tăng chức
Phật Quang Đại Từ Điển
(僧職) Từ gọi chung chức vụ của tăng lữ. Các chức vụ này chuyên về việc quản lí các chùa viện, tổ chức pháp hội và giám sát tăng chúng, như Tam cương, Giảng sư, Độc sư, Ngũ sư, Thập sư, Nội cung phụng thập thiền sư, Hộ trì tăng, A xà lê, Uy nghi sư, Tòng nghi sư, Đạo sư, Pháp vụ, Tọa chủ, Biệt đương, Trưởng giả, Kiểm giáo, Chấp hành, Trưởng lão, Trụ trì, Viện chủ, Câu đương, Chuyên đương, Tri sự, Hành sự, Tại sảnh, Niên dự… Trong đó, các chức như: A xà lê, Trưởng lão, Tam cương, Thập sư, Tọa chủ, Tri sự, Kiểm giáo, Trụ trì, Viện chủ, Nội cung phụng… là những chức vụ thông dụng cho cả Phật giáo Ấn độ, Trung quốc và Nhật bản, ngoài ra đều là các chức riêng của Phật giáo Nhật bản. Tam cương chỉ cho 3 vị: Thượng tọa, Tự chủ, và Đô duy na, gọi là Quyền tam cương, trông coi tổng quát các việc trong chùa; còn 3 chức vụ: Dĩ giảng, Nội cúng, và A xà lê gọi là Chính tam cương; Giảng sư và Quốc ti cùng quản chưởng các việc tăng ni trong nước và kiêm việc giảng diễn kinh luận. Chức này vốn gọi là Quốc sư, hoặc Quốc giảng sư, có Đại quốc sư và Tiểu quốc sư khác nhau; Độc sư là chức phó của Giảng sư, chuyên các việc liên quan đến tín đồ; Ngũ sư gồm có 5 vị được thiết lập tại các chùa lớn để bổ sung cho Tam cương biệt đương khi thiếu vắng; Thập sư, cũng gọi Thập tăng, chỉ cho Giới hòa thượng, Yết ma sư, Giáo thụ sư và 7 vị tôn chứng sư trong giới đàn khi truyền trao giới pháp; Thập sư cũng có Đại thập sư và Tiểu thập sư khác nhau. Nội cung phụng thập thiền sư, cũng gọi Nội cung, Cung phụng, Thập thiền sư, Thập sư, trông coi việc Phật trong cung vua, gồm có 1 vị Tọa chủ, 3 vị Tam cương và 6 vị Cung tăng, gọi chung là Thập thiền sư. A xà lê là chức vụ trông coi các việc tu pháp, quán đính, thụ giới…, cũng có Đại a xà lê và Tiểu a xà lê khác nhau, lại vì công việc bất đồng nên danh xưng cũng khác, như có Truyền pháp a xà lê, Tam bộ đại pháp a xà lê, Thụ giới a xà lê…; Uy nghi sư thì trong pháp hội ở các chùa, có nhiệm vụ giám sát uy nghi của chúng tăng; Tòng nghi sư, tức người phụ tá, giúp đỡ Uy nghi sư; Trưởng lão là chức Thủ tọa của một chùa; Trụ trì và Viện chủ là chủ chính của chùa viện, tổng quản mọi việc. Ngoài ra, trong các chùa còn có các tăng chức như: Đường đạt, Bạn tăng, Phường quan, Đông đường, Tây đường, Tiền đường, Hậu đường, Tháp chủ, Thư kí, Tạng chủ, Duy na, Tri khách, Đô tự, Giám tự, Phó tự, Nạp sở, Điển tọa, Dục chủ, Tịnh đầu, Tịnh nhân, Đường chủ, Điện chủ, Khán phường, Thừa sĩ, Tòng tăng, Thị giả… [X. Đại tống tăng sử lược Q.trung, hạ; Thích thị yếu lãm Q.thượng; Tổ đình sự uyển Q.8; môn Chức vị trong Thiền lâm tượngkhí tiên].