三Tam 無Vô 性Tánh 論Luận
Quyển 2
陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch
三Tam 無Vô 性Tánh 論Luận 卷quyển 下hạ (# 出xuất 無vô 相tướng 論luận )#
真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 於ư 廣quảng 州châu 制chế 旨chỉ 寺tự 翻phiên 譯dịch
問vấn 曰viết 。 此thử 七thất 云vân 何hà 入nhập 真chân 實thật 性tánh 攝nhiếp 。
答đáp 曰viết 。
此thử 七thất 如như 如như 是thị 可khả 讚tán 最tối 極cực 二nhị 。 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。 二nhị 智trí 者giả 。 即tức 是thị 如như 量lượng 如như 理lý 智trí 。 此thử 智trí 是thị 無vô 流lưu 過quá 凡phàm 夫phu 故cố 。 可khả 讚tán 出xuất 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 最tối 極cực 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 智trí 故cố 。 可khả 讚tán 是thị 佛Phật 智trí 故cố 。 最tối 極cực 此thử 顯hiển 無vô 倒đảo 義nghĩa 。 是thị 無vô 倒đảo 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。
復phục 次thứ 無vô 戲hí 論luận 故cố 。 名danh 為vi 真chân 實thật 。 無vô 戲hí 論luận 者giả 。 於ư 相tương/tướng 等đẳng 離ly 一nhất 異dị 虛hư 妄vọng 故cố 。 相tương/tướng 等đẳng 者giả 謂vị 。 相tướng 名danh 分phân 別biệt 。 正chánh 智trí 等đẳng 四tứ 攝nhiếp 。 即tức 是thị 五ngũ 法Pháp 藏tạng 中trung 四tứ 法Pháp 藏tạng 也dã 。 云vân 何hà 不bất 可khả 說thuyết 一nhất 異dị 。 皆giai 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 若nhược 真Chân 如Như 異dị 相tướng 等đẳng 有hữu 三tam 過quá 失thất 。 一nhất 者giả 此thử 真Chân 如Như 。 則tắc 非phi 相tướng 等đẳng 實thật 體thể 。 二nhị 者giả 修tu 觀quán 行hành 人nhân 。 則tắc 不bất 依y 相tương/tướng 等đẳng 為vi 方phương 便tiện 得đắc 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 三tam 者giả 覺giác 真Chân 如Như 已dĩ 。 則tắc 應ưng 未vị 達đạt 相tương/tướng 等đẳng 諸chư 法pháp 。 不bất 相tương 關quan 故cố 也dã 。
若nhược 真Chân 如Như 與dữ 相tương/tướng 等đẳng 是thị 一nhất 。 亦diệc 有hữu 三tam 過quá 。 一nhất 者giả 真Chân 如Như 既ký 無vô 差sai 別biệt 。 相tương/tướng 等đẳng 亦diệc 應ưng 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 二nhị 者giả 若nhược 見kiến 相tương/tướng 等đẳng 即tức 見kiến 真Chân 如Như 。 三tam 者giả 若nhược 見kiến 真Chân 如Như 。 不bất 能năng 清thanh 淨tịnh 。 如như 見kiến 相tương/tướng 等đẳng 則tắc 無vô 有hữu 聖thánh 人nhân 。 無vô 得đắc 解giải 脫thoát 。 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 世thế 出xuất 世thế 異dị 。 是thị 故cố 由do 離ly 一nhất 異dị 等đẳng 或hoặc 戲hí 論luận 故cố 無vô 變biến 異dị 。 無vô 變biến 異dị 故cố 即tức 是thị 真chân 實thật 性tánh 也dã 。
問vấn 曰viết 。 此thử 性tánh 若nhược 離ly 一nhất 異dị 者giả 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。
答đáp 曰viết 。
此thử 性tánh 不bất 可khả 說thuyết 無vô 。 若nhược 無vô 此thử 性tánh 者giả 。 一nhất 切thiết 種chủng 清thanh 淨tịnh 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 相tương/tướng 結kết 成thành 真chân 實thật 故cố 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 無vô 此thử 性tánh 也dã 。 一nhất 切thiết 種chủng 即tức 如như 理lý 如như 量lượng 智trí 。 相tương/tướng 結kết 即tức 是thị 分phân 別biệt 性tánh 依y 他tha 性tánh 也dã 。
復phục 次thứ 此thử 性tánh 實thật 有hữu 。 由do 清thanh 淨tịnh 境cảnh 界giới 故cố 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 心tâm 緣duyên 此thử 境cảnh 。 即tức 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。
復phục 次thứ 此thử 性tánh 實thật 有hữu 故cố 名danh 常thường 住trụ 。 清thanh 淨tịnh 境cảnh 界giới 。 故cố 名danh 為vi 善thiện 。 常thường 住trụ 故cố 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 真chân 實thật 無vô 性tánh 故cố 說thuyết 無vô 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 性tánh 是thị 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 法pháp 真chân 實thật 體thể 性tánh 故cố 。 離ly 有hữu 離ly 無vô 故cố 名danh 無vô 真chân 性tánh 。 此thử 真chân 實thật 性tánh 是thị 極cực 智trí 境cảnh 故cố 。 離ly 戲hí 論luận 故cố 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 真chân 實thật 性tánh 也dã 。 次thứ 於ư 依y 他tha 中trung 。 約ước 別biệt 道Đạo 理lý 。 分phân 別biệt 真chân 實thật 無vô 性tánh 。 若nhược 於ư 真chân 實thật 性tánh 中trung 。 則tắc 具cụ 得đắc 說thuyết 真chân 實thật 及cập 無vô 性tánh 兩lưỡng 義nghĩa 何hà 以dĩ 故cố 。 體thể 是thị 真chân 實thật 是thị 無vô 性tánh 故cố 。 若nhược 於ư 依y 他tha 分phân 別biệt 兩lưỡng 性tánh 中trung 。 則tắc 但đãn 得đắc 說thuyết 無vô 性tánh 。 不bất 得đắc 說thuyết 真chân 實thật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 分phân 別biệt 依y 他tha 非phi 真chân 實thật 故cố 兩lưỡng 體thể 是thị 無vô 性tánh 。 若nhược 不bất 無vô 性tánh 則tắc 分phân 別biệt 依y 他tha 成thành 真chân 實thật 有hữu 。 若nhược 說thuyết 分phân 別biệt 依y 他tha 是thị 真chân 實thật 。 則tắc 無vô 無vô 性tánh 義nghĩa 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 具cụ 說thuyết 真chân 實thật 無vô 性tánh 兩lưỡng 義nghĩa 也dã 。 若nhược 說thuyết 無vô 性tánh 真chân 實thật 性tánh 義nghĩa 可khả 然nhiên 。 若nhược 說thuyết 依y 他tha 分phân 別biệt 真chân 實thật 無vô 性tánh 。 此thử 即tức 不bất 可khả 。 真chân 實thật 之chi 名danh 濫lạm 分phân 別biệt 依y 他tha 故cố 。
問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 一nhất 名danh 言ngôn 相tương/tướng 。 二nhị 所sở 言ngôn 相tương/tướng 。 三tam 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 。 四tứ 執chấp 著trước 相tương/tướng 。 五ngũ 非phi 執chấp 著trước 相tương/tướng 。
又hựu 說thuyết 三tam 相tương/tướng 。 謂vị 分phân 別biệt 相tương 依y 他tha 相tương/tướng 真chân 實thật 相tướng 。 此thử 二nhị 處xứ 相tương/tướng 攝nhiếp 云vân 何hà 為vi 五ngũ 攝nhiếp 三tam 。 為vi 三tam 攝nhiếp 五ngũ 。
答đáp 曰viết 。
今kim 約ước 三tam 相tương/tướng 分phân 別biệt 五ngũ 相tương/tướng 。 應ưng 知tri 五ngũ 相tương/tướng 中trung 前tiền 二nhị 相tương/tướng 。 通thông 為vi 三tam 相tương/tướng 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 三tam 相tương/tướng 偏thiên 為vi 分phân 別biệt 相tương/tướng 攝nhiếp 。 第đệ 四tứ 相tương/tướng 但đãn 為vi 依y 他tha 相tương/tướng 攝nhiếp 。 第đệ 五ngũ 相tương/tướng 唯duy 為vi 真chân 實thật 相tướng 攝nhiếp 。
釋thích 曰viết 。 初sơ 二nhị 相tương/tướng 所sở 以dĩ 通thông 為vi 三tam 相tương/tướng 所sở 攝nhiếp 者giả 。 初sơ 名danh 言ngôn 相tương/tướng 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 名danh 字tự 及cập 說thuyết 。 此thử 名danh 言ngôn 是thị 識thức 所sở 作tác 。 識thức 似tự 名danh 言ngôn 相tương/tướng 起khởi 即tức 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 能năng 分phân 別biệt 識thức 即tức 依y 他tha 性tánh 。 所sở 分phân 別biệt 名danh 言ngôn 既ký 無vô 所sở 有hữu 。 能năng 分phân 別biệt 識thức 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 是thị 真chân 實thật 性tánh 。 是thị 故cố 初sơ 相tương/tướng 即tức 三tam 性tánh 攝nhiếp 。 第đệ 二nhị 相tương/tướng 亦diệc 三tam 性tánh 攝nhiếp 者giả 。 所sở 言ngôn 相tương/tướng 即tức 是thị 名danh 言ngôn 所sở 目mục 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 物vật 。 亦diệc 是thị 識thức 所sở 作tác 。 但đãn 識thức 有hữu 似tự 物vật 相tương/tướng 起khởi 即tức 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 能năng 分phân 別biệt 識thức 即tức 是thị 依y 他tha 性tánh 。 亦diệc 二nhị 俱câu 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 是thị 真chân 實thật 性tánh 。 第đệ 三tam 相tương/tướng 但đãn 為vi 分phân 別biệt 性tánh 所sở 攝nhiếp 者giả 。 此thử 名danh 義nghĩa 相tương 應ứng 相tương/tướng 。 謂vị 為vi 物vật 立lập 名danh 。 令linh 與dữ 物vật 相tương 應ứng 。 因nhân 名danh 得đắc 顯hiển 物vật 。 此thử 名danh 義nghĩa 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 相tướng 義nghĩa 故cố 。 但đãn 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 第đệ 四tứ 相tương/tướng 但đãn 為vi 依y 他tha 性tánh 攝nhiếp 者giả 。 此thử 執chấp 著trước 名danh 義nghĩa 二nhị 相tương/tướng 。 辨biện 其kỳ 能năng 執chấp 故cố 但đãn 是thị 依y 他tha 性tánh 。 不bất 明minh 所sở 執chấp 故cố 非phi 分phân 別biệt 。 前tiền 但đãn 出xuất 所sở 分phân 別biệt 不bất 出xuất 能năng 分phân 別biệt 故cố 非phi 依y 他tha 。 第đệ 五ngũ 相tương/tướng 唯duy 為vi 真chân 性tánh 所sở 攝nhiếp 者giả 。 此thử 不bất 執chấp 著trước 名danh 義nghĩa 二nhị 相tương/tướng 。 即tức 是thị 境cảnh 智trí 無vô 差sai 別biệt 。 阿a 摩ma 羅la 識thức 故cố 。 第đệ 四tứ 第đệ 三tam 亦diệc 不bất 離ly 真chân 實thật 性tánh 。 但đãn 其kỳ 所sở 立lập 正chánh 為vi 偏thiên 顯hiển 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。
論luận 曰viết 。 分phân 別biệt 各các 有hữu 五ngũ 種chủng 事sự 用dụng 。
復phục 次thứ 此thử 三tam 性tánh 應ưng 知tri 一nhất 一nhất 性tánh 中trung 皆giai 有hữu 五ngũ 事sự 分phân 別biệt 性tánh 具cụ 。 五ngũ 事sự 用dụng 者giả 。 一nhất 能năng 生sanh 依y 他tha 性tánh 。 二nhị 於ư 依y 他tha 性tánh 中trung 能năng 立lập 名danh 言ngôn 。 三tam 能năng 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 。 四tứ 能năng 成thành 立lập 二nhị 執chấp 麁thô 重trọng 。 五ngũ 能năng 作tác 入nhập 真chân 實thật 性tánh 依y 止chỉ 事sự 。
釋thích 曰viết 。 初sơ 即tức 能năng 生sanh 義nghĩa 體thể 。 次thứ 能năng 生sanh 義nghĩa 上thượng 名danh 言ngôn 。 第đệ 三tam 即tức 能năng 生sanh 起khởi 人nhân 法pháp 二nhị 相tương/tướng 。 第đệ 四tứ 即tức 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 第đệ 五ngũ 即tức 能năng 解giải 脫thoát 。 前tiền 三Tam 明Minh 能năng 作tác 起khởi 惑hoặc 得đắc 解giải 方phương 便tiện 。 第đệ 四tứ 正chánh 明minh 起khởi 惑hoặc 。 第đệ 五ngũ 明minh 得đắc 解giải 。 有hữu 此thử 次thứ 第đệ 者giả 。 必tất 有hữu 體thể 故cố 立lập 名danh 言ngôn 由do 有hữu 名danh 言ngôn 故cố 所sở 以dĩ 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 。 由do 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 故cố 增tăng 長trưởng 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 前tiền 唯duy 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 。 此thử 則tắc 輕khinh 微vi 。 由do 此thử 後hậu 起khởi 無vô 量lượng 惑hoặc 。 由do 此thử 以dĩ 後hậu 久cửu 久cửu 輪luân 轉chuyển 方phương 能năng 依y 止chỉ 。 此thử 分phân 別biệt 依y 他tha 得đắc 入nhập 真chân 實thật 性tánh 故cố 。 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。
論luận 曰viết 。 依y 他tha 性tánh 五ngũ 事sự 者giả 。 一nhất 生sanh 成thành 煩phiền 惱não 體thể 。 二nhị 能năng 為vi 分phân 別biệt 真chân 實thật 兩lưỡng 性tánh 依y 止chỉ 。 三tam 能năng 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 名danh 言ngôn 依y 止chỉ 。 四tứ 能năng 為vi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 麁thô 重trọng 依y 止chỉ 。 五ngũ 能năng 為vi 入nhập 真chân 實thật 性tánh 依y 止chỉ 。
釋thích 曰viết 。 一nhất 生sanh 成thành 煩phiền 惱não 體thể 者giả 。 謂vị 依y 他tha 性tánh 有hữu 體thể 。 異dị 於ư 分phân 別biệt 性tánh 無vô 體thể 故cố 。 能năng 為vi 煩phiền 惱não 體thể 也dã 。 二nhị 能năng 為vi 分phân 別biệt 真chân 實thật 二nhị 性tánh 依y 止chỉ 者giả 。 謂vị 依y 他tha 性tánh 執chấp 為vi 人nhân 法pháp 我ngã 者giả 。 即tức 為vi 分phân 別biệt 性tánh 作tác 依y 止chỉ 。 若nhược 知tri 依y 他tha 性tánh 由do 分phân 別biệt 起khởi 。 分phân 別biệt 既ký 無vô 性tánh 相tướng 故cố 。 依y 他tha 性tánh 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 故cố 即tức 為vi 真chân 實thật 性tánh 依y 止chỉ 也dã 。 三tam 能năng 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 名danh 言ngôn 依y 止chỉ 者giả 。 謂vị 名danh 言ngôn 必tất 有hữu 所sở 依y 。 依y 他tha 性tánh 起khởi 故cố 言ngôn 能năng 起khởi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 名danh 言ngôn 依y 止chỉ 也dã 。 四tứ 能năng 為vi 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 麁thô 重trọng 依y 止chỉ 者giả 謂vị 能năng 生sanh 上thượng 。 心tâm 麁thô 重trọng 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 也dã 。 五ngũ 能năng 為vi 入nhập 真chân 實thật 性tánh 依y 止chỉ 者giả 。 謂vị 依y 他tha 性tánh 不bất 生sanh 。 即tức 知tri 分phân 別biệt 無vô 相tướng 。 為vi 入nhập 真chân 實thật 性tánh 方phương 便tiện 也dã 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 前tiền 解giải 分phân 別biệt 性tánh 無vô 相tướng 。 即tức 達đạt 依y 他tha 無vô 生sanh 。 為vi 入nhập 真chân 實thật 性tánh 依y 止chỉ 也dã 。 夫phu 入nhập 真chân 實thật 性tánh 。 初sơ 在tại 聞văn 思tư 慧tuệ 中trung 。 必tất 須tu 具cụ 解giải 分phân 別biệt 性tánh 無vô 相tướng 依y 他tha 性tánh 無vô 生sanh 。 然nhiên 後hậu 見kiến 真chân 實thật 性tánh 。
論luận 曰viết 。 約ước 前tiền 分phân 別biệt 依y 他tha 有hữu 五ngũ 事sự 。 合hợp 成thành 十thập 種chủng 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 能năng 為vi 二nhị 性tánh 五ngũ 事sự 對đối 治trị 依y 止chỉ 緣duyên 緣duyên 。 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 是thị 能năng 對đối 治trị 。 能năng 除trừ 前tiền 二nhị 性tánh 五ngũ 事sự 故cố 。 能năng 除trừ 前tiền 分phân 別biệt 性tánh 五ngũ 事sự 者giả 。 一nhất 由do 觀quán 分phân 別biệt 性tánh 無vô 相tướng 故cố 。 依y 他tha 性tánh 不bất 生sanh 。 二nhị 由do 依y 他tha 不bất 生sanh 故cố 名danh 言ngôn 則tắc 無vô 依y 。 三tam 由do 名danh 不bất 起khởi 故cố 。 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 則tắc 不bất 得đắc 生sanh 。 四tứ 由do 兩lưỡng 執chấp 不bất 生sanh 。 相tương/tướng 類loại 及cập 麁thô 重trọng 二nhị 惑hoặc 則tắc 不bất 起khởi 。 五ngũ 由do 二nhị 惑hoặc 不bất 起khởi 故cố 即tức 是thị 見kiến 真chân 。 不bất 勞lao 更cánh 修tu 方phương 便tiện 。 入nhập 真chân 實thật 性tánh 也dã 。 由do 得đắc 聖thánh 道Đạo 故cố 分phân 別biệt 性tánh 五ngũ 事sự 永vĩnh 不bất 復phục 起khởi 也dã 。 除trừ 依y 他tha 五ngũ 事sự 者giả 。 一nhất 由do 聖thánh 道Đạo 故cố 。 依y 他tha 煩phiền 惱não 體thể 除trừ 滅diệt 。 二nhị 由do 體thể 滅diệt 故cố 。 不bất 作tác 分phân 別biệt 。 及cập 真chân 實thật 兩lưỡng 性tánh 依y 止chỉ 。 三tam 由do 體thể 無vô 故cố 。 不bất 能năng 為vì 人nhân 。 法pháp 兩lưỡng 執chấp 名danh 言ngôn 依y 止chỉ 。 四tứ 由do 體thể 無vô 故cố 。 不bất 能năng 為vi 兩lưỡng 執chấp 麁thô 重trọng 上thượng 心tâm 依y 止chỉ 。 五ngũ 已dĩ 見kiến 真Chân 如Như 故cố 。 不bất 勞lao 更cánh 覓mịch 。 入nhập 分phân 別biệt 性tánh 依y 止chỉ 也dã 。
釋thích 曰viết 。 依y 止chỉ 處xứ 緣duyên 緣duyên 者giả 。 於ư 無vô 分phân 別biệt 境cảnh 智trí 中trung 。 說thuyết 智trí 為vi 依y 止chỉ 。 說thuyết 境cảnh 為vi 緣duyên 緣duyên 。 即tức 是thị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 依y 義nghĩa 故cố 。 名danh 依y 止chỉ 緣duyên 緣duyên 。
論luận 曰viết 。 問vấn 曰viết 。 立lập 空không 品phẩm 中trung 破phá 人nhân 我ngã 執chấp 。 此thử 品phẩm 中trung 破phá 法pháp 我ngã 。 此thử 兩lưỡng 執chấp 並tịnh 從tùng 何hà 因nhân 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
人nhân 我ngã 執chấp 從tùng 法pháp 我ngã 執chấp 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 我ngã 執chấp 要yếu 由do 上thượng 心tâm 。 人nhân 我ngã 執chấp 滅diệt 後hậu 方phương 能năng 覺giác 了liễu 諸chư 法pháp 故cố 。
釋thích 曰viết 。 身thân 見kiến 人nhân 未vị 能năng 見kiến 諸chư 陰ấm 故cố 於ư 諸chư 陰ấm 上thượng 橫hoạnh/hoành 計kế 人nhân 。 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 若nhược 得đắc 人nhân 我ngã 及cập 所sở 空không 時thời 。 始thỉ 不bất 見kiến 我ngã 及cập 所sở 。 方phương 能năng 覺giác 了liễu 但đãn 是thị 諸chư 陰ấm 法pháp 。 由do 覺giác 了liễu 諸chư 法pháp 。 故cố 法pháp 我ngã 即tức 滅diệt 。 覺giác 了liễu 法pháp 者giả 。 謂vị 見kiến 分phân 別biệt 無vô 相tướng 依y 他tha 無vô 生sanh 真chân 實thật 無vô 性tánh 也dã 。 以dĩ 法pháp 執chấp 滅diệt 故cố 隨tùy 眠miên 我ngã 見kiến 悉tất 滅diệt 。 故cố 知tri 人nhân 我ngã 執chấp 從tùng 法pháp 我ngã 執chấp 生sanh 。
論luận 曰viết 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 未vị 滅diệt 人nhân 法pháp 兩lưỡng 執chấp 立lập 不bất 淨tịnh 品phẩm 。 兩lưỡng 執chấp 滅diệt 已dĩ 方phương 立lập 淨tịnh 品phẩm 。
答đáp 曰viết 。
於ư 依y 他tha 性tánh 中trung 執chấp 我ngã 。 是thị 分phân 別biệt 性tánh 之chi 所sở 熏huân 習tập 。 名danh 不bất 淨tịnh 品phẩm 。 若nhược 於ư 依y 他tha 中trung 。 修tu 真chân 實thật 性tánh 之chi 所sở 熏huân 習tập 。 名danh 為vi 淨tịnh 品phẩm 。 若nhược 說thuyết 不bất 淨tịnh 品phẩm 謂vị 有hữu 流lưu 界giới 。 若nhược 說thuyết 淨tịnh 品phẩm 謂vị 無vô 流lưu 界giới 。 此thử 無vô 流lưu 界giới 以dĩ 轉chuyển 依y 為vi 體thể 也dã 。 此thử 轉chuyển 依y 不bất 可khả 思tư 惟duy 。
復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 言ngôn 轉chuyển 依y 者giả 。 約ước 位vị 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 依y 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 人nhân 依y 我ngã 見kiến 我ngã 愛ái 滅diệt 故cố 。 無vô 流lưu 相tương 續tục 異dị 於ư 凡phàm 夫phu 。 所sở 以dĩ 名danh 轉chuyển 迴hồi 轉chuyển 。 異dị 前tiền 凡phàm 夫phu 所sở 依y 有hữu 流lưu 也dã 。 二nhị 者giả 具cụ 分phần/phân 轉chuyển 依y 。 謂vị 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 得đắc 人nhân 法pháp 兩lưỡng 空không 也dã 。 三tam 者giả 有hữu 動động 轉chuyển 依y 。 謂vị 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 有hữu 出xuất 入nhập 觀quán 故cố 名danh 之chi 為vi 動động 。 四tứ 者giả 有hữu 用dụng 轉chuyển 依y 。 謂vị 十Thập 地Địa 已dĩ 還hoàn 事sự 未vị 辦biện 故cố 。 不bất 捨xả 功công 用dụng 故cố 名danh 有hữu 用dụng 。 五ngũ 者giả 究cứu 竟cánh 轉chuyển 依y 。 謂vị 如Như 來Lai 地địa 至chí 得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 。 是thị 名danh 轉chuyển 依y 也dã 。 言ngôn 不bất 可khả 思tư 惟duy 者giả 。 自tự 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 成thành 就tựu 。 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 謂vị 一nhất 切thiết 惑hoặc 一nhất 切thiết 苦khổ 不bất 能năng 違vi 害hại 。 一nhất 向hướng 清thanh 淨tịnh 。 常thường 住trụ 無vô 變biến 故cố 。 名danh 成thành 就tựu 也dã 。 二nhị 者giả 自tự 性tánh 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 謂vị 此thử 轉chuyển 依y 即tức 色sắc 為vi 自tự 性tánh 。 離ly 色sắc 為vi 自tự 性tánh 。 皆giai 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 識thức 及cập 六lục 入nhập 四tứ 大đại 三tam 界giới 六lục 道đạo 十thập 方Phương 等Đẳng 。 若nhược 即tức 若nhược 離ly 皆giai 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 如như 佛Phật 性tánh 中trung 廣quảng 解giải 。 三tam 者giả 寂tịch 靜tĩnh 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 謂vị 此thử 轉chuyển 依y 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 中trung 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 於ư 靜tĩnh 住trụ 中trung 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 有hữu 心tâm 住trụ 無vô 心tâm 住trụ 聖thánh 住trụ 天thiên 住trụ 梵Phạm 住trụ 佛Phật 住trụ 等đẳng 皆giai 不bất 可khả 思tư 惟duy 也dã 。 四tứ 者giả 功công 德đức 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 謂vị 此thử 轉chuyển 依y 略lược 說thuyết 如Như 來Lai 功công 德đức 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 圓viên 滿mãn 。 二nhị 無vô 垢cấu 。 三tam 無vô 動động 。 四tứ 無vô 等đẳng 。 五ngũ 利lợi 他tha 為vi 事sự 。 六lục 勝thắng 能năng 。
釋thích 曰viết 。 八bát 住trụ 中trung 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 者giả 。 謂vị 三tam 禪thiền 以dĩ 還hoàn 也dã 。 二nhị 靜tĩnh 住trụ 者giả 。 四tứ 禪thiền 以dĩ 上thượng 也dã 。 三tam 有hữu 心tâm 住trụ 者giả 。 謂vị 有hữu 心tâm 定định 也dã 。 四tứ 無vô 心tâm 住trụ 者giả 。 謂vị 無vô 想tưởng 定định 及cập 滅diệt 盡tận 定định 也dã 。 五ngũ 聖thánh 住trụ 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 無vô 流lưu 觀quán 也dã 。 六lục 天thiên 住trụ 者giả 。 謂vị 初sơ 禪thiền 至chí 非phi 想tưởng 也dã 。 七thất 梵Phạm 住trụ 者giả 。 梵Phạm 言ngôn 無vô 量lượng 。 謂vị 四tứ 無vô 量lượng 定định 也dã 。 八bát 佛Phật 住trụ 者giả 。 謂vị 佛Phật 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 住trụ 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。
論luận 曰viết 。 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。 能năng 得đắc 轉chuyển 依y 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 四tứ 聖thánh 行hành 。 二nhị 四tứ 種chủng 尋tầm 思tư 。 三tam 四tứ 種chủng 如như 實thật 知tri 。 四tứ 四tứ 種chủng 境cảnh 界giới 。 初sơ 四tứ 聖thánh 行hành 者giả 。 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 謂vị 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 總tổng 說thuyết 為vi 一nhất 。 波Ba 羅La 蜜Mật 行hạnh 。 趣thú 向hướng 大Đại 乘Thừa 故cố 。 此thử 明minh 利lợi 他tha 因nhân 亦diệc 名danh 緣duyên 因nhân 緣duyên 。 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 。 如như 中trung 邊biên 論luận 障chướng 品phẩm 釋thích 也dã 二nhị 道Đạo 行hạnh 。 謂vị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 總tổng 說thuyết 為vi 助trợ 道Đạo 行hạnh 。 能năng 覺giác 了liễu 境cảnh 界giới 。 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。 此thử 名danh 自tự 利lợi 因nhân 。 亦diệc 名danh 緣duyên 廣quảng 明minh 道Đạo 品Phẩm 。 如như 中trung 邊biên 論luận 修tu 對đối 治trị 品phẩm 說thuyết 也dã 。 三tam 神thần 通thông 行hành 。 謂vị 六lục 神thần 通thông 。 總tổng 說thuyết 為vi 一nhất 神thần 通thông 行hành 。 能năng 令linh 受thọ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 歸quy 向hướng 尊tôn 重trọng 入nhập 真chân 理lý 故cố 。 此thử 六Lục 通Thông 即tức 是thị 三tam 輪luân 。 一nhất 身thân 通thông 。 即tức 身thân 通thông 輪luân 。 能năng 輕khinh 舉cử 遠viễn 至chí 轉chuyển 變biến 隱ẩn 顯hiển 。 令linh 眾chúng 生sanh 起khởi 歸quy 向hướng 心tâm 。 二nhị 記ký 心tâm 輪luân 謂vị 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 他tha 心tâm 能năng 見kiến 彼bỉ 。 思tư 惟duy 覺giác 觀quán 如như 實thật 記ký 說thuyết 令linh 起khởi 尊tôn 重trọng 。 三tam 正chánh 教giáo 輪luân 。 即tức 流lưu 盡tận 通thông 。 令linh 離ly 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 宿túc 命mạng 一nhất 通thông 通thông 有hữu 後hậu 兩lưỡng 輪luân 也dã 。 四tứ 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 行hành 。 謂vị 四tứ 攝nhiếp 法pháp 。 總tổng 說thuyết 為vi 一nhất 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 行hành 。 此thử 明minh 為vi 已dĩ 入nhập 理lý 眾chúng 生sanh 。 更cánh 以dĩ 財tài 法pháp 兩lưỡng 施thí 攝nhiếp 令linh 成thành 熟thục 。 財tài 攝nhiếp 者giả 是thị 利lợi 益ích 方phương 便tiện 為vi 令linh 成thành 熟thục 。 法pháp 攝nhiếp 者giả 覺giác 悟ngộ 起khởi 行hành 隨tùy 順thuận 方phương 便tiện 。 為vi 令linh 成thành 熟thục 。
釋thích 曰viết 。 布bố 施thí 攝nhiếp 令linh 其kỳ 成thành 熟thục 。 成thành 熟thục 者giả 逐trục 位vị 淺thiển 深thâm 也dã 。 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 令linh 其kỳ 覺giác 悟ngộ 。 利lợi 行hành 攝nhiếp 令linh 其kỳ 起khởi 行hành 。 同đồng 利lợi 攝nhiếp 令linh 其kỳ 隨tùy 順thuận 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 此thử 四tứ 攝nhiếp 約ước 五ngũ 種chủng 攝nhiếp 。 名danh 為vi 攝nhiếp 類loại 。 五ngũ 者giả 。 一nhất 攝nhiếp 成thành 自tự 家gia 。 謂vị 以dĩ 財tài 施thí 攝nhiếp 怨oán 中trung 人nhân 。 令linh 捨xả 憎tăng 恚khuể 成thành 己kỷ 親thân 屬thuộc 。 故cố 名danh 一nhất 家gia 。 二nhị 令linh 受thọ 教giáo 攝nhiếp 。 謂vị 以dĩ 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 自tự 家gia 人nhân 令linh 受thọ 正chánh 教giáo 。 三tam 起khởi 正chánh 勤cần 攝nhiếp 。 謂vị 以dĩ 利lợi 行hành 攝nhiếp 受thọ 教giáo 人nhân 。 未vị 起khởi 正chánh 行hạnh 令linh 如như 理lý 勤cần 行hành 。 四tứ 成thành 熟thục 善thiện 攝nhiếp 。 謂vị 重trùng 以dĩ 利lợi 行hành 攝nhiếp 正chánh 行hạnh 者giả 。 令linh 未vị 捨xả 令linh 捨xả 。 未vị 得đắc 令linh 得đắc 。 五ngũ 解giải 脫thoát 善thiện 攝nhiếp 。 謂vị 以dĩ 同đồng 利lợi 攝nhiếp 第đệ 四tứ 人nhân 。 令linh 解giải 脫thoát 惑hoặc 障chướng 及cập 一Nhất 切Thiết 智Trí 障chướng 。
釋thích 曰viết 。 解giải 脫thoát 惑hoặc 障chướng 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 脫thoát 一Nhất 切Thiết 智Trí 障chướng 即tức 大Đại 乘Thừa 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 也dã 。
論luận 曰viết 。 第đệ 二nhị 四tứ 種chủng 尋tầm 思tư 者giả 。 一nhất 尋tầm 思tư 名danh 言ngôn 。 二nhị 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 。 三tam 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 假giả 。 四tứ 尋tầm 思tư 差sai 別biệt 假giả 。 一nhất 尋tầm 思tư 名danh 言ngôn 者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 於ư 名danh 中trung 尋tầm 思tư 。 但đãn 見kiến 名danh 言ngôn 不bất 見kiến 名danh 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 名danh 本bổn 能năng 顯hiển 色sắc 等đẳng 諸chư 義nghĩa 。 此thử 色sắc 等đẳng 義nghĩa 約ước 相tương/tướng 約ước 生sanh 。 既ký 不bất 成thành 就tựu 。 此thử 名danh 則tắc 無vô 所sở 顯hiển 。 名danh 既ký 不bất 能năng 顯hiển 義nghĩa 。 與dữ 不bất 名danh 何hà 異dị 。 故cố 名danh 不bất 成thành 名danh 。 而nhi 此thử 名danh 與dữ 色sắc 等đẳng 類loại 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 若nhược 同đồng 者giả 。 色sắc 等đẳng 既ký 無vô 。 名danh 亦diệc 同đồng 無vô 。 若nhược 異dị 者giả 。 世thế 界giới 則tắc 無vô 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 物vật 不bất 出xuất 分phân 別biệt 依y 他tha 二nhị 性tánh 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 。 聞văn 名danh 言ngôn 不bất 見kiến 名danh 體thể 。 此thử 言ngôn 體thể 者giả 。 即tức 指chỉ 名danh 為vi 體thể 也dã 。 二nhị 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 。 但đãn 見kiến 唯duy 類loại 不bất 見kiến 餘dư 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 於ư 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 如như 所sở 顯hiển 不bất 如như 是thị 有hữu 。 但đãn 有hữu 亂loạn 識thức 。 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 名danh 為vi 見kiến 類loại 。 此thử 類loại 所sở 緣duyên 既ký 無vô 。 能năng 緣duyên 不bất 起khởi 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 。 但đãn 見kiến 無vô 相tướng 無vô 生sanh 真chân 實thật 義nghĩa 類loại 也dã 。
釋thích 曰viết 。 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 者giả 。 所sở 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 如như 五ngũ 陰ấm 中trung 各các 有hữu 別biệt 義nghĩa 。 為vi 名danh 所sở 顯hiển 名danh 之chi 為vi 義nghĩa 。 如như 色sắc 以dĩ 對đối 眼nhãn 為vi 義nghĩa 也dã 。 所sở 言ngôn 類loại 者giả 。 若nhược 指chỉ 色sắc 等đẳng 氣khí 類loại 亦diệc 得đắc 名danh 類loại 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 此thử 。 五ngũ 陰ấm 是thị 分phân 別biệt 所sở 作tác 。 但đãn 是thị 亂loạn 識thức 即tức 名danh 識thức 類loại 。 若nhược 始thỉ 終chung 作tác 語ngữ 。 正chánh 取thủ 此thử 亂loạn 識thức 家gia 。 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 名danh 之chi 為vi 類loại 。 此thử 類loại 是thị 所sở 緣duyên 既ký 無vô 。 能năng 緣duyên 不bất 起khởi 。 故cố 云vân 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 此thử 類loại 但đãn 見kiến 無vô 相tướng 無vô 生sanh 真chân 實thật 義nghĩa 類loại 也dã 。
論luận 曰viết 。 三tam 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 假giả 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 。 但đãn 見kiến 唯duy 假giả 不bất 見kiến 餘dư 物vật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 色sắc 等đẳng 自tự 性tánh 假giả 名danh 。 於ư 亂loạn 識thức 中trung 。 不bất 可khả 安an 立lập 。 無vô 相tướng 無vô 名danh 故cố 。 於ư 真chân 實thật 性tánh 亦diệc 。 不bất 可khả 安an 立lập 。 離ly 相tương 離ly 生sanh 故cố 。 此thử 假giả 名danh 者giả 。 但đãn 加gia 增tăng 所sở 作tác 法pháp 。 體thể 無vô 增tăng 無vô 減giảm 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 但đãn 見kiến 自tự 性tánh 假giả 。 不bất 見kiến 自tự 性tánh 也dã 。
釋thích 曰viết 。 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 假giả 者giả 。 安an 立lập 五ngũ 陰ấm 名danh 為vi 自tự 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 惟duy 見kiến 自tự 性tánh 家gia 假giả 。 不bất 見kiến 自tự 性tánh 。 故cố 言ngôn 不bất 見kiến 餘dư 物vật 。 餘dư 物vật 即tức 是thị 自tự 性tánh 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 此thử 色sắc 陰ấm 等đẳng 假giả 名danh 。 於ư 亂loạn 識thức 中trung 。 不bất 可khả 安an 立lập 。 即tức 是thị 不bất 可khả 安an 立lập 分phân 別biệt 故cố 。 言ngôn 離ly 相tương 離ly 生sanh 。 離ly 相tương/tướng 者giả 離ly 分phân 別biệt 性tánh 。 離ly 生sanh 者giả 離ly 依y 他tha 性tánh 也dã 。 此thử 假giả 名danh 但đãn 增tăng 一nhất 加gia 所sở 作tác 者giả 。 若nhược 究cứu 尋tầm 陰ấm 體thể 。 唯duy 一nhất 如như 如như 體thể 無vô 增tăng 減giảm 。 若nhược 立lập 為vi 亂loạn 識thức 。 已dĩ 是thị 一nhất 重trọng/trùng 增tăng 加gia 。 就tựu 亂loạn 識thức 中trung 更cánh 復phục 分phân 別biệt 立lập 為vi 五ngũ 陰ấm 。 復phục 是thị 兩lưỡng 重trọng/trùng 增tăng 加gia 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 。 惟duy 見kiến 自tự 性tánh 家gia 假giả 。 不bất 見kiến 假giả 家gia 自tự 性tánh 也dã 。
論luận 曰viết 。 四tứ 尋tầm 思tư 差sai 別biệt 假giả 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 。 但đãn 見kiến 差sai 別biệt 假giả 不bất 見kiến 餘dư 物vật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 假giả 無vô 名danh 無vô 相tướng 故cố 。 無vô 相tướng 無vô 生sanh 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 名danh 類loại 相tướng 貌mạo 異dị 亦diệc 見kiến 不bất 異dị 見kiến 異dị 者giả 謂vị 名danh 義nghĩa 俱câu 客khách 。 不bất 異dị 者giả 如như 十thập 無vô 倒đảo 中trung 。 解giải 名danh 句cú 味vị 。 有hữu 義nghĩa 無vô 義nghĩa 。 無vô 倒đảo 中trung 釋thích 也dã 。
釋thích 曰viết 。 差sai 別biệt 假giả 者giả 。 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 更cánh 復phục 分phân 別biệt 立lập 諸chư 法pháp 名danh 。 如như 於ư 色sắc 陰ấm 中trung 開khai 為vi 根căn 大đại 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 。 唯duy 見kiến 差sai 別biệt 家gia 假giả 。 不bất 見kiến 假giả 家gia 差sai 別biệt 。 故cố 言ngôn 不bất 見kiến 物vật 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 此thử 差sai 別biệt 。 若nhược 指chỉ 亂loạn 識thức 為vi 差sai 別biệt 。 即tức 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 若nhược 以dĩ 真chân 實thật 性tánh 為vi 差sai 別biệt 。 則tắc 體thể 是thị 無vô 相tướng 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 名danh 類loại 相tướng 貌mạo 異dị 亦diệc 見kiến 不bất 異dị 。 言ngôn 名danh 類loại 者giả 。 名danh 是thị 能năng 顯hiển 。 類loại 是thị 所sở 顯hiển 義nghĩa 類loại 也dã 。 若nhược 名danh 類loại 互hỗ 不bất 相tương 是thị 。 是thị 名danh 為vi 客khách 。 此thử 則tắc 為vi 異dị 。 亦diệc 見kiến 不bất 異dị 者giả 。 如như 十thập 無vô 倒đảo 中trung 解giải 。 若nhược 名danh 與dữ 義nghĩa 相tương 應ứng 。 說thuyết 依y 次thứ 第đệ 。 數sác 數sác 修tu 習tập 。 此thử 名danh 即tức 能năng 顯hiển 類loại 。 名danh 為vi 不bất 異dị 也dã 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 。 名danh 類loại 若nhược 異dị 者giả 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 法pháp 不bất 出xuất 此thử 名danh 類loại 。 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 各các 尋tầm 思tư 。 名danh 不bất 成thành 名danh 。 類loại 不bất 成thành 類loại 。 此thử 二nhị 根căn 本bổn 既ký 不bất 成thành 就tựu 。 合hợp 為vi 自tự 性tánh 。 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 就tựu 二nhị 自tự 性tánh 中trung 離ly 為vi 差sai 別biệt 。 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。
論luận 曰viết 。 故cố 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 名danh 類loại 異dị 亦diệc 見kiến 不bất 異dị 。 見kiến 異dị 者giả 約ước 離ly 名danh 類loại 不bất 同đồng 。 見kiến 不bất 異dị 者giả 約ước 自tự 性tánh 及cập 差sai 別biệt 合hợp 。 名danh 類loại 所sở 成thành 故cố 。 此thử 四tứ 種chủng 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 尋tầm 思tư 境cảnh 界giới 也dã 。
釋thích 曰viết 。 境cảnh 界giới 不bất 出xuất 四tứ 種chủng 。 一nhất 名danh 二nhị 類loại 三tam 自tự 性tánh 四tứ 差sai 別biệt 。 名danh 但đãn 分phân 別biệt 性tánh 。 類loại 及cập 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 寄ký 通thông 二nhị 性tánh 也dã 。 名danh 本bổn 名danh 類loại 。 類loại 既ký 不bất 成thành 名danh 亦diệc 不bất 立lập 。 合hợp 此thử 名danh 類loại 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 亦diệc 不bất 立lập 。 離ly 此thử 自tự 性tánh 以dĩ 為vi 差sai 別biệt 。 差sai 別biệt 亦diệc 不bất 成thành 。 依y 他tha 不bất 立lập 也dã 。
論luận 曰viết 。 第đệ 三tam 四tứ 種chủng 如như 實thật 智trí 者giả 。 一nhất 尋tầm 思tư 名danh 得đắc 如như 實thật 智trí 。 二nhị 尋tầm 思tư 類loại 得đắc 如như 實thật 智trí 。 三tam 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 得đắc 如như 實thật 智trí 。 四tứ 尋tầm 思tư 差sai 別biệt 得đắc 如như 實thật 智trí 。 一nhất 尋tầm 思tư 名danh 得đắc 如như 實thật 智trí 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 名danh 。 但đãn 得đắc 名danh 不bất 得đắc 名danh 體thể 。 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 此thử 名danh 世thế 間gian 。 於ư 類loại 中trung 安an 立lập 。 此thử 名danh 凡phàm 為vi 三tam 義nghĩa 。 一nhất 為vi 想tưởng 。 二nhị 為vi 見kiến 。 三tam 為vi 說thuyết 。 於ư 色sắc 等đẳng 類loại 中trung 。 世thế 間gian 若nhược 不bất 立lập 色sắc 等đẳng 名danh 者giả 。 則tắc 無vô 人nhân 能năng 想tưởng 此thử 物vật 名danh 色sắc 。 若nhược 不bất 能năng 想tưởng 則tắc 不bất 能năng 起khởi 增tăng 益ích 見kiến 執chấp 。 若nhược 無vô 見kiến 無vô 執chấp 則tắc 不bất 能năng 宣tuyên 說thuyết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 世thế 間gian 立lập 名danh 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 此thử 名danh 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 名danh 得đắc 如như 實thật 智trí 也dã 。
釋thích 曰viết 。 如như 實thật 知tri 此thử 名danh 者giả 。 有hữu 兩lưỡng 種chủng 如như 實thật 知tri 。 一nhất 約ước 世thế 間gian 如như 實thật 知tri 。 為vi 三tam 義nghĩa 故cố 立lập 名danh 。 二nhị 約ước 出xuất 世thế 如như 實thật 觀quán 。 此thử 名danh 約ước 類loại 故cố 起khởi 。 類loại 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 也dã 。
論luận 曰viết 。 二nhị 尋tầm 思tư 類loại 得đắc 如như 實thật 智trí 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 。 離ly 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 見kiến 色sắc 等đẳng 類loại 離ly 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 依y 他tha 類loại 。 但đãn 亂loạn 識thức 不bất 見kiến 分phân 別biệt 性tánh 故cố 。 云vân 離ly 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 也dã 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 者giả 。 尋tầm 此thử 亂loạn 識thức 由do 分phân 別biệt 起khởi 。 分phân 別biệt 既ký 無vô 。 亂loạn 識thức 亦diệc 滅diệt 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 絕tuyệt 於ư 言ngôn 語ngữ 。 故cố 云vân 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 尋tầm 思tư 義nghĩa 類loại 得đắc 如như 實thật 智trí 也dã 。 三tam 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 得đắc 如như 實thật 智trí 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 色sắc 等đẳng 類loại 。 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 假giả 。 此thử 類loại 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 由do 自tự 性tánh 假giả 似tự 有hữu 自tự 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 見kiến 此thử 自tự 性tánh 。 如như 幻huyễn 化hóa 影ảnh 響hưởng 水thủy 月nguyệt 像tượng 等đẳng 。 體thể 實thật 非phi 有hữu 而nhi 似tự 有hữu 顯hiển 現hiện 。 如như 此thử 等đẳng 尋tầm 思tư 自tự 性tánh 得đắc 如như 實thật 智trí 。 以dĩ 甚thậm 深thâm 義nghĩa 為vi 境cảnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 俱câu 遣khiển 名danh 類loại 一nhất 時thời 空không 故cố 。
釋thích 曰viết 。 前tiền 一nhất 尋tầm 思tư 但đãn 遣khiển 於ư 名danh 此thử 則tắc 為vi 淺thiển 。 第đệ 二nhị 尋tầm 思tư 次thứ 遣khiển 於ư 類loại 可khả 得đắc 居cư 中trung 。 今kim 第đệ 三tam 尋tầm 思tư 能năng 名danh 類loại 俱câu 遣khiển 。 故cố 言ngôn 甚thậm 深thâm 義nghĩa 為vi 境cảnh 也dã 。
論luận 曰viết 。 四tứ 尋tầm 思tư 差sai 別biệt 得đắc 如như 實thật 智trí 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 尋tầm 思tư 差sai 別biệt 假giả 。 於ư 色sắc 等đẳng 類loại 中trung 見kiến 差sai 別biệt 假giả 無vô 二nhị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 色sắc 等đẳng 類loại 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 。 如như 所sở 言ngôn 體thể 不bất 成thành 就tựu 故cố 非phi 有hữu 。 由do 不bất 可khả 言ngôn 為vi 體thể 決quyết 成thành 就tựu 故cố 非phi 無vô 。 由do 真Chân 諦Đế 故cố 無vô 色sắc 。 由do 俗tục 諦đế 故cố 非phi 無vô 色sắc 。 於ư 中trung 假giả 說thuyết 色sắc 故cố 。 如như 有hữu 非phi 有hữu 如như 色sắc 非phi 色sắc 。 如như 是thị 可khả 見kiến 不bất 可khả 見kiến 。 有hữu 礙ngại 無vô 礙ngại 。 諸chư 餘dư 差sai 別biệt 道Đạo 理lý 應ưng 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 知tri 此thử 假giả 離ly 有hữu 離ly 無vô 二nhị 性tánh 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 義nghĩa 差sai 別biệt 得đắc 如như 實thật 智trí 也dã 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 得đắc 四tứ 種chủng 如như 實thật 智trí 在tại 聞văn 思tư 慧tuệ 中trung 也dã 。 第đệ 四tứ 四tứ 種chủng 境cảnh 界giới 者giả 。 一nhất 遍biến 滿mãn 境cảnh 界giới 。 二nhị 治trị 行hành 境cảnh 界giới 。 三tam 勝thắng 智trí 境cảnh 界giới 。 四tứ 淨tịnh 惑hoặc 境cảnh 界giới 。 遍biến 滿mãn 境cảnh 界giới 者giả 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 有hữu 分phân 別biệt 相tướng 。 二nhị 無vô 分phân 別biệt 相tướng 。 三tam 種chủng 類loại 究cứu 竟cánh 。 四tứ 正chánh 事sự 成thành 就tựu 。 有hữu 分phân 別biệt 相tướng 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 境cảnh 界giới 類loại 。 亦diệc 名danh 等đẳng 分phần/phân 。 是thị 靜tĩnh 定định 位vị 。 境cảnh 即tức 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 緣duyên 緣duyên 也dã 。 境cảnh 界giới 類loại 者giả 。 所sở 謂vị 唯duy 識thức 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 世thế 出xuất 世thế 境cảnh 不bất 過quá 唯duy 識thức 。 是thị 如như 量lượng 境cảnh 界giới 故cố 。 由do 此thử 如như 量lượng 是thị 故cố 遍biến 滿mãn 。 亦diệc 名danh 等đẳng 分phần/phân 者giả 。 此thử 唯duy 識thức 由do 外ngoại 境cảnh 成thành 。 外ngoại 境cảnh 既ký 無vô 唯duy 識thức 亦diệc 無vô 。 境cảnh 無vô 相tướng 識thức 無vô 生sanh 。 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 通thông 以dĩ 如như 理lý 故cố 。 故cố 名danh 等đẳng 分phần/phân 。 稱xưng 為vi 遍biến 滿mãn 也dã 。 是thị 靜tĩnh 定định 境cảnh 界giới 者giả 。 過quá 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 所sở 得đắc 定định 故cố 名danh 為vi 靜tĩnh 。 非phi 散tán 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 名danh 為vi 定định 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 入nhập 甚thậm 深thâm 觀quán 方phương 見kiến 此thử 理lý 。 故cố 言ngôn 靜tĩnh 定định 位vị 境cảnh 也dã 。 此thử 中trung 若nhược 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 勝thắng 立lập 名danh 分phân 別biệt 。 若nhược 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 勝thắng 立lập 名danh 無vô 分phân 別biệt 。 此thử 言ngôn 分phân 別biệt 者giả 。 非phi 分phân 別biệt 性tánh 但đãn 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 智trí 名danh 分phân 別biệt 。 第đệ 三tam 種chủng 類loại 究cứu 竟cánh 者giả 。 於ư 前tiền 分phân 別biệt 無vô 分phân 別biệt 境cảnh 。 如như 量lượng 如như 理lý 二nhị 種chủng 品phẩm 類loại 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 真chân 俗tục 究cứu 竟cánh 皆giai 盡tận 。 故cố 名danh 遍biến 滿mãn 。 第đệ 四tứ 正chánh 事sự 成thành 就tựu 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 轉chuyển 依y 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 所sở 緣duyên 名danh 為vi 正chánh 事sự 。 不bất 可khả 更cánh 治trị 故cố 名danh 成thành 就tựu 。 攝nhiếp 境cảnh 智trí 皆giai 盡tận 故cố 名danh 遍biến 滿mãn 境cảnh 界giới 也dã 。 第đệ 二nhị 治trị 行hành 境cảnh 界giới 者giả 。 自tự 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 不bất 淨tịnh 觀quán 。 二nhị 無vô 量lượng 心tâm 。 三tam 因nhân 緣duyên 觀quán 。 四tứ 分phân 別biệt 界giới 。 五ngũ 出xuất 入nhập 息tức 念niệm 。 初sơ 不bất 淨tịnh 觀quán 者giả 。 除trừ 四tứ 種chủng 欲dục 。 謂vị 色sắc 相tướng 貌mạo 威uy 儀nghi 觸xúc 欲dục 也dã 。 無vô 量lượng 心tâm 者giả 即tức 四tứ 無vô 量lượng 觀quán 。 除trừ 四tứ 種chủng 瞋sân 。 謂vị 殺sát 害hại 逼bức 惱não 嫉tật 妬đố 不bất 安an 也dã 。 因nhân 緣duyên 觀quán 者giả 即tức 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 觀quán 。 除trừ 三tam 世thế 無vô 明minh 也dã 。 分phân 別biệt 界giới 者giả 即tức 界giới 入nhập 觀quán 。 除trừ 我ngã 我ngã 所sở 也dã 。 出xuất 入nhập 息tức 念niệm 。 者giả 除trừ 覺giác 觀quán 也dã 。 廣quảng 解giải 如như 諸chư 義nghĩa 科khoa 釋thích 也dã 。 第đệ 三tam 勝thắng 智trí 境cảnh 界giới 者giả 。 自tự 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 陰ấm 勝thắng 智trí 。 為vi 除trừ 聚tụ 中trung 執chấp 一nhất 我ngã 見kiến 。 陰ấm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 多đa 謂vị 三tam 世thế 不bất 一nhất 。 二nhị 異dị 謂vị 色sắc 等đẳng 差sai 別biệt 。 三tam 和hòa 合hợp 謂vị 。 聚tụ 集tập 一nhất 處xứ 。 是thị 故cố 若nhược 多đa 若nhược 異dị 和hòa 合hợp 為vi 一nhất 世thế 間gian 。 說thuyết 名danh 為vi 集tập 。 外ngoại 道đạo 執chấp 我ngã 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 執chấp 我ngã 常thường 故cố 以dĩ 三tam 世thế 義nghĩa 破phá 。 二nhị 執chấp 我ngã 一nhất 以dĩ 差sai 別biệt 義nghĩa 破phá 。 三tam 執chấp 我ngã 實thật 有hữu 以dĩ 和hòa 合hợp 義nghĩa 破phá 。 若nhược 人nhân 見kiến 此thử 三tam 義nghĩa 則tắc 於ư 聚tụ 中trung 不bất 起khởi 一nhất 我ngã 執chấp 也dã 。 二nhị 者giả 界giới 勝thắng 智trí 。 為vi 除trừ 執chấp 我ngã 為vi 因nhân 。 界giới 有hữu 十thập 八bát 。 所sở 立lập 界giới 者giả 顯hiển 種chủng 子tử 義nghĩa 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 界giới 是thị 能năng 執chấp 種chủng 子tử 。 於ư 自tự 類loại 中trung 為vi 似tự 分phần/phân 因nhân 故cố 。 如như 前tiền 眼nhãn 等đẳng 根căn 生sanh 後hậu 眼nhãn 等đẳng 根căn 也dã 。 色sắc 等đẳng 六lục 界giới 是thị 所sở 執chấp 種chủng 子tử 。 於ư 自tự 類loại 中trung 生sanh 似tự 分phần/phân 因nhân 故cố 。 如như 前tiền 色sắc 等đẳng 生sanh 後hậu 色sắc 等đẳng 也dã 。 眼nhãn 識thức 等đẳng 六lục 界giới 是thị 執chấp 種chủng 子tử 。 於ư 自tự 類loại 中trung 生sanh 似tự 分phần/phân 因nhân 故cố 。 如như 前tiền 眼nhãn 識thức 等đẳng 生sanh 後hậu 眼nhãn 識thức 等đẳng 也dã 。 為vi 除trừ 三tam 種chủng 無vô 明minh 故cố 。 於ư 身thân 中trung 顯hiển 三tam 種chủng 種chủng 子tử 。 三tam 無vô 明minh 者giả 。 一nhất 除trừ 作tác 者giả 故cố 說thuyết 能năng 執chấp 種chủng 子tử 。 二nhị 除trừ 業nghiệp 無vô 明minh 故cố 說thuyết 所sở 執chấp 種chủng 子tử 。
何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 是thị 色sắc 等đẳng 為vi 所sở 作tác 業nghiệp 。 離ly 色sắc 等đẳng 無vô 別biệt 業nghiệp 故cố 三tam 為vi 除trừ 事sự 無vô 明minh 故cố 說thuyết 執chấp 種chủng 子tử 。
何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 六lục 識thức 為vi 作tác 業nghiệp 事sự 。 離ly 此thử 識thức 等đẳng 無vô 有hữu 別biệt 事sự 。 若nhược 人nhân 如như 是thị 了liễu 別biệt 於ư 界giới 。 則tắc 不bất 執chấp 我ngã 為vi 諸chư 法pháp 生sanh 因nhân 故cố 。 界giới 勝thắng 智trí 能năng 除trừ 執chấp 我ngã 為vi 因nhân 也dã 。 三tam 者giả 入nhập 勝thắng 智trí 。 為vi 除trừ 受thọ 者giả 我ngã 執chấp 。 入nhập 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 所sở 言ngôn 入nhập 者giả 。 為vi 受thọ 用dụng 入nhập 門môn 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 根căn 。 能năng 為vi 受thọ 用dụng 苦khổ 樂lạc 捨xả 三tam 受thọ 入nhập 門môn 。 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 能năng 為vi 受thọ 用dụng 怨oán 親thân 中trung 人nhân 三tam 想tưởng 入nhập 門môn 。 所sở 言ngôn 受thọ 用dụng 者giả 是thị 因nhân 義nghĩa 。 入nhập 門môn 者giả 是thị 根căn 塵trần 。 是thị 故cố 六lục 根căn 能năng 為vi 受thọ 用dụng 受thọ 門môn 。 六lục 塵trần 能năng 為vi 受thọ 用dụng 想tưởng 門môn 者giả 也dã 。 此thử 根căn 塵trần 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 名danh 之chi 為vi 門môn 。 若nhược 人nhân 了liễu 達đạt 此thử 入nhập 。 則tắc 不bất 執chấp 我ngã 為vi 受thọ 者giả 也dã 。
問vấn 曰viết 。 外ngoại 道đạo 執chấp 我ngã 為vi 受thọ 者giả 何hà 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
執chấp 別biệt 有hữu 一nhất 我ngã 能năng 受thọ 用dụng 根căn 塵trần 覺giác 知tri 苦khổ 樂lạc 等đẳng 故cố 。 佛Phật 破phá 此thử 受thọ 者giả 。 明minh 藉tạ 內nội 根căn 外ngoại 塵trần 能năng 作tác 因nhân 緣duyên 。 受thọ 用dụng 於ư 受thọ 覺giác 知tri 苦khổ 樂lạc 也dã 。 四tứ 者giả 緣duyên 生sanh 勝thắng 智trí 。 為vi 除trừ 執chấp 我ngã 為vi 作tác 者giả 見kiến 。 緣duyên 生sanh 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 無vô 明minh 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 緣duyên 生sanh 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。 兩lưỡng 者giả 一nhất 不bất 增tăng 二nhị 不bất 減giảm 。 謂vị 於ư 因nhân 果quả 及cập 事sự 三tam 種chủng 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 也dã 。 三tam 義nghĩa 者giả 。 謂vị 無vô 常thường 無vô 事sự 有hữu 能năng 。 此thử 三tam 為vi 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 增tăng 因nhân 者giả 。 謂vị 執chấp 常thường 住trụ 法pháp 為vi 行hành 等đẳng 因nhân 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 不bất 平bình 等đẳng 因nhân 。 謂vị 微vi 塵trần 自tự 性tánh 。 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 。 能năng 生sanh 於ư 行hành 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 是thị 名danh 增tăng 因nhân 。 言ngôn 不bất 平bình 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 執chấp 因nhân 常thường 果quả 無vô 常thường 因nhân 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 但đãn 能năng 生sanh 果quả 。 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 故cố 不bất 平bình 等đẳng 也dã 。 減giảm 因nhân 者giả 。 謂vị 執chấp 諸chư 行hành 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 是thị 名danh 減giảm 因nhân 。 通thông 名danh 增tăng 減giảm 者giả 。 若nhược 論luận 因nhân 用dụng 。 決quyết 須tu 無vô 常thường 無vô 事sự 有hữu 能năng 三tam 種chủng 不bất 可khả 增tăng 減giảm 。 若nhược 外ngoại 道đạo 執chấp 別biệt 有hữu 常thường 等đẳng 法pháp 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 能năng 為vi 行hành 因nhân 。 長trường/trưởng 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 增tăng 。 又hựu 外ngoại 道đạo 執chấp 行hành 等đẳng 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 則tắc 三tam 義nghĩa 頓đốn 闕khuyết 。 是thị 名danh 減giảm 因nhân 增tăng 果quả 者giả 。 謂vị 執chấp 行hành 等đẳng 本bổn 來lai 有hữu 體thể 緣duyên 無vô 明minh 等đẳng 生sanh 。 是thị 名danh 增tăng 果quả 。 減giảm 果quả 者giả 。 謂vị 執chấp 無vô 有hữu 行hành 等đẳng 從tùng 無vô 明minh 等đẳng 生sanh 。 是thị 名danh 減giảm 果quả 。 增tăng 事sự 者giả 。 謂vị 執chấp 無vô 明minh 等đẳng 由do 別biệt 有hữu 功công 用dụng 異dị 於ư 無vô 明minh 亦diệc 異dị 於ư 行hành 別biệt 有hữu 此thử 用dụng 故cố 。 無vô 明minh 方phương 能năng 生sanh 行hành 等đẳng 。 是thị 名danh 增tăng 事sự 。 減giảm 事sự 者giả 。 謂vị 執chấp 無vô 明minh 等đẳng 無vô 有hữu 功công 能năng 能năng 生sanh 行hành 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 由do 無vô 明minh 在tại 故cố 說thuyết 名danh 行hành 因nhân 不bất 由do 功công 能năng 。 是thị 名danh 減giảm 事sự 若nhược 離ly 此thử 三tam 處xứ 增tăng 減giảm 是thị 名danh 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 但đãn 據cứ 行hành 由do 因nhân 生sanh 不bất 由do 因nhân 生sanh 。 不bất 說thuyết 無vô 明minh 由do 因nhân 等đẳng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
行hành 既ký 有hữu 因nhân 故cố 偏thiên 言ngôn 此thử 行hành 義nghĩa 至chí 無vô 明minh 也dã 。 無vô 常thường 無vô 事sự 有hữu 能năng 為vi 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 者giả 。 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 法pháp 未vị 有hữu 有hữu 已dĩ 有hữu 滅diệt 。 若nhược 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 能năng 破phá 不bất 平bình 等đẳng 因nhân 及cập 無vô 因nhân 執chấp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 有hữu 有hữu 者giả 破phá 無vô 因nhân 執chấp 。 已dĩ 有hữu 滅diệt 者giả 破phá 常thường 因nhân 執chấp 。 故cố 此thử 無vô 常thường 名danh 為vi 有hữu 因nhân 及cập 平bình 等đẳng 因nhân 也dã 。 無vô 事sự 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 法pháp 同đồng 類loại 因nhân 聚tụ 集tập 。 從tùng 此thử 聚tụ 集tập 先tiên 未vị 有hữu 果quả 而nhi 今kim 得đắc 生sanh 。 此thử 同đồng 類loại 因nhân 。 唯duy 有hữu 聚tụ 集tập 。 能năng 生sanh 後hậu 果quả 無vô 別biệt 功công 用dụng 。 是thị 名danh 無vô 事sự 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 破phá 別biệt 有hữu 事sự 執chấp 。 所sở 言ngôn 同đồng 類loại 者giả 。 謂vị 因nhân 果quả 相tương 似tự 。 因nhân 無vô 常thường 故cố 。 果quả 亦diệc 無vô 常thường 也dã 。 有hữu 能năng 者giả 。 由do 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 由do 此thử 生sanh 故cố 彼bỉ 生sanh 。 然nhiên 彼bỉ 有hữu 彼bỉ 生sanh 。 彼bỉ 由do 此thử 不bất 由do 自tự 不bất 由do 他tha 。 決quyết 定định 由do 此thử 故cố 故cố 此thử 於ư 彼bỉ 決quyết 有hữu 功công 能năng 。 是thị 名danh 有hữu 能năng 。 如như 此thử 無vô 明minh 生sanh 彼bỉ 行hành 等đẳng 。 行hành 不bất 自tự 生sanh 。 由do 無vô 明minh 生sanh 故cố 。 言ngôn 彼bỉ 由do 此thử 不bất 由do 自tự 也dã 。 不bất 由do 自tự 在tại 等đẳng 生sanh 故cố 。 言ngôn 不bất 由do 他tha 也dã 。 由do 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 破phá 無vô 因nhân 執chấp 。 由do 此thử 生sanh 故cố 彼bỉ 生sanh 。 破phá 常thường 因nhân 執chấp 。 常thường 法pháp 無vô 生sanh 故cố 。 由do 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 此thử 生sanh 故cố 彼bỉ 生sanh 。 故cố 知tri 此thử 於ư 彼bỉ 不bất 作tác 別biệt 事sự 。 即tức 破phá 有hữu 別biệt 事sự 執chấp 。 離ly 此thử 彼bỉ 不bất 成thành 故cố 。 此thử 於ư 彼bỉ 不bất 無vô 。 任nhậm 運vận 功công 能năng 即tức 破phá 無vô 功công 能năng 執chấp 。 若nhược 人nhân 得đắc 此thử 勝thắng 智trí 。 即tức 除trừ 作tác 者giả 我ngã 執chấp 也dã 。 五ngũ 處xứ 非phi 處xứ 勝thắng 智trí 者giả 。 為vi 除trừ 我ngã 自tự 在tại 執chấp 。 所sở 言ngôn 處xứ 非phi 處xứ 者giả 。 謂vị 繫hệ 屬thuộc 他tha 不bất 自tự 在tại 為vi 義nghĩa 。 是thị 所sở 繫hệ 屬thuộc 說thuyết 名danh 為vi 處xứ 非phi 所sở 繫hệ 屬thuộc 。 說thuyết 名danh 非phi 處xứ 。 處xử 非phi 處xứ 有hữu 七thất 種chủng 。 一nhất 非phi 愛ái 。 二nhị 愛ái 。 三tam 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 同đồng 生sanh 。 五ngũ 增tăng 上thượng 。 六lục 至chí 得đắc 。 七thất 行hành 眾chúng 生sanh 繫hệ 屬thuộc 。 此thử 七thất 處xứ 不bất 得đắc 自tự 在tại 也dã 。 一nhất 非phi 愛ái 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 繫hệ 屬thuộc 惡ác 道đạo 。 二nhị 愛ái 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 繫hệ 屬thuộc 善thiện 業nghiệp 。 雖tuy 不bất 屬thuộc 生sanh 善thiện 道đạo 而nhi 必tất 生sanh 善thiện 道đạo 。 三tam 清thanh 淨tịnh 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 未vị 修tu 七thất 覺giác 不bất 除trừ 五ngũ 蓋cái 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 盡tận 於ư 苦khổ 邊biên 繫hệ 屬thuộc 煩phiền 惱não 。 於ư 清thanh 淨tịnh 法pháp 不bất 得đắc 自tự 在tại 也dã 。 四tứ 同đồng 生sanh 者giả 。 謂vị 二nhị 如Như 來Lai 與dữ 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 決quyết 不bất 得đắc 一nhất 時thời 同đồng 一nhất 處xứ 生sanh 。 於ư 同đồng 生sanh 不bất 得đắc 自tự 在tại 繫hệ 屬thuộc 。 無vô 等đẳng 生sanh 故cố 。 五ngũ 增tăng 上thượng 者giả 。 謂vị 女nữ 人nhân 不bất 得đắc 。 作tác 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 繫hệ 屬thuộc 自tự 在tại 故cố 。 六lục 至chí 得đắc 者giả 。 謂vị 女nữ 人nhân 不bất 得đắc 。 作tác 緣Duyên 覺Giác 及cập 佛Phật 。 是thị 所sở 至chí 得đắc 繫hệ 屬thuộc 大đại 丈trượng 夫phu 。 故cố 七thất 行hành 者giả 。 謂vị 具cụ 正chánh 見kiến 。 人nhân 不bất 作tác 殺sát 等đẳng 惡ác 行hành 。 但đãn 凡phàm 夫phu 能năng 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 繫hệ 屬thuộc 見kiến 諦Đế 故cố 。 此thử 七thất 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 繫hệ 屬thuộc 。 謂vị 業nghiệp 惑hoặc 生sanh 。 初sơ 兩lưỡng 繫hệ 屬thuộc 業nghiệp 。 次thứ 一nhất 繫hệ 屬thuộc 惑hoặc 。 後hậu 四tứ 繫hệ 屬thuộc 生sanh 。 若nhược 人nhân 了liễu 達đạt 此thử 七thất 處xứ 非phi 處xứ 者giả 。 即tức 能năng 除trừ 我ngã 自tự 在tại 執chấp 。 故cố 名danh 處xứ 非phi 處xứ 勝thắng 智trí 。 此thử 五ngũ 名danh 為vi 勝thắng 智trí 境cảnh 界giới 也dã 。 勝thắng 智trí 者giả 。 即tức 是thị 人nhân 空không 智trí 也dã 。 此thử 五ngũ 法Pháp 門môn 。 為vi 顯hiển 五ngũ 種chủng 人nhân 我ngã 空không 義nghĩa 也dã 。
第đệ 四tứ 淨tịnh 惑hoặc 境cảnh 界giới 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 世thế 間gian 道đạo 境cảnh 界giới 。 二nhị 出xuất 世thế 道đạo 境cảnh 界giới 。 世thế 間gian 道đạo 境cảnh 界giới 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 下hạ 地địa 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 謂vị 麁thô 動động 憂ưu 逼bức 厚hậu 障chướng 。 二nhị 者giả 上thượng 地địa 亦diệc 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 謂vị 寂tịch 靜tĩnh 微vi 妙diệu 遠viễn 離ly 也dã 。 二nhị 出xuất 世thế 道đạo 境cảnh 界giới 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 為vi 離ly 煩phiền 惱não 障chướng 。 修tu 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 二nhị 為vì 離ly 一nhất 切thiết 。 智trí 障chướng 修tu 非phi 安an 立lập 諦đế 觀quán 。 此thử 二nhị 境cảnh 界giới 能năng 除trừ 三tam 障chướng 。 前tiền 觀quán 世thế 間gian 道đạo 境cảnh 界giới 。 除trừ 凡phàm 夫phu 障chướng 即tức 皮bì 煩phiền 惱não 。 次thứ 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 除trừ 二Nhị 乘Thừa 障chướng 即tức 肉nhục 煩phiền 惱não 。 後hậu 觀quán 非phi 安an 立lập 諦đế 。 除trừ 菩Bồ 薩Tát 障chướng 即tức 心tâm 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 淨tịnh 惑hoặc 境cảnh 界giới 也dã 。 如như 此thử 所sở 明minh 聖thánh 行hành 。 四tứ 尋tầm 思tư 。 四tứ 如như 實thật 智trí 。 四tứ 境cảnh 界giới 。 由do 此thử 四tứ 道đạo 能năng 得đắc 轉chuyển 依y 也dã 。
復phục 有hữu 三tam 種chủng 轉chuyển 依y 者giả 。 三tam 乘thừa 轉chuyển 依y 。 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 且thả 約ước 聲Thanh 聞Văn 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 一nhất 向hướng 寂tịch 靜tĩnh 。 二nhị 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。
問vấn 曰viết 。 盡tận 後hậu 生sanh 人nhân 。 云vân 何hà 受thọ 得đắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。
答đáp 曰viết 。
住trụ 於ư 化hóa 身thân 。 修tu 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 非phi 住trụ 報báo 身thân 也dã 。 聲Thanh 聞Văn 轉chuyển 依y 。 背bội 於ư 生sanh 死tử 。 修tu 無vô 流lưu 道đạo 。 獨Độc 覺Giác 亦diệc 爾nhĩ 。 並tịnh 修tu 習tập 所sở 得đắc 。 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 依y 者giả 。 由do 修tu 正chánh 方phương 便tiện 。 及cập 依y 止chỉ 無vô 二nhị 智trí 。 正chánh 方phương 便tiện 何hà 。 自tự 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 通thông 達đạt 無vô 上thượng 法Pháp 界Giới 。 即tức 般Bát 若Nhã 以dĩ 如như 如như 為vi 境cảnh 。 二nhị 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 即tức 大đại 悲bi 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 為vi 境cảnh 。 三tam 正chánh 勤cần 功công 用dụng 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 伏phục 惑hoặc 攝nhiếp 惑hoặc 。 二nhị 修tu 智trí 伏phục 智trí 。 伏phục 惑hoặc 者giả 。 為vi 異dị 凡phàm 夫phu 。 若nhược 惑hoặc 多đa 不bất 能năng 自tự 利lợi 。 何hà 況huống 利lợi 他tha 。 故cố 勤cần 伏phục 惑hoặc 。 攝nhiếp 惑hoặc 者giả 。 為vi 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 若nhược 無vô 惑hoặc 人nhân 一nhất 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 不bất 能năng 成thành 熟thục 。 佛Phật 法Pháp 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 勤cần 攝nhiếp 留lưu 惑hoặc 。 修tu 智trí 者giả 。 為vi 異dị 凡phàm 夫phu 。 若nhược 無vô 智trí 人nhân 。 則tắc 被bị 染nhiễm 污ô 。 入nhập 於ư 生sanh 死tử 。 故cố 勤cần 修tu 智trí 。 伏phục 智trí 者giả 。 為vi 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 若nhược 修tu 偏thiên 智trí 。 則tắc 捨xả 生sanh 死tử 不bất 能năng 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 故cố 起khởi 正chánh 勤cần 伏phục 二Nhị 乘Thừa 智trí 。 是thị 名danh 正chánh 勤cần 差sai 別biệt 功công 用dụng 也dã 。 四tứ 由do 觀quán 眾chúng 生sanh 事sự 滅diệt 除trừ 生sanh 死tử 者giả 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 但đãn 觀quán 自tự 利lợi 。 滅diệt 除trừ 生sanh 死tử 。 則tắc 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 但đãn 觀quán 眾chúng 生sanh 不phủ 。 滅diệt 除trừ 生sanh 死tử 。 則tắc 同đồng 世thế 間gian 凡phàm 夫phu 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 若nhược 翻phiên 此thử 兩lưỡng 行hành 。 則tắc 通thông 能năng 自tự 他tha 俱câu 利lợi 。 是thị 名danh 觀quán 眾chúng 生sanh 事sự 也dã 。 五ngũ 為vi 求cầu 無vô 比tỉ 無vô 上thượng 智trí 。 無vô 比tỉ 者giả 謂vị 如Như 來Lai 智trí 。 此thử 智trí 非phi 有hữu 為vi 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 故cố 。 非phi 無vô 為vi 以dĩ 知tri 見kiến 為vi 體thể 故cố 。
釋thích 曰viết 。 非phi 無vô 為vi 知tri 見kiến 為vi 體thể 故cố 者giả 。 異dị 於ư 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 無vô 復phục 知tri 見kiến 。 無vô 所sở 為vi 作tác 也dã 。 無vô 上thượng 智trí 者giả 。 於ư 信tín 比tỉ 證chứng 至chí 四Tứ 智Trí 中trung 最tối 究cứu 竟cánh 故cố 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 五ngũ 方phương 便tiện 即tức 有hữu 五ngũ 意ý 。 第đệ 一nhất 方phương 便tiện 真Chân 諦Đế 為vi 體thể 。 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 俗tục 諦đế 為vi 體thể 。 此thử 二nhị 並tịnh 據cứ 境cảnh 能năng 生sanh 智trí 取thủ 。 能năng 生sanh 之chi 境cảnh 為vi 方phương 便tiện 體thể 也dã 。 第đệ 三tam 方phương 便tiện 正chánh 行hạnh 為vi 體thể 。 第đệ 四tứ 方phương 便tiện 共cộng 利lợi 為vi 體thể 。 第đệ 五ngũ 方phương 便tiện 依y 止chỉ 為vi 體thể 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 意ý 亦diệc 不bất 出xuất 四tứ 義nghĩa 。 前tiền 兩lưỡng 是thị 方phương 便tiện 緣duyên 緣duyên 。 次thứ 一nhất 是thị 正chánh 方phương 便tiện 。 第đệ 四tứ 是thị 方phương 便tiện 果quả 。 由do 此thử 方phương 便tiện 。 得đắc 自tự 他tha 兩lưỡng 利lợi 故cố 。 第đệ 五ngũ 是thị 方phương 便tiện 依y 止chỉ 。 亦diệc 名danh 為vi 因nhân 因nhân 。 依y 此thử 智trí 方phương 便tiện 得đắc 成thành 故cố 。 依y 止chỉ 無vô 二nhị 智trí 者giả 。 在tại 因nhân 位vị 中trung 於ư 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 處xứ 無vô 礙ngại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 愛ái 眾chúng 生sanh 不bất 愛ái 生sanh 死tử 故cố 。 在tại 果quả 位vị 中trung 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 更cánh 起khởi 心tâm 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 佛Phật 入nhập 無vô 心tâm 定định 還hoàn 更cánh 起khởi 心tâm 也dã 。 此thử 智trí 於ư 因nhân 果quả 兩lưỡng 位vị 。 無vô 著trước 不bất 著trước 。 無vô 在tại 不bất 在tại 。 無vô 著trước 不bất 著trước 者giả 。 異dị 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 不bất 著trước 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 在tại 不bất 在tại 者giả 。 據cứ 於ư 果quả 地địa 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 在tại 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 故cố 不bất 在tại 有hữu 更cánh 起khởi 心tâm 故cố 非phi 不bất 在tại 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 佛Phật 智trí 無vô 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 餘dư 人nhân 智trí 者giả 或hoặc 著trước 生sanh 死tử 或hoặc 著trước 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 此thử 智trí 能năng 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 能năng 成thành 就tựu 自tự 利lợi 利lợi 他tha 故cố 。 餘dư 人nhân 智trí 者giả 或hoặc 但đãn 自tự 利lợi 或hoặc 不bất 兩lưỡng 利lợi 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 佛Phật 智trí 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 二nhị 處xứ 不bất 著trước 故cố 。 為vi 利lợi 益ích 自tự 他tha 功công 能năng 。 為vi 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 三tam 無vô 性tánh 品phẩm 。 究cứu 竟cánh 。
三Tam 無Vô 性Tánh 論Luận 卷quyển 下hạ