Thai Tông Thập Loại Nhân Cách Luận – Quyển 0003

台Thai 宗Tông 十Thập 類Loại 因Nhân 革Cách 論Luận
Quyển 0003
宋Tống 善Thiện 月Nguyệt 述Thuật

台Thai 宗Tông 十Thập 類Loại 因Nhân 革Cách 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam

觀quán 法pháp 餘dư 論luận 下hạ

論luận 曰viết 。 明minh 觀quán 法pháp 者giả 。 必tất 辨biện 乎hồ 祖tổ 承thừa 。 蓋cái 本bổn 諸chư 止Chỉ 觀Quán 。 示thị 觀quán 有hữu 所sở 傳truyền 。 則tắc 不bất 迷mê 宗tông 緒tự 故cố 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 今kim 論luận 觀quán 法pháp 。 而nhi 不bất 言ngôn 祖tổ 承thừa 何hà 邪tà 。 曰viết 此thử 直trực 以dĩ 例lệ 論luận 文văn 祖tổ 承thừa 。 其kỳ 文văn 既ký 略lược 。 無vô 得đắc 而nhi 明minh 也dã 。 若nhược 欲dục 知tri 者giả 。 按án 止Chỉ 觀Quán 。 凡phàm 明minh 二nhị 種chủng 祖tổ 承thừa 。 謂vị 金kim 口khẩu 則tắc 本bổn 付phó 法Pháp 藏tạng 傳truyền 。 文văn 列liệt 二nhị 十thập 四tứ 祖tổ 。 自tự 迦Ca 葉Diếp 而nhi 下hạ 。 以dĩ 次thứ 傳truyền 至chí 。 師Sư 子Tử 尊Tôn 者Giả 。 遇ngộ 難nạn/nan 而nhi 絕tuyệt 。 法Pháp 藏tạng 無vô 傳truyền 焉yên 。 今kim 師sư 則tắc 始thỉ 由do 北bắc 齊tề 。 探thám 論luận 悟ngộ 旨chỉ 。 因nhân 宗tông 龍long 猛mãnh 。 即tức 前tiền 第đệ 十thập 三tam 祖tổ 。 自tự 此thử 推thôi 而nhi 上thượng 之chi 。 亦diệc 本bổn 金kim 口khẩu 。 推thôi 而nhi 下hạ 之chi 。 得đắc 有hữu 今kim 九cửu 祖tổ □# 。 故cố 曰viết 云vân 云vân 。 此thử 其kỳ 大đại 略lược 爾nhĩ 。 今kim 原nguyên 祖tổ 承thừa 。 所sở 以dĩ 付phó 法pháp 者giả 。 非phi 直trực 付phó 法pháp 。 付phó 其kỳ 能năng 任nhậm 持trì 法Pháp 藏tạng 者giả 耳nhĩ 。 然nhiên 則tắc 法Pháp 藏tạng 。 何hà 以dĩ 任nhậm 持trì 。 必tất 其kỳ 內nội 有hữu 實thật 證chứng 。 外ngoại 通thông 經kinh 論luận 。 德đức 為vi 時thời 宗tông 。 緣duyên 與dữ 物vật 合hợp 。 世thế 傳truyền 一nhất 人nhân 。 以dĩ 掌chưởng 其kỳ 任nhậm 。 如như 是thị 則tắc 可khả 以dĩ 任nhậm 持trì 此thử 道đạo 。 至chí 於ư 來lai 世thế 。 久cửu 而nhi 不bất 失thất 。 其kỳ 正chánh 使sử 無vô 異dị 端đoan 澆kiêu 漓# 之chi 患hoạn 。 故cố 曰viết 苟cẩu 非phi 其kỳ 人nhân 。 道đạo 不bất 虗hư 行hành 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 抑ức 所sở 當đương 論luận 者giả 。 三tam 說thuyết 而nhi 已dĩ 。 一nhất 曰viết 所sở 傳truyền 法pháp 。 二nhị 曰viết 傳truyền 法pháp 處xứ 。 三tam 曰viết 禪thiền 教giáo 異dị 。 論luận 所sở 傳truyền 法pháp 者giả 。 按án 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 始thỉ 鹿lộc 苑uyển 。 中trung 鷲thứu 頭đầu 。 後hậu 鶴hạc 林lâm 。 法pháp 付phó 摩ma 訶ha 大đại 迦Ca 葉Diếp 。 而nhi 記ký 有hữu 以dĩ 法pháp 驗nghiệm 證chứng 。 以dĩ 處xứ 顯hiển 法pháp 。 即tức 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 。 正chánh 指chỉ 於ư 斯tư 。 又hựu 曰viết 。 己kỷ 心tâm 所sở 行hành 法pháp 者giả 。 即tức 章chương 安an 密mật 說thuyết 。 從tùng 大đại 師sư 得đắc 。 所sở 行hành 之chi 法Pháp 。 故cố 舉cử 所sở 行hành 。 以dĩ 顯hiển 所sở 傳truyền 。 自tự 昔tích 於ư 是thị 。 有hữu 傳truyền 教giáo 傳truyền 觀quán 之chi 論luận 。 或hoặc 謂vị 。 三tam 乘thừa 教giáo 外ngoại 。 別biệt 傳truyền 心tâm 法pháp 者giả 。 今kim 謂vị 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 。 未vị 易dị 輙triếp 定định 。 若nhược 即tức 言ngôn 教giáo 是thị 所sở 傳truyền 法pháp 。 又hựu 何hà 假giả 云vân 以dĩ 法pháp 驗nghiệm 證chứng 。 若nhược 捨xả 言ngôn 教giáo 。 別biệt 有hữu 所sở 傳truyền 。 則tắc 又hựu 不bất 可khả 。 故cố 知tri 所sở 傳truyền 言ngôn 教giáo 。 無vô 在tại 不bất 在tại 。 要yếu 必tất 契khế 悟ngộ 得đắc 旨chỉ 。 師sư 資tư 道đạo 合hợp 。 始thỉ 可khả 言ngôn 傳truyền 。 是thị 則tắc 傳truyền 者giả 。 傳truyền 其kỳ 自tự 心tâm 所sở 得đắc 之chi 妙diệu 。 必tất 與dữ 經kinh 論luận 合hợp 者giả 。 故cố 一nhất 代đại 能năng 詮thuyên 教giáo 法pháp 。 莫mạc 非phi 所sở 傳truyền 。 如như 其kỳ 不bất 然nhiên 。 則tắc 教giáo 迹tích 行hành 門môn 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 世thế 舉cử 知tri 之chi 。 又hựu 安an 在tại 其kỳ 次thứ 第đệ 相tương/tướng 傳truyền 邪tà 。 故cố 知tri 苟cẩu 得đắc 其kỳ 妙diệu 。 謂vị 之chi 別biệt 傳truyền 可khả 也dã 。 謂vị 之chi 傳truyền 教giáo 傳truyền 觀quán 亦diệc 可khả 也dã 。 若nhược 夫phu 教giáo 外ngoại 之chi 心tâm 。 心tâm 外ngoại 之chi 法pháp 。 皆giai 非phi 今kim 所sở 謂vị 傳truyền 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 謂vị 實thật 有hữu 法pháp 有hữu 心tâm 。 為vi 所sở 傳truyền 者giả 。 又hựu 安an 得đắc 乎hồ 。 唯duy 通thông 見kiến 者giả 。 必tất 能năng 訂# 之chi 。 傳truyền 法pháp 處xứ 者giả 。 舊cựu 亦diệc 言ngôn 之chi 不bất 同đồng 。 (# 云vân 云vân )# 今kim 謂vị 若nhược 如Như 來Lai 異dị 時thời 。 親thân 傳truyền 密mật 付phó 迦Ca 葉Diếp 法Pháp 藏tạng 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 而nhi 知tri 。 所sở 可khả 知tri 者giả 。 即tức 付phó 衣y 時thời 。 是thị 付phó 法pháp 之chi 時thời 。 文văn 見kiến 西tây 域vực 記ký (# 五ngũ )# 。 乃nãi 將tương 涅Niết 槃Bàn 時thời 也dã 云vân 云vân 。 其kỳ 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 。 付phó 囑chúc 之chi 言ngôn 。 對đối 告cáo 大đại 眾chúng 耳nhĩ 。 迦Ca 葉Diếp 不bất 預dự 也dã 。 若nhược 論luận 此thử 事sự 。 何hà 必tất 親thân 傳truyền 。 然nhiên 後hậu 為vi 付phó 。 況huống 迦Ca 葉Diếp 後hậu 至chí 。 佛Phật 現hiện 雙song 足túc 。 自tự 可khả 表biểu 之chi 。 不bất 在tại 苦khổ 諍tranh 也dã 。 所sở 謂vị 禪thiền 教giáo 異dị 論luận 者giả 。 其kỳ 略lược 亦diệc 有hữu 三tam 。 一nhất 則tắc 彼bỉ 以dĩ 世Thế 尊Tôn 拈niêm 花hoa 迦Ca 葉Diếp 微vi 笑tiếu 。 為vi 付phó 法pháp 之chi 說thuyết 。 二nhị 則tắc 七thất 佛Phật 相tương/tướng 傳truyền 。 各các 有hữu 偈kệ 句cú 。 (# 云vân 云vân )# 三tam 則tắc 所sở 傳truyền 人nhân 數số 。 此thử 但đãn 二nhị 十thập 四tứ 祖tổ 。 彼bỉ 則tắc 二nhị 十thập 八bát 祖tổ 者giả 。 (# 並tịnh 出xuất 寶bảo 林lâm 傳truyền )# 教giáo 家gia 評bình 之chi 。 以dĩ 謂vị 無vô 據cứ 。 今kim 謂vị 苟cẩu 有hữu 其kỳ 理lý 。 何hà 必tất 求cầu 文văn 。 若nhược 直trực 以dĩ 文văn 而nhi 相tương/tướng 攻công 者giả 。 殆đãi 無vô 窮cùng 已dĩ 。 抑ức 彼bỉ 此thử 皆giai 祖tổ 也dã 。 在tại 彼bỉ 與dữ 此thử 同đồng 。 在tại 此thử 與dữ 彼bỉ 同đồng 。 又hựu 何hà 禪thiền 教giáo 之chi 間gian 。 而nhi 㸦# 相tương/tướng 譏cơ 毀hủy 哉tai 。 今kim 姑cô 以dĩ 理lý 折chiết 中trung 之chi 。 庶thứ 兩lưỡng 家gia 之chi 難nan 解giải 。 夫phu 道đạo 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 禪thiền 教giáo 二nhị 門môn 也dã 。 道đạo 不bất 一nhất 。 不bất 足túc 以dĩ 為vi 道đạo 。 門môn 不bất 異dị 。 不bất 足túc 以dĩ 為vi 門môn 。 故cố 道đạo 非phi 門môn 不bất 通thông 。 門môn 非phi 道đạo 不bất 會hội 。 以dĩ 一nhất 道đạo 而nhi 統thống 二nhị 門môn 。 禪thiền 教giáo 所sở 以dĩ 兩lưỡng 得đắc 。 以dĩ 二nhị 門môn 而nhi 蔽tế 一nhất 道đạo 。 禪thiền 教giáo 所sở 以dĩ 兩lưỡng 失thất 。 夫phu 是thị 則tắc 何hà 彼bỉ 何hà 此thử 。 孰thục 是thị 孰thục 非phi 哉tai 。 但đãn 彼bỉ 尚thượng 機cơ 用dụng 故cố 。 或hoặc 以dĩ 花hoa 笑tiếu 示thị 。 或hoặc 以dĩ 句cú 偈kệ 傳truyền 。 苟cẩu 從tùng 之chi 而nhi 會hội 道đạo 。 或hoặc 徒đồ 傳truyền 而nhi 無vô 得đắc 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 果quả 虗hư 果quả 實thật 也dã 。 而nhi 此thử 尚thượng 論luận 實thật 故cố 。 或hoặc 以dĩ 衣y 法pháp 傳truyền 。 或hoặc 以dĩ 雙song 足túc 表biểu 。 苟cẩu 因nhân 之chi 而nhi 契khế 理lý 。 或hoặc 徒đồ 傳truyền 而nhi 無vô 得đắc 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 孰thục 當đương 孰thục 否phủ/bĩ 也dã 。 至chí 於ư 列liệt 祖tổ 。 或hoặc 言ngôn 二nhị 十thập 四tứ 。 或hoặc 言ngôn 二nhị 十thập 八bát 。 則tắc 自tự 師sư 子tử 之chi 後hậu 四tứ 祖tổ 。 在tại 所sở 取thủ 舍xá 之chi 間gian 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 亦diệc 不bất 必tất 定định 論luận 。 使sử 此thử 四tứ 人nhân 者giả 。 果quả 可khả 以dĩ 繼kế 祖tổ 。 雖tuy 絕tuyệt 而nhi 復phục 傳truyền 可khả 也dã 。 使sử 不bất 足túc 以dĩ 繼kế 祖tổ 。 政chánh 令linh 相tương 續tục 。 謂vị 之chi 絕tuyệt 傳truyền 可khả 也dã 。 要yếu 知tri 傳truyền 不bất 傳truyền 。 在tại 乎hồ 得đắc 人nhân 可khả 否phủ/bĩ 。 政chánh 不bất 必tất 以dĩ 世thế 系hệ 論luận 也dã 。 但đãn 傳truyền 尚thượng 實thật 錄lục 故cố 。 止chỉ 於ư 師sư 子tử 。 遇ngộ 難nạn/nan 而nhi 絕tuyệt 。 而nhi 寶bảo 林lâm 傳truyền 等đẳng 。 必tất 於ư 授thọ 受thọ 相tương 繼kế 。 乃nãi 巧xảo 為vi 之chi 說thuyết 。 至chí 以dĩ 年niên 代đại 論luận 者giả 。 或hoặc 以dĩ 歲tuế 曆lịch 考khảo 之chi 。 則tắc 反phản 致trí 譏cơ 評bình 。 (# 見kiến 北bắc 山sơn 錄lục 等đẳng 文văn )# 故cố 莫mạc 若nhược 今kim 論luận 人nhân 不bất 論luận 世thế 之chi 愈dũ 也dã 。 抑ức 六lục 祖tổ 之chi 前tiền 。 未vị 唱xướng 別biệt 傳truyền 之chi 說thuyết 。 猶do 得đắc 以dĩ 經kinh 教giáo 印ấn 心tâm 。 雖tuy 謂vị 絕tuyệt 。 而nhi 復phục 傳truyền 無vô 害hại 也dã 。 自tự 別biệt 傳truyền 之chi 說thuyết 行hành 。 經kinh 教giáo 不bất 得đắc 以dĩ 印ấn 心tâm 。 固cố 當đương 授thọ 受thọ 相tương 繼kế 。 或hoặc 不bất 得đắc 其kỳ 傳truyền 。 則tắc 遂toại 絕tuyệt 無vô 及cập 矣hĩ 。 嗚ô 呼hô 其kỳ 殆đãi 哉tai 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 凡phàm 論luận 是thị 非phi 。 當đương 道đạo 之chi 為vi 尚thượng 。 不bất 當đương 門môn 之chi 為vi 尚thượng 。 門môn 之chi 為vi 尚thượng 。 則tắc 或hoặc 未vị 免miễn 以dĩ 私tư 情tình 諍tranh 。 道đạo 之chi 為vi 尚thượng 。 則tắc 庶thứ 幾kỷ 乎hồ 以dĩ 通thông 見kiến 明minh 。 通thông 見kiến 明minh 。 則tắc 是thị 非phi 得đắc 以dĩ 定định 。 亦diệc 得đắc 以dĩ 絕tuyệt 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 凡phàm 觀quán 必tất 有hữu 境cảnh 。 故cố 一nhất 家gia 明minh 觀quán 。 境cảnh 有hữu 真chân 妄vọng 。 陰ấm 有hữu 立lập 否phủ/bĩ 。 三tam 科khoa 辨biện 揀giản 境cảnh 之chi 要yếu 。 二nhị 境cảnh 分phần/phân 內nội 外ngoại 之chi 殊thù 。 是thị 皆giai 觀quán 境cảnh 邊biên 事sự 。 自tự 昔tích 議nghị 論luận 多đa 矣hĩ 。 此thử 特đặc 不bất 言ngôn 何hà 邪tà 。 曰viết 據cứ 理lý 合hợp 明minh 。 今kim 此thử 不bất 言ngôn 。 亦diệc 順thuận 乎hồ 集tập 者giả 之chi 意ý 。 以dĩ 謂vị 此thử 名danh 觀quán 法pháp 。 則tắc 觀quán 正chánh 境cảnh 傍bàng 。 故cố 所sở 類loại 文văn 略lược 。 雖tuy 有hữu 觀quán 陰ấm 揀giản 境cảnh 及cập 心tâm 等đẳng 文văn 。 相tương/tướng 帶đái 來lai 耳nhĩ 。 非phi 委ủy 出xuất 正chánh 文văn 也dã 。 自tự 來lai 多đa 不bất 知tri 此thử 。 例lệ 汎# 明minh 之chi 。 殆đãi 非phi 集tập 者giả 之chi 意ý 。 若nhược 欲dục 委ủy 知tri 。 則tắc 余dư 嘗thường 著trước 真chân 妄vọng 十thập 篇thiên 揀giản 境cảnh 十thập 策sách 。 此thử 不bất 復phục 論luận 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 其kỳ 真chân 妄vọng 等đẳng 。 固cố 已dĩ 論luận 著trước 。 二nhị 境cảnh 之chi 說thuyết 。 義nghĩa 復phục 如như 何hà 。 曰viết 此thử 本bổn 無vô 它# 。 直trực 以dĩ 諸chư 師sư 各các 定định 內nội 外ngoại 法pháp 相tướng 不bất 同đồng 。 今kim 謂vị 得đắc 其kỳ 全toàn 者giả 。 當đương 如như 四tứ 明minh 會hội 釋thích 可khả 也dã 。 如như 觀quán 音âm 玄huyền 記ký 云vân 。 一nhất 家gia 明minh 境cảnh 。 不bất 出xuất 二nhị 境cảnh 。 四tứ 念niệm 處xứ 心tâm 。 對đối 陰ấm 色sắc 而nhi 分phần/phân 內nội 外ngoại 。 此thử 文văn 心tâm 。 對đối 生sanh 佛Phật 而nhi 分phần/phân 自tự 它# 。 荊kinh 溪khê 特đặc 會hội 兩lưỡng 處xứ 之chi 文văn 。 立lập 外ngoại 境cảnh 云vân 。 外ngoại 謂vị 託thác 彼bỉ 依y 正chánh 色sắc 心tâm 等đẳng 。 則tắc 其kỳ 義nghĩa 約ước 而nhi 周chu 。 簡giản 而nhi 當đương 也dã 。 然nhiên 則tắc 輔phụ 行hành 有hữu 曰viết 。 迷mê 謂vị 內nội 外ngoại 。 悟ngộ 唯duy 一nhất 心tâm 。 豈khởi 今kim 順thuận 迷mê 耶da 。 曰viết 今kim 之chi 內nội 外ngoại 。 非phi 彼bỉ 之chi 內nội 外ngoại 。 彼bỉ 以dĩ 迷mê 情tình 而nhi 言ngôn 。 則tắc 成thành 定định 有hữu 內nội 外ngoại 。 今kim 約ước 法pháp 相tướng 。 乃nãi 於ư 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 言ngôn 內nội 外ngoại 耳nhĩ 。 如như 曰viết 祇kỳ 一nhất 非phi 內nội 非phi 外ngoại 之chi 三tam 千thiên 。 隨tùy 乎hồ 觀quán 慧tuệ 。 趣thú 內nội 趣thú 外ngoại 是thị 也dã 。 故cố 知tri 悟ngộ 一nhất 心tâm 後hậu 。 不bất 妨phương 總tổng 別biệt 宛uyển 然nhiên 。 終chung 日nhật 同đồng 趣thú 。 終chung 日nhật 不bất 失thất 。 即tức 其kỳ 理lý 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 初sơ 乘thừa 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 輔phụ 行hành 有hữu 所sở 謂vị 三tam 境cảnh 者giả 。 (# 云vân 云vân )# 修tu 相tương/tướng 可khả 否phủ/bĩ 。 頗phả 多đa 異dị 論luận 。 今kim 若nhược 何hà 示thị 之chi 。 曰viết 此thử 亦diệc 不bất 易dị 曉hiểu 。 至chí 下hạ 二nhị 空không 。 正chánh 出xuất 其kỳ 文văn 。 別biệt 以dĩ 例lệ 論luận 。 (# 云vân 云vân )# 或hoặc 問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 天thiên 台thai 傳truyền 南nam 岳nhạc 三tam 種chủng 止Chỉ 觀Quán 。 而nhi 輔phụ 行hành 曰viết 。 南nam 岳nhạc 唯duy 授thọ 圓viên 頓đốn 之chi 理lý 。 約ước 行hành 須tu 以dĩ 漸tiệm 不bất 定định 助trợ 。 如như 是thị 則tắc 果quả 三tam 果quả 一nhất 耶da 。 曰viết 縱túng/tung 云vân 三tam 一nhất 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 三tam 言ngôn 其kỳ 行hành 。 一nhất 言ngôn 其kỳ 理lý 。 一nhất 理lý 通thông 三tam 行hành 。 三tam 行hành 顯hiển 一nhất 理lý 。 但đãn 圓viên 理lý 與dữ 行hành 為vi 一nhất 。 餘dư 二nhị 則tắc 理lý 與dữ 行hành 異dị 。 故cố 輔phụ 行hành 。 一nhất 往vãng 以dĩ 圓viên 理lý 。 對đối 二nhị 行hành 言ngôn 之chi 。 然nhiên 言ngôn 圓viên 理lý 。 則tắc 行hành 在tại 其kỳ 間gian 。 故cố 知tri 三tam 種chủng 皆giai 為vi 所sở 授thọ 。 而nhi 曰viết 唯duy 者giả 。 蓋cái 對đối 餘dư 理lý 而nhi 言ngôn 。 非phi 從tùng 行hành 說thuyết 也dã 。 助trợ 之chi 為vi 言ngôn 。 猶do 曰viết 助trợ 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 謂vị 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 修tu 漸tiệm 次thứ 者giả 。 還hoàn 解giải 頓đốn 理lý 否phủ/bĩ 。 解giải 則tắc 何hà 以dĩ 文văn 曰viết 。 圓viên 頓đốn 難nan 解giải 。 漸tiệm 次thứ 易dị 行hành 。 故cố 說thuyết 漸tiệm 爾nhĩ 。 豈khởi 非phi 漸tiệm 人nhân 有hữu 所sở 不bất 解giải 故cố 邪tà 。 曰viết 非phi 也dã 。 須tu 知tri 文văn 意ý 。 一nhất 往vãng 以dĩ 難nan 解giải 。 顯hiển 其kỳ 難nạn 行hành 。 解giải 且thả 尚thượng 難nạn/nan 。 行hành 尤vưu 不bất 易dị 。 故cố 為vi 其kỳ 人nhân 。 說thuyết 漸tiệm 次thứ 也dã 。 後hậu 刪san 定định 止Chỉ 觀Quán 。 特đặc 以dĩ 難nạn/nan 至chí 易dị 之chi 。 深thâm 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 政chánh 恐khủng 學học 者giả 。 作tác 此thử 疑nghi 故cố 。 (# 云vân 云vân )# 或hoặc 問vấn 。 妙diệu 記ký 云vân 。 中trung 論luận 四tứ 句cú 觀quán 法pháp 。 但đãn 被bị 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 此thử 何hà 四tứ 句cú 耶da 。 曰viết 或hoặc 云vân 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 之chi 四tứ 句cú 非phi 也dã 。 豈khởi 有hữu 一nhất 家gia 所sở 傳truyền 觀quán 法pháp 但đãn 被bị 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 者giả 乎hồ 。 正chánh 言ngôn 不bất 自tự 它# 生sanh 等đẳng 四tứ 句cú 爾nhĩ 。 然nhiên 則tắc 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 為vi 彼bỉ 四tứ 句cú 。 蓋cái 本bổn 文văn 所sở 自tự 。 則tắc 可khả 知tri 也dã 。 此thử 因nhân 敘tự 古cổ 釋thích 見kiến 寶bảo 塔tháp 品phẩm 。 有hữu 為vi 根căn 見kiến 識thức 見kiến 之chi 說thuyết 。 故cố 曰viết 云vân 云vân 。 又hựu 如như 妙diệu 疏sớ/sơ 。 釋thích 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 作tác 性tánh 相tướng 二nhị 空không 解giải 記ký 。 因nhân 問vấn 云vân 。 今kim 文văn 何hà 故cố 。 不bất 立lập 斯tư 觀quán 。 答đáp 經kinh 從tùng 利lợi 根căn 者giả 開khai 。 然nhiên 經kinh 為vi 利lợi 根căn 。 不bất 須tu 斯tư 觀quán 。 則tắc 知tri 論luận 文văn 。 性tánh 相tướng 四tứ 句cú 。 專chuyên 為vi 鈍độn 根căn 明minh 矣hĩ 。 此thử 本bổn 易dị 曉hiểu 比tỉ 見kiến 。 人nhân 或hoặc 固cố 昧muội 。 紊# 亂loạn 為vi 甚thậm 。 因nhân 得đắc 以dĩ 正chánh 之chi 。 或hoặc 問vấn 。 山sơn 家gia 觀quán 門môn 。 既ký 以dĩ 龍long 樹thụ 為vi 師sư 宗tông 。 何hà 以dĩ 玄huyền 云vân 。 天Thiên 竺Trúc 大đại 論luận 。 尚thượng 非phi 其kỳ 類loại 。 震chấn 旦đán 人nhân 師sư 。 何hà 勞lao 及cập 語ngữ 。 曰viết 此thử 記ký 固cố 簡giản 之chi 矣hĩ 。 如như 曰viết 但đãn 承thừa 觀quán 法pháp 。 不bất 承thừa 論luận 所sở 破phá 勢thế 。 然nhiên 則tắc 所sở 破phá 勢thế 者giả 。 蓋cái 論luận 釋thích 般Bát 若Nhã 。 唯duy 得đắc 以dĩ 衍diễn 破phá 小tiểu 。 故cố 不bất 同đồng 天thiên 台thai 宗tông 自tự 法pháp 華hoa 。 徧biến 破phá 徧biến 立lập 之chi 勢thế 。 使sử 不bất 以dĩ 論luận 所sở 破phá 勢thế 。 而nhi 妨phương 所sở 傳truyền 觀quán 法pháp 。 則tắc 文văn 不bất 為vi 難nạn/nan 矣hĩ 。 餘dư 有hữu 文văn 義nghĩa 。 瑣tỏa 瑣tỏa 疑nghi 難nan 。 苟cẩu 無vô 妨phương 觀quán 門môn 大đại 體thể 。 雖tuy 略lược 之chi 可khả 也dã 。

二nhị 空không 論luận 第đệ 六lục

總tổng 篇thiên 上thượng

論luận 曰viết 。 甚thậm 矣hĩ 眾chúng 生sanh 情tình 著trước 之chi 難nan 離ly 也dã 。 不bất 唯duy 著trước 實thật 。 亦diệc 著trước 假giả 名danh 。 則tắc 生sanh 與dữ 法pháp 俱câu 執chấp 。 不bất 著trước 於ư 有hữu 。 則tắc 著trước 於ư 空không 。 則tắc 性tánh 與dữ 相tương/tướng 俱câu 病bệnh 。 出xuất 彼bỉ 入nhập 此thử 。 舍xá 一nhất 取thủ 一nhất 。 未vị 始thỉ 暫tạm 離ly 也dã 。 惟duy 其kỳ 未vị 始thỉ 暫tạm 離ly 。 是thị 故cố 不bất 能năng 。 與dữ 畢tất 竟cánh 空không 理lý 相tương 應ứng 。 矧# 乎hồ 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 。 情tình 執chấp 尤vưu 堅kiên 。 縱túng/tung 自tự 它# 之chi 轉chuyển 推thôi 。 猶do 共cộng 無vô 而nhi 起khởi 計kế 。 觸xúc 境cảnh 生sanh 著trước 。 更cánh 執chấp 名danh 相tướng 。 故cố 入nhập 道đạo 所sở 以dĩ 尤vưu 難nạn/nan 也dã 。 非phi 夫phu 佛Phật 祖tổ 為vi 物vật 心tâm 切thiết 。 示thị 以dĩ 破phá 性tánh 破phá 相tương/tướng 之chi 要yếu 。 其kỳ 孰thục 能năng 使sử 之chi 忘vong 情tình 蕩đãng 執chấp 。 契khế 無vô 生sanh 之chi 至chí 理lý 哉tai 。 抑ức 有hữu 以dĩ 見kiến 觀quán 法pháp 之chi 極cực 至chí 乎hồ 。 以dĩ 四tứ 性tánh 推thôi 撿kiểm 。 不bất 可khả 有hữu 加gia 也dã 。 苟cẩu 於ư 是thị 又hựu 不bất 能năng 入nhập 。 則tắc 亦diệc 已dĩ 矣hĩ 。 雖tuy 有hữu 深thâm 慈từ 痛thống 悲bi 。 亦diệc 無vô 如như 之chi 何hà 。 故cố 二nhị 空không 之chi 道đạo 。 尤vưu 切thiết 於ư 末mạt 代đại 修tu 門môn 。 然nhiên 不bất 可khả 不bất 了liễu 。 觀quán 相tương 通thông 別biệt 。 教giáo 門môn 進tiến 否phủ/bĩ 。 對đối 諦đế 破phá 顯hiển 之chi 旨chỉ 。 用dụng 觀quán 同đồng 異dị 之chi 相tướng 。 至chí 於ư 圓viên 論luận 性tánh 相tướng 。 兼kiêm 涉thiệp 三tam 境cảnh 。 總tổng 彼bỉ 諸chư 文văn 。 而nhi 有hữu 餘dư 義nghĩa 者giả 。 是thị 必tất 待đãi 論luận 而nhi 明minh 。 例lệ 而nhi 顯hiển 也dã 。 然nhiên 則tắc 論luận 之chi 者giả 。 罔võng 象tượng 也dã 。 由do 象tượng 罔võng 。 而nhi 得đắc 玄huyền 珠châu 。 其kỳ 在tại 乎hồ 人nhân 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。

別biệt 例lệ 中trung

右hữu 二nhị 空không 類loại 文văn 。 總tổng 五ngũ 十thập 有hữu 四tứ 。 示thị 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 觀quán 相tương 通thông 別biệt 者giả 十thập 八bát 。 對đối 教giáo 明minh 觀quán 進tiến 否phủ/bĩ 者giả 九cửu 。 約ước 觀quán 對đối 諦đế 。 破phá 顯hiển 不bất 同đồng 者giả 六lục 。 圓viên 論luận 性tánh 相tướng 。 兼kiêm 涉thiệp 三tam 境cảnh 者giả 九cửu 。 總tổng 明minh 二nhị 空không 餘dư 義nghĩa 者giả 十thập 二nhị 。 凡phàm 五ngũ 例lệ 。

示thị 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 觀quán 相tương 通thông 別biệt 例lệ (# 七thất 。 八bát 。 十thập 。 十thập 八bát 。 二nhị 十thập 一nhất 。 二nhị 十thập 六lục 。 三tam 十thập 。 三tam 十thập 一nhất 。 三tam 十thập 六lục 。 三tam 十thập 七thất 。 三tam 十thập 八bát 。 四tứ 十thập 二nhị 。 四tứ 十thập 七thất 。 四tứ 十thập 八bát 。 四tứ 十thập 九cửu 。 五ngũ 十thập 二nhị 。 五ngũ 十thập 三tam 。 五ngũ 十thập 四tứ )# 。

論luận 曰viết 。 空không 一nhất 而nhi 已dĩ 。 言ngôn 則tắc 有hữu 廣quảng 略lược 焉yên 。 略lược 唯duy 二nhị 空không 。 廣quảng 則tắc 無vô 量lượng 。 然nhiên 皆giai 從tùng 所sở 破phá 。 有hữu 境cảnh 言ngôn 之chi 。 故cố 曰viết 空không 無vô 十thập 八bát 。 十thập 八bát 自tự 境cảnh 耳nhĩ 。 今kim 置trí 其kỳ 諸chư 。 姑cô 準chuẩn 經kinh 論luận 。 以dĩ 明minh 二nhị 空không 。 先tiên 別biệt 次thứ 總tổng 。 別biệt 明minh 又hựu 二nhị 。 曰viết 性tánh 相tướng 。 曰viết 生sanh 法pháp 。 性tánh 相tướng 本bổn 乎hồ 大đại 品phẩm 及cập 中trung 智trí 等đẳng 論luận 。 (# 云vân 云vân )# 言ngôn 其kỳ 觀quán 相tương/tướng 。 則tắc 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 四tứ 句cú 。 破phá 性tánh 也dã 。 (# 或hoặc 有hữu 無vô 等đẳng 四tứ 句cú 。 或hoặc 內nội 外ngoại 等đẳng 四tứ 句cú 。 其kỳ 義nghĩa 大đại 同đồng )# 不bất 不bất 自tự 等đẳng 四tứ 句cú 。 破phá 相tương/tướng 也dã 。 性tánh 謂vị 性tánh 實thật 之chi 執chấp 。 相tương 謂vị 名danh 字tự 之chi 相tướng 。 又hựu 性tánh 者giả 情tình 也dã 。 有hữu 也dã 。 病bệnh 也dã 。 相tương/tướng 則tắc 假giả 也dã 。 無vô 也dã 。 藥dược 也dã 。 苟cẩu 為vi 不bất 破phá 。 皆giai 惑hoặc 也dã 。 惑hoặc 不bất 破phá 。 則tắc 理lý 無vô 從tùng 顯hiển 。 故cố 善thiện 修tu 空không 者giả 。 是thị 句cú 非phi 句cú 。 皆giai 離ly 而nhi 一nhất 。 無vô 所sở 住trụ 著trước 。 故cố 性tánh 相tướng 所sở 以dĩ 皆giai 空không 也dã 。 故cố 曰viết 如như 前tiền 火hỏa 木mộc 等đẳng 云vân 云vân 。 然nhiên 則tắc 大đại 體thể 雖tuy 爾nhĩ 。 而nhi 修tu 者giả 有hữu 利lợi 鈍độn 焉yên 。 利lợi 者giả 或hoặc 推thôi 一nhất 句cú 二nhị 句cú 得đắc 入nhập 。 鈍độn 者giả 轉chuyển 計kế 極cực 至chí 無vô 因nhân 。 至chí 有hữu 推thôi 而nhi 不bất 入nhập 。 更cánh 約ước 續tục 待đãi 三tam 假giả 推thôi 之chi 。 兼kiêm 修tu 萬vạn 行hạnh 以dĩ 助trợ 之chi 。 皆giai 不bất 失thất 其kỳ 為vi 二nhị 空không 也dã 。 雖tuy 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 有hữu 性tánh 有hữu 相tương/tướng 。 言ngôn 之chi 次thứ 第đệ 。 而nhi 修tu 必tất 同đồng 時thời 。 所sở 以dĩ 離ly 則tắc 俱câu 離ly 。 破phá 相tương/tướng 必tất 破phá 性tánh 。 破phá 性tánh 未vị 必tất 破phá 相tương/tướng 。 若nhược 但đãn 破phá 性tánh 。 而nhi 相tương/tướng 不bất 破phá 者giả 。 雖tuy 性tánh 亦diệc 未vị 也dã 。 於ư 是thị 應ưng 知tri 。 有hữu 善thiện 用dụng 不bất 善thiện 用dụng 者giả 。 若nhược 善thiện 用dụng 性tánh 空không 。 於ư 觀quán 無vô 著trước 。 斯tư 即tức 相tương/tướng 空không 。 無vô 別biệt 有hữu 也dã 。 其kỳ 不bất 善thiện 用dụng 者giả 。 雖tuy 相tương/tướng 猶do 性tánh 。 豈khởi 真chân 所sở 謂vị 相tương/tướng 空không 哉tai 。 何hà 則tắc 蓋cái 空không 非phi 至chí 言ngôn 也dã 。 觀quán 亦diệc 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 觀quán 可khả 因nhân 之chi 破phá 惑hoặc 入nhập 理lý 。 非phi 可khả 守thủ 而nhi 不bất 忘vong 。 觀quán 而nhi 不bất 忘vong 。 猶do 情tình 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 直trực 須tu 此thử 空không 亦diệc 空không 。 情tình 無vô 所sở 寄ký 。 忘vong 情tình 則tắc 證chứng 理lý 。 此thử 先tiên 德đức 所sở 以dĩ 有hữu 云vân 。 無vô 一nhất 法pháp 當đương 情tình 。 而nhi 吾ngô 宗tông 則tắc 曰viết 。 境cảnh 觀quán 雙song 絕tuyệt 之chi 處xứ 。 是thị 已dĩ 。 然nhiên 若nhược 實thật 謂vị 有hữu 理lý 可khả 證chứng 。 還hoàn 成thành 未vị 忘vong 。 何hà 由do 證chứng 理lý 。 故cố 諸chư 文văn 處xứ 處xứ 。 點điểm 示thị 俱câu 時thời 之chi 意ý 。 政chánh 恐khủng 學học 者giả 失thất 旨chỉ 於ư 此thử 。 而nhi 或hoặc 者giả 固cố 迷mê 。 作tác 異dị 時thời 說thuyết 。 其kỳ 不bất 足túc 與dữ 議nghị 也dã 亦diệc 明minh 矣hĩ 。 抑ức 嘗thường 深thâm 求cầu 其kỳ 旨chỉ 。 而nhi 又hựu 得đắc 餘dư 意ý 焉yên 。 所sở 以dĩ 於ư 空không 見kiến 不bất 空không 。 而nhi 得đắc 進tiến 於ư 中trung 道đạo 者giả 。 由do 此thử 故cố 也dã 。 又hựu 離ly 相tương 似tự 法pháp 愛ái 。 而nhi 得đắc 入nhập 於ư 真chân 證chứng 者giả 。 亦diệc 其kỳ 理lý 也dã 。 是thị 皆giai 能năng 空không 其kỳ 空không 。 不bất 住trụ 於ư 觀quán 故cố 然nhiên 爾nhĩ 。 所sở 謂vị 生sanh 法pháp 者giả 。 其kỳ 文văn 本bổn 光quang 明minh 。 而nhi 亦diệc 兼kiêm 出xuất 釋thích 論luận 等đẳng 文văn 。 (# 云vân 云vân )# 其kỳ 言ngôn 觀quán 相tương/tướng 。 要yếu 亦diệc 不bất 過quá 以dĩ 一nhất 空không 觀quán 。 空không 其kỳ 假giả 實thật 。 假giả 破phá 即tức 生sanh 空không 。 實thật 破phá 即tức 法pháp 空không 。 而nhi 生sanh 空không 亦diệc 曰viết 人nhân 空không 我ngã 空không 等đẳng 。 推thôi 言ngôn 之chi 凡phàm 十thập 六lục 。 我ngã 人nhân 知tri 見kiến 。 皆giai 生sanh 空không 境cảnh 。 實thật 法pháp 雖tuy 局cục 五ngũ 陰ấm 。 通thông 言ngôn 凡phàm 陰ấm 界giới 入nhập 。 皆giai 法pháp 空không 境cảnh 。 此thử 等đẳng 假giả 實thật 皆giai 空không 。 使sử 計kế 我ngã 我ngã 所sở 情tình 忘vong 。 由do 情tình 忘vong 故cố 惑hoặc 破phá 。 惑hoặc 破phá 故cố 會hội 理lý 。 此thử 則tắc 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 觀quán 成thành 之chi 相tướng 也dã 。 論luận 其kỳ 同đồng 異dị 。 則tắc 小tiểu 教giáo 或hoặc 有hữu 前tiền 後hậu 。 大đại 教giáo 決quyết 無vô 異dị 時thời 。 縱túng/tung 有hữu 始thỉ 終chung 之chi 言ngôn 。 亦diệc 非phi 次thứ 第đệ 之chi 觀quán 。 餘dư 如như 類loại 文văn 。 此thử 其kỳ 大đại 略lược 爾nhĩ 。 (# 云vân 云vân )# 次thứ 總tổng 明minh 者giả 。 然nhiên 則tắc 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 。 觀quán 門môn 修tu 相tương/tướng 。 為vi 一nhất 向hướng 別biệt 。 為vi 亦diệc 通thông 乎hồ 。 謂vị 通thông 則tắc 乖quai 於ư 名danh 相tướng 。 謂vị 別biệt 則tắc 妨phương 乎hồ 文văn 旨chỉ 。 故cố 自tự 來lai 所sở 以dĩ 異dị 論luận 。 今kim 謂vị 。 兩lưỡng 者giả 既ký 難nạn/nan 定định 一nhất 。 是thị 應ưng 從tùng 容dung 論luận 之chi 。 要yếu 不bất 出xuất 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 佛Phật 世thế 被bị 機cơ 觀quán 門môn 。 末mạt 代đại 示thị 觀quán 用dụng 與dữ 。 所sở 以dĩ 初sơ 義nghĩa 。 則tắc 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 。 名danh 相tướng 不bất 同đồng 。 有hữu 如như 光quang 明minh 大đại 品phẩm 文văn 各các 異dị 出xuất 。 而nhi 不bất 相tương 濫lạm 也dã 。 若nhược 末mạt 代đại 示thị 觀quán 用dụng 與dữ 。 則tắc 文văn 旨chỉ 互hỗ 通thông 。 如như 光quang 明minh 本bổn 示thị 生sanh 法pháp 。 而nhi 疏sớ/sơ 約ước 性tánh 相tướng 推thôi 之chi 。 止Chỉ 觀Quán 元nguyên 明minh 性tánh 相tướng 。 而nhi 乃nãi 推thôi 於ư 生sanh 法pháp 。 又hựu 如như 妙diệu 樂lạc 正chánh 釋thích 生sanh 法pháp 。 乃nãi 引dẫn 性tánh 相tướng 結kết 顯hiển 。 皆giai 其kỳ 例lệ 也dã 。 四tứ 明minh 得đắc 是thị 意ý 故cố 。 會hội 彼bỉ 諸chư 文văn 。 合hợp 而nhi 明minh 之chi 。 則tắc 曰viết 觀quán 性tánh 相tướng 二nhị 空không 。 破phá 生sanh 法pháp 二nhị 執chấp 。 顯hiển 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 是thị 則tắc 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 。 雖tuy 各các 有hữu 境cảnh 觀quán 及cập 所sở 顯hiển 等đẳng 。 以dĩ 相tương 對đối 故cố 。 偏thiên 得đắc 其kỳ 名danh 。 用dụng 文văn 之chi 巧xảo 也dã 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 佛Phật 世thế 生sanh 法pháp 。 未vị 必tất 性tánh 相tướng 。 所sở 以dĩ 立lập 門môn 不bất 同đồng 。 末mạt 代đại 觀quán 空không 。 必tất 推thôi 四tứ 性tánh 。 所sở 以dĩ 義nghĩa 必tất 相tương/tướng 有hữu 。 夫phu 惟duy 必tất 相tương/tướng 有hữu 。 則tắc 生sanh 法pháp 之chi 空không 。 即tức 性tánh 相tướng 空không 也dã 。 性tánh 相tướng 所sở 執chấp 。 即tức 生sanh 法pháp 境cảnh 也dã 。 雖tuy 或hoặc 異dị 同đồng 。 大đại 率suất 如như 此thử 。 故cố 曰viết 中trung 論luận 四tứ 句cú 觀quán 法pháp 。 但đãn 被bị 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 。 佛Phật 世thế 當đương 機cơ 。 何hà 勞lao 設thiết 此thử 。 又hựu 曰viết 。 經kinh 從tùng 利lợi 根căn 者giả 開khai 。 是thị 故cố 不bất 立lập 斯tư 觀quán 。 然nhiên 而nhi 佛Phật 世thế 不bất 無vô 鈍độn 根căn 。 末mạt 代đại 非phi 無vô 利lợi 者giả 。 且thả 一nhất 往vãng 耳nhĩ 。 不bất 然nhiên 。 其kỳ 於ư 此thử 等đẳng 文văn 相tương/tướng 。 凡phàm 興hưng 幾kỷ 疑nghi 難nan 。 如như 費phí 幾kỷ 答đáp 釋thích 矣hĩ 。

對đối 教giáo 明minh 觀quán 進tiến 否phủ/bĩ 例lệ (# 二nhị 。 十thập 一nhất 。 十thập 二nhị 。 廿# 七thất 。 廿# 八bát 。 三tam 十thập 二nhị 。 三tam 十thập 九cửu 。 四tứ 十thập 。 四tứ 十thập 三tam )# 。

論luận 曰viết 。 教giáo 觀quán 之chi 道đạo 。 未vị 始thỉ 不bất 相tương 符phù 也dã 。 故cố 教giáo 有hữu 以dĩ 詮thuyên 乎hồ 觀quán 。 觀quán 有hữu 以dĩ 印ấn 乎hồ 教giáo 。 兩lưỡng 者giả 並tịnh 明minh 。 而nhi 進tiến 否phủ/bĩ 於ư 是thị 異dị 焉yên 。 或hoặc 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 說thuyết 性tánh 空không 。 大đại 唯duy 相tương/tướng 空không 。 又hựu 小tiểu 唯duy 說thuyết 生sanh 空không 。 不bất 明minh 法pháp 空không 。 此thử 固cố 偏thiên 局cục 之chi 說thuyết 。 已dĩ 為vi 今kim 家gia 所sở 被bị 。 (# 云vân 云vân )# 又hựu 如như 光quang 明minh 。 引dẫn 空không 有hữu 二nhị 論luận 。 明minh 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 有hữu 同đồng 時thời 異dị 時thời 者giả 。 此thử 乃nãi 宗tông 計kế 之chi 論luận 。 不bất 在tại 所sở 破phá 。 亦diệc 不bất 須tu 和hòa 會hội 也dã 。 而nhi 玄huyền 文văn 又hựu 附phụ 空không 有hữu 二nhị 門môn 。 約ước 真chân 俗tục 。 以dĩ 明minh 生sanh 法pháp 者giả 。 此thử 亦diệc 一nhất 往vãng 從tùng 便tiện 為vi 言ngôn 。 其kỳ 實thật 二nhị 空không 。 必tất 須tu 俱câu 得đắc 也dã 。 若nhược 復phục 的đích 以dĩ 一nhất 家gia 教giáo 門môn 判phán 者giả 。 則tắc 生sanh 法pháp 通thông 四tứ 。 性tánh 相tướng 局cục 衍diễn 。 何hà 者giả 。 蓋cái 不bất 出xuất 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 以dĩ 經kinh 部bộ 判phán 。 則tắc 光quang 明minh 通thông 。 大đại 品phẩm 局cục 故cố 也dã 。 二nhị 以dĩ 觀quán 智trí 論luận 。 則tắc 曰viết 觀quán 所sở 生sanh 心tâm 。 與dữ 前tiền 不bất 別biệt 。 能năng 觀quán 觀quán 知tri 。 即tức 空không 為vi 異dị 。 何hà 以dĩ 即tức 空không 。 四tứ 性tánh 撿kiểm 故cố 。 既ký 觀quán 與dữ 前tiền 藏tạng 異dị 。 則tắc 知tri 性tánh 相tướng 唯duy 局cục 衍diễn 門môn 明minh 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 輔phụ 行hành 。 有hữu 破phá 性tánh 通thông 四tứ 之chi 文văn 。 故cố 說thuyết 者giả 於ư 是thị 。 謂vị 境cảnh 通thông 觀quán 局cục 。 今kim 謂vị 一nhất 往vãng 通thông 文văn 。 則tắc 可khả 境cảnh 觀quán 相tương 從tùng 。 則tắc 或hoặc 未vị 然nhiên 。 夫phu 境cảnh 觀quán 之chi 義nghĩa 。 必tất 也dã 相tương 從tùng 。 由do 觀quán 有hữu 體thể 析tích 故cố 。 境cảnh 有hữu 幻huyễn 實thật 。 則tắc 境cảnh 與dữ 觀quán 俱câu 異dị 。 安an 有hữu 性tánh 相tướng 之chi 境cảnh 通thông 乎hồ 。 以dĩ 觀quán 從tùng 境cảnh 。 境cảnh 既ký 通thông 矣hĩ 。 安an 得đắc 觀quán 自tự 局cục 乎hồ 。 雖tuy 文văn 有hữu 曰viết 觀quán 所sở 生sanh 心tâm 。 與dữ 前tiền 不bất 別biệt 。 但đãn 言ngôn 不bất 別biệt 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 亦diệc 不bất 云vân 是thị 性tánh 相tướng 境cảnh 也dã 。 其kỳ 立lập 言ngôn 似tự 徑kính 庭đình 。 故cố 今kim 所sở 不bất 用dụng 。 要yếu 之chi 輔phụ 行hành 之chi 文văn 約ước 義nghĩa 。 經kinh 論luận 未vị 妨phương 大đại 途đồ 。 亦diệc 猶do 圓viên 論luận 四tứ 句cú 觀quán 法pháp 。 而nhi 曰viết 若nhược 四tứ 句cú 對đối 教giáo 。 自tự 是thị 別biệt 途đồ 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 所sở 以dĩ 義nghĩa 云vân 者giả 。 文văn 約ước 所sở 離ly 。 通thông 言ngôn 之chi 爾nhĩ 。 即tức 文văn 曰viết 。 既ký 破phá 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 無vô 自tự 它# 共cộng 等đẳng 三tam 計kế 是thị 也dã 。 其kỳ 實thật 還hoàn 為vi 析tích 觀quán 所sở 破phá 。 破phá 已dĩ 任nhậm 運vận 。 離ly 於ư 性tánh 計kế 。 非phi 謂vị 推thôi 性tánh 破phá 執chấp 。 故cố 知tri 性tánh 相tướng 局cục 衍diễn 。 本bổn 無vô 異dị 途đồ 也dã 。 然nhiên 於ư 衍diễn 門môn 自tự 論luận 。 其kỳ 亦diệc 有hữu 異dị 旨chỉ 乎hồ 。 不bất 異dị 則tắc 何hà 以dĩ 辨biện 三tam 教giáo 之chi 別biệt 。 曰viết 此thử 固cố 不bất 同đồng 也dã 。 如như 自tự 昔tích 教giáo 門môn 。 論luận 幻huyễn 有hữu 三tam 種chủng 。 所sở 謂vị 四tứ 性tánh 無vô 生sanh 幻huyễn 。 一nhất 理lý 隨tùy 緣duyên 幻huyễn 。 以dĩ 性tánh 奪đoạt 修tu 幻huyễn 。 (# 云vân 云vân )# 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 今kim 衍diễn 門môn 。 所sở 推thôi 性tánh 相tướng 。 其kỳ 言ngôn 雖tuy 同đồng 。 所sở 以dĩ 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 。 則tắc 隨tùy 教giáo 旨chỉ 別biệt 義nghĩa 。 推thôi 可khả 知tri 也dã 。 又hựu 如như 光quang 明minh 文văn 句cú 。 約ước 喻dụ 明minh 生sanh 法pháp 體thể 。 析tích 觀quán 別biệt 稍sảo 異dị 常thường 途đồ 。 不bất 可khả 不bất 知tri 也dã 。 如như 常thường 途đồ 則tắc 約ước 小tiểu 衍diễn 。 以dĩ 論luận 體thể 析tích 。 (# 云vân 云vân )# 今kim 約ước 拳quyền 指chỉ 。 以dĩ 推thôi 生sanh 法pháp 。 本bổn 是thị 析tích 觀quán 。 而nhi 曰viết 通thông 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 然nhiên 。 文văn 以dĩ 鏡kính 像tượng 。 喻dụ 其kỳ 體thể 空không 。 本bổn 似tự 通thông 觀quán 。 而nhi 曰viết 別biệt 菩Bồ 薩Tát 體thể 空không 者giả 。 此thử 義nghĩa 自tự 非phi 四tứ 明minh 記ký 主chủ 。 斷đoạn 以dĩ 偏thiên 圓viên 體thể 析tích 。 有hữu 合hợp 輔phụ 行hành 所sở 謂vị 云vân 云vân 。 則tắc 機cơ 教giáo 異dị 轍triệt 。 殆đãi 於ư 難nạn/nan 明minh 。 委ủy 如như 彼bỉ 文văn 。 尋tầm 之chi 可khả 了liễu 也dã (# 云vân 云vân )# 。

約ước 觀quán 對đối 諦đế 破phá 顯hiển 不bất 同đồng 例lệ (# 十thập 九cửu 。 二nhị 十thập 。 二nhị 十thập 二nhị 。 二nhị 十thập 五ngũ 。 二nhị 十thập 九cửu 。 三tam 十thập 五ngũ )# 。

論luận 曰viết 。 二nhị 空không 所sở 以dĩ 對đối 諦đế 者giả 。 以dĩ 空không 必tất 約ước 諦đế 。 觀quán 成thành 則tắc 諦đế 顯hiển 。 又hựu 觀quán 所sở 以dĩ 破phá 執chấp 。 執chấp 破phá 則tắc 理lý 明minh 。 故cố 一nhất 家gia 二nhị 空không 。 皆giai 得đắc 約ước 破phá 顯hiển 以dĩ 明minh 對đối 諦đế 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 則tắc 大đại 教giáo 二nhị 空không 。 本bổn 無vô 前tiền 後hậu 。 雖tuy 對đối 二nhị 諦đế 。 實thật 匪phỉ 異dị 時thời 。 為vi 對đối 所sở 破phá 。 及cập 辨biện 性tánh 相tướng 。 故cố 分phần/phân 真chân 俗tục 。 前tiền 後hậu 說thuyết 耳nhĩ 。 然nhiên 約ước 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 諸chư 文văn 對đối 之chi 或hoặc 異dị 。 按án 妙diệu 記ký 云vân 。 真Chân 諦Đế 即tức 法pháp 空không 。 俗tục 諦đế 即tức 生sanh 空không 。 蓋cái 約ước 俗tục 假giả 真chân 實thật 義nghĩa 便tiện 故cố 也dã 。 及cập 引dẫn 玄huyền 文văn 為vi 證chứng 。 則tắc 假giả 實thật 殆đãi 於ư 相tương/tướng 互hỗ 。 然nhiên 亦diệc 無vô 違vi 。 但đãn 玄huyền 約ước 所sở 破phá 故cố 。 一nhất 往vãng 世thế 諦đế 之chi 名danh 屬thuộc 假giả 。 假giả 以dĩ 破phá 性tánh 。 真Chân 諦Đế 之chi 名danh 屬thuộc 實thật 。 實thật 以dĩ 破phá 假giả 。 則tắc 宜nghi 反phản 對đối 為vi 言ngôn 。 而nhi 記ký 約ước 所sở 顯hiển 。 故cố 法pháp 空không 顯hiển 即tức 真Chân 諦Đế 。 生sanh 空không 顯hiển 即tức 俗tục 諦đế 。 故cố 云vân 俗tục 假giả 真chân 實thật 。 然nhiên 則tắc 記ký 引dẫn 以dĩ 為vi 證chứng 者giả 。 乃nãi 以dĩ 其kỳ 所sở 破phá 。 顯hiển 其kỳ 所sở 顯hiển 爾nhĩ 。 若nhược 淨tịnh 名danh 玄huyền 云vân 。 世thế 諦đế 破phá 性tánh 立lập 假giả 。 真Chân 諦Đế 破phá 假giả 即tức 相tương/tướng 。 則tắc 破phá 顯hiển 兼kiêm 之chi 。 要yếu 之chi 文văn 相tương/tướng 。 隨tùy 義nghĩa 取thủ 與dữ 。 不bất 必tất 定định 論luận 也dã 。 至chí 於ư 玄huyền 文văn 。 有hữu 曰viết 。 得đắc 人nhân 空không 成thành 真Chân 諦Đế 智trí 焰diễm 。 得đắc 法Pháp 空không 成thành 俗tục 諦đế 智trí 焰diễm 等đẳng 義nghĩa 。 與dữ 妙diệu 記ký 文văn 敵địch 反phản 者giả 。 莫mạc 不bất 以dĩ 為vi 對đối 諦đế 之chi 難nạn/nan 。 釋thích 者giả 雖tuy 多đa 。 未vị 見kiến 其kỳ 能năng 解giải 紛phân 者giả 。 今kim 為vi 析tích 之chi 。 斯tư 乃nãi 迷mê 於ư 名danh 同đồng 。 便tiện 謂vị 義nghĩa 是thị 之chi 失thất 也dã 。 曾tằng 不bất 知tri 玄huyền 文văn 。 法pháp 空không 之chi 言ngôn 。 非phi 所sở 謂vị 實thật 法pháp 空không 。 按án 文văn 本bổn 明minh 破phá 三tam 我ngã 義nghĩa 。 謂vị 人nhân 我ngã 法pháp 我ngã 真Chân 如Như 我ngã 。 此thử 三tam 次thứ 第đệ 。 義nghĩa 當đương 三tam 惑hoặc 。 假giả 實thật 言ngôn 之chi 。 並tịnh 生sanh 空không 所sở 破phá 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 法pháp 空không 者giả 。 文văn 略lược 具cụ 言ngôn 。 得đắc 法Pháp 我ngã 空không 可khả 也dã 。 假giả 實thật 既ký 其kỳ 不bất 類loại 。 難nạn/nan 何hà 從tùng 生sanh 乎hồ 。 夫phu 如như 是thị 。 正chánh 應ưng 以dĩ 次thứ 對đối 於ư 三tam 諦đế 。 故cố 曰viết 得đắc 人nhân 空không 成thành 真Chân 諦Đế 等đẳng 。 其kỳ 義nghĩa 宛uyển 順thuận 。 亦diệc 何hà 反phản 之chi 有hữu 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 玄huyền 文văn 既ký 明minh 三tam 種chủng 我ngã 義nghĩa 。 而nhi 淨tịnh 名danh 記ký 。

復phục 有hữu 法pháp 空không 義nghĩa 長trường/trưởng 之chi 說thuyết 。 合hợp 準chuẩn 其kỳ 文văn 。 竪thụ 論luận 三tam 種chủng 二nhị 空không 。 義nghĩa 適thích 相tương 當đương 。 若nhược 以dĩ 之chi 會hội 妙diệu 記ký 。 則tắc 玄huyền 文văn 分phần/phân 而nhi 不bất 分phân 。 記ký 乃nãi 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 假giả 實thật 雖tuy 分phần/phân 。 不bất 分phân 三tam 異dị 。 分phần/phân 而nhi 不bất 分phân 。 例lệ 反phản 可khả 見kiến 。 舊cựu 說thuyết 無vô 此thử 。 學học 者giả 宜nghi 知tri 。

圓viên 論luận 性tánh 相tướng 兼kiêm 涉thiệp 三tam 境cảnh 例lệ (# 三tam 。 四tứ 。 五ngũ 。 六lục 。 十thập 三tam 。 十thập 四tứ 。 十thập 五ngũ 。 十thập 六lục 。 十thập 七thất )# 。

論luận 曰viết 。 三tam 教giáo 俱câu 推thôi 性tánh 相tướng 。 而nhi 圓viên 頓đốn 特đặc 異dị 者giả 。 盖# 圓viên 門môn 性tánh 相tướng 中trung 實thật 即tức 空không 。 該cai 於ư 修tu 性tánh 。 攝nhiếp 於ư 自tự 它# 。 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 。 情tình 智trí 雙song 亡vong 故cố 也dã 。 夫phu 惟duy 該cai 於ư 修tu 性tánh 。 此thử 法pháp 華hoa 所sở 以dĩ 只chỉ 一nhất 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 之chi 言ngôn 。 而nhi 疏sớ/sơ 有hữu 一nhất 實thật 理lý 上thượng 性tánh 相tướng 二nhị 空không 之chi 釋thích 。 故cố 曰viết 故cố 於ư 實thật 道đạo 。 須tu 閑nhàn 修tu 性tánh 。 夫phu 惟duy 攝nhiếp 於ư 自tự 它# 。 此thử 止Chỉ 觀Quán 所sở 以dĩ 有hữu 三tam 境cảnh 之chi 義nghĩa 。 故cố 曰viết 以dĩ 三tam 諦đế 法pháp 。 不bất 出xuất 自tự 它# 修tu 性tánh 故cố 也dã 。 然nhiên 則tắc 修tu 性tánh 旨chỉ 如như 常thường 明minh 。 三tam 境cảnh 義nghĩa 當đương 今kim 論luận 。 夫phu 境cảnh 有hữu 修tu 性tánh 自tự 它# 之chi 分phần 者giả 。 始thỉ 於ư 記ký 主chủ 節tiết 釋thích 爾nhĩ 。 其kỳ 實thật 本bổn 一nhất 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 柰nại 何hà 自tự 昔tích 於ư 此thử 強cường/cưỡng 生sanh 分phân 別biệt 。 言ngôn 修tu 不bất 修tu 。 或hoặc 俱câu 可khả 修tu 者giả 。 是thị 皆giai 隨tùy 文văn 生sanh 解giải 之chi 見kiến 。 非phi 所sở 以dĩ 玄huyền 覽lãm 得đắc 旨chỉ 之chi 說thuyết 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 苟cẩu 於ư 性tánh 境cảnh 文văn 中trung 。 善thiện 達đạt 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 任nhậm 運vận 亡vong 離ly 。 當đương 下hạ 契khế 證chứng 。 雖tuy 無vô □# 文văn 可khả 也dã 。 然nhiên 則tắc 二nhị 境cảnh 之chi 設thiết 。 特đặc 是thị 吾ngô 祖tổ 為vi 人nhân 心tâm 切thiết 。 惟duy 恐khủng 未vị 然nhiên 。 故cố 以dĩ 二nhị 意ý 。 更cánh 各các 言ngôn 之chi 。 所sở 以dĩ 修tu 德đức 境cảnh 者giả 。 以dĩ 二nhị 意ý 故cố 。 一nhất 約ước 修tu 門môn 顯hiển 性tánh 德đức 故cố 。 二nhị 為vi 未vị 了liễu 恐khủng 生sanh 計kế 故cố 。 故cố 有hữu 修tu 德đức 之chi 文văn 。 若nhược 據cứ 性tánh 德đức 。 亡vong 泯mẫn 寂tịch 滅diệt 。 祇kỳ 此thử 離ly 計kế 之chi 言ngôn 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 今kim 以dĩ 修tu 顯hiển 性tánh 云vân 爾nhĩ 。 若nhược 論luận 本bổn 具cụ 理lý 心tâm 。 本bổn 來lai 妙diệu 離ly 。 何hà 必tất 徧biến 推thôi 四tứ 句cú 。 然nhiên 後hậu 方phương 入nhập 。 是thị 亦diệc 為vi 未vị 了liễu 者giả 。 至chí 於ư 化hóa 它# 一nhất 境cảnh 。 亦diệc 兼kiêm 二nhị 意ý 。 一nhất 則tắc 自tự 離ly 亡vong 離ly 。 若nhược 欲dục 化hóa 它# 。 非phi 四tứ 不bất 可khả 。 為vi 示thị 化hóa 它# 之chi 方phương 。 故cố 須tu 四tứ 說thuyết 。 二nhị 則tắc 理lý 若nhược 專chuyên 亡vong 。 還hoàn 成thành 定định 法pháp 。 一nhất 向hướng 無vô 說thuyết 。 則tắc 又hựu 不bất 可khả 。 況huống 經kinh 論luận 凡phàm 有hữu 所sở 說thuyết 。 要yếu 不bất 出xuất 四tứ 。 為vi 示thị 即tức 亡vong 而nhi 照chiếu 。 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 故cố 有hữu 化hóa 它# 一nhất 文văn 。 文văn 雖tuy 有hữu 二nhị 。 於ư 理lý 莫mạc 非phi 共cộng 成thành 不bất 思tư 議nghị 觀quán 。 故cố 並tịnh 以dĩ 境cảnh 言ngôn 。 非phi 實thật 境cảnh 有hữu 三tam 也dã 。 故cố 曰viết 說thuyết 時thời 。 如như 上thượng 次thứ 第đệ 。 行hành 時thời 一nhất 心tâm 一nhất 切thiết 心tâm 。 抑ức 又hựu 圓viên 論luận 修tu 性tánh 。 未vị 始thỉ 暫tạm 離ly 。 故cố 性tánh 所sở 以dĩ 性tánh 修tu 。 修tu 所sở 以dĩ 修tu 性tánh 。 若nhược 於ư 性tánh 中trung 。 離ly 性tánh 過quá 者giả 。 於ư 性tánh 了liễu 修tu 也dã 。 若nhược 因nhân 推thôi 撿kiểm 。 達đạt 性tánh 德đức 者giả 。 以dĩ 修tu 顯hiển 性tánh 也dã 。 是thị 則tắc 性tánh 修tu 修tu 也dã 。 修tu 性tánh 亦diệc 修tu 也dã 。 若nhược 以dĩ 所sở 顯hiển 言ngôn 之chi 。 則tắc 修tu 性tánh 性tánh 也dã 。 性tánh 修tu 亦diệc 性tánh 也dã 。 雖tuy 所sở 因nhân 入nhập 之chi 異dị 。 而nhi 具cụ 德đức 不bất 殊thù 。 其kỳ 致trí 一nhất 也dã 。 故cố 曰viết 又hựu 此thử 理lý 具cụ 。 變biến 為vi 修tu 具cụ 。 一nhất 一nhất 修tu 具cụ 。 無vô 非phi 理lý 具cụ 。 此thử 言ngôn 於ư 性tánh 了liễu 修tu 也dã 。 又hựu 曰viết 。 所sở 以dĩ 將tương 理lý 對đối 修tu 料liệu 揀giản 。 令linh 識thức 修tu 具cụ 全toàn 是thị 理lý 具cụ 。 乃nãi 達đạt 理lý 具cụ 即tức 空không 即tức 中trung 。 此thử 言ngôn 以dĩ 修tu 顯hiển 性tánh 也dã 。 今kim 更cánh 以dĩ 一nhất 文văn 表biểu 發phát 之chi 。 如như 妙diệu 記ký 曰viết 。 故cố 於ư 實thật 道đạo 。 須tu 閑nhàn 修tu 性tánh 。 □# 本bổn 自tự 二nhị 空không 。 即tức 是thị 性tánh 德đức 。 推thôi 檢kiểm 入nhập 空không 。 即tức 是thị 修tu 德đức 。 故cố 知tri 修tu 性tánh 。 理lý 無vô 異dị 途đồ 。 安an 得đắc 於ư 中trung 強cường/cưỡng 分phần/phân 修tu 否phủ/bĩ 。 此thử 既ký 一nhất 意ý 也dã 。 如như 彼bỉ 又hựu 曰viết 。 若nhược 推thôi 性tánh 者giả 。 袪# 滯trệ 達đạt 理lý 。 若nhược 推thôi 修tu 者giả 。 離ly 著trước 行hành 成thành 。 惟duy 得đắc 彼bỉ 文văn 。 使sử 今kim 說thuyết 益ích 顯hiển 。 何hà 者giả 。 彼bỉ 之chi 推thôi 性tánh 袪# 滯trệ 達đạt 理lý 。 豈khởi 非phi 今kim 於ư 性tánh 了liễu 修tu 乎hồ 。 彼bỉ 之chi 推thôi 修tu 離ly 著trước 行hành 成thành 。 豈khởi 非phi 今kim 以dĩ 修tu 顯hiển 性tánh 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 袪# 滯trệ 所sở 以dĩ 離ly 著trước 。 行hành 成thành 所sở 以dĩ 達đạt 理lý 。 盖# 其kỳ 旨chỉ 一nhất 也dã 。 但đãn 彼bỉ 從tùng 開khai 說thuyết 。 今kim 約ước 合hợp 明minh 。 開khai 合hợp 互hỗ 彰chương 。 圓viên 旨chỉ 彌di 顯hiển 。 且thả 曰viết 。 以dĩ 性tánh 本bổn 亡vong 。 泯mẫn 於ư 修tu 始thỉ 。 則tắc 彼bỉ 此thử 修tu 性tánh 。 未vị 始thỉ 不bất 合hợp 也dã 。 又hựu 曰viết 。 兩lưỡng 照chiếu 同đồng 明minh 。 隻chỉ 惑hoặc 俱câu 遣khiển 。 則tắc 又hựu 約ước 開khai 言ngôn 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 又hựu 何hà 嘗thường 果quả 有hữu 兩lưỡng 照chiếu 隻chỉ 惑hoặc 之chi 殊thù 哉tai 。 學học 者giả 當đương 於ư 非phi 修tu 非phi 性tánh 非phi 開khai 非phi 合hợp 非phi 一nhất 非phi 三tam 處xứ 求cầu 之chi 。 乃nãi 見kiến 此thử 意ý 爾nhĩ 。

總tổng 明minh 二nhị 空không 餘dư 義nghĩa 倒đảo (# 一nhất 。 九cửu 。 二nhị 十thập 三tam 。 二nhị 十thập 四tứ 。 三tam 十thập 三tam 。 三tam 十thập 四tứ 。 四tứ 十thập 一nhất 。 四tứ 十thập 四tứ 。 四tứ 十thập 五ngũ 。 四tứ 十thập 六lục 。 五ngũ 十thập 。 五ngũ 十thập 一nhất )# 。

論luận 曰viết 。 二nhị 空không 大đại 例lệ 。 論luận 之chi 如như 上thượng 。 然nhiên 有hữu 異dị 義nghĩa 者giả 。 則tắc 隨tùy 文văn 用dụng 與dữ 。 約ước 義nghĩa 無vô 方phương 之chi 談đàm 。 是thị 皆giai 不bất 得đắc 不bất 略lược 明minh 之chi 。 一nhất 如như 玄huyền 文văn 。 以dĩ 三tam 觀quán 而nhi 破phá 四tứ 性tánh 者giả 。 據cứ 圓viên 以dĩ 論luận 。 一nhất 往vãng 約ước 義nghĩa 對đối 之chi 。 其kỳ 實thật 三tam 觀quán 既ký 即tức 一nhất 心tâm 。 四tứ 性tánh 應ưng 非phi 前tiền 後hậu 而nhi 破phá 。 然nhiên 非phi 前tiền 教giáo 所sở 得đắc 言ngôn 也dã 。 又hựu 如như 輔phụ 行hành 。 歷lịch 惡ác 明minh 性tánh 相tướng 。 此thử 亦diệc 約ước 圓viên 而nhi 論luận 。 故cố 觀quán 貪tham 欲dục 即tức 法pháp 性tánh 。 達đạt 理lý 無vô 性tánh 。 即tức 性tánh 空không 義nghĩa 。 正chánh 同đồng 妙diệu 疏sớ/sơ 實thật 相tướng 常thường 住trụ 。 無vô 自tự 性tánh 等đẳng 。 合hợp 是thị 實thật 觀quán 。 而nhi 亦diệc 曰viết 世thế 諦đế 破phá 性tánh 者giả 。 蓋cái 世thế 諦đế 之chi 言ngôn 。 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 對đối 真chân 名danh 俗tục 。 實thật 不bất 乖quai 真chân 。 如như 曰viết 破phá 性tánh 執chấp 已dĩ 。 乃nãi 名danh 世thế 諦đế 。 故cố 知tri 即tức 俗tục 而nhi 諦đế 真chân 。 還hoàn 是thị 實thật 觀quán 也dã 。 又hựu 如như 法Pháp 界giới 次thứ 第đệ 明minh 性tánh 相tướng 之chi 文văn 。 據cứ 所sở 釋thích 義nghĩa 。 但đãn 是thị 十thập 八bát 空không 之chi 二nhị 耳nhĩ 。 況huống 本bổn 名danh 自tự 相tương/tướng 。 而nhi 注chú 以dĩ 體thể 識thức 內nội 外ngoại 。 辨biện 其kỳ 名danh 體thể 俱câu 異dị 。 故cố 知tri 與dữ 凡phàm 性tánh 相tướng 別biệt 也dã 。 集tập 者giả 槩# 類loại 之chi 誤ngộ 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 其kỳ 文văn 。 不bất 出xuất 性tánh 相tướng 何hà 也dã 。 要yếu 知tri 性tánh 相tướng 。 與dữ 十thập 八bát 空không 。 俱câu 總tổng 別biệt 廣quảng 略lược 之chi 異dị 。 彼bỉ 但đãn 出xuất 別biệt 。 故cố 不bất 言ngôn 總tổng 如như 。 必tất 以dĩ 義nghĩa 求cầu 。 亦diệc 可khả 以dĩ 內nội 空không 等đẳng 為vi 性tánh 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 等đẳng 為vi 相tương/tướng 空không 。 如như 曰viết 以dĩ 空không 破phá 諸chư 法pháp 。 若nhược 無vô 諸chư 法pháp 。 亦diệc 無vô 畢tất 竟cánh 空không 等đẳng 。 豈khởi 非phi 相tướng 空không 義nghĩa 。 餘dư 以dĩ 意ý 配phối 之chi 。 非phi 無vô 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 又hựu 如như 輔phụ 行hành 約ước 中trung 理lý 。 以dĩ 明minh 生sanh 法pháp 常thường 無vô 常thường 者giả 。 若nhược 論luận 破phá 四tứ 句cú 執chấp 。 未vị 必tất 會hội 中trung 。 此thử 云vân 爾nhĩ 者giả 。 是thị 亦diệc 約ước 圓viên 明minh 義nghĩa 故cố 也dã 。 然nhiên 言ngôn 離ly 性tánh 。 而nhi 云vân 生sanh 法pháp 空không 者giả 。 已dĩ 見kiến 上thượng 例lệ 。 (# 云vân 云vân )# 又hựu 如như 維duy 摩ma 疏sớ/sơ 。 明minh 二nhị 空không 總tổng 別biệt 相tướng 。 此thử 異dị 常thường 途đồ 者giả 二nhị 。 常thường 途đồ 不bất 分phân 總tổng 別biệt 。 此thử 為vi 明minh 菩Bồ 薩Tát 化hóa 眾chúng 生sanh 邊biên 。 故cố 須tu 分phân 別biệt 假giả 實thật 別biệt 相tướng 。 此thử 一nhất 異dị 也dã 。 又hựu 常thường 途đồ 明minh 二nhị 空không 聲Thanh 聞Văn 。 容dung 有hữu 前tiền 後hậu 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 一nhất 時thời 。 今kim 則tắc 反phản 之chi 。 為vi 明minh 此thử 經Kinh 。 觀quán 眾chúng 生sanh 品phẩm 。 入nhập 空không 在tại 前tiền 。 而nhi 佛Phật 道Đạo 品phẩm 。 入nhập 假giả 居cư 次thứ 。 有hữu 涉thiệp 通thông 相tương 次thứ 第đệ 。 故cố 云vân 雖tuy 前tiền 觀quán 眾chúng 生sanh 入nhập 空không 。 而nhi 猶do 須tu 更cánh 起khởi 法pháp 想tưởng 。 此thử 二nhị 異dị 也dã 。 又hựu 如như 光quang 明minh 疏sớ/sơ 。 約ước 體thể 空không 明minh 達đạt 三tam 諦đế 之chi 文văn 。 此thử 亦diệc 異dị 上thượng 次thứ 不bất 次thứ 義nghĩa 。 上thượng 約ước 當đương 分phân 明minh 空không 。 則tắc 不bất 言ngôn 三tam 諦đế 。 圓viên 雖tuy 三tam 諦đế 。 而nhi 境cảnh 智trí 非phi 空không 。 至chí 於ư 竪thụ 論luận 三tam 種chủng 。 則tắc 假giả 實thật 各các 有hữu 淺thiển 深thâm 。 此thử 並tịnh 不bất 然nhiên 。 獨độc 於ư 即tức 空không 境cảnh 智trí 體thể 其kỳ 三tam 諦đế 。 所sở 以dĩ 為vi 異dị 也dã 。 又hựu 如như 光quang 明minh 。 於ư 圓viên 位vị 約ước 悟ngộ 不bất 悟ngộ 。 以dĩ 明minh 斷đoạn 見kiến 。 得đắc 空không 有hữu 前tiền 後hậu 者giả 。 疏sớ/sơ 記ký 凡phàm 三tam 文văn 。 要yếu 言ngôn 不bất 出xuất 悟ngộ 者giả 。 先tiên 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 得đắc 眾chúng 生sanh 空không 。 後hậu 仍nhưng 此thử 觀quán 。 破phá 於ư 法pháp 執chấp 。 即tức 斷đoạn 思tư 惑hoặc 。 對đối 位vị 如như 常thường 。 其kỳ 未vị 悟ngộ 者giả 。 雖tuy 作tác 上thượng 觀quán 。 未vị 能năng 斷đoạn 見kiến 。 復phục 度độ 入nhập 實thật 法pháp 計kế 我ngã 。 須tu 於ư 實thật 法pháp 上thượng 作tác 觀quán 等đẳng 。 此thử 並tịnh 約ước 不bất 次thứ 而nhi 次thứ 。 麤thô 惑hoặc 先tiên 除trừ 。 仍nhưng 小tiểu 以dĩ 說thuyết 。 其kỳ 實thật 圓viên 頓đốn 。 未vị 必tất 常thường 然nhiên 。 又hựu 如như 別biệt 行hành 玄huyền 記ký 。 釋thích 有hữu 門môn 人nhân 空không 法pháp 不bất 空không 。 有hữu 前tiền 後hậu 兩lưỡng 途đồ 之chi 說thuyết 。 全toàn 同đồng 上thượng 義nghĩa 。 故cố 知tri 仍nhưng 小tiểu 之chi 言ngôn 。 其kỳ 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 至chí 於ư 釋thích 二nhị 空không 。 即tức 緣duyên 了liễu 種chủng 者giả 。 此thử 亦diệc 約ước 義nghĩa 對đối 之chi 。 的đích 顯hiển 圓viên 論luận 二nhị 空không 。 若nhược 觀quán 若nhược 智trí 。 無vô 非phi 本bổn 具cụ 性tánh 德đức 故cố 也dã 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 知tri 教giáo 無vô 定định 法pháp 。 人nhân 無vô 定định 機cơ 。 理lý 無vô 定định 體thể 。 文văn 無vô 定định 論luận 。 惟duy 義nghĩa 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 學học 者giả 無vô 得đắc 專chuyên 守thủ 。 而nhi 使sử 文văn 理lý 不bất 通thông 。 然nhiên 亦diệc 非phi 無vô 常thường 論luận 焉yên 。

餘dư 論luận 下hạ

論luận 曰viết 。 觀quán 門môn 貴quý 乎hồ 行hành 用dụng 。 而nhi 不bất 在tại 於ư 文văn 義nghĩa 。 苟cẩu 善thiện 用dụng 之chi 。 雖tuy 略lược 文văn 義nghĩa 可khả 也dã 。 然nhiên 文văn 義nghĩa 之chi 不bất 通thông 。 於ư 觀quán 或hoặc 有hữu 壅ủng 。 此thử 餘dư 論luận 所sở 以dĩ 明minh 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 考khảo 性tánh 相tướng 所sở 自tự 經kinh 教giáo 非phi 無vô 。 如như 大đại 品phẩm 言ngôn 。 常thường 性tánh 空không 等đẳng 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 又hựu 向hướng 明minh 十thập 八bát 空không 等đẳng 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 焉yên 。 而nhi 妙diệu 記ký 云vân 。 若nhược 不bất 了liễu 今kim 家gia 。 依y 於ư 智trí 論luận 。 (# 止chỉ )# 云vân 諸chư 無vô 可khả 準chuẩn 何hà 也dã 。 又hựu 兼kiêm 言ngôn 中trung 智trí 二nhị 論luận 。 而nhi 曰viết 準chuẩn 理lý 準chuẩn 義nghĩa 。 此thử 又hựu 何hà 邪tà 。 又hựu 曰viết 。 非phi 用dụng 法pháp 相tướng 者giả 之chi 所sở 逮đãi 。 且thả 云vân 。 自tự 有hữu 傳truyền 說thuyết 此thử 義nghĩa 者giả 。 來lai 少thiểu 有hữu 曉hiểu 。 此thử 等đẳng 將tương 非phi 抑ức 它# 之chi 過quá 乎hồ 。 曰viết 今kim 準chuẩn 性tánh 相tướng 云vân 者giả 。 非phi 直trực 名danh 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 葢# 委ủy 明minh 觀quán 相tương/tướng 。 莫mạc 若nhược 中trung 論luận 推thôi 性tánh 四tứ 句cú 。 觀quán 法pháp 論luận 復phục 委ủy 釋thích 。 是thị 今kim 一nhất 家gia 所sở 本bổn 觀quán 門môn 。 故cố 曰viết 諸chư 無vô 可khả 準chuẩn 也dã 。 然nhiên 而nhi 兼kiêm 言ngôn 智trí 論luận 。 且thả 並tịnh 準chuẩn 理lý 義nghĩa 者giả 。 此thử 又hựu 言ngôn 二nhị 空không 兼kiêm 三tam 假giả 而nhi 推thôi 故cố 。 一nhất 準chuẩn 中trung 論luận 二nhị 空không 之chi 理lý 。 一nhất 準chuẩn 智trí 論luận 三tam 假giả 之chi 義nghĩa 。 共cộng 成thành 一nhất 家gia 之chi 二nhị 空không 也dã 。 亦diệc 如như 妙diệu 樂lạc 云vân 云vân 。 (# 未vị 撿kiểm )# 又hựu 它# 家gia 縱túng/tung 有hữu 準chuẩn 用dụng 多đa 用dụng 。 其kỳ 法pháp 相tướng 觀quán 門môn 。 則tắc 未vị 聞văn 也dã 。 政chánh 使sử 傳truyền 其kỳ 名danh 相tướng 。 亦diệc 未vị 若nhược 天thiên 台thai 。 以dĩ 一nhất 實thật 三tam 假giả 等đẳng 義nghĩa 。 徧biến 於ư 諸chư 文văn 。 推thôi 廣quảng 其kỳ 說thuyết 。 荊kinh 溪khê 之chi 言ngôn 。 信tín 不bất 誣vu 矣hĩ 。 或hoặc 問vấn 。 若nhược 論luận 修tu 性tánh 。 各các 有hữu 自tự 它# 。 以dĩ 無vô 明minh 為vi 它# 。 必tất 以dĩ 法pháp 性tánh 為vi 自tự 。 何hà 以dĩ 文văn 曰viết 。 以dĩ 此thử 兩lưỡng 它# 共cộng 推thôi 一nhất 自tự 。 則tắc 自tự 何hà 故cố 一nhất 。 它# 何hà 故cố 二nhị 。 曰viết 修tu 性tánh 各các 論luận 自tự 它# 。 理lý 則tắc 然nhiên 矣hĩ 。 今kim 此thử 云vân 者giả 。 蓋cái 顯hiển 修tu 性tánh 自tự 它# 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 故cố 以dĩ 兩lưỡng 它# 。 而nhi 顯hiển 一nhất 自tự 。 則tắc 一nhất 而nhi 非phi 一nhất 。 還hoàn 以dĩ 一nhất 身thân 。 而nhi 顯hiển 兩lưỡng 它# 。 則tắc 二nhị 而nhi 非phi 二nhị 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 開khai 合hợp 之chi 旨chỉ 彰chương 矣hĩ 。 但đãn 在tại 性tánh 。 則tắc 無vô 明minh 為vi 所sở 具cụ 。 法pháp 性tánh 為vi 本bổn 有hữu 。 在tại 修tu 則tắc 法pháp 性tánh 為vi 本bổn 具cụ 。 無vô 明minh 為vi 所sở 起khởi 。 是thị 則tắc 法pháp 性tánh 修tu 性tánh 恆hằng 一nhất 。 無vô 明minh 起khởi 具cụ 不bất 同đồng 。 故cố 一nhất 往vãng 自tự 唯duy 是thị 一nhất 。 它# 則tắc 有hữu 二nhị 。 反phản 而nhi 言ngôn 之chi 。 何hà 往vãng 不bất 可khả 。 但đãn 從tùng 強cường/cưỡng 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 。 理lý 性tánh 境cảnh 中trung 。 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 已dĩ 極cực 圓viên 妙diệu 。 何hà 故cố 文văn 云vân 。 前tiền 雖tuy 結kết 成thành 理lý 性tánh 境cảnh 竟cánh 。 若nhược 不bất 推thôi 撿kiểm 。 何hà 殊thù 鳥điểu 空không 。 安an 以dĩ 鳥điểu 空không 。 同đồng 妙diệu 境cảnh 邪tà 。 曰viết 若nhược 於ư 性tánh 境cảnh 。 達đạt 圓viên 具cụ 者giả 。 不bất 當đương 此thử 斥xích 。 今kim 云vân 鳥điểu 空không 。 有hữu 言ngôn 無vô 旨chỉ 。 是thị 約ước 修tu 境cảnh 須tu 推thôi 撿kiểm 者giả 言ngôn 之chi 。 其kỳ 於ư 性tánh 境cảnh 。 但đãn 聞văn 具cụ 言ngôn 。 不bất 識thức 其kỳ 所sở 以dĩ 具cụ 。 故cố 斥xích 不bất 了liễu 之chi 人nhân 。 非phi 言ngôn 其kỳ 法pháp 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 世thế 諦đế 破phá 性tánh 之chi 言ngôn 。 為vi 真chân 為vi 俗tục 。 二nhị 俱câu 有hữu 妨phương 。 曰viết 自tự 非phi 記ký 釋thích 。 意ý 亦diệc 難nạn/nan 明minh 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 云vân 。 然nhiên 則tắc 世thế 諦đế 之chi 言ngôn 。 名danh 雖tuy 同đồng 俗tục 。 而nhi 實thật 空không 觀quán 。 良lương 由do 空không 觀quán 。 方phương 能năng 破phá 性tánh 故cố 也dã 。 而nhi 曰viết 世thế 諦đế 者giả 。 盖# 從tùng 所sở 諦đế 得đắc 名danh 。 一nhất 往vãng 對đối 真chân 。 成thành 二nhị 諦đế 故cố 。 又hựu 言ngôn 真Chân 諦Đế 破phá 相tương/tướng 者giả 。 從tùng 所sở 觀quán 理lý 。 亦diệc 是thị 證chứng 真Chân 諦Đế 時thời 破phá 相tương/tướng 故cố 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 向hướng 云vân 竪thụ 論luận 三tam 種chủng 二nhị 空không 。 當đương 如như 何hà 分phân 別biệt 。 曰viết 以dĩ 實thật 從tùng 假giả 。 還hoàn 約ước 玄huyền 文văn 三tam 種chủng 我ngã 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 三tam 種chủng 法pháp 空không 。 即tức 玄huyền 文văn 人nhân 我ngã 空không 故cố 。 則tắc 二Nhị 乘Thừa 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 為vi 法pháp 空không 。 以dĩ 法pháp 我ngã 空không 故cố 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 為vi 法pháp 空không 。 以dĩ 真Chân 如Như 我ngã 空không 故cố 。 即tức 佛Phật 界giới 所sở 證chứng 畢Tất 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 為vi 法pháp 空không 。 故cố 淨tịnh 名danh 記ký 云vân 。 分phân 別biệt 法pháp 者giả 。 祇kỳ 是thị 陰ấm 界giới 入nhập 耳nhĩ 。 亦diệc 是thị 十thập 法Pháp 界Giới 法pháp 。 後hậu 四tứ 祇kỳ 是thị 六lục 中trung 空không 假giả 中trung 。 故cố 知tri 法pháp 空không 義nghĩa 長trường/trưởng 。 又hựu 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 空không 涅Niết 槃Bàn 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 。 名danh 為vi 法pháp 空không 是thị 也dã 。 然nhiên 則tắc 菩Bồ 薩Tát 。 凡phàm 空không 二nhị 法pháp 何hà 邪tà 。 此thử 應ưng 分phần/phân 偏thiên 圓viên 異dị 故cố 。 (# 云vân 云vân )# 或hoặc 問vấn 。 據cứ 論luận 。 生sanh 法pháp 通thông 。 性tánh 相tướng 局cục 。 則tắc 三tam 藏tạng 生sanh 法pháp 。 不bất 通thông 性tánh 相tướng 。 此thử 為vi 利lợi 為vi 鈍độn 。 鈍độn 則tắc 不bất 待đãi 性tánh 相tướng 。 利lợi 豈khởi 勝thắng 於ư 通thông 邪tà 。 曰viết 利lợi 鈍độn 之chi 名danh 。 不bất 可khả 槩# 論luận 。 然nhiên 則tắc 妙diệu 記ký 。 以dĩ 推thôi 性tánh 四tứ 句cú 。 為vi 被bị 鈍độn 者giả 。 此thử 以dĩ 佛Phật 世thế 滅diệt 後hậu 。 須tu 不bất 須tu 為vi 利lợi 鈍độn 也dã 。 藏tạng 通thông 則tắc 以dĩ 體thể 析tích 為vi 利lợi 鈍độn 。 今kim 三tam 藏tạng 雖tuy 不bất 推thôi 性tánh 。 還hoàn 以dĩ 析tích 觀quán 。 復phục 劣liệt 於ư 通thông 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 。 凡phàm 言ngôn 體thể 觀quán 。 為vi 須tu 推thôi 撿kiểm 故cố 空không 。 為vi 不bất 推thôi 撿kiểm 故cố 空không 。 按án 文văn 云vân 。 大Đại 乘Thừa 明minh 相tướng 。 自tự 性tánh 是thị 空không 。 不bất 須tu 撿kiểm 己kỷ 為vi 空không 。 又hựu 曰viết 。 此thử 之chi 名danh 字tự 。 本bổn 來lai 自tự 空không 。 非phi 撿kiểm 後hậu 空không 。 是thị 皆giai 不bất 須tu 推thôi 撿kiểm 也dã 。 然nhiên 則tắc 何hà 以dĩ 修tu 性tánh 相tướng 空không 者giả 。 又hựu 言ngôn 推thôi 撿kiểm 耶da 。 抑ức 本bổn 來lai 自tự 空không 之chi 言ngôn 。 與dữ 圓viên 頓đốn 所sở 謂vị 本bổn 自tự 二nhị 空không 。 何hà 以dĩ 異dị 耶da 。 曰viết 推thôi 言ngôn 其kỳ 情tình 。 不bất 推thôi 言ngôn 其kỳ 理lý 。 何hà 者giả 。 良lương 以dĩ 通thông 論luận 。 幻huyễn 化hóa 當đương 體thể 即tức 空không 。 依y 之chi 而nhi 修tu 。 是thị 為vi 體thể 觀quán 。 據cứ 此thử 則tắc 本bổn 來lai 自tự 空không 。 不bất 待đãi 撿kiểm 已dĩ 方phương 空không 。 如như 曰viết 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 是thị 也dã 。 教giáo 理lý 雖tuy 爾nhĩ 。 其kỳ 如như 情tình 謂vị 自tự 它# 等đẳng 計kế 。 非phi 推thôi 撿kiểm 不bất 破phá 。 故cố 須tu 推thôi 之chi 。 及cập 既ký 推thôi 破phá 。 會hội 本bổn 性tánh 空không 。 亦diệc 不bất 待đãi 滅diệt 色sắc 。 故cố 對đối 藏tạng 為vi 異dị 。 而nhi 本bổn 空không 之chi 言ngôn 。 復phục 與dữ 圓viên 不bất 同đồng 者giả 。 蓋cái 圓viên 頓đốn 。 則tắc 以dĩ 中trung 實thật 為vi 空không 。 乃nãi 成thành 性tánh 具cụ 之chi 德đức 。 通thông 則tắc 始thỉ 末mạt 俱câu 空không 。 以dĩ 教giáo 道đạo 言ngôn 。 終chung 歸quy 灰hôi 斷đoạn 是thị 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 性tánh 相tướng 生sanh 法pháp 。 並tịnh 一nhất 假giả 實thật 。 而nhi 名danh 次thứ 敵địch 反phản 何hà 耶da 。 曰viết 亦diệc 各các 從tùng 其kỳ 輕khinh 重trọng 爾nhĩ 。 如như 生sanh 法pháp 則tắc 計kế 我ngã 為vi 重trọng/trùng 。 故cố 假giả 先tiên 而nhi 實thật 後hậu 。 如như 曰viết 蓋cái 由do 初sơ 心tâm 。 人nhân 執chấp 障chướng 道đạo 。 故cố 先tiên 對đối 治trị 。 性tánh 相tướng 則tắc 性tánh 執chấp 為vi 重trọng/trùng 。 故cố 性tánh 前tiền 而nhi 相tương/tướng 後hậu 。 其kỳ 理lý 可khả 知tri 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 今kim 推thôi 四tứ 性tánh 。 與dữ 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 推thôi 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。 一nhất 一nhất 皆giai 顯hiển 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 同đồng 邪tà 異dị 邪tà 。 曰viết 推thôi 性tánh 義nghĩa 同đồng 。 通thông 局cục 則tắc 異dị 。 所sở 以dĩ 推thôi 性tánh 義nghĩa 同đồng 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 即tức 今kim 不bất 自tự 等đẳng 三tam 性tánh 是thị 已dĩ 。 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。 即tức 不bất 無vô 因nhân 性tánh 是thị 已dĩ 。 但đãn 開khai 合hợp 詳tường 略lược 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 通thông 局cục 異dị 者giả 。 今kim 四tứ 性tánh 則tắc 通thông 衍diễn 門môn 。 彼bỉ 如Như 來Lai 藏tạng 。 多đa 從tùng 圓viên 說thuyết 。 故cố 局cục 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 楞lăng 嚴nghiêm 之chi 文văn 。 既ký 同đồng 推thôi 性tánh 。 與dữ 請thỉnh 觀quán 音âm 云vân 。 地địa 無vô 堅kiên 性tánh 。 乃nãi 至chí 風phong 性tánh 無vô 礙ngại 。 一nhất 一nhất 皆giai 入nhập 如như 實thật 之chi 際tế 。 同đồng 異dị 義nghĩa 復phục 云vân 何hà 。 曰viết 大đại 約ước 亦diệc 同đồng 。 但đãn 如như 實thật 際tế 。 與dữ 如Như 來Lai 藏tạng 。 約ước 教giáo 門môn 論luận 。 復phục 通thông 局cục 異dị 。 如như 光quang 明minh 記ký 云vân 。 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 。 以dĩ 空không 為vi 如như 實thật 。 後hậu 之chi 二nhị 教giáo 。 以dĩ 中trung 為vi 如như 實thật 。 若nhược 取thủ 圓viên 中trung 實thật 際tế 為vi 正chánh 。 則tắc 與dữ 如Như 來Lai 藏tạng 同đồng 也dã 。 然nhiên 則tắc 此thử 特đặc 同đồng 異dị 之chi 辨biện 。 若nhược 夫phu 所sở 謂vị 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 入nhập 如như 實thật 際tế 之chi 旨chỉ 。 學học 者giả 要yếu 當đương 盡tận 心tâm 自tự 得đắc 也dã 。

被bị 接tiếp 論luận 第đệ 七thất

總tổng 篇thiên 上thượng

論luận 曰viết 。 教giáo 必tất 被bị 機cơ 。 非phi 如Như 來Lai 無vô 以dĩ 達đạt 物vật 機cơ 之chi 差sai 會hội 。 言ngôn 則tắc 有hữu 旨chỉ 。 非phi 四tứ 依y 無vô 以dĩ 見kiến 經kinh 旨chỉ 之chi 殊thù 途đồ 。 故cố 天thiên 台thai 之chi 善thiện 申thân 通thông 。 猶do 吾ngô 佛Phật 之chi 窮cùng 設thiết 化hóa 。 可khả 謂vị 善thiện 巧xảo 而nhi 曲khúc 盡tận 矣hĩ 。 佛Phật 乎hồ 祖tổ 乎hồ 。 異dị 世thế 而nhi 同đồng 道đạo 也dã 。 原nguyên 夫phu 教giáo 之chi 始thỉ 興hưng 。 其kỳ 本bổn 一nhất 理lý 。 機cơ 有hữu 小tiểu 大đại 。 從tùng 實thật 出xuất 權quyền 。 由do 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 殊thù 故cố 。 即tức 離ly 之chi 斯tư 別biệt 。 其kỳ 為vi 偏thiên 圓viên 小tiểu 大đại 各các 逗đậu 之chi 說thuyết 。 亦diệc 以dĩ 備bị 矣hĩ 。 苟cẩu 唯duy 如như 是thị 。 則tắc 機cơ 緣duyên 各các 住trụ 當đương 教giáo 。 各các 致trí 其kỳ 極cực 。 何hà 由do 捨xả 偏thiên 入nhập 圓viên 。 從tùng 漸tiệm 之chi 頓đốn 。 抑ức 根căn 性tánh 多đa 途đồ 。 所sở 發phát 前tiền 後hậu 凡phàm 四tứ 。 正chánh 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 則tắc 宜nghi 以dĩ 餘dư 途đồ 接tiếp 之chi 。 夫phu 接tiếp 之chi 云vân 者giả 。 為vi 夫phu 偏thiên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 之chi 機cơ 。 於ư 法pháp 華hoa 前tiền 。 次thứ 第đệ 入nhập 實thật 。 令linh 不bất 失thất 時thời 者giả 設thiết 也dã 。 惟duy 其kỳ 佛Phật 世thế 。 有hữu 是thị 機cơ 教giáo 。 布bố 列liệt 諸chư 經kinh 。 故cố 吾ngô 祖tổ 於ư 是thị 。 建kiến 四tứ 教giáo 之chi 外ngoại 。 申thân 以dĩ 三tam 接tiếp 焉yên 。 謂vị 別biệt 接tiếp 通thông 。 圓viên 接tiếp 通thông 別biệt 。 機cơ 應ưng 相tương/tướng 入nhập 。 接tiếp 義nghĩa 斯tư 在tại 。 然nhiên 則tắc 以dĩ 教giáo 從tùng 機cơ 。 機cơ 雖tuy 有hữu 七thất 。 以dĩ 機cơ 從tùng 教giáo 。 教giáo 不bất 出xuất 四tứ 。 以dĩ 無vô 過quá 乎hồ 已dĩ 未vị 接tiếp 正chánh 能năng 所sở 之chi 間gian 故cố 也dã 。 此thử 義nghĩa 具cụ 在tại 玄huyền 義nghĩa 等đẳng 文văn 。 今kim 所sở 不bất 論luận 。 然nhiên 所sở 當đương 論luận 者giả 。 一nhất 家gia 被bị 接tiếp 。 以dĩ 含hàm 中trung 為vi 發phát 源nguyên 。 以dĩ 點điểm 示thị 為vi 機cơ 要yếu 。 以dĩ 發phát 習tập 為vi 根căn 性tánh 。 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 一nhất 接tiếp 為vi 關quan 節tiết 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 七thất 二nhị 為vi 所sở 憑bằng 。 辨biện 者giả 其kỳ 來lai 尚thượng 矣hĩ 。 故cố 於ư 是thị 論luận 焉yên 。

別biệt 例lệ 中trung

右hữu 被bị 接tiếp 類loại 文văn 。 總tổng 三tam 十thập 。 通thông 示thị 被bị 接tiếp 有hữu 含hàm 中trung 點điểm 示thị 發phát 習tập 義nghĩa 者giả 六lục 。 言ngôn 有hữu 接tiếp 不bất 接tiếp 并tinh 接tiếp 會hội 同đồng 異dị 者giả 十thập 一nhất 。 對đối 明minh 玄huyền 及cập 止Chỉ 觀Quán 三tam 接tiếp 一nhất 接tiếp 者giả 九cửu 。 因nhân 辨biện 涅Niết 槃Bàn 被bị 接tiếp 可khả 否phủ/bĩ 者giả 一nhất 。 旁bàng 出xuất 被bị 接tiếp 餘dư 義nghĩa 者giả 三tam 。 凡phàm 五ngũ 例lệ 。

通thông 示thị 接tiếp 義nghĩa 有hữu 含hàm 中trung 點điểm 示thị 發phát 習tập 例lệ (# 二nhị 。 七thất 。 八bát 。 九cửu 。 十thập 。 三tam 十thập )# 。

論luận 曰viết 。 教giáo 以dĩ 被bị 下hạ 為vi 言ngôn 。 接tiếp 以dĩ 承thừa 上thượng 為vi 義nghĩa 。 通thông 言ngôn 莫mạc 非phi 被bị 接tiếp 也dã 。 然nhiên 今kim 於ư 四tứ 正chánh 之chi 外ngoại 。 而nhi 有hữu 三tam 接tiếp 者giả 。 蓋cái 其kỳ 本bổn 出xuất 於ư 含hàm 中trung 。 其kỳ 機cơ 始thỉ 於ư 發phát 習tập 。 其kỳ 應ưng 因nhân 以dĩ 點điểm 示thị 。 此thử 被bị 接tiếp 所sở 以dĩ 成thành 也dã 。 何hà 謂vị 含hàm 中trung 。 良lương 以dĩ 四tứ 教giáo 。 各các 有hữu 詮thuyên 理lý 。 唯duy 通thông 得đắc 有hữu 含hàm 中trung 之chi 義nghĩa 。 故cố 稟bẩm 是thị 教giáo 。 證chứng 是thị 理lý 者giả 。 由do 是thị 深thâm 觀quán 。 得đắc 見kiến 不bất 空không 故cố 。 受thọ 後hậu 教giáo 接tiếp 者giả 。 其kỳ 發phát 源nguyên 於ư 此thử 。 昔tích 人nhân 有hữu 謂vị 。 含hàm 中trung 為vi 被bị 接tiếp 之chi 本bổn 者giả 是thị 矣hĩ 。 而nhi 或hoặc 者giả 因nhân 論luận 。 以dĩ 教giáo 含hàm 理lý 含hàm 。 又hựu 曰viết 。 其kỳ 所sở 以dĩ 含hàm 義nghĩa 者giả 。 為vi 當đương 教giáo 為vi 被bị 接tiếp 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 理lý 教giáo 偏thiên 者giả 非phi 也dã 。 兼kiêm 教giáo 理lý 而nhi 不bất 善thiện 其kỳ 說thuyết 者giả 。 亦diệc 未vị 為vi 得đắc 也dã 。 因nhân 法pháp 舊cựu 來lai 但đãn 中trung 義nghĩa 。 (# 教giáo 權quyền 故cố 但đãn 。 理lý 實thật 故cố 中trung )# 為vi 之chi 說thuyết 曰viết 。 教giáo 巧xảo 故cố 含hàm 。 理lý 即tức 故cố 中trung 。 由do 教giáo 談đàm 幻huyễn 化hóa 即tức 空không 故cố 。 祇kỳ 一nhất 幻huyễn 字tự 。 性tánh 空không 而nhi 相tương/tướng 假giả 。 含hàm 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 既ký 言ngôn 即tức 空không 。 反phản 而nhi 即tức 之chi 中trung 。 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 若nhược 以dĩ 當đương 教giáo 被bị 接tiếp 論luận 之chi 。 彼bỉ 偏thiên 定định 者giả 。 亦diệc 非phi 也dã 。 今kim 謂vị 。 含hàm 中trung 雖tuy 本bổn 當đương 教giáo 。 而nhi 不bất 專chuyên 當đương 教giáo 。 以dĩ 被bị 接tiếp 者giả 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 之chi 。 故cố 雖tuy 通thông 被bị 接tiếp 。 而nhi 接tiếp 則tắc 非phi 也dã 。 以dĩ 開khai 真chân 出xuất 中trung 。 成thành 顯hiển 中trung 故cố 。 所sở 以dĩ 諸chư 文văn 。 或hoặc 從tùng 當đương 教giáo 說thuyết 。 如như 輔phụ 行hành 曰viết 。 通thông 教giáo 真Chân 諦Đế 。 發phát 二nhị 眼nhãn 二nhị 智trí 者giả 。 含hàm 中trung 故cố 也dã 。 正chánh 如như 向hướng 約ước 教giáo 旨chỉ 示thị 含hàm 中trung 是thị 也dã 。 或hoặc 約ước 別biệt 接tiếp 說thuyết 。 如như 曰viết 體thể 法pháp 二nhị 智trí 。 體thể 法pháp 含hàm 中trung 二nhị 智trí 。 體thể 法pháp 顯hiển 中trung 二nhị 智trí 。 一nhất 往vãng 約ước 名danh 言ngôn 。 次thứ 第đệ 別biệt 異dị 也dã 。 或hoặc 兼kiêm 二nhị 接tiếp 說thuyết 。 如như 曰viết 別biệt 圓viên 接tiếp 通thông 。 名danh 曰viết 含hàm 中trung 。 此thử 正chánh 從tùng 本bổn 而nhi 言ngôn 。 發phát 源nguyên 於ư 此thử 故cố 也dã 。 或hoặc 通thông 約ước 五ngũ 二nhị 諦đế 說thuyết 。 則tắc 又hựu 約ước 合hợp 而nhi 言ngôn 含hàm 也dã 。 此thử 等đẳng 進tiến 否phủ/bĩ 。 若nhược 為vi 偏thiên 定định 乎hồ 。 雖tuy 不bất 可khả 偏thiên 。 要yếu 各các 有hữu 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 點điểm 示thị 者giả 。 盖# 凡phàm 論luận 被bị 接tiếp 。 必tất 也dã 機cơ 教giáo 感cảm 應ứng 。 合hợp 而nhi 後hậu 成thành 。 缺khuyết 一nhất 則tắc 無vô 接tiếp 也dã 。 故cố 機cơ 以dĩ 深thâm 觀quán 為vi 因nhân 。 而nhi 教giáo 以dĩ 含hàm 中trung 為vi 本bổn 。 以dĩ 深thâm 觀quán 故cố 。 機cơ 解giải 將tương 發phát 。 故cố 如Như 來Lai 以dĩ 點điểm 示thị 應ưng 之chi 。 夫phu 點điểm 示thị 云vân 者giả 。 即tức 真chân 而nhi 示thị 中trung 之chi 謂vị 也dã 。 由do 即tức 直trực 示thị 中trung 。 故cố 開khai 真chân 所sở 以dĩ 出xuất 中trung 。 此thử 其kỳ 為vi 被bị 接tiếp 爾nhĩ 。 使sử 有hữu 是thị 機cơ 而nhi 無vô 是thị 應ưng 。 其kỳ 發phát 機cơ 也dã 必tất 失thất 時thời 。 有hữu 是thị 應ưng 而nhi 無vô 是thị 機cơ 。 其kỳ 點điểm 示thị 也dã 必tất 虗hư 設thiết 。 惟duy 其kỳ 機cơ 應ưng 一nhất 際tế 。 啐# 啄trác 同đồng 時thời 。 故cố 荊kinh 溪khê 由do 是thị 。 有hữu 根căn 生sanh 待đãi 接tiếp 。 接tiếp 候hậu 機cơ 成thành 之chi 說thuyết 。 是thị 安an 得đắc 不bất 以dĩ 點điểm 示thị 為vi 機cơ 要yếu 乎hồ 。 但đãn 其kỳ 相tương/tướng 難nạn/nan 明minh 。 如như 玄huyền 文văn 約ước 三tam 法pháp 示thị 之chi 。 謂vị 漏lậu 無vô 漏lậu 。 空không 不bất 空không 。 趣thú 非phi 趣thú 。 一nhất 一nhất 皆giai 言ngôn 雙song 非phi 。 而nhi 三tam 人nhân 各các 解giải 不bất 同đồng 是thị 也dã 。 故cố 記ký 主chủ 則tắc 曰viết 。 漏lậu 無vô 漏lậu 。 本bổn 是thị 通thông 法pháp 。 為vi 成thành 接tiếp 義nghĩa 。 故cố 立lập 雙song 非phi 。 又hựu 曰viết 。 故cố 約ước 漏lậu 等đẳng 。 以dĩ 示thị 解giải 源nguyên 。 即tức 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。 得đắc 是thị 之chi 意ý 。 方phương 知tri 經kinh 曰viết 。 八bát 地địa 聞văn 中trung 。 聞văn 此thử 者giả 也dã 。 祖tổ 曰viết 。 為vi 說thuyết 真chân 內nội 之chi 中trung 。 如như 是thị 而nhi 說thuyết 也dã 。 然nhiên 以dĩ 意ý 求cầu 。 亦diệc 未vị 必tất 一nhất 一nhất 悉tất 須tu 點điểm 示thị 。 但đãn 發phát 端đoan 於ư 此thử 。 即tức 此thử 為vi 示thị 爾nhĩ 。 又hựu 在tại 佛Phật 世thế 為vi 點điểm 示thị 。 則tắc 滅diệt 後hậu 謂vị 之chi 印ấn 定định 可khả 也dã 。 但đãn 有hữu 如như 是thị 機cơ 解giải 。 即tức 可khả 印ấn 定định 。 知tri 其kỳ 不bất 謬mậu 。 此thử 點điểm 示thị 所sở 以dĩ 亦diệc 通thông 滅diệt 後hậu 。 而nhi 言ngôn 之chi 或hoặc 異dị 。 雖tuy 有hữu 是thị 二nhị 。 若nhược 非phi 機cơ 緣duyên 發phát 昔tích 所sở 習tập 。 亦diệc 何hà 由do 因nhân 教giáo 而nhi 點điểm 示thị 乎hồ 。 故cố 曰viết 由do 根căn 利lợi 鈍độn 。 發phát 習tập 不bất 同đồng 。 故cố 有hữu 三tam 接tiếp 之chi 異dị 。 又hựu 有hữu 三tam 根căn 之chi 殊thù 。 其kỳ 所sở 接tiếp 入nhập 。 則tắc 有hữu 賢hiền 聖thánh 真chân 似tự 按án 位vị 升thăng 進tiến 之chi 別biệt 。 並tịnh 明minh 之chi 如như 常thường 。 (# 云vân 云vân )# 此thử 皆giai 由do 於ư 習tập 有hữu 淺thiển 深thâm 。 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 發phát 有hữu 前tiền 後hậu 。 故cố 使sử 所sở 接tiếp 差sai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 究cứu 言ngôn 根căn 性tánh 。 莫mạc 非phi 發phát 習tập 人nhân 也dã 。 得đắc 是thị 三tam 意ý 。 則tắc 所sở 以dĩ 被bị 接tiếp 之chi 說thuyết 盡tận 之chi 矣hĩ 。

言ngôn 接tiếp 不bất 接tiếp 并tinh 接tiếp 會hội 同đồng 異dị 例lệ (# 三tam 。 四tứ 。 五ngũ 。 六lục 。 十thập 二nhị 。 十thập 四tứ 。 十thập 五ngũ 。 十thập 六lục 。 十thập 七thất 。 十thập 八bát 。 十thập 九cửu 。 二nhị 十thập )# 。

論luận 曰viết 。 夫phu 約ước 機cơ 教giáo 。 以dĩ 言ngôn 被bị 接tiếp 。 而nhi 有hữu 接tiếp 者giả 。 有hữu 不bất 接tiếp 者giả 。 接tiếp 者giả 如như 上thượng 。 其kỳ 不bất 接tiếp 者giả 。 義nghĩa 復phục 多đa 途đồ 。 如như 止Chỉ 觀Quán 及cập 記ký 。 凡phàm 約ước 諸chư 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 今kim 兼kiêm 接tiếp 義nghĩa 。 率suất 而nhi 論luận 之chi 。 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 。 一nhất 曰viết 理lý 異dị 教giáo 近cận 。 二nhị 曰viết 名danh 義nghĩa 兩lưỡng 得đắc 。 三tam 曰viết 機cơ 別biệt 不bất 別biệt 。 所sở 以dĩ 初sơ 義nghĩa 理lý 異dị 真chân 者giả 。 空không 中trung 之chi 別biệt 也dã 。 教giáo 隣lân 近cận 者giả 。 通thông 別biệt 交giao 際tế 也dã 。 然nhiên 則tắc 理lý 異dị 。 未vị 必tất 教giáo 近cận 。 教giáo 近cận 未vị 必tất 理lý 異dị 。 即tức 圓viên 接tiếp 通thông 別biệt 是thị 也dã 。 二nhị 義nghĩa 兼kiêm 之chi 者giả 。 其kỳ 唯duy 別biệt 接tiếp 通thông 耳nhĩ 。 如như 文văn 曰viết 。 今kim 言ngôn 別biệt 接tiếp 者giả 。 應ưng 具cụ 二nhị 義nghĩa 是thị 也dã 。 其kỳ 次thứ 義nghĩa 則tắc 如như 輔phụ 行hành 四tứ 義nghĩa 所sở 明minh 。 有hữu 可khả 接tiếp 者giả 。 有hữu 不bất 可khả 接tiếp 者giả 。 有hữu 不bất 須tu 接tiếp 者giả 。 名danh 義nghĩa 兩lưỡng 得đắc 。 即tức 第đệ 二nhị 第đệ 四tứ 文văn 是thị 。 義nghĩa 當đương 可khả 接tiếp 之chi 例lệ 。 故cố 異dị 不bất 可khả 不bất 須tu 接tiếp 者giả 。 亦diệc 如như 別biệt 接tiếp 通thông 義nghĩa 是thị 已dĩ 。 又hựu 其kỳ 次thứ 義nghĩa 。 約ước 理lý 論luận 機cơ 。 故cố 唯duy 在tại 通thông 別biệt 。 接tiếp 義nghĩa 方phương 成thành 。 如như 曰viết 通thông 教giáo 須tu 用dụng 別biệt 接tiếp 。 以dĩ 機cơ 別biệt 故cố 是thị 也dã 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 接tiếp 者giả 三tam 。 理lý 異dị 教giáo 近cận 機cơ 別biệt 也dã 。 不bất 接tiếp 者giả 亦diệc 三tam 。 義nghĩa 皆giai 反phản 上thượng 。 故cố 名danh 義nghĩa 於ư 是thị 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 也dã 。 然nhiên 則tắc 三tam 義nghĩa 兼kiêm 全toàn 者giả 。 唯duy 別biệt 接tiếp 通thông 而nhi 已dĩ 。 餘dư 則tắc 或hoặc 得đắc 其kỳ 一nhất 。 不bất 得đắc 其kỳ 二nhị 。 或hoặc 得đắc 其kỳ 二nhị 。 不bất 得đắc 其kỳ 全toàn 。 故cố 在tại 可khả 否phủ/bĩ 之chi 間gian 。 若nhược 乃nãi 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 。 於ư 法pháp 華hoa 前tiền 。 一nhất 向hướng 不bất 接tiếp 。 雖tuy 菩Bồ 薩Tát 有hữu 轉chuyển 衍diễn 之chi 機cơ 。 仍nhưng 成thành 後hậu 教giáo 初sơ 心tâm 。 通thông 教giáo 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 前tiền 進tiến 之chi 義nghĩa 。 猶do 是thị 密mật 論luận 。 故cố 至chí 法pháp 華hoa 。 但đãn 有hữu 會hội 義nghĩa 。 而nhi 非phi 接tiếp 義nghĩa 。 縱túng/tung 有hữu 云vân 接tiếp 者giả 。 名danh 會hội 接tiếp 引dẫn 之chi 接tiếp 。 非phi 交giao 際tế 之chi 接tiếp 也dã 。 至chí 於ư 文văn 曰viết 。 餘dư 六lục 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 亦diệc 可khả 得đắc 去khứ 。 則tắc 通thông 當đương 教giáo 。 亦diệc 言ngôn 被bị 接tiếp 者giả 。 此thử 復phục 進tiến 否phủ/bĩ 不bất 同đồng 。 若nhược 以dĩ 教giáo 道đạo 言ngôn 之chi 。 則tắc 通thông 亦diệc 有hữu 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 受thọ 接tiếp 者giả 。 此thử 為vi 當đương 教giáo 之chi 機cơ 。 如như 四tứ 念niệm 處xứ 明minh 。 通thông 有hữu 三tam 種chủng 。 亦diệc 得đắc 有hữu 因nhân 果quả 俱câu 通thông 是thị 也dã 。 而nhi 曰viết 餘dư 六lục 得đắc 去khứ 者giả 。 盖# 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 約ước 教giáo 門môn 通thông 說thuyết 。 如như 曰viết 通thông 是thị 衍diễn 教giáo 初sơ 門môn 。 觀quán 境cảnh 俱câu 巧xảo 。 堪kham 入nhập 不bất 空không 故cố 也dã 。 二nhị 約ước 根căn 定định 必tất 接tiếp 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 終chung 至chí 果quả 者giả 。 如như 曰viết 經kinh 從tùng 下hạ 根căn 。 其kỳ 位vị 定định 故cố 。 既ký 曰viết 定định 矣hĩ 。 故cố 知tri 此thử 外ngoại 。 必tất 無vô 有hữu 不bất 接tiếp 者giả 。 然nhiên 以dĩ 勝thắng 劣liệt 論luận 之chi 。 則tắc 接tiếp 者giả 為vi 勝thắng 。 不bất 接tiếp 為vi 劣liệt 。 而nhi 四tứ 念niệm 處xứ 。 又hựu 以dĩ 接tiếp 者giả 。 如như 土thổ/độ 石thạch 為vi 基cơ 。 豈khởi 若nhược 從tùng 下hạ 純thuần 累lũy/lụy/luy 金kim 剛cang 。 則tắc 不bất 接tiếp 為vi 最tối 。 此thử 亦diệc 不bất 可khả 槩# 論luận 。 如như 念niệm 處xứ 。 則tắc 直trực 以dĩ 圓viên 頓đốn 始thỉ 終chung 俱câu 妙diệu 。 故cố 形hình 偏thiên 接tiếp 如như 累lũy/lụy/luy 土thổ/độ 基cơ 。 若nhược 俱câu 圓viên 頓đốn 。 尚thượng 不bất 如như 彼bỉ 漸tiệm 頓đốn 雙song 流lưu 。 況huống 並tịnh 從tùng 漸tiệm 來lai 。 寧ninh 得đắc 不bất 以dĩ 接tiếp 者giả 為vi 勝thắng 。 故cố 知tri 教giáo 門môn 進tiến 否phủ/bĩ 。 未vị 易dị 一nhất 途đồ 言ngôn 也dã 。

對đối 明minh 玄huyền 及cập 止Chỉ 觀Quán 三tam 接tiếp 一nhất 接tiếp 例lệ (# 一nhất 。 十thập 二nhị 。 十thập 三tam 。 二nhị 十thập 二nhị 。 二nhị 十thập 四tứ 。 二nhị 十thập 五ngũ 。 二nhị 十thập 六lục 。 二nhị 十thập 七thất 。 二nhị 十thập 八bát )# 。

論luận 曰viết 。 玄huyền 文văn 三tam 接tiếp 。 止Chỉ 觀Quán 一nhất 接tiếp 。 自tự 昔tích 所sở 以dĩ 論luận 也dã 。 於ư 此thử 應ưng 知tri 。 有hữu 通thông 意ý 別biệt 意ý 焉yên 。 通thông 則tắc 彼bỉ 此thử 對đối 論luận 。 別biệt 則tắc 隨tùy 彼bỉ 當đương 文văn 。 各các 有hữu 其kỳ 旨chỉ 。 今kim 所sở 論luận 者giả 。 通thông 而nhi 非phi 別biệt 。 然nhiên 以dĩ 玄huyền 及cập 止Chỉ 觀Quán 對đối 明minh 。 而nhi 接tiếp 有hữu 三tam 一nhất 。 何hà 也dã 。 抑ức 為vi 廣quảng 略lược 之chi 殊thù 乎hồ 。 開khai 合hợp 之chi 異dị 乎hồ 。 曰viết 此thử 記ký 主chủ 固cố 言ngôn 之chi 數số 矣hĩ 。 但đãn 昔tích 人nhân 莫mạc 能năng 用dụng 。 如như 釋thích 籤# 以dĩ 理lý 觀quán 教giáo 道đạo 二nhị 義nghĩa 。 對đối 明minh 兩lưỡng 文văn 之chi 旨chỉ 。 又hựu 輔phụ 行hành 曰viết 。 玄huyền 文văn 分phần/phân 於ư 教giáo 證chứng 。 行hành 位vị 別biệt 故cố 。 今kim 不bất 云vân 者giả 。 約ước 證chứng 約ước 觀quán 故cố 。 又hựu 約ước 教giáo 理lý 辨biện 云vân 。 彼bỉ 約ước 教giáo 道đạo 。 或hoặc 以dĩ 權quyền 教giáo 接tiếp 權quyền 。 今kim 但đãn 約ước 教giáo 所sở 詮thuyên 理lý 故cố 。 以dĩ 權quyền 理lý 被bị 實thật 理lý 接tiếp 。 於ư 義nghĩa 略lược 足túc 。 此thử 諸chư 文văn 義nghĩa 。 明minh 若nhược 皎hiệu 日nhật 。 何hà 莫mạc 之chi 用dụng 。 而nhi 反phản 為vi 它# 說thuyết 邪tà 。 今kim 總tổng 言ngôn 之chi 。 通thông 意ý 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 。 曰viết 教giáo 理lý 。 曰viết 教giáo 證chứng 。 曰viết 觀quán 位vị 。 觀quán 言ngôn 則tắc 屬thuộc 於ư 理lý 行hành 。 位vị 乃nãi 當đương 於ư 教giáo 。 則tắc 唯duy 二nhị 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 要yếu 知tri 祇kỳ 一nhất 教giáo 義nghĩa 。 對đối 乎hồ 理lý 證chứng 。 以dĩ 成thành 二nhị 別biệt 。 但đãn 此thử 二nhị 義nghĩa 。 有hữu 對đối 論luận 。 有hữu 通thông 局cục 。 對đối 論luận 則tắc 彼bỉ 教giáo 此thử 理lý 。 通thông 局cục 則tắc 彼bỉ 通thông 教giáo 證chứng 。 此thử 唯duy 證chứng 道đạo 。 以dĩ 約ước 證chứng 故cố 。 地địa 即tức 是thị 住trụ 。 不bất 須tu 更cánh 論luận 圓viên 接tiếp 通thông 也dã 。 由do 不bất 約ước 教giáo 道đạo 。 則tắc 無vô 地địa 前tiền 三tam 十thập 心tâm 位vị 故cố 。 亦diệc 不bất 須tu 圓viên 接tiếp 別biệt 也dã 。 約ước 觀quán 等đẳng 例lệ 爾nhĩ 。 彼bỉ 通thông 而nhi 具cụ 論luận 者giả 可khả 知tri 。 故cố 三tam 一nhất 所sở 以dĩ 異dị 也dã 。 此thử 猶do 部bộ 旨chỉ 之chi 說thuyết 。 未vị 為vi 尅khắc 論luận 之chi 義nghĩa 。 若nhược 約ước 三tam 一nhất 而nhi 尅khắc 論luận 者giả 。 又hựu 不bất 如như 別biệt 接tiếp 通thông 義nghĩa 之chi 全toàn 也dã 。 亦diệc 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 。 如như 前tiền 論luận 。 (# 云vân 云vân )# 由do 是thị 明minh 之chi 。 則tắc 止Chỉ 觀Quán 但đãn 論luận 一nhất 接tiếp 。 雖tuy 略lược 而nhi 足túc 。 故cố 云vân 略lược 足túc 。 然nhiên 足túc 於ư 理lý 。 而nhi 未vị 足túc 於ư 教giáo 。 故cố 略lược 足túc 之chi 言ngôn 。 施thí 於ư 止Chỉ 觀Quán 可khả 也dã 。 若nhược 望vọng 彼bỉ 玄huyền 。 仍nhưng 為vi 未vị 足túc 。 則tắc 知tri 二nhị 文văn 廣quảng 略lược 之chi 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 廣quảng 略lược 者giả 。 由do 向hướng 通thông 意ý 故cố 。 若nhược 夫phu 別biệt 意ý 。 則tắc 隨tùy 文văn 用dụng 與dữ 。 如như 以dĩ 教giáo 例lệ 觀quán 通thông 塞tắc 之chi 相tướng 等đẳng 。 文văn 各các 有hữu 意ý 。 尋tầm 之chi 自tự 得đắc 。 固cố 宜nghi 置trí 之chi 。 苟cẩu 必tất 存tồn 通thông 。 而nhi 論luận 別biệt 者giả 。 如như 玄huyền 文văn 淨tịnh 名danh 。 亦diệc 各các 有hữu 一nhất 接tiếp 之chi 文văn 。 何hà 獨độc 論luận 此thử 。 然nhiên 自tự 昔tích 所sở 以dĩ 云vân 云vân 。 而nhi 不bất 能năng 歸quy 一nhất 。 蓋cái 皆giai 以dĩ 別biệt 而nhi 混hỗn 通thông 意ý 。 抑ức 不bất 分phân 於ư 部bộ 旨chỉ 克khắc 論luận 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 。 苟cẩu 得đắc 今kim 意ý 。 則tắc 止Chỉ 觀Quán 一nhất 接tiếp 。 若nhược 履lý 坦thản 然nhiên 。 異dị 論luận 於ư 是thị 乎hồ 決quyết 矣hĩ 。

因nhân 辨biện 涅Niết 槃Bàn 被bị 接tiếp 可khả 否phủ/bĩ 例lệ (# 十thập 一nhất )#

論luận 曰viết 。 被bị 接tiếp 本bổn 教giáo 道đạo 之chi 說thuyết 。 法pháp 華hoa 之chi 後hậu 。 宜nghi 無vô 所sở 施thí 也dã 。 故cố 曰viết 今kim 前tiền 六lục 重trọng/trùng 。 仍nhưng 存tồn 教giáo 道đạo 。 於ư 法pháp 華hoa 前tiền 。 逗đậu 彼bỉ 權quyền 機cơ 。 大đại 經kinh 既ký 同đồng 部bộ 類loại 。 而nhi 被bị 接tiếp 之chi 義nghĩa 。 猶do 見kiến 於ư 二nhị 文văn 何hà 耶da 。 一nhất 如như 輔phụ 行hành 所sở 引dẫn 三tam 十thập 六lục 文văn 末mạt 。 即tức 今kim 所sở 類loại 是thị 也dã 。 二nhị 如như 玄huyền 籤# 所sở 指chỉ 七thất 二nhị 諦đế 之chi 文văn 。 謂vị 接tiếp 則tắc 妨phương 乎hồ 部bộ 旨chỉ 。 謂vị 不bất 接tiếp 則tắc 如như 文văn 相tương/tướng 。 何hà 因nhân 得đắc 以dĩ 論luận 之chi 。 曰viết 涅Niết 槃Bàn 部bộ 教giáo 。 既ký 異dị 常thường 途đồ 。 被bị 接tiếp 之chi 義nghĩa 。 有hữu 可khả 有hữu 否phủ/bĩ 。 夫phu 惟duy 異dị 於ư 常thường 途đồ 。 則tắc 雖tuy 談đàm 四tứ 教giáo 。 而nhi 與dữ 方Phương 等Đẳng 不bất 同đồng 。 雖tuy 顯hiển 圓viên 常thường 。 而nhi 與dữ 法pháp 華hoa 有hữu 異dị 。 以dĩ 其kỳ 四tứ 教giáo 。 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。 則tắc 餘dư 三tam 接tiếp 。 自tự 爾nhĩ 殊thù 途đồ 。 以dĩ 其kỳ 用dụng 偏thiên 助trợ 圓viên 。 則tắc 不bất 可khả 謂vị 有hữu 正chánh 無vô 接tiếp 。 況huống 涅Niết 槃Bàn 所sở 說thuyết 。 莫mạc 非phi 追truy 說thuyết 結kết 撮toát 前tiền 事sự 。 故cố 使sử 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 四tứ 正chánh 三tam 接tiếp 。 獨độc 見kiến 斯tư 經Kinh 。 而nhi 與dữ 前tiền 文văn 。 亦diệc 同đồng 亦diệc 異dị 。 有hữu 可khả 有hữu 否phủ/bĩ 。 此thử 其kỳ 大đại 旨chỉ 爾nhĩ 。 而nhi 又hựu 須tu 論luận 文văn 相tương/tướng 焉yên 。 按án 疏sớ/sơ 初sơ 文văn 。 本bổn 無vô 被bị 接tiếp 之chi 言ngôn 。 直trực 云vân 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 智trí 解giải 不bất 同đồng 。 有hữu 若nhược 被bị 接tiếp 。 故cố 輔phụ 行hành 因nhân 之chi 。 且thả 取thủ 一nhất 生sanh 實thật 相tướng 。 二nhị 生sanh 法Pháp 界Giới 之chi 文văn 。 故cố 曰viết 云vân 云vân 。 乃nãi 約ước 義nghĩa 用dụng 文văn 。 作tác 被bị 接tiếp 釋thích 也dã 。 然nhiên 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 本bổn 一nhất 圓viên 理lý 。 同đồng 出xuất 異dị 名danh 。 而nhi 文văn 分phần/phân 二nhị 理lý 者giả 。 曰viết 理lý 固cố 無vô 殊thù 。 名danh 言ngôn 似tự 異dị 。 故cố 取thủ 其kỳ 破phá 一nhất 品phẩm 者giả 。 為vi 接tiếp 入nhập 別biệt 。 破phá 二nhị 品phẩm 。 為vi 接tiếp 入nhập 圓viên 。 以dĩ 別biệt 證chứng 道đạo 。 但đãn 有hữu 破phá 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 之chi 義nghĩa 。 二nhị 地địa 已dĩ 去khứ 。 仍nhưng 是thị 教giáo 道đạo 。 故cố 今kim 二nhị 品phẩm 即tức 屬thuộc 圓viên 。 住trụ 此thử 二nhị 理lý 。 所sở 以dĩ 分phần/phân 也dã 。 其kỳ 次thứ 文văn 七thất 二nhị 諦đế 者giả 。 按án 記ký 者giả 釋thích 。 謂vị 是thị 接tiếp 行hành 。 不bất 接tiếp 解giải 也dã 。 而nhi 評bình 者giả 以dĩ 異dị 常thường 途đồ 。 約ước 解giải 論luận 接tiếp 非phi 之chi 。 故cố 多đa 所sở 不bất 取thủ 。 今kim 謂vị 記ký 亦diệc 未vị 甚thậm 失thất 。 且thả 有hữu 得đắc 於ư 文văn 焉yên 。 如như 釋thích 籤# 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 解giải 即tức 。 而nhi 行hành 不bất 即tức 。 豈khởi 非phi 政chánh 以dĩ 解giải 。 即tức 知tri 常thường 故cố 不bất 須tu 接tiếp 。 由do 行hành 不bất 即tức 故cố 。 亦diệc 得đắc 論luận 之chi 。 但đãn 不bất 與dữ 常thường 途đồ 。 對đối 明minh 同đồng 異dị 。 為vi 未vị 盡tận 善thiện 。 今kim 為vi 圓viên 其kỳ 說thuyết 。 夫phu 由do 向hướng 大đại 旨chỉ 言ngôn 之chi 。 既ký 有hữu 可khả 否phủ/bĩ 。 則tắc 固cố 已dĩ 異dị 於ư 餘dư 之chi 接tiếp 正chánh 。 然nhiên 言ngôn 行hạnh 接tiếp 。 而nhi 亦diệc 不bất 違vi 約ước 解giải 論luận 接tiếp 之chi 義nghĩa 。 何hà 則tắc 。 葢# 解giải 通thông 淺thiển 深thâm 。 接tiếp 則tắc 從tùng 深thâm 。 夫phu 解giải 通thông 淺thiển 深thâm 。 則tắc 雖tuy 行hành 證chứng 。 亦diệc 可khả 言ngôn 之chi 。 故cố 不bất 違vi 也dã 。 但đãn 對đối 知tri 常thường 約ước 解giải 義nghĩa 便tiện 。 故cố 偏thiên 言ngôn 爾nhĩ 。 夫phu 接tiếp 則tắc 從tùng 深thâm 。 故cố 待đãi 證chứng 真chân 方phương 論luận 點điểm 示thị 。 若nhược 直trực 聞văn 解giải 之chi 位vị 。 何hà 接tiếp 之chi 有hữu 。 如như 必tất 約ước 解giải 者giả 。 試thí 以dĩ 解giải 行hành 證chứng 三tam 位vị 考khảo 之chi 。 則tắc 得đắc 失thất 可khả 知tri 。 今kim 於ư 記ký 者giả 之chi 說thuyết 。 可khả 謂vị 死tử 生sanh 而nhi 骨cốt 肉nhục 也dã 。 不bất 猶do 愈dũ 於ư 習tập 非phi 而nhi 勝thắng 是thị 乎hồ 。 凡phàm 於ư 先tiên 德đức 之chi 義nghĩa 。 可khả 取thủ 則tắc 取thủ 。 何hà 必tất 務vụ 為vì 己kỷ 說thuyết 之chi 勝thắng 。 或hoặc 有hữu 所sở 否phủ/bĩ 者giả 。 蓋cái 不bất 得đắc 已dĩ 。 非phi 矯kiểu 異dị 也dã 。

兼kiêm 出xuất 被bị 接tiếp 餘dư 義nghĩa 例lệ (# 二nhị 十thập 一nhất 。 二nhị 十thập 三tam 。 二nhị 十thập 九cửu )# 。

論luận 曰viết 。 凡phàm 諸chư 文văn 義nghĩa 。 有hữu 專chuyên 指chỉ 者giả 。 有hữu 不bất 專chuyên 指chỉ 者giả 。 如như 八bát 地địa 聞văn 中trung 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 等đẳng 。 則tắc 專chuyên 於ư 被bị 接tiếp 。 不bất 可khả 作tác 餘dư 義nghĩa 釋thích 之chi 。 其kỳ 不bất 專chuyên 者giả 。 如như 三tam 種chủng 意ý 生sanh 十Thập 地Địa 如như 佛Phật 通thông 教giáo 彈đàn 呵ha 等đẳng 。 雖tuy 不bất 專chuyên 被bị 接tiếp 。 而nhi 亦diệc 得đắc 約ước 接tiếp 義nghĩa 釋thích 之chi 。 以dĩ 其kỳ 徧biến 通thông 諸chư 教giáo 諸chư 位vị 故cố 也dã 。 故cố 今kim 明minh 被bị 接tiếp 。 而nhi 有hữu 涉thiệp 意ý 生sanh 義nghĩa 。 其kỳ 義nghĩa 如như 下hạ 四tứ 土thổ/độ 委ủy 明minh 。 今kim 直trực 言ngôn 通thông 位vị 三tam 種chủng 意ý 生sanh 。 若nhược 接tiếp 入nhập 別biệt 。 則tắc 隨tùy 位vị 接tiếp 入nhập 。 名danh 十thập 住trụ 等đẳng 。 而nhi 並tịnh 云vân 地địa 者giả 。 仍nhưng 本bổn 為vi 名danh 。 兼kiêm 不bất 接tiếp 者giả 言ngôn 爾nhĩ 。 準chuẩn 此thử 以dĩ 明minh 。 意ý 生sanh 之chi 說thuyết 。 既ký 通thông 諸chư 教giáo 釋thích 義nghĩa 。 若nhược 約ước 被bị 接tiếp 。 亦diệc 不bất 止chỉ 於ư 別biệt 接tiếp 通thông 。 而nhi 已dĩ 。 今kim 約ước 止Chỉ 觀Quán 。 從tùng 別biệt 說thuyết 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 如như 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 被bị 接tiếp 者giả 蓋cái 通thông 教giáo 地địa 位vị 。 若nhược 準chuẩn 常thường 途đồ 。 第đệ 十thập 名danh 佛Phật 地địa 。 而nhi 大đại 品phẩm 十Thập 地Địa 。 又hựu 皆giai 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 故cố 十Thập 地Địa 者giả 。 即tức 如như 佛Phật 也dã 。 所sở 以dĩ 如như 佛Phật 者giả 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 約ước 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 立lập 忍nhẫn 名danh 者giả 。 則tắc 當đương 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 如như 當đương 教giáo 之chi 佛Phật 。 而nhi 曰viết 佛Phật 地địa 邊biên 有hữu 菩Bồ 薩Tát 位vị 者giả 。 此thử 約ước 同đồng 位vị 言ngôn 之chi 。 非phi 邊biên 際tế 之chi 邊biên 也dã 。 彼bỉ 不bất 知tri 此thử 。 遂toại 多đa 曲khúc 說thuyết 。 若nhược 取thủ 被bị 接tiếp 者giả 。 則tắc 八bát 地địa 門môn 中trung 。 九cửu 地địa 修tu 。 十Thập 地Địa 證chứng 。 既ký 破phá 無vô 明minh 。 即tức 是thị 後hậu 教giáo 地địa 住trụ 。 能năng 八bát 相tương/tướng 化hóa 。 還hoàn 如như 本bổn 教giáo 之chi 佛Phật 。 而nhi 曰viết 十Thập 地Địa 者giả 。 亦diệc 仍nhưng 本bổn 言ngôn 之chi 。 但đãn 取thủ 八bát 相tương/tướng 是thị 同đồng 。 不bất 問vấn 能năng 所sở 勝thắng 劣liệt 也dã 。 又hựu 如như 淨tịnh 名danh 料liệu 揀giản 通thông 呵ha 之chi 文văn 。 該cai 於ư 接tiếp 義nghĩa 者giả 。 是thị 亦diệc 機cơ 教giáo 理lý 所sở 當đương 然nhiên 。 有hữu 正chánh 必tất 有hữu 接tiếp 故cố 。 通thông 釋thích 不bất 妨phương 別biệt 也dã 。 且thả 曰viết 。 今kim 存tồn 三tam 釋thích 。 為vi 順thuận 接tiếp 入nhập 。 圓viên 接tiếp 別biệt 教giáo 者giả 。 盖# 自tự 偏thiên 入nhập 圓viên 。 圓viên 接tiếp 前tiền 教giáo 。 亦diệc 部bộ 旨chỉ 然nhiên 也dã 。 苟cẩu 不bất 於ư 通thông 先tiên 存tồn 接tiếp 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 得đắc 有hữu 圓viên 接tiếp 別biệt 乎hồ 。 而nhi 又hựu 曰viết 。 此thử 文văn 前tiền 後hậu 。 少thiểu 明minh 接tiếp 義nghĩa 者giả 。 則tắc 又hựu 言ngôn 當đương 文văn 不bất 正chánh 明minh 接tiếp 義nghĩa 所sở 以dĩ 也dã 。 惟duy 其kỳ 文văn 少thiểu 明minh 之chi 。 且thả 得đắc 含hàm 容dung 而nhi 說thuyết 。 據cứ 此thử 以dĩ 言ngôn 。 通thông 相tương/tướng 雖tuy 通thông 被bị 接tiếp 。 而nhi 不bất 得đắc 正chánh 。 以dĩ 接tiếp 義nghĩa 申thân 者giả 。 由do 此thử 故cố 也dã 。 孤cô 山sơn 盖# 失thất 此thử 意ý (# 云vân 云vân )# 。

餘dư 論luận 下hạ

論luận 曰viết 。 被bị 接tiếp 出xuất 於ư 含hàm 中trung 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 可khả 不bất 悉tất 。 略lược 明minh 如như 上thượng 。 然nhiên 有hữu 一nhất 二nhị 餘dư 疑nghi 論luận 之chi 。 或hoặc 問vấn 。 文văn 云vân 後hậu 之chi 五ngũ 意ý 。 義nghĩa 已dĩ 含hàm 三tam 。 此thử 雖tuy 約ước 合hợp 言ngôn 含hàm 。 然nhiên 亦diệc 關quan 於ư 接tiếp 義nghĩa 。 而nhi 云vân 但đãn 觀quán 名danh 中trung 空không 。 合hợp 在tại 何hà 諦đế 。 斯tư 言ngôn 何hà 也dã 。 曰viết 言ngôn 名danh 中trung 空không 者giả 。 即tức 上thượng 三tam 名danh 中trung 之chi 空không 也dã 。 但đãn 觀quán 此thử 空không 。 或hoặc 合hợp 在tại 俗tục 。 則tắc 成thành 別biệt 教giáo 空không 有hữu 。 併tinh 名danh 為vi 俗tục 。 所sở 謂vị 複phức 俗tục 是thị 也dã 。 或hoặc 合hợp 入nhập 真chân 。 則tắc 是thị 別biệt 圓viên 接tiếp 通thông 。 真chân 中trung 自tự 合hợp 。 併tinh 名danh 為vi 真chân 是thị 也dã 。 餘dư 當đương 可khả 了liễu 。 或hoặc 問vấn 。 別biệt 非phi 含hàm 中trung 。 而nhi 亦diệc 被bị 接tiếp 何hà 邪tà 。 曰viết 別biệt 既ký 知tri 中trung 。 故cố 無vô 含hàm 中trung 之chi 說thuyết 。 但đãn 於ư 教giáo 道đạo 。 隨tùy 發phát 圓viên 解giải 。 則tắc 受thọ 接tiếp 耳nhĩ 。 然nhiên 則tắc 與dữ 得đắc 意ý 人nhân 。 於ư 三tam 十thập 心tâm 。 能năng 破phá 無vô 明minh 。 成thành 十Thập 地Địa 位vị 者giả 。 何hà 以dĩ 異dị 邪tà 。 曰viết 不bất 同đồng 也dã 。 得đắc 意ý 不bất 須tu 點điểm 示thị 。 彼bỉ 接tiếp 則tắc 猶do 須tu 故cố 也dã 。 故cố 知tri 根căn 性tánh 不bất 可khả 槩# 論luận 。 或hoặc 問vấn 。 通thông 既ký 接tiếp 真chân 不bất 接tiếp 俗tục 。 而nhi 曰viết 一nhất 俗tục 隨tùy 三tam 真chân 轉chuyển 何hà 也dã 。 曰viết 接tiếp 通thông 既ký 云vân 待đãi 證chứng 真chân 已dĩ 。 方phương 論luận 點điểm 示thị 。 豈khởi 非phi 接tiếp 真chân 乎hồ 。 但đãn 此thử 教giáo 機cơ 緣duyên 。 同đồng 觀quán 幻huyễn 有hữu 之chi 俗tục 。 而nhi 契khế 真chân 各các 異dị 。 故cố 有hữu 接tiếp 不bất 接tiếp 殊thù 。 此thử 一nhất 俗tục 所sở 以dĩ 隨tùy 三tam 真chân 轉chuyển 也dã 。 既ký 隨tùy 真chân 轉chuyển 。 俗tục 亦diệc 不bất 同đồng 。 玄huyền 文văn 所sở 謂vị 三tam 人nhân 入nhập 真chân 不bất 同đồng 。 複phức 局cục 照chiếu 俗tục 亦diệc 異dị 是thị 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 別biệt 接tiếp 通thông 人nhân 。 升thăng 進tiến 入nhập 者giả 。 為vi 以dĩ 圓viên 中trung 點điểm 示thị 。 為vi 但đãn 中trung 乎hồ 。 二nhị 皆giai 有hữu 妨phương 。 曰viết 必tất 也dã 但đãn 中trung 方phương 名danh 別biệt 接tiếp 。 由do 根căn 猛mãnh 利lợi 。 故cố 破phá 無vô 明minh 。 然nhiên 能năng 破phá 惑hoặc 。 至chí 於ư 初Sơ 地Địa 。 而nhi 不bất 以dĩ 圓viên 者giả 。 無vô 它# 。 亦diệc 機cơ 宜nghi 而nhi 已dĩ 。 宿túc 種chúng 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 或hoặc 問vấn 。 玄huyền 明minh 感cảm 應ứng 妙diệu 一nhất 接tiếp 之chi 文văn 。 與dữ 止Chỉ 觀Quán 一nhất 接tiếp 何hà 別biệt 。 曰viết 得đắc 向hướng 通thông 別biệt 之chi 意ý 。 義nghĩa 甚thậm 易dị 明minh 。 必tất 欲dục 言ngôn 者giả 。 同đồng 其kỳ 別biệt 意ý 。 不bất 同đồng 其kỳ 通thông 意ý 。 所sở 以dĩ 別biệt 意ý 者giả 。 玄huyền 文văn 為vi 明minh 四tứ 教giáo 感cảm 應ứng 。 則tắc 二nhị 麤thô 二nhị 妙diệu 。 若nhược 別biệt 接tiếp 通thông 。 則tắc 教giáo 道đạo 為vi 麤thô 。 證chứng 道đạo 為vi 妙diệu 。 有hữu 此thử 進tiến 否phủ/bĩ 。 故cố 明minh 一nhất 接tiếp 。 正chánh 如như 止Chỉ 觀Quán 。 明minh 四tứ 教giáo 上thượng 觀quán 權quyền 實thật 。 若nhược 約ước 正chánh 論luận 。 則tắc 三tam 權quyền 一nhất 實thật 。 以dĩ 別biệt 接tiếp 通thông 。 亦diệc 教giáo 證chứng 有hữu 異dị 。 故cố 籤# 釋thích 云vân 。 不bất 云vân 接tiếp 別biệt 者giả 。 意ý 如như 止Chỉ 觀Quán 。 正chánh 會hội 此thử 等đẳng 別biệt 文văn 意ý 也dã 。 或hoặc 者giả 不bất 曉hiểu 。 遂toại 致trí 差sai 殊thù 。 或hoặc 問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 明minh 別biệt 接tiếp 通thông 。 不bất 以dĩ 地địa 住trụ 。 不bất 以dĩ 妙diệu 覺giác 。 而nhi 特đặc 以dĩ 破phá 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 八bát 相tương/tướng 之chi 果quả 。 為vi 能năng 接tiếp 何hà 邪tà 。 況huống 此thử 適thích 自tự 所sở 接tiếp 中trung 來lai 。 何hà 以dĩ 便tiện 為vi 能năng 接tiếp 。 此thử 皆giai 文văn 義nghĩa 。 不bất 可khả 曉hiểu 者giả 。 曰viết 作tác 此thử 疑nghi 者giả 。 是thị 猶do 以dĩ 教giáo 。 難nạn/nan 其kỳ 理lý 證chứng 。 不bất 本bổn 止Chỉ 觀Quán 接tiếp 之chi 所sở 以dĩ 。 然nhiên 則tắc 止Chỉ 觀Quán 。 既ký 約ước 理lý 證chứng 。 續tục 接tiếp 之chi 接tiếp 。 故cố 以dĩ 十Thập 地Địa 八bát 相tương/tướng 為vi 果quả 。 用dụng 接tiếp 前tiền 教giáo 二nhị 觀quán 之chi 因nhân 。 若nhược 論luận 此thử 果quả 。 在tại 別biệt 名danh 因nhân 。 仍nhưng 舊cựu 名danh 果quả 。 以dĩ 在tại 別biệt 故cố 。 名danh 為vi 別biệt 接tiếp 。 以dĩ 名danh 果quả 故cố 。 得đắc 接tiếp 於ư 因nhân 。 亦diệc 可khả 以dĩ 空không 中trung 異dị 故cố 。 方phương 自tự 此thử 分phần/phân 。 以dĩ 因nhân 果quả 便tiện 故cố 。 還hoàn 從tùng 此thử 接tiếp 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 全toàn 同đồng 常thường 接tiếp 為vi 難nạn/nan 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 約ước 理lý 可khả 爾nhĩ 。 若nhược 約ước 教giáo 論luận 別biệt 接tiếp 通thông 者giả 。 為vi 何hà 教giáo 佛Phật 而nhi 點điểm 示thị 邪tà 。 曰viết 既ký 云vân 別biệt 接tiếp 。 還hoàn 是thị 別biệt 佛Phật 爾nhĩ 。 然nhiên 則tắc 別biệt 教giáo 果quả 頭đầu 。 有hữu 教giáo 無vô 人nhân 何hà 邪tà 。 曰viết 非phi 此thử 之chi 意ý 也dã 。 所sở 以dĩ 有hữu 教giáo 無vô 人nhân 者giả 。 此thử 據cứ 無vô 行hành 人nhân 實thật 證chứng 云vân 爾nhĩ 。 若nhược 以dĩ 佛Phật 垂thùy 三tam 迹tích 。 豈khởi 無vô 迹tích 佛Phật 。 而nhi 說thuyết 別biệt 乎hồ 。 或hoặc 問vấn 。 文văn 云vân 接tiếp 別biệt 地địa 前tiền 。 自tự 用dụng 圓viên 教giáo 妙diệu 覺giác 之chi 果quả 。 或hoặc 用dụng 別biệt 教giáo 妙diệu 覺giác 之chi 果quả 等đẳng 。 且thả 用dụng 圓viên 果quả 可khả 爾nhĩ 。 而nhi 復phục 用dụng 別biệt 。 何hà 無vô 定định 準chuẩn 邪tà 。 曰viết 據cứ 圓viên 接tiếp 別biệt 。 實thật 是thị 圓viên 果quả 。 而nhi 或hoặc 指chỉ 別biệt 佛Phật 者giả 。 盖# 顯hiển 不bất 離ly 當đương 教giáo 果quả 佛Phật 。 而nhi 以dĩ 圓viên 接tiếp 。 豈khởi 別biệt 有hữu 圓viên 佛Phật 。 來lai 為vi 點điểm 示thị 。 例lệ 此thử 以dĩ 明minh 。 如như 圓viên 接tiếp 通thông 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 。 或hoặc 問vấn 。 四tứ 念niệm 處xứ 三tam 通thông 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 初sơ 炎diễm 焦tiêu 炷chú 言ngôn 之chi 。 位vị 在tại 乾can/kiền/càn 慧tuệ 性tánh 地địa 。 的đích 屬thuộc 何hà 通thông 。 謂vị 屬thuộc 初sơ 義nghĩa 。 此thử 本bổn 利lợi 根căn 。 何hà 以dĩ 反phản 鈍độn 。 謂vị 屬thuộc 次thứ 義nghĩa 。 曾tằng 未vị 被bị 接tiếp 。 況huống 據cứ 教giáo 門môn 。 未vị 聞văn 初Sơ 地Địa 而nhi 受thọ 接tiếp 者giả 。 固cố 非phi 第đệ 三tam 。 此thử 何hà 通thông 邪tà 。 曰viết 若nhược 據cứ 初Sơ 地Địa 。 雖tuy 非phi 接tiếp 位vị 。 然nhiên 以dĩ 此thử 人nhân 既ký 利lợi 於ư 真chân 。 豈khởi 不bất 利lợi 中trung 。 是thị 亦diệc 義nghĩa 當đương 被bị 接tiếp 句cú 攝nhiếp 。 況huống 初sơ 因nhân 果quả 俱câu 通thông 。 教giáo 道đạo 雖tuy 有hữu 。 據cứ 理lý 實thật 無vô 。 縱túng/tung 至chí 下hạ 根căn 亦diệc 須tu 受thọ 接tiếp 。 故cố 知tri 唯duy 屬thuộc 次thứ 義nghĩa 可khả 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 焦tiêu 炷chú 在tại 前tiền 。 接tiếp 不bất 接tiếp 在tại 後hậu 者giả 。 此thử 猶do 存tồn 兩lưỡng 可khả 之chi 說thuyết 。 但đãn 得đắc 一nhất 邊biên 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 。 通thông 別biệt 通thông 圓viên 。 即tức 所sở 謂vị 藉tạ 通thông 開khai 導đạo 是thị 也dã 。 此thử 於ư 三tam 教giáo 。 為vi 始thỉ 終chung 在tại 通thông 。 為vi 自tự 歸quy 別biệt 圓viên 。 據cứ 昔tích 說thuyết 者giả 。 始thỉ 藉tạ 通thông 法pháp 。 終chung 歸quy 別biệt 圓viên 。 而nhi 拾thập 遺di 記ký 曰viết 。 以dĩ 別biệt 圓viên 觀quán 。 同đồng 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 歷lịch 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 十Thập 地Địa 何hà 邪tà 。 曰viết 據cứ 舊cựu 說thuyết 雖tuy 爾nhĩ 。 蓋cái 是thị 相tương/tướng 傳truyền 。 唯duy 四tứ 明minh 之chi 言ngôn 。 始thỉ 為vi 定định 論luận 。 意ý 謂vị 通thông 教giáo 自tự 具cụ 三tam 通thông 。 故cố 有hữu 因nhân 果quả 俱câu 通thông 。 乃nãi 至chí 通thông 別biệt 通thông 圓viên 者giả 。 所sở 以dĩ 第đệ 三tam 義nghĩa 。 同đồng 歷lịch 十Thập 地Địa 。 但đãn 觀quán 智trí 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 然nhiên 則tắc 輔phụ 行hành 有hữu 謂vị 。 但đãn 成thành 別biệt 圓viên 因nhân 果quả 人nhân 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 既ký 是thị 始thỉ 終chung 用dụng 別biệt 圓viên 觀quán 。 故cố 雖tuy 在tại 通thông 。 謂vị 之chi 別biệt 圓viên 因nhân 果quả 可khả 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 玄huyền 文văn 既ký 曰viết 接tiếp 非phi 會hội 義nghĩa 。 輔phụ 行hành 又hựu 曰viết 名danh 會hội 為vi 接tiếp 。 二Nhị 乘Thừa 在tại 昔tích 。 本bổn 無vô 接tiếp 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 又hựu 曰viết 彈đàn 斥xích 洮đào 汰# 。 此thử 意ý 正chánh 當đương 別biệt 理lý 接tiếp 之chi 。 又hựu 復phục 法pháp 華hoa 。 祇kỳ 應ưng 論luận 會hội 。 止Chỉ 觀Quán 何hà 以dĩ 又hựu 言ngôn 於ư 接tiếp 。 此thử 皆giai 接tiếp 會hội 多đa 途đồ 。 進tiến 否phủ/bĩ 莫mạc 辨biện 何hà 邪tà 。 曰viết 文văn 各các 有hữu 意ý 。 義nghĩa 有hữu 通thông 別biệt 。 所sở 謂vị 接tiếp 義nghĩa 非phi 會hội 義nghĩa 者giả 。 別biệt 義nghĩa 也dã 。 又hựu 曰viết 。 名danh 會hội 為vi 接tiếp 。 接tiếp 不bất 妨phương 會hội 者giả 。 通thông 義nghĩa 也dã 。 又hựu 亦diệc 不bất 出xuất 二nhị 意ý 。 謂vị 交giao 際tế 之chi 接tiếp 名danh 接tiếp 。 則tắc 一nhất 向hướng 在tại 昔tích 。 接tiếp 引dẫn 之chi 接tiếp 名danh 會hội 。 則tắc 義nghĩa 通thông 今kim 昔tích 。 正chánh 唯duy 在tại 今kim 。 究cứu 而nhi 言ngôn 之chi 。 理lý 歸quy 一nhất 致trí 。 前tiền 異dị 後hậu 同đồng 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 以dĩ 此thử 會hội 文văn 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 (# 云vân 云vân )# 或hoặc 問vấn 。 文văn 明minh 接tiếp 位vị 。 或hoặc 自tự 四tứ 地địa 以dĩ 去khứ 。 以dĩ 對đối 三tam 根căn 。 則tắc 八bát 九cửu 為vi 下hạ 。 (# 如như 輔phụ 行hành )# 或hoặc 自tự 三tam 地địa 以dĩ 去khứ 。 則tắc 七thất 八bát 為vi 下hạ 。 (# 如như 四tứ 教giáo 儀nghi )# 既ký 同đồng 接tiếp 位vị 。 而nhi 進tiến 否phủ/bĩ 不bất 齊tề 何hà 邪tà 。 曰viết 通thông 位vị 進tiến 否phủ/bĩ 。 不bất 止chỉ 一nhất 途đồ 。 祇kỳ 由do 斷đoạn 見kiến 。 義nghĩa 涉thiệp 兩lưỡng 楹doanh 。 故cố 使sử 諸chư 文văn 言ngôn 之chi 或hoặc 異dị 。 抑ức 輔phụ 行hành 為vi 取thủ 經kinh 從tùng 下hạ 根căn 者giả 說thuyết 。 故cố 自tự 四tứ 地địa 以dĩ 去khứ 。 四tứ 教giáo 為vi 順thuận 當đương 途đồ 斷đoạn 見kiến 之chi 位vị 。 故cố 以dĩ 三tam 四tứ 為vi 上thượng 耳nhĩ 。

教giáo 證chứng 論luận 第đệ 八bát

總tổng 篇thiên 上thượng

論luận 曰viết 。 從tùng 聞văn 入nhập 道đạo 之chi 謂vị 教giáo 。 修tu 成thành 自tự 得đắc 之chi 謂vị 證chứng 。 行hành 也dã 者giả 進tiến 此thử 者giả 也dã 。 說thuyết 也dã 者giả 示thị 此thử 者giả 也dã 。 是thị 則tắc 教giáo 證chứng 為vi 別biệt 名danh 。 說thuyết 行hành 為vi 通thông 義nghĩa 。 總tổng 之chi 則tắc 四tứ 。 別biệt 則tắc 各các 二nhị 焉yên 。 但đãn 教giáo 有hữu 淺thiển 深thâm 。 證chứng 有hữu 權quyền 實thật 。 故cố 一nhất 家gia 四tứ 教giáo 。 莫mạc 不bất 具cụ 乎hồ 教giáo 證chứng 等đẳng 義nghĩa 。 而nhi 有hữu 權quyền 實thật 進tiến 否phủ/bĩ 異dị 矣hĩ 。 故cố 曰viết 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 。 教giáo 證chứng 俱câu 權quyền 。 圓viên 教giáo 教giáo 證chứng 。 俱câu 皆giai 是thị 實thật 。 別biệt 教giáo 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 。 故cố 人nhân 多đa 迷mê 之chi 。 且thả 教giáo 必tất 有hữu 證chứng 。 證chứng 必tất 教giáo 所sở 詮thuyên 理lý 。 宜nghi 無vô 異dị 途đồ 。 何hà 獨độc 至chí 於ư 別biệt 教giáo 。 教giáo 權quyền 而nhi 證chứng 實thật 乎hồ 。 此thử 別biệt 教giáo 證chứng 。 所sở 以dĩ 難nạn/nan 也dã 。 又hựu 約ước 行hành 常thường 定định 。 約ước 說thuyết 或hoặc 不bất 同đồng 。 蓋cái 以dĩ 位vị 次thứ 。 則tắc 有hữu 地địa 向hướng 通thông 局cục 。 以dĩ 文văn 相tương/tướng 。 則tắc 有hữu 三tam 四tứ 缺khuyết 具cụ 。 以dĩ 所sở 說thuyết 。 則tắc 有hữu 圓viên 融dung 隔cách 別biệt 。 此thử 約ước 說thuyết 。 所sở 以dĩ 為vi 教giáo 證chứng 尤vưu 難nạn/nan 者giả 。 至chí 於ư 初sơ 心tâm 知tri 中trung 。 十thập 行hành 橫hoạnh/hoành 學học 。 十thập 向hướng 圓viên 修tu 。 六lục 種chủng 性tánh 習tập 之chi 說thuyết 。 此thử 皆giai 涉thiệp 於ư 教giáo 證chứng 。 圓viên 但đãn 之chi 義nghĩa 。 位vị 次thứ 同đồng 異dị 之chi 旨chỉ 。 自tự 昔tích 雖tuy 有hữu 辨biện 者giả 。 皆giai 未vị 能năng 革cách 舊cựu 難nạn/nan 。 以dĩ 直trực 其kỳ 說thuyết 。 唯duy 相tương/tướng 沿duyên 襲tập 區khu 區khu 文văn 相tương/tướng 之chi 論luận 。 而nhi 欲dục 夷di 教giáo 門môn 梗# 塞tắc 者giả 難nạn/nan 矣hĩ 。 非phi 敢cảm 抑ức 彼bỉ 先tiên 達đạt 。 誠thành 有hữu 見kiến 其kỳ 弊tệ 焉yên 耳nhĩ 。 是thị 紛phân 紛phân 者giả 。 何hà 足túc 與dữ 議nghị 得đắc 失thất 之chi 正chánh 乎hồ 。 今kim 直trực 以dĩ 教giáo 旨chỉ 論luận 之chi 而nhi 已dĩ 。

別biệt 例lệ 中trung

右hữu 教giáo 證chứng 類loại 文văn 總tổng 四tứ 十thập 。 通thông 言ngôn 教giáo 證chứng 大đại 體thể 者giả 十thập 二nhị 。 別biệt 明minh 別biệt 教giáo 四tứ 種chủng 教giáo 證chứng 者giả 五ngũ 。 言ngôn 初sơ 心tâm 知tri 中trung 者giả 三tam 。 言ngôn 別biệt 向hướng 圓viên 修tu 附phụ 橫hoạnh/hoành 學học 者giả 八bát 。 言ngôn 六lục 種chủng 性tánh 習tập 涉thiệp 教giáo 證chứng 者giả 一nhất 。 散tán 出xuất 諸chư 文văn 明minh 教giáo 證chứng 餘dư 義nghĩa 者giả 十thập 一nhất 。 凡phàm 六lục 例lệ 。

教giáo 證chứng 大đại 體thể 例lệ (# 一nhất 。 十thập 一nhất 。 八bát 。 九cửu 。 十thập 九cửu 。 二nhị 十thập 。 廿# 三tam 。 廿# 六lục 。 廿# 七thất 。 廿# 八bát 。 廿# 九cửu 。 三tam 十thập 三tam )# 。

論luận 曰viết 。 夫phu 教giáo 證chứng 者giả 。 聖thánh 人nhân 設thiết 化hóa 之chi 始thỉ 終chung 也dã 。 故cố 化hóa 物vật 莫mạc 先tiên 乎hồ 教giáo 。 入nhập 理lý 莫mạc 近cận 乎hồ 證chứng 。 言ngôn 教giáo 證chứng 。 則tắc 聖thánh 人nhân 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。 抑ức 教giáo 以dĩ 化hóa 它# 。 則tắc 為vi 權quyền 。 證chứng 以dĩ 自tự 行hành 。 則tắc 為vi 實thật 。 為vi 權quyền 故cố 。 非phi 聖thánh 人nhân 。 無vô 以dĩ 極cực 其kỳ 用dụng 。 為vi 實thật 故cố 。 非phi 如Như 來Lai 。 無vô 以dĩ 臻trăn 其kỳ 體thể 。 是thị 故cố 語ngữ 教giáo 證chứng 之chi 極cực 者giả 唯duy 佛Phật 。 由do 教giáo 證chứng 之chi 道đạo 者giả 在tại 機cơ 。 此thử 教giáo 證chứng 之chi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 大đại 有hữu 所sở 關quan 而nhi 不bất 一nhất 途đồ 者giả 也dã 。 如như 曰viết 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 。 教giáo 證chứng 俱câu 權quyền 等đẳng 。 是thị 教giáo 證chứng 之chi 該cai 乎hồ 四tứ 教giáo 也dã 。 又hựu 曰viết 。 今kim 前tiền 六lục 重trọng/trùng 。 仍nhưng 存tồn 教giáo 道đạo 。 於ư 法pháp 花hoa 前tiền 。 逗đậu 彼bỉ 權quyền 機cơ 。 是thị 教giáo 證chứng 之chi 攝nhiếp 乎hồ 五ngũ 時thời 也dã 。 故cố 玄huyền 文văn 。 以dĩ 地địa 持trì 所sở 謂vị 地địa 相tương/tướng 地địa 。 實thật 證chứng 權quyền 實thật 部bộ 者giả 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 但đãn 約ước 五ngũ 時thời 竪thụ 論luận 。 則tắc 前tiền 四tứ 時thời 。 雖tuy 有hữu 教giáo 證chứng 。 並tịnh 屬thuộc 教giáo 道đạo 。 今kim 法pháp 華hoa 唯duy 實thật 。 則tắc 屬thuộc 於ư 證chứng 。 若nhược 約ước 四tứ 教giáo 橫hoạnh/hoành 論luận 。 則tắc 隨tùy 教giáo 權quyền 實thật 不bất 同đồng 。 故cố 通thông 則tắc 四tứ 教giáo 俱câu 論luận 。 別biệt 則tắc 正chánh 唯duy 別biệt 圓viên 。 以dĩ 實thật 證chứng 唯duy 中trung 故cố 也dã 。 雖tuy 通thông 別biệt 圓viên 。 正chánh 約ước 別biệt 教giáo 。 以dĩ 四tứ 種chủng 義nghĩa 備bị 故cố 。 故cố 曰viết 本bổn 在tại 別biệt 教giáo 。 今kim 則tắc 通thông 用dụng 是thị 也dã 。 又hựu 文văn 或hoặc 兼kiêm 行hành 言ngôn 者giả 。 開khai 合hợp 之chi 異dị 也dã 。 如như 前tiền 三tam 教giáo 果quả 佛Phật 。 有hữu 教giáo 無vô 人nhân 者giả 。 以dĩ 證chứng 而nhi 奪đoạt 教giáo 也dã 。 言ngôn 融dung 不bất 融dung 。 而nhi 有hữu 先tiên 後hậu 者giả 。 別biệt 圓viên 地địa 位vị 。 於ư 是thị 所sở 以dĩ 見kiến 也dã 。 抑ức 言ngôn 之chi 有hữu 相tương 反phản 者giả 。 隨tùy 文văn 旨chỉ 別biệt 也dã 。 故cố 證chứng 融dung 而nhi 教giáo 行hành 不bất 融dung 者giả 。 正chánh 取thủ 登đăng 地địa 證chứng 道đạo 言ngôn 也dã 。 教giáo 融dung 而nhi 行hành 證chứng 不bất 融dung 者giả 。 約ước 同đồng 詮thuyên 義nghĩa 。 且thả 與dữ 融dung 名danh 。 其kỳ 實thật 不bất 同đồng 證chứng 融dung 之chi 融dung 。 故cố 雖tuy 證chứng 融dung 。 從tùng 教giáo 道đạo 義nghĩa 。 略lược 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 而nhi 文văn 又hựu 言ngôn 。 教giáo 與dữ 果quả 皆giai 不bất 融dung 者giả 。 教giáo 從tùng 所sở 因nhân 。 次thứ 第đệ 為vi 拙chuyết 故cố 。 與dữ 上thượng 同đồng 詮thuyên 義nghĩa 異dị 。 故cố 曰viết 雖tuy 說thuyết 中trung 道đạo 。 因nhân 於ư 通thông 門môn 。 而nhi 成thành 兩lưỡng 智trí 。 故cố 不bất 融dung 也dã 。 此thử 教giáo 說thuyết 果quả 。 因nhân 果quả 隔cách 越việt 。 義nghĩa 當đương 不bất 融dung 。 是thị 則tắc 若nhược 果quả 與dữ 因nhân 。 皆giai 教giáo 道đạo 義nghĩa 。 故cố 曰viết 教giáo 門môn 之chi 所sở 說thuyết 也dã 。 至chí 於ư 約ước 教giáo 證chứng 。 以dĩ 言ngôn 斷đoạn 不bất 斷đoạn 者giả 。 於ư 此thử 應ưng 知tri 。 有hữu 通thông 論luận 形hình 對đối 之chi 義nghĩa 。 若nhược 約ước 通thông 論luận 。 則tắc 教giáo 道đạo 言ngôn 斷đoạn 。 證chứng 道đạo 不bất 言ngôn 斷đoạn 。 此thử 固cố 理lý 所sở 當đương 然nhiên 。 亦diệc 可khả 約ước 教giáo 道đạo 。 則tắc 言ngôn 有hữu 斷đoạn 不bất 斷đoạn 。 證chứng 道đạo 為vi 言ngôn 。 尚thượng 不bất 當đương 不bất 斷đoạn 。 況huống 言ngôn 必tất 斷đoạn 乎hồ 。 如như 文văn 例lệ 小Tiểu 乘Thừa 方phương 便tiện 論luận 斷đoạn 。 證chứng 真chân 不bất 論luận 斷đoạn 不bất 斷đoạn 者giả 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 則tắc 教giáo 證chứng 既ký 通thông 別biệt 圓viên 。 故cố 斷đoạn 不bất 斷đoạn 。 亦diệc 各các 有hữu 之chi 。 但đãn 約ước 別biệt 圓viên 對đối 說thuyết 。 別biệt 既ký 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 故cố 從tùng 地địa 前tiền 。 教giáo 道đạo 唯duy 斷đoạn 。 圓viên 若nhược 對đối 別biệt 。 本bổn 唯duy 證chứng 道đạo 。 今kim 約ước 真chân 似tự 以dĩ 論luận 故cố 。 圓viên 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 雖tuy 通thông 教giáo 證chứng 。 並tịnh 皆giai 圓viên 實thật 。 故cố 判phán 權quyền 實thật 。 與dữ 別biệt 不bất 同đồng 也dã 。 若nhược 約ước 德đức 障chướng 相tương/tướng 即tức 。 兼kiêm 六lục 即tức 義nghĩa 。 以dĩ 論luận 斷đoạn 不bất 斷đoạn 者giả 。 此thử 自tự 一nhất 途đồ 。 置trí 之chi 可khả 也dã 。 (# 云vân 云vân )# 又hựu 復phục 約ước 別biệt 自tự 論luận 。 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 。 而nhi 與dữ 教giáo 權quyền 理lý 實thật 異dị 者giả 。 不bất 唯duy 兩lưỡng 實thật 義nghĩa 殊thù 。 而nhi 亦diệc 教giáo 權quyền 稍sảo 別biệt 。 所sở 以dĩ 兩lưỡng 實thật 義nghĩa 殊thù 者giả 。 理lý 實thật 則tắc 唯duy 中trung 。 通thông 於ư 一nhất 教giáo 。 不bất 分phân 圓viên 但đãn 。 證chứng 實thật 則tắc 登đăng 地địa 。 唯duy 局cục 圓viên 中trung 。 抑ức 證chứng 實thật 之chi 教giáo 權quyền 。 唯duy 三tam 十thập 心tâm 位vị 。 理lý 實thật 之chi 教giáo 權quyền 。 通thông 一nhất 教giáo 始thỉ 終chung 。 所sở 以dĩ 亦diệc 異dị 也dã 。 苟cẩu 得đắc 此thử 意ý 。 不bất 特đặc 同đồng 異dị 義nghĩa 明minh 。 抑ức 亦diệc 教giáo 旨chỉ 斯tư 顯hiển 。 若nhược 夫phu 所sở 以dĩ 教giáo 權quyền 理lý 實thật 之chi 說thuyết 。 則tắc 隨tùy 緣duyên 類loại 己kỷ 論luận 之chi 矣hĩ 。 大đại 體thể 略lược 爾nhĩ 。 豈khởi 曰viết 盡tận 之chi 。

四tứ 種chủng 教giáo 證chứng 例lệ (# 二nhị 。 三tam 。 十thập 。 十thập 二nhị 。 十thập 四tứ )# 。

論luận 曰viết 。 教giáo 以dĩ 從tùng 機cơ 故cố 可khả 權quyền 。 證chứng 必tất 自tự 行hành 故cố 須tu 實thật 。 此thử 別biệt 門môn 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 。 所sở 以dĩ 異dị 餘dư 三tam 教giáo 者giả 。 如như 是thị 而nhi 已dĩ 。 何hà 則tắc 。 良lương 以dĩ 別biệt 圓viên 同đồng 詮thuyên 。 而nhi 赴phó 機cơ 有hữu 異dị 。 惟duy 其kỳ 詮thuyên 與dữ 圓viên 同đồng 故cố 。 必tất 以dĩ 中trung 為vi 論luận 。 雖tuy 亦diệc 證chứng 空không 假giả 。 教giáo 道Đạo 行hạnh 位vị 非phi 正chánh 證chứng 也dã 。 惟duy 其kỳ 赴phó 機cơ 自tự 異dị 。 故cố 有hữu 次thứ 第đệ 之chi 說thuyết 。 漸tiệm 行hành 既ký 極cực 。 證chứng 必tất 同đồng 圓viên 。 雖tuy 復phục 初Sơ 地Địa 圓viên 融dung 。 而nhi 後hậu 地địa 隔cách 歷lịch 。 仍nhưng 是thị 約ước 說thuyết 教giáo 道đạo 。 非phi 自tự 行hành 也dã 。 故cố 以dĩ 行hành 從tùng 位vị 。 則tắc 教giáo 證chứng 局cục 於ư 向hướng 地địa 。 以dĩ 位vị 從tùng 說thuyết 。 則tắc 地địa 上thượng 分phần/phân 於ư 二nhị 途đồ 。 教giáo 通thông 始thỉ 終chung 。 證chứng 唯duy 局cục 終chung 。 此thử 別biệt 所sở 以dĩ 論luận 乎hồ 四tứ 種chủng 教giáo 證chứng 。 而nhi 約ước 說thuyết 教giáo 證chứng 少thiểu 復phục 不bất 同đồng 。 然nhiên 必tất 為vi 地địa 前tiền 人nhân 說thuyết 。 異dị 而nhi 非phi 異dị 也dã 。 或hoặc 謂vị 約ước 說thuyết 。 有hữu 不bất 同đồng 者giả 。 非phi 實thật 不bất 同đồng 。 擾nhiễu 之chi 故cố 異dị 。 夫phu 約ước 說thuyết 豈khởi 它# 道đạo 哉tai 。 示thị 其kỳ 約ước 行hành 而nhi 已dĩ 。 約ước 行hành 且thả 定định 。 豈khởi 約ước 說thuyết 不bất 同đồng 乎hồ 。 請thỉnh 試thí 以dĩ 二nhị 文văn 明minh 之chi 。 如như 釋thích 籤# 曰viết 。 說thuyết 佛Phật 自tự 證chứng 。 名danh 為vi 地địa 實thật 。 且thả 曰viết 。 約ước 佛Phật 自tự 行hành 。 故cố 云vân 證chứng 道đạo 。 得đắc 非phi 祇kỳ 佛Phật 自tự 證chứng 。 約ước 說thuyết 行hành 以dĩ 分phần/phân 二nhị 義nghĩa 又hựu 如như 初Sơ 地Địa 即tức 初sơ 住trụ 句cú 。 釋thích 籤# 以dĩ 為vi 約ước 行hành 。 輔phụ 行hành 引dẫn 於ư 約ước 說thuyết 加gia 。 故cố 云vân 為vi 異dị 耳nhĩ 。 故cố 知tri 祇kỳ 是thị 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 約ước 機cơ 教giáo 以dĩ 分phần/phân 說thuyết 行hành 。 豈khởi 復phục 異dị 指chỉ 哉tai 。 然nhiên 則tắc 兩lưỡng 種chủng 教giáo 證chứng 。 既ký 而nhi 不bất 異dị 。 三tam 四tứ 缺khuyết 具cụ 。 孰thục 云vân 異dị 乎hồ 。 今kim 得đắc 以dĩ 會hội 之chi 。 如như 輔phụ 行hành 約ước 說thuyết 文văn 下hạ 有hữu 云vân 。 入nhập 地địa 自tự 證chứng 。 權quyền 門môn 自tự 開khai 。 故cố 云vân 初Sơ 地Địa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 。 入nhập 證chứng 道đạo 也dã 。 此thử 非phi 證chứng 道đạo 而nhi 何hà 。 餘dư 三tam 故cố 不bất 待đãi 言ngôn 。 以dĩ 此thử 會hội 彼bỉ 。 文văn 相tương/tướng 泯mẫn 齊tề 。 何hà 謂vị 缺khuyết 具cụ 邪tà 。 若nhược 猶do 執chấp 迷mê 未vị 喻dụ 。 更cánh 當đương 驗nghiệm 以dĩ 三tam 文văn 。 蓋cái 映ánh 於ư 前tiền 文văn 。 則tắc 有hữu 豈khởi 存tồn 隔cách 歷lịch 之chi 說thuyết 。 望vọng 於ư 籤# 釋thích 。 則tắc 彼bỉ 有hữu 十Thập 地Địa 已dĩ 證chứng 之chi 言ngôn 。 (# 已dĩ 音âm 紀kỷ 即tức 今kim 自tự 證chứng 是thị 也dã )# 顯hiển 於ư 搜sưu 要yếu 。 而nhi 有hữu 親thân 證chứng 名danh 證chứng 之chi 語ngữ 。 是thị 皆giai 彼bỉ 此thử 照chiếu 映ánh 。 文văn 義nghĩa 相tương 當đương 。 其kỳ 孰thục 曰viết 非phi 乎hồ 。 不bất 然nhiên 反phản 上thượng 三tam 義nghĩa 。 則tắc 文văn 旨chỉ 繁phồn 重trọng/trùng 。 同đồng 名danh 異dị 實thật 。 廣quảng 略lược 碩# 乖quai 。 彰chương 記ký 主chủ 迷mê 謬mậu 之chi 失thất 。 過quá 莫mạc 甚thậm 焉yên 。 然nhiên 必tất 於ư 此thử 。 申thân 以dĩ 被bị 機cơ 判phán 教giáo 之chi 說thuyết 。 其kỳ 融dung 別biệt 之chi 難nạn/nan 。 無vô 自tự 而nhi 入nhập 。 則tắc 向hướng 說thuyết 行hành 矣hĩ 。 何hà 也dã 。 蓋cái 此thử 四tứ 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 被bị 機cơ 。 設thiết 教giáo 言ngôn 之chi 。 則tắc 唯duy 教giáo 道đạo 而nhi 已dĩ 。 故cố 曰viết 此thử 之chi 玄huyền 文văn 。 凡phàm 判phán 別biệt 義nghĩa 。 未vị 開khai 顯hiển 邊biên 。 多đa 順thuận 教giáo 道đạo 是thị 也dã 。 雖tuy 正chánh 用dụng 教giáo 道đạo 。 亦diệc 不bất 言ngôn 其kỳ 意ý 。 況huống 說thuyết 證chứng 道đạo 乎hồ 。 其kỳ 約ước 行hành 證chứng 道đạo 。 據cứ 機cơ 緣duyên 證chứng 入nhập 。 則tắc 固cố 有hữu 之chi 。 既ký 不bất 顯hiển 言ngôn 地địa 即tức 是thị 住trụ 。 雖tuy 置trí 之chi 可khả 也dã 。 然nhiên 則tắc 文văn 曰viết 。 悉tất 是thị 權quyền 施thí 。 為vi 引dẫn 下hạ 凡phàm 。 為vi 入nhập 地địa 方phương 便tiện 者giả 。 此thử 說thuyết 出xuất 教giáo 道Đạo 意ý 也dã 。 又hựu 曰viết 。 初Sơ 地Địa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 。 此thử 正chánh 言ngôn 約ước 說thuyết 證chứng 道đạo 也dã 。 是thị 皆giai 滅diệt 後hậu 判phán 教giáo 家gia 云vân 爾nhĩ 。 何hà 關quan 被bị 機cơ 之chi 說thuyết 。 而nhi 以dĩ 佛Phật 世thế 所sở 說thuyết 為vi 妨phương 乎hồ 。 使sử 佛Phật 世thế 言ngôn 。 此thử 則tắc 權quyền 方phương 教giáo 道đạo 。 有hữu 所sở 不bất 行hành 。 苟cẩu 判phán 教giáo 不bất 言ngôn 學học 者giả 。 又hựu 將tương 蔽tế 權quyền 壅ủng 實thật 矣hĩ 。 故cố 一nhất 言ngôn 一nhất 否phủ/bĩ 。 各các 有hữu 所sở 當đương 。 豈khởi 可khả 混hỗn 而nhi 不bất 分phân 。 又hựu 復phục 應ưng 曉hiểu 一nhất 家gia 所sở 說thuyết 。 未vị 必tất 一nhất 向hướng 融dung 別biệt 。 以dĩ 分phần/phân 教giáo 證chứng 。 如như 寄ký 次thứ 第đệ 。 而nhi 說thuyết 圓viên 融dung 。 謂vị 之chi 教giáo 道đạo 可khả 也dã 。 若nhược 約ước 通thông 方phương 。 而nhi 言ngôn 高cao 下hạ 。 謂vị 之chi 證chứng 道đạo 可khả 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 又hựu 曰viết 。 初Sơ 地Địa 不bất 知tri 二nhị 地địa 。 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 因nhân 有hữu 別biệt 圓viên 之chi 覈# (# 云vân 云vân )# 惟duy 其kỳ 別biệt 在tại 十Thập 地Địa 。 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 為vi 教giáo 道đạo 耳nhĩ 。 又hựu 如như 釋thích 籤# 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 。 八bát 地địa 入nhập 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 現hiện 十thập 種chủng 身thân 。 一nhất 一nhất 互hỗ 現hiện 。 離ly 曰viết 圓viên 融dung 。 是thị 亦diệc 教giáo 道đạo 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 於ư 八bát 地địa 始thỉ 得đắc 故cố 也dã 。 記ký 主chủ 於ư 此thử 覈# 示thị 其kỳ 端đoan 。 不bất 無vô 深thâm 旨chỉ 。 故cố 曰viết 未vị 必tất 融dung 別biệt 。 以dĩ 分phần/phân 教giáo 證chứng 。 良lương 在tại 此thử 也dã 。 所sở 以dĩ 借tá 云vân 者giả 。 蓋cái 今kim 教giáo 證chứng 。 居cư 乎hồ 權quyền 實thật 兩lưỡng 楹doanh 之chi 間gian 。 義nghĩa 頗phả 難nan 曉hiểu 。 故cố 借tá 彼bỉ 證chứng 此thử 。 非phi 義nghĩa 有hữu 所sở 不bất 同đồng 也dã 。 若nhược 以dĩ 之chi 證chứng 權quyền 實thật 部bộ 。 是thị 固cố 約ước 異dị 義nghĩa 云vân 爾nhĩ 。 學học 者giả 要yếu 當đương 舉cử 隅ngung 而nhi 反phản 。 固cố 不bất 俟sĩ 乎hồ 悉tất 疏sớ/sơ 也dã 。 嗚ô 呼hô 使sử 教giáo 門môn 利lợi 害hại 不bất 在tại 是thị 則tắc 已dĩ 。 果quả 有hữu 在tại 也dã 。 而nhi 古cổ 今kim 擾nhiễu 焉yên 如như 是thị 。 豈khởi 不bất 深thâm 可khả 悲bi 夫phu 。

初sơ 心tâm 知tri 中trung 例lệ (# 四tứ 。 十thập 七thất 。 十thập 八bát )# 。

論luận 曰viết 。 教giáo 為vi 能năng 詮thuyên 。 理lý 為vi 所sở 詮thuyên 。 則tắc 理lý 與dữ 教giáo 。 未vị 始thỉ 不bất 同đồng 也dã 。 然nhiên 則tắc 文văn 曰viết 。 從tùng 一nhất 實thật 理lý 。 施thí 出xuất 權quyền 理lý 。 權quyền 實thật 二nhị 理lý 。 能năng 詮thuyên 教giáo 殊thù 。 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 差sai 別biệt 教giáo 起khởi 。 則tắc 理lý 二nhị 而nhi 教giáo 四tứ 何hà 也dã 。 曰viết 理lý 所sở 以dĩ 二nhị 者giả 。 然nhiên 理lý 本bổn 無vô 二nhị 。 從tùng 機cơ 設thiết 教giáo 。 教giáo 有hữu 權quyền 實thật 。 故cố 理lý 亦diệc 二nhị 焉yên 。 但đãn 所sở 被bị 之chi 機cơ 。 迷mê 有hữu 輕khinh 重trọng 。 而nhi 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 故cố 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 。 說thuyết 有hữu 即tức 離ly 。 而nhi 門môn 有hữu 巧xảo 拙chuyết 。 此thử 教giáo 所sở 以dĩ 四tứ 也dã 。 然nhiên 則tắc 中trung 有hữu 圓viên 但đãn 。 猶do 真chân 有hữu 體thể 析tích 。 舉cử 一nhất 知tri 二nhị 。 不bất 可khả 誣vu 也dã 。 而nhi 或hoặc 者giả 於ư 是thị 無vô 它# 論luận 。 獨độc 於ư 所sở 謂vị 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 。 知tri 中trung 有hữu 異dị 之chi 之chi 說thuyết 。 或hoặc 言ngôn 圓viên 中trung 。 葢# 據cứ 文văn 曰viết 。 初sơ 心tâm 知tri 中trung 。 故cố 名danh 亦diệc 頓đốn 。 頓đốn 則tắc 是thị 圓viên 。 但đãn 不bất 得đắc 意ý 。 故cố 成thành 別biệt 爾nhĩ 。 或hoặc 言ngôn 但đãn 中trung 。 亦diệc 文văn 有hữu 曰viết 。 二nhị 聞văn 但đãn 中trung 之chi 方phương 便tiện 。 或hoặc 言ngôn 直trực 聞văn 一nhất 中trung 。 不bất 分phân 圓viên 但đãn 。 (# 云vân 云vân )# 今kim 謂vị 。 是thị 三tam 說thuyết 者giả 。 皆giai 不bất 本bổn 機cơ 教giáo 之chi 實thật 。 直trực 以dĩ 文văn 義nghĩa 。 各các 據cứ 一nhất 端đoan 為vi 說thuyết 。 要yếu 先tiên 本bổn 其kỳ 實thật 正chánh 其kỳ 說thuyết 。 始thỉ 得đắc 以dĩ 規quy 矩củ 。 定định 其kỳ 文văn 焉yên 。 何hà 者giả 。 凡phàm 言ngôn 知tri 本bổn 於ư 聞văn 。 聞văn 從tùng 於ư 教giáo 。 教giáo 分phân 別biệt 圓viên 。 故cố 詮thuyên 有hữu 圓viên 但đãn 。 今kim 從tùng 教giáo 權quyền 。 以dĩ 聞văn 謂vị 知tri 。 但đãn 中trung 可khả 也dã 。 故cố 玄huyền 文văn 引dẫn 地địa 人nhân 云vân 。 中trung 道đạo 乃nãi 是thị 果quả 頭đầu 能năng 顯hiển 。 至chí 云vân 此thử 中trung 但đãn 理lý 。 不bất 具cụ 諸chư 法pháp 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 而nhi 曰viết 初sơ 心tâm 知tri 中trung 。 故cố 名danh 亦diệc 頓đốn 者giả 。 此thử 約ước 理lý 論luận 頓đốn 漸tiệm 。 乃nãi 真chân 中trung 之chi 義nghĩa 。 非phi 教giáo 之chi 頓đốn 漸tiệm 也dã 。 然nhiên 則tắc 文văn 曰viết 。 二nhị 聞văn 但đãn 中trung 之chi 方phương 便tiện 。 自tự 是thị 涉thiệp 方phương 便tiện 入nhập 之chi 義nghĩa 。 今kim 何hà 報báo 定định 以dĩ 為vi 知tri 中trung 。 曰viết 要yếu 知tri 此thử 意ý 。 須tu 知tri 亦diệc 之chi 所sở 以dĩ 。 且thả 文văn 言ngôn 亦diệc 頓đốn 亦diệc 漸tiệm 者giả 。 不bất 出xuất 一nhất 法pháp 二nhị 義nghĩa 。 正chánh 由do 所sở 聞văn 但đãn 中trung 。 以dĩ 中trung 故cố 亦diệc 頓đốn 。 以dĩ 但đãn 故cố 亦diệc 漸tiệm 。 非phi 謂vị 知tri 中trung 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 所sở 謂vị 涉thiệp 方phương 便tiện 入nhập 也dã 。 若nhược 作tác 二nhị 義nghĩa 離ly 隔cách 而nhi 說thuyết 。 何hà 亦diệc 之chi 云vân 邪tà 。 此thử 義nghĩa 頗phả 奧áo 。 人nhân 罕# 能năng 通thông 。 如như 謂vị 直trực 聞văn 一nhất 中trung 者giả 。 此thử 說thuyết 理lý 實thật 則tắc 可khả 。 若nhược 據cứ 知tri 中trung 。 正chánh 從tùng 教giáo 權quyền 可khả 也dã 。 使sử 中trung 不bất 分phân 圓viên 但đãn 。 則tắc 真chân 亦diệc 不bất 分phân 體thể 析tích 乎hồ 。 但đãn 此thử 考khảo 之chi 。 義nghĩa 當đương 有hữu 歸quy 耳nhĩ 。

圓viên 修tu 橫hoạnh/hoành 學học 例lệ (# 二nhị 十thập 一nhất 。 三tam 十thập 四tứ 。 三tam 十thập 五ngũ 。 三tam 十thập 六lục 。 三tam 十thập 七thất 。 三tam 十thập 八bát 。 三tam 十thập 九cửu 。 四tứ 十thập )# 。

論luận 曰viết 。 文văn 固cố 有hữu 主chủ 意ý 。 義nghĩa 必tất 存tồn 大đại 體thể 。 苟cẩu 善thiện 用dụng 之chi 。 雖tuy 有hữu 餘dư 文văn 異dị 義nghĩa 。 不bất 足túc 惑hoặc 也dã 。 如như 一nhất 家gia 論luận 橫hoạnh/hoành 學học 之chi 說thuyết 。 大đại 率suất 不bất 過quá 以dĩ 十thập 行hành 位vị 中trung 。 未vị 宜nghi 出xuất 無vô 作tác 四tứ 門môn 假giả 者giả 。 而nhi 輔phụ 行hành 有hữu 曰viết 。 若nhược 不bất 全toàn 兼kiêm 文văn 之chi 元nguyên 意ý 。 如như 何hà 出xuất 假giả 位vị 中trung 。 即tức 能năng 授thọ 它# 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 。 此thử 所sở 謂vị 文văn 之chi 主chủ 意ý 也dã 。 又hựu 如như 示thị 圓viên 修tu 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 過quá 以dĩ 十thập 向hướng 教giáo 道đạo 之chi 位vị 。 如như 何hà 即tức 能năng 圓viên 修tu 三tam 觀quán 者giả 。 而nhi 輔phụ 行hành 則tắc 曰viết 。 別biệt 教giáo 回hồi 向hướng 言ngôn 修tu 中trung 者giả 。 亦diệc 寄ký 次thứ 第đệ 。 實thật 而nhi 言ngôn 之chi 。 三tam 觀quán 圓viên 修tu 。 此thử 所sở 謂vị 義nghĩa 之chi 大đại 體thể 也dã 。 然nhiên 則tắc 大đại 體thể 既ký 正chánh 。 主chủ 意ý 既ký 明minh 。 夫phu 何hà 論luận 焉yên 。 今kim 為vi 未vị 明minh 者giả 。 復phục 申thân 其kỳ 說thuyết 。 如như 輔phụ 行hành 橫hoạnh/hoành 學học 一nhất 文văn 。 可khả 謂vị 折chiết 中trung 之chi 論luận 盡tận 矣hĩ 。 其kỳ 所sở 謂vị 元nguyên 意ý 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 所sở 明minh 。 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 。 皆giai 為vi 顯hiển 於ư 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 是thị 一nhất 文văn 之chi 元nguyên 意ý 。 凡phàm 相tương 待đãi 次thứ 第đệ 。 教giáo 道đạo 等đẳng 元nguyên 意ý 亦diệc 然nhiên 。 豈khởi 非phi 即tức 彼bỉ 元nguyên 意ý 。 是thị 今kim 於ư 假giả 位vị 。 授thọ 圓viên 門môn 之chi 所sở 以dĩ 乎hồ 。 不bất 然nhiên 則tắc 但đãn 中trung 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 曰viết 如như 何hà 等đẳng 。 於ư 此thử 應ưng 知tri 。 有hữu 佛Phật 世thế 滅diệt 後hậu 之chi 異dị 。 若nhược 約ước 佛Phật 世thế 。 十thập 行hành 位vị 人nhân 。 修tu 假giả 觀quán 者giả 。 離ly 則tắc 橫hoạnh/hoành 學học 。 一nhất 十thập 六lục 門môn 。 但đãn 教giáo 道đạo 未vị 融dung 。 縱túng/tung 須tu 無vô 作tác 。 亦diệc 止chỉ 但đãn 中trung 而nhi 已dĩ 。 是thị 亦diệc 約ước 無vô 量lượng 之chi 無vô 作tác 。 即tức 今kim 四tứ 教giáo 義nghĩa 等đẳng 文văn 是thị 也dã 。 以dĩ 但đãn 中trung 故cố 。 不bất 妨phương 教giáo 道đạo 。 以dĩ 無vô 作tác 故cố 。 還hoàn 成thành 徧biến 學học 。 此thử 則tắc 佛Phật 世thế 之chi 論luận 也dã 。 以dĩ 滅diệt 後hậu 言ngôn 之chi 。 出xuất 於ư 判phán 教giáo 。 故cố 若nhược 圓viên 若nhược 但đãn 。 義nghĩa 無vô 不bất 可khả 。 所sở 以dĩ 玄huyền 文văn 。 於ư 別biệt 明minh 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 則tắc 曰viết 。 各các 附phụ 彼bỉ 教giáo 。 而nhi 為vi 相tướng 狀trạng 。 又hựu 曰viết 。 依y 於ư 證chứng 道đạo 。 預dự 說thuyết 何hà 妨phương 。 此thử 皆giai 判phán 教giáo 之chi 言ngôn 。 故cố 無vô 妨phương 耳nhĩ 。 反phản 顯hiển 佛Phật 世thế 。 言ngôn 則tắc 有hữu 妨phương 也dã 。 所sở 以dĩ 兼kiêm 文văn 元nguyên 意ý 者giả 。 即tức 今kim 滅diệt 後hậu 判phán 教giáo 之chi 說thuyết 也dã 。 假giả 位vị 不bất 可khả 以dĩ 授thọ 圓viên 門môn 者giả 。 即tức 今kim 佛Phật 世thế 但đãn 中trung 之chi 義nghĩa 。 但đãn 以dĩ 此thử 意ý 。 而nhi 曉hiểu 諸chư 文văn 。 其kỳ 旨chỉ 煥hoán 然nhiên 。 故cố 向hướng 曰viết 文văn 有hữu 主chủ 意ý 者giả 此thử 也dã 。 其kỳ 圓viên 修tu 之chi 義nghĩa 。 而nhi 自tự 昔tích 持trì 論luận 者giả 是thị 皆giai 守thủ 於ư 教giáo 門môn 一nhất 定định 之chi 說thuyết 。 不bất 善thiện 大đại 體thể 通thông 變biến 故cố 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 位vị 極cực 則tắc 通thông 。 久cửu 習tập 成thành 巧xảo 。 即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 。 智trí 轉chuyển 行hành 融dung 。 三tam 觀quán 所sở 以dĩ 一nhất 心tâm 。 初Sơ 地Địa 於ư 是thị 圓viên 證chứng 。 本bổn 不bất 由do 教giáo 門môn 所sở 示thị 也dã 。 若nhược 據cứ 佛Phật 世thế 教giáo 道đạo 之chi 說thuyết 。 直trực 次thứ 第đệ 而nhi 已dĩ 。 機cơ 緣duyên 至chí 此thử 自tự 爾nhĩ 圓viên 修tu 。 所sở 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 云vân 。 別biệt 向hướng 圓viên 修tu 者giả 。 正chánh 示thị 此thử 修tu 也dã 。 而nhi 輔phụ 行hành 則tắc 曰viết 。 以dĩ 二nhị 觀quán 心tâm 。 修tu 於ư 中trung 道đạo 。 四tứ 明minh 乃nãi 云vân 。 方phương 便tiện 既ký 立lập 。 圓viên 觀quán 可khả 修tu 。 此thử 皆giai 行hành 極cực 智trí 融dung 。 自tự 應ưng 爾nhĩ 也dã 。 不bất 於ư 此thử 位vị 而nhi 論luận 圓viên 修tu 。 更cánh 何hà 所sở 修tu 乎hồ 。 無vô 修tu 則tắc 無vô 證chứng 。 又hựu 何hà 由do 登đăng 地địa 證chứng 此thử 中trung 道đạo 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 言ngôn 修tu 中trung 者giả 。 亦diệc 寄ký 次thứ 第đệ 。 實thật 而nhi 言ngôn 之chi 。 三tam 觀quán 圓viên 修tu 。 祇kỳ 此thử 一nhất 文văn 。 亦diệc 足túc 見kiến 圓viên 修tu 之chi 大đại 體thể 也dã 。 所sở 以dĩ 亦diệc 寄ký 次thứ 第đệ 者giả 。 佛Phật 世thế 教giáo 道đạo 之chi 說thuyết 也dã 。 實thật 言ngôn 圓viên 修tu 者giả 。 約ước 機cơ 通thông 變biến 而nhi 示thị 也dã 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 凡phàm 諸chư 文văn 於ư 此thử 。 或hoặc 云vân 次thứ 第đệ 。 或hoặc 云vân 但đãn 中trung 。 或hoặc 云vân 無vô 量lượng 。 或hoặc 縱túng/tung 云vân 無vô 作tác 。 非phi 圓viên 教giáo 之chi 無vô 作tác 者giả 。 此thử 皆giai 教giáo 道đạo 之chi 義nghĩa 。 對đối 證chứng 道đạo 言ngôn 之chi 。 或hoặc 帶đái 前tiền 位vị 而nhi 說thuyết 。 或hoặc 約ước 初sơ 心tâm 所sở 期kỳ 而nhi 言ngôn 。 非phi 智trí 轉chuyển 行hành 融dung 而nhi 修tu 之chi 謂vị 也dã 。 言ngôn 其kỳ 位vị 則tắc 進tiến 退thoái 不bất 同đồng 。 通thông 則tắc 十thập 向hướng 皆giai 修tu 。 別biệt 則tắc 極cực 於ư 第đệ 十thập 。 無vô 不bất 圓viên 者giả 。 亦diệc 猶do 下hạ 根căn 。 無vô 不bất 被bị 接tiếp 。 但đãn 不bất 可khả 與dữ 被bị 接tiếp 同đồng 耳nhĩ 。 而nhi 自tự 昔tích 或hoặc 論luận 以dĩ 教giáo 證chứng 真chân 緣duyên 所sở 屬thuộc 者giả 。 今kim 謂vị 二nhị 道đạo 二nhị 修tu 。 是thị 教giáo 門môn 一nhất 往vãng 之chi 定định 者giả 也dã 。 圓viên 修tu 實thật 道đạo 。 則tắc 大đại 體thể 通thông 變biến 之chi 不bất 定định 者giả 也dã 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 彼bỉ 此thử 致trí 妨phương 。 然nhiên 以dĩ 通thông 變biến 言ngôn 之chi 。 而nhi 真chân 緣duyên 教giáo 證chứng 。 亦diệc 何hà 局cục 乎hồ 。 昔tích 人nhân 有hữu 謂vị 。 證chứng 道đạo 之chi 先tiên 容dung 者giả 。 蓋cái 亦diệc 無vô 方phương 通thông 變biến 之chi 論luận 。 然nhiên 此thử 二nhị 義nghĩa 。 霅# 川xuyên 有hữu 謂vị 。 十thập 向hướng 圓viên 修tu 。 可khả 由do 實thật 道đạo 。 (# 止chỉ )# 不bất 應ưng 以dĩ 實thật 難nạn/nan 權quyền 以dĩ 它# 妨phương 自tự 。 舊cựu 莫mạc 不bất 以dĩ 為vi 然nhiên 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 烏ô 得đắc 為vi 然nhiên 哉tai 。 但đãn 以dĩ 今kim 說thuyết 考khảo 之chi 。 必tất 有hữu 高cao 明minh 自tự 知tri 是thị 否phủ/bĩ 。 不bất 待đãi 詳tường 論luận 也dã 。

六lục 種chủng 性tánh 習tập 文văn 涉thiệp 教giáo 證chứng 例lệ (# 二nhị 十thập 四tứ )#

論luận 曰viết 。 瓔anh 珞lạc 明minh 六lục 種chủng 性tánh 。 次thứ 第đệ 對đối 位vị 。 本bổn 無vô 難nạn/nan 者giả 。 唯duy 戒giới 疏sớ/sơ 有hữu 所sở 謂vị 引dẫn 例lệ 教giáo 證chứng 及cập 性tánh 習tập 生sanh 佛Phật 之chi 文văn 。 若nhược 有hữu 妨phương 者giả 三tam 焉yên 。 何hà 者giả 。 且thả 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 本bổn 約ước 真chân 似tự 分phân 之chi 。 此thử 性tánh 習tập 則tắc 住trụ 行hành 相tương 對đối 。 位vị 既ký 前tiền 後hậu 。 安an 得đắc 引dẫn 例lệ 。 一nhất 也dã 。 又hựu 約ước 行hành 教giáo 證chứng 灼chước 然nhiên 前tiền 後hậu 。 此thử 云vân 據cứ 行hành 同đồng 時thời 。 抑ức 若nhược 性tánh 習tập 同đồng 時thời 。 則tắc 於ư 別biệt 教giáo 修tu 性tánh 體thể 用dụng 之chi 義nghĩa 。 巨cự 有hữu 所sở 違vi 。 二nhị 也dã 。 又hựu 約ước 體thể 用dụng 。 而nhi 論luận 教giáo 證chứng 。 此thử 於ư 一nhất 家gia 二nhị 種chủng 教giáo 證chứng 。 若nhược 何hà 判phán 屬thuộc 。 或hoặc 同đồng 或hoặc 異dị 。 皆giai 所sở 未vị 可khả 。 三tam 也dã 。 今kim 釋thích 之chi 曰viết 。 一nhất 往vãng 引dẫn 例lệ 。 未vị 必tất 泯mẫn 齊tề 。 但đãn 取thủ 據cứ 位vị 前tiền 後hậu 義nghĩa 同đồng 。 不bất 問vấn 位vị 次thứ 淺thiển 深thâm 之chi 異dị 。 是thị 則tắc 初sơ 妨phương 。 不bất 足túc 通thông 也dã 。 所sở 以dĩ 據cứ 行hành 同đồng 時thời 。 有hữu 異dị 常thường 途đồ 者giả 。 今kim 謂vị 。 雖tuy 俱câu 約ước 行hành 。 所sở 對đối 義nghĩa 別biệt 。 是thị 以dĩ 不bất 同đồng 。 何hà 則tắc 。 彼bỉ 以dĩ 約ước 行hành 對đối 約ước 說thuyết 。 則tắc 以dĩ 行hành 從tùng 位vị 。 乃nãi 約ước 真chân 似tự 而nhi 分phần/phân 教giáo 證chứng 。 此thử 以dĩ 約ước 行hành 對đối 位vị 。 則tắc 據cứ 行hành 自tự 論luận 。 不bất 妨phương 對đối 位vị 前tiền 後hậu 。 約ước 不bất 定định 云vân 同đồng 時thời 。 非phi 必tất 一nhất 時thời 之chi 同đồng 時thời 也dã 。 而nhi 科khoa 家gia 節tiết 之chi 為vi 二nhị 。 非phi 也dã 。 不bất 然nhiên 。 何hà 云vân 性tánh 習tập 同đồng 時thời 。 故cố 前tiền 後hậu 不bất 定định 。 則tắc 故cố 之chi 言ngôn 何hà 謂vị 乎hồ 。 夫phu 既ký 約ước 體thể 用dụng 。 而nhi 論luận 教giáo 證chứng 。 又hựu 據cứ 約ước 行hành 。 而nhi 說thuyết 同đồng 時thời 。 此thử 則tắc 通thông 於ư 始thỉ 終chung 。 故cố 與dữ 以dĩ 行hành 從tùng 位vị 。 局cục 分phần/phân 教giáo 證chứng 者giả 。 不bất 可khả 同đồng 日nhật 而nhi 語ngữ 。 通thông 局cục 既ký 殊thù 。 二nhị 種chủng 教giáo 證chứng 。 自tự 不bất 須tu 會hội 。 亦diệc 猶do 義nghĩa 例lệ 。 所sở 謂vị 教giáo 證chứng 。 本bổn 在tại 別biệt 教giáo 。 今kim 則tắc 通thông 用dụng 是thị 也dã 。 豈khởi 必tất 強cường/cưỡng 以dĩ 二nhị 種chủng 。 而nhi 會hội 同đồng 乎hồ 。 故cố 知tri 祖tổ 意ý 常thường 通thông 。 人nhân 情tình 自tự 局cục 。 沿duyên 襲tập 之chi 弊tệ 。 致trí 有hữu 斯tư 疑nghi 。 今kim 既ký 釋thích 通thông 。 無vô 勞lao 定định 執chấp 也dã 。 其kỳ 次thứ 生sanh 佛Phật 之chi 難nạn/nan 者giả 。 (# 云vân 云vân )# 還hoàn 是thị 以dĩ 位vị 。 而nhi 妨phương 行hành 也dã 。 然nhiên 約ước 位vị 竪thụ 論luận 。 雖tuy 則tắc 如như 常thường 。 今kim 據cứ 行hành 橫hoạnh/hoành 辨biện 。 故cố 約ước 性tánh 習tập 。 以dĩ 論luận 生sanh 佛Phật 。 而nhi 對đối 義nghĩa 如như 彼bỉ 者giả 。 以dĩ 體thể 用dụng 修tu 性tánh 義nghĩa 便tiện 故cố 也dã 。 故cố 文văn 曰viết 。 盡tận 三tam 十thập 心tâm 。 皆giai 名danh 解giải 行hành 。 就tựu 解giải 行hành 中trung 。

復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 名danh 解giải 行hành 。 二nhị 名danh 發phát 心tâm 。 三tam 名danh 回hồi 向hướng 。 四tứ 名danh 道đạo 種chủng 。 此thử 釋thích 道đạo 種chủng 之chi 文văn 。 故cố 云vân 當đương 分phân 之chi 中trung 。 如như 觀quán 道đạo 立lập 。 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 望vọng 後hậu 佛Phật 果Quả 。 能năng 生sanh 曰viết 種chủng 。 習tập 種chủng 性tánh 。 能năng 生sanh 報báo 佛Phật 。 性tánh 種chủng 性tánh 。 能năng 生sanh 法pháp 佛Phật 。 豈khởi 非phi 約ước 行hành 橫hoạnh/hoành 辨biện 乎hồ 。 而nhi 科khoa 者giả 。 於ư 此thử 節tiết 之chi 。 便tiện 見kiến 文văn 旨chỉ 斷đoạn 絕tuyệt 。 竝tịnh 由do 不bất 尋tầm 文văn 相tương/tướng 源nguyên 流lưu 。 祖tổ 意ý 用dụng 與dữ 。 徒đồ 以dĩ 教giáo 相tương/tướng 局cục 促xúc 。 竟cánh 何hà 益ích 於ư 大đại 體thể 乎hồ 。 學học 者giả 苟cẩu 能năng 通thông 變biến 其kỳ 說thuyết 。 盖# 不bất 止chỉ 了liễu 此thử 一nhất 端đoan 而nhi 已dĩ 。

散tán 出xuất 諸chư 文văn 明minh 教giáo 證chứng 餘dư 義nghĩa 例lệ (# 五ngũ 。 六lục 。 七thất 。 十thập 三tam 。 十thập 五ngũ 。 十thập 六lục 。 二nhị 十thập 二nhị 。 二nhị 十thập 五ngũ 。 三tam 十thập 。 三tam 十thập 一nhất 。 三tam 十thập 二nhị )# 。

論luận 曰viết 。 教giáo 門môn 進tiến 否phủ/bĩ 。 信tín 不bất 一nhất 途đồ 。 約ước 機cơ 異dị 解giải 。 彌di 復phục 難nan 曉hiểu 。 況huống 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 淺thiển 深thâm 懸huyền 殊thù 。 約ước 位vị 約ước 觀quán 之chi 分phần 。 開khai 教giáo 開khai 理lý 之chi 別biệt 。 至chí 於ư 義nghĩa 涉thiệp 兩lưỡng 楹doanh 。 文văn 非phi 一nhất 槩# 。 此thử 餘dư 義nghĩa 所sở 以dĩ 不bất 可khả 不bất 論luận 。 而nhi 論luận 之chi 尤vưu 難nạn/nan 者giả 也dã 。 如như 一nhất 別biệt 教giáo 。 而nhi 具cụ 三tam 諦đế 。 約ước 始thỉ 終chung 而nhi 言ngôn 也dã 。 或hoặc 用dụng 空không 假giả 兩lưỡng 觀quán 攝nhiếp 。 則tắc 地địa 前tiền 伏phục 惑hoặc 教giáo 道đạo 之chi 意ý 也dã 。 或hoặc 純thuần 假giả 觀quán 攝nhiếp 。 則tắc 四tứ 教giáo 對đối 論luận 。 別biệt 教giáo 義nghĩa 當đương 假giả 名danh 句cú 故cố 。 亦diệc 約ước 證chứng 道đạo 。 奪đoạt 言ngôn 之chi 也dã 。 或hoặc 屬thuộc 中trung 觀quán 攝nhiếp 。 據cứ 佛Phật 本bổn 意ý 。 約ước 得đắc 意ý 者giả 言ngôn 也dã 。 或hoặc 前tiền 三tam 教giáo 。 併tinh 屬thuộc 於ư 俗tục 。 則tắc 偏thiên 圓viên 對đối 論luận 。 約ước 隨tùy 情tình 智trí 。 以dĩ 分phần/phân 真chân 俗tục 也dã 。 如như 向hướng 明minh 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 本bổn 通thông 別biệt 圓viên 。 今kim 以dĩ 說thuyết 有hữu 情tình 無vô 情tình 為vi 教giáo 道đạo 。 不bất 分phân 二nhị 別biệt 為vi 證chứng 道đạo 。 則tắc 有hữu 偏thiên 圓viên 之chi 義nghĩa 也dã 。 故cố 曰viết 教giáo 門môn 進tiến 否phủ/bĩ 。 信tín 不bất 一nhất 途đồ 。 然nhiên 則tắc 教giáo 門môn 如như 是thị 。 已dĩ 自tự 難nạn/nan 明minh 。 況huống 約ước 機cơ 解giải 。 尤vưu 為vi 不bất 易dị 。 故cố 有hữu 得đắc 意ý 不bất 得đắc 意ý 者giả 。 則tắc 不bất 可khả 以dĩ 。 位vị 次thứ 定định 其kỳ 前tiền 後hậu 也dã 。 又hựu 如như 十thập 住trụ 位vị 一nhất 。 而nhi 有hữu 發phát 中trung 空không 二nhị 般Bát 若Nhã 者giả 。 其kỳ 發phát 中trung 解giải 。 即tức 名danh 一nhất 品phẩm 相tương 似tự 中trung 道đạo 。 論luận 其kỳ 所sở 斷đoạn 。 還hoàn 是thị 界giới 內nội 通thông 惑hoặc 。 故cố 知tri 祗chi 是thị 上thượng 根căn 。 被bị 接tiếp 機cơ 也dã 。 至chí 於ư 三tam 根căn 出xuất 假giả 。 二nhị 種chủng 傍bàng 修tu 。 十thập 向hướng 修tu 中trung 。 此thử 等đẳng 機cơ 緣duyên 。 尤vưu 難nạn/nan 定định 論luận 。 故cố 曰viết 約ước 機cơ 異dị 解giải 。 彌di 復phục 難nan 曉hiểu 。 又hựu 如như 明minh 善thiện 財tài 入nhập 法Pháp 界Giới 。 皆giai 破phá 無vô 明minh 。 而nhi 名danh 下hạ 惑hoặc 異dị 。 若nhược 所sở 參tham 知tri 識thức 。 唯duy 是thị 別biệt 聖thánh 。 據cứ 云vân 我ngã 唯duy 知tri 此thử 法Pháp 門môn 。 則tắc 所sở 破phá 之chi 惑hoặc 。 但đãn 是thị 無vô 知tri 。 若nhược 所sở 參tham 圓viên 聖thánh 。 則tắc 破phá 障chướng 中trung 。 微vi 細tế 無vô 明minh 也dã 。 又hựu 如như 等đẳng 覺giác 邊biên 際tế 智trí 滿mãn 之chi 言ngôn 。 亦diệc 復phục 不bất 同đồng 。 在tại 別biệt 則tắc 以dĩ 居cư 妙diệu 覺giác 邊biên 名danh 之chi 。 在tại 圓viên 則tắc 以dĩ 觀quán 達đạt 無vô 始thỉ 無vô 明minh 源nguyên 底để 名danh 之chi 。 故cố 曰viết 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 深thâm 淺thiển 懸huyền 殊thù 。 苟cẩu 非phi 一nhất 家gia 教giáo 門môn 。 何hà 以dĩ 判phán 其kỳ 同đồng 異dị 。 至chí 於ư 地địa 論luận 師sư 。 明minh 真chân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 約ước 位vị 言ngôn 之chi 。 義nghĩa 當đương 今kim 家gia 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 而nhi 又hựu 約ước 觀quán 明minh 者giả 。 緣duyên 修tu 位vị 在tại 空không 假giả 。 真chân 修tu 屬thuộc 中trung 。 則tắc 不bất 局cục 於ư 向hướng 地địa 。 如như 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 。 明minh 別biệt 教giáo 意ý 。 或hoặc 但đãn 開khai 教giáo 。 而nhi 不bất 開khai 理lý 。 約ước 理lý 實thật 言ngôn 也dã 。 或hoặc 亦diệc 開khai 理lý 。 以dĩ 示thị 圓viên 中trung 。 約ước 教giáo 權quyền 言ngôn 也dã 。 故cố 曰viết 約ước 位vị 約ước 觀quán 之chi 分phần 。 開khai 教giáo 開khai 理lý 之chi 別biệt 。 其kỳ 玄huyền 文văn 曰viết 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 約ước 修tu 中trung 道đạo 者giả 。 期kỳ 心tâm 說thuyết 也dã 。 行hành 次thứ 第đệ 觀quán 者giả 。 則tắc 如như 常thường 所sở 明minh 。 不bất 然nhiên 義nghĩa 涉thiệp 兩lưỡng 楹doanh 。 頗phả 亦diệc 難nan 曉hiểu 。 然nhiên 且thả 據cứ 見kiến 文văn 。 略lược 論luận 如như 此thử 。 其kỳ 所sở 不bất 集tập 。 如như 地địa 前tiền 非phi 不bất 圓viên 修tu 。 登đăng 地địa 非phi 無vô 有hữu 別biệt 等đẳng 文văn 。 是thị 皆giai 教giáo 證chứng 綱cương 格cách 之chi 義nghĩa 。 類loại 推thôi 可khả 知tri 。 不bất 可khả 槩# 論luận 也dã 。

餘dư 論luận 下hạ

論luận 曰viết 。 明minh 大đại 節tiết 者giả 。 無vô 俟sĩ 於ư 名danh 相tướng 。 昧muội 名danh 相tướng 者giả 。 或hoặc 壅ủng 乎hồ 大đại 節tiết 。 故cố 今kim 不bất 得đắc 不bất 以dĩ 名danh 相tướng 為vi 餘dư 論luận 焉yên 。 或hoặc 問vấn 。 四tứ 種chủng 通thông 義nghĩa 。 正chánh 名danh 約ước 說thuyết 約ước 行hành 。 釋thích 籤# 何hà 云vân 。 兩lưỡng 番phiên 意ý 者giả 。 約ước 行hành 約ước 教giáo 。 而nhi 義nghĩa 例lệ 又hựu 曰viết 。 乃nãi 分phần/phân 兩lưỡng 意ý 。 約ước 證chứng 約ước 說thuyết 。 何hà 名danh 言ngôn 之chi 各các 異dị 邪tà 。 曰viết 此thử 有hữu 通thông 別biệt 。 通thông 言ngôn 說thuyết 亦diệc 名danh 教giáo 。 行hành 亦diệc 名danh 證chứng 。 無vô 不bất 可khả 者giả 。 但đãn 言ngôn 教giáo 證chứng 。 復phục 濫lạm 別biệt 名danh 。 故cố 不bất 可khả 耳nhĩ 。 然nhiên 於ư 釋thích 籤# 。 不bất 言ngôn 約ước 說thuyết 。 而nhi 言ngôn 約ước 教giáo 者giả 。 盖# 帖# 玄huyền 文văn 教giáo 門môn 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 教giáo 名danh 之chi 。 其kỳ 義nghĩa 例lệ 文văn 者giả 。 意ý 則tắc 全toàn 別biệt 。 按án 文văn 既ký 云vân 準chuẩn 義nghĩa 用dụng 例lệ 。 則tắc 在tại 止Chỉ 觀Quán 用dụng 之chi 。 準chuẩn 證chứng 道đạo 。 而nhi 有hữu 約ước 證chứng 。 準chuẩn 教giáo 道đạo 。 而nhi 有hữu 約ước 說thuyết 。 非phi 所sở 謂vị 教giáo 證chứng 之chi 說thuyết 證chứng 也dã 。 亦diệc 如như 準chuẩn 望vọng 三tam 觀quán 。 立lập 三tam 止chỉ 等đẳng 。 皆giai 其kỳ 例lệ 也dã 。 人nhân 不bất 見kiến 此thử 。 遂toại 多đa 鑿tạc 說thuyết 。 或hoặc 問vấn 教giáo 道đạo 本bổn 在tại 地địa 前tiền 。 而nhi 又hựu 約ước 說thuyết 。 復phục 通thông 地địa 上thượng 。 何hà 通thông 局cục 之chi 不bất 齊tề 邪tà 。 曰viết 若nhược 據cứ 教giáo 道đạo 之chi 說thuyết 。 本bổn 通thông 一nhất 教giáo 始thỉ 終chung 。 而nhi 或hoặc 局cục 地địa 前tiền 者giả 。 兼kiêm 行hành 言ngôn 之chi 。 故cố 少thiểu 殊thù 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 今kim 既ký 以dĩ 初Sơ 地Địa 。 即tức 初sơ 住trụ 句cú 。 便tiện 為vi 約ước 說thuyết 證chứng 道đạo 。 則tắc 止chỉ 於ư 登đăng 地địa 而nhi 已dĩ 。 而nhi 釋thích 籤# 何hà 以dĩ 通thông 指chỉ 十Thập 地Địa 。 為vi 證chứng 道đạo 邪tà 。 曰viết 各các 有hữu 所sở 以dĩ 。 彼bỉ 以dĩ 已dĩ 證chứng 而nhi 言ngôn 。 故cố 通thông 指chỉ 十Thập 地Địa 。 此thử 以dĩ 後hậu 地địa 猶do 帶đái 教giáo 道đạo 。 故cố 止chỉ 初Sơ 地Địa 而nhi 已dĩ 。 或hoặc 問vấn 。 十Thập 地Địa 已dĩ 證chứng 之chi 言ngôn 。 與dữ 釋thích 籤# 所sở 引dẫn 。 輔phụ 行hành 所sở 指chỉ 。 何hà 以dĩ 異dị 邪tà 。 曰viết 政chánh 自tự 不bất 同đồng 。 故cố 以dĩ 已dĩ 證chứng 言ngôn 之chi 。 若nhược 今kim 所sở 引dẫn 。 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 之chi 文văn 。 正chánh 如như 釋thích 籤# 所sở 謂vị 依y 教giáo 道đạo 義nghĩa 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 。 說thuyết 登đăng 地địa 法pháp 。 故cố 與dữ 已dĩ 證chứng 者giả 不bất 同đồng 。 然nhiên 已dĩ 證chứng 之chi 法pháp 。 復phục 如như 何hà 說thuyết 邪tà 。 曰viết 無vô 別biệt 它# 說thuyết 。 但đãn 言ngôn 此thử 等đẳng 法Pháp 門môn 。 證chứng 於ư 十Thập 地Địa 。 一nhất 證chứng 一nhất 切thiết 證chứng 。 不bất 容dung 前tiền 後hậu 者giả 。 斯tư 即tức 已dĩ 證chứng 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 。 玄huyền 云vân 初sơ 心tâm 學học 者giả 。 仰ngưỡng 信tín 此thử 理lý 。 如như 藕ngẫu 絲ti 懸huyền 山sơn 。 此thử 為vi 但đãn 中trung 。 為vi 圓viên 中trung 乎hồ 。 若nhược 曰viết 圓viên 中trung 。 非phi 彼bỉ 所sở 聞văn 。 若nhược 曰viết 但đãn 中trung 。 正chánh 適thích 其kỳ 宜nghi 。 何hà 謂vị 其kỳ 難nạn 信tín 之chi 如như 是thị 邪tà 。 曰viết 亦diệc 但đãn 中trung 而nhi 已dĩ 。 既ký 曰viết 仰ngưỡng 信tín 此thử 理lý 。 非phi 不bất 信tín 之chi 謂vị 也dã 。 但đãn 以dĩ 別biệt 人nhân 望vọng 此thử 中trung 道đạo 。 修tu 於ư 後hậu 地địa 。 顯hiển 在tại 果quả 頭đầu 。 於ư 初sơ 心tâm 望vọng 崖nhai 。 故cố 喻dụ 云vân 爾nhĩ 。 故cố 輔phụ 行hành 曰viết 。 解giải 但đãn 知tri 於ư 頓đốn 理lý 而nhi 已dĩ 。 行hành 必tất 經kinh 歷lịch 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 數số 。 要yếu 必tất 由do 空không 假giả 。 方phương 能năng 進tiến 此thử 中trung 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 玄huyền 文văn 傍bàng 修tu 之chi 說thuyết 。 信tín 如như 觀quán 法pháp 所sở 明minh 。 而nhi 文văn 又hựu 曰viết 。 十thập 向hướng 始thỉ 正chánh 修tu 中trung 。 此thử 中trung 但đãn 理lý 。 不bất 具cụ 諸chư 法pháp 。 將tương 非phi 十thập 向hướng 所sở 修tu 但đãn 中trung 邪tà 。 曰viết 非phi 也dã 。 此thử 特đặc 帶đái 前tiền 望vọng 後hậu 言ngôn 之chi 。 如như 曰viết 十thập 住trụ 正chánh 修tu 空không 傍bàng 修tu 假giả 中trung 等đẳng 。 文văn 帶đái 此thử 中trung 。 必tất 以dĩ 但đãn 中trung 為vi 言ngôn 可khả 也dã 。 又hựu 曰viết 。 登đăng 地địa 智trí 。 破phá 無vô 明minh 。 為vi 妙diệu 。 則tắc 望vọng 後hậu 證chứng 道đạo 。 故cố 一nhất 往vãng 教giáo 道đạo 。 成thành 但đãn 中trung 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 。 輔phụ 行hành 曰viết 。 若nhược 不bất 曉hiểu 者giả 。 初sơ 心tâm 明minh 理lý 。 兩lưỡng 說thuyết 不bất 同đồng 。 乃nãi 至chí 云vân 。 教giáo 相tương/tướng 不bất 說thuyết 。 推thôi 與dữ 何hà 邪tà 。 然nhiên 則tắc 文văn 何hà 所sở 屬thuộc 而nhi 云vân 乎hồ 。 或hoặc 云vân 。 破phá 古cổ 者giả 。 其kỳ 說thuyết 然nhiên 否phủ/bĩ 。 曰viết 不bất 然nhiên 也dã 。 所sở 以dĩ 言ngôn 者giả 。 祇kỳ 由do 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 在tại 諸chư 經kinh 論luận 。 不bất 易dị 理lý 曉hiểu 。 故cố 有hữu 初sơ 心tâm 明minh 理lý 。 兩lưỡng 途đồ 之chi 說thuyết 。 如như 云vân 初sơ 心tâm 知tri 理lý 即tức 是thị 。 或hoặc 云vân 。 理lý 有hữu 不bất 用dụng 諸chư 法pháp 。 此thử 一nhất 途đồ 也dã 。 或hoặc 云vân 。 理lý 具cụ 萬vạn 德đức 待đãi 行hành 。 或hoặc 云vân 。 解giải 圓viên 行hành 須tu 漸tiệm 次thứ 。 此thử 雖tuy 該cai 二nhị 意ý 。 而nhi 實thật 歸quy 一nhất 途đồ 。 凡phàm 如như 此thử 例lệ 。 若nhược 不bất 以dĩ 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 。 或hoặc 教giáo 權quyền 理lý 實thật 申thân 之chi 。 則tắc 固cố 非phi 藏tạng 通thông 。 而nhi 亦diệc 非phi 別biệt 圓viên 。 何hà 者giả 。 蓋cái 若nhược 直trực 別biệt 圓viên 。 則tắc 各các 一nhất 途đồ 而nhi 已dĩ 。 今kim 既ký 該cai 二nhị 途đồ 。 故cố 知tri 義nghĩa 兼kiêm 教giáo 證chứng 故cố 也dã 。 反phản 覈# 之chi 意ý 。 良lương 在tại 於ư 此thử 。 或hoặc 問vấn 。 四tứ 教giáo 義nghĩa 。 明minh 別biệt 十thập 向hướng 正chánh 修tu 中trung 觀quán 。 有hữu 云vân 從tùng 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 學học 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 義nghĩa 云vân 無vô 作tác 其kỳ 實thật 無vô 量lượng 。 雖tuy 約ước 得đắc 果quả 名danh 為vi 無vô 作tác 。 亦diệc 非phi 圓viên 教giáo 之chi 無vô 作tác 。 是thị 則tắc 始thỉ 終chung 。 皆giai 約ước 別biệt 教giáo 。 言ngôn 無vô 量lượng 何hà 邪tà 。 曰viết 此thử 恐khủng 以dĩ 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 竪thụ 對đối 四tứ 教giáo 。 故cố 無vô 量lượng 義nghĩa 。 當đương 別biệt 教giáo 故cố 也dã 。 或hoặc 約ước 一nhất 教giáo 始thỉ 終chung 。 並tịnh 以dĩ 教giáo 道đạo 言ngôn 之chi 。 則tắc 自tự 一nhất 途đồ 之chi 說thuyết 。 (# 並tịnh 未vị 詳tường 更cánh 檢kiểm )# 或hoặc 問vấn 。 輔phụ 行hành 明minh 別biệt 教giáo 滅Diệt 諦Đế 。 位vị 在tại 初Sơ 地Địa 。 祇kỳ 一nhất 滅diệt 理lý 而nhi 已dĩ 。 至chí 明minh 道Đạo 諦Đế 。 乃nãi 具cụ 迃# 直trực 二nhị 通thông 。 因nhân 以dĩ 料liệu 揀giản 。 答đáp 中trung 。 乃nãi 以dĩ 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 為vi 說thuyết 。 文văn 頗phả 難nạn/nan 明minh 。 且thả 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 即tức 所sở 期kỳ 中trung 道đạo 。 而nhi 四tứ 念niệm 處xứ 。 特đặc 異dị 其kỳ 說thuyết 何hà 邪tà 。 又hựu 文văn 雖tuy 以dĩ 教giáo 證chứng 為vi 答đáp 。 而nhi 猶do 未vị 見kiến 其kỳ 意ý 。 請thỉnh 試thí 言ngôn 之chi 。 曰viết 所sở 以dĩ 初sơ 意ý 者giả 。 若nhược 論luận 果quả 不bất 通thông 因nhân 。 何hà 但đãn 不bất 緣duyên 無vô 作tác 。 雖tuy 中trung 理lý 亦diệc 不bất 可khả 緣duyên 之chi 。 若nhược 遠viễn 期kỳ 中trung 理lý 。 雖tuy 無vô 作tác 亦diệc 緣duyên 可khả 也dã 。 但đãn 中trung 道đạo 是thị 理lý 之chi 緣duyên 。 無vô 量lượng 無vô 作tác 。 是thị 行hành 之chi 緣duyên 。 今kim 約ước 別biệt 教giáo 。 正chánh 從tùng 行hành 說thuyết 。 故cố 曰viết 正chánh 意ý 是thị 緣duyên 無vô 量lượng 發phát 心tâm 。 至chí 於ư 初Sơ 地Địa 無vô 作tác 。 由do 之chi 而nhi 得đắc 。 非phi 所sở 緣duyên 之chi 正chánh 者giả 。 雖tuy 然nhiên 其kỳ 如như 教giáo 證chứng 。 一nhất 答đáp 猶do 自tự 未vị 明minh 。 故cố 云vân 若nhược 爾nhĩ 等đẳng 。 意ý 言ngôn 。 在tại 教giáo 道đạo 時thời 。 但đãn 云vân 地địa 上thượng 。 則tắc 迂# 通thông 寶bảo 所sở 也dã 。 若nhược 入nhập 證chứng 道đạo 。 地địa 前tiền 即tức 成thành 。 住trụ 前tiền 諸chư 位vị 。 則tắc 直trực 通thông 寶bảo 所sở 也dã 。 不bất 作tác 此thử 釋thích 。 幾kỷ 乎hồ 難nan 曉hiểu 。 或hoặc 問vấn 。 籤# 釋thích 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 有hữu 云vân 發phát 心tâm 來lai 等đẳng 。 此thử 謂vị 教giáo 道đạo 非phi 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 也dã 。 又hựu 云vân 。 但đãn 此thử 教giáo 意ý 等đẳng 。 則tắc 是thị 無vô 作tác 諦đế 。 意ý 言ngôn 其kỳ 位vị 次thứ 。 則tắc 回hồi 向hướng 薄bạc 知tri 。 登đăng 地địa 少thiểu 證chứng 。 而nhi 與dữ 上thượng 四tứ 教giáo 義nghĩa 文văn 。 進tiến 退thoái 不bất 同đồng 何hà 邪tà 。 曰viết 此thử 正chánh 別biệt 教giáo 常thường 途đồ 之chi 說thuyết 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 彼bỉ 。 知tri 自tự 一nhất 途đồ 。 而nhi 曰viết 但đãn 此thử 教giáo 意ý 者giả 。 則tắc 又hựu 約ước 佛Phật 本bổn 意ý 。 取thủ 證chứng 道đạo 言ngôn 之chi 。 正chánh 如như 輔phụ 行hành 。 有hữu 曰viết 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 施thi 設thiết 教giáo 道đạo 。 權quyền 接tiếp 物vật 機cơ 。 非phi 佛Phật 本bổn 意ý 。 意ý 在tại 初Sơ 地Địa 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 惟duy 其kỳ 有hữu 所sở 其kỳ 進tiến 。 必tất 有hữu 所sở 其kỳ 退thoái 。 惟duy 其kỳ 有hữu 所sở 進tiến 退thoái 。 必tất 有hữu 處xứ 中trung 之chi 說thuyết 。 是thị 則tắc 諸chư 文văn 。 雖tuy 各các 一nhất 途đồ 。 同đồng 歸quy 大đại 體thể 。 故cố 知tri 教giáo 門môn 。 誠thành 難nạn/nan 槩# 論luận 。 或hoặc 問vấn 。 妙diệu 樂lạc 釋thích 佛Phật 慧tuệ 之chi 文văn 。 是thị 固cố 涉thiệp 一nhất 家gia 部bộ 教giáo 之chi 說thuyết 。 義nghĩa 如như 別biệt 論luận 。 今kim 見kiến 此thử 類loại 。 意ý 彰chương 何hà 旨chỉ 。 曰viết 文văn 本bổn 非phi 正chánh 。 特đặc 以dĩ 三tam 教giáo 果quả 頭đầu 。 相tương/tướng 帶đái 來lai 爾nhĩ 。 其kỳ 實thật 此thử 文văn 所sở 謂vị 果quả 頭đầu 。 與dữ 止Chỉ 觀Quán 別biệt 。 學học 者giả 宜nghi 知tri (# 云vân 云vân )# 。

台Thai 宗Tông 十Thập 類Loại 因Nhân 革Cách 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam