集Tập 諸Chư 法Pháp 寶Bảo 最Tối 上Thượng 義Nghĩa 論Luận
Quyển 1
善Thiện 寂Tịch 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 施Thí 護Hộ 譯Dịch

集Tập 大Đại 乘Thừa 相Tương/tướng 論Luận 卷quyển 上thượng

覺giác 吉cát 祥tường 智trí 菩Bồ 薩Tát 造tạo

西tây 天thiên 譯dịch 經kinh 三Tam 藏Tạng 。 朝triêu 奉phụng 大đại 夫phu 試thí 光quang 祿lộc 卿khanh 。 傳truyền 法pháp 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 臣thần 施thí 護hộ 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。

歸quy 命mạng 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 我ngã 今kim 略lược 釋thích 諸chư 大Đại 乘Thừa 相tương/tướng 。 從tùng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 出xuất 生sanh 大đại 悲bi 相tương 應ứng 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 當đương 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 此thử 所sở 知tri 相tương/tướng 。 是thị 故cố 今kim 說thuyết 。

此thử 中trung 何hà 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 緣duyên 生sanh 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 地địa 空không 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 聖Thánh 諦Đế 靜tĩnh 慮lự 無vô 量lượng 行hành 無vô 色sắc 等đẳng 至chí 解giải 脫thoát 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 先tiên 行hành 解giải 脫thoát 門môn 神thần 通thông 陀đà 羅la 尼ni 力lực 。 無vô 所sở 畏úy 無vô 礙ngại 解giải 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 佛Phật 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 果quả 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 相tương/tướng 真Chân 如Như 實thật 際tế 。 無vô 相tướng 法Pháp 界Giới 等đẳng 法pháp 。 是thị 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。

所sở 言ngôn 蘊uẩn 者giả 。 謂vị 即tức 五ngũ 蘊uẩn 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 此thử 中trung 色sắc 者giả 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 根căn 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 境cảnh 謂vị 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 彼bỉ 眼nhãn 識thức 所sở 依y 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 根căn 。 耳nhĩ 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 耳nhĩ 根căn 。 鼻tị 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 鼻tị 根căn 。 舌thiệt 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 舌thiệt 根căn 。 身thân 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 身thân 根căn 。 色sắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 顯hiển 色sắc 形hình 色sắc 。 顯hiển 謂vị 青thanh 等đẳng 。 形hình 謂vị 長trường/trưởng 等đẳng 。 聲thanh 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 。 不bất 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 。 俱câu 大đại 種chủng 。 香hương 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 好hảo/hiếu 香hương 惡ác 香hương 。 味vị 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 苦khổ 醋thố 甘cam 辛tân 醎hàm 淡đạm 。 觸xúc 有hữu 十thập 一nhất 種chủng 。 謂vị 堅kiên 強cường 流lưu 潤nhuận 溫ôn 燥táo 輕khinh 動động 重trọng/trùng 輕khinh 滑hoạt 澁sáp 軟nhuyễn 飢cơ 渴khát 等đẳng 如như 是thị 諸chư 觸xúc 總tổng 略lược 而nhi 說thuyết 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 謂vị 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 。 及cập 二nhị 中trung 間gian 。 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 由do 眼nhãn 等đẳng 所sở 生sanh 。 若nhược 界giới 趣thú 等đẳng 。 分phân 別biệt 三tam 世thế 。 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 邊biên 分phần/phân 微vi 細tế 差sai 別biệt 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 略lược 說thuyết 色sắc 蘊uẩn 。 受thọ 蘊uẩn 云vân 何hà 。 受thọ 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 。 非phi 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 而nhi 此thử 三tam 受thọ 若nhược 依y 眼nhãn 等đẳng 分phân 別biệt 者giả 。 有hữu 其kỳ 六lục 分phần 。 彼bỉ 如như 是thị 分phân 別biệt 。 受thọ 有hữu 十thập 八bát 。 如như 下hạ 界giới 中trung 別biệt 明minh 行hành 相tương/tướng 。 此thử 受thọ 蘊uẩn 者giả 。 若nhược 界giới 趣thú 等đẳng 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 邊biên 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 略lược 說thuyết 受thọ 蘊uẩn 。 想tưởng 蘊uẩn 云vân 何hà 。 想tưởng 有hữu 六lục 種chủng 。 此thử 之chi 行hành 相tương/tướng 。 謂vị 依y 眼nhãn 等đẳng 分phân 別biệt 彼bỉ 所sở 取thủ 境cảnh 相tướng 。 有hữu 其kỳ 六lục 種chủng 。 所sở 取thủ 相tương/tướng 者giả 謂vị 即tức 色sắc 等đẳng 。 然nhiên 所sở 依y 性tánh 即tức 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 若nhược 分phân 別biệt 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 謂vị 即tức 色sắc 受thọ 二nhị 法pháp 。 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 皆giai 從tùng 我ngã 蘊uẩn 自tự 類loại 所sở 起khởi 。 此thử 想tưởng 蘊uẩn 者giả 。 若nhược 界giới 趣thú 等đẳng 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 邊biên 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 略lược 說thuyết 想tưởng 蘊uẩn 。 行hành 蘊uẩn 云vân 何hà 謂vị 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 信tín 等đẳng 善thiện 分phần/phân 。 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 諸chư 煩phiền 惱não 分phần/phân 。 如như 是thị 心tâm 所sở 法pháp 。 心tâm 諸chư 分phần/phân 位vị 所sở 有hữu 行hành 相tương 依y 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 。 此thử 行hành 蘊uẩn 者giả 。 若nhược 界giới 趣thú 等đẳng 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 邊biên 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 略lược 說thuyết 行hành 蘊uẩn 。 識thức 蘊uẩn 云vân 何hà 。 謂vị 六lục 識thức 身thân 。 此thử 識thức 蘊uẩn 者giả 。 若nhược 依y 眼nhãn 等đẳng 根căn 色sắc 等đẳng 境cảnh 分phân 別biệt 及cập 彼bỉ 識thức 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 。 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 邊biên 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 略lược 說thuyết 識thức 蘊uẩn 。 如như 前tiền 總tổng 說thuyết 名danh 為vi 五ngũ 蘊uẩn 。

所sở 言ngôn 處xứ 者giả 。 即tức 十thập 二nhị 處xứ 。 謂vị 內nội 六lục 處xứ 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 外ngoại 六lục 處xứ 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 此thử 中trung 應ưng 知tri 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 色sắc 等đẳng 五ngũ 境cảnh 為vi 十thập 色sắc 處xứ 。 彼bỉ 意ý 處xứ 者giả 。 謂vị 即tức 諸chư 識thức 所sở 餘dư 諸chư 法pháp 。 是thị 為vi 法pháp 處xứ 。

所sở 言ngôn 界giới 者giả 。 即tức 十thập 八bát 界giới 謂vị 六lục 根căn 界giới 六lục 境cảnh 界giới 六lục 識thức 界giới 。 此thử 中trung 眼nhãn 等đẳng 識thức 分phân 別biệt 有hữu 六lục 。 即tức 有hữu 六lục 觸xúc 。 謂vị 眼nhãn 觸xúc 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。 彼bỉ 色sắc 等đẳng 識thức 有hữu 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 及cập 彼bỉ 中trung 間gian 。 此thử 之chi 行hành 相tương/tướng 。 眼nhãn 等đẳng 觸xúc 為vi 三tam 受thọ 所sở 生sanh 因nhân 性tánh 。 即tức 彼bỉ 三tam 受thọ 。 從tùng 眼nhãn 等đẳng 觸xúc 所sở 生sanh 有hữu 六lục 。 彼bỉ 六lục 各các 各các 。 三tam 種chủng 分phân 別biệt 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 非phi 苦khổ 樂lạc 。 如như 是thị 總tổng 說thuyết 觸xúc 受thọ 。 各các 有hữu 十thập 八bát 。 如như 前tiền 受thọ 蘊uẩn 所sở 指chỉ 。 行hành 相tương/tướng 亦diệc 然nhiên 。

復phục 次thứ 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 識thức 等đẳng 相tương/tướng 。 名danh 為vi 六lục 界giới 。 所sở 言ngôn 緣duyên 生sanh 者giả 云vân 何hà 行hành 相tương/tướng 。 即tức 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 何hà 等đẳng 十thập 二nhị 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 此thử 中trung 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 於ư 業nghiệp 果quả 諦đế 寶bảo 法pháp 中trung 不bất 正chánh 行hạnh 故cố 。 由do 此thử 無vô 明minh 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 於ư 無vô 我ngã 中trung 。 計kế 我ngã 蘊uẩn 等đẳng 。 而nhi 有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 行hành 有hữu 三tam 種chủng 。 福phước 行hành 罪tội 行hành 不bất 動động 行hành 。 福phước 行hành 謂vị 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 道Đạo 。 罪tội 行hành 謂vị 十thập 不bất 善thiện 業nghiệp 道đạo 。 不bất 動động 行hành 謂vị 無vô 色sắc 等đẳng 至chí 。 彼bỉ 如như 是thị 行hành 。 以dĩ 其kỳ 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 諸chư 行hành 得đắc 生sanh 。 行hành 緣duyên 於ư 識thức 是thị 故cố 眼nhãn 等đẳng 諸chư 識thức 愛ái 非phi 愛ái 果quả 。 種chủng 子tử 生sanh 長trưởng 。 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 此thử 名danh 色sắc 者giả 。 謂vị 由do 識thức 故cố 施thi 設thiết 彼bỉ 名danh 。 名danh 有hữu 生sanh 處xứ 。 是thị 故cố 受thọ 等đẳng 四tứ 蘊uẩn 為vi 名danh 色sắc 。 即tức 如như 應ưng 依y 名danh 而nhi 立lập 。 名danh 色sắc 緣duyên 六lục 處xứ 。 彼bỉ 六lục 處xứ 者giả 。 謂vị 由do 如như 是thị 名danh 色sắc 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 建kiến 立lập 。 六lục 處xứ 緣duyên 觸xúc 。 觸xúc 謂vị 眼nhãn 等đẳng 色sắc 等đẳng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 觸xúc 緣duyên 受thọ 。 受thọ 有hữu 三tam 種chủng 。 亦diệc 如như 前tiền 說thuyết 。 此thử 中trung 觸xúc 受thọ 行hành 相tương 應ứng 知tri 。 受thọ 緣duyên 愛ái 。 愛ái 由do 無vô 明minh 。 愛ái 緣duyên 取thủ 。 取thủ 謂vị 色sắc 等đẳng 所sở 取thủ 所sở 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 取thủ 緣duyên 有hữu 。 有hữu 行hành 相tương/tướng 者giả 謂vị 即tức 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 行hành 識thức 等đẳng 相tương/tướng 。 有hữu 緣duyên 生sanh 。 謂vị 即tức 名danh 色sắc 。 有hữu 所sở 生sanh 起khởi 。 由do 彼bỉ 無vô 明minh 故cố 有hữu 生sanh 法pháp 。 即tức 此thử 無vô 明minh 自tự 性tánh 。 亦diệc 無vô 分phần/phân 位vị 。 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 老lão 謂vị 諸chư 蘊uẩn 衰suy 變biến 。 死tử 謂vị 諸chư 蘊uẩn 滅diệt 壞hoại 。 生sanh 法pháp 後hậu 邊biên 而nhi 無vô 其kỳ 實thật 。 先tiên 所sở 得đắc 身thân 而nhi 悉tất 捨xả 離ly 。 然nhiên 彼bỉ 無vô 明minh 於ư 後hậu 蘊uẩn 中trung 還hoàn 復phục 隨tùy 轉chuyển 。 增tăng 長trưởng 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 過quá 失thất 。 彼bỉ 等đẳng 皆giai 由do 無vô 明minh 。 自tự 類loại 煩phiền 惱não 業nghiệp 等đẳng 而nhi 為vi 其kỳ 因nhân 。 是thị 故cố 煩phiền 惱não 業nghiệp 生sanh 。 此thử 三tam 不bất 斷đoạn 。 以dĩ 是thị 輪luân 迴hồi 。 相tương 續tục 流lưu 轉chuyển 。 如như 是thị 知tri 者giả 。 當đương 於ư 實thật 法pháp 而nhi 起khởi 對đối 治trị 。 了liễu 無vô 明minh 等đẳng 自tự 性tánh 無vô 我ngã 。 如như 是thị 等đẳng 略lược 說thuyết 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生sanh 。 所sở 言ngôn 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 者giả 云vân 何hà 行hành 相tương/tướng 。 其kỳ 數số 有hữu 十thập 。 此thử 中trung 施thí 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 法Pháp 施thí 無vô 妄vọng 施thí 慈từ 施thí 。 戒giới 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 三tam 種chủng 。 謂vị 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 精tinh 進tấn 三tam 種chủng 。 謂vị 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 加gia 行hành 精tinh 進tấn 。 畢tất 竟cánh 成thành 就tựu 精tinh 進tấn 。 定định 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 離ly 過quá 失thất 定định 引dẫn 發phát 定định 辦biện 事sự 定định 。 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 聞văn 所sở 成thành 。 慧tuệ 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 方phương 便tiện 三tam 種chủng 。 謂vị 離ly 過quá 方phương 便tiện 拯chửng 濟tế 方phương 便tiện 速tốc 證chứng 樂nhạo/nhạc/lạc 方phương 便tiện 。 願nguyện 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 自tự 行hành 成thành 就tựu 願nguyện 解giải 眾chúng 生sanh 縛phược 。 願nguyện 清thanh 淨tịnh 佛Phật 土độ 願nguyện 。 力lực 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 成thành 辦biện 事sự 業nghiệp 力lực 滅diệt 除trừ 煩phiền 惱não 。 力lực 降hàng 伏phục 魔ma 怨oán 力lực 。 智trí 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 分phân 別biệt 平bình 等đẳng 。 覺giác 了liễu 智trí 滅diệt 眾chúng 生sanh 罪tội 智trí 。 如như 是thị 施thí 等đẳng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 先tiên 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 起khởi 慈từ 心tâm 觀quán 。 而nhi 此thử 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 於ư 諸chư 世thế 間gian 。 所sở 行hành 無vô 有hữu 行hành 。 相tướng 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 於ư 出xuất 世thế 蘊uẩn 等đẳng 是thị 即tức 無vô 我ngã 解giải 脫thoát 相tương/tướng 。 真chân 實thật 所sở 證chứng 如như 理lý 而nhi 觀quán 。

所sở 言ngôn 地địa 者giả 。 即tức 彼bỉ 十Thập 地Địa 。 所sở 謂vị 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 修tu 施Thí 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 離ly 垢cấu 地địa 修tu 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 發phát 光quang 地địa 修tu 。 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 焰diễm 慧tuệ 地địa 修tu 精Tinh 進Tấn 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 難nan 勝thắng 地địa 修tu 定Định 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 現hiện 前tiền 地địa 修tu 慧Tuệ 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 遠viễn 行hành 地địa 修tu 方Phương 便Tiện 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 不bất 動động 地địa 修tu 。 願Nguyện 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 善thiện 慧tuệ 地địa 修tu 。 力Lực 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 法pháp 雲vân 地địa 修tu 。 智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 如như 是thị 諸chư 地Địa 。 所sở 得đắc 法Pháp 無vô 我ngã 理lý 。 皆giai 慈từ 心tâm 所sở 證chứng 悉tất 無vô 差sai 別biệt 。 而nhi 彼bỉ 所sở 修tu 施thí 等đẳng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 安an 住trụ 清thanh 淨tịnh 勝thắng 上thượng 所sở 得đắc 。 廣quảng 大đại 願nguyện 力lực 普phổ 遍biến 成thành 就tựu 。 不bất 共cộng 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 故cố 。 是thị 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 於ư 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 而nhi 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 離ly 相tương/tướng 空không 故cố 。

所sở 言ngôn 空không 者giả 。 即tức 十thập 八bát 空không 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 空không 是thị 名danh 內nội 空không 。 色sắc 等đẳng 空không 是thị 名danh 外ngoại 空không 。 眼nhãn 等đẳng 色sắc 等đẳng 智trí 觀quán 平bình 等đẳng 名danh 內nội 外ngoại 空không 。 方Phương 等Đẳng 諸chư 分phần/phân 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 各các 各các 觀quán 察sát 。 一nhất 一nhất 皆giai 空không 。 是thị 名danh 大đại 空không 。 於ư 諸chư 分phân 別biệt 離ly 取thủ 捨xả 性tánh 。 說thuyết 名danh 為vi 空không 。 此thử 空không 復phục 空không 。 是thị 名danh 空không 空không 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 觀quán 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 勝Thắng 義Nghĩa 空Không 。 於ư 施thí 等đẳng 行hành 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 悉tất 平bình 等đẳng 。 名danh 有hữu 為vi 空không 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 發phát 悟ngộ 相tương/tướng 。 名danh 無vô 為vi 空không 。 於ư 空không 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 而nhi 實thật 可khả 轉chuyển 。 散tán 而nhi 無vô 集tập 。 是thị 名danh 散tán 空không 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。 名danh 無vô 際tế 空không 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 畢tất 竟cánh 無vô 餘dư 。 一nhất 法pháp 不bất 空không 。 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 蘊uẩn 等đẳng 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 如như 是thị 。 無vô 所sở 生sanh 起khởi 。 離ly 自tự 取thủ 捨xả 相tương/tướng 。 名danh 自tự 相tương/tướng 空không 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 法pháp 空không 無vô 差sai 別biệt 。 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 於ư 我ngã 蘊uẩn 中trung 取thủ 捨xả 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 空không 。 此thử 不bất 可khả 得đắc 。 謂vị 色sắc 等đẳng 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 但đãn 有hữu 諸chư 業nghiệp 性tánh 。 是thị 名danh 無vô 相tướng 空không 。 若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 彼bỉ 自tự 性tánh 空không 。 是thị 名danh 自tự 性tánh 空không 。 於ư 諸chư 性tánh 中trung 離ly 取thủ 捨xả 性tánh 。 名danh 無vô 性tánh 空không 。 彼bỉ 無vô 性tánh 者giả 謂vị 離ly 蘊uẩn 等đẳng 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 若nhược 離ly 蘊uẩn 等đẳng 自tự 性tánh 起khởi 空không 分phân 別biệt 者giả 。 是thị 對đối 礙ngại 相tương/tướng 即tức 名danh 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 若nhược 彼bỉ 如như 是thị 分phân 別biệt 盡tận 處xứ 。 即tức 能năng 解giải 脫thoát 色sắc 等đẳng 繫hệ 縛phược 。 無vô 復phục 分phân 別biệt 有hữu 無vô 邊biên 分phần/phân 。 離ly 蘊uẩn 等đẳng 取thủ 捨xả 。 是thị 即tức 一nhất 相tương/tướng 。 而nhi 彼bỉ 一nhất 相tương/tướng 性tánh 無vô 有hữu 二nhị 。 彼bỉ 如như 是thị 故cố 即tức 於ư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 安an 住trụ 一nhất 境cảnh 。 自tự 性tánh 空không 理lý 離ly 戲hí 論luận 相tương/tướng 。 是thị 即tức 無vô 我ngã 真chân 實thật 所sở 觀quán 。

所sở 言ngôn 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 者giả 。 即tức 三tam 十thập 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 乃nãi 至chí 八bát 正Chánh 道Đạo 。 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 此thử 中trung 身thân 念niệm 處xứ 者giả 。 觀quán 身thân 無vô 有hữu 種chủng 種chủng 。 積tích 集tập 而nhi 無vô 所sở 著trước 。 離ly 取thủ 捨xả 相tương/tướng 等đẳng 。 是thị 名danh 身thân 念niệm 處xứ 。 彼bỉ 受thọ 念niệm 處xứ 心tâm 念niệm 處xứ 法pháp 念niệm 處xứ 。 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 又hựu 復phục 即tức 此thử 。 法Pháp 念niệm 處xứ 中trung 。 若nhược 於ư 內nội 外ngoại 。 中trung 間gian 而nhi 分phân 別biệt 者giả 別biệt 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 精tinh 進tấn 定định 正chánh 念niệm 此thử 。 三tam 相tương 應ứng 即tức 能năng 觀quán 察sát 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 最tối 勝thắng 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 及cập 施thí 等đẳng 善thiện 行hành 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 得đắc 無vô 我ngã 相tương 應ứng 。 此thử 念niệm 最tối 勝thắng 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 名danh 四tứ 念niệm 處xứ 。 所sở 餘dư 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 知tri 。

四tứ 正Chánh 斷Đoạn 者giả 。 謂vị 是thị 所sở 對đối 治trị 非phi 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 。 即tức 已dĩ 生sanh 令linh 斷đoạn 未vị 生sanh 令linh 不bất 生sanh 。 此thử 名danh 勤cần 斷đoạn 二nhị 不bất 善thiện 非phi 所sở 對đối 治trị 。 是thị 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 未vị 生sanh 令linh 生sanh 。 已dĩ 生sanh 令linh 增tăng 長trưởng 。 此thử 名danh 勤cần 修tu 二nhị 善thiện 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 名danh 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 。

四Tứ 神Thần 足Túc 者giả 。 謂vị 欲dục 精tinh 進tấn 三tam 摩ma 地địa 慧tuệ 。 如như 是thị 相tương 應ứng 。 行hành 增tăng 上thượng 所sở 得đắc 果quả 。 以dĩ 其kỳ 所sở 得đắc 。 而nhi 觀quán 欲dục 等đẳng 所sở 緣duyên 。 謂vị 四tứ 種chủng 三tam 摩ma 地địa 。 而nhi 彼bỉ 身thân 心tâm 離ly 諸chư 所sở 依y 住trụ 離ly 貪tham 想tưởng 。 依y 止chỉ 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 行hành 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 名danh 四Tứ 神Thần 足Túc 。

五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 者giả 。 即tức 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 相tương/tướng 果quả 。 謂vị 信tín 精tinh 進tấn 念niệm 定định 。 慧tuệ 等đẳng 增tăng 上thượng 相tương 應ứng 根căn 力lực 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 名danh 五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 。

復phục 次thứ 此thử 中trung 如như 是thị 等đẳng 所sở 修tu 即tức 二nhị 覺giác 了liễu 分phần/phân 。 謂vị 煖noãn 頂đảnh 位vị 。 煖noãn 位vị 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 頂đảnh 位vị 修tu 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 。 又hựu 復phục 有hữu 二nhị 勝thắng 覺giác 了liễu 分phần/phân 謂vị 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 忍nhẫn 位vị 修tu 四Tứ 神Thần 足Túc 。 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 修tu 五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 。 彼bỉ 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 所sở 作tác 行hành 。 最tối 上thượng 真chân 實thật 。 信tín 等đẳng 根căn 力lực 為vi 見kiến 道đạo 緣duyên 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 彼bỉ 見kiến 道đạo 所sở 修tu 謂vị 七thất 覺giác 支chi 。

七thất 覺giác 支chi 者giả 即tức 念niệm 覺giác 支chi 乃nãi 至chí 捨xả 覺giác 支chi 。 此thử 中trung 念niệm 覺giác 支chi 者giả 。 謂vị 利lợi 眾chúng 生sanh 證chứng 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 現hiện 前tiền 正chánh 念niệm 無vô 忘vong 失thất 相tương/tướng 。 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 者giả 。 謂vị 於ư 我ngã 法pháp 自tự 性tánh 決quyết 擇trạch 為vi 相tương/tướng 。 喜hỷ 覺giác 支chi 者giả 。 謂vị 自tự 所sở 修tu 道Đạo 得đắc 無vô 漏lậu 因nhân 生sanh 喜hỷ 樂lạc 故cố 輕Khinh 安An 覺Giác 支Chi 者giả 。 謂vị 如như 其kỳ 所sở 證chứng 真chân 實thật 法Pháp 性tánh 。 非phi 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 種chủng 子tử 而nhi 捨xả 離ly 故cố 。 身thân 業nghiệp 心tâm 業nghiệp 得đắc 輕khinh 安an 故cố 。 定định 覺giác 支chi 者giả 。 謂vị 四tứ 無vô 量lượng 及cập 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 入nhập 真Chân 如Như 智trí 純thuần 一nhất 境cảnh 相tướng 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 支Chi 者giả 。 謂vị 雖tuy 觀quán 寂tịch 靜tĩnh 勝thắng 上thượng 功công 德đức 門môn 而nhi 不bất 味vị 著trước 。 進tiến 修tu 諸chư 行hành 復phục 無vô 懈giải 息tức 。 捨xả 覺giác 支chi 者giả 。 謂vị 念niệm 利lợi 眾chúng 生sanh 如như 應ưng 調điều 伏phục 。 隨tùy 其kỳ 所sở 行hành 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 等đẳng 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 平bình 等đẳng 分phân 別biệt 觀quán 無vô 來lai 去khứ 。 住trụ 平bình 等đẳng 故cố 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 名danh 七thất 覺giác 支chi 。 即tức 如như 是thị 等đẳng 七thất 覺giác 支chi 行hành 名danh 正chánh 智trí 分phần/phân 。 彼bỉ 能năng 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 障chướng 及cập 所sở 知tri 障chướng 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 修tu 道Đạo 所sở 修tu 。 即tức 八Bát 正Chánh 道Đạo 。

八Bát 正Chánh 道Đạo 者giả 。 謂vị 正chánh 見kiến 乃nãi 至chí 正chánh 定định 。 此thử 中trung 正chánh 見kiến 者giả 。 謂vị 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 住trụ 於ư 平bình 等đẳng 苦khổ 等đẳng 顛điên 倒đảo 。 彼bỉ 之chi 二nhị 分phần 是thị 微vi 妙diệu 相tướng 勝thắng 慧tuệ 所sở 觀quán 。 正chánh 思tư 惟duy 者giả 。 謂vị 起khởi 思tư 惟duy 不bất 斷đoạn 所sở 作tác 因nhân 如như 願nguyện 而nhi 證chứng 果Quả 。 正chánh 語ngữ 者giả 。 謂vị 諸chư 語ngữ 言ngôn 離ly 妄vọng 分phân 別biệt 。 如như 實thật 而nhi 說thuyết 。 正chánh 業nghiệp 者giả 。 謂vị 諸chư 所sở 作tác 。 而nhi 無vô 顛điên 倒đảo 。 不bất 害hại 眾chúng 生sanh 。 救cứu 拔bạt 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 離ly 妄vọng 而nhi 修tu 。 正chánh 命mạng 者giả 。 謂vị 於ư 淨tịnh 命mạng 離ly 諸chư 邪tà 妄vọng 。 自tự 行hành 所sở 修tu 自tự 行hành 而nhi 證chứng 。 正chánh 勤cần 者giả 。 謂vị 雖tuy 至chí 最tối 上thượng 地địa 而nhi 亦diệc 增tăng 進tiến 。 身thân 無vô 疲bì 倦quyện 心tâm 生sanh 勇dũng 悍hãn 。 正chánh 念niệm 者giả 。 謂vị 念niệm 處xứ 等đẳng 如như 實thật 而nhi 觀quán 。 慈từ 心tâm 莊trang 嚴nghiêm 自tự 願nguyện 方phương 便tiện 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 忘vong 失thất 。 正chánh 定định 者giả 。 謂vị 身thân 等đẳng 業nghiệp 而nhi 常thường 依y 止chỉ 。 最tối 勝thắng 功công 德đức 。 安an 住trụ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 即tức 諸chư 靜tĩnh 慮lự 相tương/tướng 平bình 等đẳng 相tương 應ứng 。 如như 是thị 等đẳng 略lược 說thuyết 名danh 。 三Tam 十Thập 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 隨tùy 應ứng 行hành 相tương/tướng 總tổng 略lược 攝nhiếp 故cố 。

集Tập 大Đại 乘Thừa 相Tương/tướng 論Luận 卷quyển 上thượng