Thành Duy Thức Luận Chánh – Quyển 2

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂 正Chánh
Quyển 2
明Minh 釋Thích 廣Quảng 伸Thân 撰Soạn

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 二nhị

古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 弟đệ 子tử 廣quảng 伸thân 述thuật

○# 五ngũ 三tam 有hữu 為vi (# 四tứ )# 。 初sơ 設thiết 為vi 問vấn 答đáp 二nhị 詳tường 為vi 破phá 斥xích 三tam 申thân 明minh 正chánh 義nghĩa 四tứ 問vấn 難nạn/nan 通thông 妨phương 。

○# 初sơ 設thiết 為vi 問vấn 答đáp 。

復phục 如như 何hà 知tri 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 自tự 性tánh 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 三tam 有hữu 為vi 。 之chi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。

設thiết 問vấn 答đáp 為vi 破phá 斥xích 之chi 端đoan 也dã 。 初sơ 大Đại 乘Thừa 問vấn 。 次thứ 餘dư 乘thừa 答đáp 。 根căn 塵trần 十thập 一nhất 名danh 色sắc 。 八bát 種chủng 識thức 王vương 名danh 心tâm 。 五ngũ 十thập 一nhất 所sở 名danh 等đẳng 。 此thử 諸chư 有hữu 為vi 體thể 也dã 。 生sanh 異dị 滅diệt 三tam 。 紜vân 為vi 動động 作tác 。 簡giản 異dị 無vô 為vi 。 此thử 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 也dã 。 相tương/tướng 於ư 色sắc 心tâm 。 全toàn 波ba 之chi 濕thấp 。 色sắc 心tâm 於ư 相tương/tướng 。 盡tận 濕thấp 之chi 波ba 。 本bổn 不bất 相tương 離ly 。 乃nãi 餘dư 乘thừa 異dị 之chi 。 法pháp 執chấp 之chi 謬mậu 至chí 此thử 。 故cố 大Đại 乘Thừa 問vấn 云vân 。 汝nhữ 執chấp 二nhị 無vô 心tâm 定định 。 已dĩ 破phá 其kỳ 知tri 矣hĩ 。 復phục 如như 何hà 知tri 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 自tự 性tánh 耶da 。 答đáp 意ý 葢# 謂vị 。 經Kinh 云vân 有hữu 三tam 有hữu 為vi 。 是thị 顯hiển 然nhiên 生sanh 異dị 與dữ 滅diệt 。 不bất 無vô 於ư 色sắc 心tâm 之chi 中trung 。 而nhi 云vân 有hữu 三tam 有hữu 為vi 。 之chi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 是thị 隱ẩn 然nhiên 生sanh 異dị 與dữ 滅diệt 之chi 別biệt 有hữu 於ư 色sắc 心tâm 之chi 外ngoại 也dã 。 問vấn 。 何hà 不bất 說thuyết 四tứ 。 答đáp 。 以dĩ 異dị 攝nhiếp 住trụ 。 令linh 有hữu 情tình 生sanh 厭yếm 畏úy 故cố 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 處xử 稠trù 林lâm 中trung 。 有hữu 三tam 怨oán 敵địch 。 欲dục 為vi 損tổn 害hại 。 一nhất 從tùng 稠trù 林lâm 牽khiên 出xuất 。 一nhất 衰suy 其kỳ 力lực 。 一nhất 壞hoại 命mạng 根căn 。 三tam 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 住trụ 於ư 彼bỉ 行hành 。 攝nhiếp 受thọ 安an 立lập 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 彼bỉ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 故cố 不bất 立lập 於ư 有hữu 為vi 中trung 。 又hựu 無vô 為vi 有hữu 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 住trụ 濫lạm 彼bỉ 。 故cố 不bất 說thuyết 。 又hựu 生sanh 等đẳng 名danh 三tam 相tương/tướng 。 出xuất 經kinh 與dữ 瑜du 伽già 等đẳng 。

○# 二nhị 詳tường 為vi 破phá 斥xích (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 明minh 破phá 斥xích 二nhị 別biệt 明minh 破phá 斥xích 。

○# 初sơ 總tổng 明minh 破phá 斥xích 。

此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 自tự 性tánh 。 為vi 證chứng 不bất 成thành 。

○# 二nhị 別biệt 明minh 破phá 斥xích (# 三tam )# 。 初sơ 約ước 能năng 所sở 體thể 異dị 破phá 二nhị 約ước 能năng 所sở 俱câu 有hữu 破phá 三tam 約ước 三tam 世thế 相tương 違vi 破phá 。

○# 初sơ 約ước 能năng 所sở 體thể 異dị 破phá 。

非phi 第đệ 六lục 聲thanh 。 便tiện 表biểu 異dị 體thể 。 色sắc 心tâm 之chi 體thể 。 即tức 色sắc 心tâm 故cố 。 非phi 能năng 相tương/tướng 體thể 。 定định 異dị 所sở 相tương/tướng 。 勿vật 堅kiên 相tương/tướng 等đẳng 。 異dị 地địa 等đẳng 故cố 。 若nhược 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 異dị 所sở 相tương/tướng 體thể 。 無vô 為vi 相tương/tướng 體thể 。 應ưng 異dị 所sở 相tương/tướng 。

文văn 有hữu 三tam 段đoạn 。 初sơ 引dẫn 論luận 破phá 證chứng 。 二nhị 以dĩ 自tự 例lệ 共cộng 。 三tam 以dĩ 淨tịnh 例lệ 染nhiễm 。 第đệ 六lục 聲thanh 者giả 。 俱câu 舎# 謂vị 體thể 。 業nghiệp 。 具cụ 。 為vi 。 從tùng 。 屬thuộc 。 依y 。 呼hô 。 名danh 八bát 種chủng 聲thanh 。 第đệ 六lục 名danh 屬thuộc 。 謂vị 攝nhiếp 屬thuộc 繫hệ 屬thuộc 。 即tức 生sanh 滅diệt 屬thuộc 於ư 五ngũ 蘊uẩn 故cố 也dã 。 屬thuộc 則tắc 不bất 異dị 。 故cố 云vân 非phi 第đệ 六lục 聲thanh 。 便tiện 表biểu 異dị 體thể 。 色sắc 心tâm 之chi 體thể 。 即tức 色sắc 心tâm 故cố 。 豈khởi 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 自tự 性tánh 哉tai 。 色sắc 心tâm 名danh 所sở 相tương/tướng 。 生sanh 滅diệt 名danh 能năng 相tương/tướng 。 亦diệc 名danh 共cộng 相tương 。 以dĩ 色sắc 心tâm 共cộng 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 也dã 。 地địa 等đẳng 名danh 所sở 相tương/tướng 。 堅kiên 等đẳng 名danh 能năng 相tương/tướng 。 亦diệc 名danh 自tự 相tương/tướng 。 地địa 等đẳng 各các 有hữu 自tự 相tương/tướng 故cố 也dã 。 堅kiên 等đẳng 即tức 地địa 等đẳng 。 正chánh 能năng 相tương/tướng 即tức 所sở 相tương/tướng 。 非phi 能năng 相tương/tướng 體thể 。 定định 異dị 所sở 相tương/tướng 勿vật 堅kiên 等đẳng 體thể 。 異dị 地địa 等đẳng 故cố 。 豈khởi 生sanh 滅diệt 有hữu 為vi 之chi 共cộng 相tương 。 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 自tự 性tánh 哉tai 。 若nhược 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 異dị 所sở 相tương/tướng 體thể 。 無vô 為vi 相tương/tướng 體thể 。 應ưng 異dị 所sở 相tương/tướng 。 意ý 以dĩ 為vi 與dữ 無vô 為vi 。 旨chỉ 固cố 懸huyền 殊thù 。 異dị 與dữ 不bất 異dị 。 式thức 自tự 可khả 比tỉ 。 若nhược 生sanh 異dị 滅diệt 有hữu 為vi 能năng 相tương/tướng 。 異dị 於ư 色sắc 心tâm 有hữu 為vi 所sở 體thể 。 應ưng 不bất 生sanh 滅diệt 無vô 為vi 能năng 體thể 。 定định 異dị 真Chân 如Như 所sở 相tương/tướng 體thể 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 不bất 生sanh 滅diệt 能năng 相tương/tướng 。 不bất 異dị 真Chân 如Như 所sở 相tương/tướng 。 豈khởi 有hữu 為vi 能năng 相tương/tướng 。 定định 異dị 色sắc 心tâm 所sở 相tương/tướng 耶da 。 反phản 而nhi 觀quán 之chi 斷đoạn 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 是thị 則tắc 證chứng 之chi 於ư 說thuyết 。 為vi 證chứng 不bất 成thành 。 論luận 之chi 於ư 聲thanh 。 表biểu 異dị 不bất 可khả 。 能năng 不bất 異dị 所sở 。 以dĩ 自tự 例lệ 共cộng 之chi 昭chiêu 昭chiêu 。 所sở 不bất 外ngoại 能năng 。 反phản 淨tịnh 於ư 染nhiễm 之chi 愈dũ 現hiện 。 是thị 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 自tự 性tánh 耶da 。

○# 二nhị 約ước 能năng 所sở 俱câu 有hữu 破phá 。

又hựu 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 。 若nhược 體thể 俱câu 有hữu 。 應ưng 一nhất 切thiết 時thời 。 齊tề 興hưng 作tác 用dụng 。 若nhược 相tương 違vi 故cố 。 用dụng 不bất 頓đốn 興hưng 。 體thể 亦diệc 相tương 違vi 。 如như 何hà 俱câu 有hữu 。 又hựu 住trụ 異dị 滅diệt 。 用dụng 不bất 應ưng 俱câu 。 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 。 體thể 俱câu 本bổn 有hữu 。 用dụng 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 用dụng 。 更cánh 待đãi 因nhân 緣duyên 。 所sở 待đãi 因nhân 緣duyên 。 應ưng 非phi 本bổn 有hữu 。 又hựu 執chấp 生sanh 等đẳng 。 便tiện 為vi 無vô 用dụng 。 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 而nhi 生sanh 等đẳng 合hợp 。 應ưng 無vô 為vi 法pháp 。 亦diệc 有hữu 生sanh 等đẳng 。 彼bỉ 此thử 異dị 因nhân 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

約ước 俱câu 有hữu 比tỉ 量lượng 。 展triển 轉chuyển 以dĩ 刳khô 異dị 執chấp 之chi 情tình 也dã 。 初sơ 能năng 中trung 生sanh 等đẳng 俱câu 有hữu 破phá 。 二nhị 能năng 所sở 體thể 俱câu 本bổn 有hữu 破phá 。 三tam 所sở 恆hằng 能năng 合hợp 比tỉ 量lượng 破phá 。 初sơ 中trung 承thừa 上thượng 。 意ý 以dĩ 能năng 異dị 於ư 所sở 。 上thượng 雖tuy 已dĩ 非phi 。 而nhi 能năng 體thể 未vị 祛khư 。 異dị 所sở 之chi 情tình 復phục 起khởi 。 故cố 又hựu 破phá 云vân 。 又hựu 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 。 若nhược 體thể 俱câu 有hữu 。 則tắc 生sanh 體thể 全toàn 是thị 住trụ 滅diệt 。 住trụ 體thể 全toàn 是thị 生sanh 等đẳng 。 能năng 體thể 既ký 其kỳ 俱câu 有hữu 。 能năng 用dụng 宜nghi 乎hồ 齊tề 興hưng 。 若nhược 遮già 救cứu 云vân 。 生sanh 等đẳng 由do 相tương 違vi 故cố 。 用dụng 不bất 頓đốn 興hưng 。 則tắc 體thể 亦diệc 如như 然nhiên 。 如như 何hà 執chấp 體thể 為vi 俱câu 有hữu 耶da 。 又hựu 住trụ 異dị 滅diệt 。 用dụng 不bất 應ưng 俱câu 。 云vân 何hà 執chấp 之chi 。 同đồng 于vu 現hiện 在tại 。 是thị 則tắc 能năng 體thể 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 將tương 何hà 以dĩ 異dị 色sắc 心tâm 。 二nhị 中trung 。 意ý 逆nghịch 餘dư 乘thừa 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 能năng 體thể 雖tuy 是thị 推thôi 空không 。 色sắc 心tâm 之chi 體thể 本bổn 具cụ 。 所sở 相tương/tướng 既ký 其kỳ 本bổn 具cụ 。 復phục 形hình 能năng 體thể 之chi 宛uyển 然nhiên 。 能năng 體thể 既ký 以dĩ 形hình 生sanh 。 能năng 異dị 所sở 相tương/tướng 之chi 又hựu 起khởi 。 故cố 牒điệp 破phá 云vân 。 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 。 體thể 俱câu 本bổn 有hữu 者giả 。 則tắc 用dụng 亦diệc 應ưng 俱câu 。 本bổn 有hữu 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 而nhi 用dụng 俱câu 又hựu 違vi 上thượng 用dụng 不bất 頓đốn 興hưng 。 若nhược 轉chuyển 計kế 謂vị 彼bỉ 用dụng 更cánh 待đãi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 成thành 上thượng 用dụng 不bất 頓đốn 興hưng 。 不bất 知tri 所sở 待đãi 因nhân 緣duyên 。 應ưng 非phi 本bổn 有hữu 。 則tắc 用dụng 亦diệc 非phi 本bổn 有hữu 。 用dụng 非phi 本bổn 有hữu 。 體thể 亦diệc 應ưng 非phi 本bổn 有hữu 矣hĩ 。 更cánh 待đãi 。 則tắc 因nhân 緣duyên 自tự 生sanh 。 因nhân 緣duyên 自tự 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 全toàn 是thị 因nhân 緣duyên 。 夫phù 生sanh 滅diệt 既ký 全toàn 因nhân 緣duyên 。 汝nhữ 又hựu 執chấp 生sanh 等đẳng 。 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 實thật 體thể 。 便tiện 為vi 無vô 用dụng 。 豈khởi 本bổn 有hữu 之chi 實thật 用dụng 耶da 。 用dụng 不bất 本bổn 有hữu 。 體thể 豈khởi 本bổn 有hữu 。 本bổn 有hữu 之chi 體thể 用dụng 雙song 空không 。 相tương/tướng 異dị 之chi 執chấp 安an 所sở 寄ký 乎hồ 。 三tam 中trung 。 意ý 逆nghịch 餘dư 乘thừa 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 能năng 體thể 所sở 體thể 。 雖tuy 被bị 推thôi 空không 。 色sắc 心tâm 生sanh 等đẳng 。 殊thù 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 。 色sắc 心tâm 之chi 體thể 必tất 常thường 。 能năng 相tương/tướng 合hợp 時thời 。 生sanh 滅diệt 之chi 體thể 隨tùy 在tại 。 合hợp 處xứ 之chi 所sở 固cố 非phi 能năng 。 合hợp 體thể 之chi 能năng 應ưng 異dị 所sở 。 豈khởi 非phi 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 體thể 性tánh 耶da 。 故cố 量lượng 破phá 云vân 。 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 而nhi 生sanh 等đẳng 合hợp 。 應ưng 無vô 為vi 法pháp 亦diệc 有hữu 生sanh 等đẳng 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 為vi 與dữ 無vô 為vi 。 法pháp 固cố 不bất 同đồng 。 因nhân 以dĩ 成thành 宗tông 。 式thức 當đương 相tương 例lệ 。 彼bỉ 此thử 之chi 因nhân 恆hằng 有hữu 。 彼bỉ 此thử 之chi 合hợp 應ưng 同đồng 。 故cố 量lượng 云vân 。 三tam 有hữu 為vi 法pháp 。 與dữ 生sanh 等đẳng 合hợp 。 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 故cố 。 如như 三tam 無vô 為vi 。 三tam 無vô 為vi 法pháp 。 亦diệc 生sanh 等đẳng 合hợp 。 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 故cố 。 如như 三tam 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 所sở 相tương/tướng 恆hằng 有hữu 。 既ký 不bất 與dữ 生sanh 等đẳng 合hợp 。 有hữu 為vi 所sở 相tương/tướng 亦diệc 應ưng 非phi 生sanh 等đẳng 合hợp 也dã 。 有hữu 為vi 既ký 不bất 同đồng 于vu 無vô 為vi 。 則tắc 有hữu 為vi 所sở 相tương/tướng 。 定định 非phi 恆hằng 有hữu 。 所sở 相tương/tướng 尚thượng 非phi 恆hằng 有hữu 。 况# 能năng 相tương 生sanh 滅diệt 而nhi 實thật 有hữu 哉tai 。 又hựu 如như 廣quảng 百bách 論luận 敘tự 彼bỉ 計kế 云vân 。 我ngã 宗tông 中trung 說thuyết 。 諸chư 行hành 四tứ 相tương/tướng 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 由do 生sanh 等đẳng 合hợp 。 故cố 成thành 無vô 常thường 。 法pháp 性tánh 不bất 壞hoại 。 故cố 說thuyết 恆hằng 有hữu 。

○# 三tam 約ước 三tam 世thế 相tương 違vi 破phá 。

又hựu 去khứ 來lai 世thế 。 非phi 現hiện 非phi 常thường 。 應ưng 似tự 空không 華hoa 。 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 生sanh 名danh 為vi 有hữu 。 寧ninh 在tại 未vị 來lai 。 滅diệt 名danh 為vi 無vô 。 應ưng 非phi 現hiện 在tại 。 滅diệt 若nhược 非phi 無vô 。 生sanh 應ưng 非phi 有hữu 。 又hựu 滅diệt 違vi 住trụ 。 寧ninh 執chấp 同đồng 時thời 。 住trụ 不bất 違vi 生sanh 。 何hà 容dung 異dị 世thế 。 故cố 彼bỉ 所sở 執chấp 。 進tiến 退thoái 非phi 理lý 。

約ước 三tam 世thế 難nạn/nan 破phá 所sở 執chấp 之chi 非phi 理lý 也dã 。 初sơ 顯hiển 時thời 空không 無vô 體thể 。 二nhị 難nạn/nan 所sở 執chấp 相tướng 違vi 。 三tam 結kết 所sở 執chấp 非phi 理lý 。 承thừa 上thượng 生sanh 等đẳng 俱câu 有hữu 之chi 執chấp 。 己kỷ 若nhược 所sở 非phi 。 生sanh 等đẳng 所sở 屬thuộc 之chi 時thời 。 未vị 詳tường 其kỳ 失thất 。 故cố 云vân 。 又hựu 去khứ 來lai 世thế 。 非phi 現hiện 非phi 常thường 等đẳng 也dã 。 意ý 謂vị 所sở 屬thuộc 之chi 時thời 。 性tánh 既ký 非phi 實thật 。 能năng 屬thuộc 之chi 法pháp 。 體thể 自tự 非phi 真chân 。 所sở 執chấp 者giả 。 生sanh 則tắc 執chấp 在tại 未vị 來lai 。 滅diệt 住trụ 同đồng 居cư 現hiện 在tại 。 難nạn/nan 所sở 執chấp 者giả 。 生sanh 名danh 為vi 有hữu 。 寧ninh 在tại 未vị 來lai 。 滅diệt 名danh 為vi 無vô 。 應ưng 非phi 現hiện 在tại 。 滅diệt 若nhược 非phi 無vô 。 生sanh 應ưng 非phi 有hữu 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 又hựu 滅diệt 違vi 于vu 住trụ 。 寧ninh 執chấp 同đồng 于vu 。 現hiện 在tại 之chi 時thời 。 住trụ 不bất 違vi 生sanh 。 何hà 容dung 異dị 于vu 未vị 現hiện 之chi 世thế 。 違vi 者giả 同đồng 而nhi 不bất 違vi 。 不bất 違vi 者giả 異dị 而nhi 反phản 違vi 。 皆giai 相tương 違vi 也dã 。 故cố 彼bỉ 所sở 執chấp 。 進tiến 名danh 無vô 之chi 滅diệt 于vu 見kiến 在tại 。 固cố 非phi 理lý 也dã 。 退thoái 名danh 有hữu 之chi 生sanh 於ư 未vị 來lai 。 亦diệc 非phi 理lý 也dã 。 能năng 在tại 之chi 生sanh 等đẳng 。 體thể 既ký 非phi 真chân 。 所sở 在tại 之chi 三tam 時thời 。 性tánh 且thả 非phi 實thật 。 况# 以dĩ 能năng 在tại 所sở 之chi 不bất 當đương 於ư 時thời 乎hồ 。

○# 三tam 申thân 明minh 正chánh 義nghĩa 。

然nhiên 有hữu 為vi 法pháp 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 表biểu 異dị 無vô 為vi 。 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 有hữu 位vị 名danh 生sanh 。 生sanh 位vị 暫tạm 停đình 。 即tức 說thuyết 為vi 住trụ 。 住trụ 別biệt 前tiền 後hậu 。 復phục 立lập 異dị 名danh 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 無vô 時thời 名danh 滅diệt 。 前tiền 三tam 有hữu 故cố 。 同đồng 在tại 現hiện 在tại 。 後hậu 一nhất 是thị 無vô 。 故cố 在tại 過quá 去khứ 。

申thân 明minh 正chánh 義nghĩa 。 見kiến 實thật 有hữu 自tự 性tánh 。 并tinh 所sở 屬thuộc 之chi 時thời 。 皆giai 非phi 正chánh 也dã 。 初sơ 通thông 原nguyên 四tứ 相tương/tướng 是thị 假giả 立lập 。 二nhị 別biệt 原nguyên 四tứ 相tương/tướng 所sở 由do 名danh 。 三tam 結kết 歸quy 四tứ 相tương/tướng 於ư 三tam 世thế 。 承thừa 上thượng 有hữu 為vi 之chi 偏thiên 執chấp 。 已dĩ 如như 上thượng 非phi 。 有hữu 為vi 之chi 正chánh 義nghĩa 。 由do 何hà 而nhi 立lập 。 故cố 云vân 。 然nhiên 有hữu 為vi 法pháp 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 以dĩ 至chí 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 也dã 。 生sanh 等đẳng 之chi 有hữu 非phi 自tự 有hữu 。 因nhân 緣duyên 和hòa 會hội 力lực 故cố 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 滅diệt 處xứ 之chi 無vô 豈khởi 便tiện 無vô 。 因nhân 緣duyên 離ly 散tán 力lực 故cố 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 之chi 有hữu 為vi 。 非phi 無vô 有hữu 無vô 之chi 無vô 為vi 。 表biểu 為vi 異dị 于vu 無vô 為vi 。 於ư 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 之chi 有hữu 無vô 。 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 。 豈khởi 離ly 因nhân 緣duyên 有hữu 無vô 之chi 外ngoại 。 實thật 有hữu 四tứ 相tương/tướng 之chi 可khả 立lập 哉tai 。 若nhược 別biệt 原nguyên 假giả 立lập 之chi 名danh 。 則tắc 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 于vu 此thử 有hữu 位vị 名danh 生sanh 。 非phi 以dĩ 無vô 位vị 名danh 生sanh 也dã 。 生sanh 位vị 暫tạm 停đình 。 即tức 說thuyết 為vi 住trụ 。 亦diệc 以dĩ 有hữu 位vị 名danh 住trụ 也dã 。 少thiểu 別biệt 於ư 前tiền 之chi 暫tạm 停đình 。 仍nhưng 別biệt 於ư 後hậu 之chi 無vô 滅diệt 。 於ư 此thử 中trung 間gian 。 復phục 立lập 異dị 名danh 。 尚thượng 于vu 有hữu 位vị 而nhi 名danh 異dị 也dã 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 無vô 時thời 名danh 滅diệt 。 非phi 以dĩ 有hữu 時thời 名danh 滅diệt 也dã 。 是thị 則tắc 前tiền 三tam 有hữu 故cố 。 同đồng 在tại 現hiện 在tại 。 生sanh 豈khởi 屬thuộc 于vu 未vị 來lai 。 後hậu 一nhất 是thị 無vô 。 故cố 在tại 過quá 去khứ 。 滅diệt 豈khởi 同đồng 于vu 現hiện 在tại 。 假giả 立lập 明minh 而nhi 實thật 有hữu 之chi 非phi 愈dũ 顯hiển 。 三tam 世thế 定định 而nhi 謬mậu 屬thuộc 之chi 時thời 。 不bất 既ký 昭chiêu 昭chiêu 乎hồ 。

○# 四tứ 問vấn 難nạn/nan 通thông 妨phương 。

如như 何hà 無vô 法pháp 。 與dữ 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 表biểu 此thử 後hậu 無vô 。 為vi 相tương/tướng 何hà 失thất 。 生sanh 表biểu 有hữu 法pháp 先tiên 非phi 有hữu 。 滅diệt 表biểu 有hữu 法pháp 後hậu 是thị 無vô 。 異dị 表biểu 此thử 法pháp 非phi 凝ngưng 然nhiên 。 住trụ 表biểu 此thử 法pháp 暫tạm 有hữu 用dụng 。 故cố 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 於ư 有hữu 為vi 法pháp 。 雖tuy 俱câu 名danh 表biểu 。 而nhi 表biểu 有hữu 異dị 。 此thử 依y 剎sát 那na 。 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 期kỳ 分phần/phân 位vị 。 亦diệc 得đắc 假giả 立lập 。 初sơ 有hữu 名danh 生sanh 。 後hậu 無vô 名danh 滅diệt 。 生sanh 已dĩ 相tương 似tự 相tương 續tục 名danh 住trụ 。 即tức 此thử 相tương 續tục 轉chuyển 變biến 名danh 異dị 。 是thị 故cố 四tứ 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 假giả 立lập 。

設thiết 難nạn/nan 通thông 妨phương 。 析tích 表biểu 法pháp 以dĩ 更cánh 詳tường 假giả 立lập 也dã 。 初sơ 難nạn/nan 問vấn 。 二nhị 詳tường 通thông 。 三tam 結kết 顯hiển 。 難nạn/nan 意ý 前tiền 三tam 有hữu 故cố 。 為vi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 後hậu 一nhất 無vô 故cố 。 亦diệc 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 吾ngô 以dĩ 為vi 聚tụ 當đương 以dĩ 類loại 。 分phần/phân 必tất 從tùng 羣quần 。 有hữu 與dữ 有hữu 合hợp 。 類loại 出xuất 天thiên 然nhiên 。 生sanh 等đẳng 皆giai 有hữu 。 應ưng 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 無vô 與dữ 有hữu 乖quai 。 羣quần 分phần/phân 法pháp 爾nhĩ 。 如như 何hà 無vô 法pháp 。 與dữ 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 葢# 生sanh 等đẳng 有hữu 法pháp 。 為vi 相tương/tướng 之chi 可khả 得đắc 也dã 。 滅diệt 之chi 為vi 法pháp 。 為vi 相tương/tướng 之chi 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 豈khởi 知tri 無vô 之chi 與dữ 有hữu 。 義nghĩa 似tự 不bất 同đồng 。 彼bỉ 以dĩ 顯hiển 此thử 。 法pháp 寧ninh 有hữu 外ngoại 。 生sanh 表biểu 此thử 是thị 有hữu 。 滅diệt 表biểu 此thử 有hữu 無vô 。 此thử 有hữu 全toàn 後hậu 無vô 。 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 既ký 其kỳ 可khả 得đắc 。 後hậu 無vô 全toàn 此thử 有hữu 與dữ 有hữu 為vi 相tương/tướng 何hà 得đắc 有hữu 失thất 。 詳tường 言ngôn 之chi 。 四tứ 相tương/tướng 各các 何hà 所sở 表biểu 。 生sanh 表biểu 有hữu 法pháp 。 先tiên 非phi 是thị 有hữu 。 滅diệt 表biểu 有hữu 法pháp 。 後hậu 是thị 於ư 無vô 。 異dị 表biểu 此thử 法pháp 。 非phi 是thị 凝ngưng 然nhiên 。 住trụ 表biểu 此thử 法pháp 。 暫tạm 為vi 有hữu 用dụng 。 此thử 依y 剎sát 那na 。 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 。 表biểu 異dị 無vô 為vi 之chi 無vô 四tứ 相tương/tướng 也dã 。 若nhược 夫phu 一nhất 期kỳ 分phần/phân 位vị 。 亦diệc 得đắc 假giả 立lập 。 初sơ 有hữu 之chi 分phần 位vị 名danh 生sanh 。 不bất 濫lạm 於ư 後hậu 有hữu 。 後hậu 無vô 之chi 分phần 位vị 名danh 滅diệt 。 不bất 濫lạm 于vu 前tiền 異dị 。 生sanh 已dĩ 相tương 似tự 相tương 續tục 。 之chi 分phần 位vị 名danh 住trụ 。 不bất 濫lạm 于vu 初sơ 有hữu 。 即tức 此thử 相tương 續tục 轉chuyển 變biến 之chi 分phần 位vị 名danh 異dị 。 非phi 竟cánh 外ngoại 于vu 中trung 住trụ 也dã 。 指chỉ 之chi 。 則tắc 出xuất 胎thai 名danh 生sanh 。 至chí 壯tráng 名danh 住trụ 。 漸tiệm 老lão 為vi 異dị 。 死tử 後hậu 名danh 滅diệt 。 情tình 無vô 情tình 類loại 皆giai 然nhiên 也dã 。 剎sát 那na 一nhất 期kỳ 。 固cố 久cửu 暫tạm 不bất 同đồng 。 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 位vị 豈khởi 表biểu 詮thuyên 無vô 異dị 。 然nhiên 而nhi 總tổng 之chi 。 皆giai 非phi 真chân 實thật 。 假giả 立lập 以dĩ 表biểu 異dị 無vô 為vi 耳nhĩ 。 是thị 故cố 四tứ 相tương/tướng 皆giai 假giả 。 豈khởi 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 體thể 性tánh 哉tai 。 餘dư 乘thừa 可khả 以dĩ 悟ngộ 矣hĩ 。

○# 六lục 破phá 名danh 等đẳng (# 三tam )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 破phá 斥xích 三tam 正chánh 義nghĩa 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

復phục 如như 何hà 知tri 。 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 詮thuyên 表biểu 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 佛Phật 得đắc 希hy 有hữu 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。

設thiết 問vấn 答đáp 為vi 破phá 斥xích 之chi 端đoan 也dã 。 初sơ 大Đại 乘Thừa 問vấn 。 次thứ 餘dư 乘thừa 答đáp 。 身thân 。 積tích 聚tụ 依y 止chỉ 義nghĩa 。 單đơn 名danh 曰viết 名danh 。 多đa 名danh 曰viết 名danh 身thân 。 句cú 文văn 皆giai 然nhiên 也dã 。 名danh 等đẳng 有hữu 所sở 詮thuyên 表biểu 。 聖thánh 教giáo 皆giai 同đồng 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 詮thuyên 表biểu 。 妄vọng 執chấp 乃nãi 爾nhĩ 。 故cố 問vấn 云vân 。 執chấp 三tam 有hữu 為vi 。 知tri 其kỳ 知tri 矣hĩ 。 名danh 等đẳng 之chi 異dị 。 復phục 如như 何hà 知tri 。 答đáp 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 故cố 。 佛Phật 得đắc 希hy 有hữu 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 如như 顯hiển 揚dương 言ngôn 。 則tắc 句cú 必tất 有hữu 名danh 。 名danh 不bất 必tất 有hữu 句cú 。 名danh 必tất 有hữu 字tự 。 字tự 不bất 必tất 有hữu 名danh 等đẳng 。 詳tường 在tại 下hạ 文văn 。 希hy 有hữu 者giả 。 四tứ 無vô 礙ngại 辯biện 。 能năng 所sở 妙diệu 詮thuyên 。 邁mại 凢# 情tình 。 超siêu 聖thánh 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 名danh 希hy 有hữu 也dã 。 意ý 以dĩ 名danh 句cú 文văn 身thân 。 是thị 有hữu 詮thuyên 表biểu 。 得đắc 名danh 句cú 文văn 身thân 。 是thị 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 詮thuyên 表biểu 。 說thuyết 出xuất 于vu 經kinh 。 知tri 由do 于vu 說thuyết 。

○# 二nhị 破phá 斥xích 。

此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 名danh 等đẳng 。 為vi 證chứng 不bất 成thành 。 若nhược 名danh 句cú 文văn 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 。 應ưng 如như 色sắc 等đẳng 。 非phi 實thật 能năng 詮thuyên 。 謂vị 聲thanh 能năng 生sanh 名danh 句cú 文văn 者giả 。 此thử 聲thanh 必tất 有hữu 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 此thử 足túc 能năng 詮thuyên 。 何hà 用dụng 名danh 等đẳng 。 若nhược 謂vị 聲thanh 上thượng 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 即tức 名danh 句cú 文văn 。 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 。 所sở 見kiến 色sắc 上thượng 。 形hình 量lượng 屈khuất 曲khúc 。 應ưng 異dị 色sắc 處xứ 。 別biệt 有hữu 實thật 體thể 。 若nhược 謂vị 聲thanh 上thượng 。 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 如như 絃huyền 管quản 聲thanh 。 非phi 能năng 詮thuyên 者giả 。 此thử 應ưng 如như 彼bỉ 聲thanh 。 不bất 別biệt 生sanh 名danh 等đẳng 。 又hựu 誰thùy 說thuyết 彼bỉ 。 定định 不bất 能năng 詮thuyên 。 聲thanh 若nhược 能năng 詮thuyên 。 風phong 鈴linh 聲thanh 等đẳng 。 應ưng 有hữu 詮thuyên 用dụng 。 此thử 應ưng 如như 彼bỉ 不bất 別biệt 生sanh 實thật 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 若nhược 唯duy 語ngữ 等đẳng 。 能năng 生sanh 名danh 等đẳng 。 如như 何hà 不bất 許hứa 。 唯duy 語ngữ 能năng 詮thuyên 。 何hà 理lý 定định 知tri 。 能năng 詮thuyên 即tức 語ngữ 。 寧ninh 知tri 異dị 語ngữ 。 別biệt 有hữu 能năng 詮thuyên 。 語ngữ 不bất 異dị 能năng 詮thuyên 。 人nhân 天thiên 共cộng 了liễu 。 執chấp 能năng 詮thuyên 異dị 語ngữ 。 天thiên 愛ái 非phi 餘dư 。

詳tường 為vi 破phá 斥xích 。 展triển 轉chuyển 以dĩ 竆# 異dị 也dã 。 初sơ 依y 經kinh 總tổng 破phá 異dị 知tri 。 二nhị 隨tùy 情tình 別biệt 破phá 轉chuyển 計kế 。 於ư 轉chuyển 計kế 分phần/phân 六lục 。 初sơ 立lập 量lượng 比tỉ 破phá 異dị 聲thanh 。 二nhị 約ước 聲thanh 奪đoạt 破phá 能năng 生sanh 。 三tam 舉cử 例lệ 難nạn/nan 破phá 異dị 聲thanh 。 四tứ 即tức 喻dụ 合hợp 破phá 能năng 生sanh 五ngũ 就tựu 例lệ 奪đoạt 破phá 能năng 詮thuyên 。 六lục 唯duy 語ngữ 曉hiểu 破phá 異dị 詮thuyên 。 破phá 由do 執chấp 起khởi 。 執chấp 以dĩ 破phá 生sanh 。 以dĩ 破phá 觀quán 執chấp 。 從tùng 一nhất 至chí 六lục 。 生sanh 起khởi 之chi 次thứ 第đệ 宛uyển 然nhiên 。 以dĩ 執chấp 觀quán 破phá 。 自tự 始thỉ 入nhập 終chung 。 脈mạch 絡lạc 之chi 連liên 環hoàn 法pháp 爾nhĩ 。 窟quật 而nhi 又hựu 窟quật 。 狡# 兔thố 之chi 伎kỹ 倆lưỡng 固cố 多đa 。 竆# 之chi 更cánh 竆# 。 慧tuệ 將tương 之chi 精tinh 研nghiên 莫mạc 敵địch 。 澄trừng 神thần 靜tĩnh 慮lự 。 細tế 研nghiên 可khả 見kiến 。 依y 經kinh 總tổng 破phá 云vân 。 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 異dị 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 名danh 等đẳng 。 為vi 證chứng 不bất 成thành 。 轉chuyển 計kế 中trung 。 初sơ 躡niếp 經kinh 部bộ 師sư 執chấp 云vân 。 汝nhữ 于vu 名danh 句cú 文văn 。 如như 俱câu 舎# 論luận 等đẳng 。 起khởi 種chủng 種chủng 執chấp 。 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 。 名danh 為vi 異dị 耶da 。 不bất 知tri 名danh 等đẳng 能năng 詮thuyên 者giả 。 正chánh 以dĩ 聲thanh 也dã 。 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 。 應ưng 如như 色sắc 香hương 味vị 等đẳng 。 非phi 實thật 能năng 詮thuyên 矣hĩ 。 量lượng 之chi 。 名danh 等đẳng 非phi 實thật 能năng 詮thuyên 。 何hà 者giả 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 故cố 。 應ưng 如như 色sắc 等đẳng 。 色sắc 等đẳng 不bất 能năng 詮thuyên 。 色sắc 等đẳng 異dị 聲thanh 故cố 。 名danh 等đẳng 既ký 異dị 聲thanh 。 名danh 等đẳng 豈khởi 能năng 詮thuyên 。 二nhị 牒điệp 經kinh 部bộ 師sư 轉chuyển 計kế 云vân 。 汝nhữ 聞văn 此thử 破phá 。 若nhược 謂vị 聲thanh 能năng 生sanh 名danh 等đẳng 。 名danh 等đẳng 能năng 詮thuyên 故cố 。 異dị 於ư 能năng 生sanh 之chi 聲thanh 者giả 。 不bất 知tri 能năng 生sanh 。 必tất 有hữu 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 始thỉ 能năng 生sanh 名danh 等đẳng 。 即tức 此thử 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 便tiện 足túc 能năng 詮thuyên 。 何hà 用dụng 名danh 等đẳng 。 名danh 等đẳng 尚thượng 不bất 用dụng 。 異dị 將tương 安an 在tại 。 三tam 牒điệp 正chánh 理lý 師sư 轉chuyển 救cứu 云vân 。 汝nhữ 聞văn 此thử 破phá 。 救cứu 云vân 。 聲thanh 上thượng 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 即tức 名danh 句cú 文văn 。 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 故cố 。 可khả 言ngôn 異dị 者giả 。 不bất 知tri 聲thanh 上thượng 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 猶do 色sắc 上thượng 形hình 量lượng 屈khuất 曲khúc 。 若nhược 聲thanh 上thượng 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 即tức 名danh 句cú 文văn 。 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 。 是thị 色sắc 上thượng 形hình 量lượng 屈khuất 曲khúc 。 應ưng 異dị 色sắc 處xứ 實thật 有hữu 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 四tứ 牒điệp 正chánh 理lý 師sư 轉chuyển 救cứu 云vân 。 汝nhữ 聞văn 此thử 破phá 。 又hựu 謂vị 聲thanh 上thượng 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 如như 管quản 絃huyền 聲thanh 。 非phi 能năng 詮thuyên 表biểu 。 必tất 別biệt 生sanh 名danh 等đẳng 。 而nhi 後hậu 能năng 詮thuyên 。 故cố 異dị 聲thanh 者giả 。 不bất 知tri 果quả 如như 是thị 。 則tắc 此thử 音âm 韻vận 屈khuất 曲khúc 。 應ưng 如như 彼bỉ 管quản 絃huyền 聲thanh 。 不bất 別biệt 生sanh 名danh 等đẳng 能năng 詮thuyên 表biểu 矣hĩ 。 尚thượng 不bất 能năng 生sanh 。 異dị 將tương 安an 在tại 。 五ngũ 大Đại 乘Thừa 因nhân 難nạn/nan 餘dư 乘thừa 云vân 。 又hựu 誰thùy 說thuyết 彼bỉ 管quản 絃huyền 聲thanh 。 定định 不bất 能năng 詮thuyên 。 以dĩ 亦diệc 有hữu 聞văn 管quản 絃huyền 而nhi 解giải 義nghĩa 者giả 在tại 耳nhĩ 。 餘dư 乘thừa 乃nãi 反phản 難nạn/nan 云vân 。 管quản 絃huyền 聲thanh 若nhược 有hữu 詮thuyên 用dụng 。 風phong 鈴linh 聲thanh 應ưng 有hữu 詮thuyên 用dụng 。 風phong 鈴linh 不bất 能năng 詮thuyên 。 故cố 知tri 管quản 絃huyền 不bất 能năng 詮thuyên 也dã 。 大Đại 乘Thừa 遂toại 破phá 云vân 。 若nhược 如như 所sở 言ngôn 此thử 能năng 生sanh 名danh 等đẳng 之chi 聲thanh 。 應ưng 如như 風phong 鈴linh 等đẳng 。 不bất 別biệt 生sanh 實thật 名danh 句cú 文văn 矣hĩ 。 尚thượng 不bất 別biệt 生sanh 名danh 等đẳng 。 異dị 又hựu 將tương 安an 在tại 。 六lục 中trung 。 論luận 主chủ 因nhân 其kỳ 迷mê 而nhi 曉hiểu 之chi 曰viết 。 若nhược 風phong 鈴linh 絃huyền 管quản 。 俱câu 不bất 能năng 生sanh 。 唯duy 語ngữ 聲thanh 能năng 生sanh 名danh 等đẳng 而nhi 能năng 詮thuyên 者giả 。 則tắc 唯duy 語ngữ 定định 能năng 詮thuyên 矣hĩ 。 如như 何hà 不bất 許hứa 唯duy 語ngữ 能năng 詮thuyên 耶da 。 乃nãi 餘dư 乘thừa 昧muội 名danh 等đẳng 即tức 語ngữ 語ngữ 即tức 名danh 等đẳng 。 而nhi 謂vị 何hà 理lý 定định 知tri 能năng 詮thuyên 即tức 語ngữ 。 不bất 信tín 唯duy 語ngữ 。 大Đại 乘Thừa 反phản 難nạn/nan 云vân 。 寧ninh 知tri 異dị 語ngữ 。 別biệt 有hữu 能năng 詮thuyên 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 語ngữ 不bất 異dị 能năng 詮thuyên 。 人nhân 天thiên 共cộng 所sở 了liễu 知tri 。 執chấp 能năng 詮thuyên 異dị 語ngữ 。 唯duy 光quang 音âm 天thiên 耳nhĩ 。 以dĩ 光quang 音âm 天thiên 。 用dụng 光quang 為vi 音âm 。 詮thuyên 表biểu 一nhất 切thiết 。 不bất 用dụng 語ngữ 聲thanh 。 是thị 獨độc 光quang 音âm 一nhất 天thiên 。 愛ái 能năng 詮thuyên 之chi 光quang 異dị 語ngữ 耳nhĩ 。 豈khởi 可khả 以dĩ 為vi 普phổ 被bị 常thường 行hành 之chi 道đạo 哉tai 。 餘dư 乘thừa 非phi 光quang 音âm 。 餘dư 天thiên 非phi 光quang 音âm 。 能năng 詮thuyên 異dị 語ngữ 既ký 非phi 所sở 能năng 。 唯duy 語ngữ 能năng 詮thuyên 。 應ưng 是thị 所sở 愛ái 。 異dị 奚hề 以dĩ 為vi 。 又hựu 總tổng 分phần/phân 七thất 節tiết 再tái 分phần/phân 十thập 一nhất 。 以dĩ 第đệ 五ngũ 分phần/phân 三tam 。 第đệ 六lục 亦diệc 分phần/phân 三tam 故cố 。

○# 三tam 正chánh 義nghĩa 。

然nhiên 依y 語ngữ 聲thanh 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 而nhi 假giả 建kiến 立lập 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 。 文văn 即tức 是thị 字tự 。 為vi 二nhị 所sở 依y 。 此thử 三tam 離ly 聲thanh 。 雖tuy 無vô 別biệt 體thể 。 而nhi 假giả 實thật 異dị 。 亦diệc 不bất 即tức 聲thanh 。 由do 此thử 法pháp 詞từ 。 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 。 境cảnh 有hữu 差sai 別biệt 。 聲thanh 與dữ 名danh 等đẳng 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 攝nhiếp 。 亦diệc 各các 有hữu 異dị 。 且thả 依y 此thử 土thổ/độ 。 說thuyết 名danh 句cú 文văn 。 依y 聲thanh 假giả 立lập 。 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 。 諸chư 餘dư 佛Phật 土độ 。 亦diệc 依y 光quang 明minh 妙diệu 香hương 味vị 等đẳng 。 假giả 立lập 三tam 故cố 。

申thân 明minh 正chánh 義nghĩa 。 形hình 經kinh 部bộ 師sư 等đẳng 異dị 執chấp 之chi 非phi 實thật 也dã 。 文văn 分phần/phân 四tứ 節tiết 。 初sơ 約ước 所sở 依y 顯hiển 假giả 立lập 。 二nhị 即tức 假giả 立lập 辨biện 用dụng 殊thù 。 三tam 冺# 即tức 離ly 明minh 攝nhiếp 異dị 。 四tứ 舉cử 諸chư 土thổ/độ 盡tận 依y 立lập 。 大đại 意ý 依y 立lập 明minh 而nhi 離ly 即tức 冺# 。 離ly 即tức 冺# 而nhi 依y 立lập 彰chương 。 縱túng/tung 諸chư 土thổ/độ 依y 立lập 之chi 法pháp 有hữu 異dị 。 依y 立lập 之chi 式thức 非phi 異dị 也dã 。 豈khởi 離ly 聲thanh 即tức 聲thanh 。 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 體thể 性tánh 哉tai 。 詳tường 之chi 。 異dị 執chấp 己kỷ 若nhược 所sở 破phá 。 正chánh 義nghĩa 畢tất 竟cánh 云vân 何hà 。 故cố 云vân 。 然nhiên 依y 語ngữ 聲thanh 等đẳng 也dã 。 分phần/phân 。 分phần/phân 限hạn 。 位vị 。 地địa 位vị 。 差sai 別biệt 者giả 。 分phần/phân 限hạn 地địa 位vị 。 各các 不bất 同đồng 也dã 。 語ngữ 聲thanh 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 久cửu 暫tạm 差sai 別biệt 。 音âm 韻vận 差sai 別biệt 也dã 。 久cửu 暫tạm 者giả 。 少thiểu 剎sát 那na 。 較giảo 多đa 剎sát 那na 。 聲thanh 之chi 分phần 位vị 差sai 別biệt 。 多đa 剎sát 那na 。 較giảo 無vô 量lượng 剎sát 那na 。 皆giai 聲thanh 之chi 分phần 位vị 差sai 別biệt 也dã 。 音âm 韻vận 者giả 。 彼bỉ 宮cung 商thương 分phần/phân 位vị 。 較giảo 此thử 徴# 羽vũ 。 聲thanh 之chi 差sai 別biệt 。 彼bỉ 宮cung 商thương 等đẳng 分phần/phân 位vị 。 較giảo 彼bỉ 彼bỉ 宮cung 啇# 等đẳng 。 皆giai 聲thanh 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 依y 語ngữ 聲thanh 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 而nhi 假giả 立lập 名danh 句cú 文văn 身thân 者giả 。 依y 少thiểu 剎sát 那na 。 至chí 多đa 剎sát 那na 。 彼bỉ 此thử 音âm 韻vận 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 而nhi 假giả 建kiến 立lập 字tự 身thân 。 依y 多đa 剎sát 那na 。 更cánh 多đa 剎sát 那na 。 彼bỉ 此thử 音âm 韻vận 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 而nhi 假giả 建kiến 立lập 名danh 身thân 。 依y 多đa 剎sát 那na 。 至chí 無vô 量lượng 剎sát 那na 。 彼bỉ 彼bỉ 音âm 韻vận 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 而nhi 假giả 建kiến 立lập 句cú 身thân 。 既ký 依y 聲thanh 而nhi 假giả 立lập 。 豈khởi 異dị 聲thanh 實thật 有hữu 體thể 性tánh 耶da 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 。 文văn 即tức 是thị 字tự 。 為vi 二nhị 所sở 依y 者giả 。 即tức 詮thuyên 顯hiển 以dĩ 辨biện 用dụng 殊thù 也dã 。 意ý 以dĩ 所sở 依y 聲thanh 體thể 。 既ký 是thị 差sai 別biệt 。 能năng 依y 名danh 等đẳng 。 用dụng 豈khởi 相tương/tướng 同đồng 。 故cố 云vân 。 名danh 詮thuyên 句cú 詮thuyên 等đẳng 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 自tự 性tánh 者giả 。 水thủy 濕thấp 為vi 自tự 性tánh 。 火hỏa 燥táo 為vi 自tự 性tánh 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 者giả 。 名danh 火hỏa 顯hiển 燥táo 。 名danh 水thủy 顯hiển 濕thấp 各các 詮thuyên 本bổn 體thể 也dã 。 差sai 別biệt 者giả 。 燥táo 別biệt 於ư 濕thấp 。 濕thấp 別biệt 於ư 燥táo 。 詮thuyên 差sai 別biệt 者giả 。 水thủy 非phi 是thị 火hỏa 。 火hỏa 不bất 是thị 水thủy 互hỗ 詮thuyên 差sai 別biệt 也dã 。 文văn 者giả 。 彰chương 義nghĩa 。 彰chương 顯hiển 旨chỉ 趣thú 故cố 。 以dĩ 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 之chi 名danh 次thứ 第đệ 安an 布bố 之chi 句cú 。 次thứ 第đệ 聯liên 合hợp 而nhi 為vi 文văn 也dã 。 即tức 是thị 字tự 者giả 。 出xuất 文văn 體thể 也dã 。 為vi 二nhị 所sở 依y 者giả 。 名danh 句cú 不bất 離ly 於ư 字tự 也dã 。 此thử 三tam 離ly 聲thanh 。 雖tuy 無vô 別biệt 體thể 。 而nhi 假giả 實thật 異dị 。 至chí 亦diệc 各các 有hữu 異dị 者giả 。 總tổng 依y 立lập 。 冺# 即tức 離ly 。 明minh 所sở 攝nhiếp 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 意ý 以dĩ 由do 依y 而nhi 立lập 。 名danh 不bất 離ly 聲thanh 。 既ký 不bất 離ly 聲thanh 。 豈khởi 非phi 即tức 聲thanh 。 故cố 云vân 此thử 三tam 離ly 聲thanh 。 雖tuy 無vô 別biệt 體thể 。 以dĩ 語ngữ 聲thanh 是thị 實thật 。 名danh 等đẳng 是thị 假giả 。 亦diệc 不bất 即tức 聲thanh 。 由do 法pháp 詞từ 之chi 境cảnh 有hữu 差sai 別biệt 。 蘊uẩn 界giới 之chi 攝nhiếp 不bất 相tương 同đồng 。 愈dũ 可khả 見kiến 矣hĩ 。 境cảnh 有hữu 別biệt 者giả 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 名danh 等đẳng 為vi 境cảnh 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 以dĩ 聲thanh 為vi 境cảnh 。 名danh 為vi 境cảnh 者giả 法pháp 對đối 所sở 詮thuyên 故cố 。 如như 所sở 詮thuyên 是thị 心tâm 法pháp 。 必tất 緣duyên 心tâm 名danh 。 所sở 詮thuyên 是thị 色sắc 法pháp 。 必tất 緣duyên 色sắc 名danh 之chi 類loại 是thị 也dã 。 聲thanh 為vi 境cảnh 者giả 。 詞từ 對đối 化hóa 機cơ 故cố 。 如như 所sở 化hóa 是thị 某mỗ 機cơ 。 必tất 以dĩ 某mỗ 聲thanh 入nhập 。 則tắc 所sở 吐thổ 是thị 某mỗ 詞từ 。 必tất 緣duyên 於ư 某mỗ 聲thanh 之chi 類loại 是thị 也dã 。 由do 此thử 境cảnh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 依y 詞từ 說thuyết 法Pháp 。 法pháp 固cố 不bất 離ly 于vu 詞từ 。 詞từ 非phi 是thị 法pháp 。 法pháp 豈khởi 即tức 是thị 于vu 詞từ 。 由do 此thử 聲thanh 名danh 。 不bất 離ly 不bất 即tức 而nhi 法pháp 詞từ 之chi 境cảnh 。 不bất 離ly 之chi 處xứ 。 亦diệc 不bất 即tức 也dã 。 攝nhiếp 亦diệc 各các 有hữu 異dị 者giả 。 聲thanh 攝nhiếp 于vu 色sắc 蘊uẩn 。 界giới 處xứ 皆giai 聲thanh 攝nhiếp 。 名danh 攝nhiếp 于vu 行hành 蘊uẩn 。 界giới 處xứ 皆giai 法pháp 攝nhiếp 。 依y 聲thanh 立lập 名danh 。 名danh 固cố 不bất 離ly 于vu 聲thanh 。 聲thanh 非phi 是thị 名danh 。 名danh 豈khởi 即tức 是thị 于vu 聲thanh 。 由do 此thử 依y 立lập 。 不bất 離ly 不bất 即tức 之chi 故cố 而nhi 三tam 科khoa 之chi 攝nhiếp 。 不bất 離ly 之chi 處xứ 。 亦diệc 不bất 即tức 也dã 。 且thả 依y 此thử 土thổ/độ 。 至chí 假giả 立lập 三tam 故cố 者giả 。 舉cử 諸chư 土thổ/độ 以dĩ 會hội 依y 立lập 也dã 。 意ý 以dĩ 國quốc 土độ 無vô 邉# 。 機cơ 宜nghi 靡mĩ 量lượng 。 依y 聲thanh 假giả 立lập 。 且thả 就tựu 此thử 方phương 。 聲thanh 外ngoại 立lập 依y 。 諸chư 塵trần 皆giai 是thị 。 雖tuy 所sở 依y 之chi 法pháp 不bất 同đồng 。 依y 立lập 之chi 式thức 可khả 同đồng 。 不bất 離ly 光quang 明minh 。 不bất 即tức 光quang 明minh 。 乃nãi 至chí 不bất 離ly 香hương 味vị 。 不bất 即tức 香hương 味vị 。 是thị 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 自tự 性tánh 耶da 。 思tư 之chi 。

○# 三tam 旁bàng 破phá 。

有hữu 執chấp 隨tùy 眠miên 。 異dị 心tâm 心tâm 所sở 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 彼bỉ 亦diệc 非phi 理lý 。 名danh 貪tham 等đẳng 故cố 。 如như 現hiện 貪tham 等đẳng 。 非phi 不bất 相tương 應ứng 。 執chấp 別biệt 有hữu 餘dư 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 准chuẩn 前tiền 理lý 趣thú 。 皆giai 應ưng 遮già 止chỉ 。

旁bàng 破phá 謬mậu 攝nhiếp 。 盡tận 所sở 遮già 止chỉ 也dã 。 初sơ 敘tự 執chấp 。 二nhị 破phá 執chấp 。 三tam 例lệ 破phá 。 眠miên 。 眠miên 伏phục 。 隨tùy 。 隨tùy 逐trục 。 隨tùy 逐trục 蔵# 識thức 。 眠miên 伏phục 不bất 起khởi 。 對đối 已dĩ 起khởi 之chi 現hiện 行hành 言ngôn 。 即tức 種chủng 子tử 也dã 。 有hữu 執chấp 者giả 。 化hóa 地địa 部bộ 也dã 。 異dị 心tâm 心tâm 所sở 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 隨tùy 眠miên 非phi 心tâm 心tâm 所sở 。 無vô 所sở 緣duyên 。 與dữ 現hiện 行hành 異dị 。 現hiện 行hành 自tự 性tánh 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 隨tùy 眠miên 自tự 性tánh 。 心tâm 不bất 相tương 應ứng 故cố 也dã 。 寧ninh 知tri 亦diệc 非phi 理lý 耶da 。 何hà 則tắc 。 現hiện 行hành 貪tham 等đẳng 。 從tùng 種chủng 而nhi 發phát 。 既ký 是thị 相tương 應ứng 。 種chủng 名danh 貪tham 故cố 。 如như 現hiện 貪tham 等đẳng 。 非phi 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 非phi 為vi 是thị 。 理lý 將tương 云vân 何hà 。 量lượng 之chi 則tắc 所sở 執chấp 隨tùy 眠miên 。 非phi 不bất 相tương 應ứng 。 名danh 貪tham 等đẳng 故cố 。 如như 現hiện 貪tham 等đẳng 。 推thôi 而nhi 例lệ 之chi 。 執chấp 隨tùy 眠miên 外ngoại 。 別biệt 執chấp 有hữu 餘dư 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 准chuẩn 前tiền 非phi 不bất 相tương 應ứng 之chi 理lý 。 皆giai 應ưng 遮già 不bất 使sử 顯hiển 。 止chỉ 不bất 使sử 行hành 可khả 也dã 。 是thị 則tắc 由do 總tổng 而nhi 別biệt 。 正chánh 破phá 之chi 既ký 詳tường 。 自tự 正chánh 而nhi 旁bàng 。 例lệ 推thôi 之chi 殆đãi 盡tận 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 是thị 異dị 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 體thể 性tánh 乎hồ 。 問vấn 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 類loại 。 多đa 寡quả 數số 殊thù 。 詮thuyên 釋thích 義nghĩa 異dị 。 具cụ 如như 別biệt 簡giản 直trực 如như 分phần/phân 位vị 各các 何hà 所sở 屬thuộc 耶da 。 答đáp 命mạng 根căn 唯duy 心tâm 分phần/phân 位vị 。 以dĩ 是thị 第đệ 八bát 心tâm 種chủng 連liên 持trì 功công 能năng 故cố 。 異dị 生sanh 性tánh 。 唯duy 所sở 分phần/phân 位vị 。 以dĩ 是thị 二nhị 障chướng 種chủng 上thượng 。 一nhất 分phần/phân 功công 能năng 。 能năng 令linh 趨xu 生sanh 不bất 同đồng 故cố 。 二nhị 無vô 心tâm 定định 。 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 。 王vương 所sở 分phần/phân 位vị 。 以dĩ 是thị 王vương 所sở 上thượng 假giả 。 王vương 所sở 滅diệt 已dĩ 。 名danh 無vô 想tưởng 等đẳng 。 餘dư 十thập 九cửu 法pháp 。 通thông 色sắc 心tâm 法pháp 。 及cập 與dữ 心tâm 所sở 。 以dĩ 是thị 三tam 上thượng 假giả 立lập 。 故cố 通thông 三tam 也dã 。 詳tường 百bách 法pháp 註chú 中trung 。 以dĩ 上thượng 不bất 相tương 應ứng 行hành 竟cánh 。

○# 三tam 破phá 諸chư 無vô 為vi (# 二nhị )# 。 初sơ 詳tường 破phá 斥xích 二nhị 申thân 正chánh 義nghĩa 。

○# 初sơ 詳tường 破phá 斥xích (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 破phá 二nhị 別biệt 破phá 。

○# 初sơ 總tổng 破phá 。

諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 。 决# 定định 實thật 有hữu 。 理lý 不bất 可khả 得đắc 。

標tiêu 破phá 實thật 有hữu 之chi 執chấp 也dã 。 承thừa 上thượng 餘dư 乘thừa 所sở 執chấp 。 離ly 識thức 實thật 有hữu 。 色sắc 不bất 相tương 應ứng 。 及cập 諸chư 無vô 為vi 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 色sắc 不bất 相tương 應ứng 。 已dĩ 如như 上thượng 破phá 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 。 决# 定định 實thật 有hữu 。 理lý 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 為vi 對đối 有hữu 為vi 言ngôn 。 離ly 諸chư 造tạo 作tác 之chi 謂vị 。 諸chư 無vô 為vi 。 即tức 三tam 種chủng 無vô 為vi 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 破phá (# 四tứ )# 。 初sơ 例lệ 破phá 二nhị 量lượng 破phá 三tam 難nạn/nan 破phá 四tứ 總tổng 量lượng 。

○# 初sơ 例lệ 破phá 。

且thả 定định 有hữu 法pháp 。 畧lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 現hiện 所sở 知tri 法pháp 。 如như 色sắc 心tâm 等đẳng 。 二nhị 現hiện 受thọ 用dụng 法pháp 。 如như 瓶bình 衣y 等đẳng 。 如như 是thị 二nhị 法Pháp 。 世thế 共cộng 知tri 有hữu 。 不bất 待đãi 因nhân 成thành 。 三tam 有hữu 作tác 用dụng 法pháp 。 如như 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 由do 彼bỉ 彼bỉ 用dụng 。 證chứng 知tri 是thị 有hữu 。 無vô 為vi 非phi 世thế 共cộng 知tri 定định 有hữu 。 又hựu 無vô 作tác 用dụng 。 如như 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 設thiết 許hứa 有hữu 用dụng 。 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 故cố 不bất 可khả 執chấp 。 無vô 為vi 定định 有hữu 。

以dĩ 理lý 例lệ 破phá 實thật 有hữu 之chi 執chấp 也dã 。 初sơ 能năng 例lệ 之chi 法pháp 。 二nhị 所sở 例lệ 無vô 為vi 。 三tam 結kết 破phá 定định 有hữu 。 不bất 待đãi 因nhân 成thành 者giả 。 不bất 俟sĩ 成thành 立lập 因nhân 量lượng 而nhi 後hậu 知tri 也dã 。 證chứng 知tri 是thị 有hữu 者giả 。 必tất 由do 比tỉ 量lượng 證chứng 據cứ 而nhi 後hậu 知tri 也dã 。 且thả 定định 有hữu 法pháp 等đẳng 者giả 。 意ý 以dĩ 决# 定định 實thật 有hữu 。 理lý 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 决# 定định 實thật 無vô 矣hĩ 。 欲dục 識thức 定định 無vô 之chi 義nghĩa 。 當đương 明minh 定định 有hữu 之chi 理lý 。 故cố 例lệ 之chi 曰viết 。 且thả 定định 有hữu 法pháp 。 現hiện 所sở 知tri 。 如như 色sắc 。 五ngũ 識thức 身thân 。 他tha 心tâm 智trí 。 現hiện 受thọ 用dụng 之chi 假giả 法pháp 。 如như 瓶bình 衣y 。 此thử 二nhị 世thế 共cộng 知tri 有hữu 。 理lý 之chi 可khả 定định 於ư 有hữu 者giả 也dã 。 有hữu 作tác 用dụng 法pháp 如như 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 以dĩ 能năng 發phát 識thức 。 證chứng 成thành 其kỳ 道Đạo 理lý 。 知tri 是thị 有hữu 也dã 。 今kim 三tam 無vô 為vi 。 既ký 非phi 世thế 人nhân 共cộng 知tri 。 又hựu 無vô 作tác 用dụng 證chứng 知tri 。 設thiết 許hứa 有hữu 用dụng 。 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 乖quai 所sở 執chấp 常thường 。 定định 有hữu 之chi 理lý 安an 在tại 。 定định 有hữu 之chi 理lý 無vô 在tại 。 定định 無vô 之chi 理lý 的đích 然nhiên 。 故cố 不bất 可khả 執chấp 無vô 為vi 定định 有hữu 。 問vấn 。 前tiền 破phá 色sắc 法pháp 。 及cập 不bất 相tương 應ứng 等đẳng 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 今kim 破phá 無vô 為vi 非phi 實thật 。 乃nãi 以dĩ 色sắc 心tâm 等đẳng 為vi 定định 有hữu 者giả 。 不bất 唯duy 自tự 語ngữ 矛mâu 盾# 。 行hành 將tương 法pháp 執chấp 中trung 矣hĩ 。 如như 之chi 何hà 其kỳ 破phá 餘dư 乘thừa 耶da 。 曰viết 。 離ly 識thức 而nhi 有hữu 。 是thị 為vi 法pháp 執chấp 。 唯duy 識thức 之chi 有hữu 。 執chấp 殆đãi 何hà 存tồn 。 以dĩ 唯duy 識thức 假giả 有hữu 之chi 定định 有hữu 。 例lệ 破phá 離ly 識thức 實thật 有hữu 之chi 定định 有hữu 。 而nhi 厥quyết 意ý 宛uyển 然nhiên 。 何hà 不bất 以dĩ 意ý 逆nghịch 志chí 。

○# 二nhị 量lượng 破phá 。

然nhiên 諸chư 無vô 為vi 。 所sở 知tri 性tánh 故cố 。 或hoặc 色sắc 心tâm 等đẳng 。 所sở 顯hiển 性tánh 故cố 。 如như 色sắc 心tâm 等đẳng 。 不bất 應ưng 執chấp 為vi 離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 。 實thật 無vô 為vi 性tánh 。

以dĩ 理lý 量lượng 破phá 離ly 心tâm 之chi 執chấp 也dã 。 所sở 知tri 性tánh 者giả 。 心tâm 智trí 為vi 能năng 知tri 。 無vô 為vi 為vi 所sở 知tri 。 所sở 顯hiển 性tánh 者giả 。 色sắc 心tâm 為vi 能năng 顯hiển 。 無vô 為vi 為vi 所sở 顯hiển 也dã 。 意ý 以dĩ 上thượng 舉cử 定định 有hữu 。 例lệ 破phá 定định 有hữu 矣hĩ 。 既ký 非phi 定định 有hữu 。 豈khởi 離ly 色sắc 心tâm 。 苐# 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 不bất 應ưng 離ly 者giả 。 故cố 將tương 安an 在tại 。 乃nãi 云vân 然nhiên 諸chư 無vô 為vi 。 所sở 知tri 性tánh 故cố 。 所sở 顯hiển 性tánh 故cố 。 如như 色sắc 心tâm 等đẳng 。 不bất 應ưng 執chấp 離ly 能năng 知tri 識thức 心tâm 。 能năng 顯hiển 色sắc 心tâm 。 為vi 實thật 無vô 為vi 性tánh 也dã 。 問vấn 。 所sở 知tri 所sở 顯hiển 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 曰viết 。 所sở 知tri 即tức 後hậu 依y 識thức 中trung 意ý 。 所sở 顯hiển 即tức 後hậu 依y 法pháp 中trung 意ý 。 下hạ 方phương 詳tường 明minh 。 此thử 先tiên 畧lược 露lộ 以dĩ 為vi 不bất 離ly 之chi 故cố 耳nhĩ 。 問vấn 。 何hà 為vi 如như 色sắc 心tâm 等đẳng 。 曰viết 無vô 為vi 是thị 性tánh 。 不bất 離ly 色sắc 心tâm 。 色sắc 心tâm 是thị 相tương/tướng 。 不bất 離ly 無vô 為vi 。 不bất 離ly 無vô 為vi 。 色sắc 心tâm 如như 無vô 為vi 。 不bất 離ly 色sắc 心tâm 。 無vô 為vi 如như 色sắc 心tâm 。 總tổng 是thị 非phi 離ly 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 無vô 為vi 性tánh 也dã 。 量lượng 之chi 。 無vô 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 非phi 離ly 色sắc 心tâm 有hữu 實thật 無vô 為vi 性tánh 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 所sở 知tri 性tánh 故cố 。 或hoặc 色sắc 心tâm 等đẳng 所sở 顯hiển 性tánh 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 色sắc 心tâm 。 三tam 支chi 道Đạo 理lý 昭chiêu 然nhiên 。 兩lưỡng 家gia 真chân 似tự 判phán 矣hĩ 。

○# 三tam 難nạn/nan 破phá 。

又hựu 虚# 空không 等đẳng 。 為vi 一nhất 為vi 多đa 。 若nhược 體thể 是thị 一nhất 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 虚# 空không 容dung 受thọ 色sắc 等đẳng 法pháp 故cố 。 隨tùy 能năng 合hợp 法pháp 。 體thể 應ưng 成thành 多đa 。 一nhất 所sở 合hợp 處xứ 。 餘dư 不bất 合hợp 故cố 。 不bất 爾nhĩ 。 諸chư 法pháp 應ưng 互hỗ 相tương 徧biến 。 若nhược 謂vị 虚# 空không 不bất 與dữ 法pháp 合hợp 。 應ưng 非phi 容dung 受thọ 如như 餘dư 無vô 為vi 。 又hựu 色sắc 等đẳng 中trung 。 有hữu 虚# 空không 不phủ 。 有hữu 應ưng 相tương/tướng 雜tạp 。 無vô 應ưng 不bất 徧biến 一nhất 部bộ 一nhất 品phẩm 。 結kết 法pháp 斷đoạn 時thời 。 應ưng 得đắc 餘dư 部bộ 餘dư 品phẩm 擇trạch 滅diệt 。 一nhất 法pháp 緣duyên 闕khuyết 。 得đắc 不bất 生sanh 時thời 。 應ưng 於ư 一nhất 切thiết 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 執chấp 彼bỉ 體thể 一nhất 。 理lý 應ưng 爾nhĩ 故cố 。 若nhược 體thể 是thị 多đa 。 便tiện 有hữu 品phẩm 類loại 。 應ưng 如như 色sắc 等đẳng 。 非phi 實thật 無vô 為vi 。 虚# 空không 又hựu 應ưng 非phi 徧biến 容dung 受thọ 。 餘dư 部bộ 所sở 執chấp 。 離ly 心tâm 心tâm 所sở 。 實thật 有hữu 無vô 為vi 。 准chuẩn 前tiền 應ưng 破phá 。

以dĩ 理lý 難nạn/nan 破phá 實thật 有hữu 之chi 執chấp 也dã 。 初sơ 設thiết 問vấn 兩lưỡng 關quan 。 二nhị 難nạn/nan 破phá 兩lưỡng 關quan 。 意ý 以dĩ 例lệ 破phá 量lượng 破phá 。 理lý 已dĩ 甚thậm 明minh 。 我ngã 是thị 汝nhữ 非phi 。 情tình 恐khủng 未vị 盡tận 。 無vô 為vi 實thật 有hữu 。 實thật 不bất 離ly 體thể 。 又hựu 虚# 空không 擇trạch 非phi 擇trạch 滅diệt 。 體thể 各các 何hà 如như 。 為vi 復phục 每mỗi 各các 一nhất 體thể 耶da 。 為vi 復phục 每mỗi 各các 多đa 體thể 耶da 。 一nhất 多đa 中trung 。 先tiên 難nạn/nan 一nhất 體thể 。 一nhất 體thể 中trung 。 先tiên 難nạn/nan 虚# 空không 。 虚# 空không 曲khúc 為vi 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 隨tùy 合hợp 成thành 多đa 難nạn/nan 。 二nhị 諸chư 法pháp 互hỗ 徧biến 難nạn/nan 。 三tam 不bất 合hợp 非phi 容dung 難nạn/nan 。 四tứ 徧biến 雜tạp 相tương 違vi 難nạn/nan 。 隨tùy 合hợp 成thành 多đa 者giả 。 無vô 所sở 乖quai 戾lệ 。 彼bỉ 此thử 渾hồn 融dung 之chi 謂vị 合hợp 。 所sở 合hợp 之chi 空không 體thể 固cố 一nhất 。 能năng 合hợp 之chi 法pháp 數số 甚thậm 多đa 。 一nhất 體thể 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 容dung 受thọ 色sắc 等đẳng 法pháp 故cố 。 將tương 見kiến 隨tùy 順thuận 能năng 合hợp 之chi 多đa 法pháp 。 所sở 體thể 亦diệc 應ưng 成thành 多đa 。 何hà 則tắc 。 一nhất 能năng 合hợp 法pháp 。 所sở 合hợp 之chi 處xứ 。 處xử 全toàn 能năng 合hợp 。 餘dư 不bất 合hợp 故cố 。 餘dư 處xứ 皆giai 合hợp 。 豈khởi 不bất 成thành 多đa 。 然nhiên 而nhi 既ký 云vân 一nhất 體thể 。 安an 可khả 體thể 多đa 。 故cố 成thành 難nạn/nan 也dã 。 若nhược 謂vị 非phi 一nhất 所sở 合hợp 處xứ 。 餘dư 不bất 合hợp 者giả 。 則tắc 諸chư 法pháp 皆giai 合hợp 。 合hợp 處xứ 全toàn 空không 。 空không 處xứ 全toàn 法pháp 。 能năng 合hợp 千thiên 差sai 。 互hỗ 徧biến 虚# 空không 之chi 體thể 。 所sở 合hợp 一nhất 體thể 互hỗ 隨tùy 諸chư 法pháp 之chi 徧biến 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 故cố 成thành 難nạn/nan 也dã 。 不bất 合hợp 非phi 容dung 者giả 。 若nhược 謂vị 不bất 合hợp 。 則tắc 非phi 虚# 空không 之chi 容dung 受thọ 。 如như 餘dư 無vô 為vi 矣hĩ 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 故cố 成thành 難nạn/nan 也dã 。 徧biến 雜tạp 相tương 違vi 者giả 。 色sắc 中trung 有hữu 空không 。 空không 固cố 周chu 徧biến 。 雜tạp 空không 非phi 色sắc 。 如như 色sắc 法pháp 何hà 。 色sắc 中trung 無vô 空không 。 色sắc 固cố 不bất 雜tạp 。 空không 豈khởi 能năng 周chu 。 如như 虚# 空không 何hà 。 不bất 徧biến 不bất 可khả 以dĩ 為vi 空không 。 不bất 雜tạp 不bất 足túc 以dĩ 名danh 徧biến 。 然nhiên 雜tạp 則tắc 非phi 色sắc 。 如như 之chi 何hà 其kỳ 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 耶da 。 故cố 成thành 難nạn/nan 也dã 。 虚# 空không 一nhất 體thể 不bất 成thành 如như 此thử 。 擇trạch 非phi 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 一nhất 體thể 者giả 。 一nhất 部bộ 分phần/phân 。 一nhất 品phẩm 類loại 。 結kết 惑hoặc 鈍độn 使sử 斷đoạn 時thời 。 應ưng 得đắc 一nhất 地địa 之chi 外ngoại 餘dư 部bộ 。 一nhất 品phẩm 之chi 外ngoại 餘dư 品phẩm 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 一nhất 法pháp 緣duyên 闕khuyết 得đắc 不bất 生sanh 時thời 。 應ưng 于vu 一nhất 切thiết 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 擇trạch 非phi 擇trạch 滅diệt 體thể 不bất 應ưng 一nhất 又hựu 如như 此thử 。 若nhược 多đa 體thể 者giả 。 便tiện 有hữu 多đa 品phẩm 。 應ưng 如như 有hữu 為vi 色sắc 等đẳng 矣hĩ 。 豈khởi 實thật 無vô 為vi 之chi 性tánh 耶da 。 虚# 空không 又hựu 非phi 容dung 受thọ 矣hĩ 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 三tam 無vô 為vi 之chi 不bất 可khả 多đa 體thể 又hựu 如như 此thử 。 餘dư 部bộ 所sở 執chấp 離ly 心tâm 心tâm 所sở 。 實thật 有hữu 無vô 為vi 。 准chuẩn 前tiền 應ưng 破phá 者giả 。 則tắc 前tiền 例lệ 量lượng 難nạn/nan 法pháp 。 應ưng 當đương 破phá 斥xích 以dĩ 祛khư 其kỳ 執chấp 也dã 。 指chỉ 所sở 已dĩ 陳trần 。 含hàm 所sở 未vị 盡tận 。 渾hồn 於ư 文văn 中trung 。 讀đọc 者giả 詳tường 之chi 。 問vấn 。 部bộ 之chi 與dữ 品phẩm 。 同đồng 異dị 云vân 何hà 。 曰viết 。 部bộ 。 部bộ 分phần/phân 。 貪tham 部bộ 嗔sân 部bộ 等đẳng 。 亦diệc 三tam 界giới 九cửu 地địa 曰viết 部bộ 。 品phẩm 。 謂vị 品phẩm 類loại 。 即tức 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 思tư 惑hoặc 。 每mỗi 地địa 九cửu 品phẩm 。 餘dư 者giả 。 此thử 部bộ 品phẩm 對đối 彼bỉ 部bộ 品phẩm 言ngôn 也dã 。 問vấn 。 六lục 種chủng 無vô 為vi 。 請thỉnh 言ngôn 其kỳ 槩# 。 答đáp 。 約ước 諸chư 經kinh 論luận 。 虚# 空không 無vô 為vi 者giả 。 謂vị 於ư 真Chân 諦Đế 離ly 諸chư 障chướng 礙ngại 。 猶do 如như 虚# 空không 。 豁hoát 虚# 離ly 礙ngại 。 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。 然nhiên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 法pháp 性tánh 虚# 空không 。 即tức 真Chân 諦Đế 體thể 。 有hữu 離ly 諸chư 障chướng 礙ngại 義nghĩa 。 二nhị 識thức 變biến 虚# 空không 。 即tức 六lục 識thức 上thượng 作tác 解giải 心tâm 。 變biến 起khởi 虚# 空không 相tướng 分phần/phân 。 三tam 事sự 虚# 空không 。 即tức 所sở 見kiến 頑ngoan 空không 。 二nhị 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 揀giản 擇trạch 斷đoạn 滅diệt 。 由do 無vô 漏lậu 智trí 。 斷đoạn 諸chư 障chướng 染nhiễm 。 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 由do 擇trạch 力lực 。 斷đoạn 滅diệt 所sở 顯hiển 。 或hoặc 有hữu 為vi 法pháp 。 緣duyên 闕khuyết 不bất 生sanh 。 所sở 顯hiển 真chân 理lý 不bất 動động 無vô 為vi 者giả 。 四tứ 禪thiền 離ly 前tiền 三tam 定định 。 出xuất 於ư 三tam 災tai 八bát 患hoạn 。 無vô 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 動động 搖dao 身thân 心tâm 。 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 此thử 從tùng 能năng 顯hiển 彰chương 名danh 。 想tưởng 受thọ 滅diệt 者giả 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 想tưởng 受thọ 不bất 行hành 。 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 立lập 此thử 名danh 也dã 。 俱câu 謂vị 之chi 無vô 為vi 者giả 。 為vi 作tác 也dã 。 以dĩ 前tiền 九cửu 十thập 四tứ 。 乃nãi 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 故cố 屬thuộc 有hữu 為vi 。 今kim 此thử 六lục 法pháp 。 寂tịch 寞mịch 冲# 虚# 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 無vô 所sở 造tạo 作tác 。 故cố 曰viết 無vô 為vi 。

○# 四tứ 總tổng 量lượng 。

又hựu 諸chư 無vô 為vi 。 許hứa 無vô 因nhân 果quả 故cố 。 應ưng 如như 兔thố 角giác 。 非phi 異dị 心tâm 等đẳng 有hữu 。

總tổng 量lượng 異dị 心tâm 實thật 有hữu 之chi 為vi 非phi 也dã 。 意ý 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 起khởi 。 因nhân 自tự 心tâm 生sanh 。 既ký 執chấp 異dị 心tâm 實thật 有hữu 。 豈khởi 非phi 許hứa 無vô 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 無vô 故cố 。 應ưng 如như 兔thố 角giác 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 異dị 心tâm 等đẳng 無vô 。 非phi 異dị 心tâm 等đẳng 有hữu 。 何hà 為vi 乎hồ 决# 定định 實thật 有hữu 耶da 。 量lượng 之chi 。 則tắc 又hựu 諸chư 無vô 為vi 。 非phi 異dị 心tâm 等đẳng 實thật 有hữu 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 許hứa 無vô 因nhân 果quả 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 兔thố 角giác 。 兔thố 角giác 是thị 非phi 有hữu 。 兔thố 角giác 無vô 因nhân 果quả 。 許hứa 無vô 因nhân 果quả 故cố 。 喻dụ 應ưng 如như 兔thố 角giác 。

○# 二nhị 申thân 正chánh 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

然nhiên 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 虚# 空không 等đẳng 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。

畧lược 意ý 葢# 謂vị 。 實thật 有hữu 已dĩ 如như 上thượng 破phá 。 正chánh 義nghĩa 當đương 復phục 云vân 何hà 。 故cố 云vân 然nhiên 契Khế 經Kinh 說thuyết 有hữu 虚# 空không 等đẳng 也dã 。 六lục 種chủng 之chi 有hữu 。 說thuyết 既ký 出xuất 於ư 聖thánh 經kinh 。 二nhị 種chủng 之chi 畧lược 。 義nghĩa 殊thù 堪kham 為vi 定định 量lượng 。 畧lược 之chi 為vi 言ngôn 要yếu 也dã 。 非phi 有hữu 所sở 未vị 盡tận 之chi 畧lược 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 依y 識thức 假giả 有hữu 二nhị 依y 法pháp 假giả 有hữu 。

○# 初sơ 依y 識thức 假giả 有hữu 。

一nhất 依y 識thức 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 謂vị 曾tằng 聞văn 說thuyết 虚# 空không 等đẳng 名danh 。 隨tùy 分phân 別biệt 有hữu 虚# 空không 等đẳng 相tương/tướng 。 數số 習tập 力lực 故cố 。 心tâm 等đẳng 生sanh 時thời 。 似tự 虚# 空không 等đẳng 無vô 為vi 相tương/tướng 現hiện 。 此thử 所sở 現hiện 相tướng 。 前tiền 後hậu 相tương 似tự 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 假giả 說thuyết 為vi 常thường 。

依y 識thức 變biến 假giả 有hữu 。 形hình 彼bỉ 離ly 心tâm 實thật 有hữu 之chi 非phi 正chánh 也dã 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 虚# 空không 等đẳng 名danh 。 聞văn 屬thuộc 耳nhĩ 意ý 二nhị 識thức 。 相tương/tướng 有hữu 差sai 別biệt 。 虚# 空không 等đẳng 相tương/tướng 。 有hữu 屬thuộc 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 隨tùy 者giả 。 相tương 隨tùy 。 分phân 別biệt 。 分phân 別biệt 隨tùy 于vu 名danh 也dã 。 數số 習tập 分phân 別biệt 。 修tu 觀quán 不bất 已dĩ 。 數số 習tập 力lực 者giả 。 觀quán 想tưởng 已dĩ 成thành 。 識thức 有hữu 能năng 變biến 之chi 力lực 用dụng 也dã 。 心tâm 等đẳng 生sanh 時thời 。 王vương 所sở 剎sát 那na 取thủ 境cảnh 時thời 也dã 。 似tự 虚# 空không 等đẳng 無vô 為vi 相tương/tướng 現hiện 。 正chánh 境cảnh 依y 識thức 變biến 。 隨tùy 分phân 別biệt 有hữu 虚# 空không 等đẳng 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 元nguyên 無vô 本bổn 質chất 。 但đãn 隨tùy 識thức 變biến 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 名danh 似tự 等đẳng 也dã 。 前tiền 後hậu 。 六lục 種chủng 之chi 前tiền 後hậu 。 相tương 似tự 無vô 易dị 者giả 。 前tiền 後hậu 相tương 似tự 。 即tức 無vô 變biến 易dị 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 即tức 前tiền 後hậu 相tương 似tự 也dã 。 假giả 說thuyết 為vi 常thường 者giả 。 無vô 易dị 為vi 常thường 。 相tương 似tự 無vô 易dị 。 不bất 離ly 識thức 變biến 。 非phi 為vi 實thật 常thường 。 故cố 名danh 假giả 說thuyết 。 若nhược 分phân 之chi 。 一nhất 依y 識thức 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 是thị 釋thích 中trung 之chi 標tiêu 名danh 謂vị 標tiêu 能năng 現hiện 之chi 名danh 曰viết 識thức 變biến 。 所sở 現hiện 之chi 名danh 曰viết 假giả 有hữu 也dã 。 謂vị 曾tằng 聞văn 說thuyết 至chí 無vô 為vi 相tướng 現hiện 。 是thị 釋thích 中trung 之chi 釋thích 相tương/tướng 。 謂vị 釋thích 所sở 現hiện 假giả 有hữu 之chi 相tướng 。 不bất 離ly 於ư 能năng 現hiện 之chi 識thức 。 能năng 現hiện 識thức 變biến 之chi 相tướng 。 不bất 離ly 所sở 現hiện 之chi 假giả 有hữu 也dã 。 此thử 所sở 現hiện 相tướng 至chí 假giả 說thuyết 為vi 常thường 。 是thị 但đãn 明minh 所sở 現hiện 之chi 相tướng 。 釋thích 此thử 施thi 設thiết 為vi 假giả 有hữu 。 破phá 彼bỉ 離ly 心tâm 之chi 實thật 常thường 也dã 。 若nhược 貫quán 之chi 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 依y 識thức 變biến 。 非phi 離ly 心tâm 也dã 。 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 非phi 離ly 心tâm 實thật 有hữu 也dã 。 識thức 變biến 假giả 有hữu 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 曾tằng 聞văn 六lục 種chủng 名danh 。 數số 習tập 分phân 別biệt 現hiện 起khởi 六lục 種chủng 之chi 相tướng 。 所sở 現hiện 之chi 相tướng 。 前tiền 後hậu 相tương 似tự 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 假giả 說thuyết 為vi 常thường 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 異dị 色sắc 心tâm 實thật 有hữu 常thường 法pháp 之chi 可khả 得đắc 哉tai 。 問vấn 。 識thức 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 說thuyết 是thị 無vô 為vi 者giả 。 即tức 相tướng 狀trạng 之chi 相tướng 。 隨tùy 識thức 而nhi 為vi 。 何hà 成thành 無vô 為vi 。 答đáp 。 此thử 說thuyết 識thức 變biến 。 假giả 設thiết 無vô 為vi 。 其kỳ 實thật 非phi 是thị 無vô 為vi 。 無vô 為vi 是thị 常thường 住trụ 法pháp 故cố 。 今kim 此thử 依y 無vô 為vi 體thể 者giả 。 但đãn 取thủ 隨tùy 識thức 所sở 變biến 。 獨độc 影ảnh 相tương/tướng 分phân 為vi 體thể 。 以dĩ 相tương 似tự 不bất 變biến 。 假giả 說thuyết 為vi 常thường 耳nhĩ 。 此thử 六lục 無vô 為vi 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 識thức 變biến 。 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 。 若nhược 地địa 上thượng 後hậu 得đắc 智trí 變biến 即tức 無vô 漏lậu 也dã 。

○# 二nhị 依y 性tánh 假giả 有hữu 。

二nhị 依y 法pháp 性tánh 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 謂vị 空không 無vô 我ngã 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 有hữu 無vô 俱câu 非phi 。 心tâm 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 一nhất 異dị 等đẳng 。 是thị 法pháp 真chân 理lý 。 故cố 名danh 法pháp 性tánh 。 離ly 諸chư 障chướng 礙ngại 。 故cố 名danh 虚# 空không 。 由do 簡giản 擇trạch 力lực 。 滅diệt 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 究cứu 竟cánh 證chứng 會hội 。 故cố 名danh 擇trạch 滅diệt 。 不bất 由do 擇trạch 力lực 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 或hoặc 緣duyên 闕khuyết 所sở 顯hiển 。 故cố 名danh 非phi 擇trạch 滅diệt 。 苦khổ 樂lạc 受thọ 滅diệt 。 故cố 名danh 不bất 動động 。 想tưởng 受thọ 不bất 行hành 。 名danh 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 此thử 五ngũ 皆giai 依y 真Chân 如Như 假giả 立lập 。 真Chân 如Như 亦diệc 是thị 假giả 施thi 設thiết 名danh 。 遮già 撥bát 為vi 無vô 。 故cố 說thuyết 為vi 有hữu 。 遮già 執chấp 為vi 有hữu 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 。 勿vật 謂vị 虚# 幻huyễn 。 故cố 說thuyết 為vi 實thật 。 理lý 非phi 妄vọng 倒đảo 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 。 有hữu 實thật 常thường 法pháp 。 名danh 曰viết 真Chân 如Như 。 故cố 諸chư 無vô 為vi 。 非phi 定định 實thật 有hữu 。

依y 性tánh 畧lược 顯hiển 無vô 為vi 之chi 有hữu 。 形hình 彼bỉ 離ly 心tâm 實thật 有hữu 之chi 非phi 正chánh 也dã 。 文văn 分phần/phân 三tam 節tiết 。 初sơ 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 三tam 結kết 。 初sơ 二nhị 句cú 名danh 標tiêu 。 次thứ 至chí 故cố 名danh 法pháp 性tánh 。 釋thích 所sở 依y 法pháp 性tánh 。 次thứ 至chí 名danh 曰viết 真Chân 如Như 。 釋thích 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 三tam 至chí 非phi 定định 實thật 有hữu 。 結kết 簡giản 非phi 實thật 。 所sở 依y 法pháp 性tánh 者giả 。 法pháp 謂vị 萬vạn 法pháp 。 色sắc 心tâm 依y 正chánh 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 惡ác 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 性tánh 。 謂vị 理lý 性tánh 。 二nhị 空không 無vô 我ngã 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 不bất 住trụ 二nhị 邊biên 。 有hữu 無vô 俱câu 非phi 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 心tâm 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 者giả 也dã 。 法pháp 性tánh 者giả 。 性tánh 與dữ 萬vạn 法pháp 。 性tánh 不bất 即tức 法pháp 故cố 非phi 一nhất 。 性tánh 不bất 離ly 法pháp 故cố 非phi 異dị 。 是thị 法pháp 真chân 理lý 。 故cố 名danh 法pháp 性tánh 。 依y 法pháp 性tánh 假giả 施thi 設thiết 有hữu 者giả 。 六lục 種chủng 之chi 有hữu 。 本bổn 于vu 法pháp 性tánh 曰viết 依y 。 諸chư 有hữu 之chi 設thiết 。 離ly 性tánh 無vô 體thể 曰viết 假giả 。 真Chân 如Như 之chi 體thể 非phi 假giả 。 真Chân 如Như 之chi 名danh 亦diệc 假giả 。 不bất 過quá 遮già 彼bỉ 執chấp 為vi 迷mê 謬mậu 。 顯hiển 此thử 理lý 非phi 妄vọng 倒đảo 耳nhĩ 。 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 。 離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 有hữu 實thật 自tự 體thể 之chi 可khả 得đắc 也dã 。 故cố 諸chư 無vô 為vi 。 非phi 定định 實thật 有hữu 。 問vấn 。 六lục 種chủng 依y 假giả 二nhị 義nghĩa 。 各các 各các 云vân 何hà 。 曰viết 。 直trực 如như 虚# 空không 無vô 為vi 。 由do 性tánh 無vô 障chướng 礙ngại 而nhi 立lập 。 故cố 名danh 依y 。 離ly 無vô 障chướng 礙ngại 無vô 體thể 。 故cố 名danh 假giả 。 諸chư 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 問vấn 。 何hà 謂vị 擇trạch 滅diệt 。 曰viết 。 擇trạch 屬thuộc 智trí 。 滅diệt 屬thuộc 理lý 。 曰viết 究cứu 竟cánh 證chứng 會hội 。 則tắc 理lý 智trí 一nhất 如như 。 雖tuy 由do 擇trạch 而nhi 有hữu 滅diệt 。 實thật 外ngoại 滅diệt 而nhi 無vô 擇trạch 也dã 。 問vấn 。 何hà 謂vị 緣duyên 闕khuyết 所sở 顯hiển 。 曰viết 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 以dĩ 緣duyên 生sanh 。 生sanh 緣duyên 不bất 具cụ 。 得đắc 不bất 生sanh 時thời 。 即tức 清thanh 淨tịnh 理lý 顯hiển 。 如như 俱câu 舎# 謂vị 。 永vĩnh 礙ngại 當đương 生sanh 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 如như 眼nhãn 與dữ 意ý 。 專chuyên 一nhất 色sắc 時thời 。 以dĩ 緣duyên 不bất 具cụ 。 諸chư 耳nhĩ 識thức 等đẳng 不bất 生sanh 是thị 也dã 。 問vấn 。 諸chư 餘dư 無vô 為vi 無vô 論luận 矣hĩ 。 第đệ 四tứ 禪thiền 天thiên 名danh 不bất 動động 等đẳng 。 凢# 夫phu 伏phục 惑hoặc 定định 耳nhĩ 。 何hà 槩# 以dĩ 無vô 為vi 名danh 耶da 。 曰viết 。 但đãn 據cứ 不bất 動động 不bất 行hành 。 能năng 顯hiển 所sở 顯hiển 名danh 也dã 。 彼bỉ 沉trầm 溺nịch 此thử 定định 者giả 。 未vị 必tất 了liễu 然nhiên 耳nhĩ 。 况# 大đại 小tiểu 聖thánh 定định 。 借tá 路lộ 經kinh 過quá 。 以dĩ 此thử 為vi 基cơ 者giả 。 又hựu 何hà 可khả 以dĩ 例lệ 判phán 也dã 耶da 。 問vấn 。 前tiền 云vân 依y 識thức 此thử 云vân 依y 性tánh 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 曰viết 。 依y 性tánh 假giả 有hữu 。 據cứ 立lập 教giáo 之chi 本bổn 源nguyên 。 依y 識thức 假giả 有hữu 。 據cứ 聞văn 經Kinh 之chi 觀quán 行hành 。 既ký 本bổn 理lý 以dĩ 立lập 教giáo 。 必tất 由do 教giáo 以dĩ 觀quán 理lý 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 者giả 也dã 。 故cố 云vân 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 以dĩ 上thượng 餘dư 乘thừa 法pháp 執chấp 竟cánh 。 連liên 前tiền 。 則tắc 廣quảng 顯hiển 內nội 二nhị 科khoa 中trung 。 初sơ 科khoa 破phá 諸chư 法pháp 離ly 心tâm 實thật 有hữu 竟cánh 。 下hạ 二nhị 立lập 比tỉ 量lượng 。 以dĩ 顯hiển 唯duy 識thức 也dã 。

○# 二nhị 立lập 比tỉ 量lượng 顯hiển 唯duy 識thức 。

外ngoại 道đạo 餘dư 乘thừa 。 所sở 執chấp 諸chư 法pháp 。 異dị 心tâm 心tâm 所sở 。 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 是thị 所sở 取thủ 故cố 。 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 能năng 取thủ 彼bỉ 覺giác 。 亦diệc 不bất 緣duyên 彼bỉ 。 是thị 能năng 取thủ 故cố 。 如như 緣duyên 此thử 覺giác 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 依y 他tha 起khởi 故cố 。 亦diệc 如như 幻huyễn 事sự 。 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 為vi 遣khiển 妄vọng 執chấp 。 心tâm 心tâm 所sở 外ngoại 。 實thật 有hữu 境cảnh 故cố 。 說thuyết 唯duy 有hữu 識thức 。 若nhược 執chấp 唯duy 識thức 真chân 實thật 有hữu 者giả 。 如như 執chấp 外ngoại 境cảnh 。 亦diệc 是thị 法pháp 執chấp 。

初sơ 破phá 能năng 所sở 。 次thứ 遣khiển 王vương 所sở 。 大đại 意ý 是thị 實thật 有hữu 異dị 心tâm 。 其kỳ 執chấp 固cố 非phi 。 實thật 有hữu 唯duy 心tâm 。 其kỳ 執chấp 亦diệc 非phi 。 如như 藥dược 因nhân 病bệnh 用dụng 。 正chánh 當đương 隨tùy 病bệnh 以dĩ 食thực 藥dược 。 病bệnh 去khứ 藥dược 除trừ 。 不bất 當đương 執chấp 藥dược 以dĩ 成thành 病bệnh 也dã 。 量lượng 之chi 。 則tắc 餘dư 外ngoại 所sở 執chấp 諸chư 法pháp 是thị 有hữu 法pháp 。 異dị 心tâm 心tâm 所sở 非phi 實thật 有hữu 性tánh 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 是thị 所sở 取thủ 故cố 。 喻dụ 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 意ý 以dĩ 所sở 取thủ 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 離ly 能năng 取thủ 見kiến 分phân 之chi 心tâm 。 能năng 取thủ 見kiến 分phần/phân 。 不bất 離ly 所sở 依y 自tự 證chứng 之chi 體thể 。 其kỳ 猶do 鏡kính 影ảnh 不bất 離ly 鏡kính 光quang 。 鏡kính 光quang 不bất 離ly 所sở 依y 之chi 銅đồng 體thể 。 因nhân 以dĩ 明minh 宗tông 。 喻dụ 之chi 合hợp 法pháp 。 異dị 心tâm 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 彼bỉ 。 謂vị 離ly 心tâm 之chi 境cảnh 。 即tức 餘dư 外ngoại 執chấp 法pháp 。 異dị 心tâm 有hữu 實thật 自tự 性tánh 者giả 是thị 。 此thử 。 謂vị 即tức 心tâm 之chi 境cảnh 。 即tức 大Đại 乘Thừa 謂vị 內nội 色sắc 如như 外ngoại 現hiện 。 為vi 識thức 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 是thị 。 亦diệc 不bất 緣duyên 彼bỉ 者giả 。 謂vị 豈khởi 獨độc 所sở 取thủ 異dị 心tâm 。 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 能năng 取thủ 彼bỉ 覺giác 。 亦diệc 不bất 緣duyên 彼bỉ 異dị 心tâm 之chi 境cảnh 。 何hà 則tắc 。 是thị 能năng 取thủ 故cố 。 如như 緣duyên 此thử 覺giác 。 謂vị 是thị 能năng 取thủ 見kiến 分phần/phân 。 必tất 不bất 緣duyên 于vu 離ly 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 。 如như 緣duyên 此thử 內nội 境cảnh 之chi 覺giác 。 豈khởi 緣duyên 離ly 心tâm 之chi 境cảnh 耶da 。 量lượng 之chi 。 能năng 取thủ 彼bỉ 覺giác 是thị 有hữu 法pháp 。 亦diệc 不bất 緣duyên 彼bỉ 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 是thị 能năng 取thủ 故cố 。 如như 緣duyên 此thử 覺giác 。 此thử 境cảnh 不bất 離ly 覺giác 。 此thử 全toàn 是thị 能năng 取thủ 。 緣duyên 彼bỉ 離ly 于vu 能năng 。 覺giác 豈khởi 能năng 緣duyên 彼bỉ 。 遣khiển 王vương 所sở 者giả 。 恐khủng 謂vị 離ly 心tâm 法pháp 執chấp 固cố 非phi 。 唯duy 識thức 王vương 所sở 必tất 實thật 。 故cố 謂vị 依y 他tha 如như 幻huyễn 。 亦diệc 非phi 實thật 有hữu 。 然nhiên 必tất 說thuyết 之chi 者giả 。 為vi 遣khiển 外ngoại 心tâm 執chấp 有hữu 實thật 境cảnh 者giả 說thuyết 耳nhĩ 。 若nhược 夫phu 又hựu 執chấp 為vi 實thật 。 如như 執chấp 外ngoại 境cảnh 。 亦diệc 是thị 法pháp 執chấp 。 豈khởi 說thuyết 唯duy 識thức 之chi 本bổn 心tâm 乎hồ 。 即tức 此thử 而nhi 觀quán 。 遣khiển 境cảnh 存tồn 心tâm 。 故cố 名danh 唯duy 識thức 。 識thức 如như 幻huyễn 事sự 。 心tâm 又hựu 奚hề 存tồn 。 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 。 故cố 亦diệc 名danh 全toàn 頭đầu 唯duy 識thức 也dã 。 如như 轉chuyển 識thức 論luận 云vân 。 立lập 唯duy 識thức 義nghĩa 者giả 。 本bổn 為vi 遣khiển 境cảnh 遣khiển 心tâm 。 今kim 境cảnh 界giới 既ký 無vô 。 唯duy 識thức 又hựu 冺# 。 即tức 是thị 了liễu 唯duy 識thức 義nghĩa 也dã 。 此thử 即tức 淨tịnh 品phẩm 。 煩phiền 惱não 及cập 境cảnh 界giới 。 二nhị 俱câu 無vô 故cố 。 問vấn 。 遣khiển 境cảnh 存tồn 識thức 。 乃nãi 可khả 稱xưng 唯duy 識thức 。 既ký 境cảnh 識thức 俱câu 冺# 。 何hà 識thức 可khả 成thành 。 答đáp 。 立lập 唯duy 識thức 。 乃nãi 一nhất 徃# 遣khiển 境cảnh 留lưu 心tâm 。 卒thốt 終chung 為vi 論luận 。 遣khiển 境cảnh 為vi 欲dục 空không 心tâm 故cố 。 境cảnh 識thức 俱câu 冺# 。 是thị 其kỳ 正chánh 義nghĩa 。 此thử 雙song 冺# 正chánh 是thị 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 實thật 性tánh 即tức 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 故cố 古cổ 德đức 謂vị 緣duyên 如như 起khởi 解giải 。 便tiện 成thành 比tỉ 量lượng 。 迷mê 現hiện 量lượng 心tâm 。 失thất 唯duy 識thức 宗tông 。 華hoa 嚴nghiêm 如như 智trí 無vô 二nhị 。 是thị 為vi 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 上thượng 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 科khoa 。 初sơ 廣quảng 顯hiển 一nhất 科khoa 竟cánh 。 下hạ 二nhị 總tổng 明minh 法pháp 執chấp 也dã 。

○# 二nhị 總tổng 明minh 法pháp 執chấp (# 三tam )# 。 初sơ 列liệt 數số 標tiêu 名danh 二nhị 詳tường 釋thích 義nghĩa 斷đoạn 三tam 判phán 證chứng 非phi 真chân 。

○# 初sơ 列liệt 數số 標tiêu 名danh 。

然nhiên 諸chư 法pháp 執chấp 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 俱câu 生sanh 。 二nhị 者giả 分phân 別biệt 。

○# 二nhị 詳tường 釋thích 義nghĩa 斷đoạn (# 二nhị )# 。 初sơ 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 二nhị 分phần 別biệt 法pháp 執chấp 。

○# 初sơ 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 。

俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 虚# 妄vọng 熏huân 習tập 內nội 因nhân 力lực 故cố 。 恆hằng 與dữ 身thân 俱câu 。 不bất 待đãi 邪tà 教giáo 及cập 邪tà 分phân 別biệt 。 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 故cố 名danh 俱câu 生sanh 。 此thử 復phục 二nhị 種chủng 。 一nhất 常thường 相tương 續tục 。 在tại 第đệ 七thất 識thức 。 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 。 起khởi 自tự 心tâm 相tương/tướng 。 執chấp 為vi 實thật 法pháp 。 二nhị 有hữu 間gian 斷đoạn 。 在tại 第đệ 六lục 識thức 。 緣duyên 識thức 所sở 變biến 蘊uẩn 處xứ 界giới 相tương/tướng 。 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 。 起khởi 自tự 心tâm 相tương/tướng 。 執chấp 為vi 實thật 法pháp 。 此thử 二nhị 法pháp 執chấp 細tế 故cố 難nạn/nan 斷đoạn 。 後hậu 十Thập 地Địa 中trung 。 數sác 數sác 修tu 習tập 。 勝thắng 法Pháp 空không 觀quán 。 方phương 能năng 除trừ 滅diệt 。

初sơ 釋thích 俱câu 生sanh 之chi 義nghĩa 。 二nhị 析tích 俱câu 生sanh 之chi 殊thù 。 三Tam 明Minh 斷đoạn 執chấp 之chi 位vị 。 餘dư 義nghĩa 准chuẩn 前tiền 我ngã 執chấp 中trung 解giải 。

○# 二nhị 分phần 別biệt 法pháp 執chấp 。

分phân 別biệt 法pháp 執chấp 。 亦diệc 由do 現hiện 在tại 外ngoại 緣duyên 力lực 故cố 。 非phi 與dữ 身thân 俱câu 。 要yếu 待đãi 邪tà 教giáo 及cập 邪tà 分phân 別biệt 。 然nhiên 後hậu 方phương 起khởi 。 故cố 名danh 分phân 別biệt 。 唯duy 在tại 第đệ 六lục 意ý 識thức 中trung 有hữu 。 此thử 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 緣duyên 邪tà 教giáo 所sở 說thuyết 蘊uẩn 處xứ 界giới 相tương/tướng 。 起khởi 自tự 心tâm 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 計kế 度độ 。 執chấp 為vi 實thật 法pháp 。 二nhị 緣duyên 邪tà 教giáo 所sở 說thuyết 自tự 性tánh 等đẳng 相tương/tướng 。 起khởi 自tự 心tâm 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 計kế 度độ 。 執chấp 為vi 實thật 法pháp 。 此thử 二nhị 法pháp 執chấp 麄# 故cố 易dị 斷đoạn 。 入nhập 初Sơ 地Địa 時thời 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 法pháp 空không 真Chân 如Như 。 即tức 能năng 除trừ 滅diệt 。

亦diệc 分phần/phân 三tam 節tiết 。 義nghĩa 釋thích 如như 前tiền 。

○# 三tam 判phán 證chứng 非phi 真chân 。

如như 是thị 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 執chấp 。 自tự 心tâm 外ngoại 法pháp 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 自tự 心tâm 內nội 法pháp 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 是thị 故cố 法pháp 執chấp 。 皆giai 緣duyên 自tự 心tâm 所sở 現hiện 似tự 法pháp 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 然nhiên 似tự 法pháp 相tướng 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 是thị 如như 幻huyễn 有hữu 。 所sở 執chấp 實thật 法pháp 。 妄vọng 計kế 度độ 故cố 。 决# 定định 非phi 有hữu 。 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 慈Từ 氏Thị 當đương 知tri 。 諸chư 識thức 所sở 緣duyên 。 唯duy 識thức 所sở 現hiện 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。

初sơ 判phán 有hữu 無vô 于vu 內nội 外ngoại 。 次thứ 結kết 所sở 執chấp 于vu 似tự 法pháp 。 三tam 簡giản 似tự 實thật 于vu 空không 有hữu 。 四tứ 證chứng 如như 幻huyễn 於ư 識thức 現hiện 。 詳tường 如như 我ngã 執chấp 中trung 釋thích 。 以dĩ 上thượng 別biệt 明minh 法pháp 執chấp 竟cánh 。 連liên 上thượng 是thị 別biệt 釋thích 中trung 。 初sơ 明minh 我ngã 法pháp 執chấp 相tướng 一nhất 科khoa 竟cánh 。

○# 二nhị 總tổng 顯hiển 我ngã 法pháp 唯duy 識thức (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 通thông 妨phương 。

○# 初sơ 正chánh 明minh 。

如như 是thị 外ngoại 道đạo 餘dư 乘thừa 。 所sở 執chấp 離ly 識thức 我ngã 法pháp 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 故cố 心tâm 心tâm 所sở 。 决# 定định 不bất 用dụng 。 外ngoại 色sắc 等đẳng 法pháp 。 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 緣duyên 用dụng 必tất 依y 實thật 有hữu 體thể 故cố 。 現hiện 在tại 彼bỉ 聚tụ 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 非phi 此thử 聚tụ 識thức 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 如như 非phi 所sở 緣duyên 。 他tha 聚tụ 攝nhiếp 故cố 。 同đồng 聚tụ 心tâm 所sở 。 亦diệc 非phi 親thân 所sở 緣duyên 。 自tự 體thể 異dị 故cố 。 如như 餘dư 非phi 所sở 取thủ 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 唯duy 有hữu 內nội 識thức 。 似tự 外ngoại 境cảnh 生sanh 。 是thị 故cố 契Khế 經Kinh 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。 如như 愚ngu 所sở 分phân 別biệt 。 外ngoại 境cảnh 實thật 皆giai 無vô 。 習tập 氣khí 擾nhiễu 濁trược 心tâm 。 故cố 似tự 彼bỉ 而nhi 轉chuyển 。

躡niếp 前tiền 决# 無vô 外ngoại 境cảnh 。 比tỉ 量lượng 結kết 證chứng 我ngã 法pháp 唯duy 識thức 也dã 。 初sơ 躡niếp 前tiền 决# 無vô 外ngoại 境cảnh 。 次thứ 比tỉ 量lượng 决# 無vô 外ngoại 境cảnh 。 三tam 引dẫn 證chứng 决# 無vô 外ngoại 境cảnh 。 餘dư 外ngoại 執chấp 離ly 識thức 我ngã 法pháp 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 云vân 如như 是thị 者giả 。 躡niếp 前tiền 離ly 識thức 之chi 執chấp 有hữu 種chủng 種chủng 。 非phi 實thật 之chi 破phá 有hữu 種chủng 種chủng 也dã 。 故cố 心tâm 心tâm 所sở 。 决# 定định 不bất 用dụng 外ngoại 色sắc 等đẳng 法pháp 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 結kết 外ngoại 境cảnh 决# 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 而nhi 出xuất 必tất 非phi 之chi 故cố 也dã 。 非phi 實thật 有hữu 者giả 。 破phá 徧biến 計kế 。 有hữu 實thật 體thể 者giả 。 立lập 依y 他tha 。 以dĩ 離ly 識thức 之chi 境cảnh 無vô 。 如như 離ly 繩thằng 之chi 蛇xà 。 即tức 識thức 之chi 境cảnh 有hữu 。 如như 緣duyên 起khởi 之chi 繩thằng 。 望vọng 圓viên 成thành 雖tuy 名danh 幻huyễn 事sự 。 對đối 徧biến 計kế 可khả 名danh 實thật 體thể 。 緣duyên 用dụng 必tất 依y 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 之chi 實thật 體thể 。 外ngoại 境cảnh 决# 無vô 實thật 體thể 之chi 可khả 依y 也dã 。 王vương 所sở 非phi 一nhất 。 各các 以dĩ 類loại 從tùng 曰viết 聚tụ 。 彼bỉ 此thử 不bất 形hình 。 但đãn 就tựu 本bổn 類loại 曰viết 同đồng 。 五ngũ 之chi 王vương 所sở 名danh 彼bỉ 聚tụ 。 六lục 便tiện 名danh 此thử 。 六lục 之chi 王vương 所sở 名danh 此thử 聚tụ 。 五ngũ 便tiện 名danh 彼bỉ 。 量lượng 之chi 。 現hiện 在tại 彼bỉ 聚tụ 心tâm 心tâm 所sở 是thị 有hữu 法pháp 。 非phi 此thử 聚tụ 識thức 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 他tha 聚tụ 攝nhiếp 故cố 。 喻dụ 如như 非phi 所sở 緣duyên 。 以dĩ 攝nhiếp 既ký 不bất 同đồng 。 彼bỉ 此thử 體thể 異dị 。 自tự 非phi 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 如như 聲thanh 非phi 眼nhãn 所sở 緣duyên 。 眼nhãn 不bất 親thân 緣duyên 聲thanh 。 彼bỉ 非phi 此thử 所sở 緣duyên 。 此thử 豈khởi 親thân 緣duyên 彼bỉ 。 又hựu 同đồng 聚tụ 心tâm 所sở 是thị 有hữu 法pháp 。 亦diệc 非phi 心tâm 王vương 親thân 所sở 緣duyên 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 自tự 體thể 異dị 故cố 。 如như 餘dư 非phi 所sở 取thủ 。 以dĩ 王vương 所sở 聚tụ 同đồng 。 王vương 所sở 體thể 異dị 。 自tự 非phi 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 如như 非phi 所sở 取thủ 境cảnh 。 能năng 取thủ 必tất 不bất 取thủ 。 心tâm 非phi 所sở 取thủ 境cảnh 。 心tâm 王vương 豈khởi 親thân 緣duyên 。 即tức 此thử 而nhi 觀quán 。 不bất 獨độc 離ly 識thức 無vô 體thể 之chi 外ngoại 境cảnh 。 不bất 可khả 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 異dị 攝nhiếp 隔cách 體thể 之chi 內nội 心tâm 。 亦diệc 不bất 可khả 也dã 。 何hà 獨độc 異dị 攝nhiếp 隔cách 體thể 之chi 內nội 心tâm 。 不bất 可khả 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 同đồng 聚tụ 異dị 體thể 之chi 內nội 心tâm 。 亦diệc 不bất 可khả 也dã 。 緣duyên 用dụng 必tất 依y 實thật 有hữu 自tự 體thể 。 外ngoại 境cảnh 决# 定định 實thật 無vô 自tự 體thể 明minh 矣hĩ 。 汝nhữ 問vấn 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 今kim 由do 此thử 廣quảng 畧lược 之chi 推thôi 詳tường 。 總tổng 別biệt 之chi 明minh 辨biện 。 應ưng 知tri 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 徧biến 計kế 全toàn 空không 。 唯duy 有hữu 內nội 識thức 似tự 外ngoại 境cảnh 生sanh 。 豈khởi 疑nghi 似tự 之chi 見kiến 。 無vô 一nhất 定định 之chi 知tri 乎hồ 。 豈khởi 徒đồ 開khai 其kỳ 端đoan 。 不bất 竟cánh 其kỳ 說thuyết 乎hồ 。 故cố 契Khế 經Kinh 伽già 他tha 之chi 說thuyết 。 不bất 獨độc 可khả 以dĩ 為vi 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 之chi 徴# 。 亦diệc 俾tỉ 異dị 執chấp 紛phân 紜vân 者giả 有hữu 定định 量lượng 之chi 懼cụ 。 又hựu 實thật 外ngoại 境cảnh 者giả 由do 愚ngu 癡si 。 愚ngu 癡si 由do 擾nhiễu 濁trược 。 擾nhiễu 濁trược 又hựu 由do 于vu 習tập 氣khí 。 學học 者giả 當đương 研nghiên 機cơ 析tích 理lý 。 慎thận 思tư 明minh 辨biện 于vu 習tập 氣khí 。 定định 其kỳ 心tâm 。 不bất 使sử 之chi 擾nhiễu 。 清thanh 其kỳ 心tâm 。 不bất 使sử 之chi 濁trược 。 擾nhiễu 濁trược 漸tiệm 退thoái 。 淨tịnh 寂tịch 斯tư 增tăng 。 外ngoại 轉chuyển 忽hốt 內nội 轉chuyển 。 而nhi 似tự 外ngoại 現hiện 之chi 旨chỉ 昭chiêu 然nhiên 矣hĩ 。 勉miễn 旃chiên 斯tư 行hành 。

○# 二nhị 通thông 妨phương (# 三tam )# 。 初sơ 設thiết 難nạn/nan 二nhị 釋thích 難nạn/nan 三tam 正chánh 意ý 。

○# 初sơ 設thiết 難nạn/nan 。

有hữu 作tác 是thị 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 離ly 識thức 實thật 我ngã 法pháp 者giả 。 假giả 亦diệc 應ưng 無vô 。 謂vị 假giả 必tất 依y 真chân 事sự 似tự 事sự 共cộng 法pháp 而nhi 立lập 。 如như 有hữu 真chân 火hỏa 。 有hữu 似tự 火hỏa 人nhân 。 有hữu 猛mãnh 赤xích 法pháp 。 乃nãi 可khả 假giả 說thuyết 此thử 人nhân 為vi 火hỏa 。 假giả 說thuyết 牛ngưu 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 我ngã 法pháp 若nhược 無vô 。 依y 何hà 假giả 說thuyết 。 無vô 假giả 說thuyết 故cố 。 似tự 亦diệc 不bất 成thành 。 如như 何hà 說thuyết 心tâm 。 似tự 外ngoại 境cảnh 轉chuyển 。

全toàn 章chương 據cứ 情tình 設thiết 難nạn/nan 。 竆# 實thật 無vô 。 審thẩm 我ngã 法pháp 之chi 為vi 假giả 也dã 。 初sơ 難nạn/nan 顯hiển 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 。 次thứ 喻dụ 明minh 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 。 三tam 反phản 合hợp 難nạn/nan 實thật 我ngã 法pháp 。 初sơ 中trung 。 有hữu 作tác 是thị 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 離ly 識thức 實thật 我ngã 法pháp 者giả 。 假giả 亦diệc 應ưng 無vô 。 標tiêu 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 。 謂vị 假giả 必tất 依y 真chân 事sự 似tự 事sự 共cộng 法pháp 而nhi 立lập 者giả 。 釋thích 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 。 次thứ 中trung 。 如như 有hữu 真chân 火hỏa 。 有hữu 似tự 火hỏa 人nhân 。 有hữu 猛mãnh 赤xích 法pháp 。 喻dụ 真chân 事sự 似tự 事sự 共cộng 法pháp 也dã 。 乃nãi 可khả 假giả 說thuyết 此thử 人nhân 為vi 火hỏa 。 假giả 說thuyết 牛ngưu 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 者giả 。 喻dụ 假giả 依y 真chân 似tự 共cộng 法pháp 而nhi 立lập 也dã 。 三tam 中trung 。 我ngã 法pháp 若nhược 無vô 。 依y 何hà 假giả 說thuyết 。 反phản 合hợp 難nạn/nan 無vô 依y 也dã 。 無vô 假giả 說thuyết 故cố 似tự 亦diệc 不bất 成thành 。 反phản 合hợp 難nạn/nan 無vô 似tự 也dã 。 如như 何hà 說thuyết 心tâm 似tự 外ngoại 境cảnh 轉chuyển 。 反phản 合hợp 難nạn/nan 似tự 說thuyết 也dã 。 總tổng 之chi 法pháp 難nan 喻dụ 難nạn/nan 而nhi 復phục 喻dụ 。 見kiến 實thật 有hữu 之chi 煥hoán 然nhiên 。 反phản 合hợp 反phản 難nạn/nan 而nhi 轉chuyển 難nạn/nan 。 見kiến 實thật 有hữu 之chi 確xác 然nhiên 。 故cố 下hạ 文văn 先tiên 類loại 實thật 以dĩ 破phá 其kỳ 喻dụ 而nhi 法pháp 可khả 知tri 。 後hậu 真chân 似tự 以dĩ 破phá 其kỳ 法pháp 而nhi 合hợp 可khả 知tri 。 末mạt 更cánh 足túc 之chi 以dĩ 依y 識thức 變biến 現hiện 。 對đối 遣khiển 妄vọng 執chấp 。 說thuyết 假giả 似tự 言ngôn 。 則tắc 難nạn/nan 謂vị 如như 何hà 可khả 說thuyết 者giả 。 如như 是thị 而nhi 說thuyết 。 故cố 云vân 由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 。 難nạn/nan 在tại 釋thích 處xứ 。 釋thích 在tại 難nạn 處xứ 。 脈mạch 絡lạc 潜# 通thông 。 意ý 義nghĩa 鈎câu 鎻# 。 觀quán 者giả 詳tường 之chi 。 至chí 下hạ 指chỉ 出xuất 。

○# 二nhị 釋thích 難nạn/nan (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 釋thích 。

彼bỉ 難nạn/nan 非phi 理lý 。 離ly 識thức 我ngã 法pháp 。 前tiền 已dĩ 破phá 故cố 。 依y 類loại 依y 實thật 。 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 。 俱câu 不bất 成thành 故cố 。

約ước 理lý 總tổng 非phi 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 之chi 難nạn/nan 也dã 。 初sơ 句cú 標tiêu 定định 非phi 理lý 。 下hạ 出xuất 非phi 理lý 之chi 故cố 。 問vấn 。 下hạ 文văn 別biệt 釋thích 類loại 實thật 。 皆giai 在tại 喻dụ 中trung 。 既ký 不bất 該cai 法pháp 。 何hà 能năng 總tổng 耶da 。 曰viết 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 約ước 喻dụ 正chánh 名danh 為vi 總tổng 。 此thử 總tổng 類loại 實thật 。 下hạ 別biệt 類loại 實thật 。 皆giai 是thị 喻dụ 故cố 。 二nhị 約ước 法pháp 亦diệc 名danh 為vi 總tổng 。 喻dụ 以dĩ 明minh 法pháp 。 喻dụ 外ngoại 無vô 法pháp 。 總tổng 喻dụ 即tức 總tổng 法pháp 故cố 。 况# 喻dụ 言ngôn 類loại 實thật 。 法pháp 言ngôn 真chân 似tự 。 言ngôn 雖tuy 不bất 同đồng 。 而nhi 義nghĩa 非phi 全toàn 異dị 。 故cố 類loại 與dữ 似tự 通thông 共cộng 通thông 。 實thật 與dữ 真chân 通thông 。 皆giai 總tổng 意ý 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 喻dụ 二nhị 釋thích 法pháp 。

○# 初sơ 釋thích 喻dụ (# 二nhị )# 。 初sơ 依y 類loại 破phá 二nhị 依y 實thật 破phá 。

○# 初sơ 依y 類loại 破phá 。

依y 類loại 假giả 說thuyết 。 理lý 且thả 不bất 成thành 。 猛mãnh 赤xích 等đẳng 德đức 。 非phi 類loại 有hữu 故cố 。 若nhược 無vô 共cộng 德đức 而nhi 假giả 說thuyết 彼bỉ 。 應ưng 亦diệc 于vu 水thủy 等đẳng 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 名danh 。 若nhược 謂vị 猛mãnh 等đẳng 。 雖tuy 非phi 類loại 德đức 。 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 故cố 可khả 假giả 說thuyết 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 人nhân 類loại 猛mãnh 等đẳng 。 現hiện 見kiến 亦diệc 有hữu 互hỗ 相tương 離ly 故cố 。 類loại 既ký 無vô 德đức 。 又hựu 互hỗ 相tương 離ly 。 然nhiên 有hữu 于vu 人nhân 。 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 。 故cố 知tri 假giả 說thuyết 。 不bất 依y 類loại 成thành 。

以dĩ 理lý 別biệt 破phá 依y 類loại 假giả 說thuyết 之chi 不bất 成thành 也dã 。 初sơ 約ước 無vô 德đức 破phá 類loại 。 次thứ 約ước 相tương 離ly 破phá 類loại 。 三tam 結kết 假giả 不bất 依y 類loại 。 依y 類loại 假giả 說thuyết 理lý 且thả 不bất 成thành 。 躡niếp 前tiền 文văn 也dã 。 猛mãnh 赤xích 等đẳng 德đức 非phi 類loại 有hữu 故cố 。 出xuất 理lý 且thả 不bất 成thành 之chi 故cố 也dã 。 若nhược 無vô 共cộng 德đức 而nhi 假giả 說thuyết 。 彼bỉ 應ưng 亦diệc 于vu 水thủy 等đẳng 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 名danh 。 例lệ 難nạn/nan 假giả 說thuyết 之chi 必tất 不bất 可khả 成thành 也dã 。 意ý 以dĩ 前tiền 謂vị 如như 有hữu 真chân 火hỏa 。 有hữu 似tự 火hỏa 人nhân 。 有hữu 猛mãnh 赤xích 法pháp 。 乃nãi 可khả 假giả 說thuyết 此thử 人nhân 為vi 火hỏa 者giả 。 正chánh 以dĩ 類loại 火hỏa 之chi 故cố 。 假giả 說thuyết 此thử 人nhân 為vi 火hỏa 耳nhĩ 。 乃nãi 吾ngô 謂vị 理lý 且thả 不bất 成thành 者giả 。 良lương 以dĩ 火hỏa 之chi 為vi 物vật 也dã 。 煖noãn 性tánh 為vi 體thể 。 人nhân 皆giai 具cụ 煖noãn 。 豈khởi 是thị 之chi 為vi 類loại 耶da 。 化hóa 物vật 為vi 用dụng 。 人nhân 無vô 燒thiêu 用dụng 。 豈khởi 是thị 之chi 為vi 類loại 耶da 。 猛mãnh 赤xích 等đẳng 為vi 德đức 。 而nhi 人nhân 有hữu 猛mãnh 赤xích 者giả 。 必tất 是thị 之chi 為vi 類loại 矣hĩ 。 亦diệc 寧ninh 知tri 類loại 德đức 之chi 非phi 有hữu 乎hồ 。 何hà 則tắc 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 也dã 。 金kim 石thạch 雖tuy 堅kiên 。 觸xúc 之chi 則tắc 流lưu 。 變biến 生sanh 為vi 熟thục 。 化hóa 有hữu 為vi 無vô 。 火hỏa 之chi 德đức 也dã 。 人nhân 特đặc 性tánh 猛mãnh 色sắc 赤xích 耳nhĩ 。 是thị 故cố 火hỏa 猛mãnh 赤xích 。 人nhân 猛mãnh 赤xích 。 猛mãnh 赤xích 之chi 類loại 也dã 。 人nhân 猛mãnh 赤xích 。 非phi 火hỏa 猛mãnh 赤xích 。 猛mãnh 赤xích 之chi 德đức 。 非phi 類loại 有hữu 也dã 。 既ký 無vô 同đồng 火hỏa 之chi 德đức 。 慿# 何hà 假giả 說thuyết 火hỏa 人nhân 。 若nhược 無vô 共cộng 德đức 而nhi 假giả 說thuyết 彼bỉ 。 應ưng 亦diệc 于vu 水thủy 等đẳng 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 名danh 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 脫thoát 轉chuyển 救cứu 云vân 。 猛mãnh [執/力]# 之chi 處xứ 全toàn 赤xích 。 赤xích 色sắc 之chi 處xứ 全toàn 猛mãnh 。 此thử 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 。 不bất 相tương 離ly 也dã 。 人nhân 之chi 猛mãnh 赤xích 。 亦diệc 不bất 離ly 焉yên 。 則tắc 雖tuy 不bất 類loại 于vu 猛mãnh 赤xích 之chi 德đức 。 而nhi 類loại 于vu 猛mãnh 赤xích 之chi 不bất 相tương 離ly 。 依y 此thử 不bất 離ly 。 可khả 假giả 說thuyết 此thử 人nhân 為vi 火hỏa 者giả 。 亦diệc 寧ninh 知tri 現hiện 見kiến 亦diệc 有hữu 互hỗ 相tương 離ly 耶da 。 猛mãnh 者giả 未vị 必tất 赤xích 。 豈khởi 類loại 火hỏa 之chi 赤xích 于vu 猛mãnh 處xứ 乎hồ 。 赤xích 者giả 未vị 必tất 猛mãnh 。 豈khởi 類loại 火hỏa 之chi 猛mãnh 于vu 赤xích 處xứ 乎hồ 。 類loại 既ký 無vô 德đức 。 類loại 將tương 安an 在tại 。 互hỗ 離ly 不bất 合hợp 。 救cứu 類loại 何hà 從tùng 。 然nhiên 有hữu 于vu 人nhân 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 者giả 。 故cố 知tri 假giả 說thuyết 不bất 依y 類loại 成thành 。 依y 類loại 假giả 說thuyết 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 我ngã 故cố 曰viết 理lý 且thả 不bất 成thành 。

○# 二nhị 依y 實thật 破phá 。

依y 實thật 假giả 說thuyết 。 理lý 亦diệc 不bất 成thành 。 猛mãnh 赤xích 等đẳng 德đức 。 非phi 共cộng 有hữu 故cố 。 謂vị 猛mãnh 赤xích 等đẳng 。 在tại 火hỏa 在tại 人nhân 。 其kỳ 體thể 各các 別biệt 。 所sở 依y 異dị 故cố 。 無vô 共cộng 假giả 說thuyết 。 有hữu 過quá 同đồng 前tiền 。 若nhược 謂vị 人nhân 火hỏa 德đức 相tương 似tự 故cố 。 可khả 假giả 說thuyết 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 說thuyết 火hỏa 在tại 人nhân 。 非phi 在tại 德đức 故cố 。 由do 此thử 假giả 說thuyết 。 不bất 依y 實thật 成thành 。

以dĩ 理lý 別biệt 破phá 依y 實thật 假giả 說thuyết 之chi 不bất 成thành 也dã 。 初sơ 約ước 無vô 共cộng 顯hiển 非phi 理lý 。 次thứ 約ước 說thuyết 在tại 顯hiển 非phi 理lý 。 三tam 結kết 假giả 不bất 依y 實thật 。 實thật 者giả 實thật 火hỏa 。 人nhân 與dữ 火hỏa 共cộng 體thể 。 方phương 可khả 言ngôn 依y 實thật 。 葢# 同đồng 德đức 曰viết 類loại 。 共cộng 體thể 曰viết 實thật 。 初sơ 中trung 。 首thủ 二nhị 句cú 牒điệp 前tiền 文văn 。 次thứ 二nhị 句cú 不bất 成thành 之chi 故cố 。 中trung 四tứ 句cú 。 非phi 共cộng 之chi 故cố 。 後hậu 二nhị 句cú 指chỉ 假giả 同đồng 前tiền 。 意ý 謂vị 依y 類loại 假giả 說thuyết 。 理lý 且thả 不bất 成thành 矣hĩ 。 依y 實thật 假giả 說thuyết 。 理lý 亦diệc 不bất 成thành 者giả 。 以dĩ 實thật 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 。 與dữ 人nhân 之chi 猛mãnh 赤xích 。 此thử 猛mãnh 赤xích 之chi 有hữu 也dã 。 人nhân 之chi 猛mãnh 赤xích 。 離ly 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 。 非phi 猛mãnh 赤xích 之chi 共cộng 有hữu 也dã 。 而nhi 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 猛mãnh 赤xích 之chi 所sở 在tại 。 不bất 同đồng 故cố 耳nhĩ 。 猛mãnh 赤xích 在tại 火hỏa 。 體thể 是thị 色sắc 觸xúc 。 色sắc 觸xúc 不bất 離ly 于vu 火hỏa 。 其kỳ 體thể 別biệt 于vu 人nhân 之chi 色sắc 心tâm 。 而nhi 所sở 依y 非phi 有hữu 情tình 也dã 。 猛mãnh 赤xích 在tại 人nhân 。 體thể 是thị 色sắc 心tâm 。 色sắc 心tâm 不bất 即tức 是thị 火hỏa 。 其kỳ 體thể 別biệt 于vu 火hỏa 之chi 色sắc 觸xúc 。 而nhi 所sở 依y 非phi 無vô 情tình 也dã 。 依y 異dị 體thể 別biệt 。 彼bỉ 此thử 逈huýnh 然nhiên 。 猛mãnh 赤xích 之chi 德đức 。 非phi 共cộng 有hữu 也dã 明minh 矣hĩ 。 無vô 共cộng 假giả 說thuyết 。 是thị 何hà 異dị 于vu 水thủy 等đẳng 假giả 說thuyết 火hỏa 等đẳng 之chi 名danh 乎hồ 。 無vô 是thị 理lý 矣hĩ 。 脫thoát 謂vị 火hỏa 有hữu 猛mãnh 赤xích 之chi 德đức 。 自tự 火hỏa 而nhi 言ngôn 。 人nhân 有hữu 猛mãnh 赤xích 之chi 德đức 。 自tự 人nhân 而nhi 言ngôn 。 不bất 必tất 深thâm 求cầu 其kỳ 實thật 。 克khắc 竆# 其kỳ 類loại 。 但đãn 彼bỉ 猛mãnh 而nhi 此thử 非phi 怯khiếp 。 彼bỉ 赤xích 而nhi 此thử 非phi 黃hoàng 德đức 相tương 似tự 故cố 。 可khả 假giả 說thuyết 人nhân 為vi 火hỏa 者giả 。 寧ninh 知tri 其kỳ 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 。 說thuyết 在tại 相tương/tướng 非phi 之chi 過quá 耳nhĩ 。 今kim 夫phu 曰viết 德đức 曰viết 人nhân 。 是thị 說thuyết 德đức 在tại 德đức 。 說thuyết 人nhân 在tại 人nhân 也dã 。 曰viết 火hỏa 德đức 曰viết 火hỏa 人nhân 。 是thị 說thuyết 火hỏa 在tại 德đức 。 說thuyết 火hỏa 在tại 人nhân 也dã 。 使sử 曰viết 火hỏa 德đức 而nhi 說thuyết 火hỏa 在tại 德đức 。 乃nãi 曰viết 德đức 相tương 似tự 故cố 。 可khả 假giả 說thuyết 者giả 。 則tắc 誠thành 然nhiên 矣hĩ 。 以dĩ 說thuyết 火hỏa 在tại 德đức 。 不bất 在tại 人nhân 故cố 。 今kim 曰viết 火hỏa 人nhân 。 是thị 說thuyết 火hỏa 在tại 人nhân 。 非phi 說thuyết 德đức 在tại 人nhân 。 曰viết 可khả 假giả 說thuyết 者giả 。 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 以dĩ 說thuyết 火hỏa 在tại 人nhân 。 非phi 在tại 德đức 故cố 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 結kết 假giả 說thuyết 不bất 依y 實thật 成thành 之chi 由do 。 問vấn 。 前tiền 破phá 依y 類loại 。 云vân 無vô 共cộng 德đức 。 此thử 破phá 依y 實thật 。 云vân 非phi 共cộng 有hữu 。 不bất 共cộng 若nhược 是thị 均quân 乎hồ 。 曰viết 類loại 實thật 從tùng 法pháp 中trung 真chân 似tự 來lai 。 共cộng 德đức 從tùng 法pháp 中trung 共cộng 法pháp 來lai 。 真chân 似tự 既ký 云vân 共cộng 法pháp 。 共cộng 德đức 必tất 通thông 類loại 實thật 。 但đãn 共cộng 在tại 類loại 。 于vu 類loại 名danh 共cộng 。 共cộng 在tại 實thật 。 于vu 實thật 名danh 共cộng 。 同đồng 名danh 為vi 共cộng 。 畧lược 差sai 類loại 實thật 耳nhĩ 。 問vấn 。 此thử 中trung 似tự 德đức 之chi 計kế 。 于vu 類loại 何hà 別biệt 。 曰viết 。 類loại 是thị 于vu 人nhân 之chi 猛mãnh 赤xích 。 求cầu 同đồng 于vu 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 曰viết 類loại 。 故cố 曰viết 若nhược 無vô 共cộng 德đức 。 今kim 云vân 似tự 者giả 。 不bất 必tất 人nhân 之chi 猛mãnh 赤xích 。 定định 類loại 于vu 火hỏa 之chi 猛mãnh 赤xích 名danh 似tự 。 但đãn 火hỏa 有hữu 猛mãnh 赤xích 。 人nhân 亦diệc 有hữu 猛mãnh 赤xích 名danh 似tự 耳nhĩ 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。

○# 二nhị 釋thích 法pháp 。

又hựu 假giả 必tất 依y 真chân 事sự 立lập 者giả 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 真chân 謂vị 自tự 相tương/tướng 。 假giả 智trí 及cập 詮thuyên 俱câu 非phi 境cảnh 故cố 。 謂vị 假giả 智trí 詮thuyên 。 不bất 得đắc 自tự 相tương/tướng 。 唯duy 于vu 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 亦diệc 非phi 離ly 此thử 。 有hữu 別biệt 方phương 便tiện 。 施thi 設thiết 自tự 相tương/tướng 。 為vi 假giả 所sở 依y 。 然nhiên 假giả 智trí 詮thuyên 。 必tất 依y 聲thanh 起khởi 。 聲thanh 不bất 及cập 處xứ 。 此thử 便tiện 不bất 轉chuyển 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 俱câu 非phi 自tự 相tương/tướng 。 故cố 知tri 假giả 說thuyết 。 不bất 依y 真chân 事sự 。 由do 此thử 但đãn 依y 似tự 事sự 而nhi 轉chuyển 。 似tự 謂vị 增tăng 益ích 。 非phi 實thật 有hữu 相tương/tướng 。 聲thanh 似tự 增tăng 益ích 似tự 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 假giả 必tất 依y 真chân 。 是thị 故cố 彼bỉ 難nạn/nan 。 不bất 應ưng 正chánh 理lý 。

別biệt 破phá 假giả 依y 真chân 立lập 之chi 非phi 理lý 也dã 。 初sơ 標tiêu 破phá 非phi 理lý 。 次thứ 釋thích 破phá 非phi 理lý 。 末mạt 結kết 破phá 非phi 理lý 。 釋thích 中trung 初sơ 至chí 俱câu 非phi 境cảnh 故cố 。 釋thích 違vi 理lý 之chi 由do 。 次thứ 至chí 不bất 得đắc 自tự 相tương/tướng 。 釋thích 非phi 境cảnh 之chi 意ý 。 三tam 至chí 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 見kiến 全toàn 非phi 自tự 相tương/tướng 。 四tứ 至chí 為vi 假giả 所sở 依y 。 見kiến 唯duy 依y 共cộng 相tương 。 五ngũ 至chí 必tất 依y 聲thanh 起khởi 。 决# 共cộng 相tương 唯duy 依y 。 六lục 至chí 此thử 便tiện 不bất 轉chuyển 。 指chỉ 自tự 相tương/tướng 不bất 能năng 依y 。 七thất 至chí 俱câu 非phi 自tự 相tương/tướng 。 申thân 自tự 相tương/tướng 之chi 不bất 得đắc 。 八bát 至chí 不bất 依y 真chân 事sự 。 原nguyên 不bất 依y 之chi 知tri 。 九cửu 至chí 似tự 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 。 申thân 唯duy 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 十thập 至chí 假giả 必tất 依y 真chân 。 拂phất 假giả 依y 真chân 說thuyết 。 自tự 。 自tự 己kỷ 。 相tương/tướng 。 體thể 相tướng 。 自tự 己kỷ 本bổn 體thể 。 如như 宗tông 鏡kính 云vân 。 若nhược 法pháp 自tự 體thể 。 唯duy 證chứng 智trí 知tri 。 言ngôn 說thuyết 不bất 及cập 。 是thị 為vi 自tự 相tương/tướng 。 似tự 水thủy 濕thấp 火hỏa 煖noãn 。 五ngũ 識thức 現hiện 量lượng 所sở 得đắc 之chi 境cảnh 。 異dị 共cộng 相tương 也dã 。 共cộng 。 同đồng 共cộng 。 相tương/tướng 。 相tướng 狀trạng 。 託thác 質chất 變biến 相tương/tướng 。 如như 宗tông 鏡kính 云vân 。 若nhược 法pháp 體thể 性tánh 。 言ngôn 說thuyết 所sở 及cập 。 假giả 智trí 所sở 緣duyên 。 是thị 為vi 共cộng 相tương 。 似tự 濕thấp 影ảnh 煖noãn 影ảnh 。 意ý 識thức 分phân 別biệt 所sở 轉chuyển 之chi 境cảnh 。 隔cách 自tự 相tương/tướng 也dã 。 假giả 智trí 。 即tức 心tâm 上thượng 行hành 解giải 分phân 別biệt 心tâm 。 假giả 智trí 詮thuyên 。 即tức 心tâm 上thượng 解giải 心tâm 名danh 句cú 文văn 。 及cập 聲thanh 上thượng 名danh 句cú 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 也dã 。 增tăng 益ích 者giả 。 現hiện 量lượng 智trí 了liễu 自tự 相tương/tướng 已dĩ 。 于vu 後hậu 剎sát 那na 有hữu 同đồng 類loại 智trí 。 是thị 有hữu 分phân 別biệt 變biến 現hiện 影ảnh 像tượng 。 乃nãi 從tùng 相tương/tướng 上thượng 增tăng 益ích 其kỳ 相tương/tướng 。 如như 照chiếu 鏡kính 人nhân 。 形hình 更cánh 現hiện 影ảnh 。 名danh 為vi 增tăng 益ích 。 意ý 謂vị 喻dụ 中trung 依y 類loại 實thật 理lý 不bất 成thành 矣hĩ 。 法pháp 依y 真chân 事sự 理lý 亦diệc 不bất 應ưng 者giả 。 以dĩ 依y 真chân 者giả 。 必tất 自tự 相tương/tướng 是thị 境cảnh 。 是thị 境cảnh 者giả 。 必tất 得đắc 乎hồ 自tự 相tương/tướng 。 今kim 分phân 別biệt 之chi 假giả 智trí 。 言ngôn 說thuyết 之chi 詮thuyên 表biểu 。 其kỳ 于vu 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 如như 意ý 識thức 之chi 于vu 煖noãn 濕thấp 。 耳nhĩ 聽thính 之chi 于vu 青thanh 黃hoàng 。 何hà 可khả 得đắc 耶da 。 不bất 得đắc 即tức 非phi 境cảnh 。 非phi 境cảnh 即tức 非phi 依y 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 唯duy 于vu 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 全toàn 非phi 自tự 相tương/tướng 。 亦diệc 非phi 離ly 共cộng 之chi 外ngoại 。 有hữu 別biệt 方phương 便tiện 。 能năng 使sử 自tự 相tương/tướng 為vi 假giả 所sở 依y 。 全toàn 依y 共cộng 相tương 也dã 。 然nhiên 詮thuyên 表biểu 必tất 起khởi 于vu 假giả 智trí 。 智trí 詮thuyên 必tất 起khởi 于vu 音âm 聲thanh 。 唯duy 依y 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 之chi 可khả 决# 也dã 。 聲thanh 不bất 及cập 處xứ 即tức 是thị 自tự 相tương/tướng 。 此thử 便tiện 不bất 轉chuyển 。 不bất 依y 自tự 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 之chi 可khả 指chỉ 也dã 。 能năng 詮thuyên 之chi 言ngôn 智trí 。 所sở 詮thuyên 之chi 義nghĩa 境cảnh 。 俱câu 非phi 自tự 相tương/tướng 。 豈khởi 有hữu 自tự 相tương/tướng 之chi 可khả 得đắc 耶da 。 故cố 知tri 假giả 說thuyết 不bất 依y 真chân 事sự 。 非phi 不bất 明minh 見kiến 于vu 理lý 。 漫mạn 然nhiên 之chi 說thuyết 者giả 比tỉ 也dã 。 由do 此thử 但đãn 依y 似tự 聲thanh 增tăng 益ích 。 非phi 實thật 有hữu 相tương/tướng 之chi 似tự 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 。 豈khởi 不bất 唯duy 依y 共cộng 相tương 乎hồ 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 假giả 必tất 依y 真chân 。 豈khởi 得đắc 能năng 依y 自tự 相tương/tướng 。 是thị 故cố 彼bỉ 難nạn/nan 。 假giả 必tất 依y 真chân 。 不bất 應ưng 正chánh 理lý 。 我ngã 故cố 曰viết 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 問vấn 。 據cứ 法pháp 喻dụ 相tương/tướng 齊tề 。 則tắc 此thử 當đương 以dĩ 真chân 齊tề 實thật 。 以dĩ 似tự 齊tề 類loại 。 以dĩ 共cộng 齊tề 共cộng 。 今kim 但đãn 破phá 不bất 依y 真chân 立lập 曰viết 依y 似tự 立lập 與dữ 前tiền 破phá 類loại 。 豈khởi 不bất 相tương 乖quai 。 曰viết 。 前tiền 破phá 類loại 者giả 。 以dĩ 類loại 真chân 故cố 。 故cố 約ước 共cộng 破phá 。 此thử 不bất 破phá 似tự 者giả 。 是thị 大Đại 乘Thừa 正chánh 意ý 。 故cố 即tức 立lập 似tự 處xứ 破phá 依y 真chân 立lập 故cố 。 似tự 雖tuy 與dữ 前tiền 相tương/tướng 同đồng 。 與dữ 類loại 相tương/tướng 類loại 。 而nhi 意ý 義nghĩa 迢điều 然nhiên 。 不bất 齊tề 之chi 齊tề 。 思tư 之chi 。

○# 三tam 正chánh 意ý 。

然nhiên 依y 識thức 變biến 。 對đối 遣khiển 妄vọng 執chấp 。 真chân 實thật 我ngã 法pháp 。 說thuyết 假giả 似tự 言ngôn 。 由do 此thử 契Khế 經Kinh 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。 為vi 對đối 遣khiển 愚ngu 夫phu 所sở 執chấp 實thật 我ngã 法pháp 故cố 于vu 識thức 所sở 變biến 。 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 名danh 。

申thân 明minh 正chánh 意ý 。 竟cánh 假giả 說thuyết 之chi 旨chỉ 也dã 。 初sơ 申thân 正chánh 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 承thừa 上thượng 因nhân 難nạn/nan 而nhi 破phá 。 情tình 理lý 昭chiêu 然nhiên 。 自tự 喻dụ 于vu 法pháp 。 立lập 敵địch 審thẩm 矣hĩ 。 苐# 不bất 依y 真chân 起khởi 。 唯duy 依y 似tự 立lập 。 似tự 又hựu 奚hề 從tùng 。 故cố 云vân 然nhiên 依y 識thức 變biến 云vân 云vân 也dã 。 以dĩ 對đối 遣khiển 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 之chi 執chấp 。 故cố 說thuyết 識thức 變biến 假giả 似tự 。 以dĩ 祛khư 其kỳ 妄vọng 執chấp 耳nhĩ 。 豈khởi 又hựu 有hữu 假giả 似tự 之chi 可khả 得đắc 哉tai 。 故cố 觀quán 契Khế 經Kinh 之chi 頌tụng 。 假giả 說thuyết 有hữu 明minh 徴# 矣hĩ 。 我ngã 故cố 曰viết 由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 。 以dĩ 上thượng 釋thích 首thủ 三tam 句cú 頌tụng 竟cánh 。

○# 二nhị 釋thích 次thứ 三tam 句cú 頌tụng (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 能năng 變biến 三tam 名danh 二nhị 釋thích 三tam 名danh 能năng 變biến 。

○# 初sơ 釋thích 能năng 變biến 三tam 名danh 。

識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 雖tuy 無vô 量lượng 種chủng 。 而nhi 能năng 變biến 識thức 。 類loại 別biệt 唯duy 三tam 。 一nhất 謂vị 異dị 熟thục 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 多đa 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 二nhị 謂vị 思tư 量lượng 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 故cố 。 三tam 謂vị 了liễu 境cảnh 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 。 了liễu 境cảnh 相tướng 麄# 故cố 。 及cập 言ngôn 顯hiển 六lục 合hợp 為vi 一nhất 種chủng 。

釋thích 能năng 變biến 三tam 名danh 。 使sử 知tri 即tức 名danh 之chi 義nghĩa 類loại 也dã 。 初sơ 釋thích 頌tụng 初sơ 句cú 。 次thứ 釋thích 頌tụng 後hậu 二nhị 。 此thử 能năng 變biến 唯duy 三tam 者giả 。 能năng 變biến 對đối 所sở 變biến 言ngôn 唯duy 三tam 對đối 無vô 量lượng 言ngôn 。 意ý 以dĩ 所sở 變biến 境cảnh 相tướng 。 雖tuy 不bất 可khả 量lượng 。 能năng 變biến 識thức 心tâm 。 別biệt 唯duy 有hữu 三tam 。 攝nhiếp 境cảnh 于vu 心tâm 。 別biệt 心tâm 于vu 類loại 。 三tam 外ngoại 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 謂vị 異dị 熟thục 思tư 量lượng 。 及cập 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 。 意ý 以dĩ 唯duy 三tam 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 一nhất 謂vị 異dị 熟thục 。 二nhị 謂vị 思tư 量lượng 。 三tam 謂vị 了liễu 別biệt 。 異dị 熟thục 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 思tư 量lượng 者giả 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 了liễu 別biệt 者giả 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 。 第đệ 八bát 何hà 故cố 名danh 異dị 熟thục 。 以dĩ 多đa 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 第đệ 七thất 何hà 故cố 名danh 思tư 量lượng 。 以dĩ 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 故cố 。 前tiền 六lục 何hà 故cố 名danh 了liễu 境cảnh 。 以dĩ 了liễu 境cảnh 相tướng 麄# 故cố 。 是thị 則tắc 三tam 謂vị 者giả 。 別biệt 唯duy 三tam 之chi 名danh 。 三tam 即tức 者giả 。 指chỉ 三tam 名danh 之chi 屬thuộc 。 三tam 故cố 者giả 原nguyên 三tam 名danh 之chi 由do 也dã 。 隨tùy 論luận 釋thích 頌tụng 順thuận 文văn 消tiêu 歸quy 若nhược 此thử 。 詳tường 之chi 。 異dị 者giả 不bất 同đồng 。 約ước 因nhân 言ngôn 也dã 。 熟thục 者giả 成thành 熟thục 。 約ước 果quả 言ngôn 也dã 。 因nhân 果quả 合hợp 論luận 。 異dị 因nhân 居cư 于vu 過quá 去khứ 。 果quả 熟thục 成thành 于vu 現hiện 前tiền 。 此thử 異dị 時thời 而nhi 熟thục 也dã 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 彼bỉ 此thử 不bất 同đồng 。 總tổng 別biệt 之chi 報báo 。 升thăng 沉trầm 有hữu 辨biện 。 而nhi 總tổng 是thị 無vô 記ký 。 此thử 異dị 性tánh 而nhi 熟thục 也dã 。 異dị 類loại 之chi 因nhân 既ký 成thành 五ngũ 趣thú 之chi 果quả 各các 別biệt 。 此thử 異dị 類loại 而nhi 熟thục 也dã 。 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 種chủng 上thượng 趣thú 生sanh 差sai 別biệt 功công 能năng 。 聖thánh 人nhân 已dĩ 無vô 。 此thử 異dị 聖thánh 而nhi 熟thục 也dã 。 曰viết 多đa 異dị 熟thục 性tánh 者giả 。 第đệ 八bát 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 純thuần 是thị 業nghiệp 招chiêu 。 曰viết 異dị 熟thục 性tánh 。 異dị 于vu 前tiền 六lục 一nhất 分phần/phân 無vô 記ký 惟duy 用dụng 一nhất 分phần/phân 業nghiệp 招chiêu 。 曰viết 多đa 異dị 熟thục 性tánh 。 故cố 第đệ 八bát 隨tùy 先tiên 業nghiệp 轉chuyển 。 不bất 待đãi 現hiện 緣duyên 如như 餘dư 識thức 也dã 。 思tư 量lượng 。 諸chư 識thức 皆giai 有hữu 。 獨độc 歸quy 第đệ 七thất 者giả 。 以dĩ 第đệ 八bát 無vô 審thẩm 。 第đệ 六lục 無vô 恆hằng 。 前tiền 五ngũ 全toàn 無vô 。 第đệ 七thất 思tư 審thẩm 第đệ 八bát 為vi 我ngã 。 恆hằng 無vô 間gián 斷đoạn 。 恆hằng 審thẩm 全toàn 具cụ 故cố 也dã 。 了liễu 別biệt 亦diệc 徧biến 諸chư 識thức 。 獨độc 歸quy 前tiền 六lục 者giả 。 以dĩ 第đệ 八bát 了liễu 境cảnh 最tối 細tế 。 第đệ 七thất 亦diệc 細tế 。 而nhi 前tiền 五ngũ 向hướng 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 第đệ 六lục 向hướng 內nội 外ngoại 轉chuyển 。 前tiền 五ngũ 之chi 境cảnh 固cố 麄# 。 第đệ 六lục 亦diệc 麄# 。 故cố 言ngôn 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 者giả 。 是thị 了liễu 別biệt 麄# 境cảnh 之chi 前tiền 六lục 識thức 也dã 。 合hợp 為vi 一nhất 種chủng 者giả 。 類loại 可khả 同đồng 故cố 。 式thức 應ưng 爾nhĩ 故cố 。 法pháp 易dị 辨biện 故cố 。

○# 二nhị 釋thích 三tam 名danh 能năng 變biến 。

此thử 三tam 皆giai 名danh 能năng 變biến 識thức 者giả 。 能năng 變biến 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 能năng 變biến 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 中trung 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 二nhị 因nhân 習tập 氣khí 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 。 由do 七thất 識thức 中trung 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 。 由do 六lục 識thức 中trung 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 二nhị 果quả 能năng 變biến 謂vị 前tiền 二nhị 種chủng 習tập 氣khí 力lực 故cố 。 有hữu 八bát 識thức 生sanh 。 現hiện 種chủng 種chủng 相tướng 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 八bát 識thức 體thể 相tướng 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 果quả 似tự 因nhân 故cố 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 感cảm 第đệ 八bát 識thức 。 酬thù 引dẫn 業nghiệp 力lực 。 恆hằng 相tương 續tục 故cố 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 感cảm 前tiền 六lục 識thức 酬thù 滿mãn 業nghiệp 者giả 。 從tùng 異dị 熟thục 起khởi 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 不bất 名danh 異dị 熟thục 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 即tức 前tiền 異dị 熟thục 。 及cập 異dị 熟thục 生sanh 。 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 果quả 異dị 因nhân 故cố 。 此thử 中trung 且thả 說thuyết 我ngã 愛ái 執chấp 蔵# 。 持trì 雜tạp 染nhiễm 種chủng 。 能năng 變biến 果quả 識thức 。 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 。

釋thích 三tam 名danh 能năng 變biến 。 使sử 知tri 能năng 變biến 之chi 異dị 同đồng 也dã 。 初sơ 列liệt 能năng 變biến 之chi 目mục 。 次thứ 釋thích 能năng 變biến 之chi 因nhân 。 三tam 釋thích 能năng 變biến 之chi 果quả 。 四tứ 簡giản 能năng 變biến 之chi 果quả 。 承thừa 上thượng 謂vị 能năng 變biến 三tam 名danh 。 已dĩ 如như 上thượng 釋thích 。 三tam 名danh 能năng 變biến 。 當đương 復phục 云vân 何hà 。 故cố 云vân 此thử 三tam 皆giai 名danh 能năng 變biến 者giả 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 等đẳng 也dã 。 因nhân 能năng 變biến 中trung 。 習tập 氣khí 即tức 種chủng 子tử 。 曰viết 等đẳng 流lưu 者giả 望vọng 果quả 而nhi 立lập 。 全toàn 識thức 之chi 惑hoặc 也dã 。 曰viết 異dị 熟thục 者giả 亦diệc 望vọng 果quả 立lập 。 全toàn 惑hoặc 之chi 業nghiệp 也dã 。 中trung 謂vị 自tự 證chứng 。 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 種chủng 所sở 在tại 處xứ 謂vị 持trì 種chủng 識thức 也dã 。 由do 前tiền 七thất 至chí 生sanh 長trưởng 者giả 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 所sở 由do 有hữu 。 由do 前tiền 六lục 至chí 生sanh 長trưởng 者giả 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 所sở 由do 有hữu 也dã 。 未vị 生sanh 熏huân 之chi 令linh 有hữu 。 已dĩ 有hữu 熏huân 之chi 令linh 增tăng 。 亦diệc 生sanh 長trưởng 也dã 。 六lục 無vô 無vô 記ký 者giả 。 以dĩ 無vô 記ký 業nghiệp 。 不bất 熏huân 種chủng 故cố 。 七thất 有hữu 無vô 記ký 者giả 。 以dĩ 三tam 性tánh 熏huân 親thân 種chủng 故cố 。 果quả 能năng 變biến 中trung 習tập 氣khí 力lực 者giả 。 惑hoặc 種chủng 管quản 業nghiệp 。 業nghiệp 種chủng 資tư 惑hoặc 也dã 。 有hữu 八bát 識thức 生sanh 。 各các 從tùng 種chủng 子tử 起khởi 現hiện 行hành 也dã 。 現hiện 種chủng 種chủng 相tướng 。 八bát 種chủng 現hiện 行hành 識thức 相tương/tướng 也dã 。 八bát 識thức 體thể 相tướng 者giả 。 自tự 證chứng 名danh 體thể 。 見kiến 相tương/tướng 曰viết 相tương/tướng 。 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 者giả 。 諸chư 識thức 王vương 所sở 各các 各các 四tứ 分phân 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 果quả 似tự 因nhân 故cố 。 出xuất 等đẳng 流lưu 之chi 所sở 由do 名danh 。 望vọng 因nhân 而nhi 立lập 也dã 。 業nghiệp 名danh 為vi 引dẫn 。 牽khiên 而nhi 使sử 之chi 徃# 。 引dẫn 名danh 為vi 力lực 。 徃# 之chi 必tất 隨tùy 于vu 牽khiên 也dã 。 酬thù 者giả 。 如như 感cảm 人nhân 天thiên 第đệ 八bát 。 酬thù 六lục 識thức 善thiện 業nghiệp 之chi 引dẫn 力lực 。 感cảm 鬼quỷ 獄ngục 第đệ 八bát 。 酬thù 六lục 識thức 惡ác 業nghiệp 之chi 引dẫn 力lực 也dã 。 恆hằng 相tương 續tục 簡giản 非phi 間gian 斷đoạn 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 單đơn 名danh 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 業nghiệp 名danh 為vi 滿mãn 。 如như 于vu 引dẫn 業nghiệp 作tác 模mô 之chi 中trung 而nhi 填điền 滿mãn 之chi 謂vị 也dã 。 酬thù 者giả 。 如như 感cảm 人nhân 天thiên 妍nghiên 醜xú 前tiền 六lục 識thức 中trung 一nhất 分phần/phân 無vô 記ký 。 是thị 酬thù 前tiền 善thiện 滿mãn 業nghiệp 之chi 嗔sân 忍nhẫn 也dã 。 感cảm 鬼quỷ 畜súc 妍nghiên 醜xú 六lục 識thức 一nhất 分phần/phân 無vô 記ký 。 是thị 酬thù 前tiền 惡ác 滿mãn 業nghiệp 之chi 嗔sân 愛ái 也dã 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 單đơn 名danh 前tiền 六lục 識thức 。 果quả 異dị 因nhân 故cố 。 出xuất 異dị 熟thục 果quả 所sở 由do 名danh 。 望vọng 因nhân 而nhi 立lập 也dã 。 簡giản 能năng 變biến 中trung 。 此thử 中trung 。 頌tụng 中trung 也dã 。 且thả 說thuyết 至chí 異dị 熟thục 者giả 。 且thả 說thuyết 執chấp 蔵# 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 能năng 變biến 之chi 第đệ 八bát 果quả 識thức 。 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 非phi 圓viên 滿mãn 果quả 。 全toàn 收thu 八bát 種chủng 。 謂vị 一nhất 切thiết 為vi 異dị 熟thục 也dã 。 然nhiên 總tổng 其kỳ 大đại 意ý 。 三tam 皆giai 名danh 能năng 變biến 者giả 。 前tiền 七thất 之chi 現hiện 行hành 。 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 八bát 中trung 之chi 種chủng 子tử 。 八bát 中trung 等đẳng 異dị 之chi 種chủng 子tử 。 現hiện 諸chư 相tướng 見kiến 之chi 現hiện 行hành 。 因nhân 果quả 歸quy 于vu 能năng 變biến 。 能năng 變biến 變biến 于vu 此thử 三tam 。 故cố 曰viết 此thử 三tam 皆giai 名danh 能năng 變biến 。 又hựu 第đệ 六lục 善thiện 惡ác 性tánh 。 能năng 造tạo 引dẫn 滿mãn 。 前tiền 五ngũ 一nhất 分phần/phân 善thiện 惡ác 者giả 。 唯duy 能năng 造tạo 滿mãn 業nghiệp 。 七thất 八bát 非phi 造tạo 。 前tiền 五ngũ 一nhất 分phần/phân 無vô 記ký 非phi 造tạo 。 至chí 于vu 招chiêu 業nghiệp 成thành 果quả 。 第đệ 八bát 則tắc 全toàn 。 前tiền 六lục 特đặc 一nhất 分phần/phân 而nhi 已dĩ 。 非phi 業nghiệp 招chiêu 者giả 。 第đệ 七thất 則tắc 全toàn 。 前tiền 六lục 特đặc 一nhất 分phần/phân 善thiện 不bất 善thiện 性tánh 而nhi 已dĩ 。 又hựu 業nghiệp 之chi 有hữu 力lực 者giả 招chiêu 總tổng 報báo 。 無vô 力lực 招chiêu 別biệt 報báo 。

○# 二nhị 廣quảng 辨biện 唯duy 識thức 相tương/tướng (# 二nhị )# 。 初sơ 三tam 能năng 變biến 二nhị 五ngũ 問vấn 答đáp 。

○# 初sơ 三tam 能năng 變biến (# 三tam )# 。 初sơ 第đệ 八bát 識thức 二nhị 第đệ 七thất 識thức 三tam 前tiền 六lục 識thức 。

○# 初sơ 第đệ 八bát 識thức (# 二nhị )# 。 初sơ 標tiêu 文văn 二nhị 解giải 釋thích 。

○# 初sơ 標tiêu 文văn 。

雖tuy 已dĩ 畧lược 說thuyết 能năng 變biến 三tam 名danh 。 而nhi 未vị 廣quảng 辨biện 能năng 變biến 三tam 相tương/tướng 。 且thả 初sơ 能năng 變biến 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 阿a 頼# 耶da 識thức 。 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 。 處xử 了liễu 常thường 與dữ 觸xúc 。 作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 。 相tương 應ứng 唯duy 捨xả 受thọ 。 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 恆hằng 轉chuyển 如như 暴bạo 流lưu 。 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。

○# 二nhị 解giải 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 二nhị 重trọng/trùng 為vi 詳tường 辯biện 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn (# 九cửu )# 。 初sơ 能năng 變biến 自tự 相tương/tướng 二nhị 能năng 變biến 果quả 相tương/tướng 三tam 能năng 變biến 因nhân 相tương/tướng 四tứ 能năng 所sở 行hành 相tương/tướng 五ngũ 相tương 應ứng 所sở 相tương/tướng 六lục 王vương 所sở 受thọ 相tương/tướng 七thất 王vương 所sở 性tánh 相tướng 八bát 王vương 所sở 喻dụ 相tương/tướng 九cửu 伏phục 斷đoạn 位vị 相tương/tướng 。

○# 初sơ 能năng 變biến 自tự 相tương/tướng 。

論luận 曰viết 。 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 名danh 阿a 頼# 耶da 。 此thử 識thức 具cụ 有hữu 能năng 蔵# 所sở 蔵# 執chấp 蔵# 義nghĩa 故cố 。 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 此thử 即tức 顯hiển 示thị 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 所sở 有hữu 自tự 相tướng 。 攝nhiếp 持trì 因nhân 果quả 為vi 自tự 相tương/tướng 故cố 。 此thử 識thức 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 位vị 雖tuy 多đa 。 蔵# 初sơ 過quá 重trọng/trùng 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。

圖đồ 第đệ 八bát 之chi 自tự 相tương/tướng 。 俾tỉ 善thiện 辨biện 者giả 徹triệt 當đương 體thể 也dã 。 初sơ 顯hiển 示thị 名danh 具cụ 之chi 義nghĩa 。 次thứ 顯hiển 示thị 義nghĩa 具cụ 之chi 由do 。 三tam 點điểm 出xuất 顯hiển 示thị 所sở 指chỉ 。 四tứ 結kết 示thị 偏thiên 頌tụng 之chi 故cố 。 雜tạp 染nhiễm 謂vị 前tiền 七thất 。 互hỗ 為vi 緣duyên 者giả 。 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 以dĩ 第đệ 八bát 為vi 種chủng 子tử 緣duyên 。 第đệ 八bát 諸chư 種chủng 。 以dĩ 前tiền 七thất 為vi 長trưởng 養dưỡng 緣duyên 。 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 以dĩ 第đệ 八bát 為vi 依y 止chỉ 緣duyên 。 第đệ 八bát 種chủng 等đẳng 。 以dĩ 前tiền 七thất 為vi 攝nhiếp 植thực 緣duyên 。 持trì 種chủng 為vi 能năng 蔵# 。 受thọ 熏huân 為vi 所sở 蔵# 。 第đệ 七thất 執chấp 我ngã 為vi 執chấp 蔵# 。 如như 此thử 顯hiển 示thị 。 果quả 何hà 所sở 示thị 。 非phi 止chỉ 顯hiển 示thị 即tức 名danh 之chi 義nghĩa 。 即tức 義nghĩa 之chi 故cố 而nhi 已dĩ 。 即tức 顯hiển 示thị 初sơ 能năng 變biến 識thức 所sở 有hữu 自tự 己kỷ 體thể 相tướng 。 是thị 攝nhiếp 持trì 能năng 蔵# 之chi 因nhân 。 所sở 蔵# 之chi 果quả 。 為vi 自tự 相tương/tướng 故cố 。 俾tỉ 善thiện 辨biện 者giả 親thân 見kiến 其kỳ 本bổn 來lai 面diện 目mục 若nhược 此thử 。 豈khởi 徒đồ 為vi 顯hiển 示thị 哉tai 。 又hựu 此thử 識thức 自tự 相tương/tướng 不bất 止chỉ 三tam 蔵# 。 頌tụng 偏thiên 言ngôn 者giả 。 以dĩ 蔵# 為vi 罪tội 魁khôi 惡ác 首thủ 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 非phi 有hữu 他tha 也dã 。 又hựu 根căn 身thân 種chủng 子tử 器khí 界giới 。 是thị 此thử 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 識thức 是thị 此thử 三tam 所sở 蔵# 之chi 處xứ 。 如như 物vật 在tại 蔵# 。 如như 身thân 在tại 室thất 。 故cố 云vân 欲dục 覓mịch 頼# 耶da 識thức 。 只chỉ 在tại 身thân 心tâm 中trung 。 欲dục 覓mịch 摩ma 尼ni 珠châu 。 只chỉ 在tại 青thanh 黃hoàng 中trung 。 此thử 所sở 蔵# 義nghĩa 。 能năng 蔵# 者giả 。 根căn 身thân 等đẳng 皆giai 蔵# 在tại 識thức 心tâm 之chi 中trung 。 故cố 云vân 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 法pháp 。 只chỉ 在tại 頼# 耶da 中trung 。 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 像tượng 。 只chỉ 在tại 摩ma 尼ni 中trung 。 又hựu 攝nhiếp 是thị 能năng 蔵# 所sở 蔵# 。 持trì 是thị 執chấp 蔵# 義nghĩa 。 據cứ 世thế 親thân 謂vị 緣duyên 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 。 所sở 有hữu 熏huân 習tập 。 能năng 生sanh 于vu 彼bỉ 。 功công 能năng 差sai 別biệt 。 識thức 為vi 自tự 性tánh 等đẳng 。 則tắc 意ý 重trọng/trùng 能năng 蔵# 過quá 重trọng/trùng 。 以dĩ 無vô 能năng 蔵# 。 則tắc 無vô 餘dư 蔵# 故cố 也dã 。

○# 二nhị 能năng 變biến 果quả 相tương/tướng 。

此thử 是thị 能năng 引dẫn 諸chư 界giới 趣thú 生sanh 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 說thuyết 名danh 異dị 熟thục 。 離ly 此thử 命mạng 根căn 眾chúng 同đồng 分phần/phân 等đẳng 恆hằng 時thời 相tương 續tục 勝thắng 異dị 熟thục 果quả 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 即tức 顯hiển 示thị 初sơ 能năng 變biến 識thức 所sở 有hữu 果quả 相tương/tướng 。 此thử 識thức 果quả 相tương/tướng 雖tuy 多đa 位vị 多đa 種chủng 。 異dị 熟thục 實thật 不bất 共cộng 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。

摹# 第đệ 八bát 果quả 相tương/tướng 。 俾tỉ 善thiện 辨biện 者giả 慎thận 所sở 辦biện 也dã 。 初sơ 順thuận 顯hiển 果quả 相tương/tướng 。 二nhị 反phản 决# 果quả 相tương/tướng 。 三tam 正chánh 指chỉ 果quả 相tương/tướng 。 四tứ 簡giản 結kết 果quả 相tương/tướng 。 前tiền 六lục 所sở 造tạo 三tam 界giới 五ngũ 趣thú 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 牽khiên 之chi 必tất 徃# 。 名danh 為vi 能năng 引dẫn 。 此thử 異dị 熟thục 因nhân 也dã 。 第đệ 八bát 所sở 受thọ 。 三tam 界giới 五ngũ 趣thú 。 愛ái 非phi 愛ái 果quả 。 唯duy 業nghiệp 是thị 酬thù 。 名danh 為vi 所sở 引dẫn 。 此thử 異dị 熟thục 果quả 也dã 。 連liên 持trì 色sắc 心tâm 。 相tương 續tục 功công 能năng 名danh 命mạng 根căn 。 既ký 屬thuộc 第đệ 八bát 種chủng 子tử 。 分phân 別biệt 界giới 趣thú 眾chúng 同đồng 分phần/phân 等đẳng 。 所sở 有hữu 差sai 別biệt 。 又hựu 屬thuộc 第đệ 八bát 身thân 心tâm 。 然nhiên 則tắc 頌tụng 名danh 異dị 熟thục 。 葢# 顯hiển 此thử 第đệ 八bát 。 是thị 能năng 引dẫn 諸chư 界giới 趣thú 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 之chi 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 說thuyết 名danh 異dị 熟thục 。 而nhi 有hữu 命mạng 根căn 眾chúng 同đồng 分phần/phân 等đẳng 。 恆hằng 時thời 相tương 續tục 勝thắng 果quả 之chi 可khả 得đắc 也dã 。 若nhược 離ly 此thử 第đệ 八bát 。 何hà 可khả 得đắc 耶da 。 即tức 之chi 可khả 得đắc 。 離ly 之chi 不bất 可khả 。 此thử 異dị 熟thục 者giả 。 果quả 何hà 所sở 示thị 。 即tức 示thị 第đệ 八bát 所sở 有hữu 之chi 果quả 相tương/tướng 。 俾tỉ 善thiện 辨biện 者giả 。 慎thận 所sở 辦biện 熟thục 耳nhĩ 。 豈khởi 徒đồ 異dị 熟thục 之chi 名danh 已dĩ 哉tai 。 多đa 位vị 多đa 種chủng 者giả 。 此thử 識thức 現hiện 行hành 。 望vọng 自tự 種chủng 子tử 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。 望vọng 作tác 意ý 等đẳng 心tâm 所sở 。 是thị 士sĩ 用dụng 果quả 。 望vọng 第đệ 七thất 為vi 增tăng 上thượng 果quả 。 望vọng 善thiện 惡ác 因nhân 。 即tức 異dị 熟thục 果quả 。 階giai 地địa 非phi 一nhất 曰viết 多đa 位vị 。 類loại 數số 非phi 一nhất 曰viết 多đa 種chủng 。 異dị 熟thục 實thật 不bất 共cộng 。 謂vị 異dị 熟thục 之chi 外ngoại 。 雖tuy 皆giai 八bát 識thức 果quả 相tương/tướng 。 而nhi 諸chư 識thức 亦diệc 有hữu 。 是thị 可khả 共cộng 也dã 。 勝thắng 異dị 熟thục 相tương/tướng 。 獨độc 是thị 第đệ 八bát 識thức 果quả 。 諸chư 識thức 所sở 無vô 。 是thị 不bất 共cộng 也dã 。 以dĩ 其kỳ 不bất 共cộng 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。 尅khắc 顯hiển 果quả 相tương/tướng 耳nhĩ 。 不bất 言ngôn 離ly 繫hệ 。 以dĩ 唯duy 具cụ 四tứ 故cố 。 如như 世thế 親thân 云vân 。 謂vị 即tức 依y 彼bỉ 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 。 無vô 始thỉ 熏huân 習tập 。 此thử 識thức 續tục 生sanh 。 而nhi 能năng 攝nhiếp 持trì 無vô 始thỉ 熏huân 習tập 。 是thị 名danh 安an 立lập 此thử 識thức 果quả 相tương/tướng 是thị 也dã 。

○# 三tam 能năng 變biến 因nhân 相tương/tướng (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 顯hiển 因nhân 相tương/tướng 二nhị 更cánh 辨biện 種chủng 相tương/tướng 。

○# 初sơ 正chánh 顯hiển 因nhân 相tương/tướng 。

此thử 能năng 執chấp 持trì 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 令linh 不bất 失thất 故cố 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 離ly 此thử 餘dư 法pháp 。 能năng 徧biến 執chấp 持trì 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 即tức 顯hiển 示thị 。 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 所sở 有hữu 因nhân 相tương/tướng 。 此thử 識thức 因nhân 相tương/tướng 雖tuy 有hữu 多đa 種chủng 。 持trì 種chủng 不bất 共cộng 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 體thể 相tướng 雖tuy 多đa 。 畧lược 說thuyết 唯duy 有hữu 如như 是thị 三tam 相tương/tướng 。

顯hiển 第đệ 八bát 因nhân 相tương/tướng 。 俾tỉ 善thiện 辨biện 者giả 知tri 所sở 因nhân 也dã 。 初sơ 順thuận 顯hiển 因nhân 相tương/tướng 。 次thứ 反phản 决# 因nhân 相tương/tướng 。 三tam 正chánh 指chỉ 因nhân 相tương/tướng 。 四tứ 簡giản 別biệt 因nhân 相tương/tướng 。 五ngũ 總tổng 結kết 三tam 相tương/tướng 。 諸chư 法pháp 種chủng 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 。 執chấp 持trì 不bất 失thất 。 謂vị 功công 能năng 也dã 。 識thức 有hữu 此thử 能năng 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 亦diệc 如như 麥mạch 種chủng 有hữu 生sanh 芽nha 之chi 能năng 。 得đắc 為vi 種chủng 子tử 。 若nhược 損tổn 壞hoại 不bất 生sanh 。 非phi 復phục 為vi 種chủng 。 今kim 持trì 種chủng 不bất 失thất 。 正chánh 謂vị 能năng 生sanh 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 離ly 此thử 識thức 外ngoại 。 餘dư 諸chư 識thức 法pháp 。 能năng 徧biến 執chấp 持trì 種chủng 子tử 。 何hà 可khả 得đắc 也dã 。 即tức 之chi 而nhi 有hữu 。 離ly 故cố 則tắc 無vô 。 反phản 復phục 于vu 持trì 種chủng 。 果quả 何hà 顯hiển 示thị 。 即tức 顯hiển 示thị 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 所sở 有hữu 因nhân 相tương/tướng 。 欲dục 善thiện 辨biện 者giả 。 徹triệt 見kiến 因nhân 容dung 而nhi 為vi 生sanh 物vật 之chi 本bổn 也dã 。 豈khởi 徒đồ 釋thích 名danh 已dĩ 哉tai 。 因nhân 相tương/tướng 多đa 種chủng 者giả 。 六lục 因nhân 中trung 。 雖tuy 異dị 熟thục 因nhân 非phi 無vô 記ký 所sở 有hữu 。 徧biến 行hành 因nhân 非phi 無vô 染nhiễm 所sở 有hữu 。 而nhi 無vô 染nhiễm 無vô 記ký 之chi 第đệ 八bát 。 于vu 因nhân 種chủng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 。 是thị 俱câu 有hữu 因nhân 。 望vọng 自tự 類loại 種chủng 。 前tiền 後hậu 相tương/tướng 引dẫn 。 是thị 同đồng 類loại 因nhân 。 望vọng 同đồng 時thời 心tâm 所sở 等đẳng 是thị 相tương 應ứng 因nhân 。 能năng 持trì 種chủng 子tử 義nghĩa 邉# 是thị 持trì 種chủng 因nhân 。 既ký 有hữu 多đa 種chủng 而nhi 偏thiên 言ngôn 持trì 種chủng 者giả 。 以dĩ 持trì 種chủng 之chi 外ngoại 餘dư 因nhân 。 諸chư 識thức 亦diệc 有hữu 。 是thị 可khả 共cộng 也dã 。 唯duy 此thử 持trì 種chủng 。 獨độc 有hữu 于vu 第đệ 八bát 。 他tha 識thức 所sở 無vô 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。 以dĩ 尅khắc 顯hiển 因nhân 相tương/tướng 耳nhĩ 。 體thể 相tướng 多đa 者giả 。 天thiên 親thân 云vân 。 决# 定định 蔵# 論luận 中trung 。 明minh 有hữu 八bát 相tương/tướng 。 異dị 彼bỉ 之chi 廣quảng 。 唯duy 畧lược 說thuyết 三tam 。 反phản 博bác 歸quy 約ước 。 令linh 簡giản 便tiện 易dị 從tùng 耳nhĩ 。 問vấn 。 初sơ 云vân 自tự 相tương/tướng 。 次thứ 云vân 果quả 相tương/tướng 。 三tam 云vân 因nhân 相tương/tướng 。 似tự 三tam 種chủng 判phán 然nhiên 。 乃nãi 初sơ 又hựu 云vân 攝nhiếp 持trì 因nhân 果quả 為vi 自tự 相tương/tướng 。 則tắc 後hậu 二nhị 殆đãi 何hà 如như 。 曰viết 。 一nhất 識thức 三tam 相tương/tướng 。 三tam 相tương/tướng 一nhất 識thức 。 約ước 當đương 體thể 。 葢# 渾hồn 然nhiên 于vu 蔵# 內nội 。 別biệt 因nhân 果quả 。 則tắc 歷lịch 然nhiên 于vu 體thể 中trung 。 以dĩ 此thử 而nhi 因nhân 。 以dĩ 此thử 而nhi 果quả 者giả 也dã 。 請thỉnh 細tế 玩ngoạn 之chi 。

○# 二nhị 更cánh 辨biện 種chủng 相tương/tướng (# 三tam )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 。 應ưng 更cánh 分phân 別biệt 。

此thử 總tổng 標tiêu 定định 。 俾tỉ 下hạ 有hữu 所sở 綂# 也dã 。 種chủng 相tương/tướng 名danh 一nhất 切thiết 者giả 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 種chủng 。 皆giai 無vô 量lượng 故cố 。 凢# 是thị 一nhất 種chủng 。 皆giai 多đa 相tương/tướng 故cố 。 分phân 別biệt 云vân 應ưng 更cánh 者giả 。 上thượng 一nhất 切thiết 種chủng 。 已dĩ 畧lược 分phân 別biệt 矣hĩ 。 苐# 種chủng 之chi 于vu 識thức 。 不bất 易dị 玄huyền 黃hoàng 。 種chủng 之chi 為vi 相tương/tướng 。 還hoàn 宜nghi 更cánh 辨biện 。 因nhân 相tương/tướng 既ký 爾nhĩ 炳bỉnh 然nhiên 。 果quả 識thức 不bất 辨biện 明minh 矣hĩ 。 有hữu 所sở 綂# 者giả 。 如như 下hạ 釋thích 中trung 。 始thỉ 自tự 相tương/tướng 。 次thứ 舊cựu 新tân 。 再tái 具cụ 義nghĩa 。 終chung 習tập 熏huân 。 皆giai 綂# 于vu 一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 四tứ 字tự 中trung 也dã 。 指chỉ 陳trần 自tự 相tương/tướng 。 披phi 析tích 舊cựu 新tân 。 成thành 具cụ 諸chư 義nghĩa 。 能năng 所sở 習tập 熏huân 。 皆giai 綂# 于vu 應ưng 更cánh 分phân 別biệt 四tứ 字tự 中trung 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 四tứ )# 。 初sơ 辨biện 自tự 相tương/tướng 二nhị 辨biện 本bổn 始thỉ 三tam 辨biện 具cụ 義nghĩa 四tứ 辨biện 熏huân 習tập 。

○# 初sơ 辨biện 自tự 相tương/tướng (# 四tứ )# 。 初sơ 楷# 定định 自tự 體thể 二nhị 審thẩm 定định 假giả 實thật 三tam 判phán 屬thuộc 分phần/phân 位vị 四tứ 簡giản 別biệt 三tam 性tánh 。

○# 初sơ 楷# 定định 自tự 體thể 。

此thử 中trung 何hà 法pháp 。 名danh 為vi 種chủng 子tử 。 謂vị 本bổn 識thức 中trung 。 親thân 生sanh 自tự 果quả 功công 能năng 差sai 別biệt 。 此thử 與dữ 本bổn 識thức 。 及cập 所sở 生sanh 果quả 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 體thể 用dụng 因nhân 果quả 。 理lý 應ưng 爾nhĩ 故cố 。

楷# 定định 種chủng 體thể 。 杜đỗ 一nhất 異dị 之chi 執chấp 也dã 。 初sơ 徴# 問vấn 。 二nhị 的đích 指chỉ 。 三tam 料liệu 簡giản 。 四tứ 原nguyên 由do 。 此thử 中trung 。 謂vị 本bổn 識thức 中trung 。 功công 能năng 。 謂vị 種chủng 生sanh 現hiện 行hành 。 差sai 別biệt 。 謂vị 各các 種chủng 生sanh 各các 現hiện 行hành 也dã 。 親thân 生sanh 自tự 果quả 者giả 。 第đệ 八bát 自tự 證chứng 體thể 中trung 。 眼nhãn 種chủng 親thân 生sanh 眼nhãn 識thức 現hiện 行hành 自tự 果quả 。 耳nhĩ 種chủng 親thân 生sanh 耳nhĩ 識thức 現hiện 行hành 自tự 果quả 等đẳng 也dã 。 然nhiên 此thử 種chủng 子tử 。 與dữ 所sở 依y 本bổn 識thức 。 及cập 所sở 生sanh 現hiện 果quả 。 見kiến 不bất 精tinh 明minh 者giả 。 不bất 落lạc 于vu 異dị 。 便tiện 墮đọa 于vu 一nhất 。 不bất 知tri 其kỳ 為vi 不bất 一nhất 不bất 異dị 也dã 。 何hà 則tắc 。 識thức 是thị 種chủng 所sở 依y 體thể 。 種chủng 是thị 體thể 所sở 出xuất 用dụng 。 種chủng 為vi 現hiện 果quả 之chi 因nhân 。 現hiện 為vi 因nhân 種chủng 之chi 果quả 。 一nhất 則tắc 體thể 用dụng 因nhân 果quả 不bất 分phân 。 異dị 則tắc 體thể 用dụng 因nhân 果quả 判phán 然nhiên 。 皆giai 非phi 理lý 也dã 。 用dụng 之chi 于vu 體thể 。 因nhân 之chi 于vu 果quả 。 理lý 應ưng 不bất 一nhất 。 歷lịch 歷lịch 于vu 渾hồn 然nhiên 之chi 中trung 。 理lý 應ưng 不bất 異dị 。 渾hồn 然nhiên 于vu 歷lịch 歷lịch 之chi 內nội 。 判phán 然nhiên [宴-女+六]# 然nhiên 。 體thể 用dụng 因nhân 果quả 之chi 理lý 。 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 又hựu 第đệ 八bát 攝nhiếp 持trì 種chủng 子tử 故cố 。 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 又hựu 本bổn 識thức 是thị 集Tập 諦Đế 。 故cố 名danh 種chủng 子tử 。 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 故cố 名danh 果quả 報báo 。 又hựu 攝nhiếp 持trì 種chủng 子tử 。 是thị 第đệ 八bát 功công 能năng 。 能năng 生sanh 現hiện 行hành 。 是thị 種chủng 子tử 功công 能năng 。

○# 二nhị 審thẩm 定định 假giả 實thật 。

雖tuy 非phi 一nhất 異dị 。 而nhi 是thị 實thật 有hữu 。 假giả 法pháp 如như 無vô 。 非phi 因nhân 緣duyên 故cố 。 此thử 與dữ 諸chư 法pháp 。 既ký 非phi 一nhất 異dị 。 應ưng 如như 瓶bình 等đẳng 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 若nhược 爾nhĩ 。 真Chân 如Như 應ưng 是thị 假giả 有hữu 。 許hứa 則tắc 便tiện 無vô 真chân 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 然nhiên 諸chư 種chủng 子tử 。 唯duy 依y 世thế 俗tục 。 說thuyết 為vi 實thật 有hữu 。 不bất 同đồng 真Chân 如Như 。

决# 種chủng 為vi 實thật 。 杜đỗ 假giả 說thuyết 于vu 雙song 非phi 也dã 。 初sơ 原nguyên 雙song 非phi 是thị 實thật 。 次thứ 難nạn/nan 雙song 非phi 是thị 假giả 。 三tam 詰cật 雙song 非phi 為vi 實thật 。 四tứ 簡giản 真chân 俗tục 之chi 實thật 。 承thừa 上thượng 執chấp 是thị 為vi 非phi 。 起khởi 于vu 名danh 言ngôn 之chi 相tướng 類loại 。 識thức 此thử 于vu 彼bỉ 。 慿# 乎hồ 甄chân 別biệt 之chi 殊thù 方phương 。 聞văn 以dĩ 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 指chỉ 種chủng 子tử 于vu 識thức 果quả 。 得đắc 無vô 謂vị 同đồng 外ngoại 道đạo 雙song 非phi 之chi 計kế 。 流lưu 于vu 是thị 假giả 而nhi 非phi 實thật 乎hồ 。 得đắc 無vô 雖tuy 原nguyên 為vi 實thật 。 同đồng 于vu 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 之chi 過quá 乎hồ 。 得đắc 無vô 雖tuy 詰cật 為vi 實thật 。 流lưu 于vu 真chân 俗tục 相tương/tướng 濫lạm 之chi 過quá 乎hồ 。 故cố 原nguyên 之chi 。 難nạn/nan 之chi 。 詰cật 之chi 。 而nhi 復phục 簡giản 之chi 。 甄chân 別biệt 既ký 盡tận 。 實thật 旨chỉ 自tự 彰chương 。 藻tảo 鑑giám 已dĩ 精tinh 。 狐hồ 疑nghi 安an 寄ký 。 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 意ý 以dĩ 外ngoại 于vu 心tâm 外ngoại 。 執chấp 非phi 一nhất 異dị 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 種chủng 于vu 識thức 果quả 。 雖tuy 非phi 一nhất 異dị 。 是thị 實thật 非phi 假giả 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 假giả 法pháp 如như 無vô 。 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 復phục 有hữu 生sanh 。 非phi 如như 因nhân 緣duyên 。 熾sí 然nhiên 而nhi 生sanh 。 今kim 既ký 因nhân 緣duyên 。 豈khởi 非phi 是thị 實thật 。 故cố 不bất 可khả 執chấp 相tướng 似tự 之chi 名danh 言ngôn 。 而nhi 昧muội 不bất 同đồng 之chi 真chân 實thật 也dã 。 脫thoát 又hựu 難nạn/nan 云vân 。 此thử 種chủng 是thị 有hữu 法pháp 。 是thị 假giả 非phi 實thật 為vi 宗tông 因nhân 云vân 。 種chủng 與dữ 識thức 果quả 非phi 一nhất 異dị 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 瓶bình 等đẳng 。 合hợp 云vân 。 瓶bình 等đẳng 是thị 有hữu 法pháp 。 是thị 假giả 非phi 實thật 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 此thử 與dữ 泥nê 團đoàn 等đẳng 非phi 一nhất 異dị 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 種chủng 子tử 。 則tắc 以dĩ 非phi 一nhất 異dị 之chi 種chủng 。 為vi 是thị 實thật 非phi 假giả 者giả 。 豈khởi 不bất 犯phạm 宗tông 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 之chi 過quá 乎hồ 。 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 不bất 相tương 犯phạm 也dã 。 何hà 者giả 。 以dĩ 法pháp 難nạn/nan 者giả 。 尚thượng 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 以dĩ 喻dụ 難nạn/nan 者giả 。 盍# 以dĩ 喻dụ 通thông 。 喻dụ 與dữ 法pháp 同đồng 者giả 。 許hứa 以dĩ 難nạn/nan 人nhân 。 喻dụ 與dữ 喻dụ 同đồng 者giả 。 盍# 以dĩ 自tự 難nạn/nan 。 若nhược 種chủng 子tử 與dữ 諸chư 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 如như 瓶bình 與dữ 泥nê 團đoàn 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 則tắc 真Chân 如Như 與dữ 諸chư 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 亦diệc 是thị 假giả 非phi 實thật 矣hĩ 。 汝nhữ 許hứa 之chi 耶da 。 不bất 許hứa 之chi 耶da 。 許hứa 則tắc 便tiện 無vô 真chân 勝thắng 義nghĩa 諦đế 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 是thị 則tắc 不bất 唯duy 不bất 犯phạm 。 且thả 善thiện 能năng 成thành 立lập 。 然nhiên 又hựu 須tu 知tri 此thử 種chủng 之chi 實thật 。 真Chân 如Như 之chi 實thật 。 名danh 雖tuy 同đồng 。 俗tục 種chủng 之chi 實thật 。 真Chân 如Như 之chi 實thật 。 真chân 俗tục 不bất 可khả 同đồng 也dã 。 故cố 知tri 是thị 實thật 非phi 假giả 。 種chủng 子tử 不bất 同đồng 于vu 外ngoại 執chấp 之chi 雙song 非phi 。 是thị 俗tục 非phi 假giả 。 種chủng 實thật 不bất 同đồng 于vu 真chân 實thật 之chi 究cứu 竟cánh 。 是thị 實thật 非phi 假giả 。 豈khởi 易dị 為vi 言ngôn 哉tai 。

○# 三tam 判phán 屬thuộc 分phần/phân 位vị 。

種chủng 子tử 雖tuy 依y 第đệ 八bát 識thức 體thể 。 而nhi 是thị 此thử 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 非phi 餘dư 。 見kiến 分phần/phân 恆hằng 取thủ 此thử 為vi 境cảnh 故cố 。

判phán 種chủng 所sở 屬thuộc 。 杜đỗ 分phần/phân 疑nghi 于vu 雙song 非phi 也dã 。 謂vị 種chủng 對đối 識thức 體thể 。 名danh 功công 能năng 之chi 用dụng 。 識thức 對đối 種chủng 用dụng 。 名danh 所sở 依y 之chi 體thể 。 體thể 用dụng 既ký 非phi 一nhất 異dị 。 此thử 種chủng 于vu 第đệ 八bát 四tứ 分phần/phân 中trung 。 為vi 是thị 第đệ 八bát 自tự 證chứng 分phần/phân 證chứng 自tự 證chứng 分phân 之chi 體thể 耶da 。 為vi 是thị 第đệ 八bát 之chi 見kiến 分phần/phân 與dữ 相tương/tướng 分phân 之chi 用dụng 耶da 。 故cố 判phán 定định 云vân 。 此thử 種chủng 雖tuy 依y 第đệ 八bát 識thức 體thể 。 不bất 屬thuộc 于vu 體thể 。 四tứ 分phần/phân 中trung 。 是thị 此thử 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 非phi 餘dư 三tam 分phần/phân 。 為vi 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 恆hằng 取thủ 此thử 為vi 境cảnh 而nhi 無vô 間gián 斷đoạn 者giả 也dã 。 是thị 則tắc 相tương/tướng 非phi 三tam 分phần/phân 故cố 不bất 一nhất 。 不bất 離ly 自tự 證chứng 故cố 不bất 異dị 。 何hà 疑nghi 于vu 不bất 一nhất 不bất 異dị 。

○# 四tứ 簡giản 別biệt 三tam 性tánh 。

諸chư 有hữu 漏lậu 種chủng 。 與dữ 異dị 熟thục 識thức 。 體thể 無vô 別biệt 故cố 。 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 因nhân 果quả 俱câu 有hữu 善thiện 等đẳng 性tánh 故cố 。 亦diệc 名danh 善thiện 等đẳng 。 諸chư 無vô 漏lậu 種chủng 。 非phi 異dị 熟thục 識thức 。 性tánh 所sở 攝nhiếp 故cố 。 因nhân 果quả 俱câu 是thị 善thiện 性tánh 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 名danh 為vi 善thiện 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 决# 擇trạch 分phần/phân 說thuyết 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 異dị 熟thục 種chủng 子tử 。 皆giai 異dị 熟thục 生sanh 。 雖tuy 名danh 異dị 熟thục 。 而nhi 非phi 無vô 記ký 。 依y 異dị 熟thục 故cố 。 名danh 異dị 熟thục 種chủng 。 異dị 性tánh 相tướng 依y 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 或hoặc 無vô 漏lậu 種chủng 。 由do 熏huân 習tập 力lực 。 轉chuyển 變biến 成thành 熟thục 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 非phi 無vô 記ký 性tánh 。 所sở 攝nhiếp 異dị 熟thục 。

釋thích 明minh 三tam 性tánh 。 通thông 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 也dã 。 異dị 熟thục 雖tuy 見kiến 上thượng 文văn 。 漏lậu 無vô 漏lậu 種chủng 。 不bất 離ly 于vu 此thử 。 正chánh 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 也dã 。 依y 攝nhiếp 不bất 同đồng 。 三tam 性tánh 有hữu 辨biện 。 正chánh 通thông 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 也dã 。 初sơ 明minh 種chủng 性tánh 于vu 異dị 熟thục 。 二nhị 難nạn/nan 種chủng 性tánh 于vu 異dị 熟thục 。 三tam 通thông 種chủng 性tánh 于vu 異dị 熟thục 。 初sơ 中trung 諸chư 有hữu 漏lậu 種chủng 。 體thể 性tánh 與dữ 異dị 熟thục 識thức 不bất 異dị 。 因nhân 果quả 性tánh 與dữ 異dị 熟thục 識thức 不bất 一nhất 。 諸chư 無vô 漏lậu 種chủng 。 體thể 性tánh 與dữ 異dị 熟thục 識thức 固cố 異dị 。 因nhân 果quả 與dữ 異dị 熟thục 識thức 亦diệc 異dị 。 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。 差sai 別biệt 有hữu 如như 此thử 。 故cố 難nạn/nan 云vân 。 此thử 論luận 釋thích 頌tụng 。 頌tụng 述thuật 瑜du 伽già 。 既ký 繩thằng 承thừa 于vu 一nhất 脈mạch 。 應ưng 旨chỉ 趣thú 之chi 同đồng 源nguyên 。 若nhược 無vô 漏lậu 種chủng 。 非phi 異dị 熟thục 性tánh 。 何hà 故cố 彼bỉ 說thuyết 皆giai 異dị 熟thục 種chủng 皆giai 異dị 熟thục 生sanh 。 則tắc 不bất 唯duy 十thập 九cửu 有hữu 漏lậu 之chi 根căn 。 是thị 異dị 熟thục 種chủng 。 餘dư 三tam 無vô 漏lậu 之chi 根căn 。 亦diệc 異dị 熟thục 種chủng 。 何hà 得đắc 同đồng 居cư 無vô 記ký 。 三tam 性tánh 宛uyển 殊thù 。 俱câu 名danh 異dị 熟thục 。 攝nhiếp 否phủ/bĩ 異dị 致trí 乎hồ 。 故cố 通thông 云vân 。 雖tuy 名danh 異dị 熟thục 。 不bất 與dữ 第đệ 八bát 同đồng 無vô 記ký 性tánh 。 以dĩ 皆giai 善thiện 性tánh 。 故cố 依y 異dị 熟thục 。 名danh 異dị 熟thục 種chủng 。 非phi 如như 有hữu 漏lậu 。 攝nhiếp 于vu 異dị 熟thục 。 名danh 異dị 熟thục 種chủng 也dã 。 異dị 性tánh 相tướng 依y 。 如như 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 為vi 善thiện 眼nhãn 等đẳng 識thức 能năng 依y 之chi 所sở 依y 。 則tắc 異dị 熟thục 識thức 。 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 獨độc 不bất 為vi 善thiện 無vô 漏lậu 種chủng 能năng 依y 之chi 所sở 依y 乎hồ 。 或hoặc 無vô 漏lậu 種chủng 。 不bất 應ưng 以dĩ 有hữu 漏lậu 之chi 異dị 熟thục 為vi 名danh 。 由do 無vô 漏lậu 行hành 。 熏huân 習tập 之chi 力lực 。 轉chuyển 變biến 成thành 熟thục 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 非phi 無vô 記ký 性tánh 所sở 攝nhiếp 異dị 熟thục 。 不bất 可khả 以dĩ 名danh 言ngôn 相tương/tướng 同đồng 。 頓đốn 迷mê 于vu 不bất 同đồng 之chi 體thể 性tánh 也dã 。 是thị 則tắc 漏lậu 無vô 漏lậu 種chủng 。 其kỳ 性tánh 雖tuy 別biệt 。 同đồng 依y 異dị 熟thục 。 故cố 名danh 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。 但đãn 有hữu 漏lậu 種chủng 體thể 。 是thị 親thân 生sanh 自tự 果quả 功công 能năng 。 是thị 實thật 非phi 假giả 。 是thị 相tương/tướng 非phi 見kiến 。 是thị 通thông 三tam 性tánh 。 其kỳ 與dữ 識thức 體thể 現hiện 果quả 。 一nhất 之chi 不bất 可khả 。 異dị 之chi 不bất 可khả 者giả 也dã 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 者giả 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 五ngũ 信tín 等đẳng 五ngũ 。 男nam 女nữ 命mạng 三tam 。 及cập 三tam 無vô 漏lậu 是thị 也dã 。

○# 二nhị 辨biện 本bổn 始thỉ (# 三tam )# 。 初sơ 敘tự 唯duy 本bổn 無vô 始thỉ 二nhị 敘tự 唯duy 始thỉ 無vô 本bổn 三Tam 明Minh 始thỉ 本bổn 兼kiêm 具cụ 。

○# 初sơ 敘tự 唯duy 本bổn 無vô 始thỉ (# 四tứ )# 。 初sơ 義nghĩa 立lập 唯duy 本bổn 二nhị 教giáo 證chứng 唯duy 本bổn 三tam 理lý 證chứng 唯duy 本bổn 四tứ 結kết 顯hiển 唯duy 本bổn 。

○# 初sơ 義nghĩa 立lập 唯duy 本bổn 。

此thử 中trung 有hữu 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 本bổn 性tánh 有hữu 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 由do 熏huân 習tập 力lực 。 但đãn 可khả 增tăng 長trưởng 。

敘tự 清thanh 目mục 等đẳng 唯duy 立lập 本bổn 有hữu 之chi 義nghĩa 也dã 。 一nhất 切thiết 。 指chỉ 染nhiễm 淨tịnh 。 皆giai 本bổn 性tánh 有hữu 。 表biểu 唯duy 本bổn 也dã 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 遮già 有hữu 始thỉ 也dã 。 由do 熏huân 習tập 力lực 。 但đãn 可khả 增tăng 長trưởng 。 意ý 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 熏huân 竟cánh 無vô 用dụng 耶da 。 故cố 云vân 。 由do 熏huân 習tập 力lực 。 但đãn 增tăng 長trưởng 本bổn 有hữu 。 使sử 之chi 成thành 熟thục 而nhi 無vô 生sanh 力lực 。 我ngã 故cố 曰viết 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。

○# 二nhị 教giáo 證chứng 唯duy 本bổn 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 有hữu 種chủng 種chủng 界giới 。 如như 惡ác 义# 聚tụ 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 界giới 即tức 種chủng 子tử 差sai 別biệt 名danh 故cố 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。 界giới 是thị 因nhân 義nghĩa 。 瑜du 伽già 亦diệc 說thuyết 。 諸chư 種chủng 子tử 體thể 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 性tánh 雖tuy 本bổn 有hữu 。 而nhi 由do 染nhiễm 淨tịnh 新tân 所sở 熏huân 發phát 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 若nhược 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 者giả 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 者giả 。 便tiện 闕khuyết 三tam 種chủng 菩Bồ 提Đề 種chủng 子tử 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。

敘tự 清thanh 目mục 等đẳng 教giáo 證chứng 唯duy 本bổn 之chi 義nghĩa 也dã 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 唯duy 本bổn 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 自tự 在tại 。 次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 熏huân 長trường/trưởng 。 唯duy 本bổn 之chi 義nghĩa 更cánh 申thân 。 如như 惡ác 义# 聚tụ 。 雖tuy 喻dụ 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 不bất 離ly 。 正chánh 顯hiển 諸chư 種chủng 藂tùng 生sanh 于vu 一nhất 處xứ 也dã 。 別biệt 名danh 因nhân 義nghĩa 。 文văn 當đương 互hỗ 見kiến 。 以dĩ 有hữu 時thời 名danh 種chủng 。 有hữu 時thời 名danh 界giới 故cố 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 寂tịch 滅diệt 。 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 般bát 。 入nhập 義nghĩa 謂vị 智trí 與dữ 法pháp 合hợp 。 如như 楞lăng 伽già 謂vị 所sở 聞văn 逗đậu 機cơ 。 淚lệ 下hạ 毛mao 聳tủng 欣hân 悅duyệt 之chi 類loại 。 則tắc 不bất 唯duy 有hữu 漏lậu 種chủng 具cụ 。 無vô 漏lậu 亦diệc 具cụ 足túc 也dã 。 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 智trí 。 亦diệc 該cai 大đại 小tiểu 。 便tiện 闕khuyết 三tam 種chủng 。 即tức 真chân 性tánh 實thật 智trí 方phương 便tiện 三tam 種chủng 菩Bồ 提Đề 也dã 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。 豈khởi 非phi 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 本bổn 有hữu 之chi 明minh 徴# 耶da 。 豈khởi 非phi 由do 熏huân 習tập 力lực 增tăng 長trưởng 之chi 明minh 徴# 耶da 。 經kinh 論luận 昭chiêu 昭chiêu 。 非phi 無vô 所sở 據cứ 。

○# 三tam 理lý 證chứng 唯duy 本bổn 。

又hựu 諸chư 有hữu 情tình 。 既ký 說thuyết 本bổn 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 別biệt 。 故cố 應ưng 定định 有hữu 。 法Pháp 爾nhĩ 種chủng 子tử 。 不bất 由do 熏huân 生sanh 。 又hựu 瑜du 伽già 說thuyết 地địa 獄ngục 成thành 就tựu 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 是thị 種chủng 非phi 現hiện 。 又hựu 從tùng 無vô 始thỉ 展triển 轉chuyển 傳truyền 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 本bổn 性tánh 住trụ 種chủng 。

敘tự 清thanh 目mục 等đẳng 理lý 證chứng 唯duy 本bổn 之chi 義nghĩa 也dã 。 初sơ 約ước 五ngũ 性tánh 本bổn 有hữu 之chi 理lý 證chứng 。 次thứ 約ước 三tam 根căn 是thị 種chủng 之chi 理lý 證chứng 。 三tam 約ước 無vô 始thỉ 傳truyền 來lai 之chi 理lý 證chứng 。 五ngũ 性tánh 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 如Như 來Lai 不bất 定định 闡xiển 提đề 性tánh 也dã 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 謂vị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 已dĩ 知tri 根căn 。 具cụ 知tri 根căn 。 真chân 見kiến 道đạo 義nghĩa 也dã 。 定định 有hữu 法pháp 爾nhĩ 者giả 。 謂vị 五ngũ 種chủng 性tánh 別biệt 。 既ký 說thuyết 本bổn 有hữu 。 則tắc 本bổn 識thức 性tánh 中trung 。 天thiên 然nhiên 一nhất 定định 而nhi 有hữu 。 不bất 由do 熏huân 後hậu 而nhi 始thỉ 生sanh 者giả 矣hĩ 。 五ngũ 性tánh 法pháp 爾nhĩ 之chi 理lý 既ký 明minh 。 三tam 根căn 是thị 種chủng 之chi 理lý 又hựu 現hiện 。 加gia 以dĩ 展triển 轉chuyển 傳truyền 來lai 。 依y 附phụ 本bổn 識thức 。 則tắc 本bổn 有hữu 之chi 理lý 。 不bất 更cánh 明minh 而nhi 愈dũ 顯hiển 乎hồ 。 至chí 理lý 誠thành 可khả 證chứng 也dã 。

○# 四tứ 結kết 顯hiển 唯duy 本bổn 。

由do 此thử 等đẳng 證chứng 。 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 法pháp 爾nhĩ 本bổn 有hữu 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 有hữu 漏lậu 亦diệc 應ưng 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 種chủng 。 由do 熏huân 增tăng 長trưởng 。 不bất 別biệt 熏huân 生sanh 。 如như 是thị 建kiến 立lập 。 因nhân 果quả 不bất 亂loạn 。

敘tự 清thanh 目mục 等đẳng 結kết 顯hiển 唯duy 本bổn 之chi 義nghĩa 也dã 。 初sơ 結kết 證chứng 諸chư 種chủng 。 唯duy 本bổn 無vô 始thỉ 。 次thứ 結kết 證chứng 唯duy 本bổn 是thị 真chân 能năng 立lập 。 此thử 等đẳng 。 指chỉ 理lý 證chứng 教giáo 證chứng 結kết 證chứng 。 諸chư 種chủng 唯duy 本bổn 無vô 始thỉ 者giả 。 初sơ 立lập 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 本bổn 性tánh 有hữu 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 由do 熏huân 習tập 力lực 。 但đãn 可khả 增tăng 長trưởng 。 既ký 而nhi 證chứng 之chi 于vu 教giáo 。 證chứng 之chi 于vu 理lý 。 故cố 云vân 由do 此thử 等đẳng 證chứng 。 無vô 漏lậu 有hữu 漏lậu 法pháp 爾nhĩ 有hữu 種chủng 。 結kết 一nhất 切thiết 種chủng 。 皆giai 本bổn 性tánh 有hữu 也dã 。 由do 熏huân 增tăng 長trưởng 不bất 別biệt 熏huân 生sanh 。 結kết 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 。 由do 熏huân 力lực 長trường/trưởng 也dã 。 乃nãi 有hữu 見kiến 亦diệc 應ưng 二nhị 字tự 。 便tiện 作tác 例lệ 詞từ 。 不bất 知tri 是thị 頂đảnh 上thượng 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 順thuận 文văn 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 殆đãi 非phi 前tiền 文văn 單đơn 證chứng 無vô 漏lậu 本bổn 有hữu 。 至chí 此thử 方phương 例lệ 有hữu 漏lậu 本bổn 有hữu 。 請thỉnh 觀quán 初sơ 節tiết 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 本bổn 性tánh 有hữu 。 次thứ 節tiết 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 三tam 節tiết 五ngũ 種chủng 性tánh 別biệt 。 法Pháp 爾nhĩ 種chủng 子tử 。 何hà 曾tằng 偏thiên 指chỉ 無vô 漏lậu 。 今kim 方phương 例lệ 有hữu 漏lậu 耶da 。 灼chước 知tri 是thị 通thông 結kết 諸chư 種chủng 。 唯duy 本bổn 無vô 始thỉ 。 智trí 者giả 詳tường 之chi 。 建kiến 立lập 曰viết 如như 是thị 。 本bổn 有hữu 熏huân 長trường/trưởng 也dã 。 因nhân 果quả 曰viết 不bất 亂loạn 。 種chủng 現hiện 秩# 然nhiên 也dã 。 以dĩ 本bổn 有hữu 能năng 發phát 之chi 本bổn 種chủng 名danh 因nhân 。 所sở 發phát 之chi 現hiện 行hành 名danh 果quả 。 熏huân 習tập 但đãn 可khả 為vi 增tăng 長trưởng 之chi 緣duyên 耳nhĩ 。 漏lậu 無vô 漏lậu 之chi 因nhân 果quả 迢điều 然nhiên 。 發phát 與dữ 生sanh 之chi 親thân 踈sơ 辨biện 矣hĩ 。 何hà 亂loạn 之chi 有hữu 。 若nhược 夫phu 種chủng 非phi 本bổn 有hữu 。 不bất 惟duy 現hiện 行hành 無vô 從tùng 。 現hiện 將tương 非phi 果quả 。 如như 以dĩ 熏huân 是thị 能năng 生sanh 。 不bất 惟duy 本bổn 種chủng 非phi 因nhân 。 種chủng 反phản 成thành 果quả 矣hĩ 。 紊# 亂loạn 可khả 勝thắng 道đạo 哉tai 。

○# 二nhị 敘tự 唯duy 始thỉ 無vô 本bổn (# 四tứ )# 。 初sơ 義nghĩa 立lập 唯duy 始thỉ 二nhị 教giáo 證chứng 唯duy 始thỉ 三tam 理lý 證chứng 唯duy 始thỉ 四tứ 斥xích 前tiền 唯duy 本bổn 。

○# 初sơ 義nghĩa 立lập 唯duy 始thỉ 。

有hữu 義nghĩa 種chủng 子tử 。 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。 所sở 熏huân 能năng 熏huân 。 俱câu 無vô 始thỉ 有hữu 。 故cố 諸chư 種chủng 子tử 。 無vô 始thỉ 成thành 就tựu 。 種chủng 子tử 既ký 是thị 習tập 氣khí 異dị 名danh 。 習tập 氣khí 必tất 由do 熏huân 習tập 而nhi 有hữu 。 如như 麻ma 香hương 氣khí 華hoa 熏huân 故cố 生sanh 。

敘tự 難Nan 陀Đà 等đẳng 唯duy 立lập 始thỉ 有hữu 之chi 義nghĩa 也dã 。 初sơ 標tiêu 定định 。 次thứ 通thông 妨phương 。 三tam 釋thích 義nghĩa 。 末mạt 喻dụ 顯hiển 。 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。 對đối 一nhất 切thiết 種chủng 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 立lập 也dã 。 所sở 熏huân 能năng 熏huân 至chí 無vô 。 始thỉ 成thành 就tựu 者giả 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 皆giai 熏huân 生sanh 。 便tiện 成thành 新tân 有hữu 。 何hà 故cố 教giáo 云vân 無vô 始thỉ 成thành 就tựu 通thông 云vân 。 熏huân 皆giai 無vô 始thỉ 。 故cố 種chủng 成thành 無vô 始thỉ 。 豈khởi 以dĩ 無vô 始thỉ 。 便tiện 非phi 熏huân 生sanh 。 然nhiên 又hựu 推thôi 以dĩ 熏huân 之chi 故cố 而nhi 後hậu 生sanh 者giả 。 以dĩ 習tập 氣khí 有hữu 時thời 名danh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 乃nãi 習tập 氣khí 異dị 名danh 。 種chủng 既ký 習tập 氣khí 異dị 名danh 。 習tập 氣khí 必tất 因nhân 熏huân 習tập 而nhi 有hữu 。 豈khởi 非phi 諸chư 種chủng 。 皆giai 以dĩ 熏huân 故cố 而nhi 生sanh 耶da 。 麻ma 之chi 香hương 氣khí 。 猶do 心tâm 之chi 香hương 氣khí 。 香hương 氣khí 必tất 以dĩ 華hoa 熏huân 故cố 生sanh 。 習tập 氣khí 必tất 以dĩ 現hiện 行hành 熏huân 故cố 而nhi 生sanh 。 無vô 始thỉ 熏huân 生sanh 。 義nghĩa 甚thậm 明minh 。 喻dụ 甚thậm 顯hiển 。 我ngã 故cố 曰viết 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。

○# 二nhị 教giáo 證chứng 唯duy 始thỉ 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 有hữu 情tình 心tâm 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 。 所sở 熏huân 習tập 故cố 。 無vô 量lượng 種chủng 子tử 之chi 所sở 積tích 集tập 。 論luận 說thuyết 內nội 種chủng 定định 有hữu 熏huân 習tập 。 外ngoại 種chủng 熏huân 習tập 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。

敘tự 難Nan 陀Đà 等đẳng 教giáo 證chứng 唯duy 始thỉ 之chi 義nghĩa 也dã 。 初sơ 引dẫn 經kinh 證chứng 諸chư 種chủng 積tích 集tập 由do 熏huân 。 二nhị 引dẫn 論luận 决# 內nội 種chủng 熏huân 習tập 定định 有hữu 。 有hữu 情tình 心tâm 。 謂vị 第đệ 八bát 自tự 證chứng 。 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 謂vị 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 積tích 集tập 者giả 。 自tự 少thiểu 至chí 多đa 。 由do 微vi 而nhi 著trước 曰viết 積tích 。 合hợp 其kỳ 所sở 積tích 。 輻bức 輳# 會hội 聚tụ 曰viết 集tập 。 謂vị 現hiện 行hành 熏huân 習tập 其kỳ 心tâm 。 無vô 量lượng 習tập 氣khí 積tích 集tập 于vu 第đệ 八bát 自tự 證chứng 中trung 也dã 。 內nội 種chủng 。 謂vị 心tâm 內nội 惑hoặc 業nghiệp 等đẳng 種chủng 。 外ngoại 種chủng 。 謂vị 心tâm 外ngoại 穀cốc 麥mạch 等đẳng 種chủng 。 定định 有hữu 熏huân 習tập 。 論luận 與dữ 經kinh 同đồng 也dã 。 或hoặc 有hữu 如như 華hoa 熏huân 故cố 生sanh 等đẳng 。 或hoặc 無vô 如như 糞phẩn 毛mao 蓮liên 生sanh 等đẳng 。 此thử 一nhất 徃# 之chi 論luận 。 就tựu 實thật 而nhi 言ngôn 。 內nội 種chủng 是thị 實thật 。 外ngoại 種chủng 是thị 假giả 。 自tự 假giả 相tương/tướng 觀quán 之chi 。 從tùng 穀cốc 麥mạch 等đẳng 生sanh 芽nha 。 似tự 穀cốc 麥mạch 為vi 親thân 種chủng 。 水thủy 等đẳng 為vi 踈sơ 緣duyên 自tự 實thật 理lý 觀quán 之chi 。 心tâm 識thức 為vi 親thân 種chủng 。 穀cốc 麥mạch 等đẳng 亦diệc 非phi 親thân 也dã 。 以dĩ 假giả 形hình 實thật 。 內nội 種chủng 定định 由do 于vu 熏huân 生sanh 。 以dĩ 實thật 望vọng 假giả 。 外ngoại 種chủng 之chi 生sanh 。 亦diệc 由do 于vu 內nội 種chủng 。

○# 三tam 理lý 證chứng 唯duy 始thỉ 。

又hựu 名danh 言ngôn 等đẳng 三tam 種chủng 熏huân 習tập 。 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 彼bỉ 三tam 既ký 由do 熏huân 習tập 而nhi 有hữu 。 故cố 有hữu 漏lậu 種chủng 。 必tất 藉tạ 熏huân 生sanh 。 無vô 漏lậu 種chủng 生sanh 。 亦diệc 由do 熏huân 習tập 。 說thuyết 聞văn 熏huân 習tập 。 聞văn 淨tịnh 法Pháp 界Giới 等đẳng 流lưu 正Chánh 法Pháp 而nhi 熏huân 起khởi 故cố 。 是thị 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 子tử 性tánh 故cố 。

敘tự 難Nan 陀Đà 等đẳng 理lý 證chứng 唯duy 始thỉ 之chi 義nghĩa 也dã 。 三tam 種chủng 。 謂vị 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 我ngã 執chấp 習tập 氣khí 。 有hữu 支chi 習tập 氣khí 。 詳tường 見kiến 第đệ 八bát 卷quyển 中trung 。 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 等đẳng 流lưu 正Chánh 法Pháp 者giả 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 中trung 。 平bình 等đẳng 流lưu 出xuất 之chi 正Chánh 法Pháp 也dã 。 意ý 以dĩ 熏huân 生sanh 不bất 唯duy 有hữu 教giáo 可khả 據cứ 。 亦diệc 復phục 有hữu 理lý 可khả 徴# 。 何hà 則tắc 總tổng 有hữu 攝nhiếp 別biệt 之chi 義nghĩa 。 別biệt 無vô 違vi 總tổng 之chi 理lý 。 名danh 等đẳng 三tam 種chủng 之chi 總tổng 。 既ký 由do 熏huân 習tập 而nhi 生sanh 。 漏lậu 種chủng 無vô 量lượng 之chi 別biệt 。 寧ninh 有hữu 非phi 熏huân 之chi 理lý 。 又hựu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 從tùng 聞văn 熏huân 起khởi 寧ninh 非phi 新tân 生sanh 之chi 理lý 乎hồ 。 是thị 則tắc 不bất 惟duy 世thế 間gian 心tâm 種chủng 。 熏huân 生sanh 之chi 理lý 可khả 證chứng 。 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 。 熏huân 生sanh 之chi 理lý 亦diệc 可khả 證chứng 也dã 。 我ngã 故cố 曰viết 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。 又hựu 出xuất 世thế 心tâm 。 即tức 是thị 見kiến 道đạo 。 如như 手thủ 杖trượng 論luận 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 結kết 云vân 。 是thị 故cố 定định 知tri 雖tuy 是thị 世thế 間gian 而nhi 能năng 親thân 作tác 出xuất 世thế 間gian 心tâm 種chủng 子tử 也dã 。

○# 四tứ 斥xích 前tiền 唯duy 本bổn 。

有hữu 情tình 本bổn 來lai 。 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 不bất 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 但đãn 依y 有hữu 障chướng 無vô 障chướng 建kiến 立lập 。 如như 瑜du 伽già 說thuyết 。 于vu 真Chân 如Như 境cảnh 。 若nhược 有hữu 畢tất 竟cánh 二nhị 障chướng 種chủng 者giả 。 立lập 為vi 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 性tánh 。 若nhược 有hữu 畢tất 竟cánh 所sở 知tri 障chướng 種chủng 非phi 煩phiền 惱não 者giả 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 獨Độc 覺Giác 種chủng 性tánh 。 若nhược 無vô 畢tất 竟cánh 二nhị 障chướng 種chủng 者giả 。 即tức 立lập 彼bỉ 為vi 如Như 來Lai 種chủng 性tánh 。 故cố 知tri 本bổn 來lai 。 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 依y 障chướng 建kiến 立lập 。 非phi 無vô 漏lậu 種chủng 。 所sở 說thuyết 成thành 就tựu 無vô 漏lậu 種chủng 言ngôn 。 依y 當đương 可khả 生sanh 。 非phi 已dĩ 有hữu 體thể 。

敘tự 難Nan 陀Đà 斥xích 本bổn 有hữu 之chi 非phi 也dã 。 初sơ 斥xích 種chủng 別biệt 由do 于vu 無vô 漏lậu 。 次thứ 斥xích 地địa 獄ngục 非phi 本bổn 有hữu 種chủng 。 初sơ 中trung 首thủ 標tiêu 。 次thứ 證chứng 。 三tam 結kết 。 不bất 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 者giả 。 遮già 彼bỉ 本bổn 來lai 差sai 別biệt 之chi 由do 。 斥xích 唯duy 本bổn 之chi 非phi 。 但đãn 依y 有hữu 障chướng 無vô 障chướng 建kiến 立lập 者giả 。 表biểu 彼bỉ 五ngũ 種chủng 差sai 別biệt 之chi 依y 。 形hình 所sở 由do 之chi 謬mậu 。 真Chân 如Như 曰viết 境cảnh 。 迷mê 固cố 依y 此thử 。 悟ngộ 亦diệc 依y 此thử 。 煩phiền 惱não 所sở 知tri 曰viết 障chướng 。 一nhất 礙ngại 于vu 智trí 。 一nhất 礙ngại 于vu 理lý 也dã 。 永vĩnh 不bất 可khả 害hại 曰viết 畢tất 竟cánh 。 非phi 不bất 可khả 害hại 曰viết 無vô 畢tất 竟cánh 既ký 依y 畢tất 竟cánh 二nhị 障chướng 種chủng 。 立lập 不bất 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 由do 無vô 無vô 漏lậu 種chủng 立lập 闡xiển 提đề 性tánh 耶da 。 既ký 依y 無vô 畢tất 竟cánh 二nhị 障chướng 種chủng 立lập 如Như 來Lai 性tánh 。 豈khởi 由do 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 立lập 如Như 來Lai 性tánh 耶da 。 既ký 依y 畢tất 竟cánh 所sở 知tri 障chướng 種chủng 非phi 煩phiền 惱não 者giả 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 緣Duyên 覺Giác 種chủng 性tánh 。 豈khởi 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 差sai 別biệt 。 立lập 為vi 小Tiểu 乘Thừa 中trung 乘thừa 性tánh 耶da 。 故cố 知tri 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 依y 障chướng 建kiến 立lập 。 非phi 無vô 漏lậu 種chủng 。 又hựu 以dĩ 地địa 獄ngục 成thành 就tựu 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 是thị 種chủng 非phi 現hiện 。 以dĩ 證chứng 本bổn 有hữu 。 不bất 知tri 所sở 說thuyết 成thành 就tựu 無vô 漏lậu 種chủng 言ngôn 。 葢# 言ngôn 當đương 來lai 可khả 生sanh 。 非phi 言ngôn 已dĩ 有hữu 體thể 也dã 。 執chấp 之chi 以dĩ 證chứng 本bổn 有hữu 。 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 是thị 則tắc 唯duy 本bổn 之chi 旨chỉ 既ký 破phá 。 唯duy 始thỉ 之chi 義nghĩa 愈dũ 彰chương 。 唯duy 始thỉ 既ký 彰chương 唯duy 本bổn 將tương 安an 在tại 。 我ngã 故cố 曰viết 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。

○# 三Tam 明Minh 始thỉ 本bổn 兼kiêm 具cụ (# 三tam )# 。 初sơ 正chánh 義nghĩa 二nhị 破phá 前tiền 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 正chánh 義nghĩa 。

有hữu 義nghĩa 。 種chủng 子tử 各các 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 者giả 本bổn 有hữu 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 。 異dị 熟thục 識thức 中trung 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 生sanh 蘊uẩn 處xứ 界giới 功công 能năng 差sai 別biệt 。 世Thế 尊Tôn 依y 此thử 。 說thuyết 諸chư 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 有hữu 種chủng 種chủng 界giới 。 如như 惡ác 义# 聚tụ 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 餘dư 所sở 引dẫn 證chứng 。 廣quảng 說thuyết 如như 初sơ 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 本bổn 性tánh 住trụ 種chủng 。 二nhị 者giả 始thỉ 起khởi 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 。 數sác 數sác 現hiện 行hành 。 熏huân 習tập 而nhi 有hữu 。 世Thế 尊Tôn 依y 此thử 。 說thuyết 有hữu 情tình 心tâm 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 。 所sở 熏huân 習tập 故cố 。 無vô 量lượng 種chủng 子tử 之chi 所sở 積tích 集tập 。 諸chư 論luận 亦diệc 說thuyết 。 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 子tử 。 由do 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 熏huân 習tập 故cố 生sanh 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 習tập 所sở 成thành 種chủng 。

申thân 護hộ 法Pháp 兼kiêm 具cụ 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。 意ý 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 各các 有hữu 新tân 熏huân 本bổn 有hữu 二nhị 類loại 。 本bổn 有hữu 。 則tắc 識thức 中trung 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 天thiên 然nhiên 具cụ 足túc 。 全toàn 非phi 熏huân 後hậu 而nhi 生sanh 。 始thỉ 起khởi 。 則tắc 無vô 始thỉ 熏huân 習tập 而nhi 有hữu 。 殊thù 非phi 本bổn 具cụ 。 必tất 假giả 熏huân 後hậu 而nhi 生sanh 。 此thử 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 。 雖tuy 各các 有hữu 新tân 本bổn 二nhị 類loại 。 然nhiên 當đương 生sanh 現hiện 行hành 時thời 。 新tân 種chủng 遇ngộ 緣duyên 。 即tức 從tùng 新tân 種chủng 生sanh 現hiện 。 本bổn 種chủng 遇ngộ 緣duyên 。 即tức 從tùng 本bổn 種chủng 生sanh 現hiện 。 非phi 謂vị 二nhị 種chủng 。 于vu 一nhất 念niệm 中trung 。 同đồng 生sanh 一nhất 現hiện 。 而nhi 犯phạm 多đa 種chủng 共cộng 生sanh 一nhất 芽nha 之chi 過quá 。 問vấn 。 新tân 生sanh 無vô 論luận 矣hĩ 。 直trực 如như 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 。 總tổng 未vị 聞văn 熏huân 。 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 。 曰viết 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 此thử 身thân 與dữ 種chủng 子tử 。 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 。 如như 外ngoại 草thảo 木mộc 等đẳng 種chủng 。 故cố 云vân 異dị 熟thục 識thức 中trung 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 生sanh 蘊uẩn 處xứ 界giới 功công 能năng 也dã 。 故cố 知tri 以dĩ 過quá 去khứ 已dĩ 熏huân 之chi 種chủng 。 為vì 未vị 來lai 之chi 本bổn 有hữu 者giả 。 正chánh 屬thuộc 新tân 熏huân 。 殊thù 非phi 護hộ 法Pháp 所sở 云vân 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 有hữu 。 以dĩ 釋thích 本bổn 有hữu 之chi 意ý 也dã 。 又hựu 第đệ 八bát 識thức 聚tụ 。 及cập 此thử 所sở 變biến 異dị 熟thục 五ngũ 根căn 相tướng 分phần/phân 。 并tinh 異dị 熟thục 浮phù 塵trần 根căn 等đẳng 。 及cập 異dị 熟thục 前tiền 六lục 識thức 等đẳng 。 並tịnh 無vô 新tân 種chủng 。 以dĩ 其kỳ 極cực 劣liệt 。 非phi 能năng 熏huân 故cố 。 從tùng 本bổn 有hữu 舊cựu 種chủng 所sở 生sanh 。 其kỳ 長trưởng 養dưỡng 五ngũ 根căn 。 及cập 此thử 浮phù 根căn 。 及cập 等đẳng 流lưu 五ngũ 塵trần 相tương/tướng 分phần/phân 前tiền 六lục 識thức 所sở 變biến 者giả 。 皆giai 可khả 各các 有hữu 新tân 本bổn 二nhị 種chủng 。

○# 二nhị 破phá 前tiền (# 二nhị )# 。 初sơ 破phá 唯duy 本bổn 二nhị 破phá 唯duy 始thỉ 。

○# 初sơ 破phá 唯duy 本bổn 。

若nhược 唯duy 本bổn 有hữu 。 轉chuyển 識thức 不bất 應ưng 與dữ 阿a 頼# 耶da 為vi 因nhân 緣duyên 性tánh 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 法pháp 于vu 識thức 蔵# 。 識thức 于vu 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 更cánh 互hỗ 為vi 果quả 性tánh 。 亦diệc 常thường 為vi 因nhân 性tánh 。 此thử 頌tụng 意ý 言ngôn 阿a 頼# 耶da 識thức 。 與dữ 諸chư 轉chuyển 識thức 。 于vu 一nhất 切thiết 時thời 。 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 說thuyết 。 阿a 頼# 耶da 識thức 。 與dữ 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。 如như 炷chú 與dữ 燄diệm 。 展triển 轉chuyển 生sanh 燒thiêu 。 又hựu 如như 束thúc 蘆lô 。 互hỗ 相tương 依y 住trụ 。 唯duy 依y 此thử 二nhị 。 建kiến 立lập 因nhân 緣duyên 所sở 餘dư 因nhân 緣duyên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 諸chư 種chủng 子tử 。 不bất 由do 熏huân 生sanh 。 如như 何hà 轉chuyển 識thức 。 與dữ 阿a 頼# 耶da 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 非phi 熏huân 令linh 長trường/trưởng 。 可khả 名danh 因nhân 緣duyên 。 勿vật 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 與dữ 異dị 熟thục 果quả 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 又hựu 諸chư 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 有hữu 種chủng 子tử 。 由do 熏huân 習tập 生sanh 皆giai 違vi 彼bỉ 義nghĩa 故cố 唯duy 本bổn 有hữu 。 理lý 教giáo 相tương 違vi 。

破phá 清thanh 目mục 唯duy 本bổn 之chi 非phi 。 見kiến 兼kiêm 始thỉ 之chi 為vi 是thị 也dã 。 初sơ 約ước 所sở 應ưng 以dĩ 標tiêu 難nạn/nan 。 次thứ 引dẫn 教giáo 量lượng 以dĩ 證chứng 標tiêu 。 三tam 按án 至chí 理lý 以dĩ 責trách 謬mậu 。 四tứ 總tổng 諸chư 教giáo 以dĩ 咎cữu 違vi 。 五ngũ 總tổng 相tương 違vi 以dĩ 結kết 責trách 。 承thừa 上thượng 意ý 謂vị 。 初sơ 立lập 本bổn 有hữu 。 次thứ 立lập 始thỉ 起khởi 。 茲tư 立lập 本bổn 始thỉ 者giả 。 正chánh 以dĩ 唯duy 本bổn 唯duy 始thỉ 者giả 之chi 皆giai 非phi 也dã 。 試thí 以dĩ 唯duy 本bổn 言ngôn 之chi 。 四tứ 緣duyên 中trung 。 凢# 親thân 生sanh 者giả 曰viết 因nhân 緣duyên 。 頼# 耶da 親thân 生sanh 頼# 耶da 名danh 因nhân 緣duyên 。 轉chuyển 識thức 親thân 生sanh 。 轉chuyển 識thức 名danh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 唯duy 本bổn 有hữu 。 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 而nhi 但đãn 熏huân 長trường/trưởng 。 是thị 頼# 耶da 。 應ưng 與dữ 轉chuyển 識thức 為vi 因nhân 緣duyên 。 轉chuyển 識thức 不bất 應ưng 與dữ 頼# 耶da 為vi 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 證chứng 之chi 于vu 教giáo 。 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。 初sơ 無vô 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 而nhi 但đãn 熏huân 長trường/trưởng 之chi 教giáo 。 按án 之chi 以dĩ 理lý 。 唯duy 依y 此thử 二nhị 。 建kiến 立lập 因nhân 緣duyên 。 所sở 餘dư 因nhân 緣duyên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 亦diệc 無vô 不bất 從tùng 熏huân 生sanh 而nhi 但đãn 熏huân 長trường/trưởng 之chi 理lý 。 不bất 獨độc 已dĩ 引dẫn 聖thánh 教giáo 之chi 難nạn/nan 通thông 。 况# 復phục 未vị 引dẫn 諸chư 教giáo 之chi 相tướng 悖bội 。 故cố 知tri 唯duy 本bổn 之chi 非phi 立lập 。 必tất 當đương 兼kiêm 于vu 始thỉ 起khởi 也dã 。 大đại 意ý 若nhược 此thử 。 詳tường 之chi 。 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 者giả 。 轉chuyển 識thức 與dữ 頼# 耶da 。 交giao 互hỗ 為vi 因nhân 。 交giao 互hỗ 為vi 果quả 。 如như 頼# 耶da 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 頼# 耶da 為vi 轉chuyển 識thức 因nhân 。 轉chuyển 識thức 為vi 頼# 耶da 果quả 。 轉chuyển 識thức 生sanh 頼# 耶da 。 諸chư 法pháp 為vi 頼# 耶da 因nhân 頼# 耶da 為vi 轉chuyển 識thức 果quả 矣hĩ 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 者giả 。 亦diệc 頼# 耶da 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 頼# 耶da 為vi 轉chuyển 識thức 因nhân 緣duyên 。 轉chuyển 識thức 生sanh 頼# 耶da 。 轉chuyển 識thức 為vi 頼# 耶da 因nhân 緣duyên 也dã 。 如như 炷chú 與dữ 燄diệm 展triển 轉chuyển 生sanh 燒thiêu 。 舉cử 增tăng 上thượng 緣duyên 。 喻dụ 因nhân 緣duyên 義nghĩa 謂vị 一nhất 剎sát 那na 燈đăng 炷chú 。 如như 彼bỉ 種chủng 子tử 。 炷chú 生sanh 燈đăng 燄diệm 。 如như 種chủng 生sanh 現hiện 。 剎sát 那na 燈đăng 熖# 。 如như 彼bỉ 現hiện 行hành 。 燄diệm 生sanh 燈đăng 炷chú 。 如như 現hiện 熏huân 種chủng 。 種chủng 現hiện 現hiện 種chủng 。 相tương 依y 不bất 離ly 。 約ước 俱câu 有hữu 因nhân 。 喻dụ 種chủng 現hiện 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 曰viết 又hựu 如như 束thúc 蘆lô 。 互hỗ 相tương 依y 住trụ 。 唯duy 依y 此thử 二nhị 。 建kiến 立lập 因nhân 緣duyên 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 所sở 餘dư 因nhân 緣duyên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 諸chư 種chủng 子tử 。 不bất 由do 熏huân 生sanh 。 如như 何hà 轉chuyển 識thức 。 與dữ 阿a 頼# 耶da 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 非phi 熏huân 令linh 長trường/trưởng 可khả 名danh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 熏huân 長trường/trưởng 為vi 因nhân 緣duyên 者giả 。 業nghiệp 為vi 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 勿vật 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 與dữ 異dị 熟thục 果quả 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 重trọng/trùng 引dẫn 諸chư 教giáo 。 見kiến 相tương 違vi 之chi 他tha 無vô 可khả 援viện 。 盡tận 絕tuyệt 其kỳ 餘dư 疑nghi 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 。 總tổng 結kết 相tương 違vi 。 見kiến 唯duy 本bổn 之chi 必tất 不bất 可khả 立lập 。 而nhi 兼kiêm 始thỉ 之chi 不bất 相tương 違vi 也dã 。

○# 二nhị 破phá 唯duy 始thỉ (# 六lục )# 。 初sơ 難nạn/nan 無vô 因nhân 破phá 唯duy 始thỉ 二nhị 難nạn/nan 論luận 說thuyết 以dĩ 顯hiển 正chánh 三tam 通thông 所sở 引dẫn 以dĩ 破phá 證chứng 四tứ 破phá 無vô 漏lậu 于vu 當đương 生sanh 五ngũ 總tổng 教giáo 說thuyết 以dĩ 重trọng 責trách 六lục 約ước 理lý 教giáo 以dĩ 結kết 破phá 。

○# 初sơ 難nạn/nan 無vô 因nhân 破phá 唯duy 始thỉ 。

若nhược 唯duy 始thỉ 起khởi 。 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 。 無vô 因nhân 緣duyên 故cố 。 應ưng 不bất 得đắc 生sanh 。 有hữu 漏lậu 不bất 應ưng 為vi 無vô 漏lậu 種chủng 。 勿vật 無vô 漏lậu 種chủng 。 生sanh 有hữu 漏lậu 故cố 。 許hứa 應ưng 諸chư 佛Phật 有hữu 漏lậu 復phục 生sanh 善thiện 等đẳng 應ưng 為vi 不bất 善thiện 等đẳng 種chủng 。

破phá 難Nan 陀Đà 唯duy 始thỉ 之chi 非phi 。 見kiến 兼kiêm 本bổn 之chi 為vi 正chánh 也dã 。 初sơ 牒điệp 執chấp 無vô 果quả 破phá 。 二nhị 遮già 救cứu 翻phiên 難nạn/nan 破phá 。 三tam 約ước 許hứa 竆# 咎cữu 破phá 。 若nhược 唯duy 始thỉ 起khởi 。 牒điệp 執chấp 也dã 。 應ưng 不bất 得đắc 生sanh 。 破phá 無vô 果quả 也dã 。 無vô 漏lậu 曰viết 有hữu 為vi 。 以dĩ 四Tứ 智Trí 由do 轉chuyển 識thức 之chi 作tác 為vi 而nhi 成thành 也dã 。 不bất 得đắc 生sanh 曰viết 應ưng 者giả 。 以dĩ 唯duy 始thỉ 起khởi 。 則tắc 無vô 本bổn 有hữu 法pháp 爾nhĩ 種chủng 因nhân 。 無vô 因nhân 不bất 得đắc 生sanh 果quả 。 理lý 所sở 應ưng 也dã 。 脫thoát 轉chuyển 救cứu 云vân 。 聞văn 法Pháp 界giới 等đẳng 流lưu 正Chánh 法Pháp 所sở 起khởi 聞văn 熏huân 習tập 。 即tức 此thử 熏huân 習tập 。 可khả 為vi 無vô 漏lậu 種chủng 。 故cố 非phi 無vô 因nhân 。 乃nãi 遮già 救cứu 云vân 。 聞văn 熏huân 是thị 有hữu 漏lậu 心tâm 。 不bất 應ưng 為vi 無vô 漏lậu 種chủng 。 更cánh 翻phiên 破phá 云vân 。 勿vật 無vô 漏lậu 種chủng 。 生sanh 有hữu 漏lậu 故cố 。 豈khởi 有hữu 有hữu 漏lậu 。 為vi 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 之chi 理lý 。 若nhược 許hứa 無vô 漏lậu 得đắc 生sanh 有hữu 漏lậu 。 則tắc 諸chư 佛Phật 是thị 。 無vô 漏lậu 之chi 人nhân 。 應ưng 生sanh 有hữu 漏lậu 。 善thiện 等đẳng 應ưng 為vi 不bất 善thiện 等đẳng 種chủng 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 因nhân 果quả 顛điên 倒đảo 。 有hữu 是thị 事sự 否phủ/bĩ 。 故cố 知tri 必tất 不bất 可khả 許hứa 。 則tắc 必tất 不bất 可khả 救cứu 。 必tất 不bất 可khả 救cứu 。 則tắc 必tất 不bất 可khả 唯duy 始thỉ 也dã 明minh 矣hĩ 。 若nhược 必tất 唯duy 始thỉ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 永vĩnh 不bất 成thành 佛Phật 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 又hựu 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 了liễu 因nhân 所sở 了liễu 。 可khả 非phi 種chủng 子tử 生sanh 。 故cố 下hạ 涅Niết 槃Bàn 曰viết 顯hiển 得đắc 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 。 起khởi 必tất 由do 種chủng 。 故cố 下hạ 菩Bồ 提Đề 曰viết 生sanh 得đắc 。 又hựu 攝nhiếp 論luận 云vân 。 轉chuyển 依y 曰viết 法Pháp 身thân 。 由do 聞văn 熏huân 四tứ 法pháp 得đắc 成thành 。 一nhất 信tín 樂nhạo 大Đại 乘Thừa 。 是thị 大đại 淨tịnh 種chủng 子tử 。 二nhị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 大đại 我ngã 種chủng 子tử 。 三tam 虚# 空không 器khí 三tam 昧muội 。 是thị 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 子tử 。 四tứ 大đại 悲bi 。 是thị 大đại 常thường 種chủng 子tử 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 。 及cập 四tứ 法pháp 為vi 四tứ 德đức 種chủng 子tử 。 四tứ 德đức 圓viên 時thời 。 本bổn 識thức 都đô 盡tận 。 四tứ 德đức 本bổn 來lai 是thị 有hữu 。 不bất 從tùng 種chủng 生sanh 。 從tùng 因nhân 作tác 名danh 。 故cố 稱xưng 種chủng 子tử 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 。 損tổn 滅diệt 本bổn 識thức 。 為vi 對đối 治trị 本bổn 識thức 。 與dữ 本bổn 識thức 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 不bất 為vi 本bổn 識thức 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 故cố 云vân 四tứ 德đức 圓viên 時thời 。 本bổn 識thức 都đô 盡tận 。 若nhược 不bất 盡tận 。 種chủng 子tử 則tắc 熏huân 習tập 生sanh 。 增tăng 益ích 本bổn 識thức 也dã 。 雖tuy 曰viết 由do 聞văn 熏huân 四tứ 法pháp 得đắc 成thành 。 似tự 與dữ 法pháp 爾nhĩ 有hữu 異dị 。 然nhiên 其kỳ 意ý 謂vị 以dĩ 聞văn 熏huân 。 增tăng 益ích 其kỳ 力lực 而nhi 成thành 之chi 耳nhĩ 。 况# 言ngôn 本bổn 來lai 是thị 有hữu 。 言ngôn 從tùng 因nhân 名danh 種chủng 。 言ngôn 與dữ 本bổn 識thức 違vi 。 不bất 為vi 本bổn 識thức 性tánh 所sở 攝nhiếp 皆giai 無vô 漏lậu 種chủng 義nghĩa 是thị 同đồng 。 故cố 錄lục 之chi 以dĩ 便tiện 叅# 考khảo 。

○# 二nhị 難nạn/nan 論luận 說thuyết 以dĩ 顯hiển 正chánh (# 三tam )# 。 初sơ 牒điệp 論luận 說thuyết 為vi 因nhân 二nhị 難nạn/nan 論luận 說thuyết 為vi 因nhân 三Tam 明Minh 經kinh 義nghĩa 正chánh 旨chỉ 。

○# 初sơ 牒điệp 論luận 說thuyết 為vi 因nhân 。

分phân 別biệt 論luận 者giả 。 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 。 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 。 所sở 染nhiễm 汙ô 故cố 。 名danh 為vi 雜tạp 染nhiễm 。 離ly 煩phiền 惱não 時thời 。 轉chuyển 成thành 無vô 漏lậu 。 故cố 無vô 漏lậu 法pháp 。 非phi 無vô 因nhân 生sanh 。

縱túng/tung 牒điệp 救cứu 詞từ 。 為vi 破phá 顯hiển 之chi 案án 也dã 。 通thông 篇thiên 皆giai 救cứu 詞từ 。 一nhất 雖tuy 字tự 。 便tiện 縱túng/tung 牒điệp 救cứu 詞từ 。 破phá 顯hiển 者giả 。 破phá 救cứu 顯hiển 正chánh 也dã 。 分phân 別biệt 論luận 者giả 。 即tức 論luận 後hậu 三tam 卷quyển 。 引dẫn 上thượng 座tòa 部bộ 經kinh 。 兼kiêm 作tác 論luận 之chi 人nhân 也dã 。 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 。 至chí 轉chuyển 成thành 無vô 漏lậu 。 乃nãi 彼bỉ 所sở 引dẫn 經kinh 。 故cố 無vô 漏lậu 法pháp 。 非phi 無vô 因nhân 生sanh 。 是thị 論luận 結kết 經kinh 旨chỉ 。 救cứu 詞từ 葢# 謂vị 。 勿vật 謂vị 唯duy 始thỉ 。 即tức 無vô 因nhân 緣duyên 。 應ưng 不bất 得đắc 生sanh 。 如như 論luận 所sở 釋thích 。 故cố 無vô 漏lậu 法pháp 。 非phi 無vô 因nhân 生sanh 也dã 。 而nhi 救cứu 詞từ 中trung 所sở 含hàm 之chi 意ý 。 乃nãi 是thị 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 生sanh 于vu 因nhân 。 無vô 漏lậu 之chi 因nhân 生sanh 于vu 轉chuyển 。 無vô 漏lậu 之chi 轉chuyển 生sanh 于vu 離ly 。 離ly 則tắc 客khách 塵trần 去khứ 而nhi 主chủ 空không 現hiện 。 遡# 流lưu 竆# 源nguyên 。 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 為vi 因nhân 。 奚hề 必tất 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 為vi 因nhân 耶da 。 故cố 護hộ 法Pháp 縱túng/tung 牒điệp 其kỳ 救cứu 詞từ 云vân 。 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 是thị 說thuyết 有hữu 辯biện 。 牒điệp 其kỳ 救cứu 。 不bất 准chuẩn 其kỳ 救cứu 也dã 。

○# 二nhị 難nạn/nan 論luận 說thuyết 為vi 因nhân (# 二nhị )# 。 初sơ 難nạn/nan 說thuyết 空không 理lý 二nhị 難nạn/nan 說thuyết 即tức 心tâm 。

○# 初sơ 難nạn/nan 說thuyết 空không 理lý 。

而nhi 心tâm 性tánh 言ngôn 。 彼bỉ 說thuyết 何hà 義nghĩa 。 若nhược 說thuyết 空không 理lý 。 空không 非phi 心tâm 因nhân 。 常thường 法pháp 定định 非phi 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 以dĩ 體thể 前tiền 後hậu 。 無vô 轉chuyển 變biến 故cố 。

難nạn/nan 說thuyết 空không 理lý 。 見kiến 說thuyết 之chi 不bất 救cứu 于vu 無vô 因nhân 也dã 。 初sơ 躡niếp 言ngôn 徴# 義nghĩa 。 二nhị 難nạn/nan 說thuyết 無vô 因nhân 。 三tam 釋thích 出xuất 無vô 因nhân 。 四tứ 原nguyên 無vô 所sở 以dĩ 。 意ý 以dĩ 汝nhữ 雖tuy 引dẫn 論luận 以dĩ 救cứu 無vô 因nhân 。 然nhiên 言ngôn 必tất 有hữu 義nghĩa 。 義nghĩa 存tồn 于vu 說thuyết 。 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 之chi 言ngôn 。 彼bỉ 論luận 主chủ 說thuyết 何hà 義nghĩa 耶da 。 為vi 說thuyết 空không 理lý 。 為vi 說thuyết 即tức 心tâm 。 若nhược 說thuyết 空không 理lý 。 空không 非phi 無vô 漏lậu 心tâm 因nhân 何hà 謂vị 空không 理lý 。 即tức 是thị 常thường 法pháp 。 何hà 謂vị 心tâm 因nhân 。 即tức 是thị 種chủng 子tử 。 空không 非phi 心tâm 因nhân 者giả 。 以dĩ 常thường 法pháp 之chi 體thể 。 從tùng 前tiền 徹triệt 後hậu 。 竟cánh 無vô 轉chuyển 變biến 。 故cố 非phi 因nhân 種chủng 之chi 轉chuyển 變biến 也dã 。 是thị 則tắc 空không 理lý 之chi 說thuyết 既ký 難nạn/nan 。 因nhân 生sanh 之chi 救cứu 何hà 在tại 。 我ngã 故cố 曰viết 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 誠thành 以dĩ 是thị 說thuyết 之chi 可khả 辯biện 于vu 此thử 者giả 一nhất 也dã 。

○# 二nhị 難nạn/nan 說thuyết 即tức 心tâm 。

若nhược 說thuyết 即tức 心tâm 。 應ưng 同đồng 數số 論luận 。 相tương/tướng 雖tuy 轉chuyển 變biến 。 而nhi 體thể 常thường 一nhất 。 惡ác 無vô 記ký 心tâm 。 又hựu 應ưng 是thị 善thiện 。 許hứa 則tắc 應ưng 與dữ 信tín 等đẳng 相tương 應ứng 。 不bất 許hứa 便tiện 應ưng 非phi 善thiện 心tâm 體thể 尚thượng 不bất 名danh 善thiện 。 况# 是thị 無vô 漏lậu 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 。 既ký 稱xưng 雜tạp 染nhiễm 。 如như 惡ác 心tâm 等đẳng 。 性tánh 非phi 無vô 漏lậu 。 故cố 不bất 應ưng 與dữ 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 。 勿vật 善thiện 惡ác 等đẳng 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 。 若nhược 有hữu 漏lậu 心tâm 。 性tánh 是thị 無vô 漏lậu 。 應ưng 無vô 漏lậu 心tâm 。 性tánh 是thị 有hữu 漏lậu 。 差sai 別biệt 因nhân 緣duyên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 異dị 生sanh 心tâm 。 若nhược 是thị 無vô 漏lậu 。 則tắc 異dị 生sanh 位vị 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 應ưng 名danh 聖thánh 者giả 。 若nhược 異dị 生sanh 心tâm 。 性tánh 雖tuy 無vô 漏lậu 。 而nhi 相tương/tướng 有hữu 染nhiễm 。 不bất 名danh 無vô 漏lậu 。 無vô 斯tư 過quá 者giả 。 則tắc 心tâm 種chủng 子tử 。 亦diệc 非phi 無vô 漏lậu 。 何hà 故cố 汝nhữ 論luận 。 說thuyết 有hữu 異dị 生sanh 。 唯duy 得đắc 成thành 就tựu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 現hiện 行hành 。 性tánh 相tướng 同đồng 故cố 。

難nạn/nan 說thuyết 即tức 心tâm 。 見kiến 說thuyết 之chi 不bất 救cứu 于vu 無vô 因nhân 也dã 。 初sơ 過quá 同đồng 外ngoại 道đạo 不bất 可khả 即tức 。 二nhị 理lý 違vi 法Pháp 門môn 不bất 可khả 即tức 。 三tam 義nghĩa 乖quai 位vị 次thứ 不bất 可khả 即tức 。 欲dục 摧tồi 碎toái 其kỳ 執chấp 情tình 。 多đa 展triển 轉chuyển 于vu 文văn 句cú 。 若nhược 直trực 提đề 正chánh 旨chỉ 。 只chỉ 消tiêu 例lệ 取thủ 上thượng 云vân 。 若nhược 說thuyết 即tức 心tâm 。 即tức 非phi 心tâm 因nhân 。 雜tạp 染nhiễm 有hữu 漏lậu 現hiện 心tâm 。 定định 非phi 清thanh 淨tịnh 無vô 漏lậu 種chủng 性tánh 。 以dĩ 種chủng 子tử 現hiện 行hành 。 性tánh 相tướng 同đồng 故cố 。 則tắc 通thông 篇thiên 一nhất 百bách 七thất 十thập 六lục 字tự 。 盡tận 洩duệ 于vu 所sở 例lệ 三tam 十thập 一nhất 字tự 中trung 矣hĩ 。 詳tường 之chi 。 一nhất [宴-女+六]# 諦đế 是thị 常thường 一nhất 之chi 體thể 。 念niệm 三tam 諦đế 是thị 轉chuyển 變biến 之chi 相tướng 。 應ưng 同đồng 者giả 。 雜tạp 染nhiễm 多đa 心tâm 。 淨tịnh 性tánh 無vô 二nhị 。 說thuyết 性tánh 即tức 心tâm 。 體thể 相tướng 豈khởi 殊thù 。 既ký 同đồng 外ngoại 道đạo 。 不bất 可khả 即tức 也dã 。 法pháp 猶do 物vật 色sắc 。 理lý 是thị 權quyền 衡hành 。 物vật 固cố 難nạn/nan 齊tề 。 理lý 無vô 不bất 平bình 。 綂# 論luận 法Pháp 門môn 之chi 理lý 。 染nhiễm 性tánh 必tất 是thị 染nhiễm 心tâm 。 淨tịnh 現hiện 全toàn 由do 淨tịnh 種chủng 。 別biệt 理lý 染nhiễm 法pháp 之chi 門môn 。 惡ác 性tánh 必tất 是thị 惡ác 心tâm 。 善thiện 心tâm 全toàn 由do 善thiện 種chủng 。 今kim 說thuyết 即tức 心tâm 。 不bất 惟duy 過quá 同đồng 數số 論luận 。 亦diệc 且thả 理lý 悖bội 法Pháp 門môn 。 何hà 則tắc 淨tịnh 性tánh 即tức 染nhiễm 心tâm 。 心tâm 全toàn 是thị 淨tịnh 法pháp 。 心tâm 性tánh 既ký 無vô 異dị 。 心tâm 便tiện 可khả 即tức 心tâm 。 惡ác 無vô 記ký 心tâm 。 又hựu 應ưng 是thị 善thiện 心tâm 矣hĩ 。 許hứa 則tắc 惡ác 王vương 善thiện 所sở 之chi 相tướng 應ưng 。 不bất 許hứa 惡ác 心tâm 便tiện 應ưng 非phi 善thiện 心tâm 體thể 矣hĩ 。 惡ác 心tâm 尚thượng 不bất 名danh 善thiện 心tâm 體thể 。 况# 是thị 無vô 漏lậu 之chi 種chủng 性tánh 乎hồ 。 三tam 心tâm 既ký 同đồng 雜tạp 染nhiễm 。 三tam 性tánh 咸hàm 非phi 無vô 漏lậu 。 故cố 云vân 應ưng 與dữ 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 。 勿vật 善thiện 惡ác 等đẳng 。 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 。 倘thảng 若nhược 執chấp 有hữu 漏lậu 染nhiễm 心tâm 。 必tất 是thị 無vô 漏lậu 淨tịnh 性tánh 。 則tắc 無vô 漏lậu 淨tịnh 心tâm 。 應ưng 是thị 有hữu 漏lậu 染nhiễm 性tánh 矣hĩ 。 麻ma 種chủng 荳# 苖# 。 瓊# 根căn 木mộc 葉diệp 。 無vô 此thử 理lý 也dã 。 又hựu 異dị 生sanh 凢# 位vị 。 是thị 有hữu 漏lậu 種chủng 現hiện 。 若nhược 必tất 差sai 別biệt 因nhân 緣duyên 可khả 得đắc 。 則tắc 異dị 生sanh 心tâm 是thị 無vô 漏lậu 矣hĩ 。 心tâm 若nhược 無vô 漏lậu 。 位vị 當đương 無vô 漏lậu 。 現hiện 行hành 應ưng 名danh 聖thánh 者giả 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 脫thoát 謂vị 性tánh 無vô 漏lậu 。 而nhi 相tương/tướng 有hữu 染nhiễm 。 無vô 斯tư 過quá 者giả 。 亦diệc 寧ninh 知tri 有hữu 相tương/tướng 必tất 有hữu 性tánh 。 相tương/tướng 既ký 有hữu 染nhiễm 。 性tánh 豈khởi 無vô 漏lậu 。 何hà 故cố 汝nhữ 教giáo 。 謂vị 異dị 生sanh 唯duy 得đắc 成thành 就tựu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 而nhi 乖quai 種chủng 現hiện 性tánh 相tướng 相tương/tướng 同đồng 之chi 義nghĩa 乎hồ 。 即tức 心tâm 之chi 說thuyết 既ký 難nạn/nan 。 因nhân 生sanh 之chi 救cứu 安an 在tại 。 我ngã 故cố 曰viết 。 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 誠thành 以dĩ 是thị 說thuyết 之chi 可khả 辯biện 于vu 此thử 者giả 二nhị 也dã 。

○# 三Tam 明Minh 經kinh 義nghĩa 正chánh 旨chỉ 。

然nhiên 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 心tâm 性tánh 淨tịnh 者giả 。 說thuyết 心tâm 空không 理lý 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 是thị 心tâm 真chân 實thật 性tánh 故cố 。 或hoặc 說thuyết 心tâm 體thể 非phi 煩phiền 惱não 故cố 。 名danh 性tánh 本bổn 淨tịnh 。 非phi 有hữu 漏lậu 心tâm 。 性tánh 是thị 無vô 漏lậu 。 故cố 名danh 本bổn 淨tịnh 。 由do 此thử 應ưng 信tín 。 有hữu 諸chư 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 。 不bất 由do 熏huân 習tập 。 法pháp 爾nhĩ 成thành 就tựu 。 後hậu 勝thắng 進tiến 位vị 。 熏huân 令linh 增tăng 長trưởng 。 無vô 漏lậu 法pháp 起khởi 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 無vô 漏lậu 起khởi 時thời 。 復phục 熏huân 成thành 種chủng 。 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 類loại 此thử 應ưng 知tri 。

明minh 經kinh 顯hiển 正chánh 。 見kiến 展triển 轉chuyển 破phá 斥xích 之chi 有hữu 歸quy 也dã 。 初sơ 明minh 經kinh 。 二nhị 顯hiển 正chánh 說thuyết 心tâm 空không 理lý 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 指chỉ 所sở 說thuyết 之chi 性tánh 也dã 。 真Chân 如Như 是thị 心tâm 真chân 實thật 性tánh 故cố 。 原nguyên 心tâm 之chi 性tánh 淨tịnh 也dã 。 或hoặc 說thuyết 心tâm 體thể 。 亦diệc 指chỉ 所sở 說thuyết 之chi 性tánh 。 非phi 煩phiền 惱não 故cố 。 亦diệc 原nguyên 心tâm 之chi 性tánh 淨tịnh 也dã 。 空không 理lý 即tức 真Chân 如Như 。 云vân 所sở 顯hiển 者giả 。 我ngã 空không 法pháp 空không 等đẳng 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 之chi 理lý 也dã 。 真chân 實thật 。 無vô 虚# 妄vọng 義nghĩa 。 遠viễn 離ly 虚# 妄vọng 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 。 此thử 約ước 出xuất 纏triền 說thuyết 性tánh 淨tịnh 。 體thể 即tức 性tánh 義nghĩa 。 煩phiền 惱não 則tắc 染nhiễm 汙ô 。 非phi 煩phiền 惱não 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 。 此thử 約ước 在tại 纏triền 名danh 性tánh 淨tịnh 。 出xuất 纏triền 名danh 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 在tại 纏triền 名danh 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 纏triền 之chi 出xuất 在tại 有hữu 殊thù 。 性tánh 之chi 真Chân 如Như 無vô 二nhị 。 此thử 法Pháp 身thân 理lý 性tánh 邉# 事sự 。 豈khởi 報báo 身thân 智trí 種chủng 可khả 同đồng 。 如như 宗tông 鏡kính 釋thích 云vân 。 心tâm 性tánh 者giả 。 真Chân 如Như 也dã 。 真Chân 如Như 無vô 為vi 。 非phi 心tâm 之chi 因nhân 。 亦diệc 非phi 種chủng 子tử 。 能năng 有hữu 果quả 法pháp 。 如như 虚# 空không 等đẳng 。 故cố 非phi 有hữu 漏lậu 心tâm 。 性tánh 是thị 無vô 漏lậu 。 名danh 性tánh 本bổn 淨tịnh 也dã 。 乃nãi 有hữu 不bất 逹# 此thử 義nghĩa 。 竟cánh 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 本bổn 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 者giả 。 不bất 惟duy 違vi 悖bội 護hộ 法Pháp 。 亦diệc 且thả 未vị 詳tường 永vĩnh 明minh 。 由do 此thử 性tánh 淨tịnh 。 非phi 四Tứ 智Trí 因nhân 。 應ưng 信tín 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 法pháp 爾nhĩ 成thành 就tựu 。 資tư 加gia 二nhị 位vị 。 不bất 過quá 藉tạ 聞văn 熏huân 增tăng 益ích 其kỳ 力lực 而nhi 殊thù 勝thắng 之chi 耳nhĩ 。 後hậu 見kiến 道đạo 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 起khởi 時thời 。 用dụng 此thử 增tăng 長trưởng 無vô 漏lậu 。 種chủng 子tử 為vi 因nhân 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 起khởi 時thời 。 復phục 熏huân 成thành 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 矣hĩ 。 無vô 漏lậu 如như 此thử 。 則tắc 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 類loại 此thử 無vô 漏lậu 之chi 本bổn 具cụ 等đẳng 可khả 知tri 也dã 。 二nhị 難nạn/nan 論luận 說thuyết 以dĩ 顯hiển 正chánh 竟cánh 。

○# 三tam 通thông 所sở 引dẫn 以dĩ 破phá 證chứng (# 二nhị )# 。 初sơ 通thông 所sở 引dẫn 熏huân 習tập 二nhị 通thông 所sở 引dẫn 依y 障chướng 。

○# 初sơ 通thông 所sở 引dẫn 熏huân 習tập 。

諸chư 聖thánh 教giáo 中trung 。 雖tuy 說thuyết 內nội 種chủng 定định 有hữu 熏huân 習tập 。 而nhi 不bất 定định 說thuyết 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 。 寧ninh 全toàn 撥bát 無vô 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 。 然nhiên 本bổn 有hữu 種chủng 。 亦diệc 由do 熏huân 習tập 。 令linh 其kỳ 增tăng 盛thịnh 。 方phương 能năng 得đắc 果quả 。 故cố 說thuyết 內nội 種chủng 。 定định 有hữu 熏huân 習tập 。 其kỳ 聞văn 熏huân 習tập 。 非phi 唯duy 有hữu 漏lậu 。 聞văn 正Chánh 法Pháp 時thời 。 亦diệc 熏huân 本bổn 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 令linh 漸tiệm 增tăng 盛thịnh 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 生sanh 出xuất 世thế 心tâm 。 故cố 亦diệc 說thuyết 此thử 名danh 聞văn 熏huân 習tập 。 聞văn 熏huân 習tập 中trung 。 有hữu 漏lậu 性tánh 者giả 。 是thị 修tu 所sở 斷đoạn 。 感cảm 勝thắng 異dị 熟thục 。 為vì 出xuất 世thế 法Pháp 。 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 。 無vô 漏lậu 性tánh 者giả 。 非phi 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 與dữ 出xuất 世thế 法pháp 。 正chánh 為vi 因nhân 緣duyên 。 此thử 正chánh 因nhân 緣duyên 。 微vi 隱ẩn 難nan 了liễu 。 有hữu 寄ký 麄# 顯hiển 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 。 方phương 便tiện 說thuyết 為vi 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 。

通thông 所sở 引dẫn 熏huân 習tập 以dĩ 破phá 唯duy 始thỉ 之chi 證chứng 也dã 。 初sơ 通thông 內nội 熏huân 定định 有hữu 熏huân 習tập 之chi 說thuyết 。 次thứ 通thông 熏huân 習tập 乃nãi 有hữu 。 差sai 別biệt 之chi 名danh 。 三tam 判phán 熏huân 習tập 類loại 說thuyết 之chi 辨biện 。 初sơ 中trung 。 意ý 以dĩ 熏huân 習tập 雖tuy 說thuyết 定định 有hữu 。 而nhi 不bất 定định 說thuyết 皆giai 熏huân 故cố 生sanh 之chi 因nhân 緣duyên 。 則tắc 全toàn 撥bát 本bổn 有hữu 之chi 非phi 也dã 明minh 矣hĩ 。 熏huân 習tập 所sở 說thuyết 定định 有hữu 。 而nhi 是thị 通thông 說thuyết 由do 熏huân 增tăng 盛thịnh 之chi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 則tắc 引dẫn 證chứng 唯duy 始thỉ 之chi 非phi 益ích 明minh 矣hĩ 。 次thứ 中trung 。 意ý 以dĩ 用dụng 有hữu 漏lậu 心tâm 。 聞văn 無vô 漏lậu 法pháp 。 新tân 所sở 熏huân 種chủng 。 是thị 有hữu 漏lậu 性tánh 。 固cố 名danh 熏huân 習tập 。 聞văn 無vô 漏lậu 法pháp 。 熏huân 無vô 漏lậu 種chủng 。 增tăng 本bổn 有hữu 力lực 。 是thị 無vô 漏lậu 性tánh 。 亦diệc 名danh 熏huân 習tập 。 執chấp 新tân 熏huân 即tức 無vô 漏lậu 種chủng 。 即tức 以dĩ 此thử 種chủng 名danh 聞văn 熏huân 習tập 。 不bất 知tri 本bổn 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 熏huân 令linh 增tăng 長trưởng 名danh 聞văn 熏huân 習tập 。 亦diệc 復phục 不bất 知tri 。 此thử 新tân 熏huân 種chủng 。 是thị 有hữu 漏lậu 性tánh 。 故cố 云vân 其kỳ 聞văn 熏huân 習tập 。 非phi 是thị 唯duy 熏huân 新tân 有hữu 漏lậu 種chủng 等đẳng 。 聞văn 正Chánh 法Pháp 時thời 。 亦diệc 熏huân 本bổn 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 令linh 漸tiệm 增tăng 盛thịnh 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 生sanh 出xuất 世thế 心tâm 。 故cố 亦diệc 說thuyết 此thử 名danh 聞văn 熏huân 習tập 。 出xuất 世thế 心tâm 。 即tức 見kiến 道Đạo 心tâm 也dã 。 三tam 中trung 。 意ý 以dĩ 聞văn 熏huân 習tập 中trung 。 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 熏huân 生sanh 有hữu 漏lậu 性tánh 者giả 。 感cảm 變biến 易dị 生sanh 死tử 勝thắng 異dị 熟thục 果quả 。 為vì 出xuất 世thế 法Pháp 。 作tác 增tăng 上thượng 緣duyên 。 至chí 修tu 道Đạo 位vị 。 此thử 種chủng 可khả 斷đoạn 。 熏huân 長trường/trưởng 無vô 漏lậu 性tánh 者giả 。 與dữ 出xuất 世thế 法pháp 為vi 正chánh 因nhân 緣duyên 。 此thử 因nhân 直trực 至chí 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 。 無vô 有hữu 間gián 斷đoạn 。 非phi 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 恐khủng 有hữu 疑nghi 云vân 。 若nhược 有hữu 漏lậu 性tánh 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 何hà 故cố 能năng 熏huân 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 。 釋thích 云vân 。 此thử 無vô 漏lậu 性tánh 。 正chánh 因nhân 緣duyên 種chủng 。 微vi 隱ẩn 難nan 了liễu 。 故cố 聖thánh 教giáo 中trung 。 寄ký 託thác 麄# 而nhi 不bất 微vi 。 顯hiển 而nhi 不bất 隱ẩn 。 有hữu 漏lậu 性tánh 中trung 之chi 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 。 方phương 便tiện 說thuyết 為vi 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 。 其kỳ 實thật 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 。 是thị 本bổn 有hữu 無vô 漏lậu 正chánh 因nhân 緣duyên 也dã 。 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 云vân 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 有hữu 漏lậu 心tâm 。 而nhi 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 心tâm 種chủng 子tử 性tánh 。 法pháp 華hoa 亦diệc 以dĩ 聞văn 法Pháp 如như 繫hệ 珠châu 。 繫hệ 珠châu 明minh 理lý 性tánh 之chi 常thường 在tại 故cố 。 判phán 决# 既ký 明minh 。 類loại 不bất 容dung 濫lạm 熏huân 習tập 之chi 旨chỉ 既ký 通thông 。 唯duy 始thỉ 之chi 證chứng 可khả 氷băng 釋thích 矣hĩ 。

○# 二nhị 通thông 所sở 引dẫn 依y 障chướng 。

依y 障chướng 建kiến 立lập 種chủng 性tánh 別biệt 者giả 。 意ý 顯hiển 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 謂vị 若nhược 全toàn 無vô 無vô 漏lậu 種chủng 者giả 。 彼bỉ 二nhị 障chướng 種chủng 永vĩnh 不bất 可khả 害hại 。 即tức 立lập 彼bỉ 為vi 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 法Pháp 。 若nhược 唯duy 有hữu 二Nhị 乘Thừa 無vô 漏lậu 種chủng 者giả 。 彼bỉ 所sở 知tri 障chướng 種chủng 。 永vĩnh 不bất 可khả 害hại 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 一nhất 分phần/phân 立lập 為vi 獨Độc 覺Giác 種chủng 性tánh 。 若nhược 亦diệc 有hữu 佛Phật 無vô 漏lậu 種chủng 者giả 。 彼bỉ 二nhị 障chướng 種chủng 俱câu 可khả 永vĩnh 害hại 。 即tức 立lập 彼bỉ 為vi 如Như 來Lai 種chủng 。 性tánh 故cố 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 障chướng 有hữu 可khả 斷đoạn 不bất 可khả 斷đoạn 義nghĩa 。 然nhiên 無vô 漏lậu 種chủng 微vi 隱ẩn 難nan 知tri 。 故cố 約ước 彼bỉ 障chướng 。 顯hiển 性tánh 差sai 別biệt 。 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 障chướng 有hữu 何hà 別biệt 因nhân 。 而nhi 有hữu 可khả 害hại 不bất 可khả 害hại 者giả 。 若nhược 謂vị 法pháp 爾nhĩ 有hữu 此thử 障chướng 別biệt 。 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 寧ninh 不bất 許hứa 然nhiên 。 若nhược 本bổn 全toàn 無vô 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 則tắc 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 永vĩnh 不bất 得đắc 生sanh 。 誰thùy 當đương 能năng 害hại 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 。 而nhi 說thuyết 依y 障chướng 。 立lập 種chủng 性tánh 別biệt 。

通thông 所sở 引dẫn 依y 障chướng 。 以dĩ 破phá 唯duy 始thỉ 之chi 證chứng 也dã 。 初sơ 通thông 依y 障chướng 建kiến 立lập 之chi 意ý 。 二nhị 通thông 依y 障chướng 建kiến 立lập 之chi 疑nghi 。 初sơ 中trung 三tam 叚giả 。 初sơ 至chí 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 是thị 畧lược 標tiêu 正chánh 意ý 。 次thứ 至chí 如Như 來Lai 種chủng 性tánh 。 是thị 詳tường 釋thích 正chánh 意ý 。 三tam 至chí 不bất 可khả 斷đoạn 義nghĩa 。 是thị 結kết 顯hiển 正chánh 意ý 。 總tổng 之chi 是thị 難Nan 陀Đà 引dẫn 論luận 。 證chứng 種chủng 性tánh 依y 障chướng 建kiến 立lập 。 不bất 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 今kim 通thông 論luận 意ý 。 正chánh 顯hiển 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 種chủng 性tánh 有hữu 無vô 。 因nhân 障chướng 有hữu 無vô 。 障chướng 之chi 有hữu 無vô 。 因nhân 何hà 有hữu 無vô 。 葢# 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 之chi 有hữu 。 障chướng 有hữu 可khả 斷đoạn 而nhi 無vô 。 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 之chi 無vô 。 障chướng 有hữu 不bất 可khả 斷đoạn 而nhi 有hữu 。 種chủng 性tánh 有hữu 無vô 。 因nhân 障chướng 有hữu 無vô 。 二nhị 障chướng 有hữu 無vô 因nhân 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 之chi 有hữu 無vô 也dã 。 豈khởi 非phi 意ý 顯hiển 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 耶da 。 恐khủng 有hữu 疑nghi 云vân 。 既ký 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 建kiến 立lập 五ngũ 性tánh 。 云vân 何hà 瑜du 伽già 說thuyết 依y 障chướng 建kiến 立lập 耶da 。 答đáp 云vân 。 雖tuy 障chướng 之chi 斷đoạn 否phủ/bĩ 。 由do 種chủng 有hữu 無vô 。 然nhiên 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 幽u 隱ẩn 難nan 知tri 。 故cố 約ước 彼bỉ 障chướng 斷đoạn 否phủ/bĩ 。 以dĩ 顯hiển 有hữu 無vô 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 障chướng 外ngoại 此thử 無vô 漏lậu 有hữu 無vô 之chi 因nhân 。 有hữu 何hà 別biệt 因nhân 而nhi 有hữu 可khả 害hại 不bất 可khả 害hại 者giả 。 若nhược 謂vị 法pháp 爾nhĩ 有hữu 此thử 障chướng 別biệt 。 則tắc 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 寧ninh 不bất 許hứa 法pháp 爾nhĩ 有hữu 耶da 。 反phản 而nhi 觀quán 之chi 。 若nhược 本bổn 全toàn 無vô 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 則tắc 諸chư 聖thánh 道Đạo 永vĩnh 不bất 得đắc 生sanh 。 誰thùy 當đương 能năng 害hại 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 。 而nhi 說thuyết 依y 障chướng 建kiến 立lập 。 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 明minh 知tri 依y 障chướng 建kiến 立lập 者giả 。 正chánh 顯hiển 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 有hữu 無vô 。 何hà 必tất 疑nghi 也dã 。

○# 四tứ 破phá 無vô 漏lậu 于vu 當đương 生sanh 。

既ký 彼bỉ 聖thánh 道Đạo 。 必tất 無vô 生sanh 義nghĩa 。 說thuyết 當đương 可khả 生sanh 。 亦diệc 定định 非phi 理lý 。

承thừa 上thượng 破phá 無vô 漏lậu 根căn 之chi 當đương 生sanh 。 見kiến 難Nan 陀Đà 非phi 已dĩ 有hữu 種chủng 說thuyết 之chi 不bất 當đương 也dã 。 難Nan 陀Đà 破phá 地địa 獄ngục 成thành 就tựu 三tam 無vô 漏lậu 根căn 之chi 詞từ 曰viết 。 所sở 說thuyết 成thành 就tựu 無vô 漏lậu 種chủng 言ngôn 。 依y 當đương 可khả 生sanh 。 非phi 已dĩ 有hữu 體thể 。 今kim 復phục 破phá 云vân 。 既ký 彼bỉ 聖thánh 道Đạo 必tất 無vô 生sanh 義nghĩa 。 說thuyết 當đương 可khả 生sanh 。 亦diệc 定định 非phi 理lý 。 以dĩ 當đương 生sanh 無vô 生sanh 。 全toàn 體thể 相tướng 反phản 。 相tương 反phản 故cố 非phi 理lý 。 非phi 理lý 則tắc 唯duy 本bổn 之chi 說thuyết 不bất 破phá 。 唯duy 始thỉ 之chi 說thuyết 何hà 成thành 。

○# 五ngũ 總tổng 教giáo 說thuyết 以dĩ 重trọng 責trách 。

然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 。 處xứ 處xứ 說thuyết 有hữu 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 。 皆giai 違vi 彼bỉ 義nghĩa 。

○# 六lục 約ước 理lý 教giáo 以dĩ 結kết 破phá 。

故cố 唯duy 始thỉ 起khởi 。 理lý 教giáo 相tương 違vi 。

問vấn 。 理lý 教giáo 者giả 。 為vi 復phục 即tức 教giáo 之chi 理lý 。 為vi 復phục 理lý 不bất 是thị 教giáo 。 曰viết 。 分phân 之chi 理lý 自tự 理lý 。 教giáo 自tự 教giáo 。 融dung 之chi 教giáo 外ngoại 無vô 理lý 。 理lý 外ngoại 無vô 教giáo 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

由do 此thử 應ưng 知tri 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 各các 有hữu 本bổn 有hữu 始thỉ 起khởi 二nhị 類loại 。

○# 三tam 辨biện 具cụ 義nghĩa (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 六lục 義nghĩa 二nhị 簡giản 別biệt 外ngoại 種chủng 。

○# 初sơ 正chánh 明minh 六lục 義nghĩa (# 三tam )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。

然nhiên 諸chư 種chủng 子tử 畧lược 有hữu 六lục 義nghĩa 。

總tổng 標tiêu 以dĩ 貫quán 別biệt 釋thích 。 見kiến 辨biện 種chủng 者giả 當đương 精tinh 研nghiên 其kỳ 義nghĩa 于vu 種chủng 也dã 。 六lục 尚thượng 云vân 畧lược 。 則tắc 義nghĩa 義nghĩa 皆giai 有hữu 所sở 含hàm 。 義nghĩa 不bất 離ly 種chủng 。 則tắc 種chủng 種chủng 皆giai 有hữu 。 六lục 義nghĩa 既ký 由do 種chủng 而nhi 有hữu 義nghĩa 。 必tất 由do 義nghĩa 以dĩ 知tri 種chủng 。 義nghĩa 明minh 而nhi 種chủng 自tự 昭chiêu 然nhiên 。 是thị 故cố 辨biện 種chủng 之chi 義nghĩa 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích 。

一nhất 剎sát 那na 滅diệt 。 謂vị 體thể 纔tài 生sanh 。 無vô 間gian 必tất 滅diệt 。 有hữu 勝thắng 功công 力lực 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 常thường 法pháp 。 常thường 無vô 轉chuyển 變biến 。 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 能năng 生sanh 用dụng 故cố 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 生sanh 滅diệt 無vô 間gian 也dã 。 六lục 義nghĩa 各các 三tam 。 初sơ 句cú 列liệt 名danh 。 謂vị 下hạ 正chánh 釋thích 。 此thử 下hạ 遮già 異dị 。 體thể 即tức 種chủng 體thể 。 纔tài 生sanh 必tất 滅diệt 。 生sanh 時thời 滅diệt 時thời 。 無vô 間gian 隔cách 也dã 。 又hựu 無vô 間gian 者giả 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 曾tằng 無vô 間gián 斷đoạn 者giả 也dã 。 于vu 轉chuyển 變biến 位vị 。 有hữu 勝thắng 功công 能năng 。 生sanh 現hiện 果quả 法pháp 。 方phương 為vi 成thành 就tựu 種chủng 子tử 耳nhĩ 。 彼bỉ 無vô 為vi 之chi 常thường 。 外ngoại 道đạo 之chi 常thường 。 常thường 無vô 轉chuyển 變biến 。 無vô 能năng 生sanh 用dụng 。 豈khởi 成thành 種chủng 子tử 耶da 。 故cố 此thử 生sanh 滅diệt 。 遮già 無vô 轉chuyển 變biến 。 此thử 勝thắng 功công 能năng 。 遮già 無vô 作tác 用dụng 。 遮già 其kỳ 不bất 成thành 種chủng 也dã 。 彼bỉ 表biểu 真Chân 如Như 為vi 種chủng 子tử 者giả 。 表biểu 入nhập 所sở 遮già 。 果quả 何hà 謂vị 而nhi 然nhiên 耶da 。

二nhị 果quả 俱câu 有hữu 。 謂vị 與dữ 所sở 生sanh 現hiện 行hành 果quả 法pháp 。 俱câu 現hiện 和hòa 合hợp 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 前tiền 後hậu 。 及cập 定định 相tương 離ly 。 現hiện 種chủng 異dị 類loại 。 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 一nhất 身thân 俱câu 時thời 。 有hữu 能năng 生sanh 用dụng 。 非phi 如như 種chủng 子tử 。 自tự 類loại 相tương 生sanh 。 前tiền 後hậu 相tương 違vi 。 必tất 不bất 俱câu 有hữu 。 雖tuy 因nhân 與dữ 果quả 。 有hữu 俱câu 不bất 俱câu 。 而nhi 現hiện 在tại 時thời 。 可khả 有hữu 因nhân 用dụng 。 未vị 生sanh 已dĩ 滅diệt 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 依y 生sanh 現hiện 果quả 。 立lập 種chủng 子tử 名danh 。 不bất 依y 引dẫn 生sanh 自tự 類loại 名danh 種chủng 。 故cố 但đãn 應ưng 說thuyết 。 與dữ 果quả 俱câu 有hữu 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 因nhân 果quả 不bất 離ly 也dã 。 于vu 列liệt 釋thích 遮già 三tam 之chi 外ngoại 。 自tự 現hiện 種chủng 異dị 類loại 。 至chí 必tất 不bất 俱câu 有hữu 。 是thị 申thân 明minh 遮già 義nghĩa 。 自tự 雖tuy 因nhân 與dữ 果quả 。 至chí 無vô 自tự 體thể 故cố 。 是thị 簡giản 須tu 現hiện 在tại 。 自tự 依y 生sanh 現hiện 果quả 。 至chí 與dữ 果quả 俱câu 有hữu 。 是thị 原nguyên 種chủng 立lập 名danh 。 謂vị 與dữ 所sở 生sanh 現hiện 行hành 果quả 法pháp 等đẳng 者giả 。 俱câu 。 即tức 同đồng 時thời 。 現hiện 。 即tức 現hiện 在tại 。 和hòa 合hợp 。 即tức 融dung 會hội 。 謂vị 能năng 生sanh 因nhân 種chủng 。 與dữ 所sở 生sanh 現hiện 果quả 。 同đồng 時thời 現hiện 在tại 。 融dung 和hòa 會hội 合hợp 。 始thỉ 為vi 成thành 就tựu 種chủng 子tử 耳nhĩ 。 彼bỉ 有hữu 前tiền 後hậu 而nhi 非phi 現hiện 俱câu 。 决# 定định 相tương 離ly 而nhi 。 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 豈khởi 成thành 所sở 立lập 種chủng 子tử 耶da 。 故cố 此thử 現hiện 在tại 遮già 前tiền 後hậu 。 和hòa 合hợp 遮già 相tương 離ly 也dã 。 申thân 而nhi 明minh 之chi 。 云vân 何hà 遮già 耶da 。 現hiện 生sanh 于vu 種chủng 。 現hiện 種chủng 異dị 類loại 。 如như 子tử 望vọng 母mẫu 。 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 非phi 如như 種chủng 生sanh 于vu 種chủng 。 種chủng 是thị 同đồng 類loại 。 如như 母mẫu 望vọng 母mẫu 。 彼bỉ 此thử 相tương 違vi 而nhi 不bất 和hòa 合hợp 也dã 。 種chủng 于vu 現hiện 行hành 。 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 。 一nhất 身thân 俱câu 時thời 。 有hữu 能năng 生sanh 用dụng 。 非phi 如như 種chủng 與dữ 種chủng 子tử 。 種chủng 非phi 異dị 類loại 。 前tiền 後hậu 相tương 離ly 而nhi 不bất 俱câu 時thời 也dã 。 簡giản 而nhi 別biệt 之chi 。 雖tuy 因nhân 與dữ 果quả 。 有hữu 種chủng 現hiện 之chi 俱câu 。 種chủng 子tử 之chi 不bất 俱câu 而nhi 現hiện 在tại 俱câu 時thời 。 可khả 有hữu 因nhân 種chủng 能năng 生sanh 現hiện 果quả 之chi 用dụng 。 須tu 取thủ 俱câu 也dã 。 彼bỉ 種chủng 子tử 之chi 未vị 來lai 者giả 未vị 生sanh 。 過quá 去khứ 者giả 已dĩ 滅diệt 。 俱câu 無vô 體thể 故cố 。 不bất 可khả 取thủ 不bất 俱câu 也dã 。 原nguyên 而nhi 名danh 之chi 。 依y 生sanh 現hiện 果quả 而nhi 立lập 種chủng 名danh 。 非phi 依y 引dẫn 生sanh 自tự 類loại 而nhi 立lập 種chủng 名danh 。 是thị 則tắc 由do 遮già 義nghĩa 之chi 申thân 明minh 復phục 簡giản 別biệt 于vu 可khả 否phủ/bĩ 。 更cánh 推thôi 原nguyên 于vu 依y 立lập 而nhi 義nghĩa 無vô 餘dư 蘊uẩn 矣hĩ 。 故cố 但đãn 應ưng 說thuyết 與dữ 果quả 俱câu 有hữu 。 豈khởi 可khả 應ưng 說thuyết 與dữ 因nhân 俱câu 有hữu 耶da 。 問vấn 。 種chủng 生sanh 現hiện 。 種chủng 引dẫn 種chủng 現hiện 熏huân 種chủng 。 現hiện 引dẫn 現hiện 。 四tứ 義nghĩa 不bất 明minh 。 上thượng 文văn 多đa 惑hoặc 。 請thỉnh 詳tường 示thị 之chi 。 曰viết 。 種chủng 生sanh 現hiện 。 如như 炷chú 生sanh 燈đăng 燄diệm 。 種chủng 引dẫn 種chủng 。 如như 炷chú 前tiền 後hậu 自tự 相tương/tướng 引dẫn 。 現hiện 熏huân 種chủng 。 如như 燄diệm 生sanh 焦tiêu 炷chú 。 現hiện 引dẫn 現hiện 。 如như 燄diệm 前tiền 後hậu 自tự 相tương/tướng 引dẫn 。 前tiền 三tam 名danh 親thân 因nhân 緣duyên 。 後hậu 一nhất 名danh 真chân 等đẳng 流lưu 。 問vấn 。 炷chú 生sanh 燄diệm 。 燄diệm 生sanh 炷chú 。 應ưng 名danh 親thân 因nhân 緣duyên 。 炷chú 引dẫn 炷chú 。 何hà 得đắc 名danh 親thân 因nhân 緣duyên 耶da 。 曰viết 。 炷chú 之chi 腳cước 下hạ 。 更cánh 無vô 有hữu 物vật 。 能năng 生sanh 炷chú 者giả 。 即tức 如như 前tiền 炷chú 。 親thân 引dẫn 後hậu 炷chú 。 此thử 亦diệc 名danh 親thân 。 良lương 以dĩ 前tiền 念niệm 既ký 滅diệt 。 後hậu 念niệm 已dĩ 生sanh 。 即tức 前tiền 念niệm 體thể 。 親thân 引dẫn 後hậu 念niệm 。 畧lược 如như 輥# 彈đàn 者giả 。 前tiền 輥# 至chí 後hậu 。 後hậu 即tức 前tiền 彈đàn 。 豈khởi 不bất 親thân 生sanh 。 種chủng 現hiện 相tướng 生sanh 。 別biệt 辨biện 體thể 者giả 。 尚thượng 說thuyết 為vi 親thân 。 種chủng 子tử 引dẫn 種chủng 。 前tiền 念niệm 後hậu 念niệm 。 即tức 是thị 一nhất 體thể 。 豈khởi 不bất 名danh 親thân 耶da 。 問vấn 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 現hiện 引dẫn 現hiện 行hành 。 亦diệc 一nhất 體thể 生sanh 。 何hà 名danh 等đẳng 流lưu 。 曰viết 。 前tiền 念niệm 種chủng 子tử 。 生sanh 起khởi 頭đầu 上thượng 現hiện 行hành 。 其kỳ 種chủng 輥# 至chí 第đệ 二nhị 念niệm 時thời 。 還hoàn 生sanh 頭đầu 上thượng 第đệ 二nhị 念niệm 現hiện 行hành 。 故cố 知tri 後hậu 念niệm 現hiện 行hành 。 不bất 是thị 前tiền 念niệm 現hiện 行hành 親thân 生sanh 。 乃nãi 第đệ 二nhị 念niệm 種chủng 子tử 生sanh 也dã 。 如như 燄diệm 引dẫn 燄diệm 。 腳cước 下hạ 已dĩ 有hữu 前tiền 後hậu 燈đăng 炷chú 而nhi 生sanh 。 即tức 知tri 後hậu 燄diệm 非phi 是thị 前tiền 燄diệm 親thân 生sanh 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 為vi 親thân 因nhân 緣duyên 。 止chỉ 取thủ 相tương 似tự 。 但đãn 可khả 以dĩ 為vi 真chân 等đẳng 流lưu 耳nhĩ 。 問vấn 。 種chủng 生sanh 現hiện 。 現hiện 熏huân 種chủng 。 卻khước 得đắc 同đồng 時thời 。 現hiện 引dẫn 現hiện 。 種chủng 引dẫn 種chủng 。 即tức 不bất 同đồng 時thời 其kỳ 理lý 安an 在tại 。 曰viết 前tiền 二nhị 約ước 豎thụ 論luận 。 如như 頭đầu 上thượng 腳cước 下hạ 。 生sanh 莖hành 結kết 子tử 。 故cố 得đắc 同đồng 時thời 也dã 。 後hậu 二nhị 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 。 剎sát 那na 四tứ 相tương/tướng 。 前tiền 後hậu 相tương/tướng 引dẫn 。 故cố 不bất 同đồng 時thời 也dã 。 同đồng 則tắc 一nhất 時thời 二nhị 身thân 相tướng 並tịnh 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。

三tam 恆hằng 隨tùy 轉chuyển 。 謂vị 要yếu 長trường 時thời 。 一nhất 類loại 相tương 續tục 。 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 轉chuyển 識thức 。 轉chuyển 易dị 間gian 斷đoạn 。 與dữ 種chủng 子tử 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 顯hiển 種chủng 子tử 自tự 類loại 相tương 生sanh 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 隨tùy 順thuận 本bổn 識thức 也dã 。 相tương 續tục 。 簡giản 間gian 斷đoạn 。 一nhất 類loại 。 簡giản 善thiện 惡ác 。 長trường 時thời 。 簡giản 不bất 究cứu 竟cánh 。 究cứu 竟cánh 位vị 。 謂vị 種chủng 自tự 類loại 。 至chí 成thành 熟thục 位vị 也dã 。 亦diệc 可khả 即tức 金kim 剛cang 道đạo 。 亦diệc 名danh 治trị 際tế 。 良lương 以dĩ 金kim 剛cang 道đạo 。 黎lê 耶da 此thử 時thời 功công 能năng 方phương 盡tận 。 故cố 名danh 隨tùy 逐trục 至chí 治trị 際tế 。 恆hằng 與dữ 本bổn 識thức 相tương 應ứng 。 隨tùy 之chi 而nhi 轉chuyển 。 長trường 時thời 。 一nhất 類loại 。 無vô 記ký 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 直trực 至chí 金kim 剛cang 究cứu 竟cánh 位vị 。 始thỉ 為vi 種chủng 子tử 成thành 就tựu 耳nhĩ 。 若nhược 彼bỉ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 。 轉chuyển 易dị 間gian 斷đoạn 。 不bất 與dữ 種chủng 子tử 相tương 應ứng 。 故cố 此thử 一nhất 類loại 。 遮già 彼bỉ 轉chuyển 易dị 。 此thử 相tương 續tục 。 遮già 彼bỉ 間gian 斷đoạn 。 此thử 顯hiển 種chủng 子tử 。 自tự 類loại 相tương 生sanh 者giả 。 謂vị 種chủng 引dẫn 種chủng 也dã 。 然nhiên 雖tuy 有hữu 生sanh 義nghĩa 而nhi 無vô 自tự 熏huân 義nghĩa 。 詳tường 如như 宗tông 鏡kính 。 問vấn 。 前tiền 後hậu 相tương 離ly 。 既ký 已dĩ 為vi 種chủng 義nghĩa 第đệ 二nhị 之chi 所sở 簡giản 。 恆hằng 常thường 隨tùy 轉chuyển 。 何hà 又hựu 為vi 種chủng 義nghĩa 第đệ 三tam 之chi 所sở 收thu 。 曰viết 。 義nghĩa 各các 不bất 同đồng 。 簡giản 別biệt 而nhi 分phần/phân 劑tề 有hữu 歸quy 。 種chủng 全toàn 具cụ 義nghĩa 。 圓viên 收thu 而nhi 規quy 模mô 無vô 欠khiếm 。 簡giản 此thử 所sở 取thủ 。 約ước 彼bỉ 而nhi 簡giản 。 收thu 彼bỉ 所sở 簡giản 。 約ước 此thử 而nhi 收thu 。 予# 奪đoạt 隨tùy 宜nghi 。 各các 適thích 其kỳ 當đương 。 問vấn 。 若nhược 一nhất 類loại 相tương 續tục 。 應ưng 無vô 有hữu 斷đoạn 。 云vân 何hà 壽thọ 盡tận 相tương/tướng 耶da 。 曰viết 。 生sanh 果quả 有hữu 限hạn 。 種chủng 體thể 非phi 斷đoạn 。 若nhược 以dĩ 命mạng 斷đoạn 而nhi 種chủng 便tiện 斷đoạn 。 捨xả 生sanh 趣thú 生sanh 。 者giả 其kỳ 誰thùy 耶da 。 雖tuy 趣thú 生sanh 不bất 無vô 現hiện 行hành 。 而nhi 現hiện 行hành 必tất 從tùng 種chủng 體thể 。 詳tường 之chi 。

四tứ 性tánh 决# 定định 。 謂vị 隨tùy 因nhân 力lực 。 生sanh 善thiện 惡ác 等đẳng 。 功công 能năng 决# 定định 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 餘dư 部bộ 。 執chấp 異dị 性tánh 因nhân 。 生sanh 異dị 性tánh 果quả 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 因nhân 力lực 决# 定định 也dã 。 先tiên 世thế 業nghiệp 熏huân 名danh 因nhân 。 後hậu 生sanh 現hiện 行hành 名danh 果quả 。 力lực 即tức 功công 能năng 。 曰viết 决# 定định 者giả 。 生sanh 善thiện 果quả 之chi 功công 能năng 。 斷đoạn 不bất 轉chuyển 移di 為vi 生sanh 惡ác 果quả 之chi 功công 能năng 。 始thỉ 可khả 為vi 種chủng 子tử 成thành 就tựu 。 彼bỉ 善thiện 因nhân 生sanh 惡ác 果quả 等đẳng 之chi 異dị 性tánh 。 豈khởi 得đắc 成thành 就tựu 種chủng 子tử 。 故cố 此thử 决# 定định 。 遮già 彼bỉ 不bất 定định 。 見kiến 不bất 定định 非phi 種chủng 子tử 也dã 。 問vấn 。 異dị 性tánh 因nhân 不bất 成thành 種chủng 子tử 。 何hà 謂vị 因nhân 通thông 善thiện 惡ác 。 曰viết 。 此thử 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 是thị 增tăng 上thượng 。 何hà 可khả 同đồng 年niên 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 善thiện 惡ác 現hiện 行hành 之chi 果quả 。 生sanh 于vu 决# 定định 種chủng 子tử 之chi 能năng 。 决# 定định 功công 能năng 之chi 種chủng 。 生sanh 于vu 善thiện 惡ác 熏huân 習tập 之chi 業nghiệp 。 業nghiệp 惡ác 者giả 無vô 論luận 矣hĩ 。 即tức 熏huân 習tập 于vu 善thiện 。 其kỳ 熏huân 不bất 猛mãnh 。 其kỳ 力lực 不bất 生sanh 。 猛mãnh 而nhi 不bất 恆hằng 。 生sanh 亦diệc 不bất 成thành 。 功công 能năng 未vị 决# 于vu 今kim 生sanh 。 升thăng 沉trầm 寧ninh 保bảo 于vu 來lai 世thế 。 永vĩnh 明minh 云vân 。 修tu 行hành 之chi 要yếu 無vô 他tha 。 直trực 要yếu 洗tẩy 滌địch 八bát 識thức 田điền 中trung 。 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 根căn 塵trần 下hạ 無vô 邉# 垢cấu 染nhiễm 種chủng 子tử 乾can/kiền/càn 淨tịnh 。 妙diệu 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 吾ngô 曹tào 聞văn 此thử 。 鏤lũ 骨cốt 銘minh 肌cơ 。 念niệm 念niệm 不bất 忘vong 。 始thỉ 名danh 善thiện 學học 法pháp 者giả 。 始thỉ 名danh 不bất 背bội 恩ân 者giả 。

五ngũ 待đãi 眾chúng 緣duyên 。 謂vị 此thử 要yếu 待đãi 自tự 眾chúng 緣duyên 合hợp 。 功công 能năng 殊thù 勝thắng 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 外ngoại 道đạo 執chấp 自tự 然nhiên 因nhân 。 不bất 待đãi 眾chúng 緣duyên 。 恆hằng 頓đốn 生sanh 果quả 。 或hoặc 遮già 餘dư 部bộ 。 緣duyên 恆hằng 非phi 無vô 。 顯hiển 所sở 待đãi 緣duyên 。 非phi 恆hằng 有hữu 性tánh 。 故cố 種chủng 于vu 果quả 。 非phi 恆hằng 頓đốn 生sanh 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 待đãi 緣duyên 和hòa 合hợp 也dã 。 眾chúng 緣duyên 。 即tức 因nhân 緣duyên 增tăng 上thượng 等đẳng 四tứ 緣duyên 。 心tâm 種chủng 待đãi 四tứ 緣duyên 。 色sắc 種chủng 待đãi 二nhị 緣duyên 。 曰viết 自tự 。 辦biện 自tự 果quả 之chi 緣duyên 也dã 。 如như 眼nhãn 自tự 九cửu 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 耳nhĩ 自tự 八bát 緣duyên 等đẳng 也dã 。 功công 能năng 。 即tức 生sanh 現hiện 之chi 功công 能năng 。 殊thù 勝thắng 者giả 。 以dĩ 决# 定định 之chi 能năng 。 必tất 緣duyên 合hợp 而nhi 生sanh 現hiện 殊thù 勝thắng 也dã 。 待đãi 眾chúng 緣duyên 者giả 。 謂vị 此thử 功công 能năng 。 要yếu 待đãi 自tự 家gia 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 功công 能năng 殊thù 勝thắng 者giả 。 方phương 成thành 為vi 種chủng 子tử 。 彼bỉ 無vô 緣duyên 而nhi 自tự 然nhiên 生sanh 。 不bất 待đãi 緣duyên 而nhi 緣duyên 恆hằng 有hữu 。 豈khởi 成thành 種chủng 子tử 。 故cố 緣duyên 合hợp 遮già 自tự 然nhiên 。 待đãi 緣duyên 遮già 恆hằng 緣duyên 。 遮già 其kỳ 不bất 成thành 種chủng 子tử 也dã 。

六lục 引dẫn 自tự 果quả 。 謂vị 于vu 別biệt 別biệt 色sắc 心tâm 等đẳng 果quả 。 各các 各các 引dẫn 生sanh 。 方phương 成thành 種chủng 子tử 。 此thử 遮già 外ngoại 道đạo 。 執chấp 唯duy 一nhất 因nhân 。 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 。 或hoặc 遮già 餘dư 部bộ 。 執chấp 色sắc 心tâm 等đẳng 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。

顯hiển 種chủng 成thành 于vu 各các 引dẫn 自tự 果quả 也dã 。 別biệt 別biệt 色sắc 心tâm 自tự 果quả 也dã 。 各các 各các 引dẫn 生sanh 。 引dẫn 自tự 果quả 也dã 。 如như 是thị 方phương 成thành 種chủng 子tử 耳nhĩ 。 彼bỉ 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 。 一nhất 因nhân 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 。 豈khởi 別biệt 因nhân 別biệt 果quả 之chi 謂vị 乎hồ 。 餘dư 部bộ 色sắc 心tâm 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。 豈khởi 因nhân 引dẫn 自tự 果quả 之chi 謂vị 乎hồ 。 故cố 遮già 其kỳ 不bất 成thành 種chủng 子tử 也dã 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

唯duy 本bổn 識thức 中trung 。 功công 能năng 差sai 別biệt 。 具cụ 斯tư 六lục 義nghĩa 。 成thành 種chủng 非phi 餘dư 。

總tổng 結kết 具cụ 義nghĩa 也dã 。 中trung 即tức 八bát 之chi 自tự 證chứng 。 差sai 別biệt 者giả 每mỗi 種chủng 皆giai 具cụ 六lục 義nghĩa 。 故cố 曰viết 功công 能năng 差sai 別biệt 。 具cụ 斯tư 六lục 義nghĩa 。 成thành 種chủng 非phi 餘dư 。 見kiến 六lục 義nghĩa 之chi 必tất 不bất 可khả 缺khuyết 也dã 。

○# 二nhị 簡giản 別biệt 外ngoại 種chủng 。

外ngoại 榖cốc 麥mạch 等đẳng 。 識thức 所sở 變biến 故cố 。 假giả 立lập 種chủng 名danh 。 非phi 實thật 種chủng 子tử 。 此thử 種chủng [執/力]# 力lực 。 生sanh 近cận 正chánh 果quả 。 名danh 曰viết 生sanh 因nhân 。 引dẫn 遠viễn 殘tàn 果quả 。 令linh 不bất 頓đốn 絕tuyệt 。 即tức 名danh 引dẫn 因nhân 。 內nội 種chủng 必tất 由do 熏huân 習tập 生sanh 長trưởng 。 親thân 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 外ngoại 種chủng 熏huân 習tập 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 辦biện 所sở 生sanh 果quả 。 必tất 以dĩ 內nội 種chủng 。 為vì 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 是thị 共cộng 相tương 種chủng 。 所sở 生sanh 果quả 故cố 。

對đối 內nội 簡giản 外ngoại 。 决# 外ngoại 種chủng 非phi 因nhân 緣duyên 也dã 。 初sơ 推thôi 原nguyên 假giả 實thật 。 二nhị 通thông 辨biện 生sanh 引dẫn 。 三tam 簡giản 緣duyên 所sở 屬thuộc 。 四tứ 重trọng/trùng 覈# 其kỳ 因nhân 。 總tổng 之chi 外ngoại 種chủng 是thị 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 。 非phi 親thân 因nhân 緣duyên 。 但đãn 通thông 論luận 生sanh 引dẫn 。 則tắc 不bất 獨độc 內nội 種chủng 雙song 具cụ 。 外ngoại 種chủng 亦diệc 具cụ 。 若nhược 別biệt 熏huân 有hữu 無vô 。 則tắc 內nội 是thị 因nhân 緣duyên 。 外ngoại 唯duy 增tăng 上thượng 。 以dĩ 外ngoại 種chủng 望vọng 所sở 生sanh 果quả 。 但đãn 為vi 增tăng 上thượng 。 親thân 辦biện 果quả 體thể 。 必tất 以dĩ 內nội 種chủng 為vi 親thân 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 是thị 八bát 識thức 中trung 共cộng 相tương 種chủng 所sở 生sanh 果quả 故cố 。 彼bỉ 外ngoại 榖cốc 麥mạch 等đẳng 種chủng 。 亦diệc 是thị 器khí 界giới 所sở 攝nhiếp 故cố 也dã 。 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 生sanh 引dẫn 二nhị 因nhân 。 解giải 有hữu 多đa 種chủng 。 要yếu 之chi 內nội 種chủng 。 初sơ 生sanh 至chí 壽thọ 量lượng 邉# 際tế 為vi 正chánh 果quả 。 即tức 名danh 生sanh 因nhân 。 能năng 引dẫn 喪táng 後hậu 屍thi 骸hài 未vị 即tức 壞hoại 盡tận 為vi 殘tàn 果quả 。 即tức 名danh 引dẫn 因nhân 。 外ngoại 種chủng 初sơ 生sanh 至chí 果quả 成thành 熟thục 為vi 正chánh 果quả 。 即tức 名danh 生sanh 因nhân 。 能năng 引dẫn 枯khô 後hậu 相tương 續tục 為vi 殘tàn 果quả 。 即tức 名danh 引dẫn 因nhân 。 生sanh 因nhân 盡tận 故cố 枯khô 喪táng 。 引dẫn 因nhân 盡tận 故cố 滅diệt 盡tận 。 引dẫn 雖tuy 生sanh 之chi 餘dư [執/力]# 。 而nhi 其kỳ 力lực 未vị 嘗thường 不bất 本bổn 于vu 初sơ 始thỉ 。 故cố 古cổ 以dĩ 放phóng 箭tiễn 為vi 生sanh 因nhân 。 彎loan 弓cung 為vi 引dẫn 因nhân 等đẳng 也dã 。 熏huân 習tập 生sanh 長trưởng 。 已dĩ 見kiến 前tiền 文văn 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 者giả 。 無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 云vân 。 從tùng 牛ngưu 糞phẩn 毛mao 等đẳng 。 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 生sanh 彼bỉ 苣cự 蕂vừng 青thanh 蓮liên 華hoa 根căn 。 及cập 以dĩ 蒲bồ 等đẳng 。 非phi 彼bỉ 苣cự 蕂vừng 等đẳng 。 與dữ 彼bỉ 炭thán 等đẳng 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 互hỗ 相tương 熏huân 習tập 。 而nhi 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 如như 是thị 外ngoại 種chủng 。 或hoặc 無vô 熏huân 習tập 。 又hựu 苣cự 蕂vừng 等đẳng 。 與dữ 華hoa 鬘man 等đẳng 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 由do 熏huân 習tập 故cố 。 生sanh 香hương 氣khí 等đẳng 。 如như 是thị 外ngoại 種chủng 。 或hoặc 有hữu 熏huân 習tập 。 有hữu 無vô 不bất 定định 。 故cố 名danh 為vi 或hoặc 。 又hựu 增tăng 上thượng 。 有hữu 順thuận 有hữu 逆nghịch 。 有hữu 力lực 無vô 力lực 。 四tứ 種chủng 對đối 因nhân 緣duyên 。 皆giai 為vi 外ngoại 緣duyên 。

○# 四tứ 辨biện 熏huân 習tập (# 四tứ )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 所sở 熏huân 三tam 別biệt 釋thích 能năng 熏huân 四tứ 通thông 辨biện 熏huân 習tập 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 總tổng 標tiêu 。

依y 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 立lập 熏huân 習tập 名danh 。 所sở 熏huân 能năng 熏huân 。 各các 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 令linh 種chủng 生sanh 長trưởng 。 故cố 名danh 熏huân 習tập 。

問vấn 答đáp 原nguyên 名danh 。 標tiêu 熏huân 習tập 所sở 由do 立lập 也dã 。 熏huân 者giả 。 資tư 熏huân 擊kích 發phát 。 習tập 者giả 。 數sác 數sác 不bất 已dĩ 。 現hiện 行hành 心tâm 境cảnh 。 資tư 熏huân 擊kích 發phát 不bất 已dĩ 。 自tự 使sử 本bổn 識thức 。 種chủng 子tử 生sanh 起khởi 增tăng 長trưởng 也dã 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích 所sở 熏huân (# 三tam )# 。 初sơ 徵trưng 二nhị 釋thích 三tam 結kết 。

○# 初sơ 徵trưng 。

何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 所sở 熏huân 四tứ 義nghĩa 。

○# 二nhị 釋thích 。

一nhất 堅kiên 住trụ 性tánh 。 若nhược 法pháp 始thỉ 終chung 。 一nhất 類loại 相tương 續tục 。 能năng 持trì 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 轉chuyển 識thức 。 及cập 聲thanh 風phong 等đẳng 。 性tánh 不bất 堅kiên 住trụ 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。

列liệt 釋thích 遮già 三tam 。 四tứ 段đoạn 皆giai 同đồng 。 堅kiên 謂vị 無vô 易dị 。 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 無vô 雜tạp 是thị 堅kiên 。 住trụ 謂vị 無vô 間gian 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 是thị 住trụ 。 習tập 氣khí 即tức 種chủng 子tử 。 能năng 持trì 者giả 。 此thử 堅kiên 住trụ 性tánh 。 方phương 能năng 任nhậm 持trì 種chủng 子tử 不bất 失thất 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 彼bỉ 前tiền 六lục 識thức 。 多đa 類loại 變biến 易dị 則tắc 非phi 堅kiên 。 五ngũ 位vị 無vô 心tâm 則tắc 非phi 住trụ 。 既ký 無vô 能năng 持trì 。 豈khởi 是thị 所sở 熏huân 。 故cố 為vi 此thử 遮già 。 且thả 兼kiêm 遮già 第đệ 七thất 。 及cập 經kinh 部bộ 師sư 。 以dĩ 七thất 住trụ 有hữu 漏lậu 位vị 。 雖tuy 不bất 間gian 斷đoạn 。 在tại 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 亦diệc 有hữu 解giải 脫thoát 間gian 斷đoạn 。 得đắc 無vô 漏lậu 時thời 。 不bất 能năng 持trì 有hữu 漏lậu 種chủng 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 體thể 相tướng 違vi 故cố 。 第đệ 八bát 雖tuy 是thị 有hữu 漏lậu 。 以dĩ 在tại 因nhân 中trung 。 體thể 無vô 解giải 脫thoát 。 惟duy 無vô 覆phú 性tánh 。 即tức 不bất 妨phương 亦diệc 能năng 持trì 無vô 漏lậu 種chủng 。 以dĩ 經kinh 部bộ 師sư 。 將tương 色sắc 心tâm 更cánh 互hỗ 持trì 種chủng 。 今kim 謂vị 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 色sắc 心tâm 俱câu 有hữu 間gian 斷đoạn 。 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 不bất 通thông 三tam 界giới 。 如như 何hà 持trì 耶da 。 故cố 亦diệc 遮già 也dã 。 量lượng 之chi 。 轉chuyển 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 非phi 是thị 所sở 熏huân 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 性tánh 非phi 堅kiên 住trụ 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 聲thanh 風phong 等đẳng 。

二nhị 無vô 記ký 性tánh 。 若nhược 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 違vi 逆nghịch 。 能năng 容dung 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 善thiện 染nhiễm [執/力]# 力lực 強cường 盛thịnh 。 無vô 所sở 容dung 納nạp 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 由do 此thử 如Như 來Lai 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 。 唯duy 帶đái 舊cựu 種chủng 。 非phi 新tân 受thọ 熏huân 。

平bình 等đẳng 無vô 逆nghịch 。 雙song 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 平bình 等đẳng 是thị 表biểu 。 無vô 違vi 逆nghịch 是thị 遮già 。 無vô 違vi 逆nghịch 即tức 平bình 等đẳng 。 表biểu 處xứ 全toàn 遮già 。 平bình 等đẳng 即tức 無vô 違vi 逆nghịch 。 遮già 時thời 全toàn 表biểu 。 二nhị 平bình 等đẳng 是thị 能năng 。 無vô 違vi 逆nghịch 是thị 所sở 。 法pháp 是thị 平bình 等đẳng 。 故cố 無vô 所sở 違vi 逆nghịch 。 無vô 所sở 違vi 逆nghịch 。 因nhân 能năng 法pháp 平bình 等đẳng 也dã 。 平bình 等đẳng 無vô 逆nghịch 。 正chánh 無vô 記ký 面diện 孔khổng 。 因nhân 此thử 能năng 容dung 習tập 氣khí 。 如như 素tố 帛bạch 之chi 能năng 容dung 熏huân 習tập 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 彼bỉ 善thiện 染nhiễm [執/力]# 力lực 強cường 盛thịnh 。 無vô 所sở 容dung 納nạp 。 如như 沉trầm 麝xạ 韮phỉ 蒜toán 之chi 無vô 所sở 容dung 於ư 香hương 臭xú 。 非phi 是thị 所sở 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 也dã 。 豈khởi 惟duy 是thị 哉tai 。 由do 此thử 之chi 故cố 。 如Như 來Lai 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 。 亦diệc 如như 沉trầm 麝xạ 。 不bất 受thọ 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 非phi 所sở 熏huân 。 即tức 彼bỉ 識thức 中trung 。 但đãn 唯duy 帶đái 昔tích 曾tằng 熏huân 之chi 舊cựu 無vô 漏lậu 種chủng 。 非phi 今kim 日nhật 又hựu 新tân 受thọ 熏huân 習tập 而nhi 成thành 種chủng 也dã 。 問vấn 。 善thiện 不bất 容dung 惡ác 。 為vi 惡ác 是thị 煩phiền 惱não 。 善thiện 非phi 煩phiền 惱não 。 何hà 為vi 不bất 容dung 。 曰viết 。 亦diệc 不bất 容dung 信tín 等đẳng 所sở 熏huân 。 以dĩ 互hỗ 不bất 相tương 容dung 故cố 也dã 。 是thị 則tắc 單đơn 取thủ 堅kiên 住trụ 。 不bất 以dĩ 無vô 記ký 簡giản 之chi 。 則tắc 堅kiên 住trụ 於ư 佛Phật 果Quả 之chi 第đệ 八bát 。 亦diệc 是thị 所sở 熏huân 矣hĩ 。 豈khởi 是thị 所sở 熏huân 。

三tam 可khả 熏huân 性tánh 。 若nhược 法pháp 自tự 在tại 。 性tánh 非phi 堅kiên 密mật 。 能năng 受thọ 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 心tâm 所sở 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 依y 他tha 堅kiên 密mật 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。

拘câu 繫hệ 則tắc 不bất 自tự 在tại 。 無vô 拘câu 繫hệ 者giả 名danh 心tâm 王vương 。 堅kiên 密mật 則tắc 不bất 虚# 踈sơ 。 非phi 堅kiên 密mật 者giả 為vi 能năng 受thọ 。 自tự 在tại 虚# 踈sơ 。 能năng 受thọ 習tập 氣khí 。 可khả 是thị 所sở 熏huân 。 彼bỉ 難Nan 陀Đà 第đệ 八bát 五ngũ 所sở 。 豈khởi 得đắc 自tự 在tại 。 馬mã 鳴minh 無vô 為vi 真Chân 如Như 。 寧ninh 得đắc 虚# 踈sơ 。 非phi 是thị 所sở 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 耳nhĩ 。 問vấn 。 前tiền 取thủ 堅kiên 。 此thử 非phi 堅kiên 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 曰viết 。 前tiền 堅kiên 是thị 一nhất 類loại 不bất 易dị 。 取thủ 其kỳ 能năng 持trì 。 此thử 堅kiên 如như 金kim 石thạch 之chi 實thật 。 非phi 其kỳ 不bất 能năng 受thọ 也dã 。 名danh 同đồng 義nghĩa 別biệt 。 須tu 當đương 以dĩ 義nghĩa 定định 名danh 。 是thị 則tắc 縱túng/tung 兼kiêm 無vô 記ký 。 而nhi 不bất 以dĩ 可khả 熏huân 簡giản 之chi 。 則tắc 第đệ 八bát 心tâm 所sở 之chi 雙song 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 無vô 為vi 之chi 亦diệc 有hữu 堅kiên 住trụ 。 皆giai 是thị 所sở 熏huân 矣hĩ 。 豈khởi 是thị 所sở 熏huân 。

四tứ 與dữ 能năng 熏huân 。 共cộng 和hòa 合hợp 性tánh 。 若nhược 與dữ 能năng 熏huân 。 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 。 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。

同đồng 時thời 者giả 。 同đồng 一nhất 剎sát 那na 。 同đồng 處xứ 者giả 。 同đồng 一nhất 身thân 處xứ 。 不bất 即tức 者giả 。 所sở 不bất 是thị 能năng 。 不bất 離ly 者giả 。 處xử 時thời 不bất 隔cách 。

時thời 處xứ 同đồng 。 即tức 離ly 絕tuyệt 。 正chánh 與dữ 能năng 熏huân 共cộng 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 若nhược 此thử 人nhân 第đệ 八bát 。 望vọng 他tha 人nhân 前tiền 七thất 。 他tha 身thân 不bất 同đồng 處xứ 。 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 時thời 。 相tương 離ly 非phi 和hòa 合hợp 。 豈khởi 是thị 所sở 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 也dã 。 亦diệc 兼kiêm 遮già 經kinh 部bộ 師sư 。 前tiền 念niệm 識thức 體thể 。 熏huân 後hậu 念niệm 識thức 相tương/tướng 。 不bất 同đồng 時thời 故cố 。 亦diệc 非phi 所sở 熏huân 。 是thị 則tắc 止chỉ 取thủ 前tiền 三tam 為vi 所sở 熏huân 。 而nhi 不bất 以dĩ 第đệ 四tứ 簡giản 之chi 。 則tắc 此thử 人nhân 第đệ 八bát 。 受thọ 他tha 人nhân 前tiền 七thất 之chi 熏huân 矣hĩ 。 豈khởi 是thị 所sở 熏huân 。

○# 三tam 結kết 。

唯duy 異dị 熟thục 識thức 。 具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 。 可khả 是thị 所sở 熏huân 。 非phi 心tâm 所sở 等đẳng 。

○# 三tam 別biệt 釋thích 能năng 熏huân (# 三tam )# 。 初sơ 徴# 二nhị 釋thích 三tam 結kết 。

○# 初sơ 徴# 。

何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 能năng 熏huân 四tứ 義nghĩa 。

○# 二nhị 釋thích 。

一nhất 有hữu 生sanh 滅diệt 。 若nhược 法pháp 非phi 常thường 。 能năng 有hữu 作tác 用dụng 。 生sanh 長trưởng 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 無vô 為vi 。 前tiền 後hậu 不bất 變biến 。 無vô 生sanh 長trưởng 用dụng 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。

列liệt 釋thích 遮già 三tam 。 四tứ 段đoạn 皆giai 同đồng 。 非phi 常thường 即tức 生sanh 滅diệt 。 能năng 有hữu 作tác 用dụng 生sanh 長trưởng 習tập 氣khí 者giả 。 謂vị 有hữu 生sanh 長trưởng 習tập 氣khí 之chi 作tác 用dụng 也dã 。 作tác 用dụng 如như 此thử 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 彼bỉ 無vô 為vi 無vô 生sanh 滅diệt 。 前tiền 後hậu 不bất 變biến 。 無vô 生sanh 長trưởng 用dụng 。 豈khởi 是thị 能năng 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 。

二nhị 有hữu 勝thắng 用dụng 。 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 [執/力]# 力lực 增tăng 盛thịnh 。 能năng 引dẫn 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 [執/力]# 力lực 羸luy 劣liệt 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。

增tăng 盛thịnh 即tức 勝thắng 用dụng 。 能năng 引dẫn 。 正chánh [執/力]# 力lực 增tăng 盛thịnh 也dã 。 勝thắng 用dụng 如như 此thử 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 者giả 。 心tâm 心tâm 所sở 。 指chỉ 第đệ 八bát 。 及cập 六lục 識thức 中trung 極cực 劣liệt 無vô 記ký 。 等đẳng 指chỉ 色sắc 法pháp 。 及cập 不bất 相tương 應ứng 。 業nghiệp 感cảm 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 雖tuy 有hữu 能năng 緣duyên 熏huân 用dụng 。 而nhi 無vô 善thiện 染nhiễm 強cường 盛thịnh 之chi 用dụng 。 能năng 熏huân 色sắc 法pháp 。 雖tuy 有hữu 強cường 盛thịnh 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 能năng 緣duyên 熏huân 用dụng 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 二nhị 用dụng 皆giai 無vô 。 總tổng 以dĩ 羸luy 弱nhược 該cai 之chi 。 言ngôn 其kỳ 皆giai 不bất 能năng 引dẫn 習tập 氣khí 也dã 。 既ký 不bất 能năng 引dẫn 。 豈khởi 是thị 能năng 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 。 是thị 則tắc 獨độc 取thủ 生sanh 滅diệt 。 而nhi 不bất 以dĩ 勝thắng 用dụng 簡giản 之chi 。 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 皆giai 能năng 熏huân 矣hĩ 。 豈khởi 是thị 能năng 熏huân 。

三tam 有hữu 增tăng 減giảm 。 若nhược 有hữu 勝thắng 用dụng 。 可khả 增tăng 可khả 減giảm 。 攝nhiếp 植thực 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 佛Phật 果Quả 。 圓viên 滿mãn 善thiện 法Pháp 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 彼bỉ 若nhược 能năng 熏huân 。 便tiện 非phi 圓viên 滿mãn 。 前tiền 後hậu 佛Phật 果Quả 。 應ưng 有hữu 勝thắng 劣liệt 。

攝nhiếp 。 收thu 蔵# 義nghĩa 。 植thực 。 栽tài 培bồi 義nghĩa 。 增tăng 減giảm 。 損tổn 益ích 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 殊thù 勝thắng 之chi 用dụng 。 數sác 數sác 熏huân 習tập 而nhi 使sử 之chi 增tăng 益ích 。 熏huân 習tập 伏phục 除trừ 而nhi 使sử 之chi 減giảm 損tổn 。 收thu 攝nhiếp 培bồi 植thực 其kỳ 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 彼bỉ 佛Phật 果Quả 前tiền 七thất 。 雖tuy 具cụ 生sanh 滅diệt 勝thắng 用dụng 。 以dĩ 圓viên 滿mãn 善thiện 法Pháp 。 無vô 所sở 損tổn 益ích 。 非phi 是thị 能năng 熏huân 。 故cố 為vi 所sở 遮già 。 彼bỉ 若nhược 能năng 熏huân 。 便tiện 非phi 圓viên 滿mãn 。 非phi 圓viên 滿mãn 。 便tiện 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 豈khởi 佛Phật 果Quả 之chi 謂vị 哉tai 。 是thị 則tắc 止chỉ 取thủ 前tiền 二nhị 。 不bất 以dĩ 增tăng 減giảm 簡giản 之chi 。 則tắc 佛Phật 果Quả 前tiền 七thất 是thị 能năng 熏huân 矣hĩ 。 豈khởi 是thị 能năng 熏huân 。

四tứ 與dữ 所sở 熏huân 和hòa 合hợp 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 與dữ 所sở 熏huân 。 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 剎sát 那na 。 前tiền 後hậu 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。

同đồng 前tiền 所sở 熏huân 第đệ 四tứ 。 不bất 必tất 重trọng/trùng 明minh 。 問vấn 。 若nhược 與dữ 所sở 熏huân 和hòa 合hợp 一nhất 處xứ 方phương 名danh 能năng 熏huân 者giả 。 且thả 如như 後hậu 人nhân 為vi 先tiên 亡vong 。 作tác 諸chư 功công 德đức 。 令linh 他tha 獲hoạch 福phước 。 豈khởi 非phi 熏huân 他tha 識thức 耶da 。 答đáp 。 此thử 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 此thử 但đãn 為vi 增tăng 上thượng 。 令linh 亡vong 者giả 自tự 發phát 心tâm 。 非phi 熏huân 他tha 識thức 。 二nhị 七thất 分phần 之chi 中trung 。 許hứa 獲hoạch 一nhất 分phần/phân 。 非phi 全toàn 獲hoạch 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 只chỉ 此thử 一nhất 分phần/phân 。 便tiện 是thị 此thử 人nhân 造tạo 福phước 。 他tha 人nhân 受thọ 果quả 。 應ưng 乖quai 唯duy 識thức 矣hĩ 。 答đáp 。 一nhất 定định 力lực 。 二nhị 通thông 力lực 。 三tam 借tá 識thức 力lực 。 四tứ 大đại 願nguyện 力lực 五ngũ 佛Phật 法Pháp 威uy 德đức 力lực 。 此thử 五ngũ 唯duy 識thức 不bất 判phán 。 是thị 則tắc 所sở 獲hoạch 一nhất 分phần/phân 功công 德đức 。 全toàn 借tá 識thức 力lực 等đẳng 。 不bất 判phán 唯duy 識thức 。 但đãn 為vi 增tăng 上thượng 外ngoại 緣duyên 。

○# 三tam 結kết 。

唯duy 七thất 轉chuyển 識thức 。 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 。 有hữu 勝thắng [執/力]# 用dụng 而nhi 增tăng 減giảm 者giả 。 具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 可khả 是thị 能năng 熏huân 。

問vấn 。 七thất 轉chuyển 心tâm 所sở 。 可khả 是thị 能năng 熏huân 。 第đệ 八bát 心tâm 所sở 。 何hà 非phi 所sở 熏huân 。 曰viết 。 所sở 闕khuyết 自tự 在tại 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 能năng 熏huân 之chi 所sở 。 雖tuy 闕khuyết 自tự 在tại 。 為vi 因nhân 有hữu 力lực 。 可khả 為vi 能năng 熏huân 。 又hựu 受thọ 熏huân 須tu 一nhất 報báo 之chi 主chủ 。 所sở 既ký 非phi 主chủ 。 果quả 且thả 無vô 力lực 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 耳nhĩ 。 况# 王vương 所sở 一nhất 聚tụ 。 六lục 皆giai 受thọ 熏huân 。 凢# 一nhất 能năng 熏huân 。 應ưng 熏huân 六lục 種chủng 。 種chủng 多đa 現hiện 必tất 多đa 。 是thị 一nhất 有hữu 情tình 。 成thành 六lục 有hữu 情tình 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 問vấn 。 直trực 如như 第đệ 七thất 一nhất 聚tụ 心tâm 所sở 。 有hữu 十thập 八bát 法pháp 。 緣duyên 第đệ 八bát 時thời 。 齊tề 熏huân 十thập 八bát 質chất 種chủng 。 何hà 無vô 頓đốn 生sanh 十thập 八bát 種chủng 果quả 之chi 失thất 耶da 。 曰viết 。 能năng 熏huân 雖tuy 多đa 。 受thọ 熏huân 處xứ 一nhất 。 唯duy 生sanh 一nhất 果quả 。 如như 一nhất 麥mạch 中trung 有hữu 多đa 麵miến 塵trần 。 共cộng 生sanh 一nhất 等đẳng 。 問vấn 。 前tiền 七thất 能năng 熏huân 。 熏huân 第đệ 八bát 四tứ 分phần/phân 中trung 。 約ước 熏huân 何hà 分phần/phân 。 曰viết 。 前tiền 五ngũ 熏huân 八bát 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 。 第đệ 六lục 熏huân 八bát 相tương 見kiến 種chủng 子tử 。 第đệ 七thất 熏huân 八bát 見kiến 分phần/phân 種chủng 子tử 。 問vấn 。 前tiền 七thất 識thức 四tứ 分phần/phân 。 何hà 分phần/phân 能năng 熏huân 。 曰viết 。 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 相tương/tướng 亦diệc 能năng 熏huân 者giả 。 以dĩ 相tương/tướng 是thị 見kiến 分phần/phân 與dữ 力lực 。 又hựu 自tự 證chứng 與dữ 力lực 故cố 。

○# 四tứ 通thông 辨biện 熏huân 習tập 。

如như 是thị 能năng 熏huân 。 與dữ 所sở 熏huân 識thức 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 熏huân 習tập 義nghĩa 成thành 。 令linh 所sở 熏huân 中trung 。 種chủng 子tử 生sanh 長trưởng 。 如như 熏huân 苣cự 蕂vừng 。 故cố 名danh 熏huân 習tập 。 能năng 熏huân 識thức 等đẳng 。 從tùng 種chủng 生sanh 時thời 。 即tức 能năng 為vi 因nhân 。 復phục 熏huân 成thành 種chủng 。 三tam 法pháp 展triển 轉chuyển 。 因nhân 果quả 同đồng 時thời 。 如như 炷chú 生sanh 燄diệm 。 燄diệm 生sanh 燋tiều 炷chú 。 亦diệc 如như 蘆lô 束thúc 。 更cánh 互hỗ 相tương 依y 。 因nhân 果quả 俱câu 時thời 。 理lý 不bất 傾khuynh 動động 。 能năng 熏huân 生sanh 種chủng 。 種chủng 起khởi 現hiện 行hành 。 如như 俱câu 有hữu 因nhân 。 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 。 種chủng 子tử 前tiền 後hậu 。 自tự 類loại 相tương 生sanh 。 如như 同đồng 類loại 因nhân 。 引dẫn 等đẳng 流lưu 果quả 。 此thử 二nhị 於ư 果quả 。 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 除trừ 此thử 餘dư 法pháp 。 皆giai 非phi 因nhân 緣duyên 。 設thiết 名danh 因nhân 緣duyên 。 應ưng 知tri 假giả 說thuyết 。

通thông 辨biện 熏huân 習tập 。 以dĩ 判phán 結kết 因nhân 果quả 也dã 。 初sơ 正chánh 辨biện 熏huân 習tập 。 二nhị 種chủng 現hiện 相tướng 生sanh 。 三tam 例lệ 明minh 因nhân 果quả 。 苣cự 蕂vừng 即tức 胡hồ 蔴# 子tử 。 可khả 作tác 油du 。 西tây 域vực 用dụng 油du 塗đồ 身thân 。 先tiên 以dĩ 華hoa 香hương 取thủ 苣cự 蕂vừng 子tử 。 聚tụ 為vi 一nhất 處xứ 。 淹yêm 令linh 極cực 爛lạn 。 後hậu 取thủ 苣cự 蕂vừng 壓áp 油du 。 香hương 遂toại 芬phân 馥phức 。 是thị 以dĩ 苣cự 蕂vừng 本bổn 無vô 香hương 氣khí 。 以dĩ 華hoa 香hương 熏huân 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 而nhi 後hậu 有hữu 香hương 。 令linh 熏huân 習tập 義nghĩa 成thành 也dã 。 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 者giả 。 亦diệc 如như 苣cự 蕂vừng 華hoa 香hương 。 熏huân 習tập 同đồng 時thời 。 種chủng 生sanh 現hiện 。 如như 炷chú 生sanh 燄diệm 。 現hiện 熏huân 種chủng 。 如như 燄diệm 生sanh 焦tiêu 炷chú 。 種chủng 現hiện 不bất 離ly 。 亦diệc 如như 蘆lô 束thúc 。 更cánh 互hỗ 相tương 依y 。 種chủng 為vi 因nhân 。 現hiện 為vi 果quả 。 種chủng 生sanh 現hiện 。 因nhân 果quả 固cố 同đồng 時thời 。 現hiện 為vi 因nhân 。 種chủng 為vi 果quả 。 現hiện 熏huân 種chủng 。 因nhân 果quả 亦diệc 同đồng 時thời 也dã 。 此thử 同đồng 時thời 理lý 。 豈khởi 動động 搖dao 耶da 。 俱câu 有hữu 因nhân 者giả 。 謂vị 因nhân 與dữ 果quả 。 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 。 果quả 與dữ 因nhân 俱câu 。 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 謂vị 士sĩ 夫phu 作tác 用dụng 。 所sở 成thành 辦biện 果quả 。 如như 由do 士sĩ 農nông 商thương 賈cổ 書thư 筭# 占chiêm 卜bốc 等đẳng 士sĩ 夫phu 之chi 用dụng 。 而nhi 成thành 辦biện 諸chư 稼giá 穡# 財tài 利lợi 之chi 果quả 也dã 。 如như 俱câu 有hữu 因nhân 者giả 。 能năng 熏huân 現hiện 因nhân 。 而nhi 生sanh 種chủng 果quả 。 能năng 起khởi 種chủng 因nhân 所sở 起khởi 現hiện 果quả 。 果quả 與dữ 因nhân 俱câu 也dã 。 如như 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 能năng 熏huân 勝thắng 用dụng 。 所sở 生sanh 種chủng 子tử 。 種chủng 隨tùy 因nhân 力lực 。 生sanh 現hiện 果quả 法pháp 。 士sĩ 用dụng 所sở 辦biện 果quả 也dã 。 同đồng 類loại 因nhân 者giả 。 即tức 因nhân 似tự 果quả 。 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 即tức 果quả 似tự 因nhân 。 如như 同đồng 類loại 因nhân 者giả 。 前tiền 種chủng 與dữ 後hậu 種chủng 為vi 因nhân 。 種chủng 因nhân 同đồng 種chủng 果quả 也dã 。 如như 同đồng 類loại 因nhân 。 引dẫn 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 前tiền 種chủng 生sanh 後hậu 自tự 類loại 。 所sở 生sanh 自tự 類loại 。 果quả 似tự 前tiền 因nhân 故cố 也dã 。 此thử 二nhị 於ư 果quả 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 除trừ 此thử 餘dư 法pháp 。 皆giai 非phi 因nhân 緣duyên 。 設thiết 名danh 因nhân 緣duyên 。 應ưng 知tri 假giả 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 易dị 也dã 。 問vấn 。 六lục 因nhân 五ngũ 果quả 。 宗tông 鏡kính 雖tuy 已dĩ 詳tường 陳trần 。 真chân 似tự 等đẳng 流lưu 。 此thử 文văn 竟cánh 何hà 所sở 指chỉ 。 曰viết 。 八bát 識thức 之chi 中trung 。 三tam 性tánh 種chủng 因nhân 。 生sanh 三tam 性tánh 果quả 。 是thị 真chân 等đẳng 流lưu 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 殺sát 因nhân 而nhi 夭yểu 果quả 。 施thí 因nhân 而nhi 富phú 果quả 等đẳng 。 皆giai 似tự 等đẳng 流lưu 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 至chí 若nhược 種chủng 生sanh 種chủng 名danh 親thân 因nhân 。 與dữ 現hiện 生sanh 現hiện 為vi 等đẳng 流lưu 。 已dĩ 如như 前tiền 辨biện 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

是thị 謂vị 畧lược 說thuyết 。 一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 。

此thử 通thông 結kết 前tiền 文văn 。 一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 。 應ưng 更cánh 分phân 別biệt 以dĩ 下hạ 之chi 文văn 也dã 。 猶do 云vân 畧lược 說thuyết 。 不bất 盡tận 可khả 知tri 。

○# 四tứ 能năng 所sở 行hành 相tương/tướng (# 二nhị )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 標tiêu 旨chỉ 二nhị 正chánh 釋thích 行hành 緣duyên 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 標tiêu 旨chỉ 。

此thử 識thức 行hành 相tương/tướng 。 所sở 緣duyên 云vân 何hà 。 謂vị 不bất 可khả 知tri 。 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 。

設thiết 為vi 問vấn 義nghĩa 。 舉cử 頌tụng 以dĩ 當đương 其kỳ 旨chỉ 。 見kiến 執chấp 受thọ 處xứ 。 即tức 所sở 緣duyên 。 了liễu 。 即tức 行hành 相tương/tướng 。 幽u 隱ẩn 而nhi 不bất 可khả 知tri 也dã 。 又hựu 不bất 可khả 知tri 及cập 處xứ 了liễu 。 總tổng 是thị 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 四tứ 字tự 。

○# 二nhị 正chánh 釋thích 行hành 緣duyên (# 二nhị )# 。 初sơ 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 二nhị 謂vị 不bất 可khả 知tri 。

○# 初sơ 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu (# 二nhị )# 。 初sơ 畧lược 釋thích 二nhị 廣quảng 釋thích 。

○# 初sơ 畧lược 釋thích 。

了liễu 。 謂vị 了liễu 別biệt 。 即tức 是thị 行hành 相tương/tướng 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 處xử 。 謂vị 處xứ 所sở 。 即tức 器khí 世thế 間gian 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 執chấp 受thọ 有hữu 二nhị 。 謂vị 諸chư 種chủng 子tử 。 及cập 有hữu 根căn 身thân 。 諸chư 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 諸chư 相tướng 名danh 分phân 別biệt 習tập 氣khí 。 有hữu 根căn 身thân 者giả 。 謂vị 諸chư 色sắc 根căn 。 及cập 根căn 依y 處xứ 。 此thử 二nhị 皆giai 是thị 識thức 所sở 執chấp 受thọ 攝nhiếp 為vi 自tự 體thể 。 同đồng 安an 危nguy 故cố 。 執chấp 受thọ 及cập 處xứ 。 俱câu 是thị 所sở 緣duyên 。 阿a 頼# 耶da 識thức 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 自tự 體thể 生sanh 時thời 內nội 變biến 為vi 種chủng 。 及cập 有hữu 根căn 身thân 。 外ngoại 變biến 為vi 器khí 。 即tức 以dĩ 所sở 變biến 。 為vi 自tự 所sở 緣duyên 。 行hành 相tương/tướng 仗trượng 之chi 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 。

即tức 廣quảng 之chi 畧lược 。 釋thích 行hành 緣duyên 以dĩ 明minh 變biến 相tương/tướng 也dã 。 初sơ 釋thích 行hành 相tương/tướng 。 二nhị 釋thích 所sở 緣duyên 。 三Tam 明Minh 變biến 相tương/tướng 。 識thức 之chi 動động 處xứ 名danh 行hành 。 行hành 之chi 容dung 貌mạo 即tức 相tương/tướng 。 了liễu 別biệt 。 行hành 之chi 貌mạo 也dã 。 相tương/tướng 。 業nghiệp 習tập 氣khí 。 名danh 。 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 分phân 別biệt 。 我ngã 法pháp 習tập 氣khí 。 初sơ 屬thuộc 相tương/tướng 。 次thứ 屬thuộc 見kiến 。 三tam 屬thuộc 徧biến 計kế 。 色sắc 根căn 即tức 勝thắng 義nghĩa 。 依y 處xứ 是thị 浮phù 塵trần 。 及cập 處xứ 之chi 處xứ 。 則tắc 器khí 界giới 矣hĩ 。 執chấp 受thọ 各các 二nhị 義nghĩa 。 執chấp 。 攝nhiếp 義nghĩa 。 持trì 義nghĩa 。 攝nhiếp 為vi 自tự 體thể 。 持trì 令linh 不bất 散tán 。 受thọ 。 領lãnh 義nghĩa 。 覺giác 義nghĩa 。 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 。 令linh 生sanh 覺giác 受thọ 。 根căn 身thân 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 謂vị 攝nhiếp 為vi 自tự 體thể 。 同đồng 無vô 記ký 性tánh 。 持trì 令linh 不bất 散tán 。 不bất 使sử 爛lạn 壞hoại 也dã 。 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 。 是thị 八bát 相tương/tướng 分phần/phân 。 令linh 生sanh 覺giác 受thọ 。 與dữ 八bát 同đồng 安an 危nguy 故cố 。 八bát 安an 五ngũ 根căn 安an 。 八bát 危nguy 五ngũ 根căn 危nguy 故cố 。 若nhược 器khí 界giới 則tắc 但đãn 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 而nhi 已dĩ 。 有hữu 漏lậu 種chủng 子tử 。 義nghĩa 同đồng 根căn 身thân 。 無vô 漏lậu 則tắc 但đãn 持trì 之chi 一nhất 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 不bất 持trì 不bất 緣duyên 。 以dĩ 變biến 影ảnh 而nhi 緣duyên 。 即tức 犯phạm 八bát 緣duyên 假giả 法pháp 之chi 過quá 。 犯phạm 有hữu 情tình 界giới 增tăng 之chi 過quá 。 葢# 變biến 起khởi 則tắc 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 故cố 也dã 。 若nhược 親thân 緣duyên 則tắc 緣duyên 他tha 心tâm 。 犯phạm 唯duy 識thức 不bất 成thành 之chi 過quá 也dã 。 自tự 體thể 生sanh 時thời 者giả 。 自tự 證chứng 之chi 體thể 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 力lực 生sanh 。 此thử 能năng 變biến 之chi 自tự 體thể 也dã 。 內nội 種chủng 根căn 。 外ngoại 器khí 界giới 。 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 皆giai 自tự 體thể 所sở 變biến 。 內nội 外ngoại 不bất 離ly 于vu 變biến 也dã 。 即tức 以dĩ 所sở 變biến 。 為vi 自tự 所sở 緣duyên 。 所sở 緣duyên 不bất 離ly 于vu 變biến 也dã 。 行hành 相tương/tướng 仗trượng 之chi 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 。 則tắc 行hành 相tương/tướng 又hựu 豈khởi 離ly 于vu 變biến 哉tai 。 故cố 曰viết 第đệ 一nhất 能năng 變biến 也dã 。 問vấn 。 即tức 以dĩ 所sở 變biến 為vi 自tự 所sở 緣duyên 。 為vi 有hữu 本bổn 質chất 。 為vi 無vô 本bổn 質chất 。 答đáp 。 無vô 本bổn 質chất 。 問vấn 。 前tiền 五ngũ 與dữ 第đệ 八bát 。 皆giai 是thị 境cảnh 從tùng 種chủng 生sanh 。 識thức 任nhậm 運vận 緣duyên 。 同đồng 此thử 二nhị 義nghĩa 之chi 因nhân 緣duyên 變biến 。 何hà 五ngũ 識thức 有hữu 本bổn 質chất 。 八bát 便tiện 無vô 耶da 。 曰viết 。 前tiền 五ngũ 非phi 根căn 本bổn 。 故cố 緣duyên 境cảnh 須tu 藉tạ 本bổn 質chất 。 八bát 是thị 本bổn 識thức 。 不bất 假giả 本bổn 質chất 。 全toàn 體thể 現hiện 量lượng 性tánh 境cảnh 。 若nhược 離ly 三tam 境cảnh 外ngoại 。 更cánh 有hữu 法pháp 與dữ 八bát 為vi 本bổn 質chất 者giả 。 即tức 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 望vọng 緣duyên 他tha 人nhân 浮phù 根căn 。 及cập 異dị 器khí 界giới 。 定định 中trung 果quả 色sắc 。 即tức 不bất 遮già 其kỳ 本bổn 質chất 也dã 。 若nhược 夫phu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 以dĩ 對đối 治trị 義nghĩa 。 不bất 順thuận 義nghĩa 。 性tánh 異dị 義nghĩa 之chi 三tam 種chủng 。 雖tuy 不bất 為vi 本bổn 識thức 之chi 境cảnh 而nhi 以dĩ 不bất 離ly 識thức 故cố 。 亦diệc 非phi 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 况# 究cứu 竟cánh 為vi 果quả 上thượng 相tương/tướng 分phân 之chi 流lưu 類loại 乎hồ 。 問vấn 。 種chủng 子tử 不bất 離ly 自tự 證chứng 。 八bát 識thức 能năng 緣duyên 種chủng 子tử 時thời 。 能năng 緣duyên 自tự 證chứng 否phủ/bĩ 。 曰viết 。 緣duyên 犯phạm 因nhân 中trung 內nội 緣duyên 之chi 過quá 。 但đãn 緣duyên 種chủng 子tử 。 如như 水thủy 中trung 鹹hàm 味vị 。 色sắc 裡# 膠giao 青thanh 。 但đãn 緣duyên 水thủy 色sắc 。 自tự 外ngoại 鹹hàm 青thanh 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích (# 五ngũ )# 。 初sơ 廣quảng 釋thích 了liễu 字tự 二nhị 廣quảng 釋thích 處xứ 字tự 三tam 廣quảng 釋thích 執chấp 受thọ 四tứ 結kết 顯hiển 二nhị 變biến 五ngũ 簡giản 別biệt 二nhị 變biến 。

○# 初sơ 廣quảng 釋thích 了liễu 字tự (# 二nhị )# 。 初sơ 且thả 攝nhiếp 見kiến 分phần/phân 二nhị 詳tường 辯biện 諸chư 分phần/phân 。

○# 初sơ 且thả 攝nhiếp 見kiến 分phần/phân 。

此thử 中trung 了liễu 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 。 于vu 自tự 所sở 緣duyên 。 有hữu 了liễu 別biệt 用dụng 。 此thử 了liễu 別biệt 用dụng 。 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。

既ký 曰viết 是thị 用dụng 。 非phi 體thể 可khả 知tri 。 既ký 曰viết 見kiến 攝nhiếp 。 非phi 證chứng 可khả 知tri 。 然nhiên 而nhi 下hạ 文văn 四tứ 攝nhiếp 為vi 三tam 。 或hoặc 攝nhiếp 為vi 二nhị 。 後hậu 三tam 皆giai 是thị 能năng 緣duyên 性tánh 故cố 。 皆giai 見kiến 分phần/phân 攝nhiếp 則tắc 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 四tứ 字tự 。 豈khởi 徒đồ 然nhiên 哉tai 。 即tức 前tiền 即tức 後hậu 。 全toàn 後hậu 于vu 前tiền 。 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 非phi 特đặc 以dĩ 見kiến 為vi 見kiến 也dã 。

○# 二nhị 詳tường 辯biện 諸chư 分phần/phân (# 三tam )# 。 初sơ 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần 二nhị 陳trần 那na 三tam 分phần/phân 三tam 護hộ 法Pháp 四tứ 分phần/phân 。

○# 初sơ 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần (# 二nhị )# 。 初sơ 用dụng 二nhị 破phá 一nhất 二nhị 小tiểu 大đại 互hỗ 明minh 。

○# 初sơ 用dụng 二nhị 破phá 一nhất 。

然nhiên 有hữu 漏lậu 識thức 。 自tự 體thể 生sanh 時thời 。 皆giai 似tự 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 相tương/tướng 現hiện 。 彼bỉ 相tương 應ứng 法pháp 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 似tự 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 說thuyết 名danh 相tướng 分phần/phân 。 似tự 能năng 緣duyên 相tương/tướng 。 說thuyết 名danh 見kiến 分phần/phân 。 若nhược 心tâm 心tâm 所sở 。 無vô 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 自tự 所sở 緣duyên 境cảnh 。 或hoặc 應ưng 一nhất 一nhất 。 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 。 自tự 境cảnh 如như 餘dư 。 餘dư 如như 自tự 故cố 。 若nhược 心tâm 心tâm 所sở 。 無vô 能năng 緣duyên 相tương/tướng 。 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 。 如như 虚# 空không 等đẳng 。 或hoặc 虚# 空không 等đẳng 。 亦diệc 是thị 能năng 緣duyên 。 故cố 心tâm 心tâm 所sở 。 必tất 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 唯duy 有hữu 覺giác 。 所sở 覺giác 義nghĩa 皆giai 無vô 。 能năng 覺giác 所sở 覺giác 分phần/phân 。 各các 自tự 然nhiên 而nhi 轉chuyển 。

承thừa 上thượng 雖tuy 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 不bất 廣quảng 辯biện 諸chư 分phần/phân 。 從tùng 淺thiển 之chi 深thâm 而nhi 次thứ 第đệ 。 即tức 後hậu 于vu 前tiền 而nhi 圓viên 融dung 。 不bất 惟duy 見kiến 分phần/phân 不bất 徹triệt 。 將tương 見kiến 所sở 攝nhiếp 亦diệc 不bất 洞đỗng 然nhiên 矣hĩ 。 故cố 云vân 然nhiên 有hữu 漏lậu 識thức 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 初sơ 正chánh 立lập 二nhị 分phần 。 次thứ 破phá 無vô 所sở 緣duyên 。 三tam 破phá 無vô 能năng 緣duyên 。 四tứ 證chứng 有hữu 能năng 所sở 。 皆giai 似tự 現hiện 者giả 。 謂vị 依y 他tha 似tự 徧biến 計kế 。 識thức 體thể 生sanh 時thời 。 二nhị 分phần 無vô 不bất 現hiện 也dã 。 相tương 應ứng 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 心tâm 所sở 同đồng 心tâm 王vương 也dã 。 似tự 所sở 緣duyên 名danh 相tướng 。 非phi 以dĩ 徧biến 計kế 為vi 相tương/tướng 。 似tự 能năng 緣duyên 名danh 見kiến 。 非phi 以dĩ 徧biến 計kế 名danh 見kiến 。 相tương 見kiến 二nhị 分phần 如như 此thử 。 若nhược 心tâm 心tâm 所sở 無vô 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 眼nhãn 應ưng 不bất 緣duyên 自tự 所sở 緣duyên 色sắc 。 耳nhĩ 應ưng 不bất 緣duyên 自tự 所sở 緣duyên 聲thanh 。 或hoặc 應ưng 眼nhãn 能năng 緣duyên 聲thanh 等đẳng 。 耳nhĩ 能năng 緣duyên 色sắc 等đẳng 。 色sắc 如như 聲thanh 等đẳng 。 聲thanh 如như 色sắc 等đẳng 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 所sở 緣duyên 不bất 可khả 無vô 也dã 。 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 如như 虚# 空không 等đẳng 。 順thuận 破phá 無vô 能năng 緣duyên 。 或hoặc 虚# 空không 等đẳng 亦diệc 是thị 能năng 緣duyên 。 反phản 破phá 無vô 能năng 緣duyên 。 能năng 緣duyên 不bất 可khả 無vô 也dã 。 一nhất 切thiết 唯duy 有hữu 覺giác 。 證chứng 唯duy 識thức 也dã 。 所sở 覺giác 義nghĩa 皆giai 無vô 。 證chứng 心tâm 外ngoại 妄vọng 執chấp 實thật 境cảnh 是thị 無vô 也dã 。 能năng 覺giác 所sở 覺giác 分phần/phân 。 能năng 覺giác 證chứng 依y 他tha 實thật 見kiến 分phần/phân 。 所sở 覺giác 證chứng 依y 他tha 實thật 相tướng 分phần/phân 也dã 。 各các 自tự 然nhiên 而nhi 轉chuyển 。 證chứng 見kiến 分phần/phân 從tùng 見kiến 分phần/phân 心tâm 種chủng 生sanh 。 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 種chủng 生sanh 也dã 。 自tự 然nhiên 而nhi 轉chuyển 。 誰thùy 能năng 強cưỡng 使sử 之chi 轉chuyển 。 誰thùy 又hựu 能năng 強cưỡng 使sử 之chi 不bất 轉chuyển 。 實thật 種chủng 生sanh 現hiện 。 因nhân 緣duyên 之chi 變biến 也dã 。 彼bỉ 安an 慧tuệ 竟cánh 以dĩ 見kiến 相tương/tướng 為vi 假giả 。 獨độc 立lập 自tự 證chứng 為vi 實thật 。 葢# 未vị 考khảo 諸chư 此thử 。 宜nghi 乎hồ 絕tuyệt 救cứu 于vu 難Nan 陀Đà 之chi 難nạn/nan 。

○# 二nhị 大đại 小tiểu 互hỗ 明minh 。

執chấp 有hữu 離ly 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 外ngoại 境cảnh 是thị 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 見kiến 分phần/phân 名danh 事sự 。 是thị 心tâm 心tâm 所sở 自tự 體thể 相tướng 故cố 。 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 同đồng 所sở 依y 緣duyên 。 行hành 相tương/tướng 相tương 似tự 。 事sự 雖tuy 數số 等đẳng 。 而nhi 相tương/tướng 各các 異dị 。 識thức 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 相tương/tướng 各các 別biệt 故cố 。 逹# 無vô 離ly 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 則tắc 說thuyết 相tương/tướng 分phân 是thị 所sở 緣duyên 。 見kiến 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 相tương 見kiến 所sở 依y 自tự 體thể 名danh 事sự 。 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 應ưng 不bất 自tự 憶ức 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 如như 不bất 曾tằng 更canh 境cảnh 。 必tất 不bất 能năng 憶ức 故cố 。 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 。 同đồng 所sở 依y 根căn 。 所sở 緣duyên 相tương 似tự 。 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 。 了liễu 別biệt 領lãnh 納nạp 等đẳng 。 作tác 用dụng 各các 異dị 故cố 。 事sự 雖tuy 數số 等đẳng 。 而nhi 相tương/tướng 各các 異dị 。 識thức 受thọ 等đẳng 體thể 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。

用dụng 逹# 翻phiên 迷mê 以dĩ 明minh 分phần/phân 也dã 。 初sơ 舉cử 執chấp 。 二nhị 翻phiên 執chấp 。 外ngoại 境cảnh 。 心tâm 外ngoại 本bổn 質chất 之chi 境cảnh 。 相tương/tướng 分phần/phân 。 本bổn 質chất 變biến 影ảnh 之chi 相tướng 。 事sự 。 體thể 事sự 。 同đồng 所sở 依y 緣duyên 者giả 。 同đồng 所sở 依y 根căn 。 同đồng 所sở 緣duyên 境cảnh 也dã 。 以dĩ 執chấp 離ly 識thức 之chi 境cảnh 。 故cố 所sở 緣duyên 同đồng 以dĩ 相tương/tướng 分phân 為vi 行hành 相tương/tướng 。 故cố 相tương/tướng 相tương 似tự 。 數số 。 謂vị [車*丸]# 則tắc 。 心tâm 王vương 之chi 事sự 。 即tức 心tâm 體thể 相tướng 。 心tâm 所sở 之chi 事sự 。 即tức 所sở 體thể 相tướng 。 [車*丸]# 則tắc 不bất 異dị 。 故cố 言ngôn 數số 等đẳng 。 相tương/tướng 各các 異dị 者giả 。 識thức 非phi 受thọ 等đẳng 也dã 。 總tổng 之chi 執chấp 心tâm 外ngoại 之chi 境cảnh 為vi 所sở 緣duyên 。 遂toại 以dĩ 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 為vi 行hành 相tương/tướng 。 見kiến 分phần/phân 能năng 緣duyên 之chi 行hành 相tương/tướng 為vi 體thể 事sự 。 迷mê 殆đãi 至chí 此thử 。 故cố 下hạ 翻phiên 其kỳ 執chấp 云vân 。 逹# 無vô 離ly 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 則tắc 說thuyết 相tương/tướng 分phân 是thị 所sở 緣duyên 。 豈khởi 外ngoại 境cảnh 是thị 所sở 緣duyên 。 見kiến 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 豈khởi 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 相tương 見kiến 所sở 依y 自tự 體thể 名danh 事sự 。 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 豈khởi 見kiến 分phần/phân 名danh 事sự 乎hồ 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 應ưng 不bất 自tự 憶ức 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 如như 不bất 曾tằng 更canh 境cảnh 。 必tất 不bất 能năng 憶ức 故cố 。 斷đoạn 有hữu 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 者giả 。 見kiến 分phần/phân 心tâm 心tâm 所sở 也dã 。 如như 不bất 曾tằng 更canh 等đẳng 者giả 。 更cánh 。 猶do 經kinh 歷lịch 也dã 。 自tự 證chứng 。 即tức 證chứng 自tự 。 證chứng 自tự 見kiến 分phần/phân 。 緣duyên 境cảnh 不bất 謬mậu 也dã 。 自tự 證chứng 若nhược 無vô 。 應ưng 不bất 自tự 憶ức 見kiến 分phần/phân 。 如như 見kiến 分phần/phân 不bất 曾tằng 經kinh 歷lịch 之chi 境cảnh 。 後hậu 必tất 不bất 能năng 憶ức 境cảnh 。 良lương 以dĩ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 於ư 過quá 現hiện 世thế 。 但đãn 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 曾tằng 自tự 緣duyên 。 則tắc 前tiền 已dĩ 滅diệt 心tâm 。 既ký 入nhập 過quá 去khứ 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 而nhi 自tự 憶ức 持trì 。 今kim 許hứa 現hiện 時thời 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 能năng 自tự 記ký 憶ức 。 明minh 知tri 昔tích 日nhật 者giả 。 以dĩ 定định 有hữu 自tự 證chứng 。 緣duyên 于vu 見kiến 分phần/phân 。 證chứng 彼bỉ 緣duyên 境cảnh 。 作tác 量lượng 果quả 故cố 。 故cố 今kim 能năng 記ký 憶ức 耳nhĩ 。 即tức 如như 現hiện 今kim 眼nhãn 識thức 見kiến 分phần/phân 。 忽hốt 然nhiên 緣duyên 青thanh 。 定định 不bất 緣duyên 黃hoàng 。 緣duyên 黃hoàng 定định 不bất 緣duyên 青thanh 者giả 。 皆giai 由do 自tự 證chứng 綱cương 維duy 樞xu 紐nữu 之chi 力lực 。 證chứng 彼bỉ 緣duyên 境cảnh 不bất 錯thác 謬mậu 耳nhĩ 。 豈khởi 無vô 自tự 證chứng 耶da 。 同đồng 所sở 依y 根căn 者giả 。 如như 眼nhãn 識thức 依y 眼nhãn 根căn 等đẳng 。 所sở 緣duyên 相tương 似tự 者giả 。 以dĩ 內nội 如như 外ngoại 現hiện 。 不bất 同đồng 以dĩ 本bổn 質chất 外ngoại 境cảnh 為vi 所sở 緣duyên 也dã 。 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 者giả 。 王vương 所sở 見kiến 分phần/phân 。 作tác 用dụng 有hữu 異dị 。 不bất 同đồng 以dĩ 相tương/tướng 分phân 為vi 相tương 似tự 也dã 。 體thể 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 王vương 所sở 之chi 數số 雖tuy 等đẳng 。 而nhi 各các 自tự 有hữu 體thể 。 不bất 同đồng 全toàn 以dĩ 見kiến 分phân 為vi 體thể 也dã 。 古cổ 釋thích 謂vị 此thử 雖tuy 是thị 立lập 二nhị 分phần 家gia 。 義nghĩa 已dĩ 有hữu 三tam 。 旨chỉ 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 是thị 則tắc 執chấp 者giả 以dĩ 迷mê 唯duy 識thức 。 不bất 唯duy 缺khuyết 於ư 自tự 證chứng 。 而nhi 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 體thể 事sự 之chi 皆giai 非phi 。 逹# 者giả 以dĩ 契khế 唯duy 識thức 。 既ký 能năng 根căn 於ư 自tự 證chứng 。 而nhi 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 體thể 事sự 之chi 皆giai 正chánh 。 微vi 執chấp 者giả 。 不bất 顯hiển 逹# 者giả 之chi 是thị 。 微vi 逹# 者giả 。 豈khởi 知tri 執chấp 者giả 之chi 非phi 。 彼bỉ 此thử 相tướng 形hình 。 黑hắc 白bạch 始thỉ 顯hiển 。 為vi 論luận 之chi 式thức 固cố 如như 此thử 。 為vi 人nhân 之chi 心tâm 為vi 何hà 如như 。

○# 二nhị 陳trần 那na 三tam 分phần/phân 。

然nhiên 心tâm 心tâm 所sở 。 一nhất 一nhất 生sanh 時thời 。 以dĩ 理lý 推thôi 徴# 。 各các 有hữu 三tam 分phần/phân 。 所sở 量lượng 能năng 量lượng 量lượng 果quả 別biệt 故cố 。 相tương 見kiến 必tất 有hữu 所sở 依y 體thể 故cố 。 如như 集tập 量lượng 論luận 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。 似tự 境cảnh 相tướng 所sở 量lượng 。 能năng 取thủ 相tương/tướng 自tự 證chứng 。 即tức 能năng 量lượng 及cập 果quả 。 彼bỉ 三tam 體thể 無vô 別biệt 。

用dụng 三tam 破phá 二nhị 以dĩ 明minh 分phần/phân 也dã 。 初sơ 正chánh 明minh 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 各các 有hữu 三tam 分phần/phân 者giả 。 八bát 王vương 五ngũ 十thập 一nhất 所sở 。 各các 各các 皆giai 有hữu 三tam 分phần/phân 也dã 。 所sở 量lượng 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 能năng 量lượng 是thị 見kiến 分phần/phân 。 量lượng 果quả 是thị 自tự 證chứng 。 自tự 證chứng 即tức 所sở 依y 體thể 也dã 。 果quả 。 成thành 因nhân 義nghĩa 。 謂vị 自tự 證chứng 足túc 以dĩ 成thành 見kiến 分phần/phân 緣duyên 境cảnh 之chi 因nhân 不bất 謬mậu 。 故cố 曰viết 果quả 也dã 。 似tự 境cảnh 相tướng 所sở 量lượng 者giả 。 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 外ngoại 境cảnh 現hiện 。 是thị 所sở 量lượng 也dã 。 能năng 取thủ 相tương/tướng 。 即tức 見kiến 分phần/phân 。 體thể 無vô 別biệt 者giả 。 同đồng 一nhất 識thức 也dã 。 若nhược 以dĩ 喻dụ 明minh 。 所sở 量lượng 如như 絹quyên 。 能năng 量lượng 如như 尺xích 。 量lượng 果quả 如như 記ký 數số 之chi 智trí 。 是thị 則tắc 安an 慧tuệ 之chi 自tự 證chứng 。 有hữu 體thể 無vô 用dụng 。 難Nan 陀Đà 之chi 二nhị 分phần 。 有hữu 用dụng 無vô 體thể 。 今kim 此thử 三tam 分phần/phân 。 體thể 用dụng 方phương 具cụ 。

○# 三tam 護hộ 法Pháp 四tứ 分phần/phân (# 四tứ )# 。 初sơ 正chánh 明minh 四tứ 分phần/phân 二nhị 判phán 屬thuộc 四tứ 分phần/phân 三tam 引dẫn 證chứng 四tứ 分phần/phân 四tứ 融dung 攝nhiếp 歸quy 心tâm 。

○# 初sơ 正chánh 明minh 四tứ 分phần/phân 。

又hựu 心tâm 心tâm 所sở 。 若nhược 細tế 分phân 別biệt 。 應ưng 有hữu 四tứ 分phần/phân 。 三tam 分phần/phân 如như 前tiền 。

復phục 有hữu 第đệ 四tứ 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 誰thùy 證chứng 第đệ 三tam 。 心tâm 分phần/phân 既ký 同đồng 。 應ưng 皆giai 證chứng 故cố 。 又hựu 自tự 證chứng 分phần/phân 。 應ưng 無vô 有hữu 果quả 。 諸chư 能năng 量lượng 者giả 。 必tất 有hữu 果quả 故cố 。 不bất 應ưng 見kiến 分phần/phân 。 是thị 第đệ 三tam 果quả 。 見kiến 分phần/phân 或hoặc 時thời 。 非phi 量lượng 攝nhiếp 故cố 。 由do 此thử 見kiến 分phần/phân 。 不bất 證chứng 第đệ 三tam 。 證chứng 自tự 體thể 者giả 。 必tất 現hiện 量lượng 故cố 。

立lập 四tứ 分phần/phân 以dĩ 補bổ 立lập 三tam 之chi 不bất 足túc 也dã 。 初sơ 正chánh 立lập 第đệ 四tứ 。 次thứ 斷đoạn 有hữu 第đệ 四tứ 。 三tam 遮già 無vô 第đệ 四tứ 。 應ưng 皆giai 證chứng 者giả 。 見kiến 分phân 是thị 心tâm 分phần/phân 。 自tự 證chứng 證chứng 於ư 見kiến 。 自tự 證chứng 是thị 心tâm 分phần/phân 。 證chứng 自tự 證chứng 應ưng 證chứng 。 必tất 有hữu 果quả 者giả 。 見kiến 分phân 是thị 能năng 量lượng 。 自tự 證chứng 為vi 量lượng 果quả 。 自tự 證chứng 量lượng 於ư 見kiến 。 必tất 有hữu 證chứng 自tự 證chứng 。 恐khủng 彼bỉ 救cứu 云vân 。 即tức 以dĩ 見kiến 分phân 為vi 量lượng 果quả 。 故cố 遮già 救cứu 云vân 。 不bất 應ưng 見kiến 分phân 是thị 第đệ 三tam 果quả 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 見kiến 分phần/phân 或hoặc 時thời 非phi 量lượng 攝nhiếp 故cố 。 證chứng 自tự 體thể 者giả 。 必tất 現hiện 量lượng 故cố 。 良lương 以dĩ 證chứng 猶do 保bảo 證chứng 。 如như 人nhân 之chi 敦đôn 直trực 者giả 。 始thỉ 可khả 為vi 保bảo 。 一nhất 現hiện 量lượng 。 二nhị 內nội 緣duyên 。 三tam 不bất 變biến 影ảnh 。 四tứ 是thị 自tự 體thể 。 方phương 可khả 為vi 量lượng 果quả 。 今kim 見kiến 分phần/phân 不bất 止chỉ 於ư 比tỉ 。 或hoặc 時thời 非phi 量lượng 則tắc 現hiện 量lượng 尚thượng 不bất 能năng 純thuần 。 况# 四tứ 法pháp 乎hồ 。 證chứng 第đệ 三tam 者giả 。 必tất 具cụ 四tứ 之chi 證chứng 自tự 證chứng 。 若nhược 更cánh 補bổ 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 則tắc 絹quyên 尺xích 與dữ 智trí 如như 前tiền 三tam 。 第đệ 四tứ 如như 人nhân 。 以dĩ 尺xích 能năng 量lượng 絹quyên 。 智trí 為vi 量lượng 果quả 。 智trí 屬thuộc 於ư 人nhân 。 人nhân 為vi 智trí 果quả 。 又hựu 鏡kính 影ảnh 是thị 所sở 量lượng 。 鏡kính 光quang 是thị 能năng 量lượng 。 鏡kính 面diện 證chứng 鏡kính 光quang 。 鏡kính 背bối/bội 證chứng 鏡kính 面diện 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。

○# 二nhị 判phán 屬thuộc 四tứ 分phần/phân 。

此thử 四tứ 分phần/phân 中trung 。 前tiền 二nhị 是thị 外ngoại 。 後hậu 二nhị 是thị 內nội 。 初sơ 唯duy 所sở 緣duyên 。 後hậu 三tam 通thông 二nhị 。 謂vị 第đệ 二nhị 分phần 。 但đãn 緣duyên 第đệ 一nhất 。 或hoặc 量lượng 非phi 量lượng 。 或hoặc 現hiện 或hoặc 比tỉ 。 第đệ 三tam 能năng 緣duyên 第đệ 二nhị 第đệ 四tứ 。 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 唯duy 緣duyên 第đệ 三tam 。 非phi 第đệ 二nhị 者giả 。 以dĩ 無vô 用dụng 故cố 。 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 皆giai 現hiện 量lượng 攝nhiếp 。 故cố 心tâm 心tâm 所sở 。 四tứ 分phần/phân 合hợp 成thành 。 具cụ 所sở 能năng 緣duyên 。 無vô 無vô 竆# 過quá 。 非phi 即tức 非phi 離ly 。 唯duy 識thức 理lý 成thành 。

判phán 屬thuộc 內nội 外ngoại 緣duyên 量lượng 以dĩ 顯hiển 理lý 也dã 。 是thị 外ngoại 者giả 。 見kiến 相tương/tướng 唯duy 在tại 外ngoại 門môn 轉chuyển 也dã 。 是thị 內nội 者giả 。 後hậu 二nhị 唯duy 在tại 內nội 門môn 證chứng 也dã 。 初sơ 唯duy 所sở 緣duyên 。 後hậu 三tam 通thông 二nhị 。 判phán 能năng 所sở 也dã 。 謂vị 第đệ 二nhị 分phần 但đãn 緣duyên 第đệ 一nhất 。 則tắc 見kiến 屬thuộc 能năng 緣duyên 。 第đệ 三tam 能năng 緣duyên 第đệ 二nhị 。 則tắc 見kiến 屬thuộc 所sở 緣duyên 。 第đệ 三tam 能năng 緣duyên 第đệ 四tứ 。 則tắc 三tam 是thị 能năng 緣duyên 。 四tứ 是thị 所sở 緣duyên 。 第đệ 四tứ 唯duy 緣duyên 第đệ 三tam 。 則tắc 三tam 是thị 所sở 緣duyên 。 四tứ 是thị 能năng 緣duyên 。 以dĩ 無vô 用dụng 故cố 者giả 。 為vi 第đệ 三tam 所sở 證chứng 故cố 也dã 。 量lượng 之chi 三tam 四tứ 皆giai 現hiện 。 第đệ 二nhị 通thông 三tam 。 謂vị 現hiện 比tỉ 非phi 也dã 。 無vô 無vô 竆# 過quá 者giả 。 三tam 四tứ 互hỗ 證chứng 。 則tắc 不bất 須tu 更cánh 有hữu 證chứng 矣hĩ 。 不bất 然nhiên 。 第đệ 五ngũ 。 第đệ 六lục 。 展triển 轉chuyển 何hà 竆# 。 非phi 即tức 者giả 。 具cụ 四tứ 分phần/phân 故cố 。 非phi 離ly 者giả 。 唯duy 一nhất 識thức 故cố 。 離ly 即tức 俱câu 非phi 。 唯duy 識thức 理lý 成thành 。 豈khởi 以dĩ 四tứ 為vi 四tứ 耶da 。

○# 三tam 引dẫn 證chứng 四tứ 分phần/phân 。

是thị 故cố 契Khế 經Kinh 伽già 他tha 中trung 說thuyết 眾chúng 生sanh 心tâm 二nhị 性tánh 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 。 分phần/phân 所sở 取thủ 能năng 取thủ 纏triền 見kiến 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 此thử 頌tụng 意ý 說thuyết 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 二nhị 分phần 合hợp 成thành 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 皆giai 有hữu 所sở 取thủ 能năng 取thủ 纏triền 縛phược 見kiến 有hữu 種chủng 種chủng 。 或hoặc 量lượng 非phi 量lượng 或hoặc 現hiện 或hoặc 比tỉ 多đa 分phần 差sai 別biệt 此thử 中trung 見kiến 者giả 是thị 見kiến 分phần/phân 故cố 。

引dẫn 證chứng 四tứ 分phần/phân 見kiến 所sở 立lập 之chi 不bất 可khả 易dị 也dã 二nhị 性tánh 者giả 內nội 二nhị 分phần 為vi 一nhất 性tánh 外ngoại 二nhị 分phần 為vi 一nhất 性tánh 也dã 一nhất 切thiết 分phần/phân 者giả 即tức 內nội 外ngoại 各các 有hữu 二nhị 分phần 也dã 所sở 取thủ 纏triền 即tức 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phân 之chi 纏triền 縛phược 能năng 取thủ 纏triền 即tức 能năng 緣duyên 見kiến 分phân 之chi 麄# 動động 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 謂vị 三tam 量lượng 各các 不bất 同đồng 也dã 。

○# 四tứ 融dung 攝nhiếp 歸quy 心tâm 。

如như 是thị 四tứ 分phần 。 或hoặc 攝nhiếp 為vi 三tam 。 第đệ 四tứ 攝nhiếp 入nhập 自tự 證chứng 分phần/phân 故cố 。 或hoặc 攝nhiếp 為vi 二nhị 。 後hậu 三tam 俱câu 是thị 能năng 緣duyên 性tánh 故cố 。 皆giai 見kiến 分phần/phân 攝nhiếp 。 此thử 言ngôn 見kiến 者giả 。 是thị 能năng 緣duyên 義nghĩa 。 或hoặc 攝nhiếp 為vi 一nhất 體thể 無vô 別biệt 故cố 。 如như 入nhập 楞lăng 伽già 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。 由do 自tự 心tâm 執chấp 著trước 。 心tâm 似tự 外ngoại 境cảnh 轉chuyển 。 彼bỉ 所sở 見kiến 非phi 有hữu 。 是thị 故cố 說thuyết 唯duy 心tâm 。 如như 是thị 處xứ 處xứ 。 說thuyết 唯duy 一nhất 心tâm 。 此thử 一nhất 心tâm 言ngôn 。 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 故cố 識thức 行hành 相tương/tướng 。 即tức 是thị 了liễu 別biệt 。 了liễu 別biệt 。 即tức 是thị 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。

融dung 攝nhiếp 唯duy 心tâm 。 結kết 見kiến 攝nhiếp 于vu 異dị 熟thục 也dã 。 初sơ 正chánh 攝nhiếp 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 結kết 歸quy 。 第đệ 四tứ 攝nhiếp 入nhập 自tự 證chứng 者giả 。 後hậu 二nhị 皆giai 識thức 果quả 體thể 故cố 。 後hậu 三tam 俱câu 是thị 能năng 緣duyên 性tánh 者giả 。 後hậu 二nhị 攝nhiếp 入nhập 第đệ 二nhị 見kiến 分phần/phân 故cố 。 體thể 無vô 別biệt 故cố 者giả 。 唯duy 一nhất 心tâm 故cố 。 如như 是thị 處xứ 處xứ 。 說thuyết 唯duy 一nhất 心tâm 等đẳng 者giả 。 因nhân 釋thích 經kinh 義nghĩa 而nhi 總tổng 收thu 一nhất 切thiết 。 謂vị 不bất 獨độc 此thử 經Kinh 。 如như 是thị 唯duy 心tâm 。 如như 是thị 處xứ 處xứ 。 皆giai 說thuyết 唯duy 一nhất 心tâm 也dã 。 色sắc 法pháp 心tâm 之chi 所sở 變biến 。 似tự 外ngoại 境cảnh 轉chuyển 。 色sắc 唯duy 一nhất 心tâm 。 心tâm 所sở 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 所sở 不bất 離ly 心tâm 。 所sở 唯duy 一nhất 心tâm 。 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 識thức 之chi 實thật 性tánh 。 亦diệc 不bất 離ly 心tâm 。 並tịnh 名danh 唯duy 識thức 。 說thuyết 唯duy 一nhất 心tâm 也dã 。 以dĩ 故cố 識thức 之chi 行hành 相tương/tướng 。 即tức 是thị 了liễu 別biệt 。 了liễu 別biệt 不bất 離ly 于vu 識thức 。 了liễu 別biệt 即tức 是thị 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 不bất 離ly 于vu 識thức 。 然nhiên 則tắc 前tiền 云vân 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 即tức 是thị 識thức 攝nhiếp 。 前tiền 即tức 是thị 後hậu 。 豈khởi 徒đồ 言ngôn 哉tai 。

○# 二nhị 廣quảng 釋thích 處xứ 字tự (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 正chánh 義nghĩa 二nhị 問vấn 答đáp 詳tường 明minh 。

○# 初sơ 總tổng 釋thích 正chánh 義nghĩa 。

所sở 言ngôn 處xứ 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 。 由do 共cộng 相tương 種chủng 。 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 變biến 似tự 色sắc 等đẳng 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 即tức 外ngoại 大đại 種chủng 。 及cập 所sở 造tạo 色sắc 。 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 變biến 各các 別biệt 。 而nhi 相tương/tướng 相tương 似tự 。 處xử 所sở 無vô 異dị 。 如như 眾chúng 燈đăng 明minh 。 各các 徧biến 似tự 一nhất 。

總tổng 釋thích 該cai 別biệt 以dĩ 顯hiển 性tánh 境cảnh 也dã 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 通thông 難nạn/nan 。 異dị 熟thục 識thức 。 是thị 能năng 變biến 之chi 心tâm 。 共cộng 相tương 種chủng 是thị 器khí 界giới 之chi 種chủng 。 共cộng 相tương 者giả 。 永vĩnh 明minh 云vân 。 多đa 人nhân 所sở 感cảm 故cố 。 雖tuy 人nhân 人nhân 所sở 變biến 各các 別biệt 。 名danh 為vi 唯duy 識thức 。 然nhiên 有hữu 相tương 似tự 共cộng 受thọ 用dụng 義nghĩa 。 說thuyết 名danh 共cộng 相tương 。 實thật 非phi 自tự 變biến 。 他tha 能năng 用dụng 之chi 。 若nhược 能năng 用dụng 者giả 。 即tức 犯phạm 緣duyên 心tâm 外ngoại 法pháp 故cố 。 變biến 似tự 色sắc 等đẳng 者giả 。 謂vị 由do 自tự 種chủng 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 本bổn 識thức 變biến 似tự 色sắc 等đẳng 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 唯duy 外ngoại 非phi 情tình 。 即tức 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 所sở 造tạo 四tứ 微vi 。 以dĩ 色sắc 在tại 外ngoại 處xứ 。 故cố 言ngôn 外ngoại 大đại 。 非phi 心tâm 外ngoại 法pháp 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 諸chư 有hữu 情tình 識thức 。 所sở 變biến 各các 別biệt 。 云vân 何hà 現hiện 見kiến 。 是thị 一nhất 器khí 界giới 。 故cố 通thông 云vân 。 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 變biến 各các 別biệt 。 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 而nhi 相tương/tướng 相tương 似tự 。 共cộng 中trung 共cộng 也dã 。 喻dụ 之chi 。 諸chư 有hữu 情tình 。 如như 眾chúng 燈đăng 。 所sở 變biến 相tương/tướng 。 如như 燈đăng 明minh 。 所sở 變biến 各các 別biệt 。 如như 明minh 各các 徧biến 。 而nhi 相tương/tướng 相tương 似tự 。 處xử 所sở 無vô 異dị 。 如như 明minh 似tự 一nhất 也dã 。 總tổng 之chi 是thị 第đệ 八bát 所sở 緣duyên 性tánh 境cảnh 曰viết 處xứ 。 處xử 即tức 器khí 界giới 。 器khí 由do 種chủng 變biến 而nhi 種chủng 根căn 于vu 識thức 。 異dị 熟thục 識thức 中trung 。 共cộng 相tương 種chủng 熟thục 。 變biến 成thành 器khí 界giới 。 雖tuy 所sở 變biến 各các 別biệt 。 共cộng 而nhi 不bất 共cộng 。 而nhi 相tương/tướng 相tương 似tự 。 不bất 共cộng 而nhi 共cộng 。 處xử 所sở 豈khởi 有hữu 異dị 耶da 。 如như 眾chúng 燈đăng 明minh 。 明minh 雖tuy 各các 徧biến 。 而nhi 實thật 相tướng 似tự 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。

○# 二nhị 問vấn 答đáp 詳tường 明minh (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 為vi 問vấn 答đáp 二nhị 次thứ 第đệ 難nạn/nan 明minh 。

○# 初sơ 正chánh 為vi 問vấn 答đáp 。

誰thùy 異dị 熟thục 識thức 。 變biến 為vi 此thử 相tương/tướng 。 有hữu 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 共cộng 所sở 起khởi 故cố 。

問vấn 答đáp 能năng 變biến 之chi 識thức 使sử 不bất 迷mê 于vu 共cộng 變biến 也dã 。 初sơ 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 問vấn 曰viết 為vi 誰thùy 。 欲dục 有hữu 定định 指chỉ 。 答đáp 云vân 一nhất 切thiết 。 熟thục 可khả 為vi 徴# 。 引dẫn 經kinh 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 共cộng 所sở 起khởi 故cố 。 意ý 以dĩ 由do 經kinh 而nhi 知tri 。 一nhất 切thiết 器khí 界giới 。 變biến 于vu 一nhất 切thiết 聖thánh 凢# 等đẳng 之chi 異dị 熟thục 識thức 也dã 。

○# 二nhị 次thứ 第đệ 難nạn/nan 明minh (# 二nhị )# 。 初sơ 難nạn/nan 一nhất 顯hiển 正chánh 二nhị 難nạn/nan 二nhị 顯hiển 正chánh 。

○# 初sơ 難nạn/nan 一nhất 顯hiển 正chánh 。

有hữu 義nghĩa 。 若nhược 爾nhĩ 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 實thật 變biến 為vi 此thử 雜tạp 穢uế 土thổ/độ 。 諸chư 異dị 生sanh 等đẳng 。 應ưng 實thật 變biến 為vi 他tha 方phương 此thử 界giới 諸chư 淨tịnh 妙diệu 土độ 。 又hựu 諸chư 聖thánh 者giả 。 厭yếm 離ly 有hữu 色sắc 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 必tất 不bất 下hạ 生sanh 。 變biến 為vi 此thử 土thổ/độ 。 復phục 何hà 所sở 用dụng 。 是thị 故cố 現hiện 居cư 及cập 當đương 生sanh 者giả 。 彼bỉ 異dị 熟thục 識thức 。 變biến 為vi 此thử 界giới 。 經kinh 依y 少thiểu 分phần 。 說thuyết 一nhất 切thiết 言ngôn 。 諸chư 業nghiệp 同đồng 者giả 。 皆giai 共cộng 變biến 故cố 。

難nạn/nan 初sơ 家gia 所sở 解giải 。 以dĩ 顯hiển 經kinh 正chánh 義nghĩa 也dã 。 初sơ 難nạn/nan 斥xích 。 二nhị 顯hiển 正chánh 。 難nạn/nan 斥xích 者giả 。 意ý 以dĩ 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 。 非phi 謂vị 總tổng 該cai 聖thánh 凢# 。 普phổ 收thu 高cao 下hạ 而nhi 無vô 所sở 遺di 餘dư 之chi 一nhất 切thiết 也dã 。 誠thành 如như 所sở 解giải 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 實thật 變biến 為vi 此thử 界giới 穢uế 土thổ/độ 。 諸chư 異dị 生sanh 等đẳng 。 應ưng 實thật 變biến 為vi 他tha 方phương 此thử 界giới 諸chư 妙diệu 淨tịnh 土độ 耶da 。 佛Phật 度độ 眾chúng 生sanh 。 權quyền 現hiện 容dung 有hữu 。 生sanh 承thừa 佛Phật 力lực 。 乍sạ 見kiến 或hoặc 然nhiên 。 而nhi 謂vị 為vi 實thật 變biến 。 恐khủng 不bất 可khả 也dã 。 又hựu 諸chư 那na 含hàm 聖thánh 者giả 。 消tiêu 礙ngại 入nhập 空không 。 厭yếm 離ly 有hữu 色sắc 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 必tất 不bất 下hạ 生sanh 。 變biến 為vi 此thử 土thổ/độ 。 復phục 為vi 何hà 用dụng 。 又hựu 不bất 可khả 也dã 。 既ký 諸chư 難nạn 之chi 相tướng 違vi 。 當đương 何hà 說thuyết 之chi 為vi 正chánh 。 是thị 故cố 乃nãi 現hiện 居cư 及cập 當đương 生sanh 者giả 。 彼bỉ 異dị 熟thục 識thức 。 變biến 為vi 此thử 界giới 。 經kinh 依y 現hiện 當đương 少thiểu 分phần 。 說thuyết 一nhất 切thiết 言ngôn 。 諸chư 業nghiệp 同đồng 者giả 。 皆giai 共cộng 變biến 故cố 。 非phi 以dĩ 一nhất 切thiết 為vi 一nhất 切thiết 也dã 。 是thị 則tắc 現hiện 居cư 。 則tắc 佛Phật 居cư 淨tịnh 。 生sanh 居cư 穢uế 。 既ký 無vô 淨tịnh 穢uế 雜tạp 亂loạn 之chi 失thất 。 當đương 生sanh 則tắc 有hữu 當đương 生sanh 。 有hữu 不bất 當đương 生sanh 。 且thả 無vô 無vô 色sắc 生sanh 變biến 之chi 非phi 。 共cộng 種chủng 所sở 感cảm 愈dũ 明minh 。 異dị 熟thục 之chi 誰thùy 。 有hữu 定định 論luận 矣hĩ 。

○# 二nhị 難nạn/nan 二nhị 顯hiển 正chánh 。

有hữu 義nghĩa 。 若nhược 爾nhĩ 。 器khí 將tương 壞hoại 時thời 。 既ký 無vô 現hiện 居cư 。 及cập 當đương 生sanh 者giả 。 誰thùy 異dị 熟thục 識thức 。 變biến 為vi 此thử 界giới 。 又hựu 諸chư 異dị 生sanh 。 厭yếm 離ly 有hữu 色sắc 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 現hiện 無vô 色sắc 身thân 。 預dự 變biến 為vi 土thổ/độ 。 此thử 復phục 何hà 用dụng 。 設thiết 有hữu 色sắc 身thân 。 與dữ 異dị 地địa 器khí 。 麄# 細tế 懸huyền 隔cách 。 不bất 相tương 依y 持trì 。 此thử 變biến 為vi 彼bỉ 。 亦diệc 何hà 所sở 益ích 。 然nhiên 所sở 變biến 土thổ/độ 。 本bổn 為vi 色sắc 身thân 依y 持trì 受thọ 用dụng 。 故cố 若nhược 于vu 身thân 。 可khả 有hữu 持trì 用dụng 。 便tiện 變biến 為vi 彼bỉ 。 由do 是thị 設thiết 生sanh 他tha 方phương 自tự 地địa 。 彼bỉ 識thức 亦diệc 得đắc 變biến 為vi 此thử 土thổ/độ 。 故cố 器khí 世thế 界giới 將tương 壞hoại 初sơ 成thành 。 雖tuy 無vô 有hữu 情tình 而nhi 亦diệc 現hiện 有hữu 。 此thử 說thuyết 一nhất 切thiết 共cộng 受thọ 用dụng 者giả 。 若nhược 別biệt 受thọ 用dụng 。 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 鬼quỷ 人nhân 天thiên 等đẳng 。 所sở 見kiến 異dị 故cố 。

難nạn/nan 二nhị 家gia 所sở 解giải 。 以dĩ 顯hiển 能năng 變biến 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。 初sơ 難nạn/nan 斥xích 。 二nhị 顯hiển 正chánh 。 難nạn/nan 斥xích 者giả 。 初sơ 器khí 壞hoại 無vô 生sanh 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 現hiện 居cư 當đương 生sanh 所sở 變biến 。 據cứ 器khí 界giới 住trụ 時thời 。 猶do 或hoặc 可khả 耳nhĩ 。 器khí 將tương 壞hoại 時thời 。 當đương 現hiện 之chi 居cư 既ký 無vô 。 變biến 土thổ/độ 之chi 人nhân 何hà 在tại 。 此thử 一nhất 不bất 可khả 也dã 。 二nhị 預dự 變biến 無vô 用dụng 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 生sanh 無vô 色sắc 後hậu 。 雖tuy 後hậu 當đương 生sanh 。 然nhiên 今kim 現hiện 無vô 色sắc 身thân 。 况# 未vị 即tức 下hạ 生sanh 。 且thả 上thượng 下hạ 之chi 界giới 。 劫kiếp 數số 長trường 短đoản 。 天thiên 壤nhưỡng 不bất 侔mâu 。 下hạ 土thổ/độ 劫kiếp 短đoản 。 久cửu 經kinh 三tam 災tai 。 預dự 變biến 何hà 益ích 。 此thử 二nhị 不bất 可khả 也dã 。 三tam 麄# 細tế 懸huyền 隔cách 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 設thiết 汝nhữ 謂vị 無vô 色sắc 無vô 身thân 。 不bất 變biến 或hoặc 可khả 。 色sắc 界giới 有hữu 身thân 。 豈khởi 得đắc 不bất 變biến 。 不bất 知tri 色sắc 界giới 之chi 身thân 細tế 。 下hạ 界giới 之chi 器khí 麄# 。 上thượng 之chi 與dữ 下hạ 。 麄# 細tế 懸huyền 隔cách 。 不bất 相tương 依y 持trì 。 此thử 變biến 為vi 彼bỉ 。 亦diệc 復phục 何hà 益ích 。 此thử 三tam 不bất 可khả 也dã 。 三tam 皆giai 不bất 可khả 。 而nhi 以dĩ 當đương 生sanh 現hiện 居cư 。 當đương 經kinh 之chi 一nhất 切thiết 。 為vi 當đương 為vi 不bất 當đương 耶da 。 故cố 正chánh 顯hiển 云vân 。 當đương 與dữ 不bất 當đương 。 當đương 觀quán 所sở 為vi 今kim 所sở 變biến 之chi 土thổ/độ 。 果quả 何hà 為vi 耶da 。 本bổn 為vi 色sắc 身thân 依y 持trì 受thọ 用dụng 耳nhĩ 。 故cố 若nhược 于vu 身thân 可khả 有hữu 持trì 用dụng 。 便tiện 變biến 為vi 彼bỉ 。 不bất 當đương 論luận 于vu 此thử 彼bỉ 之chi 土thổ/độ 也dã 。 由do 是thị 義nghĩa 故cố 。 此thử 土thổ/độ 雜tạp 居cư 自tự 地địa 之chi 生sanh 。 設thiết 生sanh 他tha 方phương 雜tạp 居cư 自tự 地địa 。 彼bỉ 雜tạp 居cư 自tự 地địa 眾chúng 生sanh 之chi 識thức 。 亦diệc 得đắc 變biến 為vi 此thử 土thổ/độ 雜tạp 居cư 之chi 自tự 地địa 耳nhĩ 。 故cố 器khí 世thế 界giới 將tương 壞hoại 初sơ 成thành 。 雖tuy 無vô 有hữu 情tình 。 而nhi 亦diệc 現hiện 有hữu 。 何hà 必tất 以dĩ 無vô 有hữu 情tình 。 遂toại 無vô 能năng 變biến 之chi 識thức 為vi 難nạn/nan 耶da 。 如như 此thử 方phương 之chi 人nhân 。 置trí 彼bỉ 方phương 之chi 產sản 。 雖tuy 不bất 現hiện 居cư 。 而nhi 亦diệc 得đắc 有hữu 受thọ 用dụng 義nghĩa 也dã 。 此thử 說thuyết 一nhất 切thiết 共cộng 受thọ 用dụng 者giả 。 結kết 前tiền 非phi 別biệt 受thọ 用dụng 。 而nhi 是thị 共cộng 中trung 共cộng 變biến 也dã 。 若nhược 別biệt 受thọ 用dụng 。 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 者giả 。 例lệ 雖tuy 後hậu 不bất 離ly 前tiền 。 而nhi 是thị 共cộng 中trung 不bất 共cộng 變biến 也dã 。 鬼quỷ 人nhân 天thiên 等đẳng 所sở 見kiến 異dị 故cố 者giả 。 各các 於ư 同đồng 中trung 。 別biệt 有hữu 所sở 見kiến 也dã 。 如như 一nhất 恆Hằng 河Hà 。 鬼quỷ 見kiến 為vi 火hỏa 。 人nhân 見kiến 為vi 水thủy 。 天thiên 見kiến 琉lưu 璃ly 。 魚ngư 見kiến 窟quật 宅trạch 。 彼bỉ 類loại 為vi 同đồng 。 此thử 類loại 別biệt 于vu 彼bỉ 。 此thử 類loại 為vi 同đồng 。 彼bỉ 類loại 別biệt 于vu 此thử 也dã 。 問vấn 。 何hà 為vi 四tứ 變biến 。 曰viết 。 一nhất 共cộng 中trung 共cộng 。 即tức 無vô 主chủ 山sơn 河hà 。 眾chúng 業nghiệp 共cộng 變biến 而nhi 共cộng 受thọ 用dụng 者giả 也dã 。 二nhị 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 即tức 有hữu 主chủ 山sơn 河hà 。 共cộng 變biến 而nhi 不bất 共cộng 受thọ 用dụng 者giả 也dã 。 三tam 不bất 共cộng 不bất 共cộng 。 即tức 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 唯duy 本bổn 識thức 變biến 。 唯duy 自tự 受thọ 用dụng 者giả 也dã 。 四tứ 不bất 共cộng 中trung 共cộng 。 即tức 浮phù 塵trần 根căn 。 雖tuy 唯duy 自tự 識thức 所sở 變biến 他tha 亦diệc 受thọ 用dụng 者giả 也dã 。 四tứ 變biến 不bất 同đồng 。 同đồng 唯duy 識thức 變biến 。 問vấn 。 下hạ 三tam 姑cô 置trí 。 共cộng 中trung 共cộng 者giả 。 如như 多đa 人nhân 共cộng 變biến 無vô 主chủ 一nhất 樹thụ 。 多đa 人nhân 受thọ 用dụng 一nhất 樹thụ 。 一nhất 人nhân 斫chước 去khứ 。 一nhất 人nhân 不bất 見kiến 。 是thị 名danh 唯duy 識thức 。 餘dư 人nhân 不bất 斫chước 。 悉tất 皆giai 不bất 見kiến 。 何hà 名danh 唯duy 識thức 。 曰viết 。 一nhất 人nhân 斫chước 去khứ 。 所sở 隨tùy 之chi 相tướng 分phần/phân 已dĩ 滅diệt 。 餘dư 人nhân 不bất 見kiến 。 能năng 隨tùy 之chi 相tướng 分phần/phân 亦diệc 亡vong 。 善thiện 哉tai 慈Từ 氏Thị 之chi 言ngôn 曰viết 。 相tương 似tự 業nghiệp 生sanh 隨tùy 順thuận 業nghiệp 轉chuyển 。 眾chúng 業nghiệp 同đồng 變biến 曰viết 相tương 似tự 生sanh 。 多đa 人nhân 相tương/tướng 分phần/phân 被bị 一nhất 人nhân 受thọ 用dụng 。 名danh 隨tùy 順thuận 業nghiệp 轉chuyển 。 業nghiệp 能năng 轉chuyển 生sanh 。 能năng 必tất 隨tùy 所sở 。 何hà 必tất 疑nghi 也dã 。

○# 三tam 廣quảng 釋thích 執chấp 受thọ (# 二nhị )# 。 初sơ 種chủng 子tử 二nhị 根căn 身thân 。

○# 初sơ 種chủng 子tử 。

諸chư 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 。 所sở 持trì 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 此thử 識thức 性tánh 攝nhiếp 。 故cố 是thị 所sở 緣duyên 。 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 雖tuy 依y 附phụ 此thử 識thức 。 而nhi 非phi 此thử 性tánh 攝nhiếp 。 故cố 非phi 所sở 緣duyên 。 雖tuy 非phi 所sở 緣duyên 。 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 如như 真Chân 如Như 性tánh 。 不bất 違vi 唯duy 識thức 。

釋thích 執chấp 受thọ 之chi 種chủng 子tử 。 以dĩ 顯hiển 性tánh 境cảnh 也dã 。 初sơ 正chánh 顯hiển 。 二nhị 通thông 妨phương 。 所sở 持trì 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 持trì 而nhi 不bất 失thất 也dã 。 此thử 識thức 性tánh 攝nhiếp 。 攝nhiếp 入nhập 無vô 記ký 性tánh 也dã 。 故cố 是thị 所sở 緣duyên 。 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 也dã 。 持trì 攝nhiếp 境cảnh 三tam 。 含hàm 于vu 覺giác 受thọ 四tứ 義nghĩa 宛uyển 具cụ 。 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 。 雖tuy 依y 附phụ 此thử 識thức 。 而nhi 非phi 此thử 性tánh 攝nhiếp 。 故cố 非phi 所sở 緣duyên 者giả 。 依y 附phụ 是thị 持trì 義nghĩa 。 非phi 攝nhiếp 非phi 緣duyên 。 含hàm 于vu 覺giác 受thọ 。 惟duy 持trì 之chi 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 簡giản 別biệt 之chi 義nghĩa 固cố 明minh 。 妨phương 難nạn/nan 之chi 情tình 隨tùy 起khởi 。 良lương 以dĩ 既ký 非phi 所sở 緣duyên 。 必tất 是thị 相tương 離ly 。 既ký 是thị 相tương 離ly 。 何hà 名danh 唯duy 識thức 。 故cố 為vi 通thông 云vân 。 雖tuy 非phi 所sở 緣duyên 。 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 例lệ 如như 真Chân 如Như 之chi 性tánh 。 是thị 識thức 實thật 性tánh 。 不bất 違vi 唯duy 識thức 。 豈khởi 以dĩ 非phi 緣duyên 。 便tiện 得đắc 相tương 離ly 。

○# 二nhị 根căn 身thân (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 通thông 異dị 。

○# 初sơ 正chánh 釋thích 。

有hữu 根căn 身thân 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 。 不bất 共cộng 相tương 種chủng 。 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 變biến 似tự 色sắc 根căn 。 及cập 根căn 依y 處xứ 。 即tức 內nội 大đại 種chủng 。 及cập 所sở 造tạo 色sắc 。 有hữu 共cộng 相tương 種chủng 。 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 于vu 他tha 身thân 處xứ 。 亦diệc 變biến 似tự 彼bỉ 。 不bất 爾nhĩ 。 應ưng 無vô 受thọ 用dụng 他tha 義nghĩa 。

釋thích 執chấp 受thọ 之chi 根căn 身thân 。 以dĩ 顯hiển 性tánh 境cảnh 也dã 。 初sơ 變biến 自tự 根căn 身thân 。 二nhị 變biến 他tha 依y 處xứ 。 根căn 身thân 者giả 。 根căn 是thị 別biệt 名danh 。 身thân 是thị 總tổng 稱xưng 。 有hữu 根căn 之chi 身thân 。 名danh 曰viết 根căn 身thân 。 不bất 共cộng 相tương 者giả 。 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm 之chi 因nhân 。 名danh 不bất 共cộng 相tương 種chủng 。 似tự 色sắc 根căn 者giả 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 即tức 不bất 共cộng 種chủng 因nhân 。 所sở 變biến 不bất 共cộng 之chi 果quả 。 正chánh 不bất 共cộng 中trung 不bất 共cộng 也dã 。 及cập 根căn 依y 處xứ 者giả 。 謂vị 浮phù 塵trần 根căn 。 是thị 勝thắng 義nghĩa 依y 處xứ 。 即tức 不bất 共cộng 種chủng 因nhân 。 所sở 變biến 不bất 共cộng 之chi 果quả 。 正chánh 不bất 共cộng 中trung 共cộng 也dã 。 內nội 大đại 種chủng 。 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 以dĩ 對đối 外ngoại 四tứ 大đại 名danh 內nội 。 周chu 徧biến 十thập 方phương 名danh 大đại 。 能năng 成thành 一nhất 切thiết 名danh 種chủng 。 所sở 造tạo 色sắc 。 對đối 四tứ 大đại 能năng 造tạo 色sắc 言ngôn 。 謂vị 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 之chi 色sắc 也dã 。 能năng 所sở 合hợp 成thành 。 是thị 根căn 身thân 體thể 。 有hữu 共cộng 相tương 者giả 。 於ư 上thượng 不bất 共cộng 種chủng 中trung 。

復phục 有hữu 一nhất 分phần/phân 共cộng 相tương 種chủng 子tử 成thành 熟thục 力lực 也dã 。 於ư 他tha 人nhân 身thân 處xứ 。 亦diệc 變biến 似tự 浮phù 塵trần 根căn 。 若nhược 不bất 變biến 者giả 。 應ưng 無vô 受thọ 用dụng 他tha 義nghĩa 。 名danh 不bất 共cộng 中trung 共cộng 。 據cứ 此thử 。 則tắc 不bất 唯duy 自tự 變biến 根căn 身thân 。 亦diệc 變biến 他tha 人nhân 浮phù 根căn 矣hĩ 。

○# 二nhị 通thông 異dị 。

此thử 中trung 有hữu 義nghĩa 。 亦diệc 變biến 似tự 根căn 。 辯biện 中trung 邉# 說thuyết 。 似tự 自tự 他tha 身thân 。 五ngũ 根căn 現hiện 故cố 。 有hữu 義nghĩa 唯duy 能năng 變biến 似tự 依y 處xứ 。 他tha 根căn 于vu 己kỷ 。 非phi 所sở 用dụng 故cố 。 似tự 自tự 他tha 身thân 五ngũ 根căn 現hiện 者giả 。 說thuyết 自tự 他tha 識thức 。 各các 自tự 變biến 義nghĩa 。 故cố 生sanh 他tha 地địa 。 或hoặc 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 餘dư 屍thi 骸hài 。 猶do 見kiến 相tương 續tục 。

通thông 異dị 解giải 。 决# 變biến 依y 處xứ 之chi 為vi 是thị 也dã 。 初sơ 舉cử 異dị 。 二nhị 明minh 正chánh 。 三tam 通thông 論luận 。 四tứ 結kết 驗nghiệm 。 異dị 解giải 謂vị 變biến 勝thắng 義nghĩa 似tự 根căn 。 引dẫn 論luận 以dĩ 證chứng 。 孰thục 知tri 論luận 意ý 之chi 未vị 必tất 然nhiên 乎hồ 。 故cố 有hữu 義nghĩa 斥xích 云vân 唯duy 能năng 變biến 似tự 依y 處xứ 。 良lương 以dĩ 有hữu 受thọ 用dụng 故cố 有hữu 。 變biến 。 若nhược 變biến 他tha 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 于vu 己kỷ 非phi 所sở 用dụng 矣hĩ 。 變biến 之chi 何hà 益ích 。 至chí 于vu 所sở 引dẫn 。 似tự 自tự 他tha 身thân 五ngũ 根căn 現hiện 者giả 。 非phi 說thuyết 變biến 他tha 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 。 乃nãi 是thị 說thuyết 自tự 阿a 頼# 耶da 識thức 。 自tự 變biến 為vi 根căn 。 他tha 阿a 頼# 耶da 識thức 。 他tha 變biến 為vi 根căn 。 各các 自tự 變biến 義nghĩa 豈khởi 自tự 變biến 他tha 根căn 耶da 。 不bất 唯duy 無vô 用dụng 。 不bất 變biến 他tha 根căn 。 亦diệc 由do 不bất 定định 說thuyết 言ngôn 。 自tự 身thân 本bổn 識thức 。 變biến 他tha 根căn 故cố 。 何hà 可khả 為vi 證chứng 。 故cố 生sanh 他tha 地địa 。 或hoặc 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 餘dư 屍thi 骸hài 。 猶do 見kiến 相tương 續tục 之chi 可khả 證chứng 也dã 。 餘dư 屍thi 骸hài 。 即tức 浮phù 塵trần 。 亦diệc 名danh 依y 處xứ 。 相tương 續tục 者giả 。 雖tuy 終chung 必tất 歸quy 盡tận 現hiện 今kim 未vị 即tức 盡tận 也dã 。 屍thi 骸hài 相tương 續tục 。 足túc 驗nghiệm 已dĩ 死tử 有hữu 情tình 。 自tự 己kỷ 種chủng 子tử 引dẫn 因nhân 之chi 力lực 。 猶do 見kiến 屍thi 骸hài 相tương 續tục 。 正chánh 驗nghiệm 現hiện 在tại 有hữu 情tình 。 種chủng 子tử 變biến 現hiện 之chi 力lực 也dã 。 豈khởi 非phi 變biến 他tha 依y 處xứ 。 問vấn 。 若nhược 變biến 他tha 依y 處xứ 。 受thọ 用dụng 他tha 人nhân 。 將tương 非phi 心tâm 外ngoại 取thủ 法pháp 。 有hữu 乖quai 唯duy 識thức 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 自tự 先tiên 變biến 一nhất 重trọng/trùng 相tương/tướng 分phần/phân 在tại 他tha 身thân 處xứ 。 雖tuy 受thọ 用dụng 他tha 相tương/tướng 分phần/phân 。 實thật 受thọ 用dụng 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 耳nhĩ 。 不bất 乖quai 唯duy 識thức 。 問vấn 。 若nhược 受thọ 用dụng 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 。 殺sát 他tha 即tức 是thị 殺sát 自tự 。 何hà 為vi 又hựu 得đắc 地địa 獄ngục 罪tội 耶da 。 答đáp 。 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 。 與dữ 他tha 相tương/tướng 分phần/phân 。 同đồng 在tại 他tha 人nhân 身thân 處xứ 。 殺sát 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 。 亦diệc 能năng 令linh 他tha 。 五ngũ 根căn 根căn 分phần/phân 斷đoạn 滅diệt 。 故cố 得đắc 罪tội 也dã 。 噫# 。 玄huyền 矣hĩ 哉tai 。

○# 四tứ 結kết 顯hiển 二nhị 變biến 。

前tiền 來lai 且thả 說thuyết 業nghiệp 力lực 所sở 變biến 。 外ngoại 器khí 內nội 身thân 。 界giới 地địa 差sai 別biệt 。 若nhược 定định 等đẳng 力lực 。 所sở 變biến 器khí 身thân 。 界giới 地địa 自tự 他tha 則tắc 不bất 决# 定định 。 所sở 變biến 身thân 器khí 。 多đa 恆hằng 相tương 續tục 。 變biến 聲thanh 光quang 等đẳng 。 多đa 分phần 暫tạm 時thời 。 隨tùy 現hiện 緣duyên 力lực 。 擊kích 發phát 起khởi 故cố 。 畧lược 說thuyết 此thử 識thức 。 所sở 變biến 境cảnh 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 種chủng 。 十thập 有hữu 色sắc 處xứ 。 及cập 堕# 法pháp 處xứ 。 所sở 現hiện 實thật 色sắc 。

總tổng 結kết 二nhị 變biến 。 見kiến 所sở 變biến 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 初sơ 分phân 別biệt 二nhị 變biến 不bất 同đồng 。 二nhị 總tổng 結kết 一nhất 識thức 所sở 變biến 二nhị 變biến 不bất 同đồng 者giả 。 前tiền 業nghiệp 力lực 所sở 變biến 。 此thử 定định 力lực 所sở 變biến 。 業nghiệp 力lực 所sở 變biến 决# 定định 。 定định 力lực 所sở 變biến 不bất 决# 定định 也dã 。 不bất 决# 定định 者giả 。 定định 力lực 所sở 變biến 之chi 器khí 。 有hữu 界giới 有hữu 地địa 。 界giới 地địa 隨tùy 機cơ 宜nghi 以dĩ 淨tịnh 穢uế 。 固cố 不bất 可khả 定định 。 定định 力lực 所sở 變biến 之chi 身thân 。 有hữu 自tự 有hữu 他tha 。 自tự 他tha 任nhậm 緣duyên 力lực 以dĩ 尊tôn 卑ty 。 又hựu 不bất 可khả 定định 。 故cố 曰viết 不bất 决# 定định 也dã 。 然nhiên 于vu 不bất 决# 定định 中trung 。 有hữu 可khả 定định 者giả 。 則tắc 所sở 變biến 身thân 器khí 。 是thị 一nhất 期kỳ 利lợi 物vật 。 為vi 他tha 受thọ 用dụng 。 故cố 多đa 相tương 續tục 。 所sở 變biến 身thân 光quang 等đẳng 。 是thị 隨tùy 現hiện 緣duyên 力lực 。 擊kích 發phát 而nhi 起khởi 。 多đa 分phần 暫tạm 時thời 。 此thử 所sở 變biến 之chi 不bất 同đồng 有hữu 如như 此thử 者giả 。 若nhược 夫phu 反phản 博bác 歸quy 約ước 。 總tổng 而nhi 結kết 之chi 。 則tắc 畧lược 說thuyết 此thử 識thức 。 所sở 變biến 境cảnh 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 種chủng 子tử 。 根căn 塵trần 器khí 界giới 十thập 色sắc 三tam 類loại 之chi 性tánh 境cảnh 。 及cập 堕# 法pháp 處xứ 。 定định 果quả 實thật 色sắc 之chi 四tứ 類loại 性tánh 境cảnh 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 定định 果quả 色sắc 。 亦diệc 是thị 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 故cố 名danh 定định 自tự 在tại 所sở 生sanh 色sắc 。 如như 十thập 徧biến 處xứ 。 至chí 魚ngư 米mễ 肉nhục 山sơn 。 酥tô 酪lạc 黃hoàng 金kim 等đẳng 。 皆giai 此thử 色sắc 攝nhiếp 。

○# 五ngũ 簡giản 別biệt 二nhị 變biến (# 三tam )# 。 初sơ 問vấn 答đáp 二nhị 簡giản 定định 三tam 結kết 顯hiển 。

○# 初sơ 問vấn 答đáp 。

何hà 故cố 此thử 識thức 。 不bất 能năng 變biến 似tự 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 為vi 所sở 緣duyên 耶da 。 有hữu 漏lậu 識thức 變biến 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 隨tùy 因nhân 緣duyên [執/力]# 力lực 故cố 變biến 。 二nhị 隨tùy 分phần/phân 變biến [執/力]# 力lực 故cố 變biến 。 初sơ 必tất 有hữu 用dụng 。 後hậu 但đãn 為vi 境cảnh 。

設thiết 為vi 問vấn 答đáp 。 以dĩ 審thẩm 定định 異dị 熟thục 之chi 變biến 也dã 。 初sơ 審thẩm 不bất 能năng 變biến 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 之chi 故cố 。 意ý 謂vị 色sắc 心tâm 名danh 所sở 變biến 。 變biến 色sắc 心tâm 者giả 名danh 能năng 變biến 。 能năng 變biến 無vô 二nhị 。 所sở 變biến 寧ninh 殊thù 。 此thử 識thức 既ký 能năng 變biến 根căn 器khí 等đẳng 似tự 色sắc 法pháp 為vi 所sở 緣duyên 。 不bất 能năng 變biến 似tự 心tâm 法pháp 為vi 所sở 緣duyên 者giả 。 故cố 將tương 安an 在tại 。 欲dục 審thẩm 其kỳ 不bất 能năng 之chi 故cố 。 以dĩ 定định 此thử 識thức 之chi 變biến 也dã 。 故cố 答đáp 云vân 。 有hữu 漏lậu 識thức 變biến 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 隨tùy 因nhân 緣duyên [執/力]# 力lực 故cố 變biến 二nhị 隨tùy 分phân 別biệt [執/力]# 力lực 故cố 變biến 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 名danh 言ngôn 實thật 種chủng 名danh 因nhân 。 異dị 熟thục 增tăng 上thượng 業nghiệp 因nhân 名danh 緣duyên 。 慿# 業nghiệp 所sở 轉chuyển 。 任nhậm 運vận 而nhi 緣duyên 名danh 因nhân 緣duyên [執/力]# 力lực 。 順thuận 此thử 力lực 故cố 。 轉chuyển 為vi 境cảnh 等đẳng 。 名danh 隨tùy 因nhân 緣duyên [執/力]# 力lực 故cố 變biến 。 由do 于vu 作tác 意ý 而nhi 生sanh 籌trù 度độ 名danh 分phân 別biệt 。 于vu 籌trù 度độ 中trung 。 發phát 起khởi 連liên 帶đái 。 名danh 分phân 別biệt [執/力]# 力lực 。 順thuận 此thử 力lực 故cố 。 轉chuyển 為vi 境cảnh 等đẳng 。 名danh 隨tùy 分phân 別biệt [執/力]# 力lực 故cố 變biến 。 此thử 分phân 別biệt 變biến 故cố 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 因nhân 緣duyên 從tùng 實thật 種chủng 生sanh 。 既ký 有hữu 實thật 體thể 。 斷đoạn 有hữu 實thật 用dụng 。 如như 宗tông 鏡kính 云vân 。 唯duy 第đệ 八bát 異dị 熟thục 心tâm 故cố 。 所sở 熏huân 處xứ 故cố 。 能năng 持trì 種chủng 故cố 。 故cố 曰viết 初sơ 必tất 有hữu 用dụng 。 分phân 別biệt 從tùng 作tác 意ý 生sanh 。 既ký 無vô 實thật 體thể 。 豈khởi 有hữu 實thật 用dụng 。 如như 宗tông 鏡kính 云vân 。 餘dư 七thất 所sở 變biến 色sắc 觸xúc 等đẳng 。 皆giai 無vô 實thật 用dụng 。 似tự 本bổn 質chất 用dụng 。 如như 鏡kính 中trung 光quang 。 故cố 曰viết 後hậu 但đãn 為vi 境cảnh 。 此thử 分phân 別biệt 變biến 用dụng 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 意ý 以dĩ 知tri 識thức 變biến 之chi 故cố 。 變biến 用dụng 之chi 殊thù 。 則tắc 不bất 能năng 變biến 之chi 故cố 明minh 矣hĩ 。 問vấn 。 後hậu 但đãn 為vi 境cảnh 。 豈khởi 非phi 用dụng 與dữ 緣duyên 耶da 。 曰viết 。 但đãn 可khả 為vi 六lục 七thất 之chi 境cảnh 。 不bất 可khả 為vi 第đệ 八bát 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 又hựu 六lục 七thất 之chi 心tâm 。 所sở 緣duyên 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 未vị 必tất 有hữu 用dụng 。 以dĩ 故cố 因nhân 緣duyên 變biến 非phi 分phân 別biệt 。 即tức 五ngũ 識thức 王vương 所sở 。 第đệ 八bát 心tâm 王vương 。 以dĩ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 自tự 種chủng 生sanh 故cố 。 二nhị 惟duy 分phân 別biệt 變biến 非phi 因nhân 緣duyên 。 即tức 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 。 第đệ 八bát 五ngũ 所sở 。 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 唯duy 從tùng 分phân 別biệt 心tâm 生sanh 故cố 。 三tam 是thị 因nhân 緣duyên 是thị 分phân 別biệt 。 即tức 有hữu 漏lậu 第đệ 六lục 。 無vô 漏lậu 第đệ 八bát 。 以dĩ 能năng 通thông 緣duyên 假giả 實thật 法pháp 故cố 。 四tứ 非phi 因nhân 緣duyên 非phi 分phân 別biệt 。 即tức 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 以dĩ 無vô 實thật 體thể 故cố 。 不bất 與dữ 能năng 緣duyên 同đồng 種chủng 生sanh 故cố 。 精tinh 細tế 若nhược 此thử 。 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。

○# 二nhị 簡giản 定định 。

異dị 熟thục 識thức 變biến 。 但đãn 隨tùy 因nhân 緣duyên 。 所sở 變biến 色sắc 等đẳng 。 必tất 有hữu 實thật 用dụng 若nhược 變biến 心tâm 等đẳng 。 便tiện 無vô 實thật 用dụng 。 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 等đẳng 。 不bất 能năng 緣duyên 故cố 。 須tu 彼bỉ 實thật 用dụng 。 別biệt 從tùng 此thử 生sanh 。 變biến 無vô 為vi 等đẳng 。 亦diệc 無vô 實thật 用dụng 。 故cố 異dị 熟thục 識thức 。 不bất 緣duyên 心tâm 等đẳng 。 至chí 無vô 漏lậu 位vị 。 勝thắng 慧tuệ 相tương 應ứng 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 而nhi 澄trừng 淨tịnh 故cố 。 設thiết 無vô 實thật 用dụng 。 亦diệc 現hiện 彼bỉ 影ảnh 。 不bất 爾nhĩ 。 諸chư 佛Phật 應ưng 非phi 徧biến 智trí 。

簡giản 定định 異dị 熟thục 唯duy 因nhân 緣duyên 變biến 也dã 。 初sơ 顯hiển 有hữu 漏lậu 不bất 緣duyên 。 二nhị 明minh 無vô 漏lậu 能năng 現hiện 。 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 等đẳng 不bất 能năng 緣duyên 故cố 者giả 。 釋thích 無vô 實thật 用dụng 之chi 所sở 以dĩ 。 如như 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 諸chư 變biến 化hóa 心tâm 。 無vô 自tự 依y 心tâm 。 有hữu 依y 他tha 心tâm 。 佛Phật 地địa 論luận 謂vị 無vô 自tự 緣duyên 慮lự 實thật 體thể 之chi 心tâm 。 有hữu 隨tùy 見kiến 分phần/phân 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 慮lự 之chi 心tâm 。 如như 鏡kính 中trung 光quang 。 此thử 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 。 自tự 不bất 能năng 緣duyên 。 名danh 無vô 實thật 用dụng 。 又hựu 第đệ 八bát 因nhân 中trung 不bất 能năng 緣duyên 。 正chánh 名danh 無vô 所sở 緣duyên 實thật 用dụng 也dã 。 須tu 彼bỉ 實thật 用dụng 。 別biệt 從tùng 此thử 生sanh 者giả 。 顯hiển 决# 無vô 實thật 用dụng 也dã 。 彼bỉ 是thị 相tương/tướng 心tâm 。 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 心tâm 必tất 從tùng 分phân 別biệt 生sanh 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 則tắc 須tu 彼bỉ 相tương/tướng 心tâm 實thật 用dụng 。 別biệt 從tùng 此thử 因nhân 緣duyên 生sanh 可khả 也dã 。 必tất 不bất 從tùng 此thử 生sanh 。 必tất 無vô 實thật 用dụng 明minh 矣hĩ 。 變biến 無vô 為vi 等đẳng 。 亦diệc 無vô 實thật 用dụng 者giả 。 亦diệc 顯hiển 非phi 所sở 緣duyên 也dã 。 以dĩ 假giả 無vô 為vi 。 異dị 熟thục 不bất 緣duyên 。 犯phạm 變biến 影ảnh 而nhi 緣duyên 故cố 。 實thật 無vô 為vi 異dị 熟thục 亦diệc 不bất 緣duyên 。 以dĩ 未vị 曾tằng 證chứng 故cố 。 下hạ 結kết 答đáp 前tiền 問vấn 云vân 。 故cố 異dị 熟thục 識thức 。 不bất 緣duyên 心tâm 等đẳng 。 何hà 必tất 疑nghi 也dã 。 然nhiên 仍nhưng 恐khủng 執chấp 有hữu 漏lậu 異dị 熟thục 之chi 位vị 。 以dĩ 迷mê 無vô 漏lậu 。 故cố 又hựu 云vân 至chí 無vô 漏lậu 位vị 。 勝thắng 慧tuệ 相tương 應ứng 。 非phi 有hữu 漏lậu 無vô 慧tuệ 劣liệt 慧tuệ 之chi 可khả 比tỉ 也dã 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 而nhi 澄trừng 淨tịnh 故cố 。 既ký 具cụ 能năng 現hiện 之chi 德đức 。 設thiết 無vô 實thật 用dụng 。 亦diệc 現hiện 彼bỉ 影ảnh 而nhi 起khởi 徧biến 照chiếu 之chi 功công 。 不bất 爾nhĩ 。 諸chư 佛Phật 應ưng 非phi 徧biến 智trí 。 决# 顯hiển 必tất 現hiện 影ảnh 也dã 。 是thị 則tắc 有hữu 漏lậu 第đệ 八bát 。 唯duy 是thị 因nhân 緣duyên 。 無vô 漏lậu 第đệ 八bát 。 通thông 因nhân 緣duyên 分phân 別biệt 矣hĩ 。 餘dư 如như 上thượng 引dẫn 。

○# 三tam 結kết 顯hiển 。

故cố 有hữu 漏lậu 位vị 。 此thử 異dị 熟thục 識thức 。 但đãn 緣duyên 器khí 身thân 。 及cập 有hữu 漏lậu 種chủng 。 在tại 欲dục 色sắc 界giới 。 具cụ 三tam 所sở 緣duyên 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 緣duyên 有hữu 漏lậu 種chủng 。 厭yếm 離ly 色sắc 故cố 。 無vô 業nghiệp 果quả 色sắc 。 有hữu 定định 果quả 色sắc 。 于vu 理lý 無vô 違vi 彼bỉ 識thức 亦diệc 緣duyên 此thử 色sắc 為vi 境cảnh 。

結kết 定định 所sở 緣duyên 。 顯hiển 見kiến 分phân 之chi 不bất 緣duyên 也dã 。 三tam 所sở 緣duyên 。 謂vị 種chủng 子tử 根căn 身thân 器khí 界giới 。 緣duyên 有hữu 漏lậu 種chủng 。 顯hiển 因nhân 中trung 不bất 緣duyên 無vô 漏lậu 種chủng 也dã 。 厭yếm 離ly 色sắc 故cố 者giả 。 厭yếm 惡ác 遠viễn 離ly 。 業nghiệp 因nhân 所sở 感cảm 之chi 業nghiệp 果quả 色sắc 。 即tức 欲dục 色sắc 等đẳng 依y 正chánh 是thị 也dã 。 有hữu 定định 果quả 色sắc 者giả 。 定định 力lực 為vi 因nhân 。 所sở 顯hiển 果quả 色sắc 。 曰viết 定định 果quả 色sắc 也dã 。 亦diệc 緣duyên 此thử 為vi 境cảnh 。 則tắc 不bất 止chỉ 緣duyên 有hữu 漏lậu 種chủng 而nhi 已dĩ 。 問vấn 。 定định 果quả 色sắc 為vi 可khả 見kiến 否phủ/bĩ 。 曰viết 經kinh 謂vị 佛Phật 邉# 側trắc 立lập 。 淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。 變biến 身thân 萬vạn 億ức 。 共cộng 立lập 毛mao 端đoan 。 葢# 歷lịch 歷lịch 可khả 徴# 。 何hà 不bất 可khả 見kiến 。 特đặc 業nghiệp 果quả 麄# 而nhi 定định 果quả 細tế 。 非phi 可khả 以dĩ 易dị 見kiến 耳nhĩ 。 以dĩ 上thượng 釋thích 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 竟cánh 。

○# 二nhị 釋thích 不bất 可khả 知tri 。

不bất 可khả 知tri 者giả 。 謂vị 此thử 行hành 相tương/tướng 。 極cực 微vi 細tế 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 或hoặc 此thử 所sở 緣duyên 。 內nội 執chấp 受thọ 境cảnh 。 亦diệc 微vi 細tế 故cố 。 外ngoại 器khí 世thế 間gian 。 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 名danh 不bất 可khả 知tri 。 云vân 何hà 是thị 識thức 。 取thủ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 行hành 相tương/tướng 難nan 知tri 。 如như 滅diệt 定định 中trung 。 不bất 離ly 身thân 識thức 。 應ưng 信tín 為vi 有hữu 。 然nhiên 必tất 應ưng 許hứa 滅diệt 定định 有hữu 識thức 。 有hữu 情tình 攝nhiếp 故cố 。 如như 有hữu 心tâm 時thời 。 無vô 想tưởng 等đẳng 位vị 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

釋thích 不bất 可khả 知tri 。 令linh 人nhân 知tri 有hữu 不bất 可khả 知tri 也dã 。 初sơ 正chánh 顯hiển 。 二nhị 歷lịch 指chỉ 。 總tổng 承thừa 上thượng 文văn 。 謂vị 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 已dĩ 如như 所sở 釋thích 。 而nhi 頌tụng 謂vị 不bất 可khả 知tri 者giả 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 此thử 行hành 相tương/tướng 極cực 微vi 細tế 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 曰viết 不bất 可khả 知tri 。 或hoặc 所sở 緣duyên 內nội 執chấp 受thọ 境cảnh 。 根căn 身thân 種chủng 子tử 。 亦diệc 微vi 細tế 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 曰viết 不bất 可khả 知tri 。 或hoặc 外ngoại 器khí 界giới 。 上thượng 下hạ 界giới 地địa 。 麄# 細tế 廣quảng 狹hiệp 。 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 曰viết 不bất 可khả 知tri 。 則tắc 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 一nhất 一nhất 微vi 細tế 。 皆giai 難nan 知tri 故cố 。 曰viết 不bất 可khả 知tri 。 非phi 專chuyên 指chỉ 一nhất 法pháp 言ngôn 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 是thị 言ngôn 本bổn 識thức 見kiến 相tương/tướng 不bất 可khả 知tri 。 未vị 是thị 指chỉ 不bất 可khả 知tri 見kiến 相tương/tướng 之chi 本bổn 識thức 也dã 。 指chỉ 本bổn 識thức 于vu 難nan 知tri 。 則tắc 難nan 知tri 有hữu 下hạ 落lạc 矣hĩ 。 故cố 復phục 徴# 云vân 。 云vân 何hà 是thị 識thức 。 取thủ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 行hành 相tương/tướng 難nan 知tri 。 答đáp 云vân 。 如như 滅diệt 定định 中trung 諸chư 識thức 不bất 行hành 。 然nhiên 有hữu 一nhất 類loại 微vi 細tế 本bổn 識thức 不bất 離ly 身thân 中trung 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 此thử 即tức 本bổn 識thức 。 而nhi 行hành 相tương/tướng 等đẳng 。 自tự 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 既ký 非phi 是thị 無vô 。 應ưng 信tín 為vi 有hữu 也dã 。 若nhược 取thủ 而nhi 量lượng 之chi 。 滅diệt 定định 有hữu 識thức 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 有hữu 情tình 攝nhiếp 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 有hữu 心tâm 時thời 。 無vô 想tưởng 定định 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 無vô 有hữu 識thức 。 則tắc 是thị 非phi 情tình 死tử 人nhân 矣hĩ 。 以dĩ 何hà 為vi 滅diệt 定định 者giả 。 以dĩ 何hà 為vi 無vô 想tưởng 者giả 。 以dĩ 何hà 為vi 滅diệt 受thọ 想tưởng 者giả 乎hồ 。 特đặc 其kỳ 幽u 微vi 玄huyền 渺# 。 罔võng 象tượng 虚# 神thần 。 如như 水thủy 中trung 鹹hàm 味vị 。 色sắc [重/(衣-〦)]# 膠giao 青thanh 。 决# 然nhiên 是thị 有hữu 。 不bất 見kiến 其kỳ 形hình 。 故cố 永vĩnh 明minh 云vân 。 此thử 體thể 不bất 可khả 說thuyết 。 微vi 妙diệu 最tối 難nan 知tri 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 住trụ 心tâm 。 任nhậm 持trì 一nhất 切thiết 。 而nhi 不bất 現hiện 相tướng 。 若nhược 月nguyệt 含hàm 一nhất 色sắc 。 徧biến 分phần/phân 萬vạn 象tượng 之chi 形hình 。 等đẳng 日nhật 耀diệu 千thiên 光quang 。 普phổ 照chiếu 四tứ 天thiên 之chi 下hạ 云vân 云vân 也dã 。

雲vân 棲tê 合hợp 山sơn 眾chúng 比Bỉ 丘Khâu 捐quyên 貲ti 刻khắc

(# 姑cô 蘇tô 信tín 女nữ 張trương 門môn 李# 氏thị 大đại 緣duyên 助trợ 板bản )#

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 二nhị (# 終chung )#

贒# 預dự