tăng tàn
Phật Quang Đại Từ Điển
(僧殘) Phạm: Saôghàvazewa. Hán âm: Tăng già bà thi sa. Cũng gọi Chúng dư, Chúng quyết đoán, Tăng sơ tàn. Trọng tội vào hàng thứ 2 sau Ba la di, 1 trong 5 thiên 7 tụ. Vị tăng phạm tội này thì mạng pháp chỉ còn sót lại(tàn)chút ít, giống như người bị chém gần chết, chỉ còn thoi thóp, nhưng nếu cấp cứu kịp thời thì vẫn còn hi vọng sống. Tức vị tăng phạm tội phát lộ sám hối trước chúng tăng đúng như pháp để diệt tội thì có thể vẫn còn được ở lại trong Tăng đoàn. Số giới Tăng tàn của tỉ khưu khác với số giới ấy của tỉ khưu ni. Theo luật Tứ phần, tỉ khưu có 13 giới, vì thế có tên là Thập tam tăng tàn, đó là: 1. Cố ý làm xuất tinh. 2. Xoa vuốt thân người nữ. 3. Nói lời thô bỉ với người nữ. 4. Tự khen mình trước người nữ đòi được cúng dường. 5. Làm người mai mối. 6. Làm phòng xá quá lượng qui định. 7. Phòng có tăng chủ mà không chịu phân xử. 8. Không có căn cứ mà vu khống người khác phạm trọng tội. 9. Bịa đặt lí do để phỉ báng người khác. 10. Phá tăng mà không nghe lời can gián.11. Tiếp tay cho kẻ khác phá tăng mà không nghe lời can gián. 12. Làm nhơ nhuốc nhà người, bị đuổi, lại hủy báng, không nghe lời can gián của tăng.13. Có tính xấu, chống cự, không nghe lời can gián của chúng tăng. Số giới Tăng tàn của tỉ khưu ni có 17 điều:1. Làm người mai mối. 2. Không có căn cứ mà phỉ báng người khác phạm trọng tội. 3. Bịa đặt lí do để hủy báng người khác. 4. Nói xấu người. 5. Độ nữ tặc. 6. Ra ngoài phạm vi kết giới cứ theo ý mình mà giải tội Tam cử(phạm tội mà không chịu nhận, có tội mà không chịusám hối, có ác ý mà không chịu lìa bỏ). 7. Phạm Tứ xúc(sự xúc phạm đối với người nam, như cầm tay, nắm áo…). 8. Nhận thức ăn của người nam với tâm nhiễm ô. 9. Khuyến khích nhận y phục, thức ăn của người nam có tâm nhiễm ô. 10. Phá tăng mà không nghe lời can gián.11. Tiếp tay cho kẻ khác phá tăng mà không nghe lời can gián. 12. Làm nhơ nhuốc nhà người, bị đuổi, lại hủy báng mà không nghe lời can gián. 13. Tính xấu chống cự mà không nghe lời can gián của chúng tăng. 14. Ở gần nhau, làm điều xấu mà không nghe lời can gián. 15. Chê bai chúng tăng, khuyên nhau ở gần, làm điều xấu mà không nghe lời can gián.16. Sinh tâm sân, xả bỏ Tam bảo, chúng tăng đã 3 lần can gián mà không nghe theo. 17. Phát khởi 4 việc tranh cãi, phỉ báng tăng mà không nghe lời can gián. Trong 17 giới trên, các giới 1, 2, 3, 10, 11, 12 và 13 giống với giới của tỉ khưu. Người phạm giới Tăng tàn phải sám hối trước đại chúng thanh tịnh từ 20 vị trở lên và phải phục tòng sự xử phạt của Tăng đoàn. Về cách sám hối diệt tội, theo Di sa tắc ngũ phần giới bản và Thập tụng tỉ khưu ni ba la đề mộc xoa giới bản, nếu tỉ khưu cố ý che giấu thì nên thi hành biệt trụ(ở riêng biệt), thời gian biệt trụ lâu hay mau là tùy theo số ngày đã che giấu. Thời gian biệt trụ xong rồi thì thực hành Ma na đỏa (Phạm: Mànatva) trong 6 ngày đêm, sau đó, nương nhờ 20 vị tỉ khưu thanh tịnh làm pháp yết ma xuất tội thì tội ấy mới được diệt trừ và được sống trong Tăng đoàn. Trong trường hợp không che giấu mà phát lộ ngay sau khi phạm giới thì có thể trực tiếp thực hành pháp Ma na đỏa. Còn đối với tỉ khưu ni phạm giới Tăng tàn thì phải có 20 vị tỉ khưu và 20 vị tỉ khưu ni thanh tịnh làm yết ma xuất tội.[X. kinh Tì ni mẫu Q.7; luật Tứ phần Q.2-5; Thiện kiến luật tì bà sa Q.12; Tứ phần luật hành sự sao Q.trung, phần 2].