tam thế thật hữu

Phật Quang Đại Từ Điển

(三世實有) Ba đời thật có. Tức là 3 đời quá khứ, hiện tại và vị lai thực sự tồn tại. Đây là giáo nghĩa do Thuyết nhất thiết hữu bộ thành lập. Theo luận Đại tì ba sa quyển 77, 4 vị Đại luận sư của Thuyết nhất thiết hữu bộ có 4 quan điểm về 4 vấn đế này như sau:1. Thuyết Loại hữu dị của ngài Pháp cứu cho rằng các pháp trong 3 đời chỉ khác nhau về hình loại chứ thực chất thì giống nhau. 2. Thuyết Tướng hữu dị của ngài Diệu âm, chủ trương khi các pháp chuyển biến thì mỗi pháp đều có tướng 3 đời, khi trụ ở đời quá khứ thì chính hợp với tướng quá khứ và lìa tướng của 2 đời kia. 3. Thuyết Vị hữu dị của ngài Thế hữu cho rằng các pháp trải qua 3 đời do vị(vị trí, tác dụng) mà có khác, chẳng phải thể có khác. Tức các pháp trải qua 3 đời tuy tên gọi có khác nhưng thể thì không khác. 4. Thuyết Đãi hữu dị của ngài Giác thiên chủ trương các pháp trước sau đối đãi nhau mà có tên gọi 3 đời. Sự luận chứng của 4 thuyết trên tuy có khác nhau nhưng đều chủ trương 3 đời là có thật, trong đó, thuyết Vị hữu dị của ngài Thế hữu là quan điểm chính thống của Thuyết nhất thiết hữu bộ. (xt. Tam Thế).