性Tánh 善Thiện 惡Ác 論Luận
Quyển 0001
明Minh 傳Truyền 燈Đăng 註Chú
性tánh 惡ác 。 外ngoại 典điển 所sở 諱húy 也dã 。 而nhi 台thai 宗tông 。 揭yết 真chân 性tánh 之chi 所sở 具cụ 。 而nhi 神thần 用dụng 之chi 專chuyên 用dụng 。 是thị 為vi 家gia 珍trân 。 苟cẩu 非phi 習tập 於ư 其kỳ 教giáo 者giả 。 雖tuy 老lão 宿túc 沙Sa 門Môn 。 聞văn 而nhi 掩yểm 耳nhĩ 走tẩu 矣hĩ 。 余dư 讀đọc 。
有hữu 門môn 大đại 師sư 性tánh 善thiện 惡ác 論luận 。 而nhi 歎thán 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 。 慈từ 悲bi 良lương 深thâm 重trọng 焉yên 。 何hà 則tắc 。 我ngã 輩bối 眾chúng 生sanh 與dữ 三tam 毒độc 。 如như 惡ác 叉xoa 聚tụ 。 歷lịch 生sanh 浩hạo 劫kiếp 住trụ 修tu 惡ác 中trung 。 反phản 而nhi 之chi 善thiện 艱gian 謬mậu 良lương 多đa 。 制chế 伏phục 強cường/cưỡng 。 則tắc 醉túy 靜tĩnh 慮lự 之chi 酒tửu 。 厭yếm 離ly 極cực 。 則tắc 墮đọa 無vô 為vi 之chi 穽tỉnh 。 所sở 謂vị 謬mậu 也dã 。 懸huyền 觀quán 清thanh 淨tịnh 。 初sơ 心tâm 絕tuyệt 分phần/phân 。 歷lịch 別biệt 修tu 證chứng 。 積tích 劫kiếp 難nạn/nan 成thành 。 所sở 謂vị 艱gian 也dã 。 揆quỹ 厥quyết 所sở 由do 。 良lương 以dĩ 惡ác 異dị 善thiện 故cố 。 不bất 有hữu 性tánh 具cụ 法Pháp 門môn 。 雙song 融dung 善thiện 惡ác 。 何hà 由do 知tri 十thập 界giới 之chi 同đồng 如như 。 悟ngộ 眾chúng 生sanh 之chi 即tức 佛Phật 。 一nhất 切thiết 現hiện 成thành 。 至chí 圓viên 至chí 頓đốn 豈khởi 有hữu 過quá 此thử 者giả 乎hồ 。 故cố 談đàm 佛Phật 性tánh 者giả 。 不bất 難nan 言ngôn 善thiện 而nhi 難nạn/nan 言ngôn 具cụ 也dã 。 故cố 曰viết 台thai 衡hành 二nhị 師sư 慈từ 悲bi 深thâm 重trọng 也dã 。 武võ 津tân 性tánh 染nhiễm 。 翻phiên 起khởi 信tín 惟duy 淨tịnh 之chi 旨chỉ 。 智trí 者giả 理lý 毒độc 。 闡xiển 維duy 摩ma 二nhị 即tức 之chi 談đàm 。 雖tuy 復phục 以dĩ 具cụ 立lập 宗tông 。 而nhi 意ý 主chủ 於ư 觀quán 惡ác 融dung 通thông 。 任nhậm 運vận 攝nhiếp 善thiện 。 妙diệu 宗tông 建kiến 立lập 。 揭yết 惡ác 緣duyên 了liễu 。 謂vị 勝thắng 他tha 宗tông 。 此thử 秘bí 始thỉ 顯hiển 。 海hải 寶bảo 之chi 如như 意ý 。 眾chúng 願nguyện 之chi 德đức 瓶bình 。 山sơn 外ngoại 諸chư 師sư 不bất 得đắc 與dữ 焉yên 。 故cố 談đàm 台thai 宗tông 者giả 。 不bất 難nan 言ngôn 具cụ 而nhi 難nạn/nan 言ngôn 惡ác 也dã 。 故cố 曰viết 四tứ 明minh 以dĩ 來lai 諸chư 師sư 慈từ 悲bi 深thâm 重trọng 也dã 。 西tây 來lai 一nhất 宗tông 。 指chỉ 屎thỉ 尿niệu 為vi 法Pháp 身thân 。 示thị 薦tiến 取thủ 於ư 聲thanh 色sắc 。 印ấn 合hợp 山sơn 家gia 。 寧ninh 盡tận 鳥điểu 唧tức 。 然nhiên 言ngôn 前tiền 句cú 外ngoại 專chuyên 待đãi 上thượng 根căn 。 至chí 如như 天thiên 臺đài 一nhất 家gia 文văn 字tự 總tổng 持trì 。 如như 雨vũ 普phổ 潤nhuận 。 婆bà 心tâm 婆bà 舌thiệt 。 若nhược 惟duy 恐khủng 其kỳ 說thuyết 之chi 不bất 詳tường 。 與dữ 其kỳ 解giải 之chi 不bất 晰tích 。 大đại 師sư 此thử 論luận 更cánh 旁bàng 引dẫn 曲khúc 證chứng 。 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 。 設thiết 之chi 以dĩ 辨biện 。 贅# 之chi 以dĩ 說thuyết 。 示thị 之chi 以dĩ 事sự 。 繫hệ 之chi 以dĩ 圖đồ 。 雖tuy 以dĩ 余dư 轂cốc 之chi 不bất 敏mẫn 向hướng 於ư 君quân 子tử 。 皆giai 能năng 蛣# 蜣khương 究cứu 竟cánh 之chi 旨chỉ 。 茫mang 若nhược 望vọng 洋dương 。 卒thốt 業nghiệp 此thử 憬# 然nhiên 有hữu 入nhập 焉yên 。 故cố 談đàm 性tánh 惡ác 者giả 。 不bất 難nan 於ư 言ngôn 惡ác 。 而nhi 難nạn/nan 於ư 言ngôn 之chi 。 言ngôn 之chi 必tất 使sử 人nhân 洞đỗng 胸hung 澈triệt 髓tủy 。 如như 開khai 戶hộ 見kiến 其kỳ 家gia 藏tạng 而nhi 後hậu 已dĩ 也dã 。 故cố 曰viết 師sư 之chi 慈từ 悲bi 深thâm 重trọng 也dã 。 論luận 成thành 。 而nhi 冠quan 儒nho 者giả 。 頗phả 用dụng 非phi 孟# 以dĩ 相tương/tướng 徵trưng 詰cật 。 余dư 曰viết 。 唯duy 唯duy 否phủ/bĩ 否phủ/bĩ 。 三tam 教giáo 聖thánh 賢hiền 。 言ngôn 性tánh 皆giai 同đồng 。 而nhi 異dị 孟# 嘗thường 言ngôn 備bị 物vật 矣hĩ 。 備bị 善thiện 而nhi 遺di 惡ác 。 詎cự 可khả 言ngôn 皆giai 。 修tu 多đa 羅la 處xứ 處xứ 。 稱xưng 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 佛Phật 弟đệ 子tử 何hà 必tất 不bất 言ngôn 性tánh 善thiện 。 顧cố 世thế 教giáo 嚴nghiêm 於ư 防phòng 惡ác 。 出xuất 世thế 間gian 教giáo 妙diệu 於ư 融dung 善thiện 。 適thích 時thời 逗đậu 機cơ 。 各các 有hữu 攸du 當đương 也dã 。 即tức 儒nho 者giả 言ngôn 性tánh 。 寧ninh 渠cừ 皆giai 善thiện 相tương 近cận 。 不bất 移di 不bất 隱ẩn 。 然nhiên 一nhất 性tánh 具cụ 耶da 。 宣tuyên 尼ni 言ngôn 具cụ 。 騶# 孟# 言ngôn 善thiện 。 然nhiên 騶# 孟# 言ngôn 善thiện 。 姚diêu 江giang 又hựu 言ngôn 。 無vô 善thiện 無vô 惡ác 。 而nhi 聖thánh 學học 愈dũ 明minh 。 如Như 來Lai 言ngôn 善thiện 。 台thai 衡hành 言ngôn 具cụ 。 然nhiên 台thai 衡hành 言ngôn 具cụ 。 四tứ 明minh 諸chư 祖tổ 以dĩ 及cập 大đại 師sư 。 又hựu 具cụ 言ngôn 善thiện 惡ác 而nhi 佛Phật 心tâm 彌di 暢sướng 。 姚diêu 江giang 一nhất 派phái 。 儒nho 宗tông 至chí 今kim 研nghiên 味vị 不bất 休hưu 。 師sư 論luận 既ký 出xuất 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 中trung 。 稱xưng 見kiến 性tánh 津tân 梁lương 者giả 。 非phi 此thử 其kỳ 誰thùy 也dã 。 三tam 教giáo 聖thánh 賢hiền 。 皆giai 貴quý 有hữu 賢hiền 子tử 孫tôn 哉tai 。 貴quý 有hữu 賢hiền 子tử 孫tôn 哉tai 。
天thiên 台thai 門môn 弟đệ 子tử 香hương 光quang 居cư 士sĩ 王vương 立lập 轂cốc 合hợp 十thập 書thư 於ư 圓viên 伊y 室thất
No.970-B# 性tánh 善thiện 惡ác 論luận 序tự
談đàm 偏thiên 空không 者giả 。 治trị 世thế 之chi 道đạo 乖quai 。 宗tông 緣duyên 起khởi 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 路lộ 隔cách 。 由do 是thị 所sở 知tri 沙sa 聚tụ 。 見kiến 愛ái 河hà 深thâm 。 落lạc 見kiến 愛ái 則tắc 洄hồi 澓phục 生sanh 死tử 之chi 波ba 。 障chướng 所sở 知tri 則tắc 汩# 沒một 無vô 為vi 之chi 穽tỉnh 。 庸dong 詎cự 知tri 淤ứ 泥nê 卑ty 濕thấp 。 常thường 生sanh 瑞thụy 世thế 之chi 分phần 陀đà 。 終chung 嘅# 夫phu 陸lục 地địa 高cao 原nguyên 。 未vị 產sản 應ứng 時thời 之chi 優ưu 鉢bát 。 此thử 妙diệu 有hữu 法Pháp 門môn 。
釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 所sở 以dĩ 捉tróc 塵trần 三tam 復phục 而nhi 談đàm 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 以dĩ 擊kích 節tiết 再tái 賡# 而nhi 和hòa 也dã 。 何hà 則tắc 。 蓋cái 一nhất 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 則tắc 萬vạn 行hạnh 因nhân 得đắc 以dĩ 芬phân 披phi 。 而nhi 至chí 人nhân 之chi 化hóa 導đạo 行hành 。 一nhất 言ngôn 其kỳ 妙diệu 。 則tắc 真Chân 如Như 以dĩ 之chi 而nhi 廖# 廓khuếch 。 而nhi 凡phàm 夫phu 之chi 生sanh 死tử 絕tuyệt 。 方phương 有hữu 而nhi 妙diệu 。 則tắc 妙diệu 不bất 自tự 妙diệu 。 方phương 妙diệu 而nhi 有hữu 。 則tắc 有hữu 不bất 自tự 有hữu 。 有hữu 不bất 自tự 有hữu 。 則tắc 窮cùng 年niên 行hành 度độ 。 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 以dĩ 忘vong 緣duyên 。 妙diệu 不bất 自tự 妙diệu 。 則tắc 終chung 日nhật 袪# 情tình 。 萬vạn 法pháp 森sâm 羅la 而nhi 建kiến 立lập 。 夫phu 如như 是thị 則tắc 妙diệu 有hữu 。 恆hằng 即tức 而nhi 不bất 即tức 。 恆hằng 離ly 而nhi 不bất 離ly 。 吾ngô 何hà 獨độc 妙diệu 其kỳ 妙diệu 。 而nhi 獨độc 有hữu 其kỳ 有hữu 哉tai 。 此thử 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 人nhân 作tác 略lược 。 固cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 也dã 。 第đệ 有hữu 非phi 緣duyên 有hữu 。 微vi 性tánh 具cụ 。 無vô 以dĩ 建kiến 其kỳ 宗tông 。 具cụ 非phi 偏thiên 具cụ 。 微vi 十thập 界giới 。 無vô 以dĩ 盡tận 其kỳ 旨chỉ 。 修tu 性tánh 繇# 是thị 以dĩ 分phần/phân 。 善thiện 惡ác 因nhân 之chi 以dĩ 辨biện 。 是thị 故cố 假giả 託thác 賓tân 主chủ 。 以dĩ 性tánh 善thiện 惡ác 而nhi 立lập 論luận 焉yên 。 然nhiên 以dĩ 道đạo 該cai 儒nho 釋thích 。 理lý 別biệt 偏thiên 圓viên 。 各các 有hữu 攸du 歸quy 。 曷hạt 容dung 槩# 與dữ 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 之chi 旨chỉ 。 不bất 得đắc 不bất 霄tiêu 壤nhưỡng 以dĩ 分phần/phân 庭đình 。 大đại 小tiểu 頓đốn 漸tiệm 之chi 宗tông 。 不bất 得đắc 不bất 雲vân 泥nê 而nhi 立lập 壺hồ 。 兼kiêm 之chi 脩tu 性tánh 駢biền 舉cử 。 法pháp 喻dụ 重trọng/trùng 伸thân 。 援viện 事sự 援viện 人nhân 。 證chứng 經kinh 證chứng 論luận 。 言ngôn 將tương 六lục 萬vạn 。 矢thỉ 筆bút 以dĩ 記ký 。 而nhi 安an 得đắc 乎hồ 絕tuyệt 妙diệu 好hảo 辭từ 。 門môn 列liệt 八bát 科khoa 。 率suất 意ý 而nhi 宣tuyên 。 聊liêu 契khế 乎hồ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 下hạ 筆bút 於ư 。
皇hoàng 明minh 天thiên 啟khải 建kiến 元nguyên 之chi 初sơ 年niên 季quý 夏hạ 中trung 澣# 。 書thư 成thành 于vu 仲trọng 秋thu 之chi 哉tai 。 生sanh 明minh 。 閣các 筆bút 故cố 序tự 。 # 天thiên 台thai 山sơn 幽u 溪khê 沙Sa 門Môn 無vô 盡tận 傳truyền 燈đăng 和hòa 南nam 撰soạn 于vu 楞lăng 嚴nghiêm 壇đàn 東đông 方phương 之chi 不bất 瞬thuấn 堂đường # 往vãng 生sanh 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 聞văn 龍long 正chánh 願nguyện # 蘭lan 陵lăng 夢mộng 澤trạch 居cư 士sĩ 張trương 。 師sư 繹# # 楚sở 蘄kì 滄thương 孺nhụ 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 袁viên 世thế 振chấn # 香hương 光quang 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 王vương 。 立lập 轂cốc # 心tâm 城thành 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 劉lưu 。 錫tích 玄huyền # 同đồng 校giáo 正chánh # 達đạt 月nguyệt 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 管quản 瓏lung 正chánh 見kiến # 僧Tăng 摩ma 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 馬mã 騰đằng 正chánh 眼nhãn # 圓viên 觀quán 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 余dư 曰viết 新tân 正chánh 脩tu # 元nguyên 歎thán 居cư 士sĩ 弟đệ 子tử 徐từ 波ba 受thọ 權quyền # 。
性Tánh 善Thiện 惡Ác 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất
天thiên 台thai 山sơn 幽u 谿khê 沙Sa 門Môn 傳truyền 燈đăng 著trước
夫phu 性tánh 者giả 理lý 也dã 。 性tánh 之chi 為vi 理lý 。 本bổn 非phi 善thiện 惡ác 。 古cổ 今kim 之chi 立lập 論luận 。 以dĩ 善thiện 惡ác 言ngôn 者giả 。 無vô 乃nãi 寄ký 修tu 以dĩ 談đàm 性tánh 。 借tá 事sự 以dĩ 名danh 理lý 。 猶do 緣duyên 響hưởng 以dĩ 求cầu 聲thanh 。 緣duyên 影ảnh 以dĩ 求cầu 形hình 。 性tánh 之chi 為vi 理lý 。 豈khởi 善thiện 惡ác 之chi 足túc 言ngôn 哉tai 。 客khách 有hữu 冠quan 儒nho 冠quan 以dĩ 心tâm 佛Phật 心tâm 者giả 。 過quá 余dư 幽u 谿khê 。 以dĩ 問vấn 之chi 曰viết 。 聞văn 師sư 台thai 教giáo 。 每mỗi 以dĩ 性tánh 惡ác 法Pháp 門môn 。 為vi 一nhất 大đại 旨chỉ 歸quy 。 有hữu 之chi 乎hồ 。 余dư 對đối 曰viết 。 有hữu 之chi 。 客khách 曰viết 。 夫phu 善thiện 善thiện 惡ác 惡ác 。 人nhân 之chi 常thường 情tình 。 三tam 教giáo 聖thánh 人nhân 建kiến 言ngôn 立lập 論luận 。 尊tôn 賢hiền 疾tật 不bất 肖tiếu 。 不bất 啻# 如như 好hảo/hiếu 好hảo/hiếu 色sắc 。 常thường 恐khủng 其kỳ 不bất 及cập 。 如như 惡ác 惡ác 臭xú 。 常thường 恐khủng 其kỳ 有hữu 餘dư 。 今kim 台thai 宗tông 學học 者giả 。 故cố 以dĩ 是thị 而nhi 立lập 論luận 。 囿# 物vật 為vi 善thiện 。 訓huấn 人nhân 之chi 道đạo 安an 在tại 哉tai 。 余dư 對đối 曰viết 。 至chí 理lý 驚kinh 人nhân 。 至chí 言ngôn 恐khủng 聽thính 。 苟cẩu 以dĩ 人nhân 間gian 區khu 區khu 之chi 訓huấn 。 以dĩ 疑nghi 出xuất 世thế 間gian 深thâm 玄huyền 之chi 理lý 。 惑hoặc 耳nhĩ 驚kinh 心tâm 。 又hựu 何hà 足túc 恠# 。 矧# 此thử 宗tông 立lập 論luận 。 但đãn 云vân 只chỉ 一nhất 具cụ 字tự 彌di 顯hiển 今kim 宗tông 。 以dĩ 性tánh 具cụ 善thiện 他tha 師sư 亦diệc 知tri 。 具cụ 惡ác 緣duyên 了liễu 他tha 皆giai 莫mạc 測trắc 。 何hà 嘗thường 定định 言ngôn 惡ác 而nhi 不bất 言ngôn 善thiện 。 蓋cái 台thai 宗tông 之chi 言ngôn 性tánh 也dã 。 則tắc 善thiện 惡ác 具cụ 。 言ngôn 修tu 也dã 。 而nhi 後hậu 善thiện 惡ác 分phần/phân 。 乃nãi 以dĩ 本bổn 具cụ 佛Phật 界giới 為vi 性tánh 善thiện 。 本bổn 具cụ 九cửu 界giới 為vi 性tánh 惡ác 。 修tu 成thành 佛Phật 界giới 為vi 修tu 善thiện 。 修tu 成thành 九cửu 界giới 為vi 修tu 惡ác 。 他tha 宗tông 既ký 但đãn 知tri 性tánh 具cụ 善thiện 。 而nhi 不bất 知tri 性tánh 具cụ 惡ác 。 則tắc 佛Phật 界giới 有hữu 所sở 取thủ 。 九cửu 界giới 有hữu 所sở 舍xá 。 不bất 得đắc 契khế 合hợp 淨tịnh 名danh 經kinh 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 之chi 旨chỉ 。 故cố 立lập 圓viên 理lý 以dĩ 破phá 偏thiên 宗tông 。 且thả 欲dục 援viện 九cửu 界giới 修tu 惡ác 之chi 人nhân 。 不bất 須tu 轉chuyển 側trắc 。 以dĩ 達đạt 性tánh 惡ác 。 性tánh 惡ác 融dung 通thông 。 無vô 法pháp 不bất 趣thú 。 任nhậm 運vận 攝nhiếp 得đắc 佛Phật 界giới 性tánh 善thiện 。 以dĩ 為vi 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 。 成thành 佛Phật 妙diệu 門môn 。 正chánh 囿# 物vật 為vi 善thiện 。 訓huấn 人nhân 之chi 大Đại 道Đạo 。 從tùng 事sự 斯tư 教giáo 者giả 。 所sở 以dĩ 立lập 言ngôn 而nhi 無vô 畏úy 也dã 。 客khách 又hựu 問vấn 曰viết 。 夫phu 性tánh 善thiện 之chi 言ngôn 。 本bổn 出xuất 於ư 孟# 子tử 。 性tánh 惡ác 之chi 言ngôn 。 本bổn 出xuất 於ư 荀# 子tử 。 善thiện 惡ác 混hỗn 之chi 言ngôn 。 本bổn 出xuất 於ư 楊dương 子tử 。 今kim 台thai 宗tông 之chi 言ngôn 性tánh 具cụ 。 而nhi 曰viết 其kỳ 於ư 性tánh 也dã 則tắc 善thiện 惡ác 具cụ 。 其kỳ 言ngôn 修tu 也dã 則tắc 善thiện 惡ác 分phần/phân 。 豈khởi 非phi 兼kiêm 三tam 家gia 而nhi 有hữu 之chi 。 以dĩ 為vi 超siêu 勝thắng 之chi 說thuyết 乎hồ 。 余dư 對đối 曰viết 。 三tam 子tử 之chi 說thuyết 。 各các 言ngôn 性tánh 之chi 一nhất 偏thiên 。 固cố 為vi 聖thánh 門môn 之chi 不bất 取thủ 。 然nhiên 皆giai 即tức 才tài 情tình 以dĩ 言ngôn 。 性tánh 非phi 即tức 性tánh 以dĩ 言ngôn 性tánh 也dã 。 況huống 是thị 即tức 人nhân 道đạo 才tài 情tình 之chi 間gian 以dĩ 言ngôn 之chi 。 非phi 吾ngô 教giáo 本bổn 具cụ 十thập 法Pháp 界Giới 之chi 為vi 性tánh 善thiện 性tánh 惡ác 也dã 。 恐khủng 君quân 於ư 吾ngô 道đạo 。 猶do 有hữu 所sở 未vị 深thâm 。 試thí 為vi 約ước 世thế 教giáo 而nhi 略lược 言ngôn 之chi 。 然nhiên 後hậu 約ước 本bổn 教giáo 詳tường 言ngôn 之chi 。 委ủy 曲khúc 言ngôn 之chi 。 廣quảng 引dẫn 證chứng 以dĩ 發phát 明minh 之chi 。 庶thứ 幾kỷ 知tri 性tánh 具cụ 法Pháp 門môn 。 深thâm 有hữu 功công 於ư 圓viên 教giáo 。 大đại 有hữu 益ích 於ư 圓viên 修tu 。 如như 食thực 乳nhũ 糜mi 。 餘dư 無vô 所sở 須tu 。 如như 得đắc 摩ma 尼ni 。 不bất 事sự 他tha 求cầu 也dã 。
客khách 曰viết 。 世thế 教giáo 何hà 如như 。 余dư 曰viết 。 觀quán 夫phu 孔khổng 聖thánh 之chi 著trước 書thư 。 而nhi 罕# 言ngôn 性tánh 。 故cố 門môn 人nhân 之chi 稱xưng 其kỳ 師sư 曰viết 。 夫phu 子tử 之chi 文văn 章chương 可khả 得đắc 而nhi 聞văn 也dã 。 性tánh 與dữ 天thiên 道đạo 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 聞văn 也dã 。 然nhiên 亦diệc 少thiểu 嘗thường 言ngôn 之chi 曰viết 。 性tánh 相tướng 近cận 也dã 。 習tập 相tương 遠viễn 也dã 。 而nhi 未vị 嘗thường 以dĩ 善thiện 惡ác 斷đoạn 。 至chí 於ư 其kỳ 孫tôn 子tử 思tư 之chi 立lập 論luận 。 然nhiên 後hậu 而nhi 微vi 言ngôn 之chi 曰viết 。 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 。 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 。 修tu 道Đạo 之chi 謂vị 教giáo 。 又hựu 曰viết 。 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 未vị 發phát 謂vị 之chi 中trung 。 發phát 而nhi 皆giai 中trung 節tiết 謂vị 之chi 和hòa 。 夫phu 子tử 思tư 之chi 謂vị 中trung 。 非phi 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 乎hồ 。 和hòa 非phi 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 乎hồ 。 至chí 於ư 論luận 率suất 性tánh 之chi 道đạo 。 但đãn 曰viết 。 夫phu 婦phụ 之chi 愚ngu 。 可khả 以dĩ 與dữ 知tri 焉yên 。 及cập 其kỳ 至chí 也dã 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 亦diệc 有hữu 所sở 不bất 知tri 焉yên 。 夫phu 婦phụ 之chi 不bất 肖tiếu 。 可khả 以dĩ 能năng 行hành 焉yên 。 及cập 其kỳ 至chí 也dã 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 亦diệc 有hữu 所sở 不bất 能năng 焉yên 。 故cố 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 。 造tạo 端đoan 乎hồ 夫phu 婦phụ 。 之chi 所sở 能năng 知tri 。 而nhi 極cực 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 造tạo 端đoan 乎hồ 夫phu 婦phụ 。 之chi 所sở 能năng 行hành 。 而nhi 極cực 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 所sở 不bất 能năng 。 是thị 以dĩ 天thiên 下hạ 。 無vô 不bất 可khả 學học 。 而nhi 極cực 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 是thị 以dĩ 學học 者giả 不bất 知tri 其kỳ 所sở 窮cùng 。 夫phu 如như 是thị 。 則tắc 惻trắc 隱ẩn 足túc 以dĩ 為vi 仁nhân 。 而nhi 仁nhân 不bất 止chỉ 於ư 惻trắc 隱ẩn 。 羞tu 惡ác 足túc 以dĩ 為vi 義nghĩa 。 而nhi 義nghĩa 不bất 止chỉ 於ư 羞tu 惡ác 。 性tánh 善thiện 之chi 義nghĩa 。 隱ẩn 而nhi 發phát 之chi 者giả 如như 此thử 。 亦diệc 未vị 嘗thường 以dĩ 善thiện 惡ác 斷đoạn 也dã 。 後hậu 世thế 之chi 為vi 善thiện 惡ác 紛phân 紛phân 之chi 論luận 者giả 。 實thật 始thỉ 於ư 孟# 子tử 。 而nhi 孟# 子tử 之chi 言ngôn 人nhân 之chi 性tánh 善thiện 。 皆giai 出xuất 於ư 其kỳ 師sư 子tử 思tư 之chi 書thư 。 子tử 思tư 之chi 書thư 皆giai 孔khổng 聖thánh 微vi 言ngôn 。 篤đốc 論luận 。 孟# 子tử 得đắc 之chi 而nhi 不bất 善thiện 用dụng 。 能năng 言ngôn 其kỳ 道đạo 。 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 言ngôn 之chi 名danh 。 舉cử 天thiên 下hạ 之chi 大đại 。 而nhi 必tất 之chi 以dĩ 性tánh 善thiện 之chi 論luận 。 昭chiêu 昭chiêu 乎hồ 自tự 以dĩ 為vi 的đích 於ư 天thiên 下hạ 。 使sử 天thiên 下hạ 之chi 過quá 者giả 。 莫mạc 不bất 欲dục 援viện 弓cung 而nhi 射xạ 之chi 。 故cố 孟# 子tử 之chi 既ký 言ngôn 性tánh 善thiện 也dã 。 而nhi 荀# 子tử 好hảo/hiếu 為vi 異dị 論luận 。 不bất 得đắc 不bất 言ngôn 人nhân 性tánh 惡ác 。 謂vị 桀# 紂# 性tánh 也dã 。 堯# 舜thuấn 偽ngụy 也dã 。 又hựu 曰viết 。 乱# 天thiên 下hạ 者giả 。 子tử 思tư 孟# 軻kha 也dã 。 意ý 其kỳ 為vi 人nhân 必tất 剛cang 愎# 不bất 遜tốn 。 自tự 許hứa 太thái 過quá 。 故cố 喜hỷ 為vi 異dị 說thuyết 而nhi 不bất 讓nhượng 。 敢cảm 為vi 高cao 論luận 而nhi 不bất 顧cố 。 荀# 卿khanh 既ký 言ngôn 性tánh 惡ác 矣hĩ 。 而nhi 楊dương 雄hùng 又hựu 兼kiêm 二nhị 者giả 而nhi 有hữu 之chi 。 曰viết 。 人nhân 之chi 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 。 修tu 其kỳ 善thiện 則tắc 為vi 善thiện 人nhân 。 修tu 其kỳ 惡ác 則tắc 為vi 惡ác 人nhân 。 夫phu 論luận 性tánh 至chí 於ư 善thiện 惡ác 混hỗn 。 固cố 已dĩ 近cận 之chi 矣hĩ 。 若nhược 曰viết 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 堯# 舜thuấn 。 非phi 修tu 其kỳ 善thiện 而nhi 為vi 善thiện 人nhân 乎hồ 。 獨độc 不bất 可khả 曰viết 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 桀# 紂# 。 非phi 修tu 其kỳ 惡ác 而nhi 為vi 惡ác 人nhân 乎hồ 。 論luận 者giả 謂vị 。 楊dương 子tử 不bất 知tri 。 夫phu 善thiện 惡ác 者giả 性tánh 之chi 所sở 能năng 之chi 。 而nhi 非phi 性tánh 之chi 所sở 能năng 有hữu 也dã 。 且thả 夫phu 言ngôn 性tánh 者giả 。 安an 以dĩ 其kỳ 為vi 善thiện 惡ác 哉tai 。 夫phu 楊dương 子tử 既ký 以dĩ 為vi 善thiện 惡ác 混hỗn 矣hĩ 。 而nhi 韓# 愈dũ 者giả 。 又hựu 取thủ 夫phu 三tam 子tử 之chi 說thuyết 。 而nhi 折chiết 之chi 於ư 孔khổng 子tử 之chi 論luận 。 離ly 性tánh 以dĩ 為vi 三tam 。 曰viết 。 中trung 人nhân 可khả 以dĩ 上thượng 下hạ 。 而nhi 上thượng 智trí 與dữ 下hạ 愚ngu 不bất 移di 。 以dĩ 為vi 三tam 子tử 者giả 皆giai 出xuất 乎hồ 其kỳ 中trung 而nhi 遺di 其kỳ 上thượng 下hạ 。 則tắc 中trung 人nhân 可khả 以dĩ 上thượng 。 非phi 孟# 子tử 之chi 性tánh 善thiện 耶da 。 可khả 以dĩ 下hạ 。 非phi 荀# 子tử 之chi 性tánh 惡ác 耶da 。 可khả 以dĩ 上thượng 下hạ 。 非phi 楊dương 子tử 之chi 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 耶da 。 而nhi 遺di 其kỳ 上thượng 智trí 為vi 善thiện 之chi 不bất 移di 。 下hạ 愚ngu 為vi 惡ác 之chi 不bất 遷thiên 。 離ly 性tánh 為vi 三tam 。 以dĩ 為vi 超siêu 勝thắng 之chi 說thuyết 。 不bất 知tri 夫phu 子tử 之chi 言ngôn 。 中trung 人nhân 可khả 以dĩ 上thượng 下hạ 。 而nhi 上thượng 智trí 與dữ 下hạ 愚ngu 不bất 移di 者giả 。 論luận 才tài 也dã 。 非phi 論luận 性tánh 也dã 。 然nhiên 亦diệc 不bất 獨độc 愈dũ 之chi 言ngôn 也dã 。 即tức 天thiên 下hạ 舉cử 古cổ 今kim 之chi 人nhân 。 而nhi 言ngôn 性tánh 皆giai 雜tạp 乎hồ 方phương 以dĩ 言ngôn 之chi 。 是thị 以dĩ 紛phân 紛phân 而nhi 不bất 能năng 一nhất 也dã 。 韓# 愈dũ 之chi 說thuyết 又hựu 不bất 獨độc 此thử 也dã 。 甚thậm 至chí 於ư 離ly 性tánh 以dĩ 為vi 情tình 。 而nhi 合hợp 才tài 以dĩ 為vi 性tánh 。 離ly 性tánh 以dĩ 為vi 情tình 。 則tắc 饑cơ 寒hàn 之chi 患hoạn 。 牝tẫn 牡# 之chi 欲dục 皆giai 情tình 也dã 。 非phi 性tánh 也dã 。 情tình 而nhi 非phi 性tánh 。 則tắc 必tất 以dĩ 泊bạc 然nhiên 而nhi 無vô 為vi 者giả 為vi 性tánh 矣hĩ 。 而nhi 韓# 愈dũ 每mỗi 以dĩ 闢tịch 佛Phật 老lão 為vì 己kỷ 任nhậm 。 至chí 於ư 言ngôn 性tánh 又hựu 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 流lưu 入nhập 於ư 吾ngô 教giáo 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 中trung 。 是thị 故cố 其kỳ 論luận 終chung 莫mạc 能năng 通thông 。 蓋cái 儒nho 之chi 言ngôn 性tánh 。 與dữ 吾ngô 佛Phật 教giáo 異dị 。 既ký 言ngôn 善thiện 惡ác 矣hĩ 。 則tắc 所sở 謂vị 情tình 者giả 。 乃nãi 儒nho 所sở 謂vị 性tánh 也dã 。 惟duy 聖thánh 人nhân 無vô 是thị 無vô 由do 以dĩ 為vi 聖thánh 。 而nhi 小tiểu 人nhân 無vô 是thị 無vô 由do 以dĩ 為vi 惡ác 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 其kỳ 喜hỷ 怒nộ 哀ai 懼cụ 愛ái 惡ác 欲dục 七thất 者giả 。 御ngự 之chi 而nhi 之chi 乎hồ 善thiện 。 小tiểu 人nhân 以dĩ 是thị 七thất 者giả 。 御ngự 之chi 而nhi 之chi 乎hồ 惡ác 。 豈khởi 非phi 善thiện 惡ác 者giả 性tánh 之chi 所sở 能năng 之chi 。 而nhi 非phi 性tánh 之chi 所sở 能năng 有hữu 之chi 乎hồ 。 蓋cái 嘗thường 原nguyên 之chi 世thế 之chi 立lập 言ngôn 。 有hữu 好hảo/hiếu 為vi 私tư 說thuyết 者giả 。 則tắc 造tạo 為vi 異dị 論luận 。 惟duy 務vụ 勝thắng 人nhân 。 而nhi 全toàn 不bất 顧cố 其kỳ 負phụ 處xứ 。 則tắc 荀# 子tử 創sáng/sang 為vi 性tánh 惡ác 是thị 也dã 。 有hữu 喜hỷ 為vi 公công 論luận 者giả 。 則tắc 後hậu 之chi 說thuyết 者giả 。 理lý 必tất 勝thắng 前tiền 。 如như 孟# 子tử 既ký 言ngôn 性tánh 善thiện 。 而nhi 荀# 子tử 又hựu 言ngôn 性tánh 惡ác 矣hĩ 。 則tắc 楊dương 子tử 不bất 得đắc 不bất 兼kiêm 二nhị 子tử 而nhi 有hữu 之chi 。 曰viết 人nhân 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 。 若nhược 夫phu 韓# 子tử 者giả 。 不bất 過quá 捨xả 楊dương 子tử 之chi 遺di 餘dư 。 而nhi 折chiết 衷# 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 成thành 言ngôn 。 離ly 性tánh 以dĩ 為vi 三tam 品phẩm 。 雖tuy 欲dục 勝thắng 之chi 。 不bất 知tri 有hữu 離ly 性tánh 為vi 情tình 。 合hợp 才tài 為vi 性tánh 之chi 失thất 。 要yếu 知tri 四tứ 子tử 之chi 說thuyết 。 惟duy 楊dương 子tử 人nhân 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 為vi 近cận 理lý 。 蓋cái 善thiện 惡ác 之chi 論luận 。 有hữu 性tánh 也dã 修tu 也dã 。 於ư 性tánh 之chi 未vị 形hình 。 固cố 不bất 當đương 以dĩ 善thiện 惡ác 論luận 。 若nhược 以dĩ 修tu 而nhi 觀quán 乎hồ 性tánh 。 孰thục 有hữu 無vô 體thể 之chi 用dụng 異dị 性tánh 之chi 修tu 乎hồ 。 是thị 故cố 約ước 修tu 以dĩ 論luận 性tánh 。 修tu 既ký 有hữu 善thiện 惡ác 矣hĩ 。 而nhi 性tánh 豈khởi 得đắc 無vô 之chi 。 但đãn 於ư 修tu 須tu 論luận 乎hồ 三tam 義nghĩa 。 曰viết 才tài 也dã 智trí 也dã 情tình 也dã 。 若nhược 夫phu 子tử 之chi 言ngôn 中trung 人nhân 可khả 以dĩ 上thượng 下hạ 者giả 。 此thử 論luận 人nhân 之chi 才tài 能năng 。 可khả 以dĩ 為vi 堯# 舜thuấn 。 可khả 以dĩ 為vi 桀# 紂# 爾nhĩ 。 若nhược 曰viết 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 堯# 舜thuấn 。 而nhi 竟cánh 為vi 之chi 則tắc 賢hiền 智trí 也dã 。 即tức 修tu 善thiện 也dã 。 性tánh 苟cẩu 不bất 具cụ 乎hồ 善thiện 。 則tắc 何hà 以dĩ 能năng 而nhi 何hà 以dĩ 為vi 。 則tắc 性tánh 之chi 具cụ 善thiện 明minh 矣hĩ 。 若nhược 曰viết 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 桀# 紂# 。 而nhi 亦diệc 竟cánh 為vi 之chi 。 此thử 愚ngu 情tình 也dã 。 即tức 修tu 惡ác 也dã 。 性tánh 苟cẩu 不bất 具cụ 乎hồ 惡ác 。 則tắc 何hà 以dĩ 能năng 而nhi 何hà 以dĩ 為vi 。 則tắc 性tánh 之chi 具cụ 惡ác 又hựu 明minh 矣hĩ 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 未vị 嘗thường 以dĩ 善thiện 惡ác 而nhi 明minh 言ngôn 之chi 。 若nhược 子tử 思tư 者giả 。 固cố 嘗thường 發phát 其kỳ 義nghĩa 端đoan 於ư 中trung 庸dong 矣hĩ 。 其kỳ 曰viết 。 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 未vị 發phát 謂vị 之chi 中trung 。 非phi 以dĩ 言ngôn 其kỳ 性tánh 乎hồ 。 發phát 而nhi 皆giai 中trung 節tiết 謂vị 之chi 和hòa 。 非phi 以dĩ 言ngôn 其kỳ 善thiện 乎hồ 。 雖tuy 不bất 言ngôn 惡ác 。 獨độc 不bất 可khả 曰viết 發phát 而nhi 不bất 中trung 節tiết 謂vị 之chi 不bất 和hòa 。 非phi 以dĩ 言ngôn 其kỳ 惡ác 乎hồ 。 又hựu 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 中trung 庸dong 也dã 。 君quân 子tử 而nhi 時thời 中trung 。 小tiểu 人nhân 之chi 中trung 庸dong 也dã 。 小tiểu 人nhân 而nhi 無vô 忌kỵ 憚đạn 也dã 。
時thời 中trung 則tắc 善thiện 也dã 。 無vô 忌kỵ 憚đạn 則tắc 惡ác 也dã 。 夫phu 喜hỷ 怒nộ 之chi 和hòa 不bất 和hòa 。 莫mạc 不bất 自tự 性tánh 之chi 所sở 發phát 。 豈khởi 非phi 性tánh 之chi 本bổn 具cụ 善thiện 惡ác 乎hồ 。 惟duy 聖thánh 人nhân 惜tích 未vị 人nhân 性tánh 之chi 具cụ 乎hồ 善thiện 。 可khả 以dĩ 為vi 堯# 舜thuấn 。 為vi 聖thánh 人nhân 。 為vi 賢hiền 人nhân 。 為vi 君quân 子tử 。 是thị 以dĩ 諄# 諄# 設thiết 教giáo 。 以dĩ 勸khuyến 之chi 勉miễn 之chi 。 聖thánh 人nhân 懼cụ 夫phu 人nhân 性tánh 之chi 具cụ 乎hồ 惡ác 。 可khả 以dĩ 為vi 桀# 紂# 。 為vi 凡phàm 夫phu 。 為vi 下hạ 愚ngu 。 為vi 小tiểu 人nhân 。 是thị 以dĩ 諄# 諄# 設thiết 教giáo 。 以dĩ 懲# 之chi 誡giới 之chi 。 故cố 夫phu 子tử 之chi 於ư 詩thi 與dữ 春xuân 秋thu 也dã 。 其kỳ 始thỉ 終chung 本bổn 末mạt 。 各các 有hữu 條điều 貫quán 。 正chánh 以dĩ 王vương 化hóa 之chi 本bổn 。 始thỉ 於ư 天thiên 下hạ 之chi 易dị 行hành 何hà 也dã 。 蓋cái 天thiên 下hạ 固cố 知tri 有hữu 父phụ 子tử 也dã 。 父phụ 子tử 不bất 相tương 賊tặc 。 而nhi 足túc 以dĩ 為vi 孝hiếu 。 天thiên 下hạ 固cố 知tri 有hữu 兄huynh 弟đệ 也dã 。 兄huynh 弟đệ 不bất 相tương 奪đoạt 。 而nhi 足túc 以dĩ 為vi 悌đễ 。 孝hiếu 悌đễ 足túc 而nhi 王vương 道đạo 備bị 。 此thử 固cố 非phi 有hữu 深thâm 遠viễn 而nhi 難nan 見kiến 。 勤cần 苦khổ 而nhi 難nan 行hành 。 故cố 詩thi 之chi 為vi 教giáo 也dã 。 使sử 人nhân 歌ca 舞vũ 佚# 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 所sở 不bất 至chí 。 要yếu 在tại 不bất 失thất 正chánh 焉yên 而nhi 已dĩ 。 雖tuy 然nhiên 夫phu 子tử 。 固cố 有hữu 所sở 甚thậm 畏úy 也dã 。 一nhất 失thất 容dung 者giả 。 禮lễ 之chi 所sở 由do (# 廢phế 。 一nhất 失thất 言ngôn 者giả 。 義nghĩa 之chi 所sở 由do 亡vong 。 君quân 臣thần 之chi 相tướng 攘nhương 。 上thượng 下hạ 之chi 相tướng 殘tàn 。 天thiên 下hạ 大đại 亂loạn 。 未vị 嘗thường 不bất 始thỉ 於ư 此thử 道đạo 。 是thị 故cố 春xuân 秋thu 力lực 爭tranh 於ư 毫hào 釐li 之chi 間gian 。 而nhi 深thâm 明minh 乎hồ 疑nghi 似tự 之chi 際tế 。 截tiệt 然nhiên 其kỳ 有hữu 所sở 必tất 不bất 可khả 為vi 也dã 。 此thử 夫phu 子tử 勸khuyến 善thiện 懲# 惡ác 之chi 教giáo 大đại 略lược 也dã 。 然nhiên 則tắc 孟# 子tử 。 深thâm 於ư 詩thi 與dữ 春xuân 秋thu 者giả 也dã 。 第đệ 發phát 明minh 乎hồ 祖tổ 父phụ 道đạo 統thống 之chi 傳truyền 。 而nhi 力lực 教giáo 人nhân 以dĩ 為vi 善thiện 可khả 也dã 。 至chí 於ư 論luận 性tánh 。 則tắc 舉cử 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 如như 此thử 之chi 多đa 。 而nhi 必tất 之chi 以dĩ 性tánh 善thiện 之chi 說thuyết 。 則tắc 不bất 可khả 也dã 。 宋tống 儒nho 張trương 橫hoạnh/hoành 渠cừ 又hựu 謂vị 。 有hữu 天thiên 地địa 之chi 性tánh 。 氣khí 質chất 之chi 性tánh 。 天thiên 地địa 之chi 性tánh 。 則tắc 性tánh 善thiện 而nhi 無vô 惡ác 。 氣khí 質chất 之chi 性tánh 。 則tắc 有hữu 善thiện 而nhi 亦diệc 有hữu 惡ác 。 意ý 言ngôn 孟# 子tử 言ngôn 性tánh 善thiện 者giả 。 獨độc 指chỉ 天thiên 地địa 之chi 性tánh 也dã 。 諸chư 子tử 言ngôn 善thiện 惡ác 混hỗn 者giả 。 雜tạp 指chỉ 氣khí 質chất 之chi 性tánh 也dã 。 余dư 謂vị 。 性tánh 以dĩ 不bất 變biến 為vi 義nghĩa 。 豈khởi 有hữu 天thiên 地địa 之chi 性tánh 。 與dữ 氣khí 質chất 之chi 性tánh 異dị 哉tai 。 且thả 人nhân 稟bẩm 天thiên 地địa 五ngũ 行hành 以dĩ 成thành 形hình 。 而nhi 天thiên 地địa 之chi 性tánh 亦diệc 以dĩ 賦phú 焉yên 。 是thị 則tắc 天thiên 地địa 者giả 體thể 也dã 。 氣khí 質chất 者giả 用dụng 也dã 。 有hữu 體thể 而nhi 後hậu 有hữu 用dụng 。 豈khởi 有hữu 體thể 獨độc 而nhi 用dụng 兼kiêm 乎hồ 。 以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 渠cừ 之chi 言ngôn 亦diệc 非phi 是thị 也dã )# 客khách 曰viết 。 世thế 教giáo 論luận 性tánh 之chi 略lược 。 已dĩ 聞văn 命mạng 矣hĩ 。 出xuất 世thế 之chi 教giáo 。 論luận 性tánh 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 如như 何hà 。 余dư 曰viết 。 吾ngô 教giáo 差sai 別biệt 論luận 者giả 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 說thuyết 法Pháp 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 而nhi 有hữu 五ngũ 時thời 八bát 教giáo 。 一nhất 華hoa 嚴nghiêm 時thời 。 二nhị 阿a 含hàm 時thời 。 三tam 方Phương 等Đẳng 時thời 。 四tứ 般Bát 若Nhã 時thời 。 五ngũ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 八bát 教giáo 者giả 。 一nhất 頓đốn 教giáo 。 二nhị 漸tiệm 教giáo 。 三tam 秘bí 密mật 教giáo 。 四tứ 不bất 定định 教giáo 。 此thử 之chi 四tứ 教giáo 。 名danh 為vi 化hóa 儀nghi 。 如như 世thế 藥dược 方phương 。 一nhất 藏tạng 教giáo 。 二nhị 通thông 教giáo 。 三tam 別biệt 教giáo 。 四tứ 圓viên 教giáo 。 此thử 之chi 四tứ 教giáo 。 名danh 為vi 化hóa 法pháp 。 如như 辨biện 藥dược 味vị 。 但đãn 化hóa 像tượng 四tứ 教giáo 。 無vô 別biệt 體thể 相tướng 。 乃nãi 以dĩ 化hóa 法pháp 四tứ 教giáo 而nhi 為vi 其kỳ 相tương/tướng 。 今kim 於ư 化hóa 像tượng 四tứ 教giáo 。 未vị 暇hạ 辨biện 之chi 。 惟duy 約ước 五ngũ 時thời 所sở 說thuyết 化hóa 法pháp 四tứ 教giáo 。 以dĩ 明minh 性tánh 之chi 善thiện 惡ác 具cụ 與dữ 不bất 具cụ 。 第đệ 一nhất 華hoa 嚴nghiêm 時thời 者giả 。 此thử 時thời 兼kiêm 別biệt 教giáo 以dĩ 明minh 圓viên 教giáo 。 其kỳ 所sở 兼kiêm 別biệt 。 雖tuy 具cụ 明minh 十thập 界giới 。 若nhược 言ngôn 性tánh 具cụ 。 但đãn 言ngôn 具cụ 佛Phật 界giới 之chi 善thiện 。 不bất 具cụ 九cửu 界giới 之chi 惡ác 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 明minh 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 如như 雲vân 外ngoại 月nguyệt 。 逈huýnh 出xuất 二nhị 邊biên 。 必tất 須tu 斷đoạn 除trừ 九cửu 界giới 之chi 惡ác 。 方phương 顯hiển 佛Phật 界giới 之chi 善thiện 。 若nhược 彼bỉ 正chánh 說thuyết 圓viên 滿mãn 。 修Tu 多Đa 羅La 教giáo 。 則tắc 備bị 明minh 十thập 界giới 皆giai 是thị 性tánh 具cụ 。 本bổn 具cụ 九cửu 界giới 名danh 為vi 性tánh 惡ác 。 本bổn 具cụ 佛Phật 界giới 名danh 為vi 性tánh 善thiện 。 修tu 成thành 九cửu 界giới 名danh 為vi 修tu 惡ác 。 修tu 成thành 佛Phật 界giới 名danh 為vi 修tu 善thiện 。 故cố 晉tấn 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 能năng 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。 遂toại 分phần/phân 十thập 法Pháp 界Giới 。 又hựu 云vân 。 心tâm 如như 工công 畵họa 師sư 。 造tạo 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 無vô 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 。 如như 心tâm 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 佛Phật 眾chúng 生sanh 然nhiên 。 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 云vân 。 若nhược 人nhân 欲dục 了liễu 知tri 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 。 應ưng 觀quán 法Pháp 界Giới 性tánh 。 一nhất 切thiết 惟duy 心tâm 造tạo 。 第đệ 二nhị 阿a 含hàm 時thời 。 即tức 三tam 七thất 日nhật 。 如Như 來Lai 於ư 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 後hậu 。 脫thoát 舍xá 那na 珍trân 御ngự 之chi 服phục 。 着trước 丈trượng 六lục 獘# 垢cấu 之chi 衣y 。 於ư 十thập 二nhị 年niên 中trung 。 說thuyết 四tứ 阿a 含hàm 經kinh 。 名danh 為vi 漸tiệm 初sơ 。 惟duy 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 之chi 教giáo 。 此thử 教giáo 雖tuy 有hữu 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 其kỳ 所sở 證chứng 。 惟duy 破phá 見kiến 思tư 。 證chứng 偏thiên 空không 理lý 。 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 。 是thị 則tắc 破phá 去khứ 三tam 界giới 六lục 凡phàm 法Pháp 界Giới 。 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 寂tịch 滅diệt 而nhi 已dĩ 。 界giới 惟duy 有hữu 八bát 。 但đãn 云vân 搆câu 造tạo 。 豈khởi 論luận 性tánh 具cụ 十thập 界giới 。 第đệ 三tam 方Phương 等Đẳng 時thời 。 於ư 十thập 二nhị 年niên 後hậu 。 八bát 年niên 之chi 中trung 。 說thuyết 維duy 摩ma 楞lăng 伽già 楞lăng 嚴nghiêm 圓viên 覺giác 等đẳng 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 此thử 時thời 彈đàn 偏thiên 斥xích 小tiểu 。 歟# 大đại 褒bao 圓viên 。 三tam 根căn 普phổ 潤nhuận 。 四tứ 教giáo 並tịnh 談đàm 。 佛Phật 於ư 此thử 時thời 。 說thuyết 性tánh 具cụ 與dữ 夫phu 性tánh 惡ác 法Pháp 門môn 處xứ 。 至chí 為vi 周chu 足túc 。 如như 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 云vân 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 入nhập 諸chư 根căn 皆giai 是thị 淨tịnh 土độ 。 又hựu 云vân 。 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 說thuyết 離ly 婬dâm 怒nộ 癡si 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 無vô 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 婬dâm 怒nộ 癡si 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 又hựu 云vân 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 為vi 如Như 來Lai 種chủng 。 無vô 行hành 經Kinh 云vân 。 貪tham 欲dục 即tức 是thị 道đạo 。 恚khuể 癡si 亦diệc 復phục 然nhiên 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 中trung 。 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 善thiện 不bất 善thiện 因nhân 。 如như 是thị 之chi 義nghĩa 。 散tán 在tại 方Phương 等Đẳng 。 不bất 一nhất 而nhi 足túc 。 至chí 於ư 圓viên 覺giác 楞lăng 嚴nghiêm 。 其kỳ 於ư 性tánh 具cụ 善thiện 惡ác 之chi 旨chỉ 。 又hựu 極cực 所sở 發phát 明minh 。 凡phàm 此thử 諸chư 經kinh 。 專chuyên 談đàm 性tánh 具cụ 者giả 。 皆giai 屬thuộc 圓viên 頓đốn 之chi 教giáo 。 若nhược 不bất 及cập 此thử 者giả 。 乃nãi 方Phương 等Đẳng 圓viên 教giáo 中trung 所sở 對đối 藏tạng 通thông 。 及cập 所sở 對đối 別biệt 教giáo 而nhi 已dĩ 。 第đệ 四tứ 般Bát 若Nhã 時thời 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 經kinh 。 共cộng 二nhị 十thập 二nhị 年niên 。 論luận 此thử 時thời 以dĩ 空không 慧tuệ 之chi 水thủy 。 淘đào 汰# 三tam 乘thừa 執chấp 情tình 。 似tự 不bất 談đàm 乎hồ 性tánh 具cụ 。 若nhược 曰viết 般Bát 若Nhã 談đàm 空không 。 八bát 十thập 法Pháp 門môn 具cụ 顯hiển 。 是thị 則tắc 正chánh 以dĩ 真chân 空không 破phá 情tình 。 而nhi 不bất 破phá 法pháp 。 則tắc 彼bỉ 時thời 帶đái 通thông 別biệt 二nhị 。 正chánh 說thuyết 圓viên 教giáo 。 一nhất 以dĩ 性tánh 具cụ 而nhi 為vi 之chi 主chủ 。 第đệ 五ngũ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 此thử 時thời 說thuyết 法Pháp 華hoa 凡phàm 經kinh 八bát 年niên 。 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 纔tài 一nhất 日nhật 半bán 夜dạ 。 合hợp 此thử 二nhị 經kinh 為vi 第đệ 五ngũ 時thời 法pháp 。 而nhi 法pháp 華hoa 者giả 。 乃nãi 如Như 來Lai 談đàm 性tánh 具cụ 。 終chung 圓viên 究cứu 竟cánh 畢tất 萃tụy 之chi 時thời 也dã 。 蓋cái 如Như 來Lai 於ư 前tiền 四tứ 時thời 為vi 實thật 施thí 權quyền 者giả 。 為vi 此thử 性tánh 具cụ 。 一nhất 實thật 之chi 道Đạo 。 以dĩ 施thí 不bất 具cụ 之chi 三tam 權quyền 也dã 。 至chí 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 者giả 。 開khai 前tiền 四tứ 時thời 三tam 教giáo 不bất 具cụ 之chi 權quyền 。 以dĩ 顯hiển 法pháp 華hoa 圓viên 具cụ 之chi 實thật 也dã 。 廢phế 權quyền 立lập 實thật 者giả 。 廢phế 前tiền 四tứ 時thời 三tam 教giáo 不bất 具cụ 之chi 權quyền 。 以dĩ 立lập 法pháp 華hoa 圓viên 具cụ 之chi 實thật 也dã 。 至chí 於ư 本bổn 門môn 三tam 法pháp 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 是thị 故cố 方phương 便tiện 品phẩm 初sơ 。 如Như 來Lai 出xuất 定định 。 歎thán 權quyền 實thật 二nhị 智trí 曰viết 。 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 甚thậm 深thâm 無vô 量lượng 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 及cập 其kỳ 下hạ 文văn 乃nãi 曰viết 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。 如như 是thị 性tánh 。 如như 是thị 體thể 。 如như 是thị 力lực 。 如như 是thị 作tác 。 如như 是thị 因nhân 。 如như 是thị 緣duyên 。 如như 是thị 果quả 。 如như 是thị 報báo 。 如như 是thị 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 正chánh 以dĩ 十thập 法Pháp 界Giới 十thập 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 實thật 相tướng 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 具cụ 足túc 究cứu 竟cánh 。 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 方phương 能năng 究cứu 盡tận 實thật 相tướng 之chi 實thật 。 諸chư 法pháp 之chi 權quyền 。 所sở 以dĩ 經kinh 中trung 開khai 人nhân 天thiên 之chi 權quyền 云vân 。 一nhất 低đê 頭đầu 。 一nhất 合hợp 掌chưởng 。 一nhất 彈đàn 指chỉ 。 一nhất 散tán 華hoa 等đẳng 。 皆giai 成thành 佛Phật 道Đạo 。 開khai 聲Thanh 聞Văn 之chi 權quyền 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 聞văn 此thử 法pháp 。 疑nghi 網võng 皆giai 已dĩ 除trừ 。 千thiên 二nhị 百bách 羅La 漢Hán 。 悉tất 亦diệc 當đương 作tác 佛Phật 。 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 解giải 云vân 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 真chân 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 以dĩ 佛Phật 道Đạo 聲thanh 。 令linh 一nhất 切thiết 聞văn 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 普phổ 於ư 其kỳ 中trung 。 應ưng 受thọ 供cúng 養dường 。 至chí 於ư 調Điều 達Đạt 受thọ 記ký 龍long 女nữ 作tác 佛Phật 。 莫mạc 非phi 開khai 九cửu 界giới 之chi 權quyền 。 顯hiển 佛Phật 界giới 之chi 實thật 。 或hoặc 開khai 修tu 善thiện 。 而nhi 究cứu 竟cánh 乎hồ 性tánh 善thiện 。 或hoặc 開khai 修tu 惡ác 。 而nhi 究cứu 竟cánh 乎hồ 性tánh 惡ác 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 不bất 在tại 茲tư 乎hồ 。 至chí 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 專chuyên 談đàm 性tánh 惡ác 。 故cố 曰viết 。 闡xiển 提đề 善thiện 人nhân 二nhị 人nhân 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 名danh 為vi 善thiện 惡ác 緣duyên 因nhân 。 具cụ 在tại 彼bỉ 部bộ 。 不bất 能năng 具cụ 引dẫn 。 是thị 則tắc 欲dục 明minh 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 者giả 。 苟cẩu 不bất 知tri 性tánh 具cụ 。 善thiện 惡ác 之chi 旨chỉ 。 如như 無vô 目mục 夜dạ 遊du 。 何hà 以dĩ 為vi 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 何hà 以dĩ 為vi 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 苟cẩu 非phi 天thiên 台thai 一nhất 宗tông 教giáo 觀quán 發phát 明minh 此thử 旨chỉ 。 則tắc 圓viên 頓đốn 教giáo 理lý 。 幾kỷ 乎hồ 絕tuyệt 滅diệt 矣hĩ 。 虎hổ 谿khê 懷hoài 則tắc 師sư 云vân 。 只chỉ 一nhất 具cụ 字tự 彌di 顯hiển 今kim 宗tông 。 以dĩ 性tánh 具cụ 善thiện 他tha 師sư 亦diệc 知tri 。 具cụ 惡ác 緣duyên 了liễu 他tha 皆giai 莫mạc 測trắc 。 正chánh 此thử 謂vị 也dã 。 是thị 故cố 欲dục 從tùng 事sự 於ư 如Như 來Lai 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 者giả 。 則tắc 性tánh 具cụ 之chi 道đạo 。 是thị 不bất 可khả 不bất 知tri 。 而nhi 不bất 可khả 不bất 學học 。 即tức 弘hoằng 是thị 道đạo 者giả 。 亦diệc 不bất 可khả 不bất 講giảng 。 而nhi 不bất 可khả 不bất 廣quảng 也dã 。 故cố 今kim 對đối 君quân 。 凡phàm 立lập 八bát 大đại 科khoa 。 以dĩ 發phát 明minh 之chi 。 一nhất 真Chân 如Như 不bất 變biến 十thập 界giới 冥minh 伏phục 門môn 。 二nhị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 十thập 界giới 差sai 別biệt 門môn 。 三tam 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 無vô 差sai 而nhi 差sai 門môn 。 四tứ 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 差sai 而nhi 無vô 差sai 門môn 。 五ngũ 因nhân 心tâm 本bổn 具cụ 毫hào 無vô 虧khuy 欠khiếm 門môn 。 六lục 果quả 地địa 融dung 通thông 一nhất 無vô 所sở 改cải 門môn 。 七thất 隨tùy 淨tịnh 圓viên 修tu 全toàn 修tu 在tại 性tánh 門môn 。 八bát 隨tùy 淨tịnh 圓viên 證chứng 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 門môn 。
客khách 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 真Chân 如Như 不bất 變biến 十thập 界giới 冥minh 伏phục 門môn 。 余dư 曰viết 。 此thử 論luận 諸chư 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 自tự 無vô 始thỉ 劫kiếp 前tiền 。 未vị 有hữu 識thức 心tâm 時thời 。 而nhi 真Chân 如Như 妙diệu 心tâm 不bất 遷thiên 不bất 變biến 。 清thanh 淨tịnh 廣quảng 大đại 。 常thường 住trụ 堅kiên 凝ngưng 。 華hoa 嚴nghiêm 稱xưng 為vi 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 法pháp 華hoa 稱xưng 為vi 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 圓viên 覺giác 稱xưng 為vi 。 有hữu 大đại 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 楞lăng 嚴nghiêm 稱xưng 為vi 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 又hựu 稱xưng 為vi 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 起khởi 信tín 論luận 稱xưng 為vi 本bổn 覺giác 。 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 覺giác 義nghĩa 者giả 。 謂vị 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 常thường 住trụ 一nhất 相tướng 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。 依y 此thử 法Pháp 身thân 。 說thuyết 名danh 本bổn 覺giác 。 而nhi 此thử 本bổn 覺giác 性tánh 具cụ 十thập 界giới 。 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 。 依y 報báo 國quốc 土độ 。 十thập 界giới 假giả 名danh 。 毫hào 無vô 虧khuy 欠khiếm 。 又hựu 復phục 具cụ 足túc 三tam 因nhân 佛Phật 性tánh 。 一nhất 正chánh 因nhân 即tức 法Pháp 身thân 德đức 。 二nhị 了liễu 因nhân 即tức 般Bát 若Nhã 德đức 。 三tam 緣duyên 因nhân 即tức 解giải 脫thoát 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 謂vị 之chi 三tam 因nhân 佛Phật 性tánh 。 正chánh 因nhân 法Pháp 身thân 。 取thủ 其kỳ 竪thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 義nghĩa 。 了liễu 因nhân 般Bát 若Nhã 。 取thủ 其kỳ 當đương 體thể 照chiếu 明minh 義nghĩa 。 緣duyên 因nhân 解giải 脫thoát 。 取thủ 其kỳ 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 義nghĩa 。 但đãn 此thử 本bổn 覺giác 。 雖tuy 具cụ 十thập 界giới 依y 正chánh 。 以dĩ 未vị 隨tùy 緣duyên 故cố 。 冥minh 伏phục 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 未vị 曾tằng 彰chương 顯hiển 。 以dĩ 本bổn 具cụ 十thập 界giới 依y 報báo 言ngôn 之chi 。 則tắc 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 。 性tánh 色sắc 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 色sắc 。 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 莫mạc 不bất 如như 是thị 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 是thị 也dã 。 以dĩ 本bổn 具cụ 十thập 界giới 正chánh 報báo 言ngôn 之chi 。 則tắc 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 。 性tánh 見kiến 覺giác 明minh 。 覺giác 精tinh 明minh 見kiến 。 性tánh 識thức 明minh 知tri 。 覺giác 明minh 真chân 識thức 。 莫mạc 不bất 清thanh 淨tịnh 。 本bổn 然nhiên 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 是thị 也dã 。 圓viên 覺giác 經kinh 則tắc 曰viết 。
善thiện 男nam 子tử 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 及cập 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 證chứng 得đắc 諸chư 幻huyễn 。 滅diệt 影ảnh 像tượng 故cố 。
爾nhĩ 時thời 便tiện 得đắc 。 無vô 方phương 清thanh 淨tịnh 。 無vô 邊biên 虗hư 空không 。 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 顯hiển 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 見kiến 塵trần 清thanh 淨tịnh 。 見kiến 清thanh 淨tịnh 故cố 。 眼nhãn 根căn 清thanh 淨tịnh 。 根căn 清thanh 淨tịnh 故cố 。 眼nhãn 識thức 清thanh 淨tịnh 。 識thức 清thanh 淨tịnh 故cố 。 間gian 塵trần 清thanh 淨tịnh 。 間gian 清thanh 淨tịnh 故cố 。 耳nhĩ 根căn 清thanh 淨tịnh 。 根căn 清thanh 淨tịnh 故cố 。 耳nhĩ 識thức 清thanh 淨tịnh 。 識thức 清thanh 淨tịnh 故cố 。 覺giác 塵trần 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
善thiện 男nam 子tử 。 根căn 清thanh 淨tịnh 故cố 。 色sắc 塵trần 清thanh 淨tịnh 。 色sắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 聲thanh 塵trần 清thanh 淨tịnh 。 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
善thiện 男nam 子tử 。 六lục 塵trần 清thanh 淨tịnh 故cố 。 地địa 大đại 清thanh 淨tịnh 。 地địa 清thanh 淨tịnh 故cố 。 水thủy 大đại 清thanh 淨tịnh 。 火hỏa 大đại 風phong 大đại 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
善thiện 男nam 子tử 。 四tứ 大đại 清thanh 淨tịnh 故cố 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 清thanh 淨tịnh 。 彼bỉ 清thanh 淨tịnh 故cố 。 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 佛Phật 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 三Tam 十Thập 七Thất 助Trợ 道Đạo 品Phẩm 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。
善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 實thật 相tướng 。 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 一nhất 身thân 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 身thân 清thanh 淨tịnh 故cố 。 多đa 身thân 清thanh 淨tịnh 。 多đa 身thân 清thanh 淨tịnh 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 圓viên 覺giác 清thanh 淨tịnh 。
善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 世thế 界giới 清thanh 淨tịnh 故cố 。 多đa 世thế 界giới 清thanh 淨tịnh 。 多đa 世thế 界giới 清thanh 淨tịnh 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 盡tận 於ư 虗hư 空không 。 圓viên 裹khỏa 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 。 清thanh 淨tịnh 不bất 動động 。
善thiện 男nam 子tử 。 虗hư 空không 如như 是thị 平bình 等đẳng 。 不bất 動động 當đương 知tri 覺giác 性tánh 。 平bình 等đẳng 不bất 動động 。 四tứ 大đại 不bất 動động 故cố 。 當đương 知tri 覺giác 性tánh 。 平bình 等đẳng 不bất 動động 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 平bình 等đẳng 不bất 動động 。 當đương 知tri 覺giác 性tánh 。 平bình 等đẳng 不bất 動động 。
善thiện 男nam 子tử 。 覺giác 性tánh 遍biến 滿mãn 。 清thanh 淨tịnh 不bất 動động 。 圓viên 無vô 際tế 故cố 。 當đương 知tri 六lục 根căn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 根căn 遍biến 滿mãn 故cố 。 當đương 知tri 六lục 塵trần 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 塵trần 遍biến 滿mãn 故cố 。 當đương 知tri 四tứ 大đại 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。
善thiện 男nam 子tử 。 由do 彼bỉ 妙diệu 覺giác 。 性tánh 遍biến 滿mãn 故cố 。 根căn 性tánh 塵trần 性tánh 。 無vô 壞hoại 無vô 雜tạp 。 根căn 塵trần 無vô 壞hoại 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 無vô 壞hoại 無vô 雜tạp 。 如như 百bách 千thiên 燈đăng 。 光quang 照chiếu 一nhất 室thất 。 其kỳ 光quang 遍biến 滿mãn 。 無vô 壞hoại 無vô 雜tạp 。 此thử 亦diệc 明minh 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 圓viên 覺giác 妙diệu 性tánh 。 具cụ 十thập 種chủng 法Pháp 界Giới 故cố 。 至chí 果quả 成thành 證chứng 得đắc 諸chư 幻huyễn 。 滅diệt 十thập 界giới 事sự 中trung 影ảnh 像tượng 。 使sử 得đắc 性tánh 具cụ 十thập 界giới 。 莫mạc 不bất 清thanh 淨tịnh 。 不bất 動động 遍biến 滿mãn 。 以dĩ 復phục 真Chân 如Như 不bất 變biến 之chi 三tam 德đức 也dã 。 然nhiên 則tắc 十thập 界giới 即tức 三tam 因nhân 也dã 。 三tam 因nhân 即tức 十thập 界giới 也dã 。 雖tuy 然nhiên 相tương/tướng 即tức 。 而nhi 有hữu 性tánh 善thiện 性tánh 惡ác 之chi 殊thù 。 本bổn 具cụ 九cửu 界giới 三tam 因nhân 。 名danh 為vi 性tánh 惡ác 。 本bổn 具cụ 佛Phật 界giới 三tam 因nhân 。 名danh 為vi 性tánh 善thiện 。 而nhi 此thử 十thập 界giới 善thiện 惡ác 三tam 因nhân 。 既ký 居cư 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 即tức 之chi 彌di 分phần/phân 。 派phái 之chi 常thường 合hợp 。 華hoa 嚴nghiêm 稱xưng 為vi 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 具cụ 足túc 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 稱xưng 為vi 擣đảo 萬vạn 種chủng 香hương 為vi 丸hoàn 。 若nhược 燒thiêu 一nhất 塵trần 。 具cụ 足túc 眾chúng 氣khí 。 淨tịnh 名danh 稱xưng 為vi 。 入nhập 此thử 室thất 者giả 。 惟duy 聞văn 諸chư 佛Phật 功công 德đức 之chi 香hương 。 大đại 集tập 稱xưng 為vi 如như 人nhân 入nhập 海hải 浴dục 。 已dĩ 用dụng 諸chư 河hà 之chi 水thủy 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 恐khủng 於ư 此thử 義nghĩa 未vị 了liễu 。 復phục 示thị 之chi 圖đồ 。 俾tỉ 讀đọc 此thử 書thư 者giả 。 觀quán 像tượng 以dĩ 得đắc 意ý 焉yên 。
真Chân 如Như 不bất 變biến 十thập 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
客khách 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 十thập 界giới 差sai 別biệt 門môn 。 余dư 曰viết 。 前tiền 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 。 能năng 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。 具cụ 造tạo 十thập 法Pháp 界Giới 者giả 。 正chánh 以dĩ 法Pháp 界Giới 圓viên 融dung 之chi 體thể 。 真Chân 如Như 不bất 變biến 之chi 性tánh 。 如như 君quân 子tử 不bất 器khí 。 善thiện 惡ác 皆giai 能năng 。 圓viên 頓đốn 教giáo 旨chỉ 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 極cực 要yếu 緊khẩn 處xứ 。 全toàn 在tại 此thử 能năng 之chi 一nhất 字tự 上thượng 建kiến 立lập 。 若nhược 它# 別biệt 教giáo 所sở 宗tông 但đãn 中trung 佛Phật 性tánh 。 惟duy 具cụ 善thiện 而nhi 不bất 具cụ 惡ác 。 其kỳ 於ư 文văn 經kinh 為vi 善thiện 之chi 事sự 。 或hoặc 者giả 能năng 之chi 。 若nhược 於ư 武võ 緯# 征chinh 伐phạt 之chi 事sự 。 則tắc 不bất 能năng 之chi 。 何hà 足túc 以dĩ 苾bật 才tài 無vô 不bất 具cụ 。 藝nghệ 無vô 不bất 就tựu 。 成thành 德đức 之chi 士sĩ 哉tai 。 若nhược 圓viên 頓đốn 教giáo 旨chỉ 所sở 明minh 。 真Chân 如Như 不bất 變biến 之chi 體thể 。 既ký 具cụ 十thập 界giới 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 故cố 未vị 隨tùy 緣duyên 時thời 。 則tắc 居cư 然nhiên 不bất 變biến 。 若nhược 隨tùy 緣duyên 時thời 。 而nhi 有hữu 十thập 界giới 染nhiễm 淨tịnh 之chi 用dụng 。 謂vị 能năng 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 造tạo 九cửu 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 淨tịnh 緣duyên 造tạo 佛Phật 法Pháp 界giới 。 十thập 種chủng 法Pháp 界Giới 既ký 是thị 性tánh 具cụ 。 又hựu 是thị 能năng 事sự 。 惟duy 彰chương 己kỷ 能năng 。 何hà 過quá 之chi 有hữu 。 非phi 比tỉ 淳thuần 善thiện 之chi 人nhân 。 一nhất 切thiết 惡ác 事sự 。 本bổn 非phi 所sở 能năng 。 被bị 惡ác 人nhân 逼bức 。 強cường/cưỡng 令linh 作tác 惡ác 。 慮lự 其kỳ 名danh 德đức 俱câu 喪táng 。 則tắc 慚tàm 恧# 無vô 地địa 。 斯tư 為vi 過quá 矣hĩ 。 然nhiên 此thử 一nhất 門môn 。 宜nghi 分phần/phân 因nhân 果quả 。 因nhân 論luận 方phương 修tu 。 果quả 論luận 感cảm 報báo 。 方phương 修tu 之chi 因nhân 。
復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 起khởi 念niệm 名danh 造tạo 。 二nhị 搆câu 作tác 名danh 造tạo 。 起khởi 念niệm 名danh 造tạo 者giả 。 如như 世thế 人nhân 日nhật 用dụng 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 凡phàm 起khởi 一nhất 念niệm 。 必tất 屬thuộc 一nhất 界giới 。 一nhất 界giới 生sanh 起khởi 名danh 事sự 造tạo 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 為vi 理lý 具cụ 。 以dĩ 冥minh 伏phục 故cố 不bất 有hữu 。 以dĩ 現hiện 起khởi 故cố 不bất 無vô 。 全toàn 造tạo 而nhi 具cụ 。 故cố 不bất 有hữu 而nhi 恆hằng 有hữu 。 全toàn 具cụ 而nhi 造tạo 。 故cố 不bất 無vô 而nhi 恆hằng 無vô 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 實thật 相tướng 理lý 顯hiển 。 故cố 善thiện 觀quán 一nhất 念niệm 者giả 。 三tam 智trí 一nhất 心tâm 中trung 得đắc 矣hĩ 。 二nhị 搆câu 作tác 名danh 造tạo 者giả 。 依y 此thử 真Chân 如Như 所sở 起khởi 一nhất 念niệm 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 搆câu 造tạo 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 因nhân 。 成thành 業nghiệp 性tánh 故cố 。 現hiện 起khởi 冥minh 伏phục 。 義nghĩa 同đồng 上thượng 說thuyết 。 是thị 故cố 能năng 善thiện 觀quán 一nhất 心tâm 為vi 界giới 者giả 。 三tam 智trí 亦diệc 一nhất 心tâm 中trung 得đắc 矣hĩ 。 果quả 論luận 感cảm 報báo 者giả 。 約ước 三tam 世thế 論luận 。 方phương 修tu 之chi 因nhân 若nhược 在tại 過quá 去khứ 。 則tắc 感cảm 報báo 之chi 果quả 在tại 現hiện 在tại 。 若nhược 方phương 修tu 之chi 因nhân 在tại 現hiện 在tại 。 則tắc 感cảm 報báo 之chi 果quả 在tại 未vị 來lai 。 又hựu 方phương 修tu 之chi 因nhân 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 感cảm 報báo 之chi 果quả 有hữu 定định 不bất 定định 。 轉chuyển 則tắc 不bất 定định 。 不bất 轉chuyển 則tắc 定định 。 如như 一nhất 念niệm 貪tham 心tâm 起khởi 。 為vi 地địa 獄ngục 因nhân 。 若nhược 能năng 改cải 格cách 前tiền 非phi 。 慚tàm 愧quý 懺sám 悔hối 。 或hoặc 轉chuyển 為vi 人nhân 天thiên 。 或hoặc 轉chuyển 為vi 四tứ 聖thánh 。 在tại 其kỳ 用dụng 心tâm 勵lệ 行hành 之chi 不bất 同đồng 。 下hạ 當đương 列liệt 圖đồ 具cụ 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 使sử 閱duyệt 者giả 有hữu 所sở 照chiếu 非phi 成thành 是thị 焉yên 。
真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 十thập 界giới 差sai 別biệt 之chi 圖đồ
佛Phật 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
一nhất 佛Phật 法Pháp 界giới 者giả
慈từ 雲vân 大đại 師sư 法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 人nhân 因nhân 讀đọc 圓viên 滿mãn 修tu 多đa 羅la 。 及cập 聞văn 善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 說thuyết 。 起khởi 淨tịnh 信tín 心tâm 。 信tín 己kỷ 一nhất 念niệm 三tam 道đạo 之chi 性tánh 。 即tức 三tam 德đức 性tánh 。 苦khổ 道đạo 即tức 法Pháp 身thân 。 煩phiền 惱não 即tức 般Bát 若Nhã 。 結kết 業nghiệp 即tức 解giải 脫thoát 。 法Pháp 身thân 究cứu 竟cánh 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 一nhất 究cứu 竟cánh 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 。 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 亦diệc 究cứu 竟cánh 。 一nhất 清thanh 淨tịnh 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 自tự 在tại 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 亦diệc 自tự 在tại 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 亦diệc 非phi 一nhất 異dị 。 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 餘dư 亦diệc 常thường 住trụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 淨tịnh 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 則tắc 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 四tứ 德đức 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 悉tất 是thị 佛Phật 法Pháp 。 既ký 信tín 是thị 已dĩ 。 以dĩ 境cảnh 繫hệ 心tâm 。 以dĩ 心tâm 繫hệ 境cảnh 。 心tâm 境cảnh 念niệm 念niệm 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 必tất 見kiến 法pháp 性tánh 。 設thiết 未vị 相tương 應ứng 。 當đương 依y 一nhất 實thật 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 起khởi 四tứ 大đại 誓thệ 。 無vô 所sở 求cầu 中trung 吾ngô 故cố 求cầu 之chi 。 依y 前tiền 苦khổ 道đạo 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 發phát 一nhất 誓thệ 願nguyện 。 未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 即tức 集Tập 諦Đế 。 發phát 一nhất 誓thệ 願nguyện 。 未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。 苦khổ 通thông 即tức 法Pháp 身thân 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 發phát 一nhất 誓thệ 願nguyện 。 未vị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 。 發phát 一nhất 誓thệ 願nguyện 。 未vị 安an 者giả 令linh 安an 。 四tứ 弘hoằng 不bất 入nhập 。 當đương 巧xảo 安an 心tâm 止Chỉ 觀Quán 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 具cụ 修tu 十thập 法pháp 。 必tất 入nhập 五ngũ 品phẩm 六lục 根căn 。 及cập 分phần/phân 證chứng 位vị 。 名danh 佛Phật 法Pháp 界giới 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 約ước 佛Phật 界giới 。 論luận 方phương 修tu 之chi 因nhân 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 感cảm 報báo 之chi 果quả 定định 不bất 定định 者giả 。 佛Phật 果Quả 既ký 是thị 究cứu 竟cánh 三Tam 身Thân 。 則tắc 惟duy 是thị 定định 。 無vô 不bất 定định 義nghĩa 。 若nhược 方phương 修tu 之chi 因nhân 。 二nhị 種chủng 中trung 正chánh 以dĩ 佛Phật 界giới 現hiện 起khởi 。 則tắc 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 外ngoại 熏huân 緣duyên 強cường 弱nhược 不bất 同đồng 。 如như 初sơ 起khởi 一nhất 念niệm 佛Phật 界giới 之chi 心tâm 。 名danh 造tạo 居cư 凡phàm 夫phu 。 不bất 定định 聚tụ 者giả 。 人nhân 分phần/phân 兩lưỡng 品phẩm 。 一nhất 者giả 若nhược 人nhân 發phát 佛Phật 界giới 心tâm 已dĩ 。 其kỳ 志chí 堅kiên 固cố 。 念niệm 念niệm 在tại 道đạo 。 一nhất 入nhập 永vĩnh 入nhập 。 此thử 則tắc 更cánh 無vô 退thoái 轉chuyển 。 二nhị 者giả 是thị 人nhân 雖tuy 始thỉ 發phát 心tâm 求cầu 佛Phật 。 然nhiên 而nhi 立lập 心tâm 不bất 固cố 。 弘hoằng 誓thệ 非phi 堅kiên 。 或hoặc 逢phùng 逆nghịch 境cảnh 。 而nhi 退thoái 為vi 偏thiên 乘thừa 。 或hoặc 遇ngộ 順thuận 境cảnh 。 而nhi 即tức 興hưng 凡phàm 念niệm 。 人nhân 天thiên 善thiện 道đạo 。 逐trục 境cảnh 漂phiêu 流lưu 。 惡ác 道đạo 三tam 途đồ 。 逢phùng 緣duyên 墮đọa 落lạc 。 起khởi 念niệm 之chi 造tạo 既ký 然nhiên 。 搆câu 作tác 之chi 修tu 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 退thoái 轉chuyển 者giả 。 如như 善thiện 財tài 南nam 求cầu 。 常thường 啼đề 東đông 請thỉnh 。 割cát 內nội 貿mậu 鴿cáp 。 至chí 死tử 而nhi 不bất 退thoái 。 投đầu 身thân 喂# 虎hổ 。 委ủy 骨cốt 而nhi 無vô 移di 。 以dĩ 進tiến 例lệ 退thoái 。 應ưng 亦diệc 多đa 人nhân 。 不bất 足túc 為vi 訓huấn 。 故cố 其kỳ 錄lục 少thiểu 出xuất 耳nhĩ 。
菩Bồ 薩Tát 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
二nhị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 觀quán 根căn 塵trần 。 為vi 迷mê 解giải 本bổn 。 迷mê 故cố 則tắc 有hữu 十thập 界giới 苦khổ 集tập 。 悟ngộ 故cố 則tắc 有hữu 四tứ 聖thánh 滅diệt 道đạo 。 緣duyên 此thử 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 起khởi 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。 未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。 未vị 安an 者giả 令linh 安an 。 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 善thiện 巧xảo 度độ 生sanh 。 慈từ 眼nhãn 視thị 物vật 。 所sở 集tập 福phước 業nghiệp 。 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 。 如như 是thị 起khởi 一nhất 念niệm 者giả 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 約ước 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 。 論luận 方phương 修tu 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 有hữu 退thoái 不bất 退thoái 者giả 。 此thử 中trung 明minh 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。
復phục 有hữu 進tiến 不bất 進tiến 。 退thoái 不bất 退thoái 二nhị 義nghĩa 。 言ngôn 不bất 轉chuyển 者giả 。 惟duy 修tu 此thử 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 而nhi 已dĩ 。 轉chuyển 者giả 復phục 二nhị 。 有hữu 轉chuyển 心tâm 為vi 佛Phật 道Đạo 進tiến 而nhi 不bất 退thoái 者giả 。 有hữu 雖tuy 轉chuyển 而nhi 不bất 進tiến 者giả 。 果quả 報báo 中trung 復phục 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 二nhị 義nghĩa 。 轉chuyển 者giả 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 登đăng 初Sơ 地Địa 。 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 有hữu 轉chuyển 入nhập 圓viên 教giáo 二nhị 住trụ 者giả 。 此thử 即tức 教giáo 行hành 二nhị 道đạo 。 雖tuy 則tắc 不bất 圓viên 。 至chí 於ư 證chứng 道đạo 。 證chứng 與dữ 圓viên 同đồng 是thị 也dã 。 不bất 轉chuyển 者giả 。 則tắc 始thỉ 終chung 三tam 道đạo 皆giai 別biệt 也dã 。 然nhiên 而nhi 既ký 登đăng 初Sơ 地Địa 。 則tắc 惟duy 進tiến 無vô 退thoái 。 故cố 無vô 不bất 退thoái 義nghĩa 也dã 。 若nhược 約ước 人nhân 論luận 退thoái 轉chuyển 者giả 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 尊tôn 者giả 。 往vãng 劫kiếp 之chi 先tiên 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 因nhân 外ngoại 道đạo 婆Bà 羅La 門Môn 。 乞khất 施thí 其kỳ 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 眼nhãn 施thí 何hà 用dụng 。 可khả 乞khất 它# 物vật 。 外ngoại 道đạo 曰viết 。 餘dư 無vô 所sở 需# 。 必tất 欲dục 眼nhãn 爾nhĩ 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 具cụ 忍nhẫn 力lực 。 勉miễn 強cường/cưỡng 剜oan 施thí 。 外ngoại 道đạo 得đắc 眼nhãn 。 嗔sân 而nhi 擲trịch 地địa 曰viết 。 我ngã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 之chi 眼nhãn 。 必tất 香hương 潔khiết 清thanh 美mỹ 。 故cố 來lai 乞khất 之chi 。 若nhược 仍nhưng 臭xú 穢uế 。 與dữ 庸dong 人nhân 何hà 異dị 。 不bất 須tu 此thử 物vật 。 以dĩ 足túc 踐tiễn 踏đạp 而nhi 去khứ 。 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 濁trược 世thế 眾chúng 生sanh 。 剛cang 強cường 乃nãi 爾nhĩ 。 無vô 用dụng 之chi 物vật 必tất 欲dục 求cầu 之chi 。 得đắc 之chi 賤tiện 辱nhục 。 真chân 難nan 可khả 度độ 。 不bất 如như 舍xá 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 修tu 於ư 聲Thanh 聞Văn 。 自tự 出xuất 生sanh 死tử 。 由do 是thị 漸tiệm 退thoái 墮đọa 為vi 凡phàm 夫phu 。 釋thích 論luận 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 經kinh 六lục 十thập 劫kiếp 。 於ư 六lục 心tâm 中trung 退thoái 。 又hựu 如như 法Pháp 華hoa 會hội 上thượng 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 於ư 塵trần 點điểm 劫kiếp 前tiền 。 大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 佛Phật 。 十thập 六lục 王vương 子tử 所sở 。 同đồng 聽thính 法Pháp 華hoa 。 發phát 無vô 上thượng 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 有hữu 不bất 退thoái 者giả 。 久cửu 已dĩ 作tác 佛Phật 。 有hữu 退thoái 轉chuyển 者giả 。 舍xá 大đại 取thủ 小tiểu 。 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 。 小Tiểu 乘Thừa 機cơ 熟thục 。 今kim 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 直trực 至chí 今kim 生sanh 。 如Như 來Lai 更cánh 以dĩ 五ngũ 時thời 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 成thành 熟thục 之chi 。 方phương 得đắc 受thọ 記ký 。 當đương 來lai 作tác 佛Phật 。 故cố 知tri 修tu 行hành 佛Phật 道Đạo 。 與dữ 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 俱câu 有hữu 退thoái 不bất 退thoái 異dị 也dã 。
緣Duyên 覺Giác 法Pháp 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
緣Duyên 覺Giác 法Pháp 界giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 根căn 塵trần 念niệm 起khởi 。 了liễu 之chi 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 生sanh 故cố 有hữu 行hành 。 行hành 招chiêu 名danh 色sắc 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 三tam 世thế 相tương 續tục 。 如như 舞vũ 火hỏa 輪luân 。 因nhân 緣duyên 本bổn 空không 。 幻huyễn 化hóa 不bất 實thật 。 求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 樂nhạo 獨độc 善thiện 寂tịch 。 觀quán 空không 心tâm 。 重trọng/trùng 。 耽đam 住trụ 寂tịch 定định 。 雖tuy 得đắc 道Đạo 果quả 。 不bất 慕mộ 化hóa 人nhân 。
復phục 有hữu 觀quán 物vật 榮vinh 落lạc 。 悟ngộ 世thế 非phi 常thường 。 聞văn 空không 得đắc 道Đạo 。 名danh 為vi 獨Độc 覺Giác 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 名danh 為vi 緣Duyên 覺Giác 法Pháp 界giới 。 方phương 修tu 之chi 因nhân 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 退thoái 不bất 退thoái 。 於ư 下hạ 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 界giới 中trung 共cộng 論luận 。
聲Thanh 聞Văn 法Pháp 界giới 。 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
聲Thanh 聞Văn 法Pháp 界giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 根căn 塵trần 因nhân 緣duyên 。 隨tùy 有hữu 一nhất 念niệm 。 依y 色sắc 心tâm 故cố 苦khổ 。 由do 煩phiền 惱não 故cố 集tập 。 厭yếm 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 非phi 對đối 治trị 如như 何hà 。 遂toại 依y 四Tứ 諦Đế 。 修tu 十thập 六lục 觀quán 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 如như 救cứu 頭đầu 然nhiên 。 由do 四tứ 善thiện 根căn 。 得đắc 入nhập 無vô 漏lậu 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 證chứng 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 會hội 偏thiên 真chân 理lý 。 不bất 得đắc 佛Phật 法Pháp 。 不bất 慕mộ 化hóa 人nhân 。 如như 獐chương 獨độc 跳khiêu 不bất 顧cố 後hậu 羣quần 。 如như 此thử 一nhất 念niệm 。 名danh 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 界giới 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 約ước 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 二nhị 法Pháp 界Giới 。 論luận 方phương 修tu 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 有hữu 退thoái 不bất 退thoái 者giả 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 既ký 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 外ngoại 熏huân 緣duyên 強cường 弱nhược 。 性tánh 不bất 可khả 定định 。 餘dư 義nghĩa 同đồng 於ư 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 不bất 轉chuyển 中trung 。
復phục 有hữu 進tiến 不bất 進tiến 。 退thoái 不bất 退thoái 二nhị 義nghĩa 。 言ngôn 不bất 轉chuyển 者giả 。 惟duy 修tu 二Nhị 乘Thừa 之chi 法pháp 而nhi 已dĩ 。 轉chuyển 則tắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 發phát 心tâm 轉chuyển 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 發phát 心tâm 轉chuyển 為vi 佛Phật 界giới 。 轉chuyển 此thử 二nhị 界giới 。
復phục 有hữu 二nhị 心tâm 。 有hữu 一nhất 轉chuyển 之chi 後hậu 進tiến 而nhi 不bất 退thoái 者giả 。 有hữu 雖tuy 轉chuyển 而nhi 不bất 進tiến 者giả 。 果quả 報báo 復phục 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 二nhị 義nghĩa 。 不bất 轉chuyển 者giả 。 即tức 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 是thị 也dã 。 轉chuyển 者giả 。 即tức 藏tạng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 為vi 通thông 教giáo 大Đại 乘Thừa 所sở 接tiếp 。 或hoặc 通thông 教giáo 為vi 別biệt 圓viên 二nhị 教giáo 所sở 接tiếp 。 或hoặc 從tùng 空không 入nhập 。 假giả 學học 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 或hoặc 空không 入nhập 假giả 中trung 。 修tu 行hành 佛Phật 道Đạo 是thị 也dã 。
天thiên 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
天thiên 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 念niệm 心tâm 起khởi 。 多đa 忻hãn 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 篤đốc 其kỳ 善thiện 心tâm 。 希hy 於ư 來lai 報báo 。 齋trai 戒giới 純thuần 淨tịnh 。 飯phạn 食thực 沙Sa 門Môn 。 造tạo 立lập 塔tháp 寺tự 。 及cập 佛Phật 形hình 像tượng 。 書thư 寫tả 大Đại 乘Thừa 。 濟tế 惠huệ 貧bần 病bệnh 。 於ư 十Thập 善Thiện 法pháp 。 止chỉ 作tác 具cụ 修tu 。 自tự 然nhiên 成thành 性tánh 。 或hoặc 關quan 禁cấm 六lục 根căn 。 使sử 六lục 情tình 不bất 蕩đãng 。 六lục 塵trần 不bất 入nhập 。 得đắc 欲dục 界giới 禪thiền 。 及cập 色sắc 無vô 色sắc 定định 。 身thân 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 三tam 業nghiệp 調điều 良lương 。 如như 此thử 一nhất 念niệm 。 名danh 天thiên 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 約ước 天thiên 法Pháp 界Giới 。 論luận 方phương 修tu 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 現hiện 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 外ngoại 熏huân 緣duyên 強cường 弱nhược 不bất 同đồng 。 或hoặc 修tu 下hạ 天thiên 之chi 福phước 。 而nhi 轉chuyển 為vi 上thượng 天thiên 。 或hoặc 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 間gian 禪thiền 。 或hoặc 減giảm 上thượng 天thiên 之chi 福phước 。 而nhi 轉chuyển 為vi 下hạ 天thiên 。 轉chuyển 為vi 人nhân 界giới 。 轉chuyển 為vi 修tu 羅la 。 與dữ 夫phu 三tam 途đồ 。 初sơ 不bất 可khả 定định 。 果quả 報báo 有hữu 退thoái 不bất 退thoái 者giả 。 不bất 退thoái 則tắc 長trường 時thời 受thọ 天thiên 之chi 報báo 。 或hoặc 更cánh 昇thăng 上thượng 天thiên 。 或hoặc 因nhân 修tu 欲dục 定định 。 未vị 到đáo 地địa 定định 。 或hoặc 得đắc 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 。 三tam 禪thiền 四tứ 禪thiền 等đẳng 定định 。 而nhi 進tiến 昇thăng 上thượng 界giới 。 此thử 則tắc 不bất 獨độc 不bất 退thoái 。 兼kiêm 之chi 有hữu 進tiến 者giả 也dã 。 若nhược 天thiên 福phước 既ký 盡tận 。 而nhi 為vi 人nhân 道đạo 修tu 羅la 。 所sở 謂vị 降giáng 德đức 貶biếm 墜trụy 是thị 也dã 。 或hoặc 天thiên 福phước 既ký 盡tận 。 而nhi 先tiên 世thế 惡ác 種chủng 正chánh 萌manh 。 而nhi 竟cánh 墮đọa 三tam 途đồ 。 如như 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 利lợi 根căn 聰thông 明minh 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 得đắc 無vô 想tưởng 定định 。 八bát 萬vạn 劫kiếp 天thiên 報báo 既ký 盡tận 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 墮đọa 為vi 飛phi 貍ly 之chi 身thân 。 或hoặc 將tương 崩băng 而nhi 昇thăng 。 轉chuyển 其kỳ 果quả 報báo 。 免miễn 於ư 惡ác 趣thú 。 生sanh 於ư 善thiện 道đạo 。 如như 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 五ngũ 衰suy 相tướng 現hiện 。 中trung 陰ấm 相tương/tướng 起khởi 。 應ưng 作tác 猪trư 身thân 。 帝Đế 釋Thích 教giáo 其kỳ 修tu 三Tam 歸Quy 依Y 法pháp 。 得đắc 免miễn 畜súc 生sanh 之chi 報báo 。 生sanh 於ư 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 長trưởng 者giả 之chi 家gia 。 聞văn 法Pháp 入nhập 道đạo 。 故cố 逐trục 心tâm 生sanh 。 相tương 隨tùy 心tâm 轉chuyển 。 初sơ 無vô 定định 體thể 也dã 。
人nhân 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
人nhân 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 。 以dĩ 無vô 常thường 立lập 德đức 。 五Ngũ 戒Giới 修tu 身thân 。 於ư 國quốc 惟duy 忠trung 。 於ư 家gia 惟duy 孝hiếu 。 謙khiêm 損tổn 居cư 眾chúng 。 中trung 正chánh 存tồn 誠thành 。 推thôi 德đức 於ư 人nhân 。 引dẫn 咎cữu 向hướng 己kỷ 。 尊tôn 上thượng 恤tuất 下hạ 。 給cấp 孤cô 濟tế 貧bần 。 慚tàm 愧quý 是thị 壞hoại 。 慈từ 和hòa 為vi 性tánh 。 深thâm 信tín 三Tam 寶Bảo 。 崇sùng 重trọng/trùng 三Tam 歸Quy 。 精tinh 修tu 齊tề 戒giới 。 建kiến 立lập 塔tháp 寺tự 。 但đãn 希hy 世thế 樂lạc 。 無vô 升thăng 出xuất 心tâm 。 貪tham 惜tích 自tự 身thân 。 戀luyến 著trước 眷quyến 屬thuộc 。 如như 此thử 一nhất 念niệm 。 名danh 人nhân 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 約ước 人nhân 界giới 論luận 方phương 修tu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 退thoái 不bất 退thoái 者giả 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 現hiện 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 外ngoại 熏huân 緣duyên 。 強cường 弱nhược 不bất 同đồng 。 復phục 不bất 可khả 定định 四tứ 洲châu 人nhân 道đạo 中trung 。 惟duy 此thử 南nam 洲châu 。 人nhân 心tâm 黠hiệt 慧tuệ 。 易dị 可khả 化hóa 度độ 。 心tâm 極cực 易dị 轉chuyển 。 如như 論luận 方phương 修tu 起khởi 念niệm 。 於ư 日nhật 用dụng 中trung 。 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 而nhi 有hữu 念niệm 生sanh 。 於ư 十thập 界giới 中trung 。 必tất 落lạc 一nhất 界giới 。 未vị 聞văn 大Đại 道Đạo 者giả 。 善thiện 亦diệc 不bất 過quá 於ư 人nhân 天thiên 。 惡ác 則tắc 墜trụy 墮đọa 於ư 三tam 途đồ 。 如như 曰viết 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 堯# 舜thuấn 。 而nhi 竟cánh 為vi 之chi 。 生sanh 前tiền 不bất 失thất 為vi 人nhân 中trung 之chi 大đại 聖thánh 。 死tử 後hậu 不bất 失thất 為vi 上thượng 界giới 之chi 天thiên 曹tào 。 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 桀# 紂# 。 而nhi 亦diệc 竟cánh 為vi 之chi 。 生sanh 前tiền 則tắc 失thất 位vị 而nhi 殞vẫn 身thân 。 死tử 後hậu 必tất 三tam 途đồ 之chi 為vi 報báo 。 豈khởi 非phi 人nhân 道đạo 轉chuyển 。 而nhi 為vi 人nhân 中trung 之chi 聖thánh 。 天thiên 中trung 之chi 聖thánh 乎hồ 。 故cố 人nhân 天thiên 六lục 道đạo 。 轉chuyển 與dữ 不bất 轉chuyển 。 未vị 始thỉ 離ly 乎hồ 方phương 今kim 日nhật 用dụng 之chi 一nhất 念niệm 也dã 。 其kỳ 若nhược 曾tằng 聞văn 大Đại 道Đạo 。 或hoặc 淺thiển 悟ngộ 偏thiên 乘thừa 。 或hoặc 深thâm 信tín 真Chân 如Như 。 正chánh 方phương 修tu 人nhân 道đạo 也dã 。 而nhi 或hoặc 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 偏thiên 乘thừa 。 或hoặc 轉chuyển 為vi 涅Niết 槃Bàn 大Đại 道Đạo 。 故cố 佛Phật 世thế 之chi 得đắc 度độ 成thành 道Đạo 者giả 。 類loại 是thị 人nhân 王vương 宰tể 官quan 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 此thử 方phương 之chi 成thành 佛Phật 作tác 祖tổ 者giả 。 悉tất 係hệ 人nhân 中trung 俊# 傑kiệt 。 儒nho 道đạo 英anh 豪hào 。 果quả 報báo 定định 不bất 定định 者giả 。 若nhược 將tương 因nhân 驗nghiệm 果quả 。 以dĩ 果quả 證chứng 因nhân 。 貧bần 富phú 貴quý 賤tiện 。 業nghiệp 有hữu 前tiền 定định 。 其kỳ 或hoặc 相tương/tướng 逐trục 心tâm 生sanh 。 報báo 隨tùy 業nghiệp 轉chuyển 。 亦diệc 不bất 可khả 定định 。 如như 報báo 本bổn 貧bần 賤tiện 。 苟cẩu 有hữu 一nhất 德đức 之chi 格cách 天thiên 。 則tắc 轉chuyển 為vi 富phú 貴quý 者giả 有hữu 之chi 。 身thân 當đương 富phú 貴quý 。 有hữu 一nhất 行hành 之chi 失thất 德đức 。 則tắc 轉chuyển 為vi 貧bần 賤tiện 者giả 有hữu 之chi 。 如như 裴# 度độ 之chi 還hoàn 帶đái 。 宋tống 祁kỳ 之chi 度độ 蟻nghĩ 。 皆giai 其kỳ 事sự 也dã 。
阿a 修tu 羅la 界giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
阿a 修tu 羅la 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 。 雖tuy 好hiếu 修tu 善thiện 布bố 施thí 齋trai 戒giới 。 而nhi 多đa 猜# 嫌hiềm 。 狐hồ 疑nghi 進tiến 退thoái 。 所sở 修tu 福phước 業nghiệp 。 多đa 為vi 勝thắng 他tha 。 見kiến 人nhân 修tu 善thiện 。 情tình 多đa 嫉tật 忌kỵ 。 貢cống 高cao 我ngã 慢mạn 。 珍trân 己kỷ 輕khinh 人nhân 。 欲dục 彼bỉ 歸quy 從tùng 。 不bất 耐nại 謙khiêm 損tổn 。 如như 鴟si 高cao 飛phi 下hạ 視thị 。 外ngoại 揚dương 仁nhân 義nghĩa 。 內nội 無vô 實thật 德đức 。 眾chúng 前tiền 談đàm 論luận 。 引dẫn 長trường/trưởng 於ư 我ngã 。 不bất 循tuần 理lý 正chánh 。 不bất 媿quý 賢hiền 能năng 。 如như 此thử 行hành 心tâm 。 是thị 阿a 修tu 羅la 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 約ước 修tu 羅la 界giới 。 論luận 方phương 修tu 與dữ 搆câu 作tác 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 定định 不bất 定định 者giả 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 現hiện 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 外ngoại 熏huân 緣duyên 。 強cường 弱nhược 不bất 同đồng 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 如như 此thử 立lập 行hành 。 則tắc 定định 是thị 修tu 羅la 之chi 因nhân 。 勢thế 不bất 可khả 轉chuyển 。 其kỳ 或hoặc 心tâm 生sanh 慚tàm 愧quý 。 改cải 惡ác 遷thiên 善thiện 。 則tắc 轉chuyển 為vi 人nhân 天thiên 善thiện 道đạo 。 或hoặc 聞văn 大Đại 道Đạo 。 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 即tức 不bất 可khả 定định 。 其kỳ 若nhược 轉chuyển 為vi 斯tư 下hạ 。 為vi 畜súc 為vi 鬼quỷ 為vi 獄ngục 。 既ký 一nhất 失thất 念niệm 。 則tắc 無vô 惡ác 而nhi 不bất 為vi 。 無vô 趣thú 而nhi 不bất 墮đọa 也dã 。 果quả 報báo 定định 不bất 定định 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 說thuyết 四tứ 種chủng 修tu 羅la 。 謂vị 胎thai 卵noãn 濕thấp 化hóa 。 天thiên 趣thú 人nhân 趣thú 。 鬼quỷ 趣thú 畜súc 趣thú 。 其kỳ 餘dư 是thị 定định 非phi 不bất 定định 。 惟duy 以dĩ 護hộ 法pháp 力lực 。 乘thừa 道đạo 入nhập 空không 。 此thử 種chủng 修tu 羅la 。 常thường 住trụ 如Như 來Lai 法Pháp 會hội 之chi 下hạ 。 既ký 聞văn 大Đại 道Đạo 。 發phát 迴hồi 向hướng 改cải 悔hối 心tâm 。 乃nãi 乘thừa 急cấp 戒giới 緩hoãn 之chi 人nhân 也dã 。 轉chuyển 入nhập 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 佛Phật 道Đạo 。 難nan 可khả 測trắc 量lượng 。
餓ngạ 鬼quỷ 法Pháp 界Giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
餓ngạ 鬼quỷ 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 貪tham 求cầu 無vô 足túc 。 慳san 吝lận 鄙bỉ 惜tích 。 不bất 施thí 一nhất 毛mao 。 剋khắc 削tước 於ư 人nhân 。 裒# 歸quy 於ư 我ngã 。 見kiến 人nhân 布bố 施thí 。 傍bàng 起khởi 遮già 障chướng 。 見kiến 人nhân 得đắc 利lợi 。 心tâm 生sanh 熱nhiệt 惱não 。 性tánh 多đa 謟siểm 曲khúc 。 常thường 起khởi 邪tà 見kiến 。 人nhân 前tiền 正chánh 容dung 。 屏bính 處xứ 放phóng 恣tứ 。 破phá 齊tề 犯phạm 戒giới 。 恣tứ 貪tham 飲ẩm 食thực 。 不bất 信tín 罪tội 福phước 。 不bất 信tín 因nhân 果quả 。 不bất 信tín 三Tam 寶Bảo 。 不bất 孝hiếu 所sở 親thân 。 是thị 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 約ước 餓ngạ 鬼quỷ 法Pháp 界Giới 。 論luận 方phương 修tu 與dữ 搆câu 作tác 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 果quả 報báo 定định 不bất 定định 者giả 。 正chánh 以dĩ 一nhất 界giới 現hiện 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 其kỳ 修tu 力lực 強cường 弱nhược 。 或hoặc 起khởi 或hoặc 伏phục 。 性tánh 不bất 可khả 定định 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 如như 此thử 。 定định 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 法Pháp 界Giới 。 勢thế 不bất 可khả 轉chuyển 。 其kỳ 若nhược 心tâm 生sanh 慚tàm 愧quý 。 改cải 惡ác 遷thiên 善thiện 。 則tắc 轉chuyển 為vi 人nhân 天thiên 善thiện 道đạo 。 或hoặc 聞văn 大Đại 道Đạo 。 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 即tức 不bất 可khả 定định 。 若nhược 轉chuyển 為vi 斯tư 下hạ 。 為vi 畜súc 為vi 獄ngục 。 既ký 一nhất 失thất 念niệm 。 則tắc 無vô 惡ác 而nhi 不bất 造tạo 。 無vô 趣thú 而nhi 不bất 墮đọa 也dã 。 果quả 報báo 定định 不bất 定định 者giả 。 第đệ 此thử 道đạo 有hữu 神thần 鬼quỷ 之chi 分phần 。 神thần 道đạo 則tắc 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 。 情tình 少thiểu 想tưởng 多đa 。 輕khinh 舉cử 非phi 遠viễn 。 即tức 為vi 大đại 力lực 。 鬼quỷ 王vương 飛phi 行hành 。 羅la 剎sát 。 地địa 行hành 羅la 剎sát 。 遊du 於ư 四tứ 天thiên 。 所sở 去khứ 無vô 礙ngại 。 其kỳ 中trung 若nhược 有hữu 。 善thiện 願nguyện 善thiện 心tâm 。 護hộ 持trì 戒giới 人nhân 。 或hoặc 護hộ 神thần 咒chú 。 隨tùy 持trì 咒chú 者giả 。 或hoặc 護hộ 禪thiền 定định 。 保bảo 綏tuy 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 等đẳng 親thân 住trụ 。 如Như 來Lai 座tòa 下hạ 。 此thử 亦diệc 乘thừa 急cấp 戒giới 緩hoãn 之chi 流lưu 。 果quả 報báo 雖tuy 定định 。 既ký 能năng 聞văn 法Pháp 護hộ 法Pháp 。 或hoặc 轉chuyển 重trọng 報báo 為vi 輕khinh 報báo 。 則tắc 不bất 可khả 定định 也dã 。 若nhược 七thất 情tình 三tam 想tưởng 。 沈trầm 下hạ 水thủy 輪luân 。 生sanh 於ư 火hỏa 際tế 。 受thọ 氣khí 猛mãnh 火hỏa 。 身thân 為vi 餓ngạ 鬼quỷ 。 常thường 被bị 焚phần 燒thiêu 。 水thủy 能năng 害hại 已dĩ 。 無vô 食thực 無vô 飲ẩm 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 此thử 則tắc 定định 非phi 是thị 不bất 定định 。 其kỳ 若nhược 面diện 然nhiên 鬼quỷ 王vương 。 啟khải 如Như 來Lai 施thí 食thực 之chi 教giáo 。 雖tuy 是thị 觀quán 音âm 現hiện 示thị 。 然nhiên 非phi 實thật 無vô 以dĩ 施thí 權quyền 。 非phi 權quyền 無vô 以dĩ 引dẫn 實thật 。 矧# 受thọ 如Như 來Lai 瑜du 伽già 法pháp 食thực 者giả 。 能năng 免miễn 多đa 劫kiếp 之chi 苦khổ 。 而nhi 超siêu 生sanh 善thiện 道đạo 。 果quả 報báo 豈khởi 有hữu 定định 乎hồ 。
畜súc 生sanh 法Pháp 界Giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
畜súc 生sanh 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 耽đam 湎miện 五ngũ 欲dục 。 貪tham 多đa 眷quyến 屬thuộc 。 日nhật 增tăng 月nguyệt 甚thậm 。 而nhi 無vô 厭yếm 足túc 。 曲khúc 理lý 枉uổng 物vật 。 斷đoạn 不bất 以dĩ 公công 。 非phi 法pháp 取thủ 財tài 。 動động 不bất 由do 義nghĩa 。 秪# 圖đồ 己kỷ 利lợi 。 不bất 惻trắc 孤cô 貪tham 。 明minh 負phụ 他tha 財tài 。 魯lỗ 扈hỗ 抵để 突đột 。 市thị 易dị 負phụ 直trực 。 公công 行hành 劫kiếp 奪đoạt 。 不bất 忠trung 不bất 孝hiếu 。 無vô 賢hiền 無vô 愚ngu 。 不bất 信tín 因nhân 果quả 。 不bất 信tín 三Tam 寶Bảo 。 癡si 騃ngãi 無vô 恥sỉ 。 現hiện 同đồng 畜súc 生sanh 。 是thị 名danh 畜súc 生sanh 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 約ước 畜súc 生sanh 法Pháp 界Giới 。 論luận 方phương 修tu 與dữ 搆câu 作tác 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 現hiện 起khởi 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 其kỳ 外ngoại 熏huân 緣duyên 強cường 弱nhược 。 性tánh 不bất 可khả 定định 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 如như 此thử 。 定định 是thị 畜súc 生sanh 法Pháp 界Giới 。 勢thế 不bất 可khả 轉chuyển 。 其kỳ 若nhược 心tâm 生sanh 慚tàm 愧quý 。 改cải 惡ác 遷thiên 善thiện 。 則tắc 轉chuyển 為vi 人nhân 天thiên 道đạo 。 或hoặc 聞văn 大Đại 道Đạo 。 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 則tắc 不bất 可khả 定định 也dã 。 若nhược 轉chuyển 為vi 斯tư 下hạ 。 為vi 地địa 獄ngục 趣thú 。 既ký 一nhất 失thất 念niệm 。 則tắc 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 誹phỉ 謗báng 三Tam 寶Bảo 。 毀hủy 菩Bồ 薩Tát 戒giới 等đẳng 。 無vô 惡ác 而nhi 不bất 為vi 也dã 。 約ước 果quả 報báo 論luận 定định 不bất 定định 者giả 。 若nhược 相tương/tướng 遂toại 心tâm 生sanh 。 果quả 隨tùy 因nhân 轉chuyển 。 如như 畜súc 之chi 業nghiệp 報báo 。 定định 在tại 屠đồ 割cát 。 以dĩ 供cung 庖bào 厨trù 。 亦diệc 有hữu 轉chuyển 禍họa 為vi 福phước 者giả 。 如như 善thiện 鹿lộc 王vương 。 代đại 母mẫu 鹿lộc 以dĩ 趣thú 王vương 厨trù 。 王vương 問vấn 所sở 以dĩ 。 鹿lộc 以dĩ 實thật 對đối 。 王vương 因nhân 自tự 悔hối 。 向hướng 鹿lộc 說thuyết 偈kệ 。 汝nhữ 為vi 鹿lộc 頭đầu 人nhân 。 我ngã 為vi 人nhân 頭đầu 鹿lộc 。 從tùng 今kim 釋thích 汝nhữ 去khứ 。 隨tùy 意ý 遂toại 水thủy 草thảo 。 遂toại 兼kiêm 惡ác 鹿lộc 王vương 所sở 部bộ 羣quần 鹿lộc 。 俱câu 得đắc 解giải 脫thoát 。 獵liệp 狩thú 之chi 難nạn/nan 。 豈khởi 非phi 報báo 亦diệc 可khả 轉chuyển 乎hồ 。 又hựu 如như 十thập 千thiên 游du 魚ngư 。 蒙mông 流lưu 水thủy 長trưởng 者giả 。 放phóng 生sanh 施thí 食thực 。 說thuyết 微vi 妙diệu 法Pháp 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 生sanh 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 至chí 光quang 明minh 會hội 上thượng 。 以dĩ 聞văn 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 得đắc 受thọ 記ký 成thành 佛Phật 。 故cố 六lục 道đạo 之chi 中trung 。 皆giai 有hữu 佛Phật 力lực 法pháp 力lực 。 慈từ 悲bi 之chi 力lực 。 轉chuyển 重trọng/trùng 為vi 輕khinh 。 化hóa 惡ác 為vi 善thiện 。 直trực 至chí 解giải 脫thoát 。 俱câu 不bất 可khả 定định 也dã 。
地địa 獄ngục 法Pháp 界Giới 現hiện 起khởi 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 之chi 圖đồ
地địa 獄ngục 法Pháp 界Giới 者giả
法Pháp 界Giới 圖đồ 說thuyết 云vân 。 若nhược 人nhân 親thân 近cận 邪tà 惡ác 友hữu 。 及cập 性tánh 自tự 作tác 惡ác 。 起khởi 增tăng 上thượng 心tâm 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 造tạo 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 謂vị 殺sát 盜đạo 淫dâm 。 妄vọng 言ngôn 綺ỷ 語ngữ 。 兩lưỡng 舌thiệt 惡ác 罵mạ 。 貪tham 嗔sân 邪tà 見kiến 。 及cập 五ngũ 逆nghịch 罪tội 。 犯phạm 四tứ 重trọng 禁cấm 。 汙ô 梵Phạm 行hạnh 人nhân 。 沽cô 酒tửu 醉túy 亂loạn 。 不bất 思tư 君quân 父phụ 師sư 長trưởng 恩ân 德đức 。 橫hoạnh 生sanh 熱nhiệt 惱não 。 挫tỏa 抑ức 賢hiền 能năng 。 黨đảng 彼bỉ 不bất 肖tiếu 。 破phá 塔tháp 壞hoại 寺tự 。 燒thiêu 壞hoại 經Kinh 像tượng 。 謗báng 毀hủy 大Đại 乘Thừa 。 斷đoạn 學học 般Bát 若Nhã 。 謗báng 無vô 諸chư 佛Phật 。 破phá 戒giới 受thọ 施thí 。 用dụng 三Tam 寶Bảo 物vật 。 偷thâu 僧Tăng 祇kỳ 物vật 。 起khởi 於ư 外ngoại 道đạo 。 斷đoạn 常thường 諸chư 見kiến 。 破phá 正chánh 因nhân 果quả 。 三tam 世thế 之chi 法pháp 。 習tập 十thập 二nhị 種chủng 惡ác 律luật 儀nghi 法pháp 。 (# 一nhất 屠đồ 兒nhi 。 二nhị 魁khôi 劊# 。 三tam 養dưỡng 猪trư 。 四tứ 養dưỡng 雞kê 。 五ngũ 捕bộ 魚ngư 。 六lục 獵liệp 者giả 。 七thất 網võng 鳥điểu 。 八bát 捕bộ 蟒mãng 。 九cửu 咒chú 龍long 。 十thập 獄ngục 卒tốt 。 十thập 一nhất 盜đạo 賊tặc 。 十thập 二nhị 為vi 王vương 捕bộ 賊tặc 。 及cập 養dưỡng 蚕# 等đẳng 業nghiệp )# 。 如như 是thị 等đẳng 輩bối 。 入nhập 阿A 鼻Tỳ 大đại 熱nhiệt 大đại 寒hàn 。 諸chư 大đại 地địa 獄ngục 。 是thị 名danh 地địa 獄ngục 法Pháp 界Giới 。
釋thích 曰viết 。 地địa 獄ngục 法Pháp 界Giới 。 約ước 方phương 修tu 與dữ 搆câu 作tác 二nhị 因nhân 。 論luận 轉chuyển 不bất 轉chuyển 者giả 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 界giới 見kiến 起khởi 九cửu 界giới 。 冥minh 伏phục 於ư 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 隨tùy 其kỳ 造tạo 力lực 強cường 弱nhược 。 性tánh 不bất 可khả 定định 。 若nhược 其kỳ 念niệm 念niệm 。 作tác 此thử 地địa 獄ngục 之chi 因nhân 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 習tập 以dĩ 成thành 性tánh 。 則tắc 不bất 可khả 轉chuyển 。 或hoặc 能năng 慚tàm 愧quý 改cải 革cách 。 一nhất 念niệm 回hồi 心tâm 。 即tức 是thị 善thiện 道đạo 。 或hoặc 照chiếu 破phá 此thử 地địa 獄ngục 惡ác 念niệm 。 為vi 四Tứ 諦Đế 。 為vi 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 為vi 六Lục 度Độ 。 為vi 空không 假giả 中trung 三tam 諦đế 三tam 觀quán 。 則tắc 轉chuyển 為vi 出xuất 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 因nhân 倒đảo 因nhân 起khởi 。 轉chuyển 與dữ 不bất 轉chuyển 。 皆giai 不bất 可khả 定định 。 如như 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 殺sát 父phụ 害hại 母mẫu 。 身thân 瘡sang 腫thũng 熱nhiệt 。 七thất 日nhật 之chi 後hậu 。 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 受thọ 耆kỳ 婆bà 大đại 臣thần 勸khuyến 來lai 佛Phật 所sở 。 蒙mông 如Như 來Lai 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 光quang 明minh 所sở 照chiếu 。 頓đốn 獲hoạch 清thanh 涼lương 。 身thân 瘡sang 痊thuyên 愈dũ 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 懺sám 悔hối 心tâm 重trọng/trùng 。 地địa 獄ngục 相tương/tướng 滅diệt 。 得đắc 無vô 根căn 信tín 。 此thử 已dĩ 成thành 之chi 因nhân 。 將tương 墮đọa 之chi 果quả 。 承thừa 佛Phật 法Pháp 力lực 。 承thừa 懺sám 悔hối 力lực 。 承thừa 大đại 信tín 力lực 。 尚thượng 能năng 轉chuyển 地địa 獄ngục 界giới 。 為vi 佛Phật 法Pháp 界giới 。 況huống 不bất 滅diệt 罪tội 生sanh 善thiện 界giới 乎hồ 。 又hựu 如như 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 語ngữ 無vô 虗hư 妄vọng 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 身thân 具cụ 四tứ 重trọng 。 十thập 波ba 羅la 夷di 。 瞬thuấn 息tức 即tức 經kinh 。 此thử 方phương 他tha 方phương 。 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 窮cùng 書thư 無vô 間gian 。 靡mĩ 不bất 經kinh 歷lịch 。 能năng 以dĩ 一nhất 念niệm 。 將tương 此thử 法Pháp 門môn 。 於ư 末mạt 劫kiếp 中trung 。 開khai 示thị 未vị 學học 。 是thị 人nhân 罪tội 障chướng 。 應ứng 念niệm 消tiêu 滅diệt 。 變biến 其kỳ 所sở 受thọ 。 地địa 獄ngục 苦khổ 因nhân 。 成thành 安An 樂Lạc 國Quốc 。 豈khởi 非phi 地địa 獄ngục 之chi 因nhân 。 因nhân 弘hoằng 法pháp 力lực 。 亦diệc 可khả 轉chuyển 耶da 。 約ước 果quả 報báo 論luận 。 定định 不bất 定định 者giả 。 若nhược 尋tầm 常thường 所sở 論luận 因nhân 果quả 。 既ký 入nhập 地địa 獄ngục 。 決quyết 定định 受thọ 報báo 。 無vô 不bất 定định 理lý 。 若nhược 不bất 思tư 謙khiêm 力lực 。 懺sám 悔hối 力lực 。 亦diệc 可khả 迴hồi 其kỳ 定định 果quả 。 得đắc 生sanh 善thiện 處xứ 。 如như 仙tiên 豫dự 國quốc 王vương 。 所sở 殺sát 五ngũ 百bách 婆Bà 羅La 門Môn 外ngoại 道đạo 竟cánh 。 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 而nhi 興hưng 三tam 念niệm 。 一nhất 者giả 知tri 是thị 地địa 獄ngục 。 二nhị 者giả 知tri 為vi 仙tiên 豫dự 所sở 殺sát 。 三tam 者giả 知tri 因nhân 。 邪tà 見kiến 之chi 罪tội 。 故cố 墮đọa 地địa 獄ngục 。 由do 此thử 生sanh 大đại 慚tàm 愧quý 。 懺sám 悔hối 往vãng 業nghiệp 。 即tức 滅diệt 地địa 獄ngục 。 而nhi 得đắc 生sanh 天thiên 。 故cố 知tri 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 全toàn 處xứ 極cực 聖thánh 之chi 自tự 心tâm 。 毗tỳ 盧lô 身thân 土thổ/độ 。 不bất 逾du 下hạ 凡phàm 之chi 一nhất 念niệm 。 轉chuyển 之chi 變biến 之chi 。 職chức 由do 乎hồ 人nhân 。 苟cẩu 有hữu 重trọng 悔hối 重trọng/trùng 悟ngộ 。 變biến 地địa 獄ngục 為vi 天thiên 堂đường 。 在tại 頃khoảnh 刻khắc 間gian 也dã 。
性tánh 善thiện 惡ác 論luận 卷quyển 之chi 一nhất