bất 共cộng 。 餘dư 識thức 所sở 無vô 。 二nhị 獨độc 行hành 不bất 共cộng 。 此thử 識thức 非phi 有hữu 。 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 若nhược 貪tham 等đẳng 俱câu 者giả 。 名danh 相tướng 應ưng 無vô 明minh 。 非phi 貪tham 等đẳng 俱câu 者giả 。 名danh 獨độc 行hành 無vô 明minh 。 是thị 主chủ 獨độc 行hành 。 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 聖thánh 有hữu 學học 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 不bất 造tạo 新tân 業nghiệp 。 非phi 主chủ 獨độc 行hành 。 亦diệc 修tu 所sở 斷đoạn 。 忿phẫn 等đẳng 皆giai 通thông 見kiến 所sở 斷đoạn 故cố 。 恆hằng 行hành 不bất 共cộng 。 餘dư 部bộ 所sở 無vô 。 獨độc 行hành 不bất 共cộng 。 此thử 彼bỉ 俱câu 有hữu 。

廣quảng 釋thích 以dĩ 詳tường 不bất 共cộng 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 初sơ 標tiêu 不bất 共cộng 。 二nhị 釋thích 不bất 共cộng 。 三tam 證chứng 獨độc 行hành 。 四tứ 釋thích 獨độc 行hành 。 五ngũ 判phán 有hữu 無vô 。 然nhiên 撮toát 其kỳ 大đại 要yếu 。 是thị 分phần/phân 不bất 共cộng 之chi 有hữu 恆hằng 獨độc 。 恆hằng 是thị 此thử 識thức 有hữu 。 而nhi 獨độc 非phi 此thử 識thức 有hữu 矣hĩ 。 證chứng 相tương 應ứng 以dĩ 異dị 獨độc 行hành 。 獨độc 非phi 此thử 識thức 有hữu 。 而nhi 相tương 應ứng 自tự 非phi 此thử 識thức 有hữu 也dã 而nhi 復phục 辨biện 獨độc 行hành 于vu 主chủ 非phi 。 則tắc 是thị 主chủ 非phi 主chủ 。 皆giai 非phi 此thử 識thức 之chi 所sở 有hữu 也dã 。 以dĩ 獨độc 與dữ 不bất 共cộng 等đẳng 。 名danh 言ngôn 雖tuy 同đồng 。 義nghĩa 不bất 同đồng 也dã 。 且thả 恆hằng 則tắc 唯duy 見kiến 于vu 大Đại 乘Thừa 。 獨độc 則tắc 俱câu 通thông 于vu 小tiểu 大đại 。 差sai 別biệt 如như 此thử 。 誠thành 不bất 可khả 以dĩ 不bất 辨biện 。 故cố 廣quảng 釋thích 之chi 。 統thống 括quát 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 有hữu 漏lậu 心tâm 位vị 。 常thường 起khởi 無vô 間gian 。 曰viết 恆hằng 行hành 。 不bất 與dữ 餘dư 識thức 間gian 斷đoạn 者giả 俱câu 。 曰viết 不bất 共cộng 。 唯duy 此thử 識thức 有hữu 。 曰viết 餘dư 識thức 所sở 無vô 也dã 。 不bất 與dữ 忿phẫn 等đẳng 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 。 不bất 與dữ 餘dư 九cửu 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 獨độc 迷mê 諦đế 理lý 。 曰viết 獨độc 行hành 不bất 共cộng 。 唯duy 餘dư 識thức 有hữu 。 曰viết 此thử 識thức 非phi 有hữu 也dã 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 者giả 。 彼bỉ 自tự 釋thích 云vân 。 非phi 無vô 愚ngu 癡si 。 而nhi 起khởi 諸chư 惑hoặc 。 是thị 故cố 貪tham 等đẳng 餘dư 惑hoặc 相tương 應ứng 所sở 有hữu 無vô 明minh 。 名danh 相tướng 應ưng 無vô 明minh 。 獨độc 行hành 者giả 。 彼bỉ 云vân 。 若nhược 無vô 貪tham 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 。 但đãn 于vu 苦khổ 等đẳng 諸chư 諦đế 境cảnh 中trung 。 由do 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 力lực 故cố 。 鈍độn 慧tuệ 士sĩ 夫phu 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 諸chư 不bất 如như 實thật 揀giản 擇trạch 。 覆phú 障chướng 纏triền 褁# 。 暗ám 昧muội 等đẳng 心tâm 所sở 性tánh 。 名danh 獨độc 行hành 無vô 明minh 。 是thị 主chủ 者giả 。 彼bỉ 云vân 不bất 與dữ 忿phẫn 等đẳng 小tiểu 十thập 俱câu 者giả 。 名danh 為vi 是thị 主chủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 忿phẫn 等đẳng 十thập 法pháp 。 自tự 類loại 不bất 俱câu 。 各các 自tự 為vi 主chủ 。 此thử 之chi 無vô 明minh 。 既ký 不bất 與dữ 各các 自tự 為vi 主chủ 者giả 俱câu 。 獨độc 自tự 行hành 時thời 。 自tự 便tiện 為vi 主chủ 。 故cố 曰viết 是thị 主chủ 。 此thử 屬thuộc 分phân 別biệt 。 故cố 在tại 見kiến 道đạo 。 一nhất 時thời 頓đốn 斷đoạn 。 契Khế 經Kinh 證chứng 之chi 可khả 知tri 非phi 主chủ 獨độc 行hành 者giả 。 與dữ 忿phẫn 等đẳng 俱câu 。 名danh 為vi 非phi 主chủ 。 由do 忿phẫn 等đẳng 各các 自tự 為vi 主chủ 。 自tự 無vô 主chủ 故cố 。 此thử 屬thuộc 俱câu 生sanh 。 通thông 見kiến 修tu 二nhị 斷đoạn 。 以dĩ 隨tùy 忿phẫn 等đẳng 。 通thông 見kiến 所sở 斷đoạn 故cố 。 故cố 結kết 云vân 。 恆hằng 行hành 不bất 共cộng 。 餘dư 部bộ 所sở 無vô 。 獨độc 行hành 不bất 共cộng 。 彼bỉ 此thử 皆giai 有hữu 。 餘dư 部bộ 所sở 無vô 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 宗tông 中trung 有hữu 也dã 。 此thử 彼bỉ 俱câu 有hữu 者giả 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 俱câu 有hữu 也dã 。 亦diệc 可khả 依y 俱câu 舎# 。 則tắc 見kiến 四Tứ 諦Đế 。 及cập 修tu 所sở 斷đoạn 。 名danh 五ngũ 部bộ 恆hằng 行hành 不bất 共cộng 。 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 曰viết 餘dư 部bộ 所sở 無vô 。 獨độc 行hành 不bất 共cộng 。 五ngũ 部bộ 皆giai 通thông 。 曰viết 彼bỉ 此thử 俱câu 有hữu 也dã 。 顯hiển 示thị 正chánh 理lý 六lục 科khoa 。 初sơ 恆hằng 行hành 無vô 明minh 竟cánh 。

○# 二nhị 為vi 緣duyên 生sanh 識thức (# 四tứ )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 引dẫn 例lệ 正chánh 釋thích 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 四tứ 申thân 量lượng 結kết 明minh 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 于vu 眼nhãn 識thức 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 生sanh 于vu 意ý 識thức 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 意ý 非phi 有hữu 。

引dẫn 經kinh 顯hiển 六lục 識thức 。 皆giai 依y 根căn 塵trần 二nhị 緣duyên 而nhi 生sanh 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 根căn 緣duyên 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 唯duy 一nhất 法pháp 緣duyên 。 必tất 不bất 生sanh 也dã 。

○# 二nhị 引dẫn 例lệ 正chánh 釋thích 。

謂vị 如như 五ngũ 識thức 。 必tất 有hữu 眼nhãn 等đẳng 增tăng 上thượng 不bất 共cộng 俱câu 有hữu 所sở 依y 。 意ý 識thức 既ký 是thị 六lục 識thức 中trung 攝nhiếp 。 理lý 應ưng 許hứa 有hữu 如như 是thị 所sở 依y 。 此thử 識thức 若nhược 無vô 。 彼bỉ 依y 寧ninh 有hữu 。

以dĩ 理lý 例lệ 第đệ 六lục 。 必tất 有hữu 第đệ 七thất 為vi 俱câu 有hữu 依y 也dã 。 謂vị 如như 五ngũ 識thức 是thị 六lục 識thức 中trung 攝nhiếp 。 必tất 有hữu 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 為vi 增tăng 上thượng 不bất 共cộng 所sở 依y 。 意ý 識thức 既ký 是thị 六lục 識thức 中trung 攝nhiếp 理lý 應ưng 許hứa 有hữu 第đệ 七thất 為vi 增tăng 上thượng 不bất 共cộng 所sở 依y 。 此thử 七thất 若nhược 無vô 。 彼bỉ 六lục 之chi 依y 寧ninh 有hữu 。

○# 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 。

不bất 可khả 說thuyết 色sắc 。 為vi 彼bỉ 所sở 依y 。 意ý 非phi 色sắc 故cố 。 意ý 識thức 應ưng 無vô 隨tùy 念niệm 計kế 度độ 二nhị 分phần 別biệt 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 五ngũ 識thức 無vô 有hữu 俱câu 有hữu 所sở 依y 。 彼bỉ 與dữ 五ngũ 根căn 俱câu 時thời 而nhi 轉chuyển 。 如như 芽nha 影ảnh 故cố 。 又hựu 識thức 與dữ 根căn 。 既ký 必tất 同đồng 境cảnh 。 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 决# 定định 俱câu 時thời 。

遮già 救cứu 以dĩ 竆# 其kỳ 說thuyết 。 俾tỉ 情tình 盡tận 而nhi 理lý 顯hiển 也dã 。 色sắc 為vi 彼bỉ 所sở 依y 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 救cứu 云vân 。 我ngã 宗tông 取thủ 肉nhục 團đoàn 心tâm 為vi 第đệ 六lục 所sở 依y 。 何hà 要yếu 別biệt 執chấp 第đệ 七thất 。 論luận 主chủ 破phá 云vân 肉nhục 團đoàn 心tâm 是thị 色sắc 。 不bất 可khả 說thuyết 彼bỉ 依y 。 葢# 第đệ 六lục 必tất 依y 意ý 。 意ý 非phi 是thị 色sắc 故cố 。 第đệ 六lục 若nhược 依y 色sắc 。 無vô 二nhị 分phân 別biệt 故cố 。 色sắc 不bất 可khả 以dĩ 為vi 依y 也dã 明minh 矣hĩ 。 五ngũ 識thức 無vô 有hữu 俱câu 有hữu 所sở 依y 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 復phục 救cứu 云vân 。 我ngã 宗tông 五ngũ 識thức 。 根căn 先tiên 識thức 後hậu 故cố 。 即tức 前tiền 滅diệt 意ý 識thức 發phát 後hậu 念niệm 意ý 識thức 。 無vô 別biệt 第đệ 七thất 為vi 俱câu 有hữu 依y 也dã 。 論luận 主chủ 破phá 云vân 。 先tiên 後hậu 則tắc 不bất 俱câu 。 彼bỉ 根căn 識thức 俱câu 轉chuyển 。 如như 芽nha 依y 種chủng 起khởi 。 影ảnh 藉tạ 形hình 生sanh 。 又hựu 如như 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 。 取thủ 境cảnh 既ký 同đồng 。 理lý 必tất 同đồng 時thời 。 五ngũ 識thức 之chi 有hữu 俱câu 有hữu 依y 也dã 又hựu 明minh 矣hĩ 。 即tức 此thử 以dĩ 證chứng 第đệ 六lục 。 豈khởi 無vô 俱câu 有hữu 依y 耶da 。 俱câu 有hữu 依y 不bất 無vô 是thị 無vô 第đệ 七thất 識thức 耶da 。

○# 四tứ 申thân 量lượng 結kết 明minh 。

由do 此thử 理lý 趣thú 。 極cực 成thành 意ý 識thức 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 必tất 有hữu 不bất 共cộng 。 顯hiển 自tự 名danh 處xứ 。 等đẳng 無vô 間gian 不bất 攝nhiếp 。 增tăng 上thượng 生sanh 所sở 依y 。 極cực 成thành 六lục 識thức 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。

顯hiển 自tự 名danh 處xứ 者giả 。 眼nhãn 根căn 是thị 眼nhãn 識thức 自tự 名danh 處xứ 。 乃nãi 至chí 意ý 根căn 是thị 意ý 識thức 自tự 名danh 處xứ 。 依y 眼nhãn 之chi 識thức 。 名danh 為vi 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 依y 意ý 之chi 識thức 。 名danh 為vi 意ý 識thức 。 是thị 顯hiển 自tự 名danh 處xứ 也dã 。 等đẳng 無vô 間gian 不bất 攝nhiếp 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 第đệ 六lục 前tiền 滅diệt 意ý 為vi 根căn 。 生sanh 後hậu 念niệm 意ý 識thức 。 是thị 等đẳng 無vô 間gian 所sở 攝nhiếp 。 不bất 攝nhiếp 。 是thị 簡giản 內nội 六lục 處xứ 。 非phi 前tiền 滅diệt 意ý 之chi 所sở 收thu 攝nhiếp 也dã 。 增tăng 上thượng 生sanh 所sở 依y 者giả 。 謂vị 內nội 六lục 根căn 。 是thị 識thức 之chi 增tăng 上thượng 生sanh 緣duyên 。 識thức 所sở 依y 也dã 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 者giả 。 各các 隨tùy 一nhất 根căn 攝nhiếp 也dã 。 意ý 謂vị 由do 前tiền 正chánh 釋thích 。 及cập 遮già 破phá 等đẳng 種chủng 種chủng 理lý 趣thú 。 則tắc 極cực 成thành 意ý 識thức 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 必tất 有hữu 不bất 共cộng 。 顯hiển 自tự 名danh 處xứ 之chi 第đệ 七thất 意ý 根căn 。 汝nhữ 之chi 等đẳng 無vô 間gian 不bất 攝nhiếp 。 是thị 增tăng 上thượng 生sanh 所sở 依y 。 極cực 成thành 六lục 種chủng 識thức 。 各các 隨tùy 增tăng 上thượng 生sanh 所sở 依y 一nhất 根căn 攝nhiếp 也dã 。 量lượng 之chi 。 則tắc 意ý 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 必tất 有hữu 不bất 共cộng 。 顯hiển 自tự 名danh 處xứ 。 乃nãi 至chí 增tăng 上thượng 生sanh 所sở 依y 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 極cực 成thành 六lục 識thức 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。

○# 三tam 得đắc 思tư 量lượng 名danh (# 四tứ )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 以dĩ 理lý 正chánh 釋thích 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 四tứ 結kết 有hữu 原nguyên 名danh 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 非phi 有hữu 。

經kinh 說thuyết 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 是thị 第đệ 七thất 識thức 。 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 第đệ 六lục 等đẳng 無vô 間gian 意ý 。 是thị 思tư 量lượng 意ý 故cố 。 反phản 證chứng 以dĩ 成thành 有hữu 第đệ 七thất 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 第đệ 七thất 識thức 。 彼bỉ 思tư 量lượng 名danh 。 應ưng 當đương 非phi 有hữu 。

○# 二nhị 以dĩ 理lý 正chánh 釋thích 。

謂vị 若nhược 意ý 識thức 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 等đẳng 無vô 間gian 意ý 。 已dĩ 滅diệt 非phi 有hữu 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 彼bỉ 思tư 量lượng 用dụng 。 定định 不bất 得đắc 成thành 。 既ký 爾nhĩ 。 如như 何hà 說thuyết 名danh 為vi 意ý 。

以dĩ 名danh 理lý 釋thích 有hữu 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 前tiền 云vân 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 彼bỉ 思tư 量lượng 名danh 。 應ưng 非phi 有hữu 者giả 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 若nhược 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 汝nhữ 所sở 執chấp 第đệ 六lục 前tiền 念niệm 能năng 引dẫn 後hậu 念niệm 等đẳng 無vô 間gian 意ý 已dĩ 滅diệt 。 滅diệt 屬thuộc 過quá 去khứ 。 理lý 應ưng 非phi 有hữu 。 思tư 體thể 尚thượng 無vô 。 用dụng 從tùng 何hà 得đắc 。 既ký 無vô 思tư 量lượng 。 經kinh 說thuyết 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 將tương 如như 何hà 耶da 。 故cố 知tri 執chấp 等đẳng 無vô 間gian 為vi 意ý 根căn 。 必tất 無vô 思tư 量lượng 之chi 名danh 而nhi 違vi 教giáo 。 用dụng 第đệ 七thất 識thức 為vi 意ý 根căn 。 始thỉ 有hữu 思tư 量lượng 之chi 名danh 而nhi 順thuận 經kinh 。 第đệ 七thất 豈khởi 能năng 無vô 耶da 。

○# 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 。

若nhược 謂vị 假giả 說thuyết 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 無vô 正chánh 思tư 量lượng 。 假giả 依y 何hà 立lập 。 若nhược 謂vị 現hiện 在tại 曾tằng 有hữu 思tư 量lượng 。

爾nhĩ 時thời 名danh 識thức 。 寧ninh 說thuyết 為vi 意ý 。

初sơ 破phá 假giả 無vô 依y 。 次thứ 破phá 名danh 無vô 意ý 。 恐khủng 轉chuyển 救cứu 云vân 。 已dĩ 滅diệt 非phi 有hữu 。 思tư 用dụng 不bất 成thành 。 難nạn/nan 違vi 經kinh 名danh 。 此thử 以dĩ 實thật 說thuyết 為vi 難nạn/nan 耳nhĩ 。 不bất 知tri 思tư 量lượng 名danh 意ý 者giả 。 但đãn 是thị 假giả 說thuyết 。 非phi 實thật 有hữu 體thể 。 破phá 云vân 。 若nhược 謂vị 假giả 說thuyết 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 假giả 依y 實thật 立lập 。 無vô 正chánh 思tư 量lượng 為vi 所sở 依y 。 假giả 依y 何hà 法pháp 而nhi 立lập 。 假giả 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ 。 恐khủng 又hựu 救cứu 云vân 。 意ý 識thức 現hiện 在tại 。 曾tằng 有hữu 思tư 量lượng 。 今kim 雖tuy 已dĩ 滅diệt 。 得đắc 名danh 為vi 意ý 。 何hà 須tu 別biệt 執chấp 第đệ 七thất 為vi 思tư 量lượng 意ý 耶da 。 故cố 即tức 彼bỉ 宗tông 破phá 云vân 。 爾nhĩ 宗tông 于vu 一nhất 意ý 識thức 過quá 去khứ 名danh 意ý 。 現hiện 在tại 名danh 識thức 。 爾nhĩ 現hiện 在tại 時thời 。 意ý 識thức 雖tuy 有hữu 思tư 量lượng 。 應ưng 名danh 為vi 識thức 。 不bất 名danh 為vi 意ý 。 現hiện 在tại 安an 得đắc 過quá 去khứ 之chi 名danh 耶da 。 故cố 云vân 寧ninh 說thuyết 為vi 意ý 。

○# 四tứ 結kết 有hữu 原nguyên 名danh 。

故cố 知tri 別biệt 有hữu 第đệ 七thất 末mạt 那na 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 正chánh 名danh 為vi 意ý 。 已dĩ 滅diệt 依y 此thử 。 假giả 立lập 意ý 名danh 。

由do 正chánh 釋thích 之chi 理lý 甚thậm 明minh 。 遮già 救cứu 之chi 義nghĩa 愈dũ 顯hiển 。 故cố 知tri 第đệ 六lục 外ngoại 。 別biệt 有hữu 末mạt 那na 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 初sơ 無vô 間gián 斷đoạn 者giả 。 名danh 意ý 。 非phi 以dĩ 第đệ 六lục 滅diệt 意ý 為vi 意ý 也dã 。 諸chư 識thức 前tiền 已dĩ 滅diệt 念niệm 等đẳng 無vô 間gian 意ý 。 皆giai 依y 恆hằng 審thẩm 第đệ 七thất 。 假giả 立lập 意ý 名danh 耳nhĩ 。 又hựu 意ý 。 取thủ 第đệ 七thất 心tâm 王vương 自tự 體thể 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 雖tuy 心tâm 所sở 之chi 思tư 亦diệc 在tại 。 恐khủng 犯phạm 八bát 識thức 皆giai 有hữu 徧biến 行hành 思tư 所sở 故cố 。 又hựu 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 者giả 。 見kiến 分phân 是thị 思tư 量lượng 相tương/tướng 。 內nội 分phân 是thị 思tư 量lượng 性tánh 。 以dĩ 內nội 二nhị 證chứng 見kiến 分phần/phân 緣duyên 境cảnh 故cố 。 亦diệc 名danh 思tư 量lượng 。 但đãn 見kiến 分phần/phân 思tư 量lượng 我ngã 。 是thị 非phi 量lượng 。 自tự 證chứng 是thị 現hiện 量lượng 。 非phi 二nhị 量lượng 攝nhiếp 。 以dĩ 見kiến 分phần/phân 妄vọng 執chấp 。 故cố 非phi 量lượng 。 自tự 證chứng 。 證chứng 見kiến 分phần/phân 妄vọng 執chấp 故cố 。 體thể 是thị 現hiện 量lượng 攝nhiếp 也dã 。 又hựu 擴# 充sung 之chi 。 則tắc 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 思tư 量lượng 法pháp 我ngã 名danh 意ý 。 佛Phật 思tư 無vô 我ngã 。 亦diệc 名danh 為vi 意ý 。 特đặc 染nhiễm 淨tịnh 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

○# 四tứ 無vô 心tâm 定định 別biệt (# 四tứ )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 正chánh 釋thích 無vô 別biệt 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 四tứ 結kết 有hữu 末mạt 那na 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 想tưởng 滅diệt 定định 。 染nhiễm 意ý 若nhược 無vô 。 彼bỉ 應ưng 無vô 別biệt 。

○# 二nhị 正chánh 釋thích 無vô 別biệt 。

謂vị 彼bỉ 二nhị 定định 。 俱câu 滅diệt 六lục 識thức 。 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 。 體thể 數số 無vô 異dị 。 若nhược 無vô 染nhiễm 意ý 。 于vu 二nhị 定định 中trung 。 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 彼bỉ 二nhị 何hà 別biệt 。

體thể 謂vị 六lục 識thức 心tâm 王vương 。 數số 謂vị 相tương 應ứng 心tâm 所sở 。 無vô 異dị 者giả 。 二nhị 定định 之chi 所sở 滅diệt 。 第đệ 六lục 同đồng 也dã 。 其kỳ 不bất 同đồng 者giả 。 無vô 想tưởng 有hữu 染nhiễm 意ý 。 滅diệt 定định 無vô 染nhiễm 意ý 。 一nhất 分phân 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 若nhược 無vô 染nhiễm 意ý 。 于vu 二nhị 定định 中trung 。 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 彼bỉ 二nhị 果quả 何hà 所sở 差sai 別biệt 耶da 。

○# 三tam 遮già 破phá 轉chuyển 救cứu 。

若nhược 謂vị 加gia 行hành 。 界giới 地địa 依y 等đẳng 。 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 差sai 別biệt 因nhân 。 由do 此thử 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 因nhân 亦diệc 無vô 。

推thôi 差sai 別biệt 因nhân 之chi 所sở 由do 有hữu 。 破phá 定định 不bất 關quan 意ý 之chi 救cứu 也dã 。 初sơ 救cứu 。 二nhị 破phá 。 加gia 行hành 。 加gia 功công 用dụng 行hành 。 所sở 謂vị 作tác 意ý 。 界giới 地địa 。 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 謂vị 所sở 居cư 地địa 。 依y 。 即tức 所sở 依y 。 謂vị 定định 起khởi 處xứ 。 等đẳng 。 等đẳng 自tự 體thể 。 及cập 假giả 立lập 。 自tự 體thể 。 定định 各các 自tự 體thể 。 假giả 立lập 。 各các 立lập 假giả 名danh 。 此thử 五ngũ 是thị 二nhị 定định 差sai 別biệt 之chi 因nhân 。 詳tường 如như 攝nhiếp 論luận 。 彼bỉ 差sai 別biệt 因nhân 。 由do 此thử 有hữu 者giả 。 由do 有hữu 此thử 第đệ 七thất 而nhi 有hữu 也dã 。 謂vị 若nhược 以dĩ 出xuất 離ly 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 令linh 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 想tưởng 滅diệt 為vi 首thủ 。 立lập 無vô 想tưởng 名danh 。 此thử 定định 唯duy 屬thuộc 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 若nhược 止chỉ 息tức 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 令linh 不bất 恆hằng 行hành 及cập 恆hằng 行hành 染nhiễm 汙ô 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 立lập 滅diệt 盡tận 名danh 。 此thử 名danh 雖tuy 屬thuộc 有hữu 頂đảnh 。 而nhi 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 此thử 加gia 行hành 地địa 界giới 差sai 別biệt 也dã 。 所sở 依y 別biệt 者giả 。 滅diệt 定định 是thị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 說thuyết 力lực 起khởi 故cố 。 無vô 想tưởng 是thị 外ngoại 道đạo 說thuyết 力lực 起khởi 故cố 。 自tự 體thể 假giả 名danh 可khả 知tri 矣hĩ 。 此thử 五ngũ 差sai 別biệt 。 皆giai 因nhân 意ý 有hữu 。 意ý 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 差sai 別biệt 因nhân 亦diệc 無vô 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 總tổng 括quát 大đại 意ý 。 則tắc 無vô 想tưởng 與dữ 滅diệt 定định 是thị 果quả 差sai 別biệt 。 加gia 行hành 及cập 依y 等đẳng 是thị 因nhân 差sai 別biệt 。 救cứu 謂vị 果quả 別biệt 由do 于vu 因nhân 別biệt 。 何hà 關quan 第đệ 七thất 。 破phá 謂vị 因nhân 別biệt 更cánh 由do 于vu 因nhân 。 正chánh 謂vị 第đệ 七thất 。 故cố 反phản 决# 破phá 云vân 。 此thử 第đệ 七thất 若nhược 無vô 。 彼bỉ 別biệt 因nhân 亦diệc 無vô 。 別biệt 果quả 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 耶da 。 遡# 流lưu 竆# 源nguyên 。 更cánh 有hữu 其kỳ 源nguyên 。 思tư 之chi 哉tai 。

○# 四tứ 結kết 有hữu 末mạt 那na 。

是thị 故cố 定định 應ưng 別biệt 有hữu 此thử 意ý 。

○# 五ngũ 無vô 想tưởng 天thiên 染nhiễm (# 四tứ )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 正chánh 釋thích 其kỳ 義nghĩa 三tam 展triển 轉chuyển 遮già 救cứu 四tứ 結kết 有hữu 染nhiễm 七thất 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 。 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 。 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 無vô 染nhiễm 。

生sanh 之chi 始thỉ 終chung 曰viết 一nhất 期kỳ 。 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 第đệ 六lục 王vương 所sở 。 伏phục 而nhi 不bất 行hành 。 非phi 斷đoạn 滅diệt 也dã 。 此thử 指chỉ 第đệ 七thất 。 彼bỉ 謂vị 無vô 想tưởng 。 染nhiễm 謂vị 我ngã 執chấp 。 若nhược 無vô 等đẳng 者giả 。 汝nhữ 執chấp 但đãn 有hữu 第đệ 六lục 。 無vô 有hữu 第đệ 七thất 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 彼bỉ 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 。 既ký 已dĩ 第đệ 六lục 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 應ưng 當đương 無vô 染nhiễm 。 而nhi 無vô 想tưởng 但đãn 名danh 善thiện 定định 。 不bất 是thị 無vô 染nhiễm 。 依y 然nhiên 我ngã 執chấp 者giả 何hà 耶da 。

○# 二nhị 正chánh 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。

謂vị 彼bỉ 長trường 時thời 。 無vô 六lục 轉chuyển 識thức 。 若nhược 無vô 此thử 意ý 。 我ngã 執chấp 便tiện 無vô 。 非phi 于vu 餘dư 處xứ 有hữu 具cụ 縛phược 者giả 。 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 。 都đô 無vô 我ngã 執chấp 。 彼bỉ 無vô 我ngã 執chấp 。 應ưng 如như 涅Niết 槃Bàn 。 便tiện 非phi 聖thánh 賢hiền 。 同đồng 所sở 訶ha 厭yếm 。

初sơ 决# 我ngã 明minh 染nhiễm 。 釋thích 有hữu 第đệ 七thất 。 次thứ 引dẫn 訶ha 證chứng 染nhiễm 。 釋thích 有hữu 第đệ 七thất 。 染nhiễm 即tức 我ngã 執chấp 。 我ngã 即tức 具cụ 縛phược 。 非phi 于vu 餘dư 處xứ 有hữu 具cụ 縛phược 者giả 。 决# 我ngã 染nhiễm 必tất 有hữu 于vu 無vô 想tưởng 此thử 意ý 處xứ 也dã 。 故cố 云vân 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 無vô 染nhiễm 。 斷đoạn 我ngã 生sanh 滅diệt 。 名danh 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 則tắc 清thanh 淨tịnh 。 為vi 諸chư 聖thánh 所sở 讃# 。 今kim 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 。 六lục 識thức 伏phục 而nhi 不bất 行hành 。 似tự 乎hồ 無vô 我ngã 。 殊thù 非phi 無vô 我ngã 。 彼bỉ 果quả 無vô 我ngã 。 應ưng 如như 涅Niết 槃Bàn 。 便tiện 非phi 聖thánh 賢hiền 。 同đồng 所sở 訶ha 厭yếm 矣hĩ 。 同đồng 訶ha 正chánh 以dĩ 我ngã 執chấp 。 我ngã 執chấp 故cố 名danh 染nhiễm 汙ô 。 染nhiễm 汙ô 正chánh 是thị 此thử 識thức 。 故cố 云vân 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 應ưng 無vô 染nhiễm 。

○# 三tam 展triển 轉chuyển 遮già 救cứu 。

初sơ 後hậu 有hữu 故cố 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 中trung 間gian 長trường 時thời 。 無vô 故cố 有hữu 過quá 。 去khứ 來lai 有hữu 故cố 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 彼bỉ 非phi 現hiện 常thường 。 無vô 故cố 有hữu 過quá 。 所sở 得đắc 無vô 故cố 。 能năng 得đắc 亦diệc 無vô 。 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 前tiền 已dĩ 遮già 破phá 。 蔵# 識thức 無vô 故cố 。 熏huân 習tập 亦diệc 無vô 。 餘dư 法pháp 受thọ 熏huân 。 已dĩ 辯biện 非phi 理lý 。

此thử 中trung 救cứu 遮già 。 首thủ 尾vĩ 六lục 叚giả 。 解giải 中trung 自tự 悉tất 。 故cố 不bất 科khoa 題đề 。 小Tiểu 乘Thừa 救cứu 云vân 。 汝nhữ 難nạn/nan 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 我ngã 執chấp 便tiện 無vô 有hữu 如như 是thị 失thất 。 不bất 知tri 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 六lục 識thức 王vương 所sở 。 初sơ 半bán 劫kiếp 滅diệt 。 後hậu 半bán 劫kiếp 生sanh 。 初sơ 後hậu 皆giai 有hữu 六lục 識thức 。 故cố 有hữu 我ngã 執chấp 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 何hà 要yếu 別biệt 執chấp 有hữu 第đệ 七thất 耶da 。 論luận 主chủ 破phá 云vân 。 若nhược 謂vị 初sơ 後hậu 皆giai 有hữu 六lục 識thức 。 而nhi 起khởi 我ngã 執chấp 。 無vô 如như 是thị 過quá 者giả 。 不bất 知tri 中trung 間gian 四tứ 百bách 九cửu 十thập 九cửu 劫kiếp 。 六lục 識thức 王vương 所sở 皆giai 滅diệt 。 是thị 誰thùy 執chấp 我ngã 。 豈khởi 非phi 有hữu 過quá 。 復phục 轉chuyển 救cứu 云vân 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 皆giai 有hữu 六lục 識thức 。 故cố 有hữu 我ngã 執chấp 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 不bất 必tất 第đệ 七thất 。 論luận 主chủ 復phục 破phá 云vân 。 過quá 去khứ 非phi 常thường 。 未vị 來lai 非phi 現hiện 。 又hựu 既ký 非phi 現hiện 在tại 。 定định 非phi 常thường 法pháp 。 已dĩ 屬thuộc 無vô 體thể 。 焉yên 能năng 執chấp 我ngã 。 豈khởi 非phi 有hữu 過quá 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 皆giai 隨tùy 救cứu 隨tùy 破phá 耳nhĩ 。 以dĩ 理lý 論luận 之chi 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 過quá 不bất 止chỉ 此thử 。 將tương 見kiến 所sở 得đắc 無vô 想tưởng 。 異dị 熟thục 果quả 報báo 亦diệc 無vô 。 所sở 得đắc 無vô 故cố 。 能năng 得đắc 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 亦diệc 無vô 。 無vô 想tưởng 屬thuộc 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 非phi 是thị 實thật 有hữu 。 前tiền 已dĩ 遮già 破phá 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 又hựu 不bất 止chỉ 此thử 。 將tương 見kiến 蔵# 識thức 亦diệc 無vô 。 蔵# 識thức 無vô 故cố 。 誰thùy 為vi 受thọ 熏huân 。 染nhiễm 淨tịnh 熏huân 習tập 亦diệc 無vô 。 蔵# 識thức 之chi 外ngoại 。 餘dư 法pháp 受thọ 熏huân 。 已dĩ 辯biện 非phi 理lý 。 則tắc 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 皆giai 悉tất 無vô 矣hĩ 。 第đệ 七thất 豈khởi 能năng 無vô 耶da 。 問vấn 。 無vô 第đệ 七thất 識thức 。 所sở 得đắc 能năng 得đắc 。 何hà 為vi 便tiện 無vô 。 曰viết 。 由do 有hữu 情tình 于vu 無vô 想tưởng 定định 前tiền 。 求cầu 無vô 想tưởng 果quả 。 所sở 熏huân 成thành 種chủng 。 招chiêu 彼bỉ 異dị 熟thục 。 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 緣duyên 彼bỉ 執chấp 我ngã 。 依y 之chi 麄# 動động 想tưởng 等đẳng 不bất 行hành 。 于vu 此thử 分phần/phân 位vị 中trung 。 假giả 立lập 無vô 想tưởng 報báo 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 不bất 應ưng 有hữu 。 既ký 無vô 所sở 得đắc 異dị 熟thục 。 亦diệc 無vô 能năng 得đắc 有hữu 情tình 也dã 。 蔵# 識thức 無vô 故cố 等đẳng 者giả 。 謂vị 由do 第đệ 七thất 我ngã 見kiến 愛ái 等đẳng 。 執chấp 蔵# 以dĩ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 攝nhiếp 蔵# 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 。 因nhân 斯tư 以dĩ 立lập 阿a 頼# 耶da 名danh 。 無vô 此thử 執chấp 蔵# 。 彼bỉ 識thức 非phi 有hữu 。 既ký 無vô 蔵# 識thức 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 。 熏huân 習tập 亦diệc 無vô 。 餘dư 法pháp 不bất 能năng 受thọ 熏huân 故cố 也dã 。

○# 四tứ 結kết 有hữu 染nhiễm 七thất 。

故cố 應ưng 別biệt 有hữu 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 于vu 無vô 想tưởng 天thiên 。 恆hằng 起khởi 我ngã 執chấp 。 由do 斯tư 賢hiền 聖thánh 。 同đồng 訶ha 厭yếm 彼bỉ 。

染nhiễm 七thất 曰viết 別biệt 有hữu 。 不bất 可khả 止chỉ 坐tọa 于vu 第đệ 六lục 中trung 也dã 。 我ngã 執chấp 曰viết 恆hằng 起khởi 。 不bất 可khả 是thị 前tiền 後hậu 去khứ 來lai 起khởi 也dã 。 由do 斯tư 異dị 生sanh 凢# 定định 。 後hậu 報báo 盡tận 已dĩ 復phục 沉trầm 生sanh 死tử 。 更cánh 起khởi 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 聖thánh 賢hiền 。 同đồng 訶ha 斥xích 之chi 。 使sử 知tri 非phi 所sở 當đương 讃# 。 同đồng 厭yếm 惡ác 之chi 。 使sử 知tri 非phi 所sở 當đương 欣hân 也dã 。

○# 六lục 三tam 性tánh 時thời 染nhiễm (# 三tam )# 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 詳tường 釋thích 其kỳ 義nghĩa 三tam 結kết 有hữu 染nhiễm 識thức 。

○# 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。

又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 異dị 生sanh 善thiện 染nhiễm 。 無vô 記ký 心tâm 時thời 。 恆hằng 帶đái 我ngã 執chấp 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 不bất 應ưng 有hữu 。

○# 二nhị 詳tường 釋thích 其kỳ 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 約ước 取thủ 相tương/tướng 釋thích 二nhị 約ước 有hữu 漏lậu 釋thích 。

○# 初sơ 約ước 取thủ 相tương/tướng 釋thích 。

謂vị 異dị 生sanh 類loại 。 三tam 性tánh 心tâm 時thời 。 雖tuy 外ngoại 起khởi 諸chư 業nghiệp 。 而nhi 內nội 恆hằng 執chấp 我ngã 。 由do 執chấp 我ngã 故cố 。 令linh 六lục 識thức 中trung 。 所sở 起khởi 施thí 等đẳng 。 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 。 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 。 為vi 識thức 依y 止chỉ 。 彼bỉ 未vị 滅diệt 時thời 。 相tương/tướng 了liễu 別biệt 縛phược 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 末mạt 那na 滅diệt 已dĩ 。 相tương/tướng 縛phược 解giải 脫thoát 。 言ngôn 相tương/tướng 縛phược 者giả 。 謂vị 于vu 境cảnh 相tướng 。 不bất 能năng 了liễu 逹# 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。 由do 斯tư 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 拘câu 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 名danh 相tướng 縛phược 。 依y 如như 是thị 義nghĩa 。 有hữu 伽già 他tha 言ngôn 。 如như 是thị 染nhiễm 汙ô 意ý 。 是thị 識thức 之chi 所sở 依y 。 此thử 意ý 未vị 滅diệt 時thời 。 識thức 縛phược 終chung 不bất 脫thoát 。

約ước 取thủ 相tương/tướng 徴# 釋thích 有hữu 第đệ 七thất 也dã 。 初sơ 正chánh 明minh 取thủ 相tương/tướng 。 二nhị 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 。 三tam 釋thích 明minh 所sở 引dẫn 。 四tứ 重trọng/trùng 引dẫn 證chứng 成thành 。 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 。 是thị 謂vị 相tương/tướng 縛phược 。 然nhiên 見kiến 分phân 為vi 境cảnh 相tướng 。 之chi 所sở 纏triền 縛phược 者giả 。 由do 七thất 恆hằng 執chấp 我ngã 為vi 依y 止chỉ 。 能năng 令linh 六lục 識thức 見kiến 分phần/phân 。 于vu 所sở 緣duyên 境cảnh 。 不bất 能năng 了liễu 逹# 。 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。 執chấp 之chi 為vi 實thật 為vi 真chân 。 相tương 見kiến 所sở 拘câu 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 名danh 相tướng 縛phược 。 初sơ 徴# 于vu 瑜du 伽già 。 再tái 證chứng 于vu 伽già 他tha 。 相tương/tướng 縛phược 由do 于vu 末mạt 那na 。 豈khởi 非phi 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 不bất 應ưng 有hữu 也dã 耶da 。 問vấn 。 恆hằng 我ngã 是thị 第đệ 七thất 。 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 是thị 第đệ 六lục 。 帶đái 我ngã 而nhi 亦diệc 言ngôn 恆hằng 者giả 何hà 。 曰viết 。 六lục 比tỉ 第đệ 七thất 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 雖tuy 有hữu 間gian 斷đoạn 。 而nhi 更cánh 多đa 分phần 別biệt 。 除trừ 無vô 心tâm 悶muộn 絕tuyệt 等đẳng 。 則tắc 三tam 性tánh 互hỗ 為vi 起khởi 伏phục 。 彼bỉ 所sở 謂vị 我ngã 。 或hoặc 帶đái 于vu 善thiện 。 或hoặc 帶đái 于vu 惡ác 。 二nhị 心tâm 纔tài 伏phục 。 更cánh 帶đái 于vu 無vô 記ký 。 以dĩ 其kỳ 所sở 起khởi 施thí 等đẳng 。 雖tuy 名danh 為vi 善thiện 。 不bất 精tinh 純thuần 。 不bất 清thanh 淨tịnh 。 有hữu 所sở 夾giáp 雜tạp 曰viết 帶đái 。 而nhi 帶đái 隨tùy 于vu 心tâm 。 常thường 不bất 相tương 離ly 。 自tự 相tương 續tục 中trung 。 謂vị 六lục 之chi 恆hằng 帶đái 。 所sở 以dĩ 恆hằng 帶đái 者giả 。 則tắc 由do 七thất 之chi 俱câu 生sanh 恆hằng 我ngã 為vi 源nguyên 頭đầu 。 為vi 依y 止chỉ 。 為vi 使sử 令linh 耳nhĩ 。

○# 二nhị 約ước 有hữu 漏lậu 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 破phá 執chấp 情tình 二nhị 釋thích 正chánh 義nghĩa 。

○# 初sơ 破phá 執chấp 情tình (# 四tứ )# 。 初sơ 正chánh 破phá 斥xích 二nhị 破phá 隨tùy 眠miên 三tam 破phá 漏lậu 種chủng 四tứ 破phá 染nhiễm 引dẫn 。

○# 初sơ 正chánh 破phá 斥xích 。

又hựu 善thiện 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 時thời 。 若nhược 無vô 我ngã 執chấp 。 應ưng 非phi 有hữu 漏lậu 。 自tự 相tương 續tục 中trung 。 六lục 識thức 煩phiền 惱não 。 與dữ 彼bỉ 善thiện 等đẳng 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 。 去khứ 來lai 緣duyên 縛phược 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 非phi 由do 他tha 惑hoặc 。 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 勿vật 由do 他tha 解giải 。 成thành 無vô 漏lậu 故cố 。

從tùng 此thử 至chí 染nhiễm 引dẫn 。 歷lịch 破phá 有hữu 漏lậu 執chấp 情tình 。 顯hiển 有hữu 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 初sơ 標tiêu 有hữu 第đệ 七thất 。 次thứ 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 承thừa 前tiền 。 不bất 但đãn 三tam 性tánh 心tâm 時thời 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 。 應ưng 非phi 取thủ 相tương/tướng 。 又hựu 善thiện 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 時thời 。 若nhược 無vô 第đệ 七thất 我ngã 執chấp 。 應ưng 非phi 有hữu 漏lậu 。 何hà 者giả 。 六lục 識thức 俱câu 生sanh 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 自tự 相tương 續tục 中trung 。 與dữ 彼bỉ 善thiện 無vô 記ký 心tâm 。 此thử 現hiện 彼bỉ 伏phục 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 。 不bất 熏huân 有hữu 漏lậu 。 不bất 俱câu 即tức 屬thuộc 去khứ 來lai 。 去khứ 則tắc 已dĩ 滅diệt 。 來lai 猶do 未vị 生sanh 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 為vi 緣duyên 縛phược 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 非phi 由do 去khứ 來lai 他tha 惑hoặc 。 而nhi 令linh 善thiện 等đẳng 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 勿vật 由do 去khứ 來lai 他tha 解giải 。 而nhi 令linh 善thiện 等đẳng 成thành 無vô 漏lậu 故cố 。 成thành 善thiện 成thành 染nhiễm 。 皆giai 由do 第đệ 七thất 執chấp 我ngã 不bất 執chấp 我ngã 而nhi 成thành 也dã 。 問vấn 。 何hà 謂vị 自tự 相tương 續tục 。 曰viết 。 如như 眼nhãn 識thức 後hậu 念niệm 。 續tục 于vu 前tiền 念niệm 。 名danh 自tự 眼nhãn 識thức 相tương 續tục 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 等đẳng 。 名danh 自tự 意ý 等đẳng 相tương 續tục 。 自tự 相tương 續tục 中trung 煩phiền 惱não 者giả 。 惑hoặc 不bất 離ly 心tâm 也dã 。 但đãn 此thử 自tự 。 且thả 屬thuộc 第đệ 六lục 。 下hạ 自tự 身thân 之chi 自tự 。 即tức 屬thuộc 第đệ 七thất 。

○# 二nhị 破phá 隨tùy 眠miên 。

又hựu 不bất 可khả 說thuyết 。 別biệt 有hữu 隨tùy 眠miên 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 。 現hiện 相tướng 續tục 起khởi 。 由do 斯tư 善thiện 等đẳng 。 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 。 彼bỉ 非phi 實thật 有hữu 。 已dĩ 極cực 成thành 故cố 。

別biệt 有hữu 隨tùy 眠miên 者giả 。 計kế 別biệt 有hữu 一nhất 法pháp 。 名danh 曰viết 隨tùy 眠miên 。 異dị 心tâm 心tâm 所sở 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 由do 斯tư 善thiện 等đẳng 。 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 者giả 。 執chấp 隨tùy 眠miên 于vu 善thiện 等đẳng 時thời 。 現hiện 相tướng 續tục 起khởi 。 能năng 熏huân 善thiện 等đẳng 成thành 有hữu 漏lậu 。 不bất 知tri 隨tùy 眠miên 既ký 非phi 實thật 有hữu 。 不bất 是thị 能năng 熏huân 。 有hữu 漏lậu 豈khởi 由do 此thử 成thành 。 故cố 破phá 云vân 。 又hựu 不bất 可khả 說thuyết 。 非phi 實thật 。 如như 上thượng 二nhị 卷quyển 中trung 破phá 。

○# 三tam 破phá 漏lậu 種chủng 。

亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 從tùng 有hữu 漏lậu 種chủng 生sanh 彼bỉ 善thiện 等đẳng 。 故cố 成thành 有hữu 漏lậu 。 彼bỉ 種chủng 先tiên 無vô 因nhân 可khả 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 非phi 由do 漏lậu 種chủng 彼bỉ 成thành 有hữu 漏lậu 。 勿vật 學học 無vô 漏lậu 心tâm 。 亦diệc 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。

初sơ 推thôi 破phá 轉chuyển 救cứu 。 次thứ 例lệ 破phá 轉chuyển 計kế 。 從tùng 有hữu 漏lậu 種chủng 生sanh 彼bỉ 善thiện 等đẳng 故cố 成thành 有hữu 漏lậu 。 轉chuyển 救cứu 也dã 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 破phá 轉chuyển 救cứu 也dã 。 彼bỉ 種chủng 先tiên 無vô 因nhân 可khả 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 推thôi 破phá 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 之chi 由do 。 非phi 由do 漏lậu 種chủng 。 彼bỉ 成thành 有hữu 漏lậu 。 牒điệp 轉chuyển 計kế 也dã 。 勿vật 學học 無vô 漏lậu 心tâm 。 亦diệc 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 例lệ 破phá 轉chuyển 計kế 也dã 。 先tiên 無vô 因nhân 可khả 成thành 有hữu 漏lậu 者giả 。 漏lậu 種chủng 必tất 由do 第đệ 七thất 執chấp 我ngã 與dữ 善thiện 等đẳng 俱câu 而nhi 後hậu 成thành 。 既ký 無vô 第đệ 七thất 執chấp 我ngã 與dữ 第đệ 六lục 善thiện 等đẳng 俱câu 。 彼bỉ 漏lậu 種chủng 先tiên 無vô 因nhân 矣hĩ 。 漏lậu 種chủng 不bất 成thành 。 善thiện 等đẳng 漏lậu 現hiện 。 曷hạt 從tùng 乎hồ 來lai 。 而nhi 曰viết 從tùng 有hữu 漏lậu 種chủng 生sanh 。 成thành 有hữu 漏lậu 耶da 。 非phi 由do 漏lậu 種chủng 。 彼bỉ 現hiện 行hành 成thành 有hữu 漏lậu 者giả 。 是thị 現hiện 不bất 由do 種chủng 成thành 矣hĩ 。 不bất 由do 種chủng 成thành 。 難nạn/nan 道đạo 有hữu 學học 位vị 中trung 學học 無vô 漏lậu 心tâm 。 自tự 有hữu 漏lậu 種chủng 起khởi 。 亦diệc 成thành 有hữu 漏lậu 故cố 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 自tự 相tương 續tục 中trung 。 不bất 與dữ 漏lậu 俱câu 故cố 也dã 。 彼bỉ 既ký 不bất 爾nhĩ 。 此thử 云vân 何hà 然nhiên 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。

○# 四tứ 破phá 染nhiễm 引dẫn 。

雖tuy 由do 煩phiền 惱não 引dẫn 施thí 等đẳng 業nghiệp 。 而nhi 不bất 俱câu 起khởi 。 故cố 非phi 有hữu 漏lậu 正chánh 因nhân 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 言ngôn 。 表biểu 漏lậu 俱câu 故cố 。 又hựu 無vô 記ký 業nghiệp 。 非phi 煩phiền 惱não 引dẫn 。 彼bỉ 復phục 如như 何hà 得đắc 成thành 有hữu 漏lậu 。

恐khủng 又hựu 計kế 云vân 。 善thiện 等đẳng 心tâm 時thời 。 雖tuy 非phi 惑hoặc 俱câu 。 然nhiên 由do 此thử 前tiền 煩phiền 惱não 所sở 引dẫn 故cố 。 施thí 等đẳng 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 。 此thử 不bất 逹# 有hữu 漏lậu 名danh 言ngôn 。 而nhi 以dĩ 增tăng 上thượng 為vi 正chánh 因nhân 也dã 。 破phá 云vân 。 雖tuy 由do 煩phiền 惱não 引dẫn 施thí 等đẳng 業nghiệp 。 善thiện 業nghiệp 起khởi 時thời 煩phiền 惱não 已dĩ 滅diệt 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 。 非phi 有hữu 漏lậu 正chánh 因nhân 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 言ngôn 。 表biểu 與dữ 有hữu 漏lậu 種chủng 子tử 俱câu 生sanh 故cố 。 又hựu 無vô 記ký 業nghiệp 。 是thị 隨tùy 先tiên 業nghiệp 所sở 引dẫn 。 不bất 待đãi 現hiện 緣duyên 。 非phi 煩phiền 惱não 引dẫn 。 彼bỉ 復phục 如như 何hà 得đắc 成thành 有hữu 漏lậu 。 是thị 則tắc 引dẫn 之chi 為vi 義nghĩa 。 于vu 善thiện 心tâm 為vi 非phi 因nhân 。 于vu 無vô 記ký 為vi 更cánh 非phi 。 無vô 記ký 非phi 染nhiễm 引dẫn 得đắc 成thành 有hữu 漏lậu 。 善thiện 等đẳng 有hữu 漏lậu 。 豈khởi 煩phiền 惱não 引dẫn 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。

○# 二nhị 釋thích 正chánh 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 通thông 妨phương 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

然nhiên 諸chư 有hữu 漏lậu 。 由do 與dữ 自tự 身thân 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 互hỗ 相tương 增tăng 益ích 。 方phương 成thành 有hữu 漏lậu 。 由do 此thử 熏huân 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 後hậu 時thời 現hiện 起khởi 。 有hữu 漏lậu 義nghĩa 成thành 。 異dị 生sanh 既ký 然nhiên 。 有hữu 學học 亦diệc 爾nhĩ 。

上thượng 破phá 有hữu 漏lậu 非phi 他tha 惑hoặc 。 非phi 隨tùy 眠miên 。 非phi 業nghiệp 引dẫn 成thành 矣hĩ 。 然nhiên 諸chư 施thí 等đẳng 有hữu 漏lậu 。 由do 何hà 成thành 耶da 。 故cố 云vân 第đệ 六lục 識thức 中trung 所sở 起khởi 施thí 等đẳng 。 由do 與dữ 自tự 身thân 第đệ 七thất 相tương 應ứng 現hiện 行hành 四tứ 種chủng 煩phiền 惱não 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 遞đệ 相tương 增tăng 益ích 。 更cánh 互hỗ 而nhi 資tư 。 為vi 正chánh 因nhân 緣duyên 。 方phương 成thành 有hữu 漏lậu 耳nhĩ 。 由do 此thử 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 熏huân 成thành 有hữu 漏lậu 種chủng 子tử 。 後hậu 時thời 種chủng 子tử 。 復phục 生sanh 現hiện 行hành 。 有hữu 漏lậu 義nghĩa 成thành 。 異dị 生sanh 有hữu 學học 。 楷# 定định 俱câu 生sanh 有hữu 漏lậu 分phần/phân 位vị 。 以dĩ 起khởi 下hạ 文văn 無Vô 學Học 之chi 疑nghi 也dã 。 至chí 若nhược 自tự 身thân 簡giản 他tha 惑hoặc 。 現hiện 行hành 簡giản 隨tùy 種chủng 。 俱câu 生sanh 簡giản 不bất 俱câu 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。

○# 二nhị 通thông 妨phương 。

無Vô 學Học 有hữu 漏lậu 。 雖tuy 非phi 漏lậu 俱câu 。 而nhi 從tùng 先tiên 時thời 有hữu 漏lậu 種chủng 起khởi 。 故cố 成thành 有hữu 漏lậu 。 于vu 理lý 無vô 違vi 。

恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 無Vô 學Học 已dĩ 斷đoạn 我ngã 執chấp 。 既ký 非phi 漏lậu 俱câu 。 云vân 何hà 亦diệc 有hữu 貪tham 瞋sân 等đẳng 。 如như 身thân 子tử 難Nan 陀Đà 。 習tập 氣khí 諸chư 漏lậu 起khởi 耶da 。 通thông 云vân 。 雖tuy 非phi 自tự 身thân 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 互hỗ 相tương 增tăng 益ích 而nhi 成thành 。 然nhiên 從tùng 先tiên 時thời 熏huân 成thành 有hữu 漏lậu 種chủng 起khởi 。 于vu 理lý 無vô 違vi 。 雖tuy 然nhiên 。 自tự 相tương 續tục 中trung 。 非phi 漏lậu 俱câu 故cố 。 終chung 不bất 復phục 熏huân 成thành 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。

○# 三tam 結kết 有hữu 染nhiễm 識thức 。

由do 有hữu 末mạt 那na 。 恆hằng 起khởi 我ngã 執chấp 。 令linh 善thiện 等đẳng 法pháp 。 有hữu 漏lậu 義nghĩa 成thành 。 此thử 意ý 若nhược 無vô 。 彼bỉ 定định 非phi 有hữu 。 故cố 知tri 別biệt 有hữu 此thử 第đệ 七thất 識thức 。

此thử 結kết 三tam 性tánh 時thời 染nhiễm 也dã 。 上thượng 示thị 正chánh 理lý 第đệ 二nhị 科khoa 竟cánh 。

○# 三tam 總tổng 結kết 勸khuyến 信tín 。

證chứng 有hữu 此thử 識thức 。 理lý 趣thú 甚thậm 多đa 。 隨tùy 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 畧lược 述thuật 六lục 種chủng 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 應ưng 隨tùy 信tín 學học 。 然nhiên 有hữu 經kinh 中trung 說thuyết 六lục 識thức 者giả 。 應ưng 知tri 彼bỉ 是thị 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 。 或hoặc 隨tùy 所sở 依y 。 六lục 根căn 說thuyết 六lục 。 而nhi 識thức 類loại 別biệt 。 實thật 有hữu 八bát 種chủng 。

初sơ 總tổng 結kết 勸khuyến 信tín 。 次thứ 决# 疑nghi 令linh 信tín 。 六lục 種chủng 。 即tức 上thượng 所sở 引dẫn 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 之chi 六lục 種chủng 也dã 。 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 等đẳng 者giả 。 或hoặc 隨tùy 宜nghi 轉chuyển 變biến 權quyền 巧xảo 之chi 理lý 門môn 而nhi 說thuyết 六lục 。 或hoặc 隨tùy 所sở 依y 之chi 六lục 根căn 而nhi 說thuyết 六lục 耳nhĩ 。 非phi 經kinh 常thường 一nhất 定định 之chi 理lý 門môn 而nhi 說thuyết 六lục 也dã 。 據cứ 實thật 而nhi 論luận 。 乃nãi 有hữu 八bát 種chủng 。 非phi 止chỉ 六lục 也dã 。 第đệ 八bát 詳tường 在tại 前tiền 卷quyển 。 第đệ 七thất 如như 今kim 所sở 明minh 實thật 是thị 起khởi 凢# 聖thánh 之chi 因nhân 。 立lập 解giải 惑hoặc 之chi 本bổn 。 將tương 施thí 妙diệu 藥dược 。 預dự 候hậu 病bệnh 源nguyên 。 欲dục 出xuất 塵trần 勞lao 。 先tiên 安an 腳cước 地địa 。 斯tư 為vi 要yếu 矣hĩ 。 豈khởi 可khả 忽hốt 耶da 。 斯tư 為vi 急cấp 矣hĩ 。 豈khởi 可khả 緩hoãn 耶da 。 故cố 密mật 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 末mạt 那na 緣duyên 蔵# 識thức 。 如như 磁từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 如như 蛇xà 有hữu 兩lưỡng 頭đầu 。 各các 別biệt 為vi 其kỳ 業nghiệp 。 染nhiễm 業nghiệp 亦diệc 如như 是thị 。 執chấp 取thủ 阿a 頼# 耶da 。 能năng 為vi 我ngã 事sự 業nghiệp 。 增tăng 長trưởng 于vu 我ngã 所sở 。 復phục 與dữ 意ý 識thức 俱câu 。 為vi 因nhân 而nhi 轉chuyển 謝tạ 。 于vu 身thân 生sanh 煖noãn 觸xúc 。 運vận 動động 作tác 諸chư 業nghiệp 。 飲ẩm 食thực 與dữ 衣y 裳thường 。 隨tùy 物vật 而nhi 受thọ 用dụng 。 騰đằng 躍dược 或hoặc 歌ca 舞vũ 。 種chủng 種chủng 自tự 嬉hi 遊du 。 持trì 諸chư 有hữu 情tình 身thân 。 皆giai 由do 意ý 功công 力lực 。 如như 火hỏa 輪luân 垂thùy 髮phát 。 乾càn 闥thát 婆bà 之chi 城thành 不bất 了liễu 唯duy 自tự 心tâm 。 妄vọng 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 身thân 相tướng 器khí 世thế 間gian 。 如như 動động 鞦# 韆# [執/力]# 。 無vô 力lực 不bất 堅kiên 固cố 。 分phân 別biệt 亦diệc 復phục 然nhiên 。 分phân 別biệt 無vô 所sở 依y 。 但đãn 行hành 于vu 自tự 境cảnh 。 譬thí 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 識thức 種chủng 動động 而nhi 見kiến 。 愚ngu 夫phu 此thử 迷mê 惑hoặc 。 非phi 諸chư 明minh 智trí 者giả 。 仁nhân 主chủ 應ưng 當đương 知tri 。 此thử 三tam 皆giai 識thức 現hiện 。 于vu 斯tư 遠viễn 離ly 處xứ 。 即tức 是thị 圓viên 真chân 實thật 。 此thử 偈kệ 不bất 明minh 。 第đệ 八bát 亦diệc 不bất 全toàn 明minh 。 故cố 錄lục 之chi 以dĩ 備bị 觀quán 覽lãm 。

○# 三tam 前tiền 六lục 識thức (# 二nhị )# 。 初sơ 性tánh 相tướng 二nhị 現hiện 起khởi 。

○# 初sơ 性tánh 相tướng (# 三tam )# 。 初sơ 心tâm 王vương 二nhị 心tâm 所sở 三tam 即tức 離ly 。

○# 初sơ 心tâm 王vương (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

如như 是thị 已dĩ 說thuyết 。 第đệ 二nhị 能năng 變biến 。 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

次thứ 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 差sai 別biệt 有hữu 六lục 種chủng 。 了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 。 善thiện 不bất 善thiện 俱câu 非phi 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 釋thích 初sơ 二nhị 句cú 二nhị 釋thích 第đệ 三tam 句cú 三tam 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 初sơ 二nhị 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

論luận 曰viết 。 次thứ 中trung 。 思tư 量lượng 能năng 變biến 識thức 後hậu 。 應ưng 辯biện 了liễu 境cảnh 能năng 變biến 識thức 相tương/tướng 。 此thử 識thức 差sai 別biệt 。 總tổng 有hữu 六lục 種chủng 。 隨tùy 六lục 根căn 境cảnh 。 種chủng 類loại 異dị 故cố 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 隨tùy 根căn 立lập 名danh 二nhị 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 三tam 釋thích 所sở 依y 緣duyên 。

○# 初sơ 隨tùy 根căn 立lập 名danh 。

謂vị 名danh 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 隨tùy 根căn 立lập 名danh 。 具cụ 五ngũ 義nghĩa 故cố 。 五ngũ 謂vị 依y 發phát 屬thuộc 助trợ 如như 根căn 。 雖tuy 六lục 識thức 身thân 。 皆giai 依y 意ý 轉chuyển 。 然nhiên 隨tùy 不bất 共cộng 。 立lập 意ý 識thức 名danh 。 如như 五ngũ 識thức 身thân 。 無vô 相tướng 濫lạm 過quá 。 或hoặc 唯duy 依y 意ý 。 故cố 名danh 意ý 識thức 。 辯biện 識thức 得đắc 名danh 。 心tâm 意ý 非phi 例lệ 。

釋thích 名danh 隨tùy 根căn 立lập 以dĩ 別biệt 隨tùy 境cảnh 。 復phục 通thông 妨phương 以dĩ 簡giản 濫lạm 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 通thông 妨phương 。 前tiền 云vân 隨tùy 根căn 境cảnh 種chủng 類loại 異dị 故cố 。 何hà 謂vị 隨tùy 根căn 。 謂vị 名danh 眼nhãn 識thức 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 五ngũ 義nghĩa 者giả 。 謂vị 依y 眼nhãn 之chi 識thức 。 依y 眼nhãn 等đẳng 處xứ 俱câu 有hữu 根căn 而nhi 得đắc 住trụ 故cố 。 根căn 所sở 發phát 識thức 。 眼nhãn 根căn 等đẳng 所sở 引dẫn 發phát 故cố 。 眼nhãn 若nhược 變biến 異dị 。 識thức 亦diệc 變biến 異dị 。 如như 迦ca 末mạt 羅la 病bệnh 損tổn 眼nhãn 根căn 。 于vu 青thanh 色sắc 等đẳng 。 見kiến 為vi 黃hoàng 故cố 。 屬thuộc 根căn 之chi 識thức 。 識thức 之chi 種chủng 子tử 。 隨tùy 逐trục 于vu 根căn 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 助trợ 根căn 之chi 識thức 。 由do 根căn 合hợp 識thức 。 有hữu 所sở 領lãnh 受thọ 。 根căn 有hữu 損tổn 益ích 故cố 。 如như 根căn 之chi 識thức 。 俱câu 有hữu 情tình 數số 。 之chi 所sở 攝nhiếp 故cố 。 故cố 曰viết 隨tùy 根căn 立lập 名danh 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 六lục 識thức 皆giai 依y 意ý 轉chuyển 。 悉tất 應ưng 名danh 意ý 。 何hà 唯duy 第đệ 六lục 。 獨độc 名danh 意ý 識thức 耶da 。 通thông 云vân 。 雖tuy 六lục 轉chuyển 識thức 。 皆giai 依y 意ý 轉chuyển 。 然nhiên 前tiền 五ngũ 以dĩ 意ý 為vi 共cộng 依y 。 第đệ 六lục 以dĩ 意ý 為vi 不bất 共cộng 依y 。 今kim 隨tùy 不bất 共cộng 立lập 意ý 識thức 名danh 。 如như 五ngũ 識thức 依y 五ngũ 色sắc 根căn 。 各các 隨tùy 不bất 共cộng 立lập 名danh 。 而nhi 無vô 相tướng 濫lạm 之chi 過quá 。 或hoặc 唯duy 依y 意ý 。 故cố 名danh 意ý 識thức 。 不bất 同đồng 前tiền 五ngũ 兼kiêm 依y 色sắc 故cố 。 不bất 名danh 意ý 識thức 耳nhĩ 。 辯biện 識thức 得đắc 名danh 。 心tâm 意ý 非phi 例lệ 者giả 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 隨tùy 根căn 立lập 名danh 。 依y 意ý 名danh 意ý 識thức 者giả 。 謂vị 心tâm 依y 意ý 。 意ý 依y 心tâm 七thất 八bát 二nhị 識thức 。 亦diệc 應ưng 隨tùy 根căn 互hỗ 立lập 名danh 耶da 。 通thông 云vân 。 辯biện 識thức 得đắc 名danh 。 故cố 隨tùy 根căn 立lập 。 非phi 辯biện 心tâm 意ý 。 不bất 應ưng 為vi 例lệ 。 問vấn 。 根căn 具cụ 何hà 義nghĩa 。 體thể 用dụng 如như 何hà 。

復phục 有hữu 差sai 別biệt 否phủ/bĩ 耶da 。 曰viết 。 根căn 者giả 。 主chủ 義nghĩa 。 生sanh 義nghĩa 。 殊thù 勝thắng 。 及cập 增tăng 上thượng 義nghĩa 。 異dị 熟thục 長trưởng 養dưỡng 之chi 辨biện 。 浮phù 塵trần 勝thắng 義nghĩa 之chi 殊thù 。 過quá 去khứ 惑hoặc 業nghiệp 招chiêu 感cảm 曰viết 異dị 熟thục 。 現hiện 在tại 飲ẩm 食thực 滋tư 培bồi 曰viết 長trưởng 養dưỡng 。 四tứ 塵trần 為vi 體thể 。 浮phù 顯hiển 于vu 外ngoại 。 雖tuy 無vô 照chiếu 用dụng 。 可khả 為vi 勝thắng 義nghĩa 之chi 依y 。 如như 所sở 謂vị 眼nhãn 如như 葡bồ 萄đào 朶# 。 耳nhĩ 如như 卷quyển 樺hoa 皮bì 等đẳng 浮phù 塵trần 是thị 也dã 。 淨tịnh 色sắc 為vi 體thể 。 勝thắng 妙diệu 于vu 內nội 。 既ký 有hữu 照chiếu 用dụng 。 可khả 為vi 生sanh 識thức 之chi 依y 。 亦diệc 如như 所sở 謂vị 卷quyển 樺hoa 皮bì 。 雙song 垂thùy 爪trảo 等đẳng 者giả 。 勝thắng 義nghĩa 是thị 也dã 。 如như 俱câu 舎# 云vân 。 眼nhãn 根căn 極cực 微vi 。 在tại 眼nhãn 星tinh 上thượng 。 傍bàng 布bố 而nhi 住trụ 。 清thanh 徹triệt 膜mô 覆phú 。 如như 頗phả 迦ca 胝chi 。 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 耳nhĩ 根căn 極cực 微vi 。 在tại 耳nhĩ 穴huyệt 內nội 。 旋toàn 環hoàn 而nhi 住trụ 。 如như 卷quyển 樺hoa 皮bì 。 鼻tị 根căn 極cực 微vi 。 居cư 鼻tị 額ngạch 內nội 。 背bội 上thượng 面diện 下hạ 。 如như 雙song 爪trảo 甲giáp 。 舌thiệt 根căn 極cực 微vi 。 布bố 在tại 舌thiệt 上thượng 。 形hình 如như 半bán 月nguyệt 。 身thân 根căn 極cực 微vi 。 徧biến 住trụ 身thân 分phần/phân 。 如như 身thân 形hình 量lượng 。 據cứ 此thử 。 則tắc 皆giai 如như 卷quyển 樺hoa 皮bì 。 雙song 垂thùy 爪trảo 等đẳng 之chi 象tượng 。 特đặc 浮phù 塵trần 麄# 顯hiển 不bất 但đãn 可khả 對đối 。 亦diệc 且thả 可khả 見kiến 。 勝thắng 義nghĩa 則tắc 寓# 于vu 浮phù 塵trần 。 不bất 囿# 于vu 浮phù 塵trần 。 清thanh 淨tịnh 微vi 妙diệu 。 如như 彼bỉ 醍đề 醐hồ 。 但đãn 可khả 對đối 而nhi 不bất 可khả 見kiến 耳nhĩ 。

○# 二nhị 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 。

或hoặc 名danh 色sắc 識thức 。 乃nãi 至chí 法pháp 識thức 。 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 。 順thuận 識thức 義nghĩa 故cố 。 謂vị 于vu 六lục 境cảnh 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 識thức 。 唯duy 了liễu 色sắc 等đẳng 。 法pháp 識thức 通thông 能năng 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 或hoặc 能năng 了liễu 別biệt 法pháp 。 獨độc 得đắc 法Pháp 識thức 名danh 。 故cố 六lục 識thức 名danh 。 無vô 相tướng 濫lạm 失thất 。 此thử 後hậu 隨tùy 境cảnh 立lập 六lục 識thức 名danh 。 依y 五ngũ 色sắc 根căn 未vị 自tự 在tại 說thuyết 。 若nhược 得đắc 自tự 在tại 。 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 一nhất 根căn 發phát 識thức 。 緣duyên 一nhất 切thiết 境cảnh 。 但đãn 可khả 隨tùy 根căn 。 無vô 相tướng 濫lạm 失thất 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 。 如Như 來Lai 五ngũ 根căn 。 一nhất 一nhất 皆giai 于vu 五ngũ 境cảnh 轉chuyển 者giả 。 且thả 依y 麄# 顯hiển 同đồng 類loại 境cảnh 說thuyết 。 佛Phật 地địa 經kinh 說thuyết 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 决# 擇trạch 有hữu 情tình 。 心tâm 行hành 差sai 別biệt 。 起khởi 三tam 業nghiệp 化hóa 。 作tác 四tứ 記ký 等đẳng 。 若nhược 不bất 徧biến 緣duyên 。 無vô 此thử 能năng 故cố 。

釋thích 名danh 隨tùy 境cảnh 立lập 。 復phục 簡giản 濫lạm 通thông 妨phương 。 俾tỉ 盡tận 其kỳ 致trí 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 簡giản 濫lạm 。 三tam 簡giản 異dị 。 四tứ 通thông 妨phương 。 正chánh 釋thích 者giả 。 正chánh 釋thích 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 也dã 。 謂vị 于vu 六lục 境cảnh 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 今kim 了liễu 別biệt 色sắc 。 故cố 名danh 色sắc 識thức 。 乃nãi 至chí 了liễu 別biệt 法pháp 。 故cố 名danh 法pháp 識thức 也dã 。 簡giản 濫lạm 者giả 。 簡giản 去khứ 立lập 名danh 相tướng 濫lạm 之chi 失thất 也dã 。 五ngũ 識thức 唯duy 了liễu 色sắc 等đẳng 。 故cố 名danh 色sắc 識thức 。 乃nãi 至chí 觸xúc 識thức 。 意ý 識thức 通thông 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 能năng 了liễu 差sai 別biệt 法pháp 。 故cố 名danh 法pháp 識thức 何hà 濫lạm 之chi 有hữu 。 簡giản 異dị 者giả 。 根căn 自tự 在tại 位vị 。 與dữ 未vị 自tự 在tại 不bất 同đồng 。 簡giản 別biệt 其kỳ 立lập 名danh 。 亦diệc 應ưng 不bất 同đồng 。 然nhiên 而nhi 但đãn 可khả 隨tùy 能năng 發phát 之chi 根căn 以dĩ 立lập 。 則tắc 眼nhãn 根căn 發phát 者giả 。 仍nhưng 名danh 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 意ý 根căn 發phát 者giả 。 仍nhưng 名danh 意ý 識thức 。 所sở 以dĩ 無vô 相tướng 濫lạm 之chi 失thất 也dã 。 通thông 妨phương 者giả 。 妨phương 難nạn/nan 云vân 。 根căn 自tự 在tại 位vị 。 若nhược 緣duyên 一nhất 切thiết 境cảnh 。 何hà 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 。 如Như 來Lai 五ngũ 根căn 。 一nhất 一nhất 皆giai 于vu 五ngũ 境cảnh 轉chuyển 耶da 。 通thông 云vân 。 且thả 依y 麄# 顯hiển 同đồng 類loại 境cảnh 說thuyết 。 非phi 究cứu 竟cánh 說thuyết 也dã 。 何hà 不bất 觀quán 于vu 佛Phật 地địa 經kinh 乎hồ 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 决# 擇trạch 有hữu 情tình 。 心tâm 行hành 差sai 別biệt 。 起khởi 身thân 口khẩu 意ý 。 三tam 業nghiệp 之chi 化hóa 。 作tác 未vị 發phát 適thích 發phát [宴-女+六]# 為vi 無vô 生sanh 等đẳng 四tứ 種chủng 之chi 記ký 。 豈khởi 非phi 五ngũ 識thức 徧biến 緣duyên 一nhất 切thiết 。 若nhược 不bất 徧biến 緣duyên 。 無vô 此thử 能năng 故cố 。 問vấn 。 三tam 業nghiệp 更cánh 有hữu 差sai 別biệt 否phủ/bĩ 。 曰viết 。 身thân 現hiện 神thần 通thông 受thọ 生sanh 業nghiệp 果quả 三tam 化hóa 。 口khẩu 則tắc 慶khánh 慰úy 方phương 便tiện 辨biện 物vật 三tam 語ngữ 。 意ý 則tắc 决# 擇trạch 造tạo 作tác 發phát 起khởi 領lãnh 受thọ 四tứ 意ý 。 更cánh 有hữu 一nhất 向hướng 分phân 別biệt 。 反phản 詰cật 捨xả 置trí 四tứ 記ký 。 詳tường 如như 雜tạp 心tâm 。

○# 三tam 釋thích 所sở 依y 緣duyên 。

然nhiên 六lục 轉chuyển 識thức 。 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 麄# 顯hiển 極cực 成thành 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 前tiền 隨tùy 義nghĩa 便tiện 已dĩ 說thuyết 所sở 依y 。 此thử 所sở 緣duyên 境cảnh 。 義nghĩa 便tiện 當đương 說thuyết 。

釋thích 依y 緣duyên 顯hiển 本bổn 頌tụng 。 微vi 顯hiển 闡xiển 幽u 意ý 也dã 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 前tiền 第đệ 八bát 頌tụng 云vân 。 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 。 第đệ 七thất 頌tụng 云vân 。 依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 彼bỉ 。 皆giai 說thuyết 依y 緣duyên 。 此thử 六lục 轉chuyển 頌tụng 中trung 。 何hà 不bất 說thuyết 依y 緣duyên 耶da 。 故cố 云vân 然nhiên 六lục 轉chuyển 識thức 。 所sở 依y 者giả 六lục 根căn 。 所sở 緣duyên 者giả 六lục 境cảnh 。 麄# 顯hiển 易dị 知tri 。 不bất 必tất 頌tụng 也dã 。 而nhi 前tiền 論luận 中trung 。 隨tùy 根căn 義nghĩa 便tiện 。 已dĩ 通thông 說thuyết 心tâm 三tam 所sở 依y 。 下hạ 文văn 境cảnh 便tiện 。 亦diệc 當đương 解giải 說thuyết 。 有hữu 所sở 緣duyên 義nghĩa 。 頌tụng 不bất 說thuyết 而nhi 論luận 釋thích 。 非phi 相tướng 違vi 也dã 。 隨tùy 便tiện 故cố 耳nhĩ 。

○# 二nhị 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。

次thứ 言ngôn 了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 者giả 。 雙song 顯hiển 六lục 識thức 自tự 性tánh 行hành 相tương/tướng 。 識thức 以dĩ 了liễu 境cảnh 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 即tức 復phục 用dụng 彼bỉ 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 由do 斯tư 兼kiêm 釋thích 所sở 立lập 別biệt 名danh 。 能năng 了liễu 別biệt 境cảnh 。 名danh 為vi 識thức 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 眼nhãn 識thức 云vân 何hà 。 謂vị 依y 眼nhãn 根căn 。 了liễu 別biệt 諸chư 色sắc 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 意ý 識thức 云vân 何hà 。 謂vị 依y 意ý 根căn 。 了liễu 別biệt 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 經kinh 且thả 說thuyết 。 不bất 共cộng 所sở 依y 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 。 見kiến 分phần/phân 所sở 了liễu 。 餘dư 所sở 依y 了liễu 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。

釋thích 三tam 能năng 變biến 自tự 性tánh 行hành 相tương/tướng 。 復phục 引dẫn 證chứng 而nhi 簡giản 別biệt 之chi 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 正chánh 釋thích 有hữu 三tam 。 一nhất 以dĩ 了liễu 境cảnh 釋thích 自tự 性tánh 。 謂vị 六lục 種chủng 識thức 。 各các 有hữu 自tự 證chứng 分phần/phân 體thể 性tánh 。 能năng 了liễu 境cảnh 故cố 。 說thuyết 了liễu 境cảnh 為vi 識thức 自tự 性tánh 。 二nhị 以dĩ 了liễu 境cảnh 釋thích 行hành 相tương/tướng 。 謂vị 六lục 種chủng 識thức 。 各các 有hữu 見kiến 分phân 為vi 自tự 性tánh 行hành 。 行hành 能năng 了liễu 境cảnh 。 復phục 說thuyết 了liễu 境cảnh 為vi 行hành 相tương/tướng 。 三tam 以dĩ 了liễu 境cảnh 兼kiêm 釋thích 別biệt 名danh 。 以dĩ 心tâm 意ý 識thức 。 之chi 名danh 各các 別biệt 。 集tập 起khởi 名danh 心tâm 。 思tư 量lượng 名danh 意ý 。 別biệt 說thuyết 了liễu 境cảnh 名danh 為vi 識thức 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 至chí 了liễu 別biệt 諸chư 法pháp 。 證chứng 了liễu 別biệt 也dã 。 彼bỉ 經kinh 且thả 說thuyết 等đẳng 。 依y 眼nhãn 根căn 了liễu 別biệt 色sắc 。 乃nãi 至chí 依y 意ý 根căn 了liễu 別biệt 法pháp 。 彼bỉ 經kinh 且thả 約ước 未vị 自tự 在tại 位vị 。 依y 根căn 發phát 識thức 。 見kiến 分phần/phân 所sở 了liễu 之chi 境cảnh 有hữu 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 。 一nhất 根căn 作tác 諸chư 根căn 。 一nhất 識thức 了liễu 諸chư 境cảnh 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 不bất 可khả 局cục 于vu 此thử 文văn 。

○# 三tam 釋thích 第đệ 四tứ 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 釋thích 成thành 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

此thử 六lục 轉chuyển 識thức 。 何hà 性tánh 攝nhiếp 耶da 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 俱câu 非phi 性tánh 攝nhiếp 。

○# 二nhị 釋thích 成thành (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 三tam 性tánh 相tướng 應ưng 攝nhiếp 二nhị 明minh 三tam 性tánh 俱câu 不bất 俱câu 。

○# 初sơ 明minh 三tam 性tánh 相tướng 應ưng 攝nhiếp 。

俱câu 非phi 者giả 。 謂vị 無vô 記ký 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 。 故cố 名danh 俱câu 非phi 。 能năng 為vi 此thử 世thế 他tha 世thế 順thuận 益ích 。 故cố 名danh 為vi 善thiện 。 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 雖tuy 于vu 此thử 世thế 能năng 為vi 順thuận 益ích 。 非phi 于vu 他tha 世thế 。 故cố 不bất 名danh 善thiện 。 能năng 為vi 此thử 世thế 他tha 世thế 違vi 損tổn 。 故cố 名danh 不bất 善thiện 。 惡ác 趣thú 苦khổ 果quả 。 雖tuy 于vu 此thử 世thế 能năng 為vi 違vi 損tổn 。 非phi 于vu 他tha 世thế 。 故cố 非phi 不bất 善thiện 。 于vu 善thiện 不bất 善thiện 。 益ích 損tổn 義nghĩa 中trung 。 不bất 可khả 記ký 別biệt 。 故cố 名danh 無vô 記ký 。 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 。 若nhược 與dữ 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 相tương 應ứng 。 是thị 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 與dữ 無vô 慚tàm 等đẳng 十thập 法pháp 相tướng 應ưng 。 不bất 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 俱câu 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。

釋thích 頌tụng 中trung 三tam 性tánh 攝nhiếp 也dã 。 初sơ 釋thích 俱câu 非phi 。 次thứ 釋thích 三tam 性tánh 。 三tam 釋thích 性tánh 攝nhiếp 。 順thuận 益ích 違vi 損tổn 。 非phi 于vu 他tha 世thế 者giả 。 苦khổ 樂lạc 之chi 果quả 。 隨tùy 于vu 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 果quả 轉chuyển 于vu 業nghiệp 。 業nghiệp 有hữu 盡tận 故cố 。 果quả 亦diệc 有hữu 盡tận 。 能năng 為vi 他tha 世thế 者giả 。 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 不bất 同đồng 于vu 業nghiệp 。 雖tuy 惡ác 終chung 有hữu 盡tận 。 不bất 易dị 盡tận 故cố 。 善thiện 性tánh 竟cánh 無vô 盡tận 故cố 。 與dữ 無vô 慚tàm 等đẳng 十thập 法pháp 相tướng 應ưng 者giả 。 中trung 隨tùy 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 小tiểu 除trừ 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 加gia 根căn 本bổn 之chi 瞋sân 。 是thị 名danh 十thập 法Pháp 。 以dĩ 根căn 本bổn 餘dư 五ngũ 。 小tiểu 隨tùy 餘dư 三tam 。 大đại 隨tùy 之chi 八bát 。 皆giai 通thông 二nhị 性tánh 。 故cố 不bất 言ngôn 也dã 。 又hựu 此thử 善thiện 性tánh 于vu 十thập 三tam 善thiện 中trung 。 今kim 當đương 第đệ 一nhất 自tự 性tánh 善thiện 。 其kỳ 第đệ 二nhị 相tương 應ứng 善thiện 。 謂vị 彼bỉ 相tương 應ứng 法pháp 。 三tam 隨tùy 逐trục 善thiện 。 謂vị 即tức 彼bỉ 諸chư 法pháp 習tập 氣khí 。 至chí 十thập 三tam 等đẳng 流lưu 善thiện 。 反phản 此thử 十thập 三tam 不bất 善thiện 。 及cập 十thập 三tam 無vô 記ký 。 詳tường 載tái 瑜du 伽già 。

○# 二nhị 明minh 三tam 性tánh 俱câu 不bất 俱câu (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 不bất 俱câu 二nhị 明minh 容dung 俱câu 。

○# 初sơ 明minh 不bất 俱câu 。

有hữu 義nghĩa 。 六lục 識thức 三tam 性tánh 不bất 俱câu 。 同đồng 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 五ngũ 識thức 必tất 由do 意ý 識thức 導đạo 引dẫn 。 俱câu 生sanh 同đồng 境cảnh 。 成thành 善thiện 染nhiễm 故cố 。 若nhược 許hứa 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 俱câu 行hành 。 意ý 識thức 爾nhĩ 時thời 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 便tiện 違vi 正chánh 理lý 。 故cố 定định 不bất 俱câu 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。 蔵# 識thức 一nhất 時thời 與dữ 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 三tam 性tánh 俱câu 起khởi 者giả 。 彼bỉ 依y 多đa 念niệm 。 如như 說thuyết 一nhất 心tâm 非phi 一nhất 生sanh 滅diệt 。 無vô 相tướng 違vi 過quá 。

先tiên 明minh 不bất 俱câu 。 形hình 後hậu 文văn 俱câu 義nghĩa 之chi 為vi 正chánh 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 不bất 俱câu 。 次thứ 釋thích 論luận 通thông 妨phương 。 不bất 俱câu 者giả 。 一nhất 念niệm 之chi 時thời 。 三tam 性tánh 不bất 俱câu 起khởi 也dã 。 同đồng 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 正chánh 俱câu 起khởi 也dã 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 出xuất 不bất 俱câu 之chi 故cố 也dã 。 惡ác 與dữ 善thiện 悖bội 。 善thiện 時thời 不bất 是thị 惡ác 時thời 。 無vô 記ký 雙song 非phi 善thiện 惡ác 。 無vô 記ký 之chi 時thời 。 又hựu 豈khởi 善thiện 惡ác 之chi 時thời 。 更cánh 互hỗ 相tương 違vi 。 三tam 性tánh 故cố 不bất 俱câu 時thời 而nhi 起khởi 也dã 。 必tất 由do 意ý 識thức 引dẫn 導đạo 者giả 。 見kiến 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 。 不bất 能năng 自tự 起khởi 也dã 。 俱câu 生sanh 同đồng 境cảnh 成thành 善thiện 染nhiễm 故cố 者giả 。 出xuất 必tất 由do 導đạo 引dẫn 之chi 故cố 也dã 。 謂vị 五ngũ 與dữ 意ý 俱câu 生sanh 。 五ngũ 與dữ 意ý 同đồng 境cảnh 。 五ngũ 由do 意ý 成thành 善thiện 染nhiễm 。 故cố 五ngũ 必tất 由do 意ý 導đạo 引dẫn 而nhi 後hậu 起khởi 也dã 。 既ký 五ngũ 必tất 由do 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 導đạo 引dẫn 。 若nhược 許hứa 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 俱câu 行hành 。 則tắc 俱câu 行hành 之chi 時thời 。 正chánh 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 之chi 時thời 。 意ý 識thức 爾nhĩ 時thời 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 便tiện 與dữ 一nhất 念niệm 不bất 容dung 三tam 性tánh 之chi 正chánh 理lý 違vi 矣hĩ 。 故cố 定định 不bất 俱câu 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 蔵# 識thức 一nhất 時thời 與dữ 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 三tam 性tánh 俱câu 起khởi 。 而nhi 今kim 言ngôn 不bất 俱câu 。 豈khởi 不bất 相tương 違vi 。 故cố 通thông 云vân 。 彼bỉ 瑜du 伽già 依y 多đa 念niệm 相tương 續tục 起khởi 說thuyết 。 如như 說thuyết 一nhất 心tâm 非phi 一nhất 生sanh 滅diệt 。 今kim 依y 一nhất 念niệm 。 豈khởi 容dung 俱câu 起khởi 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 此thử 師sư 之chi 論luận 如như 此thử 。 一nhất 徃# 觀quán 之chi 似tự 是thị 。 及cập 對đối 下hạ 文văn 。 方phương 知tri 非phi 正chánh 。 問vấn 。 同đồng 外ngoại 門môn 轉chuyển 者giả 。 同đồng 是thị 俱câu 義nghĩa 。 轉chuyển 是thị 起khởi 義nghĩa 。 翻phiên 上thượng 不bất 俱câu 。 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 著trước 外ngoại 門môn 二nhị 字tự 。 果quả 何hà 謂vị 耶da 。 曰viết 。 此thử 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 五ngũ 識thức 同đồng 向hướng 外ngoại 門môn 。 二nhị 意ý 對đối 前tiền 五ngũ 似tự 內nội 。 同đồng 時thời 意ý 識thức 。 同đồng 五ngũ 外ngoại 門môn 。 三tam 顯hiển 俱câu 意ý 。 必tất 約ước 外ngoại 門môn 。

○# 二nhị 明minh 容dung 俱câu (# 四tứ )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 引dẫn 正chánh 三tam 通thông 妨phương 四tứ 結kết 判phán 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

有hữu 義nghĩa 。 六lục 識thức 三tam 性tánh 容dung 俱câu 。 率suất 爾nhĩ 等đẳng 流lưu 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 或hoặc 多đa 或hoặc 少thiểu 。 容dung 俱câu 起khởi 故cố 。 五ngũ 識thức 與dữ 意ý 雖tuy 定định 俱câu 生sanh 。 而nhi 善thiện 性tánh 等đẳng 。 不bất 必tất 同đồng 故cố 。 前tiền 所sở 設thiết 難nạn/nan 。 于vu 此thử 唐đường 捐quyên 。

此thử 至chí 末mạt 節tiết 。 釋thích 引dẫn 通thông 妨phương 。 判phán 定định 其kỳ 容dung 俱câu 也dã 。 今kim 正chánh 釋thích 中trung 分phần/phân 三tam 叚giả 。 初sơ 標tiêu 容dung 俱câu 。 次thứ 釋thích 容dung 俱câu 。 三tam 撥bát 前tiền 難nạn/nan 。 率suất 爾nhĩ 等đẳng 流lưu 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 容dung 俱câu 起khởi 故cố 。 釋thích 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 容dung 俱câu 。 五ngũ 識thức 與dữ 意ý 。 雖tuy 定định 俱câu 生sanh 。 而nhi 善thiện 性tánh 等đẳng 不bất 必tất 同đồng 故cố 。 釋thích 六lục 識thức 與dữ 五ngũ 。 生sanh 必tất 定định 俱câu 。 性tánh 不bất 必tất 俱câu 。 而nhi 容dung 俱câu 自tự 在tại 矣hĩ 。 率suất 爾nhĩ 心tâm 者giả 。 聞văn 法Pháp 創sáng/sang 初sơ 遇ngộ 境cảnh 即tức 起khởi 。 此thử 屬thuộc 無vô 記ký 。 等đẳng 流lưu 心tâm 者giả 。 念niệm 念niệm 緣duyên 境cảnh 。 先tiên 後hậu 齊tề 等đẳng 。 此thử 通thông 善thiện 染nhiễm 多đa 少thiểu 云vân 或hoặc 者giả 。 不bất 定định 義nghĩa 。 多đa 或hoặc 四tứ 五ngũ 俱câu 起khởi 。 少thiểu 則tắc 二nhị 三tam 識thức 起khởi 也dã 。 容dung 俱câu 起khởi 者giả 。 率suất 爾nhĩ 等đẳng 流lưu 容dung 俱câu 起khởi 故cố 。 謂vị 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 。 或hoặc 遇ngộ 五ngũ 境cảnh 齊tề 現hiện 。 眼nhãn 起khởi 率suất 爾nhĩ 。 耳nhĩ 起khởi 等đẳng 流lưu 。 餘dư 起khởi 不bất 善thiện 。 耳nhĩ 起khởi 善thiện 等đẳng 。 斯tư 即tức 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 容dung 俱câu 義nghĩa 。 若nhược 夫phu 意ý 識thức 雖tuy 與dữ 五ngũ 定định 俱câu 生sanh 。 而nhi 善thiện 等đẳng 性tánh 。 則tắc 不bất 必tất 定định 同đồng 。 是thị 以dĩ 六lục 識thức 三tam 性tánh 容dung 俱câu 起khởi 。 然nhiên 則tắc 前tiền 難nạn/nan 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 俱câu 行hành 。 意ý 識thức 爾nhĩ 時thời 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 便tiện 違vi 正chánh 理lý 。 于vu 此thử 豈khởi 非phi 徒đồ 設thiết 。

○# 二nhị 引dẫn 證chứng 。

故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 若nhược 遇ngộ 聲thanh 緣duyên 。 從tùng 定định 起khởi 者giả 。 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 意ý 識thức 俱câu 轉chuyển 。 餘dư 耳nhĩ 識thức 生sanh 。 非phi 唯duy 彼bỉ 定định 相tương 應ứng 意ý 識thức 能năng 取thủ 此thử 聲thanh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 于vu 此thử 音âm 聲thanh 不bất 領lãnh 受thọ 故cố 。 不bất 應ưng 出xuất 定định 。 非phi 取thủ 聲thanh 時thời 即tức 便tiện 出xuất 定định 。 領lãnh 受thọ 聲thanh 已dĩ 。 若nhược 有hữu 希hy 望vọng 後hậu 時thời 方phương 出xuất 。 在tại 定định 耳nhĩ 識thức 。 率suất 爾nhĩ 聞văn 聲thanh 。 理lý 應ưng 非phi 善thiện 。 未vị 轉chuyển 依y 者giả 。 率suất 爾nhĩ 堕# 心tâm 。 定định 無vô 記ký 故cố 。 由do 此thử 誠thành 證chứng 。 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 非phi 定định 與dữ 五ngũ 善thiện 等đẳng 性tánh 同đồng 。 諸chư 處xứ 但đãn 言ngôn 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 亦diệc 緣duyên 五ngũ 境cảnh 。 不bất 說thuyết 同đồng 性tánh 。

引dẫn 論luận 以dĩ 證chứng 不bất 必tất 同đồng 也dã 。 初sơ 引dẫn 論luận 文văn 。 次thứ 釋thích 論luận 義nghĩa 。 三tam 結kết 不bất 同đồng 。 論luận 文văn 至chí 餘dư 耳nhĩ 識thức 生sanh 。 謂vị 從tùng 定định 起khởi 者giả 。 是thị 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 善thiện 意ý 識thức 俱câu 轉chuyển 之chi 餘dư 耳nhĩ 識thức 生sanh 。 順thuận 證chứng 二nhị 識thức 必tất 俱câu 而nhi 後hậu 定định 能năng 起khởi 也dã 。 非phi 謂vị 彼bỉ 定định 相tương 應ứng 意ý 識thức 。 能năng 取thủ 此thử 聲thanh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 于vu 此thử 音âm 聲thanh 。 不bất 領lãnh 受thọ 故cố 。 不bất 應ưng 出xuất 定định 。 反phản 證chứng 意ý 耳nhĩ 必tất 俱câu 而nhi 後hậu 定định 應ưng 出xuất 也dã 。 非phi 取thủ 聲thanh 時thời 。 即tức 便tiện 出xuất 定định 。 領lãnh 受thọ 聲thanh 已dĩ 。 若nhược 有hữu 希hy 望vọng 。 後hậu 時thời 方phương 出xuất 。 復phục 證chứng 出xuất 定định 耳nhĩ 識thức 。 不bất 能năng 無vô 意ý 識thức 也dã 。 從tùng 而nhi 釋thích 之chi 。 在tại 定định 耳nhĩ 識thức 率suất 爾nhĩ 聞văn 聲thanh 。 理lý 應ưng 非phi 善thiện 。 未vị 轉chuyển 依y 者giả 。 率suất 爾nhĩ 堕# 心tâm 。 定định 無vô 記ký 故cố 。 從tùng 而nhi 斷đoạn 之chi 。 無vô 記ký 耳nhĩ 識thức 。 既ký 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 善thiện 意ý 識thức 俱câu 轉chuyển 。 由do 此thử 誠thành 證chứng 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 。 非phi 定định 與dữ 五ngũ 善thiện 等đẳng 性tánh 同đồng 。 况# 諸chư 處xứ 但đãn 言ngôn 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 。 亦diệc 緣duyên 同đồng 境cảnh 。 不bất 說thuyết 同đồng 性tánh 。 尤vưu 足túc 為vi 徴# 。 何hà 必tất 同đồng 。

○# 三tam 通thông 妨phương 。

雜tạp 集tập 論luận 說thuyết 。 等đẳng 引dẫn 位vị 中trung 。 五ngũ 識thức 無vô 者giả 。 依y 多đa 分phần 說thuyết 。

梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 呬hê 多đa 。 此thử 云vân 等đẳng 引dẫn 。 定định 之chi 出xuất 入nhập 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 地địa 。 此thử 云vân 等đẳng 持trì 。 定định 之chi 正chánh 住trụ 也dã 。 葢# 定định 有hữu 初sơ 入nhập 中trung 住trụ 後hậu 出xuất 三tam 時thời 。 故cố 以dĩ 等đẳng 持trì 名danh 住trụ 。 以dĩ 等đẳng 引dẫn 名danh 出xuất 入nhập 也dã 。 今kim 難nạn/nan 謂vị 雜tạp 集tập 說thuyết 等đẳng 引dẫn 位vị 中trung 無vô 五ngũ 識thức 。 此thử 云vân 何hà 言ngôn 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 意ý 識thức 俱câu 轉chuyển 。 餘dư 耳nhĩ 識thức 生sanh 能năng 聞văn 聲thanh 耶da 。 通thông 云vân 。 彼bỉ 依y 在tại 定định 多đa 分phần 而nhi 說thuyết 無vô 五ngũ 識thức 。 此thử 約ước 出xuất 定định 少thiểu 時thời 而nhi 言ngôn 餘dư 耳nhĩ 生sanh 等đẳng 也dã 。 故cố 彼bỉ 此thử 文văn 。 不bất 相tương 違vi 反phản 。

○# 四tứ 結kết 判phán 。

若nhược 五ngũ 識thức 中trung 。 三tam 性tánh 俱câu 轉chuyển 。 意ý 隨tùy 偏thiên 注chú 。 與dữ 彼bỉ 性tánh 同đồng 。 無vô 偏thiên 注chú 者giả 。 便tiện 無vô 記ký 性tánh 。 故cố 六lục 轉chuyển 識thức 。 三tam 性tánh 容dung 俱câu 。 得đắc 自tự 在tại 位vị 。 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 佛Phật 色sắc 心tâm 等đẳng 。 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 已dĩ 永vĩnh 滅diệt 除trừ 。 戲hí 論luận 種chủng 故cố 。

上thượng 證chứng 五ngũ 識thức 與dữ 意ý 定định 俱câu 生sanh 。 而nhi 性tánh 不bất 必tất 同đồng 。 然nhiên 則tắc 亦diệc 有hữu 同đồng 時thời 否phủ/bĩ 耶da 。 故cố 云vân 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 三tam 性tánh 俱câu 轉chuyển 。 意ý 隨tùy 偏thiên 注chú 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 隨tùy 偏thiên 注chú 者giả 。 如như 眼nhãn 專chuyên 注chú 于vu 善thiện 。 則tắc 意ý 隨tùy 其kỳ 專chuyên 注chú 而nhi 亦diệc 成thành 善thiện 。 餘dư 識thức 偏thiên 注chú 于vu 不bất 善thiện 。 則tắc 意ý 識thức 亦diệc 成thành 不bất 善thiện 等đẳng 。 是thị 知tri 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 雖tuy 俱câu 。 意ý 隨tùy 偏thiên 注chú 而nhi 自tự 成thành 一nhất 。 故cố 六lục 轉chuyển 識thức 。 三tam 性tánh 容dung 俱câu 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 皆giai 約ước 未vị 自tự 在tại 位vị 而nhi 說thuyết 。 得đắc 自tự 在tại 位vị 。 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 何hà 者giả 。 佛Phật 色sắc 心tâm 等đẳng 。 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 善thiện 。 永vĩnh 絕tuyệt 戲hí 論luận 種chủng 故cố 。 無vô 有hữu 無vô 記ký 。 上thượng 釋thích 心tâm 王vương 竟cánh 。

○# 二nhị 心tâm 所sở (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 釋thích 六lục 位vị 二nhị 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt 。

○# 初sơ 畧lược 釋thích 六lục 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

六lục 識thức 與dữ 幾kỷ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 頌tụng 曰viết 。

此thử 心tâm 所sở 徧biến 行hành 。 別biệt 境cảnh 善thiện 煩phiền 惱não 。 隨tùy 煩phiền 惱não 不bất 定định 。 三tam 受thọ 共cộng 相tương 應ưng 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 前tiền 三tam 句cú 二nhị 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。

○# 初sơ 釋thích 前tiền 三tam 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

論luận 曰viết 。 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 。 總tổng 與dữ 六lục 位vị 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 謂vị 徧biến 行hành 等đẳng 。

此thử 約ước 第đệ 三tam 能năng 變biến 而nhi 言ngôn 總tổng 與dữ 。 分phân 之chi 如như 八bát 識thức 頌tụng 所sở 明minh 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 心tâm 所sở 得đắc 名danh 二nhị 明minh 六lục 位vị 類loại 別biệt 。

○# 初sơ 釋thích 心tâm 所sở 得đắc 名danh 。

恆hằng 依y 心tâm 起khởi 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 繫hệ 屬thuộc 于vu 心tâm 。 故cố 名danh 心tâm 所sở 。 如như 屬thuộc 我ngã 物vật 。 立lập 我ngã 所sở 名danh 。 心tâm 于vu 所sở 緣duyên 。 唯duy 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 於ư 彼bỉ 。 亦diệc 取thủ 別biệt 相tướng 。 助trợ 成thành 心tâm 事sự 。 得đắc 心tâm 所sở 名danh 。 如như 畵họa 師sư 資tư 。 作tác 模mô 填điền 彩thải 。 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 識thức 能năng 了liễu 別biệt 事sự 之chi 總tổng 相tương/tướng 。 作tác 意ý 了liễu 此thử 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 。 即tức 諸chư 心tâm 所sở 。 取thủ 所sở 別biệt 相tướng 。 觸xúc 能năng 了liễu 此thử 可khả 意ý 等đẳng 相tương/tướng 。 受thọ 能năng 了liễu 此thử 攝nhiếp 受thọ 等đẳng 相tương/tướng 。 想tưởng 能năng 了liễu 此thử 言ngôn 說thuyết 因nhân 相tương/tướng 。 思tư 能năng 了liễu 此thử 正chánh 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 作tác 意ý 等đẳng 。 名danh 心tâm 所sở 法pháp 。 此thử 表biểu 心tâm 所sở 。 亦diệc 緣duyên 總tổng 相tương/tướng 。 餘dư 處xứ 復phục 說thuyết 。 欲dục 亦diệc 能năng 了liễu 可khả 樂lạc 事sự 相tướng 。 勝thắng 解giải 亦diệc 了liễu 决# 定định 事sự 相tướng 。 念niệm 亦diệc 能năng 了liễu 串xuyến 習tập 事sự 相tướng 。 定định 慧tuệ 亦diệc 了liễu 得đắc 失thất 等đẳng 相tương/tướng 。 由do 此thử 于vu 境cảnh 。 起khởi 善thiện 染nhiễm 等đẳng 。 諸chư 心tâm 所sở 法pháp 。 皆giai 于vu 所sở 緣duyên 。 兼kiêm 取thủ 別biệt 相tướng 。

初sơ 釋thích 心tâm 所sở 通thông 名danh 。 次thứ 釋thích 心tâm 所sở 行hành 相tương/tướng 。 三tam 證chứng 徧biến 行hàng 行hàng 相tương/tướng 。 四tứ 證chứng 別biệt 境cảnh 行hành 相tương/tướng 。 五ngũ 例lệ 四tứ 位vị 行hành 相tương/tướng 。 五ngũ 十thập 一nhất 位vị 。 通thông 名danh 心tâm 所sở 者giả 。 謂vị 恆hằng 依y 心tâm 王vương 而nhi 起khởi 。 恆hằng 與dữ 心tâm 王vương 相tương 應ứng 。 恆hằng 繫hệ 屬thuộc 于vu 心tâm 王vương 。 故cố 名danh 心tâm 所sở 。 如như 屬thuộc 我ngã 物vật 。 立lập 我ngã 所sở 名danh 。 非phi 王vương 依y 所sở 起khởi 。 王vương 與dữ 所sở 應ưng 。 王vương 繫hệ 于vu 所sở 也dã 。 別biệt 其kỳ 行hành 相tương/tướng 。 則tắc 心tâm 王vương 與dữ 所sở 緣duyên 。 唯duy 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 不bất 取thủ 別biệt 相tướng 。 如như 畵họa 師sư 但đãn 作tác 于vu 模mô 。 心tâm 所sở 與dữ 彼bỉ 。 不bất 但đãn 取thủ 總tổng 。 亦diệc 取thủ 別biệt 相tướng 。 如như 資tư 更cánh 填điền 于vu 彩thải 。 助trợ 成thành 心tâm 王vương 未vị 了liễu 之chi 事sự 。 得đắc 心tâm 所sở 名danh 也dã 。 證chứng 之chi 于vu 瑜du 伽già 。 而nhi 王vương 所sở 之chi 總tổng 別biệt 可khả 知tri 。 徧biến 行hàng 行hàng 相tương/tướng 可khả 知tri 。 證chứng 之chi 于vu 餘dư 處xứ 而nhi 別biệt 境cảnh 行hành 相tương/tướng 可khả 知tri 。 善thiện 等đẳng 四tứ 位vị 皆giai 可khả 例lệ 知tri 也dã 。 問vấn 。 何hà 論luận 取thủ 總tổng 別biệt 相tướng 。 曰viết 。 如như 緣duyên 青thanh 色sắc 。 心tâm 王vương 唯duy 取thủ 大đại 畧lược 名danh 總tổng 。 心tâm 所sở 分phân 別biệt 。 青thanh 之chi 微vi 細tế 曰viết 別biệt 。 問vấn 。 作tác 意ý 了liễu 此thử 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 了liễu 此thử 心tâm 王vương 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 。 下hạ 文văn 即tức 接tiếp 心tâm 所sở 取thủ 所sở 別biệt 相tướng 者giả 何hà 。 曰viết 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 心tâm 王vương 未vị 了liễu 者giả 。 即tức 是thị 諸chư 心tâm 所sở 取thủ 所sở 別biệt 相tướng 。 二nhị 作tác 意ý 明minh 利lợi 。 能năng 了liễu 此thử 眾chúng 多đa 未vị 了liễu 之chi 相tướng 。 舉cử 一nhất 雙song 該cai 。 行hành 文văn 最tối 妙diệu 。 問vấn 。 可khả 意ý 云vân 等đẳng 。 攝nhiếp 受thọ 云vân 等đẳng 。 正chánh 因nhân 云vân 等đẳng 。 言ngôn 說thuyết 云vân 因nhân 者giả 何hà 。 曰viết 。 可khả 意ý 即tức 順thuận 境cảnh 。 不bất 可khả 意ý 即tức 違vi 境cảnh 。 等đẳng 即tức 俱câu 相tương 違vi 境cảnh 。 攝nhiếp 受thọ 謂vị 順thuận 益ích 。 不bất 攝nhiếp 受thọ 即tức 非phi 順thuận 益ích 。 等đẳng 亦diệc 俱câu 相tương 違vi 。 言ngôn 說thuyết 因nhân 者giả 。 由do 想tưởng 安an 立lập 種chủng 種chủng 分phân 齊tề 。 而nhi 後hậu 能năng 起khởi 言ngôn 說thuyết 故cố 。 正chánh 因nhân 等đẳng 者giả 即tức 境cảnh 上thượng 正chánh 邪tà 等đẳng 相tương/tướng 。 是thị 思tư 之chi 因nhân 故cố 。 此thử 表biểu 心tâm 所sở 亦diệc 緣duyên 總tổng 相tương/tướng 者giả 。 釋thích 諸chư 句cú 此thử 字tự 。 謂vị 此thử 雖tuy 指chỉ 王vương 。 而nhi 王vương 但đãn 緣duyên 總tổng 。 故cố 表biểu 之chi 也dã 。 問vấn 。 瑜du 伽già 以dĩ 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 此thử 論luận 以dĩ 觸xúc 為vi 先tiên 。 云vân 何hà 不bất 同đồng 。 曰viết 。 瑜du 伽già 以dĩ 作tác 意ý 。 令linh 心tâm 心tâm 所sở 取thủ 境cảnh 功công 能năng 最tối 勝thắng 故cố 先tiên 。 此thử 論luận 以dĩ 觸xúc 能năng 令linh 根căn 境cảnh 識thức 三tam 和hòa 合hợp 一nhất 處xứ 。 引dẫn 生sanh 心tâm 所sở 功công 能năng 最tối 勝thắng 故cố 先tiên 。 義nghĩa 各các 有hữu 取thủ 也dã 。 實thật 則tắc 左tả 右hữu 先tiên 鋒phong 。 難nạn/nan 兄huynh 難nạn/nan 弟đệ 。

○# 二nhị 明minh 六lục 位vị 類loại 別biệt 。

雖tuy 諸chư 心tâm 所sở 。 名danh 義nghĩa 無vô 異dị 。 而nhi 有hữu 六lục 位vị 。 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 謂vị 徧biến 行hành 有hữu 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 亦diệc 五ngũ 。 善thiện 有hữu 十thập 一nhất 。 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 。 隨tùy 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 十thập 。 不bất 定định 有hữu 四tứ 。 如như 是thị 六lục 位vị 。 合hợp 五ngũ 十thập 一nhất 。 一nhất 切thiết 心tâm 中trung 。 定định 可khả 得đắc 故cố 。 緣duyên 別biệt 別biệt 境cảnh 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 唯duy 善thiện 心tâm 中trung 。 可khả 得đắc 生sanh 故cố 。 性tánh 是thị 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 于vu 善thiện 染nhiễm 等đẳng 。 皆giai 不bất 定định 故cố 。 然nhiên 瑜du 伽già 論luận 。 合hợp 六lục 為vi 五ngũ 。 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 。 俱câu 是thị 染nhiễm 故cố 。 復phục 以dĩ 四tứ 一nhất 切thiết 。 辯biện 五ngũ 差sai 別biệt 。 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 。 及cập 地địa 時thời 俱câu 。 五ngũ 中trung 徧biến 行hành 具cụ 四tứ 一nhất 切thiết 。 別biệt 境cảnh 唯duy 有hữu 初sơ 二nhị 一nhất 切thiết 。 善thiện 唯duy 有hữu 一nhất 。 謂vị 一nhất 切thiết 地địa 。 染nhiễm 四tứ 皆giai 無vô 。 不bất 定định 唯duy 一nhất 。 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 。 由do 此thử 五ngũ 位vị 。 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。

標tiêu 列liệt 類loại 數số 。 釋thích 義nghĩa 以dĩ 證chứng 差sai 別biệt 也dã 。 初sơ 標tiêu 位vị 列liệt 數số 。 次thứ 釋thích 位vị 別biệt 義nghĩa 。 三tam 引dẫn 證chứng 差sai 別biệt 。 四tứ 一nhất 切thiết 者giả 。 一nhất 切thiết 性tánh 。 至chí 一nhất 切thiết 俱câu 也dã 。 一nhất 切thiết 性tánh 者giả 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 三tam 性tánh 。 一nhất 切thiết 地địa 者giả 。 初sơ 雜tạp 居cư 地địa 至chí 第đệ 九cửu 非phi 非phi 想tưởng 地địa 。 一nhất 切thiết 時thời 者giả 。 過quá 現hiện 未vị 三tam 時thời 。 一nhất 切thiết 俱câu 者giả 。 與dữ 八bát 種chủng 識thức 相tương 應ứng 共cộng 俱câu 。 徧biến 行hành 具cụ 四tứ 者giả 。 以dĩ 三tam 性tánh 九cửu 地địa 諸chư 時thời 八bát 識thức 。 皆giai 共cộng 有hữu 故cố 。 別biệt 境cảnh 唯duy 二nhị 者giả 。 唯duy 通thông 三tam 性tánh 。 徧biến 九cửu 地địa 故cố 。 善thiện 唯duy 一nhất 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 地địa 。 以dĩ 一nhất 切thiết 地địa 。 俱câu 通thông 善thiện 故cố 。 染nhiễm 四tứ 皆giai 無vô 者giả 。 三tam 性tánh 中trung 。 唯duy 不bất 善thiện 故cố 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 性tánh 。 于vu 上thượng 八bát 地địa 。 伏phục 不bất 起khởi 故cố 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 地địa 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 時thời 。 于vu 八bát 識thức 中trung 。 不bất 俱câu 有hữu 故cố 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 識thức 。 不bất 定định 唯duy 一nhất 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 。 謂vị 于vu 善thiện 染nhiễm 等đẳng 性tánh 。 皆giai 不bất 定định 故cố 。 問vấn 。 前tiền 五ngũ 與dữ 意ý 。 名danh 為vi 六lục 轉chuyển 。 前tiền 五ngũ 亦diệc 與dữ 六lục 位vị 皆giai 相tương 應ứng 耶da 。 曰viết 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 止chỉ 三tam 十thập 四tứ 。 謂vị 徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 善thiện 十thập 一nhất 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 貪tham 嗔sân 癡si 。 其kỳ 餘dư 互hỗ 違vi 。 頌tụng 約ước 三tam 能năng 變biến 故cố 。 言ngôn 雖tuy 是thị 總tổng 。 其kỳ 意ý 則tắc 別biệt 。

○# 二nhị 釋thích 第đệ 四tứ 句cú (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 三tam 受thọ 義nghĩa 二nhị 明minh 俱câu 不bất 俱câu 。

○# 初sơ 釋thích 三tam 受thọ 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 明minh 三tam 受thọ 二nhị 別biệt 明minh 差sai 別biệt 。

○# 初sơ 總tổng 明minh 三tam 受thọ 。

此thử 六lục 轉chuyển 識thức 。 易dị 脫thoát 不bất 定định 。 故cố 皆giai 容dung 與dữ 三tam 受thọ 相tương 應ứng 。 皆giai 領lãnh 順thuận 違vi 非phi 二nhị 相tương/tướng 故cố 。 領lãnh 順thuận 境cảnh 相tướng 。 適thích 悅duyệt 身thân 心tâm 。 說thuyết 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 領lãnh 違vi 境cảnh 相tướng 。 逼bức 迫bách 身thân 心tâm 。 說thuyết 名danh 苦khổ 受thọ 。 領lãnh 中trung 容dung 境cảnh 相tướng 。 于vu 身thân 于vu 心tâm 。 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 。 名danh 不bất 苦khổ 樂lạc 受thọ 。

初sơ 標tiêu 三tam 受thọ 相tương 應ứng 之chi 故cố 。 次thứ 釋thích 三tam 受thọ 不bất 同đồng 之chi 義nghĩa 。 易dị 脫thoát 者giả 。 間gian 斷đoạn 轉chuyển 變biến 義nghĩa 。 不bất 定định 者giả 。 欣hân 慼thích 捨xả 行hành 互hỗ 起khởi 義nghĩa 。 領lãnh 三tam 境cảnh 。 由do 于vu 皆giai 容dung 三tam 受thọ 。 容dung 三tam 受thọ 。 由do 于vu 易dị 脫thoát 不bất 定định 。

○# 二nhị 別biệt 明minh 差sai 別biệt (# 四tứ )# 。 初sơ 明minh 分phần/phân 二nhị 二nhị 明minh 分phần/phân 三tam 三Tam 明Minh 分phần/phân 四tứ 四tứ 明minh 分phần/phân 五ngũ 。

○# 初sơ 明minh 分phần/phân 二nhị 。

如như 是thị 三tam 受thọ 。 或hoặc 各các 分phần/phân 二nhị 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 身thân 受thọ 。 別biệt 依y 身thân 故cố 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 心tâm 受thọ 。 唯duy 依y 心tâm 故cố 。 又hựu 三tam 皆giai 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 苦khổ 受thọ 亦diệc 由do 無vô 漏lậu 起khởi 故cố 。

于vu 總tổng 三tam 受thọ 。 分phần/phân 二nhị 種chủng 三tam 受thọ 也dã 。 身thân 心tâm 名danh 二nhị 。 漏lậu 無vô 漏lậu 二nhị 。 皆giai 有hữu 苦khổ 樂lạc 捨xả 三tam 。 是thị 各các 分phần/phân 二nhị 也dã 。 別biệt 依y 身thân 故cố 者giả 。 五ngũ 識thức 別biệt 依y 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 依y 于vu 一nhất 身thân 。 出xuất 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 身thân 受thọ 之chi 故cố 也dã 。 唯duy 依y 心tâm 故cố 者giả 。 意ý 識thức 唯duy 依y 意ý 根căn 。 意ý 根căn 亦diệc 是thị 心tâm 分phần/phân 。 出xuất 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 心tâm 受thọ 之chi 故cố 也dã 。 亦diệc 由do 無vô 漏lậu 起khởi 者giả 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 漏lậu 應ưng 具cụ 三tam 受thọ 。 無vô 漏lậu 應ưng 無vô 苦khổ 。 不bất 知tri 證chứng 無vô 漏lậu 時thời 。 自tự 無vô 于vu 苦khổ 。 始thỉ 修tu 無vô 漏lậu 。 歷lịch 艱gian 辛tân 。 嘗thường 苦khổ 况# 。 是thị 苦khổ 由do 無vô 漏lậu 而nhi 起khởi 。 故cố 無vô 漏lậu 亦diệc 攝nhiếp 苦khổ 受thọ 。 不bất 觀quán 雪Tuyết 山Sơn 穿xuyên 膝tất 。 少thiểu 室thất 齊tề 腰yêu 。 于vu 未vị 悟ngộ 未vị 證chứng 之chi 先tiên 乎hồ 。

○# 二nhị 明minh 分phần/phân 三tam 。

或hoặc 各các 分phần/phân 三tam 。 謂vị 見kiến 所sở 斷đoạn 。 修tu 所sở 斷đoạn 。 非phi 所sở 斷đoạn 。 又hựu 學học 無Vô 學Học 。 非phi 二nhị 為vi 三tam 。

于vu 總tổng 三tam 受thọ 。 分phần/phân 三tam 種chủng 三tam 受thọ 也dã 。 如như 見kiến 所sở 斷đoạn 苦khổ 。 修tu 所sở 斷đoạn 苦khổ 。 非phi 所sở 斷đoạn 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 學học 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無Vô 學Học 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 捨xả 亦diệc 然nhiên 。 名danh 各các 分phần/phân 三tam 也dã 。 非phi 所sở 斷đoạn 者giả 。 非phi 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 非phi 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 。 約ước 法pháp 以dĩ 明minh 。 則tắc 一nhất 切thiết 有hữu 學học 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 一nhất 切thiết 無Vô 學Học 。 相tương 續tục 法pháp 中trung 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 若nhược 出xuất 世thế 法pháp 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 自tự 性tánh 淨tịnh 故cố 。 名danh 非phi 所sở 斷đoạn 。 餘dư 世thế 間gian 法pháp 。 由do 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 名danh 非phi 所sở 斷đoạn 。 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 可khả 知tri 矣hĩ 。 非phi 二nhị 者giả 。 亦diệc 約ước 法pháp 明minh 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 謂vị 除trừ 先tiên 所sở 說thuyết 。 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 所sở 餘dư 預dự 流lưu 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 若nhược 堕# 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 相tương 續tục 。 若nhược 彼bỉ 增tăng 長trưởng 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 即tức 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 也dã 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 而nhi 學học 無Vô 學Học 可khả 知tri 矣hĩ 。

○# 三Tam 明Minh 分phần/phân 四tứ 。

或hoặc 總tổng 分phần/phân 四tứ 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 二nhị 無vô 記ký 受thọ 。 有hữu 義nghĩa 三tam 受thọ 。 容dung 各các 分phần/phân 四tứ 。 五ngũ 識thức 俱câu 起khởi 。 任nhậm 運vận 貪tham 癡si 。 純thuần 苦khổ 趣thú 中trung 。 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 。 不bất 發phát 業nghiệp 者giả 。 是thị 無vô 記ký 故cố 。 彼bỉ 皆giai 容dung 與dữ 苦khổ 根căn 相tướng 應ưng 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 若nhược 任nhậm 運vận 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 于vu 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 若nhược 通thông 一nhất 切thiết 識thức 身thân 者giả 。 徧biến 與dữ 一nhất 切thiết 根căn 相tướng 應ưng 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 識thức 身thân 者giả 。 意ý 地địa 一nhất 切thiết 根căn 相tướng 應ưng 。 雜tạp 集tập 論luận 說thuyết 。 若nhược 欲dục 界giới 繫hệ 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 發phát 惡ác 行hành 者giả 。 亦diệc 是thị 不bất 善thiện 。 所sở 餘dư 皆giai 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 故cố 知tri 三tam 受thọ 。 各các 容dung 有hữu 四tứ 。

于vu 總tổng 三tam 受thọ 。 總tổng 各các 分phần/phân 四tứ 。 歷lịch 證chứng 而nhi 結kết 明minh 之chi 也dã 。 初sơ 總tổng 分phần/phân 四tứ 受thọ 。 次thứ 各các 分phần/phân 四tứ 受thọ 。 三tam 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 。 四tứ 結kết 各các 分phần/phân 四tứ 。 總tổng 分phần/phân 四tứ 者giả 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 即tức 善thiện 。 苦khổ 受thọ 即tức 不bất 善thiện 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 即tức 二nhị 無vô 記ký 。 謂vị 無vô 覆phú 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 有hữu 覆phú 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 也dã 。 各các 分phần/phân 四tứ 者giả 。 謂vị 善thiện 心tâm 相tương 應ứng 三tam 受thọ 。 不bất 善thiện 心tâm 相tương 應ứng 三tam 受thọ 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 三tam 受thọ 。 無vô 覆phú 無vô 記ký 三tam 受thọ 也dã 。 何hà 名danh 無vô 記ký 三tam 受thọ 。 如như 五ngũ 識thức 俱câu 起khởi 。 任nhậm 運vận 貪tham 癡si 。 純thuần 苦khổ 趣thú 中trung 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 不bất 發phát 業nghiệp 者giả 。 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 故cố 。 彼bỉ 皆giai 容dung 與dữ 苦khổ 根căn 相tướng 應ưng 。 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 可khả 知tri 矣hĩ 。 證chứng 于vu 瑜du 伽già 。 任nhậm 運vận 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 豈khởi 非phi 有hữu 覆phú 無vô 記ký 乎hồ 。 皆giai 于vu 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 非phi 無vô 記ký 之chi 三tam 受thọ 乎hồ 。 但đãn 此thử 煩phiền 惱não 通thông 前tiền 七thất 一nhất 切thiết 識thức 者giả 。 徧biến 于vu 諸chư 識thức 三tam 受thọ 根căn 相tướng 應ưng 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 識thức 身thân 者giả 。 唯duy 于vu 意ý 地địa 三tam 受thọ 根căn 相tướng 應ưng 耳nhĩ 。 證chứng 于vu 集tập 論luận 。 若nhược 欲dục 界giới 繫hệ 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 發phát 惡ác 行hành 者giả 。 亦diệc 是thị 不bất 善thiện 。 所sở 餘dư 欲dục 界giới 繫hệ 不bất 發phát 惡ác 者giả 。 及cập 上thượng 二nhị 界giới 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 皆giai 有hữu 覆phú 無vô 記ký 所sở 攝nhiếp 。 則tắc 不bất 獨độc 無vô 記ký 通thông 三tam 受thọ 之chi 可khả 徴# 。 而nhi 不bất 善thiện 通thông 于vu 三tam 受thọ 亦diệc 可khả 徴# 也dã 。 既ký 通thông 染nhiễm 二nhị 。 善thiện 淨tịnh 可khả 知tri 。 是thị 以dĩ 結kết 云vân 。 故cố 知tri 三tam 受thọ 。 各các 容dung 有hữu 四tứ 。

○# 四tứ 明minh 分phần/phân 五ngũ (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 五ngũ 受thọ 二nhị 釋thích 相tương 應ứng 。

○# 初sơ 明minh 五ngũ 受thọ 。

或hoặc 總tổng 分phần/phân 五ngũ 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 憂ưu 喜hỷ 捨xả 。 三tam 中trung 苦khổ 樂lạc 各các 分phần/phân 二nhị 者giả 。 逼bức 悅duyệt 身thân 心tâm 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 由do 無vô 分phân 別biệt 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 尤vưu 重trọng/trùng 輕khinh 微vi 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 分phân 二nhị 者giả 。 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 。 相tương/tướng 無vô 異dị 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。

初sơ 列liệt 五ngũ 受thọ 名danh 。 次thứ 分phần/phân 苦khổ 樂lạc 義nghĩa 。 三tam 捨xả 不bất 分phân 義nghĩa 。 逼bức 悅duyệt 身thân 心tâm 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 者giả 。 逼bức 身thân 是thị 苦khổ 相tương/tướng 。 逼bức 心tâm 是thị 憂ưu 相tương/tướng 。 悅duyệt 身thân 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 。 悅duyệt 心tâm 是thị 喜hỷ 相tương/tướng 。 苦khổ 樂lạc 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 尤vưu 重trọng/trùng 故cố 。 憂ưu 喜hỷ 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 輕khinh 微vi 故cố 。 由do 此thử 相tương/tướng 別biệt 。 故cố 各các 分phần/phân 二nhị 。 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 。 相tương/tướng 無vô 異dị 故cố 者giả 。 非phi 逼bức 故cố 于vu 身thân 心tâm 無vô 苦khổ 憂ưu 之chi 異dị 。 非phi 悅duyệt 故cố 于vu 身thân 心tâm 無vô 喜hỷ 樂lạc 之chi 異dị 。 純thuần 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 有hữu 輕khinh 重trọng 。 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 轉chuyển 故cố 。 是thị 以dĩ 不bất 分phân 。

○# 二nhị 釋thích 相tương 應ứng (# 二nhị )# 。 初sơ 適thích 悅duyệt 相tương 應ứng 二nhị 逼bức 迫bách 相tương 應ứng 。

○# 初sơ 適thích 悅duyệt 相tương 應ứng 。

諸chư 適thích 悅duyệt 受thọ 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 恆hằng 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 近cận 分phần/phân 名danh 喜hỷ 。 但đãn 悅duyệt 心tâm 故cố 。 若nhược 在tại 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 根căn 本bổn 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 喜hỷ 。 悅duyệt 身thân 心tâm 故cố 。 若nhược 在tại 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 近cận 分phần/phân 根căn 本bổn 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 安an 靜tĩnh 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

此thử 六lục 轉chuyển 識thức 適thích 悅duyệt 相tương 應ứng 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 謂vị 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 恆hằng 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 喜hỷ 與dữ 喜hỷ 樂lạc 。 及cập 樂nhạo/nhạc/lạc 三tam 種chủng 差sai 別biệt 故cố 也dã 。 初sơ 二nhị 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 三tam 禪thiền 天thiên 也dã 。 近cận 分phần/phân 根căn 本bổn 者giả 。 居cư 此thử 欣hân 彼bỉ 。 身thân 雖tuy 未vị 至chí 。 不bất 相tương 懸huyền 隔cách 曰viết 近cận 分phần/phân 。 已dĩ 至chí 彼bỉ 地địa 。 對đối 此thử 近cận 分phần/phân 曰viết 根căn 本bổn 也dã 。 安an 靜tĩnh 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 修tu 第đệ 三tam 禪thiền 時thời 。 厭yếm 離ly 二nhị 禪thiền 之chi 喜hỷ 是thị 浮phù 動động 是thị 輕khinh 微vi 。 是thị 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 是thị 以dĩ 不bất 但đãn 根căn 本bổn 之chi 已dĩ 至chí 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 雖tuy 近cận 分phân 之chi 未vị 至chí 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 皆giai 安an 靜tĩnh 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 也dã 。 又hựu 靜tĩnh 慮lự 未vị 滿mãn 名danh 近cận 分phần/phân 。 靜tĩnh 慮lự 具cụ 足túc 名danh 根căn 本bổn 。 備bị 載tái 顯hiển 揚dương 。

○# 二nhị 逼bức 迫bách 相tương 應ứng (# 二nhị )# 。 初sơ 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 二nhị 意ý 識thức 相tương 應ứng 。

○# 初sơ 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。

諸chư 逼bức 迫bách 受thọ 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 恆hằng 名danh 為vi 苦khổ 。

○# 二nhị 意ý 識thức 相tương 應ứng (# 二nhị )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 解giải 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 解giải 。

○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 解giải 。

意ý 識thức 俱câu 者giả 。 有hữu 義nghĩa 唯duy 憂ưu 。 逼bức 迫bách 心tâm 故cố 。 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 意ý 地địa 慼thích 受thọ 。 名danh 憂ưu 根căn 故cố 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 異dị 熟thục 無vô 間gian 。 有hữu 異dị 熟thục 生sanh 。 苦khổ 憂ưu 相tương 續tục 。 又hựu 說thuyết 地địa 獄ngục [尋-口+凡]# 伺tứ 。 憂ưu 俱câu 一nhất 分phần/phân 。 鬼quỷ 趣thú 傍bàng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 知tri 意ý 地địa 尤vưu 重trọng/trùng 慼thích 受thọ 。 尚thượng 名danh 為vi 憂ưu 。 况# 餘dư 輕khinh 者giả 。

陳trần 初sơ 師sư 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 唯duy 名danh 為vi 憂ưu 。 形hình 次thứ 師sư 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 通thông 于vu 苦khổ 根căn 之chi 為vi 正chánh 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 名danh 憂ưu 。 次thứ 引dẫn 證chứng 名danh 憂ưu 。 三tam 結kết 况# 名danh 憂ưu 。 異dị 熟thục 謂vị 第đệ 八bát 。 異dị 熟thục 生sanh 謂vị 前tiền 六lục 。 無vô 間gian 者giả 。 第đệ 八bát 前tiền 六lục 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 相tương 續tục 者giả 。 五ngũ 識thức 名danh 苦khổ 。 意ý 識thức 名danh 憂ưu 。 逼bức 迫bách 無vô 間gian 曰viết 相tương 續tục 。 [尋-口+凡]# 伺tứ 屬thuộc 意ý 。 一nhất 分phần/phân 者giả 。 鬼quỷ 畜súc 有hữu 純thuần 苦khổ 及cập 分phần/phân 苦khổ 故cố 。 此thử 師sư 意ý 謂vị 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 唯duy 名danh 憂ưu 根căn 。 證chứng 之chi 于vu 瑜du 伽già 。 于vu 地địa 獄ngục 則tắc 曰viết 相tương 續tục 曰viết 憂ưu 俱câu 。 例lệ 彼bỉ 鬼quỷ 畜súc 有hữu 憂ưu 可khả 知tri 。 故cố 知tri 三tam 途đồ 莫mạc 重trọng/trùng 于vu 地địa 獄ngục 。 彼bỉ 意ý 地địa 慼thích 受thọ 。 尚thượng 名danh 為vi 憂ưu 。 况# 餘dư 趣thú 輕khinh 者giả 。 不bất 名danh 為vi 憂ưu 乎hồ 。

○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 解giải (# 五ngũ )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 引dẫn 證chứng 三tam 簡giản 非phi 四tứ 通thông 教giáo 五ngũ 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

有hữu 義nghĩa 通thông 二nhị 。 人nhân 天thiên 中trung 者giả 。 恆hằng 名danh 為vi 憂ưu 。 非phi 尤vưu 重trọng/trùng 故cố 。 傍bàng 生sanh 鬼quỷ 界giới 。 名danh 憂ưu 名danh 苦khổ 。 雜tạp 受thọ 純thuần 受thọ 。 有hữu 輕khinh 重trọng 故cố 。 捺nại 落lạc 迦ca 中trung 。 唯duy 名danh 為vi 苦khổ 。 純thuần 受thọ 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

正chánh 釋thích 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 通thông 于vu 憂ưu 苦khổ 二nhị 受thọ 也dã 。 謂vị 人nhân 天thiên 逼bức 迫bách 輕khinh 故cố 名danh 憂ưu 。 鬼quỷ 畜súc 逼bức 迫bách 輕khinh 重trọng 純thuần 雜tạp 不bất 同đồng 。 名danh 憂ưu 名danh 苦khổ 。 地địa 獄ngục 純thuần 受thọ 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 唯duy 名danh 為vi 苦khổ 。 唯duy 是thị 憂ưu 受thọ 。 豈khởi 能năng 盡tận 耶da 。

○# 二nhị 引dẫn 證chứng 。

瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 若nhược 任nhậm 運vận 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 于vu 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 又hựu 說thuyết 俱câu 生sanh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 唯duy 無vô 記ký 性tánh 。 彼bỉ 邉# 執chấp 見kiến 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 俱câu 苦khổ 受thọ 。 非phi 憂ưu 根căn 攝nhiếp 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 。 非phi 無vô 記ký 故cố 。 又hựu 瑜du 伽già 說thuyết 地địa 獄ngục 諸chư 根căn 。 餘dư 三tam 現hiện 行hành 。 定định 不bất 成thành 就tựu 。 純thuần 苦khổ 鬼quỷ 界giới 。 傍bàng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 餘dư 三tam 定định 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 憂ưu 根căn 。 以dĩ 彼bỉ 必tất 成thành 現hiện 行hành 捨xả 故cố 。

歷lịch 證chứng 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 之chi 通thông 于vu 苦khổ 根căn 也dã 。 初sơ 引dẫn 通thông 三tam 受thọ 證chứng 通thông 苦khổ 根căn 。 次thứ 引dẫn 唯duy 苦khổ 俱câu 證chứng 通thông 苦khổ 根căn 。 三tam 引dẫn 趣thú 無vô 憂ưu 證chứng 通thông 苦khổ 根căn 。 四tứ 釋thích 不bất 成thành 就tựu 以dĩ 明minh 所sở 證chứng 。 此thử 師sư 意ý 謂vị 。 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 通thông 苦khổ 受thọ 者giả 。 非phi 無vô 可khả 徴# 。 考khảo 之chi 瑜du 伽già 。 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 通thông 于vu 三tam 受thọ 。 如như 前tiền 意ý 地địa 。 諸chư 根căn 相tướng 應ưng 。 豈khởi 非phi 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 容dung 通thông 苦khổ 受thọ 耶da 。 又hựu 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 既ký 唯duy 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 則tắc 此thử 見kiến 相tương 應ứng 苦khổ 受thọ 。 定định 屬thuộc 苦khổ 根căn 。 非phi 憂ưu 根căn 攝nhiếp 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 。 非phi 無vô 記ký 故cố 。 豈khởi 非phi 意ý 地địa 亦diệc 通thông 于vu 苦khổ 受thọ 耶da 。 又hựu 說thuyết 地địa 獄ngục 諸chư 根căn 。 餘dư 三tam 現hiện 行hành 。 定định 不bất 成thành 就tựu 。 純thuần 苦khổ 鬼quỷ 界giới 。 傍bàng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 所sở 謂vị 餘dư 三tam 者giả 。 五ngũ 色sắc 根căn 。 六lục 命mạng 根căn 。 七thất 苦khổ 根căn 。 八bát 捨xả 根căn 之chi 外ngoại 名danh 之chi 為vi 餘dư 。 而nhi 云vân 三tam 者giả 。 定định 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 憂ưu 三tam 根căn 。 以dĩ 彼bỉ 地địa 獄ngục 必tất 成thành 現hiện 行hành 捨xả 故cố 。 捨xả 則tắc 必tất 無vô 憂ưu 等đẳng 。 是thị 以dĩ 餘dư 三tam 定định 不bất 成thành 也dã 。 又hựu 豈khởi 非phi 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 通thông 于vu 苦khổ 受thọ 。 而nhi 非phi 唯duy 憂ưu 受thọ 乎hồ 。

○# 三tam 簡giản 非phi 。

豈khởi 不bất 容dung 捨xả 彼bỉ 定định 不bất 成thành 。 寧ninh 知tri 彼bỉ 文văn 唯duy 說thuyết 容dung 受thọ 。 應ưng 不bất 說thuyết 彼bỉ 定định 成thành 意ý 根căn 。 彼bỉ 容dung 六lục 識thức 有hữu 時thời 無vô 故cố 。 不bất 應ưng 彼bỉ 論luận 唯duy 說thuyết 容dung 受thọ 。 通thông 說thuyết 諸chư 根căn 。 無vô 異dị 因nhân 故cố 。 又hựu 若nhược 彼bỉ 論luận 依y 容dung 受thọ 說thuyết 。 如như 何hà 說thuyết 彼bỉ 定định 成thành 八bát 根căn 。 若nhược 謂vị 五ngũ 識thức 不bất 相tương 續tục 故cố 。 定định 說thuyết 憂ưu 根căn 為vi 第đệ 八bát 者giả 。 死tử 生sanh 悶muộn 絕tuyệt 寧ninh 有hữu 憂ưu 根căn 。 有hữu 執chấp 喜hỷ 根căn 為vi 第đệ 八bát 者giả 。 亦diệc 同đồng 此thử 破phá 。 設thiết 執chấp 一nhất 形hình 為vi 第đệ 八bát 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 形hình 不bất 定định 故cố 。 彼bỉ 惡ác 業nghiệp 招chiêu 。 容dung 無vô 形hình 故cố 。 彼bỉ 由do 惡ác 業nghiệp 。 令linh 五ngũ 根căn 門môn 。 恆hằng 受thọ 苦khổ 故cố 。 定định 成thành 眼nhãn 等đẳng 。 必tất 有hữu 一nhất 形hình 于vu 彼bỉ 何hà 用dụng 。 非phi 于vu 無vô 間gian 。 大đại 地địa 獄ngục 中trung 。 可khả 有hữu 希hy 求cầu [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 事sự 故cố 。 由do 斯tư 第đệ 八bát 。 定định 是thị 捨xả 根căn 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 。 捨xả 相tương 應ứng 故cố 。 如như 極cực 樂lạc 地địa 意ý 悅duyệt 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 有hữu 喜hỷ 根căn 故cố 極cực 苦khổ 處xứ 。 意ý 迫bách 名danh 苦khổ 。 無vô 有hữu 憂ưu 根căn 。 故cố 餘dư 三tam 言ngôn 。 定định 憂ưu 喜hỷ 樂lạc 。 餘dư 處xứ 說thuyết 彼bỉ 有hữu 等đẳng 流lưu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 應ưng 知tri 彼bỉ 依y 隨tùy 轉chuyển 理lý 說thuyết 。 或hoặc 彼bỉ 通thông 說thuyết 餘dư 雜tạp 受thọ 處xứ 。 無vô 異dị 熟thục 樂nhạo/nhạc/lạc 。 名danh 純thuần 苦khổ 故cố 。

此thử 于vu 地địa 獄ngục 。 簡giản 非phi 結kết 捨xả 通thông 妨phương 以dĩ 杜đỗ 難nạn/nan 也dã 。 初sơ 簡giản 非phi 意ý 根căn 。 次thứ 簡giản 非phi 憂ưu 根căn 。 三tam 結kết 定định 捨xả 根căn 。 四tứ 通thông 妨phương 杜đỗ 難nạn/nan 。 初sơ 簡giản 非phi 意ý 根căn 。 先tiên 難nạn/nan 。 次thứ 簡giản 。 難nạn/nan 云vân 。 豈khởi 不bất 容dung 捨xả 。 彼bỉ 定định 不bất 成thành 。 寧ninh 知tri 彼bỉ 文văn 。 唯duy 說thuyết 容dung 受thọ 。 容dung 受thọ 。 即tức 捨xả 受thọ 。 容dung 苦khổ 樂lạc 等đẳng 故cố 。 亦diệc 名danh 中trung 容dung 受thọ 。 難nạn/nan 謂vị 。 論luận 既ký 云vân 餘dư 三tam 不bất 成thành 。 豈khởi 不bất 容dung 捨xả 於ư 彼bỉ 餘dư 三tam 中trung 。 定định 不bất 成thành 就tựu 。 而nhi 獨độc 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 憂ưu 三tam 。 定định 不bất 成thành 耶da 。 且thả 彼bỉ 餘dư 三tam 之chi 文văn 頗phả 寬khoan 。 寧ninh 知tri 唯duy 說thuyết 捨xả 受thọ 成thành 就tựu 。 不bất 說thuyết 憂ưu 等đẳng 成thành 就tựu 耶da 。 簡giản 云vân 。 應ưng 不bất 說thuyết 彼bỉ 定định 成thành 意ý 根căn 。 彼bỉ 容dung 六lục 識thức 。 有hữu 時thời 無vô 故cố 。 意ý 根căn 即tức 等đẳng 無vô 間gian 意ý 。 依y 八bát 種chủng 現hiện 識thức 立lập 名danh 。 簡giản 謂vị 憂ưu 等đẳng 有hữu 于vu 意ý 根căn 。 意ý 根căn 有hữu 于vu 意ý 識thức 。 彼bỉ 地địa 獄ngục 中trung 。 容dung 許hứa 六lục 識thức 。 有hữu 時thời 無vô 故cố 。 應ưng 不bất 說thuyết 彼bỉ 定định 成thành 意ý 根căn 。 不bất 成thành 意ý 根căn 。 不bất 成thành 憂ưu 等đẳng 。 不bất 成thành 憂ưu 等đẳng 。 必tất 成thành 現hiện 行hành 捨xả 矣hĩ 。 是thị 則tắc 簡giản 意ý 根căn 。 乃nãi 所sở 以dĩ 簡giản 憂ưu 等đẳng 也dã 。 次thứ 簡giản 非phi 憂ưu 根căn 。 先tiên 難nạn/nan 。 次thứ 簡giản 。 先tiên 奪đoạt 難nạn/nan 云vân 。 不bất 應ưng 彼bỉ 論luận 唯duy 說thuyết 容dung 受thọ 。 通thông 說thuyết 諸chư 根căn 。 無vô 異dị 因nhân 故cố 。 意ý 謂vị 論luận 文văn 。 通thông 說thuyết 諸chư 根căn 中trung 三tam 不bất 成thành 就tựu 。 漫mạn 無vô 的đích 指chỉ 。 且thả 無vô 別biệt 因nhân 。 顯hiển 憂ưu 不bất 成thành 。 汝nhữ 何hà 判phán 定định 憂ưu 不bất 成thành 耶da 。 次thứ 縱túng/tung 難nạn/nan 云vân 。 又hựu 若nhược 彼bỉ 論luận 依y 容dung 受thọ 說thuyết 。 直trực 宜nghi 說thuyết 捨xả 。 如như 何hà 說thuyết 彼bỉ 定định 成thành 八bát 根căn 耶da 。 奪đoạt 之chi 唯duy 說thuyết 之chi 不bất 應ưng 。 縱túng/tung 之chi 唯duy 說thuyết 之chi 難nạn/nan 唯duy 。 如như 之chi 何hà 。 簡giản 云vân 。 難nạn/nan 意ý 將tương 非phi 謂vị 地địa 獄ngục 分phần/phân 形hình 碎toái 質chất 。 五ngũ 根căn 不bất 成thành 。 五ngũ 識thức 不bất 續tục 。 無vô 有hữu 苦khổ 受thọ 。 定định 說thuyết 憂ưu 根căn 為vi 第đệ 八bát 耶da 。 不bất 知tri 死tử 生sanh 悶muộn 絕tuyệt 。 寧ninh 有hữu 憂ưu 根căn 。 執chấp 有hữu 喜hỷ 者giả 。 例lệ 此thử 而nhi 破phá 。 設thiết 隨tùy 執chấp 男nam 女nữ 一nhất 形hình 為vi 第đệ 八bát 根căn 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 何hà 則tắc 。 無vô 定định 形hình 故cố 。 彼bỉ 惡ác 業nghiệp 招chiêu 。 容dung 無vô 形hình 故cố 。 既ký 無vô 有hữu 形hình 。 云vân 何hà 受thọ 苦khổ 。 彼bỉ 由do 惡ác 業nghiệp 所sở 使sử 。 如như 六lục 交giao 報báo 。 自tự 然nhiên 變biến 化hóa 。 令linh 五ngũ 根căn 門môn 。 恆hằng 受thọ 苦khổ 故cố 。 定định 成thành 眼nhãn 等đẳng 。 則tắc 諸chư 根căn 必tất 有hữu 一nhất 確xác 定định 之chi 形hình 。 于vu 彼bỉ 地địa 獄ngục 。 變biến 化hóa 何hà 用dụng 。 非phi 于vu 無vô 間gian 。 大đại 地địa 獄ngục 中trung 。 有hữu 希hy 求cầu [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 事sự 故cố 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 長trường 時thời 無vô 間gian 。 多đa 受thọ 種chủng 種chủng 極cực 猛mãnh 利lợi 苦khổ 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 諸chư 有hữu 情tình 。 男nam 女nữ 之chi 欲dục 不bất 起khởi 。 何hà 况# 展triển 轉chuyển 交giao 合hợp 是thị 也dã 。 結kết 而nhi 斷đoạn 之chi 。 由do 斯tư 第đệ 八bát 定định 是thị 捨xả 根căn 。 何hà 者giả 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 。 捨xả 相tương 應ứng 故cố 。 彼bỉ 獄ngục 七thất 八bát 。 恆hằng 相tương 續tục 故cố 。 例lệ 之chi 。 如như 三tam 禪thiền 曰viết 極cực 樂lạc 地địa 。 意ý 悅duyệt 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 有hữu 喜hỷ 根căn 故cố 。 極cực 苦khổ 處xứ 意ý 迫bách 名danh 苦khổ 。 無vô 有hữu 憂ưu 根căn 故cố 。 餘dư 三tam 言ngôn 。 定định 憂ưu 喜hỷ 樂lạc 。 何hà 以dĩ 難nạn/nan 為vi 。 倘thảng 又hựu 執chấp 餘dư 處xứ 如như 世thế 毘tỳ 曇đàm 等đẳng 云vân 。 六lục 畜súc 有hữu 溫ôn 冷lãnh 等đẳng 流lưu 之chi 樂lạc 。 及cập 等đẳng 活hoạt 還hoàn 活hoạt 。 喜hỷ 樂lạc 有hữu 間gian 。 不bất 名danh 無vô 間gian 等đẳng 言ngôn 。 皆giai 是thị 依y 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 而nhi 說thuyết 。 或hoặc 依y 餘dư 雜tạp 受thọ 處xứ 而nhi 說thuyết 。 可khả 有hữu 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 言ngôn 純thuần 苦khổ 。 何hà 有hữu 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 無vô 異dị 熟thục 樂nhạo/nhạc/lạc 。 名danh 純thuần 苦khổ 故cố 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。 簡giản 而nhi 更cánh 簡giản 。 結kết 已dĩ 復phục 通thông 。 明minh 亦diệc 甚thậm 矣hĩ 。 地địa 獄ngục 是thị 憂ưu 等đẳng 根căn 耶da 。

○# 四tứ 通thông 教giáo (# 三tam )# 。 初sơ 引dẫn 教giáo 通thông 二nhị 引dẫn 類loại 通thông 三tam 舉cử 例lệ 通thông 。

○# 初sơ 引dẫn 教giáo 通thông 。

然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 。 意ý 地địa 慼thích 受thọ 名danh 憂ưu 根căn 者giả 。 依y 多đa 分phần 說thuyết 。 或hoặc 隨tùy 轉chuyển 門môn 。 無vô 相tướng 違vi 過quá 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 異dị 熟thục 無vô 間gian 。 有hữu 異dị 熟thục 生sanh 。 苦khổ 憂ưu 相tương 續tục 。 又hựu 說thuyết 地địa 獄ngục [尋-口+凡]# 伺tứ 憂ưu 俱câu 。 一nhất 分phần/phân 鬼quỷ 趣thú 。 傍bàng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 亦diệc 依y 隨tùy 轉chuyển 門môn 。

初sơ 師sư 前tiền 所sở 引dẫn 教giáo 。 是thị 意ý 俱câu 逼bức 迫bách 。 唯duy 名danh 為vi 憂ưu 。 今kim 通thông 其kỳ 所sở 以dĩ 名danh 憂ưu 。 而nhi 名danh 苦khổ 者giả 之chi 不bất 違vi 于vu 憂ưu 也dã 。 初sơ 通thông 諸chư 教giáo 。 次thứ 通thông 瑜du 伽già 。 多đa 分phần 謂vị 五ngũ 趣thú 名danh 憂ưu 。 則tắc 名danh 苦khổ 是thị 地địa 獄ngục 。 是thị 地địa 獄ngục 之chi 一nhất 分phần/phân 。 况# 諸chư 教giáo 瑜du 伽già 。 皆giai 依y 隨tùy 宜nghi 轉chuyển 變biến 之chi 理lý 乎hồ 。

○# 二nhị 引dẫn 類loại 通thông 。

又hựu 彼bỉ 苦khổ 根căn 。 意ý 識thức 俱câu 者giả 。 是thị 餘dư 憂ưu 類loại 。 假giả 說thuyết 為vi 憂ưu 。

仍nhưng 恐khủng 以dĩ 依y 類loại 假giả 說thuyết 之chi 憂ưu 為vi 實thật 。 故cố 通thông 云vân 。 不bất 但đãn 多đa 分phần 隨tùy 轉chuyển 等đẳng 而nhi 已dĩ 。 又hựu 彼bỉ 苦khổ 根căn 意ý 俱câu 者giả 。 是thị 餘dư 趣thú 意ý 俱câu 憂ưu 根căn 同đồng 類loại 流lưu 類loại 。 依y 類loại 假giả 說thuyết 為vi 憂ưu 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 實thật 說thuyết 之chi 憂ưu 耶da 。 不bất 實thật 其kỳ 不bất 違vi 。 又hựu 可khả 知tri 矣hĩ 。

○# 三tam 舉cử 例lệ 通thông 。

或hoặc 彼bỉ 苦khổ 根căn 。 損tổn 身thân 心tâm 故cố 。 雖tuy 苦khổ 根căn 攝nhiếp 。 而nhi 亦diệc 名danh 憂ưu 。 如như 近cận 分phần/phân 喜hỷ 。 益ích 身thân 心tâm 故cố 。 雖tuy 是thị 喜hỷ 根căn 。 而nhi 亦diệc 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 顯hiển 揚dương 論luận 等đẳng 。 具cụ 顯hiển 此thử 義nghĩa 。 然nhiên 未vị 至chí 地địa 。 定định 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 說thuyết 彼bỉ 唯duy 有hữu 十thập 一nhất 根căn 故cố 。

恐khủng 以dĩ 隨tùy 宜nghi 之chi 名danh 。 而nhi 乖quai 所sở 攝nhiếp 之chi 實thật 。 故cố 再tái 通thông 云vân 。 不bất 獨độc 可khả 引dẫn 類loại 而nhi 知tri 。 亦diệc 復phục 可khả 比tỉ 例lệ 而nhi 通thông 。 何hà 則tắc 。 或hoặc 彼bỉ 苦khổ 根căn 損tổn 身thân 心tâm 故cố 。 雖tuy 是thị 苦khổ 攝nhiếp 而nhi 亦diệc 隨tùy 義nghĩa 名danh 憂ưu 。 例lệ 之chi 如như 近cận 分phần/phân 喜hỷ 益ích 身thân 心tâm 故cố 。 雖tuy 是thị 喜hỷ 根căn 所sở 攝nhiếp 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 顯hiển 揚dương 可khả 徴# 也dã 。 仍nhưng 恐khủng 難nạn 云vân 。 喜hỷ 既ký 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 豈khởi 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 耶da 。 憂ưu 苦khổ 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 釋thích 云vân 。 然nhiên 二nhị 近cận 分phần/phân 。 定định 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 以dĩ 論luận 說thuyết 彼bỉ 唯duy 有hữu 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 。 并tinh 命mạng 意ý 苦khổ 憂ưu 。 及cập 與dữ 喜hỷ 捨xả 十thập 一nhất 根căn 故cố 。 既ký 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 雖tuy 非phi 憂ưu 根căn 。 亦diệc 名danh 為vi 憂ưu 可khả 知tri 。 愈dũ 見kiến 其kỳ 不bất 相tương 違vi 也dã 。

○# 五ngũ 總tổng 結kết 。

由do 此thử 應ưng 知tri 。 意ý 地địa 慼thích 受thọ 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 亦diệc 苦khổ 根căn 攝nhiếp 。 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 。 差sai 別biệt 多đa 門môn 。 恐khủng 文văn 增tăng 廣quảng 。 故cố 不bất 繁phồn 述thuật 。

第đệ 二nhị 師sư 總tổng 結kết 意ý 俱câu 慼thích 受thọ 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 于vu 苦khổ 攝nhiếp 也dã 。 然nhiên 則tắc 意ý 俱câu 迫bách 受thọ 。 唯duy 名danh 為vi 憂ưu 者giả 。 豈khởi 盡tận 差sai 別biệt 之chi 教giáo 義nghĩa 哉tai 。

○# 二nhị 明minh 俱câu 不bất 俱câu (# 二nhị )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。

○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 六lục 識thức 三tam 受thọ 不bất 俱câu 。 皆giai 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 。 同đồng 五ngũ 所sở 緣duyên 。 五ngũ 三tam 受thọ 俱câu 。 意ý 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 便tiện 違vi 正chánh 理lý 。 故cố 必tất 不bất 俱câu 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。 蔵# 識thức 一nhất 時thời 與dữ 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 。 三tam 受thọ 俱câu 起khởi 者giả 。 彼bỉ 依y 多đa 念niệm 。 如như 說thuyết 一nhất 心tâm 。 非phi 一nhất 生sanh 滅diệt 。 無vô 相tướng 違vi 過quá 。

明minh 初sơ 師sư 不bất 俱câu 。 形hình 次thứ 師sư 俱câu 義nghĩa 之chi 為vi 正chánh 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 不bất 俱câu 。 次thứ 以dĩ 理lý 難nạn/nan 俱câu 。 三tam 通thông 妨phương 于vu 俱câu 。 餘dư 如như 前tiền 釋thích 。

○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 六lục 識thức 三tam 受thọ 容dung 俱câu 。 順thuận 違vi 中trung 境cảnh 。 容dung 俱câu 受thọ 故cố 。 意ý 不bất 定định 與dữ 五ngũ 受thọ 同đồng 故cố 。 于vu 偏thiên 注chú 境cảnh 。 起khởi 一nhất 受thọ 故cố 。 無vô 偏thiên 注chú 者giả 。 便tiện 起khởi 捨xả 故cố 。 由do 斯tư 六lục 識thức 。 三tam 受thọ 容dung 俱câu 。 得đắc 自tự 在tại 位vị 。 唯duy 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 捨xả 。 諸chư 佛Phật 已dĩ 斷đoạn 憂ưu 苦khổ 事sự 故cố 。

初sơ 正chánh 釋thích 俱câu 義nghĩa 。 次thứ 通thông 前tiền 立lập 難nạn/nan 。 三tam 結kết 成thành 俱câu 義nghĩa 。 四tứ 明minh 已dĩ 轉chuyển 依y 。 餘dư 如như 前tiền 釋thích 。 上thượng 畧lược 釋thích 六lục 位vị 竟cánh 。

○# 二nhị 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt (# 五ngũ )# 。 初sơ 徧biến 別biệt 位vị 二nhị 信tín 等đẳng 位vị 三tam 根căn 惑hoặc 位vị 四tứ 隨tùy 惑hoặc 位vị 五ngũ 不bất 定định 位vị 。

○# 初sơ 徧biến 別biệt 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。

○# 初sơ 本bổn 論luận 。

前tiền 所sở 畧lược 標tiêu 。 六lục 位vị 心tâm 所sở 。 今kim 應ưng 廣quảng 顯hiển 彼bỉ 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 且thả 初sơ 二nhị 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 徧biến 行hành 觸xúc 等đẳng 。 次thứ 別biệt 境cảnh 謂vị 欲dục 。 勝thắng 解giải 念niệm 定định 慧tuệ 。 所sở 緣duyên 事sự 不bất 同đồng 。

○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 徧biến 行hành 二nhị 別biệt 境cảnh 。

○# 初sơ 徧biến 行hành (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 證chứng 成thành 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

論luận 曰viết 。 六lục 位vị 中trung 初sơ 徧biến 行hành 心tâm 所sở 。 即tức 觸xúc 等đẳng 五ngũ 。 如như 前tiền 廣quảng 說thuyết 。

廣quảng 說thuyết 。 即tức 初sơ 能năng 變biến 中trung 。 指chỉ 前tiền 為vi 釋thích 。 故cố 云vân 正chánh 釋thích 。

○# 二nhị 證chứng 成thành (# 三tam )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 總tổng 標tiêu 二nhị 教giáo 理lý 別biệt 證chứng 三tam 結kết 成thành 徧biến 行hành 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 總tổng 標tiêu 。

此thử 徧biến 行hành 相tương/tướng 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 由do 教giáo 及cập 理lý 。 為vi 定định 量lượng 故cố 。

○# 二nhị 教giáo 理lý 別biệt 證chứng (# 二nhị )# 。 初sơ 教giáo 證chứng 二nhị 理lý 證chứng 。

○# 初sơ 教giáo 證chứng 。

此thử 中trung 教giáo 者giả 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 于vu 眼nhãn 識thức 。 三tam 和hòa 合hợp 觸xúc 。 與dữ 觸xúc 俱câu 生sanh 。 有hữu 受thọ 想tưởng 思tư 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 由do 斯tư 觸xúc 等đẳng 。 四tứ 是thị 徧biến 行hành 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 若nhược 根căn 不bất 壞hoại 。 境cảnh 界giới 現hiện 前tiền 。 作tác 意ý 正chánh 起khởi 。 方phương 能năng 生sanh 識thức 。 餘dư 經kinh 復phục 言ngôn 。 若nhược 復phục 于vu 此thử 作tác 意ý 。 即tức 于vu 此thử 了liễu 別biệt 。 若nhược 于vu 此thử 了liễu 別biệt 。 即tức 于vu 此thử 作tác 意ý 。 是thị 故cố 此thử 二nhị 恆hằng 共cộng 和hòa 合hợp 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 由do 此thử 作tác 意ý 。 亦diệc 是thị 徧biến 行hành 。 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 。 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。

引dẫn 教giáo 證chứng 徧biến 行hành 也dã 。 初sơ 證chứng 四tứ 法pháp 徧biến 行hành 。 次thứ 證chứng 作tác 意ý 徧biến 行hành 。 由do 斯tư 四tứ 是thị 徧biến 行hành 者giả 。 由do 觸xúc 等đẳng 四tứ 。 心tâm 起khởi 定định 有hữu 故cố 也dã 。 根căn 不bất 壞hoại 。 境cảnh 現hiện 前tiền 者giả 。 根căn 境cảnh 和hòa 合hợp 也dã 。 作tác 意ý 正chánh 起khởi 。 方phương 能năng 生sanh 識thức 者giả 。 正chánh 心tâm 起khởi 位vị 。 必tất 有hữu 作tác 意ý 也dã 。 分phân 別biệt 是thị 心tâm 王vương 。 此thử 是thị 境cảnh 時thời 。 若nhược 復phục 于vu 此thử 作tác 意ý 。 即tức 于vu 此thử 分phân 別biệt 者giả 。 分phân 別biệt 不bất 離ly 作tác 意ý 之chi 境cảnh 。 若nhược 于vu 此thử 分phân 別biệt 。 即tức 于vu 此thử 作tác 意ý 者giả 。 作tác 意ý 不bất 離ly 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 。 是thị 故cố 作tác 意ý 于vu 心tâm 俱câu 生sanh 。 恆hằng 共cộng 和hòa 合hợp 。 作tác 意ý 亦diệc 是thị 徧biến 行hành 。 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 。 誠thành 證chứng 良lương 多đa 。 何hà 容dung 議nghị 耶da 。

○# 二nhị 理lý 證chứng 。

理lý 。 謂vị 識thức 起khởi 必tất 有hữu 三tam 和hòa 。 彼bỉ 定định 生sanh 觸xúc 。 必tất 由do 觸xúc 有hữu 。 若nhược 無vô 觸xúc 者giả 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 應ưng 不bất 和hòa 合hợp 。 觸xúc 一nhất 境cảnh 故cố 。 作tác 意ý 引dẫn 心tâm 。 令linh 趣thú 自tự 境cảnh 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 心tâm 應ưng 無vô 故cố 。 受thọ 能năng 領lãnh 納nạp 。 順thuận 違vi 中trung 境cảnh 。 令linh 心tâm 等đẳng 起khởi 。 歡hoan 慼thích 捨xả 相tương/tướng 。 無vô 心tâm 起khởi 時thời 。 無vô 隨tùy 一nhất 故cố 。 想tưởng 能năng 安an 立lập 自tự 境cảnh 分phân 齊tề 。 若nhược 心tâm 起khởi 時thời 。 無vô 此thử 想tưởng 者giả 。 應ưng 不bất 能năng 取thủ 境cảnh 分phân 齊tề 相tương/tướng 。 思tư 令linh 心tâm 取thủ 正chánh 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 。 造tạo 作tác 善thiện 等đẳng 。 無vô 心tâm 起khởi 位vị 。 無vô 此thử 隨tùy 一nhất 。 故cố 必tất 有hữu 思tư 。

以dĩ 理lý 證chứng 徧biến 行hành 也dã 。 順thuận 證chứng 之chi 。 識thức 起khởi 必tất 有hữu 三tam 和hòa 。 三tam 和hòa 决# 定định 生sanh 觸xúc 。 三tam 和hòa 必tất 由do 觸xúc 有hữu 。 反phản 證chứng 之chi 。 若nhược 無vô 觸xúc 者giả 。 應ưng 不bất 和hòa 合hợp 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 令linh 觸xúc 一nhất 境cảnh 。 觸xúc 是thị 徧biến 行hành 。 自tự 可khả 知tri 矣hĩ 。 雖tuy 有hữu 觸xúc 所sở 。 若nhược 無vô 作tác 意ý 。 引dẫn 心tâm 趣thú 自tự 所sở 緣duyên 。 心tâm 應ưng 不bất 觸xúc 自tự 境cảnh 。 亂loạn 觸xúc 不bất 知tri 所sở 趣thú 。 故cố 觸xúc 與dữ 作tác 意ý 互hỗ 生sanh 。 觸xúc 在tại 作tác 意ý 。 作tác 意ý 在tại 觸xúc 諸chư 識thức 緣duyên 境cảnh 。 此thử 二nhị 為vi 先tiên 。 作tác 意ý 是thị 徧biến 行hành 。 亦diệc 可khả 知tri 矣hĩ 。 以dĩ 此thử 二nhị 所sở 令linh 心tâm 趣thú 境cảnh 。 有hữu 受thọ 想tưởng 思tư 。 受thọ 能năng 領lãnh 納nạp 順thuận 違vi 不bất 順thuận 違vi 境cảnh 。 順thuận 令linh 心tâm 起khởi 歡hoan 相tương/tướng 。 違vi 令linh 心tâm 起khởi 慼thích 相tương/tướng 。 中trung 令linh 心tâm 起khởi 捨xả 相tương/tướng 此thử 是thị 無vô 心tâm 位vị 中trung 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 無vô 心tâm 位vị 起khởi 。 無vô 此thử 受thọ 所sở 。 不bất 見kiến 有hữu 心tâm 。 無vô 隨tùy 一nhất 故cố 。 受thọ 名danh 徧biến 行hành 。 又hựu 可khả 知tri 矣hĩ 。 想tưởng 于vu 受thọ 所sở 。 安an 立lập 自tự 境cảnh 疆cương 界giới 分phân 齊tề 。 此thử 是thị 無vô 心tâm 位vị 中trung 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 無vô 心tâm 位vị 起khởi 。 無vô 此thử 隨tùy 一nhất 。 不bất 見kiến 有hữu 心tâm 。 無vô 此thử 想tưởng 故cố 想tưởng 是thị 徧biến 行hành 。 更cánh 可khả 知tri 矣hĩ 。 思tư 于vu 所sở 想tưởng 。 方phương 取thủ 正chánh 因nhân 邪tà 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 。 而nhi 作tác 善thiện 作tác 惡ác 等đẳng 。 此thử 是thị 無vô 心tâm 位vị 中trung 。 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 無vô 心tâm 位vị 起khởi 。 無vô 此thử 隨tùy 一nhất 。 不bất 見kiến 有hữu 心tâm 。 無vô 此thử 思tư 故cố 。 思tư 是thị 徧biến 行hành 。 愈dũ 可khả 知tri 矣hĩ 。 隨tùy 一nhất 者giả 。 一nhất 謂vị 無vô 二nhị 。 隨tùy 謂vị 不bất 離ly 。 心tâm 一nhất 而nhi 受thọ 想tưởng 思tư 三tam 。 隨tùy 心tâm 一nhất 無vô 。 三tam 皆giai 順thuận 之chi 而nhi 無vô 。 曰viết 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 。 餘dư 如như 別biệt 簡giản 。 大đại 約ước 三tam 受thọ 中trung 。 隨tùy 一nhất 受thọ 思tư 中trung 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 隨tùy 作tác 一nhất 業nghiệp 也dã 。

○# 三tam 結kết 成thành 徧biến 行hành 。

由do 此thử 證chứng 知tri 。 觸xúc 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 心tâm 起khởi 必tất 有hữu 故cố 是thị 徧biến 行hành 。 餘dư 非phi 徧biến 行hành 。 義nghĩa 至chí 當đương 說thuyết 。

此thử 指chỉ 理lý 教giáo 。 心tâm 起khởi 必tất 有hữu 。 故cố 是thị 徧biến 行hành 。 正chánh 徧biến 一nhất 切thiết 心tâm 也dã 。 餘dư 非phi 徧biến 行hành 。 指chỉ 別biệt 境cảnh 等đẳng 。

○# 二nhị 別biệt 境cảnh (# 三tam )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 總tổng 釋thích 。

次thứ 別biệt 境cảnh 者giả 。 謂vị 欲dục 至chí 慧tuệ 。 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 多đa 分phần 不bất 同đồng 。 于vu 六lục 位vị 中trung 。 次thứ 初sơ 說thuyết 故cố 。

所sở 緣duyên 境cảnh 不bất 同đồng 者giả 。 所sở 樂lạc 及cập 所sở 觀quán 。 四tứ 境cảnh 各các 各các 不bất 同đồng 。 非phi 如như 徧biến 行hành 同đồng 緣duyên 一nhất 境cảnh 。 故cố 云vân 別biệt 境cảnh 。 次thứ 初sơ 說thuyết 者giả 。 次thứ 初sơ 徧biến 行hành 。 故cố 非phi 初sơ 攝nhiếp 。 顯hiển 六lục 位vị 中trung 。 先tiên 後hậu 帙# 然nhiên 故cố 。 又hựu 由do 徧biến 行hành 。 始thỉ 別biệt 境cảnh 故cố 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 三tam 餘dư 門môn 分phân 別biệt 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng (# 五ngũ )# 。 初sơ 欲dục 二nhị 解giải 三tam 念niệm 四tứ 定định 五ngũ 慧tuệ 。

○# 初sơ 欲dục (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 釋thích 二nhị 廣quảng 釋thích 。

○# 初sơ 畧lược 釋thích 。

云vân 何hà 為vi 欲dục 。 于vu 所sở 樂lạc 境cảnh 。 希hy 望vọng 為vi 性tánh 。 勤cần 依y 為vi 業nghiệp 。

五ngũ 十thập 一nhất 位vị 。 詳tường 解giải 如như 八bát 識thức 規quy 矩củ 本bổn 意ý 中trung 。 凢# 值trị 體thể 用dụng 。 或hoặc 不bất 重trọng/trùng 釋thích 。 大đại 約ước 全toàn 體thể 是thị 所sở 。 體thể 明minh 而nhi 所sở 之chi 面diện 目mục 自tự 明minh 。 依y 體thể 起khởi 用dụng 。 用dụng 彰chương 而nhi 體thể 之chi 相tướng 貌mạo 愈dũ 彰chương 。 况# 五ngũ 十thập 一nhất 種chủng 。 區khu 別biệt 于vu 此thử 體thể 用dụng 間gian 。 [糸*系]# 抽trừu 毫hào 析tích 。 安an 可khả 忽hốt 諸chư 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 斥xích 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 三tam 第đệ 三tam 師sư 。

○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 所sở 樂lạc 謂vị 可khả 欣hân 境cảnh 。 于vu 可khả 欣hân 事sự 。 欲dục 見kiến 聞văn 等đẳng 。 有hữu 希hy 望vọng 故cố 。 于vu 可khả 厭yếm 事sự 希hy 彼bỉ 不bất 合hợp 。 望vọng 彼bỉ 別biệt 離ly 。 豈khởi 非phi 有hữu 欲dục 。 此thử 但đãn 求cầu 彼bỉ 不bất 合hợp 離ly 時thời 可khả 欣hân 自tự 體thể 。 非phi 可khả 厭yếm 事sự 。 故cố 于vu 可khả 厭yếm 。 及cập 中trung 容dung 境cảnh 。 一nhất 向hướng 無vô 欲dục 。 緣duyên 可khả 欣hân 事sự 。 若nhược 不bất 希hy 望vọng 。 亦diệc 無vô 欲dục 起khởi 。

初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 難nạn/nan 問vấn 。 三tam 釋thích 難nạn/nan 。 四tứ 結kết 成thành 。 此thử 師sư 以dĩ 可khả 欣hân 釋thích 所sở 樂lạc 。 謂vị 唯duy 于vu 可khả 欣hân 順thuận 境cảnh 則tắc 有hữu 欲dục 。 非phi 餘dư 二nhị 境cảnh 。 故cố 難nạn/nan 復phục 釋thích 難nạn/nan 。 而nhi 結kết 唯duy 可khả 欣hân 希hy 望vọng 之chi 有hữu 欲dục 也dã 。 此thử 但đãn 求cầu 彼bỉ 不bất 合hợp 離ly 時thời 可khả 欣hân 自tự 體thể 非phi 可khả 厭yếm 事sự 者giả 。 釋thích 可khả 厭yếm 事sự 非phi 有hữu 欲dục 也dã 。 謂vị 希hy 彼bỉ 不bất 合hợp 者giả 。 是thị 求cầu 彼bỉ 可khả 厭yếm 之chi 事sự 。 不bất 合hợp 時thời 之chi 可khả 欣hân 自tự 體thể 可khả 合hợp 。 非phi 求cầu 可khả 厭yếm 事sự 也dã 。 望vọng 彼bỉ 別biệt 離ly 者giả 。 是thị 求cầu 彼bỉ 可khả 厭yếm 之chi 事sự 。 別biệt 離ly 時thời 之chi 可khả 欣hân 自tự 體thể 不bất 離ly 。 非phi 求cầu 可khả 厭yếm 事sự 也dã 。 自tự 體thể 。 對đối 他tha 合hợp 等đẳng 厭yếm 相tương/tướng 。

○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 所sở 樂lạc 謂vị 所sở 求cầu 境cảnh 。 于vu 可khả 欣hân 厭yếm 求cầu 合hợp 離ly 等đẳng 。 有hữu 希hy 望vọng 故cố 。 于vu 中trung 容dung 境cảnh 。 一nhất 向hướng 無vô 欲dục 。 緣duyên 欣hân 厭yếm 事sự 。 若nhược 不bất 希hy 求cầu 。 亦diệc 無vô 欲dục 起khởi 。

此thử 師sư 以dĩ 所sở 求cầu 釋thích 所sở 樂lạc 。 無vô 所sở 希hy 求cầu 。 則tắc 別biệt 無vô 有hữu 欲dục 。 是thị 故cố 于vu 中trung 容dung 一nhất 向hướng 無vô 欲dục 。 于vu 欣hân 厭yếm 無vô 求cầu 亦diệc 無vô 。

○# 三tam 第đệ 三tam 師sư 。

有hữu 義nghĩa 。 所sở 樂lạc 謂vị 欲dục 觀quán 境cảnh 。 于vu 一nhất 切thiết 事sự 。 欲dục 觀quán 察sát 者giả 。 有hữu 希hy 望vọng 故cố 。 若nhược 不bất 欲dục 觀quán 。 隨tùy 因nhân 境cảnh [執/力]# 。 任nhậm 運vận 緣duyên 者giả 。 即tức 全toàn 無vô 欲dục 。 由do 斯tư 理lý 趣thú 。 欲dục 非phi 徧biến 行hành 。

此thử 師sư 以dĩ 欲dục 觀quán 釋thích 所sở 樂lạc 。 于vu 一nhất 切thiết 事sự 。 欲dục 觀quán 察sát 者giả 。 不bất 簡giản 欣hân 厭yếm 中trung 容dung 。 但đãn 欲dục 觀quán 者giả 則tắc 有hữu 欲dục 。 不bất 欲dục 觀quán 者giả 則tắc 無vô 欲dục 。 以dĩ 此thử 校giáo 前tiền 二nhị 師sư 。 雖tuy 各các 有hữu 旨chỉ 。 此thử 師sư 為vi 正chánh 。

○# 二nhị 斥xích 異dị 。

有hữu 說thuyết 要yếu 由do 希hy 望vọng 境cảnh 力lực 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 方phương 取thủ 所sở 緣duyên 。 故cố 經kinh 說thuyết 欲dục 為vi 諸chư 法pháp 本bổn 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 然nhiên 心tâm 等đẳng 取thủ 境cảnh 。 由do 作tác 意ý 故cố 。 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 作tác 意ý 現hiện 前tiền 。 能năng 生sanh 識thức 故cố 。 曾tằng 無vô 處xứ 說thuyết 。 由do 欲dục 能năng 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 故cố 。 如như 說thuyết 諸chư 法pháp 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 豈khởi 心tâm 心tâm 所sở 。 皆giai 由do 愛ái 生sanh 。 故cố 說thuyết 欲dục 為vi 諸chư 法pháp 本bổn 者giả 。 說thuyết 欲dục 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 或hoặc 說thuyết 善thiện 欲dục 能năng 發phát 正chánh 勤cần 。 由do 彼bỉ 助trợ 成thành 。 一nhất 切thiết 善thiện 事sự 。 故cố 論luận 說thuyết 此thử 。 勤cần 依y 為vi 業nghiệp 。

初sơ 敘tự 異dị 。 次thứ 奪đoạt 破phá 。 三tam 例lệ 破phá 四tứ 通thông 經kinh 。 此thử 師sư 誤ngộ 用dụng 欲dục 為vi 作tác 意ý 。 錯thác 解giải 經kinh 文văn 。 而nhi 以dĩ 別biệt 境cảnh 為vi 徧biến 行hành 也dã 。 既ký 奪đoạt 之chi 。 復phục 例lệ 之chi 。 更cánh 為vi 通thông 經kinh 。 理lý 自tự 昭chiêu 然nhiên 矣hĩ 。 噫# 。 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 由do 欲dục 而nhi 起khởi 。 世thế 間gian 無vô 論luận 矣hĩ 。 出xuất 世thế 之chi 業nghiệp 。 果quả 能năng 起khởi 乎hồ 否phủ/bĩ 。 耶da 。 捨xả 金kim 輪luân 而nhi 入nhập 雪Tuyết 山Sơn 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 萬vạn 德đức 嘉gia 猷# 。 王vương 娑sa 婆bà 。 中trung 天thiên 下hạ 而nhi 獨độc 立lập 。 莫mạc 不bất 由do 欲dục 起khởi 也dã 。 吾ngô 儕# 如như 之chi 何hà 。 易dị 惡ác 欲dục 為vi 善thiện 欲dục 。 即tức 善thiện 欲dục 而nhi 無vô 善thiện 。 念niệm 念niệm 迴hồi 光quang 。

時thời 時thời 加gia 察sát 。 一nhất 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。 不bất 然nhiên 。 三tam 途đồ 事sự 業nghiệp 橫hoạnh/hoành 陳trần 。 萬vạn 劫kiếp 輪luân 迴hồi 無vô 已dĩ 。 亦diệc 欲dục 也dã 。 其kỳ 寒hàn 心tâm 哉tai 。 其kỳ 寒hàn 心tâm 哉tai 。

○# 二nhị 解giải (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 破phá 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

云vân 何hà 勝thắng 解giải 。 于vu 决# 定định 境cảnh 。 印ấn 持trì 為vi 性tánh 。 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 為vi 業nghiệp 。 謂vị 邪tà 正chánh 等đẳng 教giáo 理lý 。 證chứng 力lực 于vu 所sở 取thủ 境cảnh 。 審thẩm 决# 印ấn 持trì 。 由do 此thử 異dị 緣duyên 。 不bất 能năng 引dẫn 轉chuyển 。 故cố 猶do 豫dự 境cảnh 。 勝thắng 解giải 全toàn 無vô 。 非phi 審thẩm 决# 心tâm 。 亦diệc 無vô 勝thắng 解giải 。 由do 斯tư 勝thắng 解giải 。 非phi 徧biến 行hành 攝nhiếp 。

初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 轉chuyển 釋thích 。 三tam 簡giản 非phi 。 勝thắng 解giải 以dĩ 印ấn 持trì 為vi 性tánh 。 印ấn 持trì 由do 于vu 教giáo 理lý 之chi 境cảnh 。 證chứng 據cứ 之chi 力lực 而nhi 後hậu 成thành 也dã 。 故cố 猶do 豫dự 境cảnh 。 勝thắng 解giải 全toàn 無vô 。 豈khởi 不bất 由do 于vu 决# 定định 之chi 境cảnh 乎hồ 。 非phi 審thẩm 决# 心tâm 。 亦diệc 無vô 勝thắng 解giải 。 豈khởi 不bất 由do 于vu 决# 定định 之chi 心tâm 乎hồ 。 由do 斯tư 非phi 徧biến 行hành 攝nhiếp 者giả 。 由do 此thử 心tâm 境cảnh 不bất 徧biến 故cố 也dã 。 噫# 。 邪tà 教giáo 不bất 必tất 遇ngộ 。 不bất 幸hạnh 而nhi 遇ngộ 。 幸hạnh 而nhi 能năng 擇trạch 。 設thiết 不bất 能năng 擇trạch 。 審thẩm 决# 印ấn 持trì 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 自tự 茲tư 始thỉ 矣hĩ 。 正chánh 教giáo 必tất 期kỳ 遇ngộ 。 幸hạnh 而nhi 得đắc 遇ngộ 。 必tất 期kỳ 于vu 會hội 。 設thiết 而nhi 證chứng 會hội 。 審thẩm 决# 印ấn 持trì 。 百bách 千thiên 萬vạn 種chủng 似tự 法pháp 等đẳng 。 不bất 能năng 轉chuyển 矣hĩ 。 不bất 可khả 不bất 解giải 。 不bất 可khả 不bất 勝thắng 。 不bất 可khả 不bất 正chánh 于vu 勝thắng 。

○# 二nhị 破phá 異dị 。

有hữu 說thuyết 心tâm 等đẳng 。 取thủ 自tự 境cảnh 時thời 。 無vô 拘câu 礙ngại 故cố 。 皆giai 有hữu 勝thắng 解giải 。 彼bỉ 說thuyết 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 能năng 不bất 礙ngại 者giả 。 即tức 諸chư 法pháp 故cố 。 所sở 不bất 礙ngại 者giả 。 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 。 勝thắng 發phát 起khởi 者giả 。 根căn 作tác 意ý 故cố 。 若nhược 由do 此thử 故cố 。 彼bỉ 勝thắng 發phát 起khởi 。 此thử 應ưng 復phục 待đãi 餘dư 。 便tiện 有hữu 無vô 竆# 失thất 。

究cứu 失thất 以dĩ 竆# 其kỳ 執chấp 也dã 。 初sơ 敘tự 執chấp 。 二nhị 破phá 執chấp 。 異dị 執chấp 心tâm 等đẳng 。 取thủ 自tự 境cảnh 時thời 。 無vô 拘câu 礙ngại 故cố 。 皆giai 有hữu 勝thắng 解giải 。 原nguyên 勝thắng 解giải 由do 有hữu 于vu 無vô 拘câu 礙ngại 也dã 。 而nhi 取thủ 無vô 拘câu 礙ngại 。 以dĩ 有hữu 勝thắng 解giải 。 則tắc 無vô 拘câu 礙ngại 處xứ 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 勝thắng 解giải 。 抑ức 所sở 以dĩ 為vi 徧biến 行hành 。 執chấp 意ý 如như 此thử 。 故cố 破phá 云vân 。 彼bỉ 說thuyết 非phi 理lý 。 何hà 者giả 。 能năng 不bất 礙ngại 者giả 。 即tức 諸chư 法pháp 故cố 。 諸chư 法pháp 非phi 勝thắng 解giải 。 所sở 不bất 礙ngại 者giả 。 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 。 心tâm 等đẳng 非phi 勝thắng 解giải 。 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 。 發phát 起khởi 心tâm 等đẳng 。 是thị 根căn 及cập 作tác 意ý 故cố 根căn 意ý 非phi 勝thắng 解giải 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 勝thắng 解giải 安an 在tại 。 若nhược 謂vị 由do 此thử 勝thắng 解giải 。 彼bỉ 根căn 作tác 意ý 方phương 作tác 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 發phát 起khởi 心tâm 等đẳng 者giả 。 是thị 彼bỉ 根căn 與dữ 作tác 意ý 不bất 能năng 自tự 發phát 。 待đãi 此thử 勝thắng 解giải 而nhi 發phát 則tắc 此thử 勝thắng 解giải 。 亦diệc 不bất 能năng 自tự 生sanh 。 復phục 應ưng 待đãi 餘dư 而nhi 生sanh 。 展triển 轉chuyển 相tương 待đãi 。 失thất 不bất 可khả 勝thắng 。 故cố 曰viết 無vô 竆# 。

○# 三tam 念niệm (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 破phá 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

云vân 何hà 為vi 念niệm 。 于vu 曾tằng 習tập 境cảnh 。 令linh 心tâm 明minh 記ký 不bất 忘vong 。 為vi 性tánh 定định 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 數số 憶ức 持trì 。 曾tằng 所sở 受thọ 境cảnh 。 令linh 不bất 忘vong 失thất 。 能năng 引dẫn 定định 故cố 。 于vu 曾tằng 未vị 受thọ 。 體thể 類loại 境cảnh 中trung 。 全toàn 不bất 起khởi 念niệm 。 設thiết 曾tằng 所sở 受thọ 。 不bất 能năng 明minh 記ký 。 念niệm 亦diệc 不bất 生sanh 。 故cố 念niệm 必tất 非phi 。 徧biến 行hành 所sở 攝nhiếp 。

初sơ 正chánh 釋thích 。 次thứ 轉chuyển 釋thích 。 三tam 簡giản 非phi 。 體thể 類loại 境cảnh 者giả 。 體thể 境cảnh 。 謂vị 所sở 受thọ 自tự 體thể 之chi 境cảnh 。 類loại 境cảnh 。 謂vị 所sở 受thọ 同đồng 類loại 之chi 境cảnh 。 又hựu 所sở 受thọ 自tự 體thể 之chi 類loại 。 餘dư 文văn 易dị 知tri 。 問vấn 。 業nghiệp 禪thiền 者giả 明minh 記ký 話thoại 頭đầu 不bất 忘vong 。 為vi 是thị 念niệm 否phủ/bĩ 。 曰viết 。 一nhất 念niệm 萬vạn 年niên 。 能năng 引dẫn 定định 矣hĩ 。 定định 生sanh 而nhi 慧tuệ 悟ngộ 近cận 矣hĩ 。 所sở 患hoạn 者giả 甲giáp 生sanh 乙ất 滅diệt 。 俄nga 至chí 忽hốt 遷thiên 。 久cửu 常thường 人nhân 難nan 得đắc 耳nhĩ 。 故cố 佛Phật 誡giới 弟đệ 子tử 曰viết 。 勿vật 忘vong 念niệm 。

○# 二nhị 破phá 異dị 。

有hữu 說thuyết 。 心tâm 起khởi 必tất 與dữ 念niệm 俱câu 。 能năng 為vi 後hậu 時thời 憶ức 念niệm 因nhân 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 非phi 理lý 。 勿vật 于vu 後hậu 時thời 有hữu 癡si 信tín 等đẳng 。 前tiền 亦diệc 有hữu 故cố 。 前tiền 心tâm 心tâm 所sở 。 或hoặc 想tưởng [執/力]# 力lực 。 足túc 為vi 後hậu 時thời 憶ức 念niệm 因nhân 故cố 。

初sơ 敘tự 執chấp 。 次thứ 破phá 執chấp 。 誤ngộ 解giải 後hậu 時thời 憶ức 念niệm 之chi 因nhân 。 定định 執chấp 心tâm 起khởi 必tất 與dữ 念niệm 俱câu 。 不bất 知tri 其kỳ 所sở 執chấp 之chi 非phi 理lý 也dã 。 何hà 者giả 。 例lệ 而nhi 觀quán 之chi 可khả 知tri 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 後hậu 時thời 憶ức 念niệm 。 以dĩ 前tiền 必tất 有hữu 念niệm 而nhi 為vi 因nhân 。 勿vật 後hậu 有hữu 癡si 信tín 等đẳng 。 亦diệc 必tất 以dĩ 前tiền 有hữu 癡si 信tín 等đẳng 而nhi 為vi 因nhân 耶da 。 此thử 既ký 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 云vân 何hà 然nhiên 。 寧ninh 知tri 後hậu 時thời 憶ức 念niệm 因nhân 者giả 。 或hoặc 前tiền 心tâm 心tâm 所sở 想tưởng 取thủ 境cảnh 界giới 分phân 齊tề [執/力]# 力lực 足túc 為vi 。 何hà 以dĩ 念niệm 為vi 。

○# 四tứ 定định (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 破phá 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

云vân 何hà 為vi 定định 于vu 所sở 觀quán 境cảnh 。 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 。 不bất 散tán 為vi 性tánh 。 智trí 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 觀quán 得đắc 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 。 由do 定định 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 不bất 散tán 。 依y 斯tư 便tiện 有hữu 决# 擇trạch 智trí 生sanh 。 心tâm 專chuyên 注chú 言ngôn 。 顯hiển 所sở 欲dục 住trụ 即tức 便tiện 能năng 住trụ 。 非phi 唯duy 一nhất 境cảnh 。 不bất 爾nhĩ 。 見kiến 道đạo 歷lịch 觀quán 諸chư 諦đế 。 前tiền 後hậu 境cảnh 別biệt 。 應ưng 無vô 等đẳng 持trì 。 若nhược 不bất 繫hệ 心tâm 。 專chuyên 注chú 境cảnh 位vị 。 便tiện 無vô 定định 起khởi 。 故cố 非phi 徧biến 行hành 。

初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 次thứ 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 三tam 簡giản 非phi 徧biến 行hành 。 得đắc 失thất 俱câu 非phi 者giả 。 如như 理lý 曰viết 得đắc 。 不bất 如như 理lý 曰viết 失thất 。 非phi 如như 非phi 不bất 如như 曰viết 俱câu 非phi 。 境cảnh 雖tuy 無vô 量lượng 。 不bất 出xuất 此thử 三tam 。 觀quán 此thử 三tam 中trung 。 專chuyên 注chú 不bất 散tán 是thị 定định 體thể 。 依y 定định 發phát 慧tuệ 曰viết 定định 用dụng 。 恐khủng 謂vị 專chuyên 注chú 者giả 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 而nhi 不bất 遷thiên 移di 。 更cánh 不bất 許hứa 諸chư 境cảnh 矣hĩ 。 不bất 知tri 專chuyên 注chú 之chi 言ngôn 。 是thị 顯hiển 此thử 心tâm 所sở 欲dục 住trụ 境cảnh 。 此thử 定định 令linh 心tâm 即tức 便tiện 能năng 住trụ 。 非phi 唯duy 一nhất 境cảnh 也dã 。 不bất 然nhiên 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 。 歷lịch 觀quán 上thượng 下hạ 。 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 前tiền 後hậu 境cảnh 別biệt 而nhi 不bất 定định 一nhất 。 既ký 非phi 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 此thử 位vị 應ưng 無vô 等đẳng 持trì 乎hồ 。 故cố 專chuyên 注chú 言ngôn 。 非phi 唯duy 一nhất 境cảnh 。 若nhược 不bất 繫hệ 心tâm 等đẳng 者giả 。 反phản 顯hiển 非phi 徧biến 行hành 之chi 故cố 也dã 。 問vấn 。 邪tà 定định 等đẳng 無vô 論luận 矣hĩ 。 歷lịch 觀quán 諸chư 境cảnh 。 云vân 何hà 專chuyên 注chú 。 曰viết 。 前tiền 不bất 云vân 乎hồ 。 隨tùy 所sở 欲dục 住trụ 。 即tức 便tiện 能năng 住trụ 。 正chánh 歷lịch 觀quán 中trung 而nhi 隨tùy 注chú 也dã 。 不bất 然nhiên 。 雲vân 興hưng 百bách 問vấn 。 瓶bình 瀉tả 千thiên 酬thù 。 問vấn 答đáp 之chi 境cảnh 。 葢# 不bất 知tri 幾kỷ 許hứa 矣hĩ 。 將tương 非phi 定định 耶da 。

○# 二nhị 破phá 異dị (# 二nhị )# 。 初sơ 破phá 非phi 徧biến 行hành 二nhị 破phá 非phi 即tức 心tâm 。

○# 初sơ 破phá 非phi 徧biến 行hành 。

有hữu 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 亦diệc 有hữu 定định 起khởi 。 但đãn 相tương/tướng 微vi 隱ẩn 。 應ưng 說thuyết 誠thành 言ngôn 。 若nhược 定định 能năng 令linh 。 心tâm 等đẳng 和hòa 合hợp 。 同đồng 趣thú 一nhất 境cảnh 。 故cố 是thị 徧biến 行hành 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 是thị 觸xúc 用dụng 故cố 若nhược 謂vị 此thử 定định 。 令linh 剎sát 那na 頃khoảnh 。 心tâm 不bất 易dị 緣duyên 。 故cố 徧biến 行hành 攝nhiếp 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 自tự 于vu 所sở 緣duyên 。 無vô 易dị 義nghĩa 故cố 。 若nhược 言ngôn 由do 定định 。 心tâm 取thủ 所sở 緣duyên 。 故cố 徧biến 行hành 攝nhiếp 。 彼bỉ 亦diệc 非phi 理lý 。 作tác 意ý 令linh 心tâm 。 取thủ 所sở 緣duyên 故cố 。

初sơ 敘tự 執chấp 徧biến 行hành 。 次thứ 破phá 非phi 徧biến 行hành 。 執chấp 云vân 。

爾nhĩ 時thời 亦diệc 有hữu 定định 起khởi 。 但đãn 相tương/tướng 微vi 隱ẩn 者giả 。 謂vị 不bất 繫hệ 心tâm 專chuyên 注chú 之chi 時thời 。 亦diệc 有hữu 定định 起khởi 。 但đãn 定định 相tương/tướng 微vi 而nhi 不bất 著trước 。 隱ẩn 而nhi 不bất 顯hiển 。 非phi 若nhược 繫hệ 心tâm 專chuyên 注chú 者giả 之chi 顯hiển 著trứ 。 豈khởi 全toàn 無vô 耶da 。 不bất 必tất 繫hệ 心tâm 而nhi 有hữu 定định 。 是thị 徧biến 行hành 矣hĩ 。 破phá 云vân 。 此thử 虚# 妄vọng 無vô 義nghĩa 之chi 語ngữ 也dã 。 應ưng 說thuyết 誠thành 諦đế 有hữu 理lý 之chi 言ngôn 。 何hà 則tắc 。 逆nghịch 汝nhữ 所sở 計kế 之chi 意ý 。 將tương 無vô 謂vị 亦diệc 有hữu 定định 起khởi 者giả 。 定định 能năng 令linh 心tâm 和hòa 合hợp 同đồng 趣thú 一nhất 境cảnh 。 故cố 是thị 徧biến 行hành 耶da 。 不bất 知tri 若nhược 然nhiên 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 此thử 是thị 觸xúc 業nghiệp 用dụng 。 非phi 定định 心tâm 故cố 。 又hựu 將tương 無vô 謂vị 此thử 定định 。 令linh 剎sát 那na 頃khoảnh 。 心tâm 不bất 易dị 緣duyên 。 故cố 是thị 徧biến 行hành 耶da 。 不bất 知tri 若nhược 云vân 云vân 者giả 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 以dĩ 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 為vi 時thời 極cực 促xúc 。 自tự 于vu 所sở 緣duyên 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 何hà 必tất 待đãi 定định 。 然nhiên 後hậu 無vô 變biến 易dị 乎hồ 。 又hựu 將tương 無vô 謂vị 由do 于vu 定định 心tâm 取thủ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 是thị 徧biến 行hành 耶da 。 不bất 知tri 若nhược 云vân 云vân 者giả 。 彼bỉ 亦diệc 非phi 理lý 。 取thủ 所sở 緣duyên 者giả 。 是thị 作tác 意ý 故cố 。 非phi 是thị 定định 心tâm 。 既ký 皆giai 非phi 定định 。 而nhi 謂vị 此thử 是thị 徧biến 行hành 。 豈khởi 誠thành 言ngôn 耶da 。 不bất 應ưng 說thuyết 也dã 明minh 矣hĩ 。

○# 二nhị 破phá 非phi 即tức 心tâm 。

有hữu 說thuyết 。 此thử 定định 體thể 即tức 是thị 心tâm 。 經kinh 說thuyết 為vi 心tâm 學học 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 故cố 。 彼bỉ 非phi 誠thành 證chứng 。 依y 定định 攝nhiếp 心tâm 。 令linh 心tâm 一nhất 境cảnh 。 說thuyết 彼bỉ 言ngôn 故cố 。 根Căn 、 力Lực 、 覺Giác 支Chi 、 道Đạo 支Chi 等đẳng 攝nhiếp 。 如như 念niệm 慧tuệ 等đẳng 。 非phi 即tức 心tâm 故cố 。

初sơ 敘tự 執chấp 即tức 心tâm 。 次thứ 破phá 執chấp 即tức 心tâm 。 執chấp 者giả 意ý 謂vị 。 定định 體thể 即tức 是thị 心tâm 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 以dĩ 經kinh 說thuyết 三tam 學học 。 定định 為vi 心tâm 學học 故cố 。 又hựu 說thuyết 此thử 定định 為vi 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 故cố 。 破phá 云vân 。 依y 定định 攝nhiếp 心tâm 。 故cố 說thuyết 心tâm 學học 之chi 言ngôn 。 全toàn 心tâm 一nhất 境cảnh 故cố 說thuyết 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 之chi 言ngôn 。 非phi 謂vị 定định 體thể 即tức 心tâm 。 作tác 此thử 言ngôn 也dã 。 若nhược 比tỉ 量lượng 之chi 。 則tắc 定định 非phi 即tức 心tâm 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 諸chư 品phẩm 攝nhiếp 故cố 。 如như 念niệm 慧tuệ 等đẳng 。 念niệm 慧tuệ 各các 有hữu 體thể 。 念niệm 慧tuệ 不bất 即tức 心tâm 。 定định 是thị 別biệt 有hữu 體thể 。 定định 豈khởi 即tức 是thị 心tâm 耶da 。

○# 五ngũ 慧tuệ (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 破phá 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

云vân 何hà 為vi 慧tuệ 。 于vu 所sở 觀quán 境cảnh 。 簡giản 擇trạch 為vi 性tánh 。 斷đoạn 疑nghi 為vi 業nghiệp 。 謂vị 觀quán 得đắc 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 。 由do 慧tuệ 推thôi 求cầu 。 得đắc 决# 定định 故cố 。 于vu 非phi 觀quán 境cảnh 。 愚ngu 昧muội 心tâm 中trung 。 無vô 簡giản 擇trạch 故cố 。 非phi 徧biến 行hành 攝nhiếp 。

初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 次thứ 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 三tam 簡giản 非phi 慧tuệ 性tánh 。 推thôi 求cầu 。 釋thích 簡giản 擇trạch 。 謂vị 于vu 三tam 境cảnh 中trung 。 推thôi 竆# [尋-口+凡]# 求cầu 。 何hà 者giả 為vi 正chánh 。 何hà 者giả 非phi 正chánh 。 正chánh 與dữ 非phi 正chánh 。 必tất 求cầu 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 也dã 。 决# 定định 。 釋thích 斷đoạn 疑nghi 。 始thỉ 之chi 猶do 豫dự 者giả 。 今kim 已dĩ 决# 定định 。 而nhi 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 非phi 觀quán 境cảnh 。 謂vị 非phi 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。 愚ngu 昧muội 心tâm 。 謂vị 非phi 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 無vô 簡giản 擇trạch 故cố 。 釋thích 非phi 徧biến 行hành 之chi 由do 也dã 。

○# 二nhị 破phá 異dị 。

有hữu 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 亦diệc 有hữu 慧tuệ 起khởi 。 但đãn 相tương/tướng 微vi 隱ẩn 。 大đại 受thọ 寧ninh 知tri 。 對đối 法pháp 說thuyết 為vi 大đại 地địa 法pháp 故cố 。 諸chư 部bộ 對đối 法pháp 。 展triển 轉chuyển 相tương 違vi 。 汝nhữ 等đẳng 如như 何hà 執chấp 為vi 定định 量lượng 。 唯duy 觸xúc 等đẳng 五ngũ 。 經kinh 說thuyết 徧biến 行hành 。 說thuyết 十thập 非phi 經kinh 。 不bất 應ưng 固cố 執chấp 。

初sơ 敘tự 異dị 執chấp 。 次thứ 破phá 異dị 執chấp 。

爾nhĩ 時thời 亦diệc 有hữu 等đẳng 者giả 。 謂vị 非phi 觀quán 境cảnh 愚ngu 昧muội 心tâm 時thời 。 亦diệc 有hữu 慧tuệ 起khởi 。 但đãn 慧tuệ 相tương/tướng 隱ẩn 微vi 而nhi 不bất 顯hiển 著trứ 。 如như 纖tiêm 毫hào 之chi 物vật 。 為vi 大đại 器khí 所sở 受thọ 。 大đại 器khí 寧ninh 知tri 是thị 有hữu 耶da 。 然nhiên 非phi 竟cánh 無vô 。 特đặc 隱ẩn 微vi 而nhi 似tự 無vô 耳nhĩ 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 對đối 法pháp 論luận 中trung 。 說thuyết 為vi 大đại 地địa 法pháp 故cố 。 大đại 地địa 即tức 徧biến 地địa 。 證chứng 慧tuệ 是thị 徧biến 行hành 攝nhiếp 也dã 。 然nhiên 對đối 法pháp 通thông 于vu 小tiểu 大đại 。 此thử 意ý 取thủ 小Tiểu 乘Thừa 為vi 說thuyết 。 破phá 云vân 。 汝nhữ 引dẫn 對đối 法pháp 為vi 證chứng 。 而nhi 對đối 法pháp 且thả 自tự 展triển 轉chuyển 相tương 違vi 。 何hà 可khả 為vi 證chứng 。 况# 觸xúc 等đẳng 徧biến 行hành 是thị 經Kinh 說thuyết 。 欲dục 等đẳng 徧biến 行hành 非phi 經kinh 說thuyết 。 何hà 可khả 固cố 執chấp 。 展triển 轉chuyển 相tương 違vi 者giả 。 論luận 徧biến 行hành 。 自tự 簡giản 去khứ 欲dục 等đẳng 。 論luận 別biệt 境cảnh 。 自tự 簡giản 去khứ 徧biến 行hành 。 又hựu 觸xúc 等đẳng 欲dục 等đẳng 。 以dĩ 地địa 論luận 之chi 。 俱câu 徧biến 一nhất 切thiết 地địa 。 以dĩ 徧biến 行hành 論luận 之chi 別biệt 境cảnh 止chỉ 徧biến 于vu 二nhị 。 餘dư 二nhị 不bất 徧biến 。 何hà 得đắc 攝nhiếp 于vu 徧biến 行hành 中trung 耶da 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

然nhiên 欲dục 等đẳng 五ngũ 。 非phi 觸xúc 等đẳng 故cố 。 定định 非phi 徧biến 行hành 。 如như 信tín 貪tham 等đẳng 。

量lượng 云vân 。 欲dục 等đẳng 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 非phi 徧biến 行hành 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 非phi 觸xúc 等đẳng 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 信tín 貪tham 等đẳng 。 信tín 貪tham 非phi 徧biến 行hành 。 因nhân 非phi 觸xúc 等đẳng 故cố 。 信tín 貪tham 非phi 觸xúc 等đẳng 。 既ký 非phi 徧biến 行hành 攝nhiếp 。 別biệt 境cảnh 非phi 觸xúc 等đẳng 。 別biệt 境cảnh 豈khởi 徧biến 行hành 。

○# 二nhị 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 定định 俱câu 二nhị 明minh 不bất 俱câu 。

○# 初sơ 明minh 定định 俱câu 。

有hữu 義nghĩa 。 此thử 五ngũ 定định 互hỗ 相tương 資tư 。 隨tùy 起khởi 一nhất 時thời 。 必tất 有hữu 餘dư 四tứ 。

欲dục 顯hiển 不bất 定định 為vi 正chánh 。 先tiên 明minh 定định 俱câu 以dĩ 形hình 之chi 也dã 。 隨tùy 一nhất 起khởi 時thời 。 必tất 有hữu 餘dư 四tứ 。 正chánh 互hỗ 相tương 資tư 。 所sở 以dĩ 互hỗ 相tương 資tư 者giả 。 以dĩ 此thử 五ngũ 行hành 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 然nhiên 一nhất 徃# 觀quán 之chi 似tự 是thị 。 細tế 玩ngoạn 下hạ 文văn 。 此thử 說thuyết 未vị 盡tận 。

○# 二nhị 明minh 不bất 定định (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 明minh 不bất 定định 二nhị 別biệt 申thân 正chánh 義nghĩa 。

○# 初sơ 總tổng 明minh 不bất 定định 。

有hữu 義nghĩa 不bất 定định 。 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 。 四tứ 一nhất 切thiết 中trung 。 無vô 後hậu 二nhị 故cố 。 又hựu 說thuyết 此thử 五ngũ 。 緣duyên 四tứ 境cảnh 生sanh 。 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 。 非phi 定định 俱câu 故cố 。

此thử 正chánh 義nghĩa 也dã 。 不bất 定định 者giả 。 不bất 俱câu 起khởi 也dã 無vô 後hậu 二nhị 故cố 。 非phi 定định 俱câu 故cố 。 證chứng 不bất 定định 也dã 。 以dĩ 既ký 無vô 後hậu 二nhị 。 非phi 一nhất 切thiết 時thời 。 非phi 八bát 識thức 俱câu 。 豈khởi 得đắc 定định 俱câu 起khởi 耶da 。 既ký 定định 不bất 俱câu 。 則tắc 所sở 緣duyên 四tứ 緣duyên 不bất 定định 俱câu 起khởi 。 能năng 緣duyên 五ngũ 位vị 不bất 恆hằng 相tương 應ứng 。 豈khởi 得đắc 定định 俱câu 起khởi 耶da 。 又hựu 起khởi 一nhất 至chí 四tứ 名danh 不bất 俱câu 。 起khởi 五ngũ 名danh 俱câu 。

○# 二nhị 別biệt 申thân 正chánh 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 起khởi 位vị 二nhị 明minh 不bất 起khởi 。

○# 初sơ 明minh 起khởi 位vị (# 五ngũ )# 。 初sơ 起khởi 一nhất 二nhị 起khởi 二nhị 三tam 起khởi 三tam 四tứ 起khởi 四tứ 五ngũ 起khởi 五ngũ 。

○# 初sơ 起khởi 一nhất 。

應ưng 說thuyết 此thử 五ngũ 。 或hoặc 時thời 起khởi 一nhất 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 。 唯duy 起khởi 希hy 望vọng 。 或hoặc 于vu 决# 定định 。 唯duy 起khởi 印ấn 解giải 。 或hoặc 于vu 曾tằng 習tập 。 唯duy 起khởi 憶ức 念niệm 。 或hoặc 于vu 所sở 觀quán 。 唯duy 起khởi 專chuyên 注chú 。 謂vị 愚ngu 昧muội 類loại 。 為vi 止chỉ 散tán 心tâm 。 雖tuy 專chuyên 注chú 所sở 緣duyên 。 而nhi 不bất 能năng 簡giản 擇trạch 。 世thế 共cộng 知tri 彼bỉ 。 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 。 彼bỉ 加gia 行hành 位vị 。 少thiểu 有hữu 聞văn 思tư 。 故cố 說thuyết 等đẳng 持trì 緣duyên 所sở 觀quán 境cảnh 。 或hoặc 依y 多đa 分phần 。 故cố 說thuyết 是thị 言ngôn 。 如như 戲hí 忘vong 天thiên 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 起khởi 貪tham 瞋sân 等đẳng 。 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 其kỳ 類loại 實thật 繁phồn 。 或hoặc 于vu 所sở 觀quán 。 唯duy 起khởi 簡giản 擇trạch 。 謂vị 不bất 專chuyên 注chú 。 馳trì 散tán 推thôi 求cầu 。

專chuyên 注chú 所sở 緣duyên 而nhi 不bất 能năng 簡giản 擇trạch 。 釋thích 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 之chi 故cố 也dã 。 彼bỉ 加gia 行hành 位vị 。 少thiểu 有hữu 聞văn 思tư 等đẳng 者giả 。 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 愚ngu 昧muội 不bất 能năng 揀giản 擇trạch 。 云vân 何hà 乃nãi 說thuyết 緣duyên 所sở 觀quán 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 彼bỉ 愚ngu 昧muội 者giả 。 雖tuy 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 。 然nhiên 于vu 加gia 行hành 位vị 中trung 。 少thiểu 有hữu 聞văn 思tư 之chi 慧tuệ 。 故cố 說thuyết 等đẳng 持trì 。 緣duyên 所sở 觀quán 境cảnh 耳nhĩ 。 又hựu 恐khủng 難nạn 云vân 。 既ký 言ngôn 少thiểu 有hữu 聞văn 思tư 。 亦diệc 可khả 兼kiêm 慧tuệ 。 何hà 云vân 所sở 觀quán 唯duy 定định 。 故cố 通thông 云vân 。 又hựu 或hoặc 依y 多đa 分phần 。 不bất 依y 少thiểu 分phần 。 故cố 說thuyết 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 。 如như 戲hí 忘vong 天thiên 。 有hữu 定định 無vô 慧tuệ 。 等đẳng 類loại 既ký 繁phồn 。 豈khởi 不bất 足túc 證chứng 耶da 。 謂vị 不bất 專chuyên 注chú 馳trì 散tán 推thôi 求cầu 者giả 。 正chánh 釋thích 唯duy 簡giản 擇trạch 也dã 。

○# 二nhị 起khởi 二nhị 。

或hoặc 時thời 起khởi 二nhị 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 境cảnh 中trung 。 起khởi 欲dục 勝thắng 解giải 。 或hoặc 于vu 所sở 樂lạc 曾tằng 習tập 境cảnh 中trung 。 起khởi 欲dục 及cập 念niệm 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 于vu 所sở 觀quán 境cảnh 。 起khởi 定định 及cập 慧tuệ 。 合hợp 有hữu 十thập 二nhị 。

或hoặc 時thời 起khởi 二nhị 者giả 。 起khởi 十thập 個cá 二nhị 也dã 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 。 起khởi 欲dục 勝thắng 解giải 。 所sở 樂lạc 曾tằng 習tập 。 起khởi 欲dục 及cập 念niệm 。 所sở 樂lạc 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 及cập 定định 。 所sở 樂lạc 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 及cập 慧tuệ 。 决# 定định 曾tằng 習tập 。 起khởi 勝thắng 解giải 念niệm 。 决# 定định 所sở 觀quán 。 起khởi 勝thắng 解giải 定định 。 决# 定định 所sở 觀quán 。 起khởi 勝thắng 解giải 慧tuệ 。 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 念niệm 及cập 定định 。 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 念niệm 及cập 慧tuệ 。 所sở 觀quán 境cảnh 中trung 。 雙song 起khởi 定định 慧tuệ 。 境cảnh 唯duy 有hữu 四tứ 。 相tương/tướng 躡niếp 而nhi 成thành 。 以dĩ 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 三tam 境cảnh 俱câu 重trọng/trùng 。 合hợp 所sở 觀quán 一nhất 境cảnh 為vi 十thập 重trọng/trùng 。 起khởi 此thử 十thập 個cá 二nhị 也dã 。

○# 三tam 起khởi 三tam 。

或hoặc 時thời 起khởi 三tam 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 起khởi 欲dục 解giải 念niệm 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 于vu 曾tằng 所sở 觀quán 。 起khởi 念niệm 定định 慧tuệ 。 合hợp 有hữu 十thập 三tam 。

或hoặc 時thời 起khởi 三tam 者giả 。 起khởi 十thập 個cá 三tam 也dã 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 。 起khởi 欲dục 解giải 念niệm 。 所sở 樂lạc 决# 定định 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 解giải 定định 。 所sở 樂lạc 决# 定định 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 解giải 慧tuệ 。 所sở 樂lạc 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 起khởi 欲dục 念niệm 定định 。 所sở 樂lạc 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 念niệm 慧tuệ 。 或hoặc 于vu 所sở 樂lạc 所sở 觀quán 。 起khởi 欲dục 定định 慧tuệ 。 或hoặc 于vu 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 解giải 念niệm 定định 。 或hoặc 于vu 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 解giải 念niệm 慧tuệ 。 或hoặc 于vu 决# 定định 所sở 觀quán 。 起khởi 解giải 定định 慧tuệ 。 或hoặc 于vu 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 。 起khởi 念niệm 定định 慧tuệ 。 境cảnh 亦diệc 唯duy 四tứ 。 相tương/tướng 躡niếp 而nhi 疊điệp 。 合hợp 之chi 為vi 十thập 。 起khởi 十thập 個cá 三tam 也dã 。

○# 四tứ 起khởi 四tứ 。

或hoặc 時thời 起khởi 四tứ 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 境cảnh 中trung 。 起khởi 前tiền 四tứ 種chủng 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 于vu 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 境cảnh 中trung 。 起khởi 後hậu 四tứ 種chủng 。 合hợp 有hữu 五ngũ 四tứ 。

起khởi 四tứ 者giả 。 起khởi 五ngũ 個cá 四tứ 也dã 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 四tứ 境cảnh 。 起khởi 欲dục 解giải 念niệm 定định 。 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 四tứ 境cảnh 。 起khởi 欲dục 解giải 念niệm 慧tuệ 。 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 所sở 觀quán 三tam 境cảnh 。 起khởi 欲dục 解giải 定định 慧tuệ 。 于vu 所sở 樂lạc 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 三tam 境cảnh 。 起khởi 欲dục 念niệm 定định 慧tuệ 。 于vu 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 三tam 境cảnh 。 起khởi 解giải 念niệm 定định 慧tuệ 。 境cảnh 亦diệc 唯duy 四tứ 。 躡niếp 疊điệp 共cộng 成thành 五ngũ 重trọng/trùng 。 每mỗi 重trọng/trùng 起khởi 四tứ 。 曰viết 五ngũ 個cá 四tứ 也dã 。

○# 五ngũ 起khởi 五ngũ 。

或hoặc 時thời 起khởi 五ngũ 。 謂vị 于vu 所sở 樂lạc 决# 定định 曾tằng 習tập 所sở 觀quán 境cảnh 中trung 。 俱câu 起khởi 五ngũ 種chủng 。 如như 是thị 于vu 四tứ 。 起khởi 欲dục 等đẳng 五ngũ 。 總tổng 別biệt 合hợp 有hữu 三tam 十thập 一nhất 句cú 。

起khởi 五ngũ 者giả 。 于vu 四tứ 境cảnh 中trung 。 一nhất 時thời 具cụ 起khởi 五ngũ 心tâm 所sở 也dã 。 如như 是thị 于vu 四tứ 起khởi 欲dục 等đẳng 五ngũ 。 總tổng 別biệt 合hợp 有hữu 三tam 十thập 一nhất 句cú 者giả 。 總tổng 結kết 句cú 數số 也dã 。 謂vị 具cụ 起khởi 五ngũ 種chủng 。 總tổng 為vi 一nhất 句cú 。 別biệt 者giả 。 起khởi 一nhất 有hữu 五ngũ 句cú 。 起khởi 二nhị 有hữu 十thập 句cú 。 起khởi 三tam 亦diệc 十thập 句cú 。 起khởi 四tứ 有hữu 五ngũ 句cú 。 故cố 合hợp 之chi 為vi 三tam 十thập 有hữu 一nhất 句cú 。 然nhiên 五ngũ 種chủng 皆giai 曰viết 或hoặc 時thời 。 是thị 不bất 徧biến 一nhất 切thiết 時thời 也dã 。

○# 二nhị 明minh 不bất 起khởi 。

或hoặc 有hữu 心tâm 位vị 。 五ngũ 皆giai 不bất 起khởi 。 如như 非phi 四tứ 境cảnh 。 率suất 爾nhĩ 堕# 心tâm 。 及cập 蔵# 識thức 俱câu 。 此thử 類loại 非phi 一nhất 。

有hữu 心tâm 位vị 皆giai 當đương 起khởi 。 曰viết 不bất 起khởi 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 故cố 。 一nhất 無vô 四tứ 境cảnh 時thời 不bất 起khởi 。 無vô 境cảnh 則tắc 心tâm 不bất 生sanh 故cố 。 二nhị 率suất 爾nhĩ 堕# 心tâm 不bất 起khởi 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 三tam 與dữ 蔵# 識thức 俱câu 不bất 起khởi 。 不bất 徧biến 心tâm 故cố 。 釋thích 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 竟cánh 。

○# 三tam 餘dư 門môn 分phân 別biệt (# 三tam )# 。 初sơ 諸chư 識thức 相tương 應ứng 門môn 二nhị 諸chư 受thọ 俱câu 起khởi 門môn 三tam 結kết 例lệ 餘dư 諸chư 門môn 。

○# 初sơ 諸chư 識thức 相tương 應ứng 門môn (# 二nhị )# 。 初sơ 前tiền 三tam 識thức 二nhị 後hậu 五ngũ 識thức 。

○# 初sơ 前tiền 三tam 識thức 。

第đệ 七thất 八bát 識thức 。 此thử 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 隨tùy 位vị 有hữu 無vô 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 諸chư 位vị 容dung 俱câu 。 已dĩ 轉chuyển 未vị 轉chuyển 。 皆giai 不bất 遮già 故cố 。

如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 者giả 。 七thất 未vị 轉chuyển 位vị 。 唯duy 有hữu 一nhất 慧tuệ 。 第đệ 八bát 全toàn 無vô 。 若nhược 已dĩ 轉chuyển 皆giai 具cụ 五ngũ 種chủng 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 已dĩ 轉chuyển 未vị 轉chuyển 。 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 故cố 。

○# 二nhị 後hậu 五ngũ 識thức 。

有hữu 義nghĩa 。 五ngũ 識thức 此thử 五ngũ 皆giai 無vô 。 緣duyên 已dĩ 得đắc 境cảnh 。 無vô 希hy 望vọng 故cố 。 不bất 能năng 審thẩm 决# 。 無vô 印ấn 持trì 故cố 恆hằng 取thủ 新tân 境cảnh 。 無vô 追truy 憶ức 故cố 。 自tự 性tánh 散tán 動động 。 無vô 專chuyên 注chú 故cố 。 不bất 能năng 推thôi 度độ 。 無vô 簡giản 擇trạch 故cố 。 有hữu 義nghĩa 五ngũ 識thức 容dung 有hữu 此thử 五ngũ 雖tuy 無vô 于vu 境cảnh 增tăng 上thượng 希hy 望vọng 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 樂nhạo/nhạc/lạc 境cảnh 義nghĩa 故cố 。 於ư 境cảnh 雖tuy 無vô 增tăng 上thượng 審thẩm 决# 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 印ấn 境cảnh 義nghĩa 故cố 。 雖tuy 無vô 明minh 記ký 曾tằng 習tập 境cảnh 體thể 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 念niệm 境cảnh 類loại 故cố 。 雖tuy 不bất 作tác 意ý 繫hệ 念niệm 一nhất 境cảnh 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 專chuyên 注chú 義nghĩa 故cố 。 遮già 等đẳng 引dẫn 故cố 。 說thuyết 性tánh 散tán 動động 。 非phi 遮già 等đẳng 持trì 。 故cố 容dung 有hữu 定định 。 雖tuy 于vu 所sở 緣duyên 不bất 能năng 推thôi 度độ 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 簡giản 擇trạch 義nghĩa 故cố 。 由do 此thử 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 眼nhãn 耳nhĩ 通thông 。 是thị 眼nhãn 耳nhĩ 識thức 相tương 應ứng 智trí 性tánh 。 餘dư 三tam 准chuẩn 此thử 。 有hữu 慧tuệ 無vô 失thất 。 未vị 自tự 在tại 位vị 。 此thử 五ngũ 或hoặc 無vô 。 得đắc 自tự 在tại 時thời 。 此thử 五ngũ 定định 有hữu 。 樂nhạo/nhạc/lạc 觀quán 諸chư 境cảnh 。 欲dục 無vô 減giảm 故cố 。 印ấn 持trì 勝thắng 解giải 。 常thường 無vô 減giảm 故cố 。 憶ức 習tập 曾tằng 受thọ 。 念niệm 無vô 減giảm 故cố 。 又hựu 佛Phật 五ngũ 識thức 。 緣duyên 三tam 世thế 故cố 。 如Như 來Lai 無vô 有hữu 。 不bất 定định 心tâm 故cố 。 五ngũ 識thức 皆giai 有hữu 作tác 事sự 智trí 故cố 。

初sơ 明minh 五ngũ 無vô 五ngũ 所sở 。 次thứ 明minh 五ngũ 有hữu 五ngũ 所sở 。 三Tam 明Minh 未vị 轉chuyển 或hoặc 無vô 已dĩ 轉chuyển 定định 有hữu 。 遮già 等đẳng 引dẫn 不bất 遮già 等đẳng 持trì 者giả 。 通thông 難nạn/nan 問vấn 也dã 。 恐khủng 問vấn 云vân 。 論luận 說thuyết 五ngũ 識thức 自tự 性tánh 散tán 動động 。 何hà 得đắc 有hữu 定định 。 通thông 云vân 。 遮già 等đẳng 引dẫn 故cố 說thuyết 性tánh 散tán 動động 。 非phi 遮già 等đẳng 持trì 。 故cố 容dung 有hữu 定định 。 以dĩ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 此thử 云vân 等đẳng 持trì 。 唯duy 局cục 有hữu 心tâm 。 而nhi 通thông 散tán 心tâm 。 三tam 摩ma 呬hê 多đa 。 此thử 云vân 等đẳng 引dẫn 。 通thông 于vu 有hữu 心tâm 。 及cập 與dữ 無vô 心tâm 。 謂vị 離ly 沉trầm 掉trạo 名danh 等đẳng 。 生sanh 功công 德đức 名danh 引dẫn 。 論luận 明minh 遮già 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。 引dẫn 生sanh 功công 德đức 之chi 定định 。 故cố 說thuyết 自tự 性tánh 散tán 動động 。 非phi 遮già 有hữu 心tâm 散tán 心tâm 之chi 定định 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 容dung 有hữu 定định 俱câu 。 又hựu 等đẳng 引dẫn 是thị 。 出xuất 定định 入nhập 定định 。 等đẳng 持trì 是thị 住trụ 定định 。 入nhập 出xuất 則tắc 散tán 動động 不bất 容dung 。 在tại 定định 則tắc 現hiện 量lượng 容dung 有hữu 。 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 通thông 。 是thị 眼nhãn 耳nhĩ 相tương 應ứng 智trí 性tánh 。 正chánh 顯hiển 前tiền 五ngũ 亦diệc 有hữu 慧tuệ 故cố 。 未vị 自tự 在tại 位vị 。 此thử 五ngũ 或hoặc 無vô 。 非phi 定định 無vô 也dã 。 已dĩ 自tự 在tại 位vị 。 此thử 五ngũ 定định 有hữu 。 非phi 容dung 有hữu 也dã 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 觀quán 四Tứ 諦Đế 諸chư 境cảnh 。 欲dục 不bất 減giảm 故cố 。 印ấn 持trì 勝thắng 解giải 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 融dung 。 常thường 無vô 減giảm 故cố 。 憶ức 習tập 曾tằng 受thọ 。 久cửu 歷lịch 法Pháp 門môn 。 念niệm 無vô 減giảm 故cố 行hành 住trụ 坐tọa 卧# 。 皆giai 是thị 那na 伽già 。 無vô 不bất 定định 故cố 。 成thành 諸chư 一nhất 切thiết 所sở 作tác 之chi 事sự 。 智trí 無vô 減giảm 故cố 。 佛Phật 之chi 五ngũ 識thức 。 緣duyên 三tam 世thế 故cố 。 未vị 轉chuyển 雖tuy 具cụ 。 微vi 劣liệt 而nhi 不bất 顯hiển 勝thắng 。 今kim 則tắc 最tối 為vi 顯hiển 著trứ 。 增tăng 勝thắng 無vô 加gia 矣hĩ 。

○# 二nhị 諸chư 受thọ 俱câu 起khởi 門môn 。

此thử 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 何hà 受thọ 相tương 應ứng 。 有hữu 義nghĩa 欲dục 三tam 。 除trừ 憂ưu 苦khổ 受thọ 。 以dĩ 彼bỉ 二nhị 境cảnh 非phi 所sở 樂lạc 故cố 。 餘dư 四tứ 通thông 四tứ 。 唯duy 除trừ 苦khổ 受thọ 。 以dĩ 審thẩm 决# 等đẳng 。 五ngũ 識thức 無vô 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 。 于vu 無vô 上thượng 法pháp 。 思tư 慕mộ 愁sầu 慼thích 。 求cầu 欲dục 證chứng 故cố 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 希hy 求cầu 解giải 脫thoát 。 意ý 有hữu 苦khổ 根căn 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 論luận 說thuyết 貪tham 愛ái 。 憂ưu 苦khổ 相tương 應ứng 。 此thử 貪tham 愛ái 俱câu 。 必tất 有hữu 欲dục 故cố 。 苦khổ 根căn 既ký 有hữu 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 審thẩm 决# 等đẳng 四tứ 。 苦khổ 俱câu 何hà 咎cữu 。 又hựu 五ngũ 識thức 俱câu 。 亦diệc 有hữu 微vi 細tế 。 印ấn 境cảnh 等đẳng 四tứ 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 由do 斯tư 欲dục 等đẳng 。 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。

初sơ 初sơ 師sư 之chi 解giải 。 二nhị 次thứ 師sư 之chi 解giải 。 欲dục 三tam 。 除trừ 憂ưu 苦khổ 受thọ 者giả 。 謂vị 欲dục 一nhất 心tâm 所sở 。 與dữ 三tam 受thọ 俱câu 。 除trừ 憂ưu 苦khổ 二nhị 受thọ 。 以dĩ 憂ưu 苦khổ 境cảnh 。 非phi 所sở 樂lạc 故cố 。 餘dư 解giải 念niệm 定định 慧tuệ 四tứ 所sở 。 通thông 餘dư 四tứ 受thọ 。 唯duy 除trừ 苦khổ 受thọ 。 以dĩ 審thẩm 决# 等đẳng 。 五ngũ 識thức 無vô 故cố 。 前tiền 五ngũ 識thức 是thị 苦khổ 受thọ 識thức 。 識thức 既ký 不bất 與dữ 四tứ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 苦khổ 受thọ 亦diệc 不bất 與dữ 四tứ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 也dã 。 此thử 師sư 之chi 解giải 未vị 盡tận 。 次thứ 師sư 云vân 。 欲dục 等đẳng 五ngũ 所sở 。 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 前tiền 師sư 云vân 欲dục 不bất 與dữ 憂ưu 苦khổ 相tương 應ứng 。 今kim 通thông 云vân 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 。 于vu 無vô 上thượng 法pháp 。 思tư 慕mộ 愁sầu 慼thích 。 求cầu 欲dục 證chứng 故cố 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 希hy 求cầu 解giải 脫thoát 。 豈khởi 非phi 欲dục 與dữ 憂ưu 苦khổ 相tương 應ứng 耶da 。 前tiền 師sư 云vân 。 四tứ 法pháp 不bất 與dữ 苦khổ 受thọ 相tương 應ứng 。 今kim 通thông 云vân 。 意ý 有hữu 苦khổ 根căn 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 豈khởi 非phi 四tứ 法pháp 與dữ 苦khổ 受thọ 相tương 應ứng 耶da 。 且thả 證chứng 之chi 于vu 論luận 。 則tắc 說thuyết 貪tham 愛ái 憂ưu 苦khổ 相tương 應ứng 。 此thử 貪tham 愛ái 俱câu 。 必tất 有hữu 欲dục 故cố 。 豈khởi 非phi 欲dục 與dữ 苦khổ 憂ưu 相tương 應ứng 耶da 。 前tiền 執chấp 苦khổ 根căn 無vô 審thẩm 决# 等đẳng 。 今kim 通thông 云vân 。 苦khổ 根căn 既ký 與dữ 同đồng 時thời 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 意ý 又hựu 相tương 應ứng 審thẩm 决# 等đẳng 四tứ 。 故cố 苦khổ 與dữ 四tứ 相tương 應ứng 。 何hà 過quá 咎cữu 耶da 。 况# 前tiền 五ngũ 雖tuy 無vô 增tăng 上thượng 四tứ 法pháp 。 亦diệc 有hữu 微vi 細tế 印ấn 境cảnh 等đẳng 四tứ 。 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 。 由do 斯tư 五ngũ 所sở 。 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 此thử 師sư 義nghĩa 正chánh 于vu 前tiền 。

○# 三tam 結kết 例lệ 餘dư 諸chư 門môn 。

此thử 五ngũ 復phục 依y 性tánh 界giới 學học 等đẳng 。 諸chư 門môn 分phân 別biệt 。 如như 理lý 應ưng 思tư 。

性tánh 謂vị 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 。 界giới 謂vị 欲dục 等đẳng 三tam 界giới 。 學học 謂vị 學học 無Vô 學Học 等đẳng 。 此thử 五ngũ 既ký 通thông 初sơ 二nhị 一nhất 切thiết 。 則tắc 三tam 性tánh 三tam 界giới 皆giai 通thông 。 又hựu 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 轉chuyển 與dữ 未vị 轉chuyển 。 皆giai 具cụ 五ngũ 所sở 。 則tắc 知tri 學học 無Vô 學Học 等đẳng 。 所sở 應ưng 有hữu 也dã 。 明minh 矣hĩ 。 諸chư 門môn 分phân 別biệt 。 如như 理lý 應ưng 思tư 者giả 。 見kiến 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 其kỳ 例lệ 頗phả 繁phồn 。 言ngôn 未vị 必tất 盡tận 。 當đương 以dĩ 理lý 思tư 。

(# 信tín 官quan 劉lưu 錫tích 玄huyền 。 許hứa [(共-八+隹)*見]# 吉cát 。 信tín 士sĩ 許hứa 士sĩ 翀# 。 顧cố 紹thiệu 芬phân 。 顧cố 同đồng 德đức 。 捐quyên 貲ti 共cộng 刻khắc )# 。

贒# 預dự

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 終chung )#

(# 姑cô 蘇tô 信tín 女nữ 張trương 門môn 李# 氏thị 大đại 緣duyên 助trợ 板bản )#